Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

De beste medicijn voor elk is en blijft een beker melk
De kennis en intuïtie van moeders. Ondanks overheidsbemoeienis door
middel van consultatiebureaus, schoolartsen en vaccinaties vallen de
alledaagse gezondheidsklachten en kwalen van kinderen onder de autoriteit
van de ouders. Hier heerst het lekenperspectief. Aan de kennis en intuïtie
van moeders op dit terrein wordt ’authoritative knowledge’ (Jordan 1993)
toegekend. Hoewel veel moeders refereren aan professionele adviesbronnen
blijkt toch, dat ze in de regel bij alledaagse kwalen niet direct
professionele hulp zoeken. Ze benadrukken hun eigen inzicht en verantwoordelijkheid
en nemen hun eigen beslissingen over medicijngebruik. Ze
vormen en voeren een geneesmiddelenregime en proberen de regels en
opvattingen die daar deel van uit maken op hun kinderen over te dragen.
De interviews doen veronderstellen dat gezondheidsklachten van kinderen
op de eerste plaats tot het domein van de moeder behoren. Hoewel enkele
van de vaders meehelpen bij de verzorging van zieke kinderen is hun
bijdrage geringer dan die van de moeders. In de gevallen van tweeverdieners
zijn het meestal de moeders, die wanneer dat nodig is vrij
nemen van hun werk om bij hun kind te blijven. De moeders beslissen hoe
er gehandeld dient te worden, op grond van hun ervaring, deskundigheid,
gezond verstand, ’intuïtie’, ’gevoel’, en kennis van hun ’eigen’ kind.
Alle geïnterviewde moeders stellen dat kinderen alleen medicijnen mogen
gebruiken wanneer dat ’echt nodig’ is. Allemaal manen ze tot voorzichtigheid
en matigheid op dit terrein. Dat geldt trouwens ook voor de door Van
Elteren-Jansen (1995) onderzochte moeders. De in de titel genoemde beker
melk geldt ook nu nog als ideaal, hoewel melk in de jaren negentig veelal
wordt vervangen door kruidenthee. Ideaal en praktijk lopen echter uiteen.
In de mate van terughoudendheid ten aanzien van medicijngebruik bestaan
verder aanzienlijke verschillen.
Opmerkelijk is de afwijzende houding van moeders in de groep Zuid ten
aanzien van regulier medicijngebruik en hun voorkeur voor diverse
vormen van alternatieve geneeskunde, homeopatische middelen en
massage-technieken. Negen van hen gebruiken homeopatische en andere
alternatieve geneeswijzen tegen slechts twee moeders in de groep West.
Bij de alternatieve moeders is de Homeopatische Kindergids Hubbeling
en De Koning (1990) populair. Daarin staat (p.10): ’juist kinderen zijn
gevoelig voor de homeopatische geneeswijze. Kinderen worden in principe
vrij van "externe beïnvloeding" geboren als we er vanuit gaan dat de
vrucht niet reeds in de baarmoeder is belast met medicamenten, tabak of
27