Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

16
van het lichaamseigen somatostatine dat een langere halfwaardetijd
heeft en gebruikt kan worden voor beeldvorming en behandeling. Een
scan met metaiodobenzylguanidine gecombineerd met radioactief
jodium (MIBG-scan) is een bruikbare scan als de SRS negatief blijkt te zijn.
De PET-scan kan verricht worden bij somatostatine-scan negatieve
tumoren en slecht gediff erentieerde GEP-NET.
Bij PNET wordt vaak gekozen voor een endoscopische echografi e vanuit
de slokdarm. Verschillende scopieën kunnen worden uitgevoerd bij NET
van het gastro-intestinale traject. Voor het bevestigen van de diagnose is
weefselonderzoek door een ervaren patholoog noodzakelijk. Dit kan
worden verkregen door middel van een biopt ten tijde van een scopie of
een echogeleid leverbiopt bij aanwezigheid van levermetastasen. Een
patiënt met een carcinoïd en verhoogde 5-HIAA’s in de urine moet
gecontroleerd worden door een cardioloog voor het maken van een
echografi e van het hart. Hiermee kan eventuele aantasting van de
hartkleppen worden beoordeeld. Bij een carcinoïd hartziekte kan
tricuspidalusklep- en of pulmonalisklep insuffi ciëntie voorkomen.
Behandeling
De behandeling van een gemetastaseerde GEP-NET zal meestal niet
curatief zijn. Het grootste gedeelte van de zorg zal dus neerkomen op het
toepassen van levensverlengende behandelingen.
Chirurgie is, indien mogelijk, de eerste keuze van behandeling en wordt
VERPLEEGKUNDIGE ZORG BEVAT VEEL
SYMPTOOMMANAGEMENT
toegepast om de tumor in zijn geheel te verwijderen (curatief) of
debulking van de tumor te verkrijgen (cytoreductief), maar ook palliatieve
chirurgie hoort daar bij (Modlin e.a., 2005 & Hodul e.a., 2008).
Cytoreductieve chirurgie zou een positieve invloed hebben op de
overleving (Hodul e.a., 2008 & Osborne e.a., 2006). Palliatieve chirurgie
wordt bijvoorbeeld toegepast om een obstructie van het darmtraject op
te heff en. De rol van levertransplantatie wordt tot nu toe zeer controversieel
geacht (Turaga, 2011).
Bij interventieradiologie kan gedacht worden aan het toepassen van
radiofrequente ablatie (RFA) of (radio- of chemo)embolisatie bij metastasen
in de lever.
Somatostatine-analogen zijn de standaard bij het behandelen van de
symptomen (Turaga e.a., 2011). Meestal wordt gestart met een kortwerkende
variant, die drie keer per dag subcutaan geïnjecteerd moet worden
om vervolgens op een lang werkend preparaat over te stappen, dat
meestal één keer per vier weken intramusculair of diep subcutaan,
afhankelijk van de fabrikant, moet worden geïnjecteerd. Somatostatineanalogen
kunnen ook directe eff ecten hebben, zoals het verminderen van
de tumorgroei en indirecte eff ecten, zoals de antiangiogenese in de tumor.
De mate van het eff ect is afhankelijk van het subtype van de somatostatine-receptor
en het aantal (Kvols e.a., 2006). Somatostatine-analogen
worden over het algemeen goed verdragen en zijn veilig met milde
bijwerkingen. Een alternatief voor patiënten met weinig respons op
somatostatine-analogen is interferon-α dat ook in combinatie met somato-
oncologica . nummer 02 . 2011
statine-analogen gegeven worden. Echter interferon heeft wel meer
bijwerkingen waaronder griepverschijnselen, gewichtsverlies, vermoeidheid,
bijwerkingen op hematologisch en hepatologisch gebied en
psychische veranderingen waaronder angst en depressiviteit.
Cytotoxische behandeling heeft een gelimiteerde waarde voor goed
gediff erentieerde GEP-NET vanwege de lage proliferatie index van de
tumor (Castellano e.a., 2011). Op dit moment worden streptozotocine met
5-fl uorouracil/doxorubicine, temozolamide alleen of in combinatie met
capecitabine gegeven. Slecht gediff erentieerde NET worden meestal
behandeld met cisplatinum/oxaliplatine met etoposide (Öberg e.a., 2011).
Patiënten met voldoende somatostatine receptoren op de tumor,
onderzocht door middel van SRS, kunnen ook veilig en eff ectief behandeld
worden met peptide receptor radionuclide therapie. Behandeling met
radioactief gelabelde somatostatine-analogen is een veelbelovende
nieuwe behandeling bij patiënten met een inoperabele of gemetastaseerde
NET. De geringe bijwerkingen zijn mild en de therapie respons is meer
dan dertig maanden (Kwekkeboom e.a., 2011). Dit middel wordt intraveneus
aan de patiënt toegediend en bestraalt de tumor op deze manier van
binnenuit. Patiënten krijgen deze behandeling in een aparte ruimte. De
verpleegkundige zorg is hier minimaal vanwege de aanwezige straling.
Patiënten die rond deze therapie extra zorg nodig hebben, verblijven na
de behandeling in een eenpersoonskamer op de ‘gewone’ verpleegafdeling.
Patiënten die geen aanvullende zorg/behandeling nodig hebben,
kunnen de dag na de therapie naar huis met speciale leefregels. De
therapie wordt over het algemeen verspreid over vier sessies gegeven.
Nieuwe therapieën
Recent zijn ook andere nieuwe tumorgerichte therapieën getest bij
patiënten met GEP-NET. Deze tumoren zijn sterk gevasculariseerd en
daarom wordt gekeken naar middelen die kunnen ingrijpen op de
angiogenese. Everolimus is een mTOR (mammalian target of Rapamycin)
remmer en remt de groei en proliferatie van tumorcellen. Dagelijkse
inname van everolimus heeft bij PNET tot goede resultaten geleid (Yao
e.a., 2010). Everolimus geeft wel een aantal serieuze bijwerkingen, die over
het algemeen redelijk goed worden verdragen, waaronder anemie,
hyperglykemie, stomatitis, misselijkheid, smaakafwijkingen, rash en
pneumonitis. Een aantal van dezelfde bijwerkingen, maar ook het
handpalm-voetzoolsyndroom, met roodheid en pijn in de handen en
voeten, zijn beschreven bij sunitinib. Dit middel is een zogeheten multi
tyrosine kinase remmer en remt het proces in de tumorcel, dat betrokken
is bij de tumorgroei en metastatische progressie onder andere via
eff ecten op vaatnieuwvorming. Deze middelen kunnen worden
Patiëntenvereniging
Stichting NET-groep is de patiëntenvereniging die actief is binnen
Nederland. Deze vereniging is te vinden op de volgende website:
www.net-kanker.nl Binnenkort komt er een nieuwe
patiëntenfolder uit met daarin uitgebreide informatie over
diagnose, diagnostiek, behandeling en leven met een NET, dat in
samenwerking met medisch specialisten en verpleegkundigen uit
verschillende ziekenhuizen is opgesteld.