Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

Beïnvloeding van instellingsculturen in verpleeghuizen
117
In de perceptie van de medewerkers is er een aanmerkelijk verschil tussen
vroeger en de huidige situatie. Zo wordt het verleden nogal eens als
structuurloos en chaotisch gepercipieerd. Met afschuw wordt gesproken over
de rommelige planningspraktijken van weleer. Zo was het de gewoonte
gebruik te maken van zestien uitzendbureaus, die elke ochtend gebeld werden
door de verschillende afdelingen als bleek dat er te weinig personeel was.
"Ogenschijnlijk kon vroeger ook alles, of je nu met acht man werkte op een afdeling of
met twee man, dat maakte niet zoveel uit, je moest maar je werk verrichten." (p.38).
Opvallend is daarbij de neiging om de vroegere organisatie scherp te
veroordelen, als ware het een jeugdzonde waarvan afstand genomen dient te
worden:
"Toen kon je toch wel stellen dat de organisatie ziek was op alle niveaus, heel erg
van boven naar beneden gestructureerd. Dingen werden geïnitieerd vanuit de leiding,
dat werd dan neergedropt, daar gebeurde dan wel of niet iets mee, dat werd nooit
meer terug gevraagd." (p.38).
Als tegenwicht worden er ook verhalen verteld die het verleden romantiseren
en waarin een licht heimwee verscholen ligt naar de periode toen alles nog
niet zo strak, zakelijk, gereglementeerd en doelrationeel doortimmerd was:
"Club 35 noemde de taxichauffeurs het hier omdat het een komen en gaan was hier
van de vriendjes van de ziekenverzorgsters (...) geweldige relaties die hier opbloeiden
en alles moest en kon. Personeelsfeestjes die compleet uit de hand liepen (...) De
hoofden die hier ’s nachts als bijbaan de auto’s aan het repareren waren: lagen ze
hier gewoon voor de voordeur te sleutelen met de pieper op zak en als daar dan iets
was, kwamen ze onder de auto vandaan onder het vet en dan gingen ze naar de
patiënten toe." (p.45).
Nieuwe managers in een nieuw managementteam namen ingrijpende maatregelen
tot herstructurering. Ook werd gepoogd om de nieuwe waarden van
zakelijkheid, doelmatigheid en klantgerichtheid op verzorgenden over te
brengen. Hierop reageerden verpleegafdelingen geheel verschillend. Op
sommige afdelingen stond men open voor de nieuwe zakelijkheid, andere
afdelingen reageerden passief of afwijzend tegen ’al dat geëxperimenteer’.
Meestal zochten de verzorgenden het compromis tussen het oude, zoals het
vroeger was, en de vernieuwing, zoals door de directie voorgestaan.
De cultuur van het verpleeghuis als geheel bevindt zich in een overgangsfase.
Voorheen waren ondersteunende oriëntaties dominant, die kunnen worden ge-