Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

52 Anne Eland, Tony Hak en Liesbeth Vollemans
inbraak, drugshandel, en bankroof. Daarbij werd door veel respondenten
gesproken over het escalerende karakter van hun criminele activiteiten.
Neem bijvoorbeeld het volgende fragment van een gebruiker die we een
’hard core’ verslaafde zouden kunnen noemen:
[man, 29 jaar, veldgroep]
I: En bijvoorbeeld aan geld komen voor dope, ben je daardoor in aanraking met de
politie gekomen? Dat heeft natuurlijk invloed op je leven gehad.
R: Klopt, klopt dat heeft veel invloed gehad, ik heb al een paar keer lang gezeten,
omdat je alleen maar gewelddadiger wordt op een gegeven moment. Kleine
beetjes helpen niet meer op een gegeven moment, dan ga je op een grove manier
te werk. Dan ga je iets organiseren. Dan worden het bankovervallen. Dat kan
soms uit de hand lopen. Ja, als ze je daar dan voor oppakken dan is het een lange
straf. Dat is mij al een keer overkomen.
Escalatie houdt echter niet altijd in dat de criminele carrière eindigt met
een bankroof. De volgende respondent bijvoorbeeld beschrijft een escalatie
die beperkt blijft tot het stelen van autoradio’s:
[man, 30 jaar, hulpverleningsgroep]
I: Hoe kwam je aan geld voor dope?
R: In het begin lichtte ik best wel mijn grootmoeder op. Heel veel. Best wel inderdaad
en mijn ouders. Dat kwam zo die hadden best wel veel geld en dat ging echt
met duizenden tegelijk. Dat is best wel lang zo gegaan. Twee jaar of zo. Toen had
ik mijn werk ook nog. Die zaak waar ik werkte, er was altijd geld in omloop. Er
zat altijd geld in de kassa. Het geld kwam gewoon altijd binnen, het was gewoon
pakken. Maar later op den duur, raakt het allemaal op. Mijn oma is ook geen
boom waar je aan blijft schudden, weet je. Dat begon ik wel door te krijgen.
Vroeger deed ik wel eens dingen, maar je zit niet in het circuit van zo’n handige
jongen die effe snel een auto openmaakt. Dus je leert iemand kennen uit die
wereld, die jongen kwam bij me in huis. Hij was gewoon ontzettend snel in het
auto’s wegrijden en auto’s leeghalen. Dat heb ik ook altijd gedaan. Niet een huis
pakken of dat soort dingen, maar merendeel autoradio’s weghalen. Je leert er iets
van, van die jongen, je leert er handigheid in te krijgen. In het begin sta je er
gewoon bij en op het laatst doe je het gewoon zelf. In het begin heb je nog angst
en zo, maar er moet toch geld komen en je wordt steeds brutaler. In het begin pak
je auto’s op de hoek van de straat in het donker. Op het laatst interesseert het je
niet meer dan pak je ze gewoon tegenover het politiebureau, of je pakt ze gewoon
waar mensen bijstaan. Je wordt steeds brutaler en brutaler. Ja de brutaliteit heeft
me de nek gekost. Want toen ik het laatste jaar weer ging gebruiken, ik viel
precies weer in hetzelfde terug, weer autoradio’s stelen. Ja tot op een gegeven
ogenblik komt er een kerel aan, die mij toen bij mijn kladden pakte. Ja, toen liep
het verkeerd af. Die heb ik neergestoken. Ja en dat was de limit en zo is het
eigenlijk gekomen zo.
I: Was je eigenlijk al gewend om wapens te gebruiken?