Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

130 Ate Nievaard
"Het dringende was: er gebeurt iets wat ik niet weet." (p.30).
De beginselen van ongelijkheid, regelgerichtheid en formalisering, waarover
in alle lagen van de organisatie aanzienlijke overeenstemming bestaat,
vormen uitermate typerende eigenschappen van de cultuur in verpleeghuis C.
Interne regelgerichtheid. In dit managementperspectief ontbreekt ondernemersmentaliteit,
idealisme en het streven naar een homogene, sterke cultuur
als sturende factor in dienst van de innovatieve doeleinden. Dat hangt samen
met de positie als gemeentelijke instelling, waarin men afhankelijk is van
externe regels en periodiek met stortbuien van nota’s en circulaires wordt
geconfronteerd. Deze positie kleurt het perspectief op de omgeving welke de
ambivalente betekenis heeft van dreiging en kans. Aan de kant van de
dreiging staat de dwang die uitgaat van de noodzaak tot strategische aanpassing
aan de steeds veranderende buitenwereld, welke bij voortduring nieuwe
eisen stelt aan zaken zoals de arbeidsvoorwaarden en budgetbeheer. Aan de
andere kant geldt diezelfde omgeving als bron van kansen, als uitdaging voor
de verbetering van de organisatie van de zorgverlening. De ambivalentie ten
opzichte van de buitenwereld leidt er toe dat men niet in de voorhoede staat
bij nieuwe ontwikkelingen en eerder afwachtend en terughoudend dan met
veel elan op veranderingen reageert:
"Het kon zo niet langer, de omgeving verandert en je moet je daaraan aanpassen.
Anders kun je niet mee met je collega’s en zo. Die hadden soms al teamverpleging.
(...) Het was ook wel nodig, daar hadden ze wel gelijk in." (p.29).
Een centraal kenmerk dat sterk samenhangt met de geschiedenis van het
verpleeghuis als gemeentelijke instelling en preferente werkwijze van de
directeur betreft de sterke regelgerichtheid en geneigdheid tot formalisering.
Het bekrachtigen of uitvaardigen van regels en procedures door het management,
vormt hét stuurmiddel om de organisatiecultuur te beïnvloeden. Werken
volgens de richtlijnen geeft het aanzien van het juist en correct handelen.
Zoals in de Nota "Zorgproces in protocollen" waar de minimumfrequentie
van het bespreken van verpleeghuisbewoners is opgenomen. Dit gebeurde niet
omdat dat zo zinvol werd geacht, maar omdat het wettelijk is voorgeschreven.
Wat ’waar en werkelijk’ is, is geen resultaat van discussie, maar wordt
geënt op nota’s, regels of schriftelijke afspraken. Regels en procedures
vormen een wederzijds geaccepteerde manier om het werk te structureren en
te reguleren.