Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

46 Anne Eland, Tony Hak en Liesbeth Vollemans
eenvoudig inzicht in het onderzoeksveld te krijgen en contacten aan te
knopen en te onderhouden (Kaplan et al. 1990). In dit onderzoek heeft de
community fieldworker een belangrijke bijdrage geleverd aan het afnemen
van de interviews.
Het etnografisch voorwerk leidde tot kennis van (de ontwikkeling van) de
huidige scene in Den Haag. Er werden schattingen gemaakt van de aard en
omvang van verschillende groepen gebruikers en de locaties waar werd
gekocht of gebruikt. De verzamelde informatie werd steeds aangevuld en
bijgesteld en vormde de basis voor het samenstellen van de eerste respondentengroep.
De volgende subgroepen heroïnegebruikers konden worden
onderscheiden: Marokkaanse gebruikers, Surinaamse gebruikers, dakloze
gebruikers, oudere heroïnegebruikers die ook speed gebruiken, vrouwelijke
prostituerende gebruikers, tippelende mannelijke gebruikers, en groepen
verslaafden in Zoetermeer, Scheveningen en Wassenaar. Zoals in elke stad
waar een aanzienlijke groep heroïnegebruikers leeft, konden ook in Den
Haag diverse ’ingangen’ gevonden worden waar contacten met gebruikers
konden worden opgebouwd: het outreachwerk, huiskamerprojecten, het
straatleven, en de deal- en/of gebruikersadressen. De meeste respondenten
werden gevonden in de dealpanden, meestal op basis van verwijzing en
introductie door andere gebruikers. De drie andere ingangen waren echter
noodzakelijk om de eerste contacten te kunnen leggen.
Outreachwerkers nemen een bijzondere positie in omdat ze beroepsmatig
in contact staan met de doelpopulatie buiten de hulpverlening. Er bestaat
al een vertrouwensrelatie met de gebruikers. Vanuit hun functie konden
deze werkers ons introduceren bij sleutelinformanten en konden zij
achterdochtige gebruikers geruststellen. Toch hebben we via hen slechts
enkele respondenten ontmoet. Dit had vooral te maken met het feit dat de
drie werkers met wie wij contact hadden ieder met een specifieke groep
gebruikers werkt, zoals Surinaamse gebruikers of injecterende gebruikers.
Zij waren echter van groot belang voor ons onderzoek omdat zij informatie
hebben verspreid, en omdat wij voor de interviews gebruik konden
maken van de werketage van één van hen. Deze etage, die bij veel
gebruikers al bekend was, kreeg hierdoor een functie als veldstation
(Goldstein et al. 1990).
Den Haag kent drie huiskamerprojecten waarvan de bezoekers voor een
aanzienlijk deel uit harddruggebruikers bestaan, hoewel geen van deze