Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

44
Figuur 2 geeft aan welke interacties met chemotherapie potentieel op
basis van CYP3A4 remming of activatie kunnen plaatsvinden. De
medicatie in de linkerkolom remt het enzymsysteem, waardoor de
middelen in de middenkolom minder of langzamer worden omgezet. Die
middelen blijven dus (langer) in een hogere concentratie aanwezig. Dit
kan leiden tot meer toxiciteit.
De middelen in de rechterkolom zorgen voor een activering van het
enzymsysteem waardoor de middelen in middenkolom meer of sneller
worden omgezet. Die middelen worden dus sneller afgebroken en zijn in
een lagere concentratie aanwezig. Dit kan leiden tot minder eff ectiviteit.
Wat betreft de CAM in de rechter kolom zijn aanwijzingen gevonden voor
mogelijke interacties, klinische eff ecten zijn vooralsnog niet aangetoond.
Excretie
Enkele medicamenten worden onveranderd uitgescheiden, van de meeste
echter worden de metabolieten als afbraakproducten uitgescheiden.
Veruit de belangrijkste weg waarop een stof uit het lichaam verwijderd kan
worden is via de nieren. Afbraakproducten worden ook hier via actief
transport met behulp van drugtansporters zoals het P-gp uitgescheiden.
Ook hier geldt als meerdere afbraakproducten afhankelijk zijn van dezelfde
drugtransporter dat ze elkaar kunnen verdringen. Dit heeft tot gevolg dat
bepaalde afbraakproducten niet of pas later worden uitgescheiden.
Daarnaast kunnen ook functionele storingen van de nier de excretie
beïnvloeden.
Een klein deel van de excretie vindt plaats door de lever.
Met name in vet oplosbare afbraakproducten metabolieten met een grote
molecuulmassa kunnen via de gal en de faeces uitgescheiden worden.
En ook hier betekent een vermindering van de leverfunctie (door
bijvoorbeeld hepatitis of uitzaaiingen), als ook een obstructie van de
galwegen, dat de uitscheiding belemmerd kan worden.
oncologica . nummer 02 . 2011
Figuur 2. Medicatie-interactie CYP3A4.
Minimale excretie vindt plaats via uitademing, speeksel, transpiratie en
haren. Deze zijn echter kwantitatief verwaarloosbaar.
Pharmacodynamische interactie
Naast de pharmacokinetische interacties, als beschreven bij de ADMEprocessen
kunnen medicamenten elkaar ook op dynamisch niveau
beïnvloeden.
Men onderscheid vier soorten pharmacodynamische interacties:
1. synergistische interactie, waarbij de medicamenten elkaars werking
versterken (bijv. 5FU en leucovorin)
2. antagonistische interactie, als de werking van beide medicamenten
minder is dan bij individuele toediening
3. additieve interactie, wanneer de werking niet meer is dan de cumulatieve
individuele werking
4. volgorde afhankelijke interactie, waarbij de volgorde van toediening
bepalend is voor het gedrag (bijv. paclitaxel voorafgaand aan carboplatin
vermindert thrombopenie)
Klinische toepasbaarheid
Op basis van begrip van de ADME mechanismen, alsmede pharmacokinetisch
en -dynamisch onderzoek is het mogelijk behandelschema’s en
-voorschriften op te stellen die het mogelijk maken om een veilige en
eff ectieve behandeling te geven.
Medicatie-interactie kan ook bewust gebruikt worden. Recent onderzoek
waarbij oraal docetaxel tegelijk met ritonavir wordt ingenomen laat zien
dat er een hoger percentage van docetaxel in het bloed terecht komt en
ook minder snel afgebroken wordt. Bovendien is de toxiciteit ten opzichte
van intraveneuze toediening afgenomen.
In de toekomst zullen ongetwijfeld meer mogelijkheden gevonden
worden.