Raadsvoorstel - Gemeente Heerlen

2.8 Demografi sche ontwikkelingen/krimp
In 2010 is door een ambtelijke werkgroep een handreiking opgesteld voor gemeenten die worden of zullen
worden geconfronteerd met demografische ontwikkelingen/krimp.
De handreiking is bedoeld als een methode om op herkenbare wijze de beleidsmatige gevolgen van krimp op de
onderscheiden terreinen te presenteren in een afzonderlijke paragraaf van de gemeentelijke begroting.
De paragraaf is geen nieuwe verplichting in het kader van het Besluit begroting en verantwoording (BBV),
desondanks hoopt het ministerie via deze handreiking de gemeentebesturen te stimuleren om dit belangrijke
onderwerp op meer uniforme wijze in de komende jaren in beeld brengen.
Het ligt wel in de bedoeling om in de komende 5 jaren d.m.v. deze paragraaf onderzoek te doen naar de
financiële gevolgen van bevolkingsdaling en de betekenis van de tijdelijke krimpmaatstaf in het gemeentefonds.
In navolging van de onderzoeken riool en openbare ruimte die u in de krimpparagraaf terugvindt zal in 2011 in
samenwerking met Neimed (Nederlands Kennisinstituut Maatschappelijke Effecten Demografische Krimp) o.a.
onderzoek worden gedaan naar de financiële gevolgen van krimp voor onderwijshuisvesting.
Deze paragraaf is gebaseerd op demografische lange termijn cijfers (15 tot 30 jaar). De meest recente cijfers
laten momenteel echter een stabilisatie zien, in 2010 was er zelfs een lichte groei. De verwachting van de
huidige demografische situatie en de daaruit te destilleren toekomstverwachting van deze ontwikkeling is dat
er sprake zal blijven van een neergaande bevolkingstrend. Deze trend zal zich in de praktijk gedragen als een
stapsgewijze neergang maar er zullen altijd door verschillende economische of andere invloeden perioden
zijn van stabilisatie dan wel wellicht lichte opgaande bewegingen waardoor de meerjarige neerwaartse trend
daarmee misschien minder sterk zal zijn maar zal wel neerwaarts gericht blijven. Ook de Europese landen om
ons heen laten al langer deze beweging zien.
Hieronder staat de ‘krimpparagraaf’ zoals wij die in samenspraak met BZK hebben ontwikkeld en opgesteld.
Topkrimp gemeente Heerlen in topkrimp stedelijke regio Parkstad
Omgaan met krimp; fenomeen, aanpak, cijfers
Inleiding
Heerlen en Parkstad lopen in Nederland voorop in de confrontatie met krimp in een stedelijk gebied met een
bevolkingsdichtheid gelijk aan de Randstad. De komende jaren zal krimp ook in grote delen van Nederland
landen. Het is een nieuw fenomeen: na jaren van groei denken moeten we het zoeken in kwaliteit in plaats
van kwantiteit. Heerlen en Parkstad hebben ervoor gekozen deze werkelijkheid onder ogen te zien en erop te
anticiperen. We spreken de ambitie uit ook voorop te lopen in het vinden van antwoorden op de vele vragen
die krimp oproept. Eerste studies laten zien dat een krimpende stedelijke bevolking – net zoals een groeiende
bevolking – vraagt om investeringen. Niets doen is geen optie. Onze ambitie was én is een duurzame vitale
regio. Nieuw is daarbij dat we nu de bevolkingsontwikkelingen als vertrekpunt voor ons beleid meenemen. De
uitgangspunten worden verwerkt in onze structuurvisie, herstructureringsvisie, sportbeleid, onderwijs beleid
en op nog veel meer plaatsen. Soms expliciet, maar vaak ook impliciet. Deze krimpparagraaf maakt de invloed
en de plannen expliciet – voorzover dat thans mogelijk is. Want krimp is nieuw en er zijn nog vele vragen
onbeantwoord. Andere zaken zoals aspecten rond wonen zijn al verder uitgekristalliseerd; er is een analyse,
beleid en een opgave geformuleerd en vastgesteld. We zijn uit de startblokken. Deze verschillen zien we in de
navolgende paragraaf terug.
De feiten
Het aantal inwoners in Heerlen neemt af. In de jaren 90 van vorige eeuw woonden in Heerlen 97.000 mensen
en nu staat de teller op 89.000. De komende 30 jaar daalt het aantal inwoners volgens de prognoses nog
verder naar 72.000. Deze geprognosticeerde ontwikkeling zien we in heel Parkstad waar nu 252.000 mensen
wonen en in 2040 nog 180.000.
171