Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

26 Eva Abraham
aanvankelijk beperkte tot hoger opgeleiden, maar zich in de jaren negentig
uitbreidt naar bredere sociale lagen. Ik wil benadrukken dat de tweedeling
alternatief en regulier een verrassing was, mensen waren daar niet op
geselecteerd. Wel was het de bedoeling om de groepen Zuid en West te
vergelijken naar sociaal-economische status. Door verschillende oorzaken
is dat niet gelukt. Uit het onderzoek van Van Otterloo en Van Ogtrop naar
voedingsregimes van moeders kwamen duidelijke klasseverschillen
(uitgedrukt in SES, een combinatie van opleiding, beroep en inkomen)
naar voren. De moeders die bereid waren om aan hun onderzoek mee te
werken werden zodanig geselecteerd dat ze (op grond van het beroep van
hun echtgenoot) beantwoorden aan duidelijk verschillende posities op de
beroepsprestigeschaal van Sixma en Ultee. Alle moeders waren gehuwd en
werkten, op een enkele uitzondering na, niet buitenshuis. Ze hadden
traditionele, ’volledige’ gezinnen. Het bleek dat in de onderzochte groep
beroep, inkomen en opleiding sterk samenhingen.
De bij ons onderzoek, om praktische redenen, gemaakte keuze van scholen
die worden geassocieerd met hogere en lagere SES heeft als resultaat
gehad dat mensen die behoren tot het laagste sociaal-economische stratum
nauwelijks in het onderzoek zijn opgenomen. Bovendien bestaat de helft
van onze gesprekspartners uit alleenstaande moeders (negen van de twintig
vrouwen zijn gescheiden en een is weduwe), waarvan de meesten sinds de
beëindiging van hun huwelijk in inkomen achteruit zijn gegaan. Voor de
getrouwde of samenwonende vrouwen geldt dat sommige van de hoog
opgeleiden geen beroep hebben of een beroep dat niet correspondeert met
hun opleiding. Voor alle geïnterviewde vrouwen geldt dat er, vergeleken
met mannen, weinig samenhang is tussen hun opleiding, inkomen en
beroep.
Bovendien is er de waarschuwing van Withuis ’dat ’klasse’ geen identiteit
is (en inkomenspositie al helemaal niet) en dat we ons ervoor moeten
hoeden uit klasse "opvattingen", "cultuur" en "levensstijl" af te leiden. De
relaties tussen variabelen als sociaal-economische positie, levensstijl,
cultuur etcetera liggen aanmerkelijk gecompliceerder ...’ (1993:108).
Nogmaals: de gesignaleerde verschillen tussen de door ons onderzochte
vrouwen corresponderen niet met inkomen en beroep maar lijken eerder
samen te hangen met opleiding en levensstijl.