Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

De rol die leeftijd speelt bij de beslissing tot niertransplantatie
175
onaanvaardbare criteria, over wél te hanteren criteria is men verdeeld. Dat,
voorzover er bij de niertransplantatie bij de toegang tot de wachtlijst
geselecteerd wordt, dit verhuld gebeurt is niet verwonderlijk bij gebrek aan
andere mogelijkheden.
De kwalitatieve methode. Dit onderzoek naar de rol die leeftijd speelt bij
beslissingen over niertransplantatie is niet representatief voor alle dialysecentra
en transplantatie-afdelingen in Nederland. Wel geeft het inzicht in
de aard van de argumenten en overwegingen. Voorstelbaar is dat deze ook
elders gehanteerd worden. Daarbij werd aan respondenten gevraagd of de
procedures en criteria die bij hen toegepast werden verschilden van elders.
Het onderzoek vormt als zodanig een goede aanvulling op ander, kwantificerend
onderzoek. Kjellstrand (1988) onderzocht in hoeverre de factoren
leeftijd, sekse en ras voorspellende waarde hebben voor de vraag of
dialysepatiënten een niertransplantatie ondergaan en verzamelde daartoe
gegevens van ruim 23.000 patiënten in de Verenigde Staten. Alle drie
factoren hadden een voorspellende waarde, voor een deel begrijpelijk uit
wat hij noemt moreel neutrale biologische, medische, geografische of
culturele verschillen. Zo komen oudere patiënten vaker niet in aanmerking
vanwege een slechte lichamelijke conditie. Maar naar het oordeel van
Kjellstrand konden niet alle verschillen uit de genoemde moreel neutrale
factoren verklaard worden en hij besloot met "However, the most favoured
recipient of a transplant is similar to the physicians who make the final
decision: a young, white man." Voor Kjellstrand stopt hier het verhaal, de
cijfers zijn gepresenteerd en een verklaring ontbreekt. Ons verhaal begint
aan de andere kant: het laat zien hoe artsen tot hun beslissingen komen en
sluit, wat de rol van leeftijd betreft aan op het artikel van Kjellstrand.
De kwalitatieve methode had met name zijn nut omdat diepte-interviews
de mogelijkheid boden de veelheid aan overwegingen die in medische
besluitvorming vaak impliciet blijft aan bod te laten komen. Met een
gestandaardiseerde vragenlijst was dat niet gelukt. De bedoeling van het
onderzoek was in eerste instantie om een belangrijk deel van de data te
verkrijgen via observatie van besluitvorming. Dat is niet gelukt, omdat de
besluitvorming vaak door één persoon geschiedt en daar valt niet veel aan
te observeren. Dat neemt niet weg dat de observatieperiode nuttig was,
niet alleen de observatie van transplantatiekeuringen, maar ook de observatie
bij allerhande vergaderingen en besprekingen. De onderzoeker leerde in
die tijd de gang van zaken bij verwijzing en indicatiestelling kennen, in