Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ... Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

16.01.2013 Views

162 Inge Varekamp bijdrage wil ik tevens ingaan op de geschiktheid van kwalitatief onderzoek voor een dergelijke vraagstelling. De beslissing aangaande transplantatie bestaat uit meerdere deelbeslissingen (figuur 1). Allereerst wordt een nierpatiënt al of niet door zijn behandelend arts naar een transplantatie-afdeling verwezen met de vraag of hij voor niertransplantatie in aanmerking komt. Na een keuring volgt de indicatiestelling en komt de patiënt automatisch op de wachtlijst. De verwijzing en indicatiestelling dienen de toelating tot de wachtlijst voor niertransplantatie. De wachtlijst kent verschillende categorieën waarbij de ene categorie voorrang heeft boven de andere. De derde beslissing betreft dan ook de plaatsbepaling in een van de categorieën. De vierde beslissing betreft de toewijzing van een nier aan een van de patiënten op de wachtlijst. De plaatsbepaling en de toewijzing van organen bepalen de wachtduur. In deze bijdrage worden alleen de verwijzing en indicatiestelling besproken. Bij de plaatsbepaling op de wachtlijst en de toewijzing speelt leeftijd als zodanig geen rol. Figuur 1. Traject van beslissingen bij de niertransplantatie 2 Niertransplantatie in Nederland verwijzing naar transplantatie-afdeling ↓ indicatiestelling ↓ plaatsbepaling op de wachtlijst ↓ toewijzing van donornieren Patiënten met terminale nierinsufficiëntie geven meestal de voorkeur aan niertransplantatie boven hemodialyse of continue ambulante peritoneale dialyse (capd) omdat dialyse als een belastende behandeling wordt ervaren met een lagere kwaliteit van leven (Simmons et al. 1990; Ahlmen 1990). Voor transplantatie gelden echter meer contra-indicaties dan voor dialyse.

De rol die leeftijd speelt bij de beslissing tot niertransplantatie 163 Voor alle behandelmodaliteiten geldt dat de indicaties in de loop der jaren verruimd zijn en dat een officiële leeftijdsgrens is losgelaten (Gezondheidsraad 1986; Gezondheidsraad 1992). Hierdoor is het totaal aantal nierpatiënten, en daarbinnen het aantal kandidaten voor een transplantatie aanzienlijk toegenomen (tabel 1). Met name het aantal oudere patiënten is toegenomen. Tabel 1. Patiënten met terminale nierinsufficiëntie Jaar Totaal Pat. met Dial. Dial. Pat. op transpl. pat. > 65 wachtlijst n % n % n % n % n % 1980 2359 100 891 38 1468 62 158 7 464 20 1990 5767 100 2725 47 3042 52 972 17 1343 23 Bron: (Renine 1990; Eurotransplant 1981; Eurotransplant 1992) Jaarlijks ondergaan rond de 400 patiënten een postmortale niertransplantatie en daarnaast enkele tientallen een familietransplantatie. De gemiddelde wachtduur van mensen die in 1991 een niertransplantatie ondergingen bedroeg een jaar en acht maanden (Persijn, geschreven persoonlijke mededeling 1994). Een deel van de mensen wordt van de wachtlijst afgevoerd zonder een transplantatie te hebben ondergaan. In 1991 werden 31 wachtenden vanwege overlijden van de wachtlijst afgevoerd en drie patiënten om onbekende redenen. Voor 1990 bedroegen deze cijfers respectievelijk 31 en 25 (Persijn, geschreven persoonlijke mededeling 1994). 3 Methode van onderzoek Er is gekozen voor een kwalitatieve onderzoeksopzet, omdat er weinig bekend is over hoe behandelbeslissingen tegen de achtergrond van schaarste verlopen. Een tweede reden was dat kwalitatief onderzoek meer ruimte

De rol die leeftijd speelt bij de beslissing tot niertransplantatie<br />

163<br />

Voor alle behandelmodaliteiten geldt dat de indicaties in de loop der jaren<br />

verruimd zijn en dat een officiële leeftijdsgrens is losgelaten (Gezondheidsraad<br />

1986; Gezondheidsraad 1992). Hierdoor is het totaal aantal<br />

nierpatiënten, en daarbinnen het aantal kandidaten voor een transplantatie<br />

aanzienlijk toegenomen (tabel 1). Met name het aantal oudere patiënten is<br />

toegenomen.<br />

Tabel 1. Patiënten met terminale nierinsufficiëntie<br />

Jaar Totaal Pat. met Dial. Dial. Pat. op<br />

transpl. pat. > 65 wachtlijst<br />

n % n % n % n % n %<br />

1980 2359 100 891 38 1468 62 158 7 464 20<br />

1990 5767 100 2725 47 3042 52 972 17 1343 23<br />

Bron: (Renine 1990; Eurotransplant 1981; Eurotransplant 1992)<br />

Jaarlijks ondergaan rond de 400 patiënten een postmortale niertransplantatie<br />

en daarnaast enkele tientallen een familietransplantatie. De gemiddelde<br />

wachtduur van mensen die in 1991 een niertransplantatie ondergingen<br />

be<strong>dr</strong>oeg een jaar en acht maanden (Persijn, geschreven persoonlijke mededeling<br />

1994). Een deel van de mensen wordt van de wachtlijst afgevoerd<br />

zonder een transplantatie te hebben ondergaan. In 1991 werden 31 wachtenden<br />

vanwege overlijden van de wachtlijst afgevoerd en <strong>dr</strong>ie patiënten<br />

om onbekende redenen. Voor 1990 be<strong>dr</strong>oegen deze cijfers respectievelijk<br />

31 en 25 (Persijn, geschreven persoonlijke mededeling 1994).<br />

3 Methode van onderzoek<br />

Er is gekozen voor een kwalitatieve onderzoeksopzet, omdat er weinig bekend<br />

is over hoe behandelbeslissingen tegen de achtergrond van schaarste<br />

verlopen. Een tweede reden was dat kwalitatief onderzoek meer ruimte

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!