Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

148 Anne-Mei The
Fisher-Rijn tegen de muur van de polikliniek longenoncologie stond
aangeleund en na de brief van mevrouw Wiersema, begreep ik dat ik ook
niets hoefde te zeggen of doen. Gewoon er zijn was voldoende. Meer dan
momenten samen delen was niet mogelijk.
Observeren versus participeren
Het gebeurde geleidelijk. Eerst had ik het nauwelijks in de gaten, dan zag
ik het als incidenten, maar vervolgens moest ik onder ogen zien dat het
onmogelijk was louter te observeren. Ik kreeg langzaam een rol toebedeeld.
Al in een vroeg stadium van het onderzoek begonnen informanten
mij vragen te stellen. Over hun medische situatie, wat de dokter ook
alweer in een bepaald consult had gezegd (’Mijn vrouw zegt dat de dokter
bedoelde...ik denk zelf dat hij...’) of wat ik vond dat ze in een bepaalde
situatie moesten doen. Vervolgens werd ik steeds vaker thuis gebeld, met
name in het weekend. Meestal door ongeruste echtgenotes van patiënten.
Dit kon ik allemaal nog betrekkelijk ongemerkt aan de artsen voorbij laten
gaan. Maar niet lang daarna werd ook in het ziekenhuis een direct appèl
op me gedaan. Of ik nu wilde of niet, ik had een zodanige relatie met de
informanten opgebouwd dat ik speler werd in het schouwspel wat ik
bestudeerde.
Op een ochtend voor de polikliniek begon ging de pieper van de longarts.
Hij knikte: ’Ze zit tegenover me’, en gaf de telefoon aan me. De secretaresse
van de verpleegafdeling kondigde aan dat ze me doorverbond met
mevrouw Dekker. Vanaf gisteravond had ze me tevergeefs proberen te
bereiken. Ze was overstuur en zei van schrik weer ’u’ tegen me. Ze had de
hele nacht niet geslapen.
’Vertellen ze me wel alles?’ vroeg ze me wanhopig na een stortvloed van
woorden. ’Wordt hij nu wel of niet beter? Aan de dokter durf ik het niet te
vragen.’ Ik keek naar de andere kant van de tafel naar het niets vermoedende
onderwerp van het gesprek. De longarts bladerde ter voorbereiding
van zijn poliklinische spreekuur gehaast door zijn paperassen. Op de tafel
lag al een stapel met patiënten-formulieren op hem te wachten. ’Zal ik de
telefoon aan hem teruggeven?’ schoot door mijn hoofd. ’Zou dat mevrouw
Dekker helpen?’ En daarna vroeg ik me af: ’Hoe zal de arts mijn contact
met zijn patiënten en hun partners opvatten? Zou het consequenties hebben
voor mijn onderzoek?’ Ik was gast. Ik mocht kijken, maar ik moest uiterst