osta002gedi02_01

Gedichten 

Paul van Ostaijen 

Editie Gaston Burssens 

bron 

Paul van Ostaijen, Gedichten (ed. Gaston Burssens). De Sikkel, Antwerpen 1935 (2de druk) 

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/osta002gedi02_01/colofon.php 

© 2012 dbnl / erven Gaston Burssens

Inleiding 

5 

Om de met Music-Hall (1914-15) en Het Signaal (1916-18) niet bekende lezer 

enigszins vertrouwd te maken (men neme in aanmerking dat noch de eerste bundel, 

door Paul van Ostaijen zelf veroordeeld als jongelingspoëzie, noch de tweede, als 

behorende tot de poëzie van een overwonnen standpunt, naar alle waarschijnlijkheid 

ooit zullen worden herdrukt, zo tenminste had van Ostaijen bij leven besloten); doch 

vooral om de lezer een volledig overzicht te geven op 's dichters evolutie in de 

literatuur, gaan hier vooraf acht gedichten uit Music-Hall en twaalf gedichten uit 

Het Signaal. De Feesten van Angst en Pijn, die erop volgen, behoren tot een ander 

standpunt, maar vermits totnogtoe onuitgegeven, verschijnen zij hier als 

verbindings-teken tussen Het Signaal en het Eerste Boek van Schmoll. Deze Feesten 

van Angst en Pijn vervangen als het ware Bezette Stad, waarvan de opname 

ongewenst was, aangezien Bezette Stad op zich zelf een niet te verbrokkelen monument 

vormt, waaruit geen enkel gedicht zou kunnen worden overgenomen zonder uit het 

kader zijner localisering te worden gerukt; en waar de veren de vogel maken, leek 

het niet nodig de staart van de pauw te ontsieren met enkele veren op een hoed te 

steken, die hierdoor als gedemodeerd een pover aspect bieden zou. Het manuscript 

van De Feesten van Angst en Pijn werd ons bereidwillig ter copiëring afgestaan 

door Oskar Jespers, aan wie van Ostaijen het had geschonken. Dit manuscript is een 

curiositeit op zich zelf, het is op Japans papier in verschillende kleuren uitgevoerd 

en zou er bij een eventuele druk naar het origineel, minstens even grillig uitzien als 

Bezette Stad. (Evenwel is er het van Ostaijense tijdsnihilisme niet als in Bezette Stad 

tot de uiterste konsekwentie doorgedreven). Het is natuurlijk jammer dat we ons hier 

hebben moeten bepalen tot een droge weergave van dit zo frisse handschrift - aan 

de schikking van den dichter hebben we echter niets veranderd - maar wij menen 

dat de grondwaarde van een gedicht toch minder besloten ligt in een soort 

rhythmische typografie, die tevens is een typografisch désordre (artistique), hoe ook 

dit désordre de zinnen streelt. Raffinement of perversiteit? Misschien allebei, maar 

dan een raffinement en een perversiteit zoals die te pas komen bij het tactilisme van 

Marinetti. Paul van 

Paul van Ostaijen, Gedichten

6 

Ostaijen wilde of kon zich literair niet meer steunen op wat van hem totnogtoe 

verschenen was; over Music-Hall was hij zelf in het geheel niet meer te spreken en 

hij dacht er soms aan zoveel exemplaren mogelijk terug te kopen om ze te verbranden. 

Het Signaal beschouwde hij, zoals hoger gezegd, als een eerste overwonnen standpunt. 

Van Ostaijen had, zeide men, zijn geloof in de mensheid verloren, in werkelijkheid 

had hij dit geloof gescheiden van zijn literaire productiviteit, want het wezen der 

wereld verandert men niet met een gedicht en een gedicht mag niet ondergeschikt 

worden gemaakt aan een actie die om het even welk doel beoogt. Het gedicht is zich 

zelf doel. Het geloof in de mensheid is geen steunpilaar waarop gedichten worden 

gebouwd. Aldus getuigt van Ostaijen in zijn Self-Defense: ‘Bezette Stad was een 

vergif als tegengif gebruikt. Het nihilisme van Bezette Stad cureerde mij van een 

oneerlijkheid, die ik eerlijkhied waande, en van een buiten-lyrische hogeborst-zetterij. 

Daarna werd ik een gewoon dichter, die gedichtjes maakte voor zijn plezier. Ik maak 

geen aanspraak op de medalje van burgerdeugd...’ 

Blijft aldus nog het Eerste Boek van Schmoll, hetwelk de in portefeuille liggende 

en in tijdschrift verspreide gedichten der vijf laatste jaren moest bevatten, en welke 

de dichter onder deze titel zich voornam te publiceren. Echter waren wij bij de keuze 

van de in portefeuille nagelaten gedichten aan ons zelf overgelaten. Het was ons niet 

mogelijk uit te maken in hoeverre een gedicht voor Paul van Ostaijen zijn waarde 

verloren had, omdat - hoe goed het op zich zelf ook geweest mocht zijn - een ander 

gedicht wellicht voor zijn gevoel het zich gestelde probleem beter en met eenvoudiger 

middelen had opgelost. (Want dit toch was zijn streven: de factuur van het gedicht 

herleiden tot de meest simpele, soms simplistische expressie, - en toch, deze uiterste 

simplificatie was een uiterst raffinement). Kortom we hebben ons verplicht gezien 

alle verspreide en onuitgegeven nagelaten verzen op te nemen, op gevaar af de 

bedoelingen van den dichter te verraden. Waar we echter weten dat enerzijds van 

Ostaijen geen gedichten liet verschijnen dan die welke minstens zes maanden aan 

eigen kritiek konden weerstaan, anderzijds dat hij in portefeuille geen gedichten 

behield die hem minderwaardig schenen, en ten slotte dat hij de laatste zes maanden 

welke hij te bed doorbracht, weinig of niets heeft geschreven, zo hebben 


7 

we niet te veel scrupules over de, van 's dichters standpunt uit, inferioriteit der hier 

verschijnende gedichten uit het Eerste Boek van Sehmoll. Om nochtans op dit punt 

de schroef nog meer aan te draaien hebben we in het Appendix van deze bundel die 

gedichten afgezonderd, welke ons nog te dicht bij Bezette Stad en te ver van 's dichters 

jongst ingenomen standpunt bleken te staan. Ook de enkele groteske gedichten, welke 

van Ostaijen schreef, hebben we onder deze rubriek opgenomen Het Eerste Boek 

van Schmoll zou zijn eerste definitieve bundel zijn geweest, het boek der ‘zuivere 

lyriek’ zoals hij deze in zijn vele kritische opstellen heeft voorgesteld. Uit een zijner 

brieven halen wij aan: ‘Ik probeer bijna zuiver rhythmisch-muzikaal te zijn d.w.z. 

dat ik probeer de opvatting alleen door rhythme te doen spreken (b.v. de oneindige 

moeheid wordt in Melopee niet uitgesproken, niet geavoueerd; zij klinkt er alleen 

in)...’ En verder: ‘Ik heb de hoop nog niet opgegeven eenmaal ergens professor in 

lyriek te worden!...’ 

Met deze laatste zin kan de nuchterinleidende uiteenzetting gesloten worden. Van 

Ostaijen schreef dat in December 1927, een paar maanden dus vóór zijn dood. Het 

subliem-waanzinnige van deze hoop bij een stervende ! Is dit niet de ‘derde waanzin’ 

die men ook in zijn gedichten treft, de waanzin die van de Muzen komt? Want wie 

buiten de waanzin der Muzen om tot de poorten der poëzie gaat met het geloof dat 

hij op grond van zijn kunstvaardigheid een groot dichter zal zijn, die blijft zelf 

oningewijd, en zijn werk, het werk van de bezonnene, wordt door het oeuvre der 

waanzinnigen in het duister gesteld. Dit toch zei Plato. Geachte lezer, mag ik U nog 

toevertrouwen wat Paul van Ostaijen U tijdens zijn leven niet meer heeft kunnen 

zeggen, maar wat hij opschreef voor twee vrienden: ‘Het is goed te weten dat ons 

geval in de Nederlandse letteren hopeloos is. Dat wil niet zeggen troosteloos. En 

moest het nochtans nodig zijn ergens een troost te zoeken, laat ons dan niet vergeten 

dat de volgende stelling aan een wetmatigheid in de Nederlandse literatuur 

beantwoordt: De Pastorij van Mastland haalt het steeds bij ons op Woutertje Pieterse. 

Daarom, indien dit ons welkom is onze lof zwart op wit te lezen, laat ons elkaar 

loven, want het is nutteloos op andere lof te wachten...’ 

Dit maar om te zeggen dat Uw lof wat laat zal komen. 

Gaston BURSSENS. 


Bij de tweede druk 

8 

Het is nu eenmaal het lot van ieder ‘goed’ dichter met het stof van de reputatie te 

worden bedekt dat de tijd op allen en alles - ook op de hersenen - laat neerkomen. 

Dat deze tweede druk noodzakelijk werd geacht, bewijst dat de reputatie van Paul 

van Ostaijen thans ‘gevestigd’ is. Laat ons dit feit verheugend noemen, of onverschillig 

er aan voorbijgaan, of het met een weemoedige glimlach vaststellen, 2×2 = 4, ook 

voor hen voor wie 5 een juistere uitkomst is. 

G.B. 


Music-Hall 

9 


Herfst 

11 

Zij die vóór mij kwamen en dichters waren, 

zij hebben hun droefenis, in de Herfst, uitgesproken 

en eenheid gevoeld tussen hun gebroken 

leven, met het vaarwel aan de drommen hunner dromen, 

en het sterven der zonneblaren aan de dorre bomen. 

Zij hebben gezegd: de Herfst was 't schoonste getij, 

al was hij dan ook droefeniszwaar en de baar van de zomer blij, 

zij wisten zich een groot geluk, toen hun leed 

met het getij één was en sterk kompleet. 

Maar zó kan ik de Herfst niet voelen, zó is hij niet in mij: 

het gulden doodgaan in rijk-trillend getij. 

Zó was het misschien vroeger; nu mijn droefenis inniger is, 

nu voel ik van de Herfst enkel d'onvolmaakte vunzige treurenis. 

Nu voel ik hoe een sterrevende zonneschijn 

vermeerdert van dit treurende getij de werkelijke pijn; 

vermoeid of niet, - wie kan het weten? - draagt als een stramme vrouw 

de Herfst zijn lustloze dagen, zonder warmte, zonder kou. 


Vergelding 

12 

Ik ben gelukkig wijl ik mezelf 'n anders mens heb gevonden 

die mij tot nog toe als een onbekende was; 

hij heeft geleefd ver weg en komt nu ongeschonden 

te voren in de Herfst, die voor mij als de schoonste Lente is. 

Niet lang geleden 

was een volmaakt sceptisch man te worden, mijn ideaal; 

alle hartstocht vergeten, 

het leven kalmpjes wegen en meten, 

zijn enkel cerebraal, 

en als een oud man, geheel bewust, 

doden elke woeste levenslust. 

Dikwijls heb ik tot mezelf gezegd: 

Paul, je weet, het leven is niet goed, het is niet slecht, 

het is slechts gewoon, gewoon door en door, 

als het werk op je kantoor. 

Je moet niet veel van het leven verwachten, 

je moet ook niet naar dood-zijn trachten, 

heel gewoon, zonder slag of stoot, 

zonder dat je geleefd hebt, komt de dood. 

Maar het leven heeft als 'n moeder, goed, 

een hoorn van ik-weet-niet-wat-overvloed 

over het hart van den verloren zoon 

gestrooid, - zijn ondankbaarheid ten loon. 

Ik ben zó blij, ik weet niet wat ik doen moet, 

het is Herfst, en 't is mij of ik slechts kende 

het eerste stralen van een nieuwe Lente 

in een tere, gele gloed. 

Ik zou willen lopen en elk mens 

die voorbijkomt, door de lens 

van mijn geluk doen kijken. 

Ik ben zó blij, wijl het leven 

mij ook gegeven 

heeft de korte angst van 't pijnlijk wachten 

op de welbeminde. En dag op dag 

die 'k vroeger vlieden zag 

in dorre eentonigheid, wordt tot een schaterlach: 

zonnebundels van geluk. 



13 

Ik sta nu eenmaal voorbij de grens 

Ik sta nu eenmaal voorbij de grens 

aan dewelke ieder normaal mens 

moet stilstand houden. 

Een vriend heeft me onlangs verweten, 

dat ik buiten het normale - volgens hem het goede - ben getreden. 

Maar het lot - of wie? - heeft het zó gewild, 

want het heeft mij het ongewone voorbehouden. 

Niet ik ben ongewoon, maar wel mijn levenslot. 

Bij mijn vrienden heb ik steeds het grootste verlangen gekend 

om een schone liefde, in de nieuwe Lente. 

Maar mijn liefde ontstond 

op een Herfstavond, 

mijn grote liefde, even buiten de stad, 

in het wijde park, toen het door de mensen - de gewone dan? - gans verlaten was. 

Mijn liefde groeide sterk in de koude Winter, - 

enkele zeer mooie bloemen groeien dan. 

Daarom is mijn liefde dan ook oneindig schoon, 

al is zij, - 't spijt mijn vriend misschien, - wat ongewoon. 


Wederzien 

14 

Nu je, onverwacht, gekomen bent, 

voel ik me weer een zwak man 

en hoe ik m'ook overtuigen wil dat je liegt, 

ik kan 

het niet, en weer is het mijn hart dat mij bedriegt. 

Je hebt een zakdoek, die naar Eau de Cologne russe ruikt; 

nu ben ik niet meer overtuigd, 

ik wankel weer en kan geen woorden vinden; 

ik ben zó'n arme boeteling 

en laat me graag de handen binden 

door je heerlijke, oneerlijke lach. 


Plakkage (Nr. 2) 

Ja, so geht es in der Welt 

Alles fühlt man sich entgleiten 

Jahre, Haare, Liebe, Geld 

Und die grosse Trunkenheiten, 

KLABUND. 

Waar kraait nu weer de haan? 

Want 't is de tweedemaal 

dat ik door de welbeminde werd verraân. 

15 

Nu zal mijn levenshardheid harder worden, 

als ooit te voren; mijn arm hart, - ik wil niet wenen, - 

zal tot een harde diamant verstenen. 

En elk hart dat tot mij komt: - moeder, vriend of lief, - 

zal ik sluiten binnen de ronde, harde wand 

van dit hard hart van diamant. 

Elk hongerig hart dat in die toren om liefde vraagt 

zal alles moeten derven 

en, zonder een ogenblik geluk, verhongerd moeten sterven. 

Ik zal zijn een rijk, wijdgeducht landheer 

met landerijen, goud en nog veel meer; 

maar de weelde van mijn hart te schenken 

aan die mij minnen, zal ik niet meer kennen. 

En ik zal ook vergeten dat eens mijn hart was 

als een zeer fijn, kristallijnen champagneglas. 


Jonge lente 

In de jonge Lente, - 

ach, hoe dwaas, 

'k ben mezelf niet meer baas, - 

in de jonge Lente 

hebben twee jodinnetjes, 

twee trouwe vriendinnetjes, 

mijn hart verleid 

en tot een kort geluk geleid. 

Nu dwaal ik zonder centen, - 

wij zijn ook in de jonge Lente! - 

alleen langsheen de grote straten, 

mijn portemonnaie is gans verlaten, 

gelijk de schatkist van de edele Staten 

op verkiezingen-plakkaten. 

Terwijl ik zó langs de straten dwaal, 

heb ik mijn heel kapitaal, - 

ach, welk een pret, - 

in de hemelse dauw gezet 

in de hoop dat hij, in de jonge Lente, 

me bezorgen mag talrijke renten, 

zwaar door de grote percenten. 

16 


Aan mijn vriend Rene Victor 

Op een plein, - 

een fris, wijd-open 

plein, - waar kinderen stoeien 

en om hun spel verheugd zijn 

en waar blije meisjes voorbij komen 

met knappe stap, - 

daar staat een boom die immer bloeien 

zal, door Winter en door wind: 

de sterke, hoge boom 

van onze vriendschap, 

groot en vroom. 

17 

Door de tijden van onze primula-veris, 

als d'eerste bloesems bloeiden, 

is onze vriendschap ons bijgebleven 

en tot een sterke boom vlug opgegroeid: 

een boom die niet meer buigen zal of beven. 

Wij beiden voelen ons zeker 

zó sterk als een leger, 

want vaster en trouwer dan de wacht aan de Rijn 

zal onze vriendschap zijn. 


Valavond 

Nu is van Californisch goud de tijd; 

de sterrevende zon vergaart 

haar krachten voor een laatste vaart, 

de laatste van die dag, ter aardewaart. 

Daar heeft de zon een laatste maal 

haar stervensweeë gouden praal 

verzameld in een glazen tremportaal. 

18 


Het signaal 

19 


Het stille lied 

21 

Voor de zoveelste maal heb ik Botticelli over het land zien gaan, 

die bloemen zaait. 

En weer strekken de bomen hun geweldig bottende takken, 

levensdrift die de Japanezen begrepen. 

De avond weerhoudt zich te vallen, de mensen haasten zich in dit jong getij, 

arme schelpvissers met de wilde hoop: 

thans zal de vloed hun rijkdom zijn. 

De huizenvlakten en toonprojecties, die zijn de afstand tussen hen en mij, 

verdringen mij naar 't diepst van mijn geweten. 

Doch niet meer een roes is thans de Lente die van mij gaat, 

niet meer het zwak geloof: dit is zich geven. 

Mocht het mij thans worden het bruidsgetij der wijze maagden; 

God in mij moet wekken, - Jezus en Lazarus tevens, - 

moesten ook mijn nagels in mijn vlees de vreselijkste beproeving enten: 

de snik, het ‘alles is volbracht’ en de drie-dagen-dood. 

Nog niet heb ik het leed, het grote godsgeschenk begrepen. 

Nog sta ik dwaas vóór al de wonderen en ben nog steeds mijn eigen deemoed zoekend, 

die mij de sleutel geven moet. 

Thans zal ik enkel daarvoor zorgen: 

olie te hebben ten allen tijde, want wanneer de bruidegom komt weet geen. 

Een ieder hoeft gereed te zijn, 

want plots kunnen lichten de schaduwen van de bomen doen zinken, 

dan is de bruidegom dichtbij. 

Hij die de bruidegom van het Leven vóór de poort laat staan, 

zal blijven onbevrucht een ganse leven. 

Doch hij, - o mocht ik reeds een ver Hosannah horen! - 

die olie had, de bruidegom zal in hem de lichten omzetten 

en hij zal zijn hooglied mogen zingen, de klare stem van God. 

Dit lied dat staan zal in de werkelijkheid der dingen 

als de gebeurtenis van een ruimere Lente, na de hopeloze wentelingen van een lange jarereeks. 



Wiegeliedje voor de geliefde 

Dat trage zich toevouwen je oogleden, 

te dragen het loom fluweel van onze nacht. 

22 

Onze dag is geweest als bange blanke vazen, die waren blij 

de bloemen van ons liefdespel te scharen rij aan rij. 

Nu zal je slapen, mijn teergeliefde kind, 

want morgen moet je de ogen openen: een zeer fris blad dat beeft in de morgenwind. 

Nu zal je slapen, mijn zachte kind, in de kuil van je haren; 

straks is het dag, dan moeten wij weer tuilen lezen gaan. 

Morgen zal er uit het Oosten een koning komen, met nieuwe bruidskleren voor ons beiden; 

hem zullen wij, arm in arm, als kinderen in het woud, verbeiden. 

Knijp nu je ogen dicht, mijn luie luipaard, 

en strek je heupen naar je lust. Ach, du... du. 


Lied voor mezelf 

23 

Mijn Heer, mijn schip is op de zee. 

Ik vraag U niet: laat kalm zijn de baren nu. 

Wie klaagt, draagt hij niet met zich mee 

bestendig een poel die eens zich sluiten zal over zijn hoofd? 

Mijn schip zal niet liggen blijven aan de ree, 

te luisteren naar het spelemeien van der tijen eb en vloed, 

niet onder morose regenzege, noch onder zonnevree, 

mijn schip moet in de storm mee op zee. 

Ik heb betrouwen in mijn boot, doch de baren slaan zo hoog, 

reeds over de voorsteven, reeds over de achtersteven. 

Als weer de zee vol vrede en rust is, zal dan het wrak van mijn boot 

niet mededrijven naar de ree? 

Met mijn boot moet ik op zee. 

Of ik de rijke haven vinden zal weet geen; de sterren niet. 

Doch steeds zingen de baren: Kom met ons mee, kom met ons mee! 

Is het de lokstem van de Loreley? 

Ik ben een koen kind dat niets weet van de kloof 

die ligt tussen dood en leven. 

Kan een boot, mijn Heer, vergaan 

die niets draagt dan het licht gewicht van mijn blauwe ziel? 

En zo mijn boot nochtans vergaat, mijn Heer, 

kan ik dan zondigen nog? 

Neen... neen... Al de stemmen zingen mij: Ga mee op zee, 

met de baren van Kristus, met de baren van de Loreley. 


24 

Gulden sporen negentienhonderd zestien 

In dertienhonderd en twee 

beken naar de stroom, stromen naar de zee, 

zó de verdedigers van het vlaamse gemeente-systeem, sterk in de strijd, 

wal, tegen de aanval van de franse leenroerigheid; 

zee-wal, pal, als de Rode Zee ten tijde van de Exode 

was, tocht van godsvolk naar Kanaän, tocht der Joden. 

Maar negentienhonderd zestien 

zal, zij aan zij, 

pal, rij aan rij, 

het actieve leger groeien zien, 

tot een wil en tot een daad, 

gekromd de rug en vuist gebald, die de vijand slaat 

en de nacht; breekt de dag door dageraad. 

Negentienhonderd zestien, jaar dat woord werd, 

woord dat vlees werd, 

leger van ons land, 

wachtersdaad bij wachterswoord en -hand 

Vastberaân, wij staan 

in kamp. Wij staan. 


Koffiehuis 

25 

Razend gedwarrel van stemmen, tot één geraas vergroeid. 

Hoge klarinetklanken. Saxophoon-geluiden en wat rest 

daar tussen: Geweldig koperen orkest. 

De buffetjuffrouw dromend. Heimwee of verlangen? 

Alles is hier een open raadsel. De oplossing echter vindt geen. 

Zacht autoritair de waard. Symbool van toekomst en verleên. 

En 't eeuwig spel van spelers schijn en wezen, 

vast het gelaat, niet te doorlezen; 

behoedzaam defensief, maar de sterkte van hen die niet vrezen. 

Solidariteit der spel-geruchten, 

van de tragisch-ernstige domino's, fatum-zwart, 

tot der biljartballen rood-wit luchtig vluchten. 

Geblaseerde rasta's; daarnaast huiselijke dikbuiken, - 

alles weerom schijn, - dames die eeuwig goedig toeluiken: 

allen Babel-bouwers van dezelfde gebazel-innigheid. 

Gebannen is de innigheid uit de straat, 

achtervolgde faun, binnen de koffiehuizen gedreven. 

De sterke muren zijn de sterke dam tussen dood en leven. 

Bij 't even openen der deur klinkt wat daarbuiten is, de trem, 

of 't geroep van een venter, als een onheimlijke stem, 

heel even. Dan herneemt 't orkest zijn razende galop. 


Koorts 

Aan Paul Verbruggen: 

26 

In mijn hoofd is een dwaze molenaar geklouterd, 

die één na één en langzaam, om zijn daad bewust te zijn, 

zijn zakken koren uitstort. Een fijne, zachte schijn 

van dof stof dwarrelt in de zon; dat geeft oneindig pijn. 

Niemand weet hoezeer mijn hoofd brandt 

en mijn even roos-gekleurde handen verraden geen leed; 

als twee honden, die voor een hofdeur uitgestrekt liggen, 

slank het hoofd op de poten te rusten. 

Op mijn hoofd weegt de realiteit der dingen. 

Getik van dactilografen, krantejochies draven, 

een martelende vlucht der sekonden, een zich steeds verbredende wonde, 

al die dingen die zo gewoon zijn, mijn pijn willen begraven. 

Ik weet: er is iets meer dan dit hopeloze leven, 

het reële mysterie boven het onbegrijpelijke van dit zinloos zijn. 

Ik zoek nu naar het onbewust genieten, dat zich niet bieden wil. 

Slechts de straten zonder betekenis, de huizeweedom van het zelfvoldaan bestaan. 

Ach, kon, in de aanwezigheid van het mysterie-weten, 

de onwezenlijke tastbaarheid van het geluk zich ontvouwen. 

Maar het goddeloos bewuste, het vreselijk onschrikbarende houdt 

mij neergedrukt. Een murmel die door zijn vader op het hoofd getreden wordt. 

Uren, uren zonder hoop in mijn zwak hoofd, 

geen bloem zal haar blaren vallen laten 

op de tranen die ik thans niet ween. 

Het razende bewuste is een kerkercel: 

de man die moest getroffen worden heeft haar zo juist verlaten. 

De cel heeft tot haar doel gediend, de man is terechtgesteld. 

En toch leeft alles rond den man en is de cel gestorven. 



Februari 

Dat is het eerste van de lente in de havenstad: een volle bries van de stroom, 

zo vol als het gelaat van een boerejongen die in een mondharmonika blaast 

een bries die over de stad vaart en even onvermoeid is als die dorpsmuzikant. 

De wind die de eerste maal dit jaar een zelfstandige vreugde heeft gevonden. 

Enkel wind te zijn, tomeloos, mateloos, ongebonden. 

Wind te zijn, te waaien in de boom, 

in al de bomen. Geen enkele vertoont groen 

en toch is geen enkele nog winterdood. Tijd van blijde boodschap, 

zelfstandige tijd die een eigen leven scheppen gaat: 

een eigen geboorte, een eigen leven, oogst en dood. 

Wind te zijn: de kerktorens, de oude heksen, te buigen, te dwingen tot kinderspel. 

27 

Wind te zijn, even dwaas tegenover de jonkvrouwelijke kathedraal. 

En zó'n goddelijk genot met de ernst te zwetsen: 

de hoed van een parlementslid vijftig meter ver te dragen 

of legendarisch akelig te doen achter schilden en uithangborden. 

Een grote dag die de kristelijke liefde bezingt in een nog heidense roes. 

Als gister misschien schijnen bomen even dood. Maar de lucht is de millionnaire trilling van 

leven daarrond. 

Geen winteravond meer, doch elk gerucht vergaat in vreugde-echo. 

Zo'n dwaas geluk kent een knaap die plots te zwemmen gevat heeft, of fiets te rijden. 

Er is nog niets tastbaars veranderd. Dat is juist het grote van het genot. 

Gister: alexandrijnen over wintermajesteit. En nu: 

de lach van een volksjongen die van een vlondertje het water invalt, het goede, warme water, 

- 

en daarom lacht. 

Nergens is er één detailbewijs van de nakende lente. Enkel de algemene adem. 

De jongen die blaast in een mondharmonika! De wind van de stroom. 

Over de stad, het land in. De kleine dorpen schommelend. Over de bergen! 

Broedergroet aan het volk van over de grenzen 

De wind van onze haven die al de volkeren verfrist. 

De muziek van de wind: de bassen onderlijnen door een Internationale! 

Morgen zullen de mannelijke cello's het lied hervatten. 



Marcel schwob 

28 

Ik wil de wonderlijke wonden van uw voeten zoenen, 

ik, de boetende, en gij die reeds gekruisigd werd. 

Ik weet ook gij werd aan het kruis gekromd, 

mijn stille kruistochtkind. 

Gij zijt de stem van de Doper, 

doch ik ben niet de Tetrarch. Gij zijt het gans gebeuren. 

U tegenover zal ik niet zondigen, 

want uwe wonde ken ik, zonder dat mijn hand hare kilte voelt. 

Van uwe lippen wil ik de liefde drinken, 

was ook uw lijf nog slechts een vreselijk offer, - de melaatse kluizenaar in de woestijn. 

Mijn handen zijn nog niet doorwond, 

de koorden snijden enkel het vlees van mijn arme armen. 

Doch zeg slechts een woord, gekruisigde, en de lichten in mij zullen zich omzetten 

tot de kaarsen van het paradijs. 


Francis jammes 

29 

Zo goed zijt gij als Jozef, gelukkig om het voedstervaderschap; 

toen schiepen de eenvoudigste liederen stemmen hen te zingen. 

D'Assisen ging tot de vogelen, d'eenvoudigste wijze van geloof. 

Dauw van de helderste morgen was hun beider kinderlijke woord. 

Jammes heeft een dorp gemaakt met nieuwe burgers: 

de steen, de ezel en de hond van den kantonnier. Dit is het dorp van Francis Jammes. 

In zijn lichte woning is hij een huis met veel meer licht; 

de helderheid van de beek en de diepte van de leeuwerikwijs. 

De avond is de eenvoud van een gelukkige glimworm, 

de avond van Francis Jammes; gemme, warm juweel van God. 


Vreugde 

30 

Onder de gloedende zoen van mijn levenscheppende vreugde ligt de stad; 

vreugde in mij, niet om welke oorzaak ook, maar om zichzelf: 

zo is elke grote liefde. Mijn vreugde is een absolute liefde. 

Dat weet ik: ik ben een schepper die een warme golf over de stad laat varen. 

Op schaliedaken ligt maanlicht dol in vreugde, goud-gelukkig. 

Ik weet: moest de verzoeking mij op een hoogte brengen 

van al de schaliedaken zou ik maanlicht stromen zien: 

een ziedende zee van zilveren golven uit licht lopend goud. 

Veni Creator van het leven: Vreugde om de vreugde! 

Voel ik nu niet rusten de lippen van mijn geliefde op mijn mond? 

Alles stroomt naar mij toe, - gelijk het maanlicht schept een zee: haar eigen leven, - 

nu ben ik een beeld der volle vreugde. 

Mijn moeder heeft mij thans bekeken met haar warmste ogen; 

nooit was de handdruk van mijn vriend echter als deze, al is mijn vriend ook ver, 

en nooit zoende mij zó een geliefde als deze die ik niet ken. 

Van de avondlijke bomen valt licht vol schittering. 

Een koets zou over mijn lichaam kunnen heenrijden, 

dit zou mijn vreugde niet even kwetsen. 

Mijn vreugde zou gaan en het klingelen der sukkel-belletjes 

door het geschal van bazuinen vertalen. 


Babel 

Gloedend bloed dat van mijn nagels valt 

en vult de spalt 

tussen twee tranen, 

die als dauw op druiven beven. 

Rijp stil leven 

maar bevrucht. 

Waarom vallen als schelpen 

bloemen van de booglampen 

en ligt het licht 

zo genadig op de scharlaken schicht 

van mijn bloed? 

In het danshuis bekleedt 

licht leed, 

dat ligt buiten droefenis 

de man die mij een monnik is. 

Waarom zijn de lampen der stad 

de lichten van al mijn zonden? 

En de stappen der danseres 

schreden op het hart van de wereld? 

31 

Mijn zonden zijn gewijd, 

bedreven in het bloedig Godsverlangen. 

Zoeken naar het Godswezen: bang overspel 

van mijn arm lichaam pijn. 

Zalig zal zijn de derde dag. 

De klanken van bazuinen 

in de wind een vlag, 

die mij welkom heet 

om zoveel hellelichte zonden, 

die enkel beproeving waren. 

O mijn broos lijf 

ik heb u vaak geofferd 

mijn zielewelzijn. 

Mijn lijf beproeven de lampen, 

want één dag zal het moeten ontbloot zijn 

van het naakt verlangen, 

van de zonde en van het vlees. 

Pijnig mij, hondsblik-zachte lampen, schrille bloemen, 

wellust: zomerfestoenen, witte waanzin van het winterwoud, 

liedjes, gigolo's. De zonde is de straat 

die leidt naar een wit, maar ongedacht gelaat. 



James ensor 

32 

Tentaculaire stad. Het overaardse. Geheim en wezen saam. 

Waarom kunnen wij niet aan de roep van deze stad weerstaan? 

Waarom willen wij met? 

Als vreemde kluizenaars, - het hart vol verzoeking, 

geest die bezocht wordt door de pijn-zijde lijven van koninginnen, 

vrange smaad der hees verlangde vlees-beloningen 

om 't Godsverraad, - dwalen wij rond in de stad. 

Witte wegen naar het wijde wezen van het Zijn. 

Godstad die ons leidt tot zonde en berouw. 

Zonde is onze geest enkel bevonden, om het ongeschonden leven 

van berouw. 

Waarom schouwen in dit berouw 

uw masker dieper dan het diepste masker van de dood? 

O meer dan een stil vermoeden valt uit de kou 

van hun oogholten. 

O begeren in de mateloze doodschrik, 

maskers die wegvallen. Aangrijpende angst van het IK, 

maar groter het verlangen. 

Over de baren gaat Kristus. 

Bang zijn de verslagen maskers der mensen. 

Ontzet weer. Alle gaan, 

maar geen van alle weet waarheen. 

Als kinderen ter kruistocht, 

wier stappen machteloos vervallen in het woud, 

zijn wij die de stem volgen, de aarzelende of de rotsvaste. 

Dauw valt soms van de takken 

Als lafenis ons op de ogen. 

Maar de dageraadstranen verdrogen 

op onze hete oogleden, branden van verlangen. 

Weten: stad in de ongrijpbare verte opgebouwd, 

opdat wij al de wegen zouden kunnen gaan: u te vinden. 

U te vinden! Maar dit: het wanhopig zoeken. 

Ahasver te zijn! Nooit rustende geest. 

Elke rustplaats is leugen. 

Zelfs over de baren gaat zoekend Kristus 

en zijn handen vallen in de witte mist. 



Golgotha 

33 

Indien de waarheid daar is 

waar mijn broeder ze mij toonde, 

wijlen mijn broeder Pieter-Floris; - 

(hij was student in de theologie 

aan een rooms-katholiek seminarie) - 

Indien het Godszoon is die ging ter Golgotha 

en zijn goddelijke droefenis 

was de menselijke bevrijdenis, 

dan is het Vlaamse Volk Gods uitverkoren 

volk, omdat het ging als de goddelijke vrucht uit David's huis geboren 

zijn steile Golgotha, gekruisigd 

werd en in de dood behuizigd. 

Maar God was in zijn zoon de goddelijkheid 

van de herrijzenis; 

zó zal ook God zijn in onze strijd 

tot de bevrijdenis. 


35 

De feesten van angst en pijn 

Oskar Jespers opgedragen. 


De moordenaars 

ZIJN rustig onrustig tussen pet en neus 

de ogen 

vergaart schaduw het gelaat 

wisselt schaduw wisselt het gelaat 

schaduw 

gordijn die zij zelf bewegen 

door het rad van hun voet 

de kuip van hun lijf 

EEN 

is wijkkermis 

lippen roerloos 

daaronder beweegt een stille stroom 

opgewekt door 't getij van 't geschuifel 

VOETEN 

geven mede de maat volksziel is melodie 

De mensen zijn zo 

je zet je ogen daarop 

je ziet telt een minuut 

telt twee minuten 

wat ze waard zijn 

37 

PAS OP 

de roest van je ogen 

lacht schokkend de vergissing een zatte hoerewaardin 

dan leg je er een tegen de lantaarn 

het licht is feuilletonvaal gas-groen-grijs 

en naast twee bloedblaren uit zijn buik 

vallen 

slechts schamele stuivers uit zijn buidel 

AVOND wordt koud en 

kouder de NACHT 

het koudst de hand die zich vergist 

walgelijke wassebeelden 

verkeerde moord 

WAAR een gouden ketting is is meer 

steek gil bloed baart goud 

de gil is bang goud noten van de rijksbank 



38 

Best treft het mes een beschonken heer 

hij voelt de wonde 

de laatste snik van een viool 

Niet boos is bij dat hem het leven wordt genomen 

Zo is het leven 

muziek 

sekt 

mes 

scherzo 

Hij is humaan 

een beschonken heer begrijpt het leven 

en dat moordenaars ook leven moeten 

vóór hij sterft 

zinkt zijn oog in vergiffenis 

zegt 

moest je niet leven 

zou je geen moordenaar zijn 

gillen 

teefjesdieren hoeren 

het MES hoeft slechts te glinsteren 

dan baren zij 

als je waardig bent geen 

betere buit 

allegretto 

flikkert het mes 

zij kennen de waarden van 't leven 

Een schabletter mag niet gevreesd zijn 

Krachtdadig zal je toeslaan 

wil hevigheid twijfelloos 

Fortissimo een schabletter valt in trouwe ambtbetrachting 

GEVAAR is zó 

geschuivel 

doordringt je zachte zweepslag doch dieper 

grijpt kracht 

moed 

wil organiseert vastberadenheid 

Angst onmiddellijk tegengif 

bewustzijn het gaat er om 



39 

straat omsingeld 

hoofd in de nek 

zit je das goed 

en je pet 

O 

o op! Los 

een schabletter is een lamme beest 

de maag is de meest kwetsbare plaats van de huisvader 

schoenen met ijzers zijn solied 

vaste knal op de buik 

los 

los 

Los 

zucht 

zakt zacht 

zijgt de wacht 

door het eerste gevaar Is er nog een nieuwe uitgave 

zijn er nog veel ik 

Ik moet er door 

ik wil 

De ene valt ik wil 

arm opgejaagd dier dom ben gevallen 

hebben me gehad Honden 

maar zo het is zo hoort het ook 

dat is de wereldorde 

De maat is er door zijn hart weer slagnormaal 

zijn pet zet hij recht 

normaal hart 

rechte pet 

hij is er door 

Harmonika 

Orkestrion 

la chaloupée 



Maskers 

40 

Blijft nauwelijks kracht de witte o witte november 

arme huizen te baren wit is de vloed 

sneeuw van het barensbloed 

Bleekblauw zijn de kinderen en rood hun hoofd 

in gesnikte sneeuw doffe tranen van de nacht 

werden pasgeborenen gewassen 

Licht gaf de maan die nog dom daarom lacht 

In de novembermiddag sterven kinderen 

worden gelegd in zwakke zerk van wit 

gratis geeft de zon het arme menselicht dat zijn moet 

bij zulke dwaze dodestoet 

worden begraven de arme huizen zonder spoed 

éen na éen Als alle begraven zijn dan is 

het om vijf reeds duisternis 

In de novembernacht is het Sabbat 

Sabbat van al deze witte kindertjes 

Geraamten knarsen en breken het krijt 

hebben hun schamele schaduw op huizen neergeleid 

Geraamten van witte o zo'n witte kindertjes 

dragen grote RODE MASKERS knikken en lachen 

knikken en lachen door de zieke schachten van zwakke maneschijn 

Geruisloze bevruchting viel op de witte sneeuw 

kindertjes geboren dragen masker een oude eeuw 

zonder geluid was hun geboorte en zo is hun dans 

gedragen op de golven van de lichtende stad fosforescente kadans 

hun stappen zijn witte voeten op wittende sneeuw daartussen het 

blauwe licht 

zijn allen bedronken en tuimelen allen van dak tot 

dak 

op hun hoofd 

als er éen bloedt is het wit net als er een weent 

maar allen danselen voort 

Eén die moeder werd heeft haar even schreiend leven in sneeuw gesmoord 

de volgende stak zijn vader een gloedend mes in het oog 

dat voort sprong op het waanzinwitte dak 

maar de vader lacht getroost om zulke burleske moord 

De laatste van de bende sleept Kristus bij de voeten 

die naakt op de sneeuw zal moeten boeten 

dan lachen de kindertjes nemen morfium en spelen baccarat 

tot hun sneeuwwitte WITHEID in de kinderblanke sneeuw vergaat 



De marsch van de hete zomer 

BLOED 

kersen 

vallen 

kinderlippen kersen knallen 

rode kersen rode maandstonden van de Zon 

witte kersen 

vrouwebuiken 

vrouweborsten 

blinken blaken temidden RODE 

klaprozen 

witte vlam rode brand 

witte vlammen dansen 

O de wiegende vrouweheupen 

BAM!! bloed 

borsten breken 

buiken botsen 

buiken dansen 

borsten dansen 

BLOED danst 

danst bam 

Bloed begeren 

vrouw in maandstonden begeren 

PIOENEN begeren de ZON 

in 

maandstonden 

bottende pioenen 

mannelijke bloemen 

Hijgende fallus 

appels barsten zaad valt droog 

stampers stampen alleen 

doelloze rijpheid 

oorzaakloos schokkend 

ruwe liefde 

hinniken merries 

nieuwe klokken 

BLINKEND 

dorp 

41 



42 

hol 

vol 

bollen ballen 

boerejongenswangen pronkappel 

falli zwepen het vrouwelijke lijf 

stijgt schaar van stof Gierende Gordijnen 

O lichtende gordijnen 

warme golf 

wassende golf stof schaar stijgt 

kudde grijze schapen 

verschroeien Sahara droog dor hees zijn 

moe zijn 

mat zijn 

de kamelen slachten 

om het water 

frisheid 

parels 

dauw 

oî oî o de o - asis 

frisse dadels van de bomen 

frisse vruchten 

de rosse regen 

stappen marscheren galopperen 

ras 

ras 

ras 

het leven ademen de brede regen 

goed fris water 

ik heb je lief 

blijheid dansende belletjes 

dans heel 

fijn 

je 

8menuet 

HERRIJZEN HAREN 

zwaar vol 

HERRIJZEN HUIZEN 

blank rillend rank 

en gelukkig met korte 

snikken 

van vreugde 

rilt nog het vrouwelijke vlees 

na de bevruchting 



draagt zij nog lang in de rillende golven 

van haar lijf 

haar vreugde voort 

WASSEN WEELDERIG VRUCHTEN 

hangen vleesklokken 

rode bessetrossen 

openen de appelbomen 

hun ronde volle belofte 

een vrouw wast in de zomer 

de schoonste vrucht 

de jubelende 

knalt de vrucht in een schitterende lach 

haar platsende rijpheid 

JUBELENDE BOOM 

43 

schudt schouders 

de borsten appels 

wast een peer de benen 

tot de kroon van de dijen 

ligt de buik gespannen 

bal 

pool 

zon 

rond 

vol 

rondheid 

volheid 

ronde volle jubel 

bazuinen klawieteren gorgel 

orgel diepblauw 

rijst vox coelesta bergblauw 

helder 

klinkend 

zinkend 

leven 

Zing 

Zang 

Zege 

springt Veulen FONTEIN blijdschap van het ganse dorp 

kijkt de merrie en likt de jonge beest 



44 

de gewoonste woorden zult gij herhalen 

zij hebben de diepte van zee 

en orgel 

springt een veulen arabesken die vergaan en eeuwig zijn 

tekening die niet vergaat 

Stort een arme man zijn stem die verschroeit 

in de brand van Zon en Zomer 

zijn stem 

oasis verdort in Sahara 

zijn stem 

hangt een uitgedroogde vrucht 

in een lucht 

te blauw en te onvruchtbaar 

Kobalt dodende overvloed 

dardende schichten van hard blauw gif 

zijn stem 

een dorre boom 

een dorre berk 

niet helgroen jubelen bladeren 

blaren vergaan in doodheid grijze schors 

Vallen 

woorden 

gebroken 

klokken 

op aarde zweven 

zijn woorden 

zonder 

richting 

eenzaam zonder eenzaamheid 

versmolten zonder versmelting 

zakt ten gronde 

het laatste geluid van 

de arme harmonika 

Gebroken boom zonder orkaan 

Sahara 

verschroeien 

stijgt 

schaar 

stof 

vruchten hangen 

uitgeperste droge 

vaginae liefdeleeg 



45 

een hond weerloos licht zijn lillende vlees 

zijn hijgende lijf 

zijn dorstige tong in de zon 

De zon spuwt rood op de roze tong 

Mager rijst 

de Toren 

zijn kracht verzwetend in een dikke pij 

loden schaliekleur 

gebed 

koorden 

boete 

ligt zijn schaduw te zwaar 

een zwarte wonde diep 

op de verdorde tongen die de 

wegen zijn 

elk huis wordt apart omsingeld door 

hitte en verbrandt 

Snel schichten stijgen de huizen van de stad 

snel en wit 

grote vlekken kalkend in gespannen hemelpapier 

omgedraaide blauwkuip 

zonder dat één druppel ons laaft 

pijnigt priem 

het lopen van het kind het ganse park 

dat zijn hoepel niet breekt onder het branden van de zon 

steeds even dun zijn zwakke rondheid draait 

RODE BAKSTENEN PLATSEN 

het aangezicht vol 

BLOED 

aders 

springen 

zon toe hijgen kubische kolen fonkelgoudogen 

onder tarwezakken zakkende last zijn zij buildragers 

kruipgekromd 

loodrecht de zon boven 

de merg-blote kathedraal 

straten dragen de loodrechten 

van zon en kathedraal 

hoger grijpen hoger grijpen metalen wimpels tot de zon 

alles metaal en scherpe hoeken 



46 

HARDE GEOMETRIE 

alles loodrechten 

en waterpasrechten 

Snijden segmenten schichten koorden 

gespannen 

barsten 

bogen 

en zijn weer barstgespand 

Spits doorbreken driehoekbenen kringen 

paralellen 

zon kletst een heptagoon tot scherven 

duizelklirt de ruit 

schuine stralen spelen 

even is het leven 

vlinder met schitterende nikkelscherven 

scherpe driehoeken 

het gewelf steekt in tongen 

platst ovenrood en anilinregen 

het krijt waanzinwit wrijven 

krijt-wrijven in karmijnrood 

altijd zo glinsteren en vermoeien 

afgematte hengstjakker 

helletocht om 3 uur namiddag 

in kringen springen huizen 

dansend wild en wit 

tombak en messing en geklir van dunst porselein 

de mensen hebben geen bloed meer 

zuigen 

zuigen 

tot de mensen wit zijn 

krijt krijt krijt 

kinderen krijsen 

niet bevredigend geslacht huilt huilt merrieluid 

klinkt niet 

alleen messing klinkt 

tombak klinkt tin giert 

zinken daken branden 

giet God 

warme zink op mijn dorstdorre lippen 

schreeuwen krijsen klinken 

klawietert hoger luide huilen 

gieren 

krijtwit krijst hijgwil 

KRISTUS zijn die om 3 uur ten hemel stijgt 



Straathok spichtig 

leeft het gillen 

van een 

blinde 

L'eau et le parfum c'est pour rien 

mon marquis 

Sous les ponts de Paris 

hoepels van de parkstraat vrouwekleren 

spuwt zon violet met 

goud in kruin van golving 

spuwt krijt witte hoeden 

spuwt benen die te bijten zijn 

opdat de tanden rusten 

vrouwen 

zijn zij bloot in zomer 

zo warm bloed 

gloed goed naakt 

zee ruist kleren 

hun VLEES is nog 

een frisheid de gebroken lijven die wij zijn 

hoog 

rank 

slank 

omhoog 

ijlen 

Stropijlen 

grenadine zo goed rood 

waar ik me in baden 

wil 

in de diepte zit kwartet 

tonen kwirrelen 

niet in diepte 

blijven 

plots verdaan 

linden stom 

zonder geur 

onbemerkt einde van 

muziek 

bazelt voort dor gezoef 

krekels 

kriewelen de mensen 

in de 

stad 

47 



48 

FIJN en ONBEDUIDEND 

iris 

doet 

een fontein 

alles iris en opaal 

kristallen cylinders kristallen die door elkander gaan 

cylinder wit kleed gaat dwars wit huis 

van ver 

schiet 

rechthoektrem in de diepere rechthoekstraat 

ster 

plets 

vele triangels muziek en geometrie 

aan een troley 

davert glas auto's trems zon zilverruiten 

zwetend asfalt 

vormen elkaar steken hoeken maken 

kaleïdoskoop analogieën 

kontrasten 

nieuw beeld 

ander beeld 

duizend beelden 

immer cylinders hoeken kegels prismen 

schema 

loodrecht zon pasrecht aarde 

balkon ziet 

mieren 

krekels 

speelgoed 

fontein 

karretjes 

autopuf 

naïef mechanisme 

AVOND 

huizen zinken indigo op blauw 

kontrapunt daartussen 

rechte vlakken schalielood waar licht op ruist 

muziek 

levend naar het toppunt van 

BLAUW 



49 

indigo is dicht bij 

blauw 

valt de onmetelijkheid 

Ruimte weg 

één groot plan met huizen 

hemel sterren 

naast een toren 

valt een ster 

waarom geruisloos vuurwerk 

lichten dansen 

duizelig diamanten 

flitsen flikkeren 

schichten 

klokken bollen zwart in blauwe avond 

zwart indigo safiergeglinster 

donkerte van een circus 

ruimte lichten clowns 

en fijne équyères 

toet-toet crève coeur 

in de avond 

raapt 

een krantevrouw 

de scherven 

van een barsthart 

dat 

viel 

uit een auto 

KRUISSTRAAT LICHT IMMER 

LICHT 

SOTER VERLOSSER 

KRUISWEG PINKT OLIELAMP 

VALT 

SCHADUW OP KRISTUS'HART 

dansen 

groen-blauw blauw-groen 



50 

over het land over het water 

glimwormen 

liefdespel spel van liefde 

trekt de blauwe avond saam naar het kleine vlak 

glimworm 

glimworm klein vlak avond groot vlak 

licht blauw 

duister blauw 

groeiend prisma 

volle vlakken 

goede slaap beesten en tarwe 

maar 

zang van nachtgalen en padden 

waarde tegenwaarde 

bassen en hobo's 

HUIS 

SNIJDT 

MAAN 

ZACHT HOLLANDSE KAAS 


Barbaarse dans 

51 

Holoho holoho 

tata 

tata tatata 

holoho 

holoho 

Bam 

Slingeren slangen door de Stilte 

wuiven bomen dwars door de blauwe avond 

Speelt 

maan 

panteren 

op de weide 

holoho holoho 

Slingeren 

Slangen 

Stilte 

groene 

cobra ogen 

bOren 

Vallen 

Slangen 

bladeren 

van de 

bomen 

hypnose 

dromen zeven honderd dagen dromen 

duiven 

wuiven 

in dromen 

de openligende dromen 

de WERELDZIJNDE 

Slangenogen 

de rillende Vrees van het 

Verlangende lijf 

HET DOODVERLANGENDE LIJF 

Gierig 

Sissen 

Slangen 



verlangen van 

duiven wuift 

MOND 

gierende 

sissende 

mond 

holoho 

52 

Zwarte sluiers bliksemen stenen uit donkerte 

ligt schaduw einde dood goede dood donkerte 

stilte golf breder golf 

schaduw 

zuig 

mensen 

in uw geheimenis 

rillend schaduw fluweel spinnerag 

flikkert staf duizend facetten 

vrouw 

licht 

spinneweefsel 

trillende stenen waterklaar beschrijven geslacht 

Slang 

en zo 

slank 

Vrouw laat uw geslacht dansen 

laat uw geslacht wiegen zijn zielespel 

uw heupen zijn de slankste bouw 

Ivoren Toren 

uw lijf de schoonste tempel 

frisse boomgaard 

Hesperiedehof zichzelf een Eden 

Al de vruchten van de wouden wassen uit de schaduw 

in uw lijf 

al de dromen danst gij uit 

leven 

droom en dood 

Slang en duiven samen 

alles hebt gij weggedanst 

in de stille stappen van je dappere dans 

lichte 

dood en donker 

leven 



53 

OP het blanke rillen van mijn armen 

werp ik 

de schijn 

van mijn 

ogen 

en 

de diepte daarvan 

Nu worden mijn ogen koud gekust 

op mijn oogleden rust de avond zwaar en licht 

in de donkerte branden 

geen fakkels 

Mijn lijf is zichzelf een licht en een duisternis 

mijn voeten zijn andere gestalten die ik spelen doe 

naar de wet van mijzelf 

zo zijn 

mijn 

armen 

mijn buik die zichzelf uitdaagt 

Ik die schouw het lief dat danst 

en dat ben ik 

die danst hem die schouwt 

en dat ben ik 

LUISTERT 

gij allen die éen en veel zijt voeten vingers buik 

naar de wet die is en niet spreekt 

zo is het zijn 

zo hoort het zijn 

te zijn 

EN ZIET 

denken mijn voeten die dansen 

en mijn buik die danst 

want dat is het spel 

van het Zijn 

in 

de wereld 

priesteressen die uit mij komen 

absolute licht 

absolute schaduw 

zij zijn alleen 

naar de wet van 



MIJN ZIJN 

IK zal niet kijken naar de silhout 

duisternis op duisternis 

licht 

IS 

54 

enkel wat is rein 

rein zijn enkel mijn stappen 

buiten is duisternis 

en de echo van mijn stappen op de wand is duisternis 

duisternis op duisternis 

Rode bloeddruppel op Witte duiveveren licht 

wat is däär meer dan ruimte 

en mijn handen die volgen de golven van mijn lijf 

wat is dààr meer dan tijd 

Moet alles niet zó gespannen zijn 

als de aarde 

die zwaar is en 

toch breekt 

onder de lichtheid van mijn tenen 

NIEMAND 

verstaat mij 

mijn spel is zó eenvoudig 

niemand kan het raden 

mijn handen voelen 

al mijn voelen dat zij nooit wisten 

en mijn borsten 

sidderen 

om de streling die komen moet 

geen wet 

maar 

LOT 

Ik LACH 

ik lach niemand 

zelfs niet mijzelf 

mijn lach is zó 

ik lach 

ik ben gelukkig 



55 

het wonder mijn lach niet te begrijpen 

ik ben zo heel alleen in dans en niet eenzaam 

een eiland ben ik 

daarop wast 

een boom 

en die ben ik ook 

alles is warm en fris rond mij 

omdat ik naakt ben warm en fris 

deze dolk is fris 

en dan weer warm 

of 

is mijn lijf warm 

en dan weer fris 

Ik lief de lieve dolk 

want hij glinstert mijn tanden 

of sterker 

het is wonderlijk 

hoe 

elk wonder 

zo 

dicht 

is 

bij ons 

schelpen zijn wonderlijk 

wonderen zijn schelpen te rapen 

Ik steek de dolk tussen 

mijn borsten 

in mijn lijf 

dat is Geen wonder 

en toch 

NU 

sterf ik 

omdat 

mijn dans 

Vergis ik mij niet 

sterft 

bij dit laatste doen 

draag mij weg zolang 

mijn lijf warm is 



Fatalistisch liedje 

Karmijnrood 

schrift 

door geen hand gesteld 

ik weet u 

oorzaakloos 

MANE THEKEL 

fonograaf van de havenkant parodieer 

vox coelesta 

uitgemergeld land 

uitgemergelde mensen 

wij zwalpen 

op zee 

wrak 

drijvend wrak 

is er dan geen asiel voor zwakke mensen 

Wrak drijven zee ziedende 

zee 

loeien doemen 

Schoon was het eens 

iemand speelde BACH in 

de buurkamer 

Blies de wind het wrak weer in 

zee 

lied van het wrak 

schommelend lied 

ik en gij 

ebbe en vloed 

leven en doodgaan 

schommelend liedje 

schommel de stilte 

VREES 

van mijn wrakzijn 

mijn stem 

klinkt slechts ver 

niet mijzelf 

56 



IK voel steeds de wijs 

van het schommelend liedje 

van het wrak 

Baren die knagen 

knaagdieren 

KNaagTanden 

in mijn Vlees 

in mijn zwakke 

lenden 

baren knagen 

mijn krachten bloot 

IK worstel 

zo worstelt een wrak naar de kust 

IK worstel 

mij dood 

schommelend liedje 

over het dode 

WRAK 

57 


Priere impromptue 1 

58 

Mijn huis staat in de vlakte en zonder schut 

het is koud in mijn huis 

de wind blaast het licht van de lamp dood 

en de sneeuw dwarrelt een nog kouder lied 

in mijn huis 

vlakte in de vlakte 

kind zoek ik te schuilen er is geen hoek 

waar ik goed huiveren kan 

Het is naakt 

KELK zal ik nemen godsgeschenk 

gelijk een groot geluk 

ook de kelk van leed - 

hij die is de poort op wat niet door een poort begrensd is - 

neem ik van mijn lippen 

en valt uit mijn kinderhanden 

gebroken 

Zo is de blootheid van mijn huis 

zonder leed of vreugde 

het is onbegrensd wel 

niet oneindig 

zo ben ik een bal in het spel van de boze 

klaagdieren die hopeloos zijn 

omdat de weg naar God God zelf is 

OVERAL ZIE IK DE HAND VAN GOD 

die de verhouding zet 

en mij maakt tot een stille bidder 

vóór de stomme zee en het gehuil van dingen die 

geluidloos zijn 

BIDDEN GOD te geven de kelk die niet te 

weigeren is 

hij valt uit mijn handen 

angstig ben ik en vreemd mij dit ongekend 

gebeuren 

Nog is het leed niet zo dat ik het grijp begrippeloos 

in 't onverstaan van leed en vreugde 

Nog vlucht ik van de eenheid naar de tweeheid 



59 

Zo kan de sneeuw dwarrelen een nog kouder lied 

in mijn huis dat geen huis is 

omdat het nog MIJN huis is 

Zo giert de wind in de kleine vlakte 

te midden van de vlakte 

Ik weet deze woorden zijn klaar begrip 

mijzelf 

en zij die zonder schutting zijn en zoekend 

Zo is dit stil gestamel dan een scherpe steen 

uit scherpe stenen worden malse broden wanneer 

HET WONDER IS 


Vers 

Als de schreden van de danseres 

vallen op het hart 

op het hart 

het krimpt een vod 

het is zo goed het leed 

van witte witte voeten 

voelen 

onbewuste schreden 

vanzelfsprekend leed 

60 


Vers 2 

Aftobben 

uitmergelen 

wat blijft 

wat vergaat 

rhythme van kamp en fletszijn 

ben ik ten einde van deze worsteling 

ik weet zo is 't begin 

mijn God zijt Gij een Heer 

ben ik een Heer 

61 

de bar dansen homo's tot leven 

lesbisch lui-zijn blootheid van mijn borst 

koets rijdt 

dwars 

door mij 

vrouw lachen 

de wondere geilheid van haar canaque-zijde 

knieën 

het wilde snijden van haar sikkelbeen 

in mijn begeerte 

Destinée 

hésitation 

valse 

is dit het rhythme van mijn ganse gaan 

en plots verstard staan daarin 

de homo's dansen flets gebaar 

drift 

doorheen mijn flauwe dagen 

canaque-zijde sikkelbeen 

Als epitafe een gramofoon 

Destinée 

hésitation 

valse 

te midden zwakke blaren 

Laat mij 

huiswaarts gaan 

in zwakke wroeging 

dat ik u liet gaan 



Metaphysische jazz 

Stuckenberg opgedragen. 

Brak 

violen 

dans 

muziek van latten 

ge bro ken violen 

wij steppers incognito 

en avant 

The Lord is my Life 

immer dat 

met 

banjo's 


autosirenen 

trommels 

paardenklingelen 

Bois de Boulogne 

Tiergarten 

Made in Germany 

Ghettogeluid 


gallicische jood jazzband 

opdat 

de poorten van Zion 

vallen 

de roos van Jericho 

The Lord 

banjo's whisky Jazz 

62 




Ik leg 

al het dragen van valse juwelen af 

Nog schittert geen licht dat hechter is 

Ik leg de schone kleren af 

besef het valse sieraad 

maar 

naakt heb ik kou 

het licht van God 

omhult mij 

nog niet 

hij heeft warm die de hitte 

uitstraalt 

uit de gloed 

van zijn opgeloste begeerte 

Ik weet de weg 

en nog 

is alles een poel 

63 

Vóór mij is het licht 

of 

een afgrond 

dan moet ik gaan Het licht zal ik bereiken 

waar ik vergeet dat duisternis ligt 

op dezelfde plaats van licht 

Daar is het LICHT 

waar ik het vat 

aan het einde van mijn begeren 

waar mijn begeren zonder geluid en zonder begeerte 

in het licht vergaat 

IK weet de weg 

de tekens zijn 

apocalyptisch-klaar 

maar ik aarzel over het water te gaan 

dat slechts duister is 

voor wie 

het licht niet ziet 

Vast veertig dagen 

in de woestijn 



64 

in krijtwaanzin komt de verzoeking laatste dag 

edelstenen bieden 

de kluizenaars balsemen de melaatsen 

hun lijf 

vervalt 

een rotte regen van het vlees 

maar hun metaphysisch Zijn schittert 

Verlost boven de woestijn 

Kristus en Dionyzos staan hier en daar 

ik word gekaatst 

waarom speelt Kristus nu ook al 

met de kaatsbal 

Kristus zit bij het meer van Galilea 

en laat Dionyzos met druivetrossen tot mij komen 

de woestijn begint te schitteren 

de krengen van hyenas verspreiden een doffe stank 

daarover is onze vaderstad 

40 40 40 dagen voeden voeden 

ah veertig dagen 

met de lucht van de ontbinding 


65 

In Memoriam Herman van den Reeck 

BLOESEMS BLOEIEN BLOEMEN 

zij worden geknakt 

mensen staan het slagveld 

zij worden gebroken 

lenden knakken 

kinderen staan de straat 

zij spreiden armen open 

zij vangen het schot 

en vallen 

Uit de huizen lopen kinderen de straat 

Marathondravers hun verlangen 

zij storten thope een zware zak 

langs gasthuisgrijsheid vlucht 

nog flets begeren 

wakkelende kaars 

de ziel in het 

ONBLUSBARE LICHT 


Vers 3 

Verzen Vallen 

Vuisten op 

Venstervlak 

knak-knak 

en nog 

rits rinkelen 

flits uit fletse flakkeren 

hoog 

hinnikend 

ROOD 

zozo 

vliegt vlucht van vlam hoog 

en nog laag 

vóór de 

VLAM 

Ik hou van de marktschreier 

zielen op toonbank 

schreien 

tot schreien 

de straat 

vol is van 

geschrei 

alles schreit 

witte huizen 

schreien 

krijt ei ei 

marktschreier mijn man 

Sper Maria en Carmen in mijn kamer 

neergehurkt 

springt 

veer 

Carmen 

heilige Maria 

heilige Maria 

bang angst 

alles in mij 

aan stukken rijten 

tot het 

lijf in 

lompen hangt 

IK NAAKTHEID HET GEBEUREN 

66 



Vers 4 

Lalla 

lallen 

Lalla 

lallen 

lillen 

lil 

huilen 

vuist 

vechten vuisten vechten vuisten 

bal 

ballen 

vuisten ballen 

vrouw van vroeger komt 

postzegels gaf ik den jongen van vier hoog 

vier hoog 

valt een mens 

van 

vier 

hoog 

spanning 

kuiten spannen 

springen 

sprong 

val 

vallen 

vuisten leiden lijden buiten 

vuisten vatten lijden 

wringen vuisten lijden 

wringen vuisten 

vod 

rijten 

snijden 

snit 

snik 

sikkelbeen 

een twee 

jij 

een twee 

67 



jij 

sikkelbeen 

een man 

een lawine 

storten storten storten 

stort in mij 

de jongen van vier hoog lacht 

lachen 

lillen 

vuist 

vod 

in de man zijn 

in de jongen zijn 

sikkelbeen door dwarst mij 

het 

Snijdt - 

snij - DEN 

ik 

gil 

gillen 

gulpen 

lallen 

vallen 

val 

spannen 

ik word gespannen 

jij jij jij 

wie is jij 

een man 

een lawine storten storten storten 

Wat 

ik wil ademen 

een 

wil 

ik 

zijn 

vis 

WILLEN 

68 



Vers 5 

Ik zou willen een jazz op de melodie van 

Frère Jacques 

ik vind het jammer dat ik niet meer 

triktrak 

kan spelen in mijn geboortedorp 

69 

moeder hier 

zit 

de veelbelovende knaap 

te midden protestanse feldwebels en professoren 

ik 

de laatste katholiek 

de laatste gnostieker 

HALT! HIER IS TE ZIEN DE LAATSTE KATHOLIEK 

de laatste heresiark 

van de leer der immanens 

zoon geboren uit Montanus en Maximilla 

dochter uit Katarina Emmerich en Meister Eckehardt 

Sainte Madame Jeanne Marie Bouvières de la 

Mothe Guyon 

priez pour moi 

professoren hier is de laatste gnostieker 

hij rookt een sigaret terwijl hij nuttigt 

de Eucharistie 

en toch 

en toch 

Ik zou willen naakt zijn 

een bittere smaak is mijn tong 

misschien is het gif 

ben ik een zoon 

ik ben een dochter 

ik ben bang 

en ik zou willen een jazz op de melodie van 

FRÈRE JACQUES 



Vers 6 

Ik kan geen postzegels verzamelen 

ik kan geen vrouwefoto's verzamelen 

ik kan geen amourette's collectioneren 

en geen wijsheid 

ik kan niets meer 

ik kan niets meer 

Waarom doof ik de lamp niet 

en ga ik niet te bed 

Ik wil beproeven 

naakt te zijn 

bloot wie weet wel gevroren purper 

en bleekheid 

Is zo niet het gans beginnende begin 

70 

Ik wil niets weten 

Ik wil niet vragen 

waarom 

ik niet werd een postzegelcollectioneur 

Ik zal beginnen mijn débacle te geven 

Ik zal beginnen mijn failiet te geven 

ik zal mij geven een stukgereten arme grond 

een vertrapte grond 

een heidegrond 

een bezette stad 

Ik wil bloot zijn 

en beginnen 




God 

nu kom ik op de hoogvlakte 

van de hoogvlakte ziet men 

Uw LICHT 

dat het licht in mij aansteekt 

ik zie de krachten van mij neergaan 

dezelfde KRACHT 

als de krachten van opgaan 

er is geen VAL 

Gij zijt neergang 

zoals Gij 

opgang 

zijt 

Gij zijt WAARDELOOS 

nog sta ik gesnoerd aan de 

71 

BOOM VAN GOED EN KWAAD 

en ben 

slechts waardeloos omdat ik nog waarden ken 

GIJ ZIJT 

oppervlakkig in oppervlakte 

diep in diepte 

opgaan in opgang 

val in val 

WAAROM opgaan zoeken in val 

waarom is stijgen goed 

en vallen kwaad 

de oppervlakte is zo oppervlakte 

als de diepte diepte 

OP DE HOOGVLAKTE 

IS 

GEEN WAARDE MEER 



Twee landelijke gedichten voor Heinrich Campendonck 

Land Avond 

Toeslaande Tuinslot 

gulpen van lampelicht legt 

toversteden op vlakke weide 

Inkasteden Rocky Mountains 

lichtcult van het kristalgebergte 

lamp licht stad zonnecult op vlakke weide 

Toeslaande Tuinslot 

en 

blaffende hond 

rinkel ketting tingelen 

springende hond 

dansende hond 

Spring Dansende Hond 

Dans van Hond vóór Maan 

van maan bezeten hond 

in maan Hoger Honddansen 

HONDDANSEN 

vóór maan dansende boom 

in wortels worstelende boom 

in takken knarsende boom 

van zwart naar WIT dansende boom 

in maan vergaande aarde 

hondsvod 

vallen van maan 

bezeten hond 

maan minuten meten 

nachtmetriek 

72 



Land Rust 

Avond rilt freel in zinken 

vanzelfsprekend wonder 

gebeuren zonder gebeurtenis 

al maar vallen 

zinken 

geluidloos worden van geluiden 

afgegrensd zijn 

van zich zijn 

en zinken 

vallen 

kleine kring kleinere kring 

midden en omtrek kleinste kring 

73 

Telegraafpaal bepaalt landelijkheid van landschap 

verhouding geeft telegraafpaal 

zwaluwen drukte de hoogste draad 

koorddanseresroutine charme en evenwicht 

en 

duidelijkst feit van het princiep 

verhouding 

rood gloeien van lakschild 

wassende concentriek van avondlijke kleurigheid 

niet bont 

maar hier alles wat daarrond 

verwaast 

opgelost opaal 

Liggen bergen één lijn 

slaan de kikkers één slag 

slaat de dorpsklok mee 

even mee 

STRAM STaat huis 

spannen bergen één lijn 

spannen bergen rein 

één lijn 

HUIS rust in Stram-Wit STaan 



Angst 

Een dans 

Thans 

is de dans 

van het wezen 

uit de donkerte schicht 

vóór de glans 

van het wezen 

in licht 

Dansen bevrucht zijn 

zwanger zijn 

bangenis 

van het woord 

Angst werd 

dansen is 

volle buik zijn 

van het zaad 

van het woord 

ANGST 

Vormen liggen wit geboorte 

zullen zwart zijn 

dood 

daartussen 

stappen stappen angst dans 

dansen is 

naar dood geboorte dragen 

VOL ANGST ZIJN 

WET 

alle worden wordt ontworden 

in het Zijnde Woord 

zijn 

alle kloven schijn in worden 

schijn ontworden 

duisternis en Licht 

alle verschijnselen willen zijn gedragen 

van geboorte licht 

naar 

duisternis 

en dood 

74 



75 

ZO 

grjipt 

mijn dansende lijf 

mijn voor angst en voor het woord bange lijf 

mijn in angst dansende lijf 

maar toch dienaar van het Zijn 

heer in schijn dienaar in Zijn 

grijpt 

mijn dans lijf liggende vormen in de geboorte buik 

draagt ontvangenis 

in bangenis 

in bleke schijn 

naar het bescheiden-zijn 

Wat 

geboren 

is 

dood in eeuwigheid 

alle vormen worden gedragen 

van naar 

het niet geworden WOORD 

en niet ontworden 

WAAR de geluiden geluidloos worden 

waar het geluidloze in ons zijn zoemt 

waar het aantal wordt het ENE GETAL 

waar de centrillioenen ophouden hun schijnbaan 

waar de verhouding staat en beweegt 

beweegt en staat 

waar wij HERKENNEN over de boom van kennis 

DAAR is het WOORD 

en dit herkennen is overal 

(zoals de éne eenheid immer is in dit verschijnsel 

van de gescheiden tweeheid) 

en dt herkennen is overal 

vleesgeworden LOGOS 

LOGOS 

Vorm 

Vormt 

vormen 

alle Vormen vormen de éne Vorm 

bang 

bang 



76 

danst mijn angst sidderende blijheid 

vóór het herkennen 

de phenomenen grijpen mij 

dwarrelende huis rustende zee 

rustend huis 

de volste vorm is de vlakste vlakte 

het rennen van de verschijnselen 

is 

overal zijnde rust der dingen 

het ZIJN van alle dingen is streven Niet te Zijn 

te ZIJN IS NIET TE ZIJN 

Het herkennen is één 

slechts het HERKENNEN 

en alle veelvuldigheid schijn 

uit de veelvuldigheid dansen vormen 

naar het Zijn dat één is 

dansen zij in blijde angst naar het ontworden 

van het veelvuldige gewordene 

dansen zij uit de 

vallende 

materie 

dansen zij het WOORD toe 

zij zijn ontworden werkelijke dingen 

DING 

OERVORM 

WOORD 

Angst 

bang 

trillen verder rillen 

rollen ruimte 

PAPAVER 

PAPAVER 

Ogen liggen op vormen 

Ogen liggen op rust 

Wassen bange dingen uit rustende dingen 

rustende vorm 

door liggende ogen 

wordt wassende ANGST 

dansende papaver dansende papaver 



eigenschaploze rust vormen worden 

ANGST 

77 

Zij zijn gedragen in ruimte en tijd 

het tijdeloze in tijd 

het vlakke ding in ruimte 

uit rust Slingert Sluipende Slang 

dans van het sidderend papaver 

sidderend papaver 

niet vatten het vliedende woord 

niet zijn in het woord 

niet zijn het woord 

en verlangen ZIJN HET WOORD 

verlangen en niet zijn 

Dààr danst de Angst 

niet gestapte stap 

han 

gen 

de 

Stap 

hijgend papaver 

Om de woordelijke schijn van het onwoordelijke weten 

immer nog met de schijnwonderlijkheid zweven 

immer vóór de ZIJNDE ONwonderlijkheid 

daarover weten 

en 

daarvóór zweven 

MET papaver mede 

danst mijn 

oog 

mijn lijf laait mee 

meelaaiend lijf en dansende ogen 

met de stappende papaver 

voel de bloem ontworden 

voel het lijf verfletsen 

niet lichtend lijf 

alle worden is ontworden 

Thans 

is de dans 

van het wezen 

uit de donkerte schicht 

vóór de glans 

van het wezen 

uit licht 



78 

Uit het ding gaat de trillende veelvuldigheid 

de schijnen gaan 

uit 

het dingstaan 

zij dansen hun tegenpolen uit 

uit eenheid gaat de schijn van tweeheid 

Omega 

Omicron 

schijnbaar volledige zelfdingen 

en 

daaruit danst de vallende veelvuldigheid 

DoMMelDans van de schijndingen 

dansen polen 

dans van OMEGA 

dans van de Omicron 

rondedans van het vlakke vlak 

dans van de boze boom 

dennedans wurgt 

wurgen 

en nu danst mee ik de schijn 

de poledans 

mijn arme zijn werd rijke schijn 

mijn licht werd schemering 

mijn dageraad is deemstering 

een flikkering de volle glans 

mijn dans is vóór het wonder gaan 

niet in het wonder staan 

niet met het wonder zijn 

NIET HET WONDER ZIJN 

zo is mijn dans vol 

angst 

zo is mijn dans een 

volle angst 

ANGST 

IS 

de dans van de geworden dingen naar het 

Ontworden 

VLAMMENDE 

LOGOS 

Angst voor de Vlam 

EENHEID 

VLAM 



79 

Eerste boek van Schmoll 


Vorst 

Is vorst 

breken scherp en helder de stenen rijen 

wegen scheuren 

Schel schelt de schel 

van de trem in de duizelruimte 

hoge hoepel 

straalhemel staalhelm 

Naar klare spanbanen strammen stappen 

laarzen slaan de straat tot luide ruimte 

Is vorst 

breken stenen scherp 

slaan laarzen klaar 

schellen de schellen schel 

helder 

helder 

helder 

duizelruimte luidt 

81 


Nachtelijke optocht 

82 

Taptoe oe oe taptoe 

stapt al maar toe 

zwart van de nacht dat dik drukt de stijve straat 

breekt licht logge lucht 

en muziekgeschetter 

Licht van de laaiende lansen 

laaiende stap van de lichtende lansen 

lansen van laaiende licht 

dansende licht van de laaiende lansen 

dansend laaien van de lichtende lansen 

laaiende lanse-dans 

Lansgekletter 

muziekgeschetter 

lichtende kadans 

laaiende lansen 

laaiende kadans van lichtende lansen 

lichtende luchtkadans en dans van laaiende lansen 

kadans van laaiende lansedans 

kadans van dans 

Lichtende lampen 

laaiende lampen 

licht van laaiende lampen 

dans van laaiende lampen 

kadans van lichtende lampen 

kadans van laaiende lampen 

dans van de lucht in waaiende lampen 

waaiende dans van de lucht in laaiende lampen 

laaiende kadans in de waaiende lampedans 

kadans van lampedans 

licht van lampen 

Lansgekletter 

muziekgeschetter 

geschetter van klare klarinetten 

helder gekletter van klare klarinetten 

helder gekletter klarinettengeschetter 



Stappen op straat 

stappen breken de straat 

stramme stappen breken de straat 

horizontaal 

vertikaal 

vooral diagonaal 

lampen lichten kadans 

klare klarinetten dansen in de lansedans 

klarinetten lampen en lansedans 

transparant 

Taptoe 

oe oe 

taptoe 

83 


Verlangen 

Duizend duizelkussen tuimelen 

omarmen sluit knelgespand 

perst lenden 

84 

blikken trillen 

wimpers sluitstenen hangen brand verlangen 

geluiden fluiten huid suist 

cellen wereldvreemde werelden 

zoengloed hong goed dood 

over lijven 


Avond Winter Straten 

85 

Witte blinde autoógen 

zij schuift stom 

de straat als zij is wit en blind 

en zij is ver 

Haar vele verre lichten verscherpen sneeuw 

de sneeuw verscherpt haar vele verre lichten 

eenzaam en enkelvoudig ding 

van heugenis gescheiden zijn banken 

banken in sneeuw 

Doorzicht der allee 

schild scherp wit waarop het zwart hard staat 

voor wielrijders verboden weg 

een rode lucifer ligt 

hel een vlam tot d'éne sneeuw 

Schitteren chemisch-industrieel violet en groen 

in de winkel-kaats-klaarte 

bonbonhulzen 


Land Mei 

Regen valt bloesemvracht 

veelvuldig kaarst kastanjelaar 

Mei 

Mariamaand 

rustas staan seringestruiken 

ver ligt het vlondertje ding 

het vlondertje is 

Laat slaat meikever vensterruit 

wordend 

mij in rust 

geringe beweging 

kringetje 

kring 

Meikever legt zich 

verre zoeven 

rust 

86 


Avond Strand Orgel 

87 

Als het orgel draait 's avonds 

sterft het organdi 

In zijn oranjekleedje 

is de orang-oetan zeer net 

Waarom gaat de dromadaris nu niet om 

danst de dromadaris niet 

op het orgel op het orgel 

van de dijk 

Want alle dieren zijn getemd 

en de zee 

is ook getemd 

positief 

negatief 

positief is negatief 

negatief is toch niet positief 

Hoger slaat 

op de maat 

van de italiaanse maat 

mee de zee 

steeds iets witter 

zoals ijler steeds en blanker 

drijft een klank er 

bovenuit en bovenop 

witte broze 

meeuw 

Jammer dat de dromadaris daar niet is 

van alle heren danst-ie best one-step 

organdi crêpe marocaine 

tëte de nègre feuille morte 

prune 

marron 

Oker grijs en roze staat de ezel als een droom 

Lieve Mijnheer Boudewijn 

[en hij knikt 

knikt knikt] 



Vlerken 

Nachtelijk vliegen vogels van 

de wilde wingerd weg 

Schrikbeladen klapperen vlerken 

dof 

in deemstering 

Knakgeluid van takken veelvuldig kort 

ontsluieren vlerken 

één ogenblik 

niet-herkenbare ruimten 

de ruimte is van knakkende 

vlerken 

vol 

Plotseling zijn vogels 

schrikgeschud 

tot-dingen-gestolde Angst 

88 



Feest 

89 

Schijnwerpers lichttorens vuurwerk 

het laatst kwam de acrobaat 

Wielrijder 

mensen O-monden 

Medalje-keerzijde 

over middernacht heen rillen soldaten 

(van de ruiterij kanariegeel) 

en bruine paarden 

Het is zeer moeilijk in de nacht bruin te zijn 

Wachten 

een vergeten kommando 

Memand zet een punt 


Vrolijk landschap 

Ochtend vroeg hemel klaar 

er zijn aëro's van alle zijden 

aëro en nog een aëro 

lieve lieve aëro 

puf puf 

blauw 

klaprozen in koren staan 

er zijn nog zovele bloemen 

blauwe vesten in de velden 

en er is een rooie rok 

rood op blauw en blauw op blauw 

aëropuf aëropuf 

Klaas en Klaartje 



Klaar is Kees 

90 


Steden 

En elke nieuwe stad 

bloem die welkt 

herfst vergeelt het blad 

zijn alle steden zo 

zijn zij alle zo 

zo zijn alle 

Overal 

overal en nergens 

overal en nergens 

overal 

dezelfde bonbons droef in glazen 

parelt drank er is geen dorst 

een liedje is overal van liefde en overspel 

zijn alle steden zo 

zijn zij alle zo 

zo zijn zij alle 

91 


92 

Haar ogen of de goed gebruikte wensvorm 

Ogen wentelen lichten 

lichten laaien landen 

in de verte brandt een vuur 

mij 

vlamt een gloed 

mij 

en stil trilt het onbekende 

sterrewachten wachten mij 

dat ik reize 

Ik vat nooit de vlam van het vuur in de verte 


Marc groet 's morgens de dingen 

93 

Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem 

ploem ploem 

dag stoel naast de tafel 

dag brood op de tafel 

dag visserke-vis met de pet 

pet en pijp 

van het visserke-vis 

goeiendag 

DAA-AG VIS 

dag lieve vis 

dag klein visselijn mijn 


94 

Rijke armoede van de trekharmonika 

Rodica en Dodica waren aan elkaar gebonden 

zo heeft de vroedvrouw ze gevonden 

Rodica en Dodica 

de ooievaar speelt trekharmonika 

Op de trekharmonika 

schilderde de schilder Rodica en Dodica 

Rodica was net zo groot as Dodica 

op die trekharmonika 

Op de trekharmonika 

speel het liedje van Rodica en Dodica 

Dodica had een vrijer lief en Rodica had er geen 

toch was Rodica net zo groot as Dodica 

Met een lange ruk is het liedje uit op de trekharmonika 

Van Rodica en Dodica 

Dodica is dood en Rodica is rood 

toch was Rodica net zo groot as Dodica 


De weg 

Zo ook gaat de geliefde 

Mitri Karamasoff 

dood 

Ons op de schouders 

valt nu laat en schuin de schaduw 

des Iwan 

Om het lijden dankbaar worden 

en schijnbaar blijde 

het scherpe vechten van spin en bij 

verbeiden 

Soms reeds is schoon mijn hand gesloten 

alsof er geen verlangen 

over mijn vingers 

lag 

Het is een verre weg 

naar de passieloze berg 

van het blote schouwen 

Logos 

Tao 

95 



Winter 

De witte weg zucht 

venster een stil leven 

met de twee geranien 

achter de ruit 

waar ook leggen thans 

mijn ogen 

op de bloemen 

die zij schiepen 

dauw 

96 


Mythos 

97 

Een hoge hand steekt in de nacht 

en zij steekt vóór de nacht 

omdat de nacht alleen is gene blauwheid 

aan 't einde mijner ogen 

en voor de blauwe nacht schuift een witte duif 

Zo een witte haas schuift vóór uw ogen 

over de straat neem u in acht 

hij draagt uw leven over 

van d'ene schaal naar d'andere 

en gij weet niet 

wat dit beduidt 


Rozelaar 

Zon brandt de rozelaar 

zon brandt de glasscherve 

Kind 

geef acht 

hier liggen glasscherven 

98 


Lichtmis 

Is het lichtmis licht mist 

op het dorp keer om de kom 

99 


Het liedje van twee Sinten 

100 

Ik hou van Sint Niklaas 

ik hou van Sinte Martin 

ik hou van de ezel van Sint Niklaas 

ik hou van het zwaard van Sinte Martin 

ik hou van de ezel een oude wijs van wijze goedheid 

- zijn rug draagt rust door de straat onbewuste venster 

ik hou van het zwaard het klieft de eigen mantel 

- plotse scherpte van nieuwe ogen over de schijn der dingen - 

goed en wijs scherp en rustig 

ik hou van de ezel van Sint Niklaas 

ik hou van het zwaard van Sinte Martin 

ik hou van Sint Niklaas 

ik hou van Sinte Martin 


Gedichtje van Sint Niklaas 

101 

Sint Niklaas 

appelbaas 

uit het Land van Waas 

heilige Paus 

die ging lopen 

uit een deeg van speculaas 

kom ons toewaarts 

heilige Klaas 

wij die wachten op een heel klein beetje honing 

Zie ons lippen droog 

niet van 't bidden is het 

wel van heel veel kou 

lieve Paus lieve Paus 

Laad uw ezel laad uw neger laad uw knecht 

- appelbaas uit het land van Waas - 

met veel snoep en snoeperij 

Wij staan bij de bakkerij jou te wachten 

Breng de kleinen in hun schoentje 

marsepein en een citroentje 

(voor jouw ezel ligt het brood reeds klaar) 

Breng de groten - lieve Paus lieve Paus - 

zonder dat zij 't gissen 

laat het zachtjes door de schouw - 

een klein beetje moed 

en 

een zoen van jou 

en vooral 

geef Nonkel Jan 

nu zijn houten pijp 

dan krijg jij een zoen 

en jouw ezel ook jouw Boudewijn 

appelbaas 

uit 't land 

van Waas 



102 

Wals van kwart voor middernacht 

Alsof zij iets zingen ging trilt de luit 

en de lieve luit achterna 

tinkepinkt de piano linkepoot linkepoot 

Ik denk niet dat de luit iets zeggen zal 

al trilt - zij trilt toch - de luit nu weer 

Eer de luit daarover heeft gedacht 

of zij zingen zal kwart vóór middernacht 

is het lang reeds kwart na middernacht 

Waarom trilt de luit dan zo 

klokjekwart vóór middernacht 

Wist maar iemand dat 

dat 

trillen van de luit 

Lieveke 

lieveke 

doderideine 

do en deinen 

de luit heeft zich bedacht 

en zwijgt 

Had ik het van dat trillen wel verwacht 


Polonaise 

103 

Ik zag Cecilia komen 

op een zomernacht 

twee oren om te horen 

twee ogen om te zien 

twee handen om te grijpen 

en verre vingers tien 

Ik zag Cecilia komen 

op een zomernacht 

aan haar rechterhand is Hansje 

aan haar linkerhand is Grietje 

Hansje heeft een rozekransje 

Grietje een vergeet-mij-nietje 

de menseëter heeft ze niet gegeten 

ik heb ze niet vergeten 

ei ei ik en gij 

de ezel speelt schalmei 

voor Hansje en voor Grietje 

Hansje met zijn rozekransje 

Grietje met haar vergeet-mij-nietje 

zijn langs de sterren gegaan 

Venus is van koper 

de andere zijn goedkoper 

de andere zijn van blik 

en van safraan 

is Janneke-maan 

Twee oren om te oren 

twee ogen om te zien 

Twee handen in het lege 

en verre vingers tien 



Zeer kleeve speeldoos 

Amarillis 

hier is 

in een zeepbel 

Iris 

hang de bel 

aan een ring 

en de ring 

aan je neus 

Amarillis 

Schudt je 't hoofd 

speelt het licht 

in de bel 

met Iris 

Schudt je fel 

breekt de bel 

Amarillis 

Waar is 

Iris 

Iris is hier geweest 

Amarillis 

aan een ring 

en de ring 

aan jouw neus 

Wijsneus 

Amarillis 

104 



Berceuse presque negre 

De chimpansee doet niet mee 

Waarom doet de chimpansee niet mee 

De chimpansee 

is 

ziek van de zee 

Er gaat zoveel water in de zee 

meent de chimpansee 

105 


Berceuse voor volwassenen 

Wanneer de zandman nog eens komt 

- maar hij komt niet meer - 

zullen wij slapen gaan en dromen 

van een droom 

die niet gedroomd werd 

Ach alle mensen slapen goed 

die de deur op grendel weten 

106 


Berceuse Nr. 2 

Slaap als een reus 

slaap als een roos 

slaap als een reus van een roos 

reuzeke 

rozeke 

zoetekoeksdozeke 

doe de deur dicht van de doos 

Ik slaap 

107 


Spleen pour rire 

Sophie-Fritz Stuckenberg zu eigen 

108 

Het meisje dat te Pampelune geboren thans te Honoloeloe woont 

en in een rode lakkooi gevangen houdt 

een kobaltblauwe papegaai 

- zij schilderde hem met Ripolinkoeleuren 

zoals gezeid de veren blauw 

de snavel en de poten geel - 

het meisje van Pampelune te Honoloeloe 

dat om haar hoge hals heeft een krans van purperen anemonen 

op haar opalen borst kleine barokkoralen 

en om haar dijen niets 

(Vogelveren dorsten haar dijen niet te dragen 

zo zeer zijn dun haar dunne dijen) 

dit pampeluner meisje dat te Honoloeloe woont 

ken ik niet 

Priez toujours pour le pauvre Gaspard 

Il n'est pas encore mort ce soir 


Herfstlandschap 

109 

In de mist is trage een os met een ossewagen 

stappend naast de mist nooit mist zijn maat 

De os van de ossewagen 

Uit de mist in de mist met de hortende wagen 

dut de wagenvoerder zich niet vast 

in een spoorloze slaap 

Achter aan de wagen drijft lantaarnlicht 

een geringe wig van klaarte in de donkerdiepstraat 


Landschap 

110 

Kristalwegen schept de volle maan 

in vorstnacht. 

In donkerte drijven straten wiggen van harde klaarten 

hoeken scheiden steenkantscherp 

kluisduisternis van duizellicht 

Maanbomen vergaren en dragen 

schaduwmythos 

Begerend alle klaarte 

verlangend alle maanstraalstraten 

is de vijver 

glad en eenzaam 

heldere drager van het veelvoudig éne 

van het éne veelvoudige 

licht 


Loreley 

111 

Kom aan mijn borst 

kom aan mijn borst 

daar rust gij aan een lijf 

dat eenzaam is een bedden van uw eenzaamheid 

en eenzaam spelen uwe vingers 

langs het ontwarren van lange wier 

Achter de spiegel die verdrijft 

de onbestendigheid der dingen 

valt van uw handen het verlangen 

aan mijn opalen huid verglijdend 

een wezenloze droom 

kom aan mijn borst 

bed in mijn eenzaam' armen 

uw eenzaam lijf 


In gotieke letters 

Slank sloegen lelies 

Vlak voor de deurpost 

Toen Maria neerzonk 

Onder het loodrechte licht 

- Straleneinde schitterkrullen 

Schommelende eischoot 

Volmaakt ovaal 

Zoals de buik zijn moet 

Waar het Woord Vlees wordt - 

112 


Guido Gezelle 

113 

Plant 

fontein 

scheut die schiet 

straal die spat 

tempeest over alle diepten 

storm over alle vlakten 

wilde rozelaars waaien 

stemmen van elzekoningen bloot 

Diepste verte 

verste diepte 

boemekelk die schokt in de kelk van bei' mijn palmen 

en lief als de madelief 

Als de klaproos rood 

o wilde papaver mijn 


Mijn ogen 

Mijn ogen zijn omfloersde tamboerijnen 

al roert de hand daarbuiten luide de huid 

hun klank in zich gekeerd blijft dof 

Mijn ogen zijn omfloersde tamboerijnen 

maar heb daarmee geen medelijden 

114 


Het doffe lied 

Nog sloeg niet uw luie lijf 

het hardst verlangen 

Ver van vrede en bevrediging 

schuilt de lach - te luide en nog niet lui - 

in d'uiterlijkste kuilen van uw mond 

Uw ogen zinken niet 

in hunner kassen verten 

Nog slaan de neusvleugels niet 

van de binnengloed 

het doffe lied 

115 


De vaas 

Snijd van de struik de seringen 

stel de bloemen in een aarden vaas 

116 

Zoals de aarden vaas draagt 

glad juweel van geworden kennis 

van zijn kleien oorsprong de herinnering 

sluit gij met het laatste doen van uw handen uw verlangen 

in de vereniging van de bloem met de aarden vaas 


Rust 

117 

Leg uw hoofd zo in mijn arm 

dat van uw voorhoofd naar uw mond mijn blik schuive 

over de kam van uw neus 

Leg uw hoofd zo 

ik leg op uw mond mijn hand 

wees rust 


Geologie 

118 

Diepe zeeën omringen het eiland 

diepe blauwe zeeën omringen het eiland 

gij weet niet 

of het eiland van de sterren is daarboven 

gij weet niet 

of het eiland aan de aardas is 

diepe zeeën 

diepe blauwe zeeën 

dat het lood zinkt 

dat het lood zoekt 

dat het zinkend zoekt 

en zinkt zoekend 

zoekend zijn eigen zoeken 

en al maar door 

zinkt 

en al maar door 

zoekt 

diepe zeeën 

blauwe zeeën 

diepe blauwe zeeën 

diepblauwe zeeën 

zinken 

zoeken 

naar de omgekeerde sterren 

tweemaal blauw 

en tweemaal bodemloos 

Wanneer vindt het blauwe lood 

in de blauwe zee 

de groene wier 

en de koraalrif 

Een dier dat door het leven jaagt naar een gedachte vrede 

- een wanen in duizend duizendjarige cellen - 

gelijk een dier dat jaagt en aan zijn blinde vingers vindt 

alleen het herhalen van het gedane doen 

gelijk een dier zo 

zo zinkt het lood 

des zeemans 

Moest dit zinken langs uw ogen zijgen gij kende niet 

een groter leegheid 



Facture baroque 

119 

Soms 

- wanneer de boten van hun zinnen sloegen 

aan de immer deinende rotswand 

van een reuk die openstaat 

op wonderlijke dieren 

en planten die 

koortsdoorschoten 

tussen de blauwheid van de zee en de blauwheid van de lucht 

slechts zijn een vergelijken - 

soms slaat het verlangen der mensen zo hoog uit 

dat zij takelen de nederige boot 

en ter zee gaan 

in de zeilen speelt de wind een waan 

een oude waan 

die over de kim gekelderd lag 

tot de wind de hulzen stuk woei 

en uit de scherven walmt de wijn van deze waan 

van deze oude waan 

Geen kent het S.O.S.-gesein geenzijds der zinnekim 

en dat aan de boôm van onze ziel er sprieten steken 

die alleen het trillen vatten 

van gene zijde 

Soms dringt de drang de droom tot een gestalte 

en wordt het lichaam droom 


Onbeduidende polka 

120 

Een Arlequin in watergroen 

versleten roze draagt Colombine 

de hof is groot de bomen hoog 

het roodste rood van de ahorn 

op 't diepste groen van dennen 

Wij stappen kleine stappen 

- hoe is de kiezel scherp aan uw satijnen schoen - 

het pak van Arlequin in watergroen 

opdat het passe bij 't versleten roze van uw rok 

en als de schaduw zij van uw assen haar 

wanneer de zon däärin 

kleine Colombine mijn stappen zijn nog kleiner 

nog kleiner 

dan 

jij 


Polderlandse arkadia 

121 

Over het bij vlekken zongeplengde dak 

hangt de beuk zijn loof van dieper rood 

Raamkozijnen glimmen groen en vatten 

terracotta bloemepotten 

daarin geraniën groeien van het esmeralden blad 

met doffe kring 

naar meekraplakken bloemen 

Op de dijkweide weidt zijn zwijnen 

een zwijneweider wijl hij op een schelp gebrande aarde 

ocarina speelt 

De klanken wuiven licht zo wuiven ook de beukeblaren 

alsof zij in hun wuiven roerloos waren 

Wie met een luit in het hart door 't land gaat 

en in het water van zijn ogen stuwt het worden van een zang 

perst hij niet op zijn lippen uw Amarillis-schone naam 


Het dorp 

122 

Een vleermuis aan de nacht 

hangt niet uw adem aan een vreemde adem 

zo gij dit beseft het dorp 

en de mensen nachtlij k huis aan huis 

één licht - wellicht bij den pastoor - 

en langs uw weg een late koe 

In de wig van weg en stroom 

is van de leegte zo het dorp 

alsof 't een boot was die maar voor korte tijd 

op anker ligt 

Om het staketsel kletst 

het donkere water 

gemeten 

en vreemder dan een moorden zonder gil 

Gij weet dat er geen gelaat is 

daar gij binnen kunt 

als in uw huis 

En gij stoot overal der dingen oppervlak 

een spiegel van uw eenzaamheid 

een teller van uw korte reis 



De profundis 

123 

Wij zijn de overwonnenen 

op de zuiderstrook der lage landen langs de zee 

De zee was niet ons goed 

al schuren hare zoute waatren zuiver ons strand 

van bitterheid 

Soms is een plant ons goed nog 

en dieren 

Ik meen daarmee buiten de paarden 

schepershonden van Mechelen of Groenendaal 

die na de schilders de roem van Vlaanderen 

over de grenzen dragen 

Herkennen zij in ons hun maats 

der volle maat 

van slagen 

Zien paardenogen aan wier staren 

het denken om het leed verglijdt 

in de verte 

de ster die ons niet begeleidt 

Om de geraniën die aan de vensters onzer hoeven God roepen 

met haar meekraplakken stemmen 

schokt de stilte en het verstarren 


Avendgeluiden 

124 

Er moeten witte hoeven achter de zoom staan 

van de blauwe velden langs de maan 

's avonds hoort gij aan de verre steenwegen 

paardehoeven 

dan hoort gij alles stille waan 

Van verre maanfonteinen zijpelt plots water 

- gij hoort plots het zijpelen 

van avondlij k water - 

de paarden drinken haastig 

en hinniken 

dan hoort men weer hun draven stalwaarts 


Melopee 

Voor Gaston Burssens. 

125 

Onder de maan schuift de lange rivier 

Over de lange rivier schuift moede de maan 

Onder de maan op de lange rivier schuift de kano naar zee 

Langs het hoogriet 

langs de laagwei 

schuift de kano naar zee 

schuift met de schuivende maan de kano naar zee 

Zo zijn ze gezellen naar zee de kano de maan en de man 

Waarom schuiven de maan en de man getweeën gedwee naar de zee 


Stilleven 

126 

Van de fles met helder water tot de hals gevuld 

valt een éendre heldere schaduw 

op het helder bord 

dat op de witte tafel weegt 

Zo schuift over uw ogekim 

- een zeil aan d'einderboog - 

uw ziel naar een gewaand daarbuiten 

en schept zij de geschapen dingen 

naar eigenwijze wijze 

En mee over uw ogekim glijdt een mildheid 

met uw kennen mee 

als fijne micapoeder die met een blijde schittering 

de plaats der vraag bevult 

Zie door het heldere glas 

het heldere glas 

en door dees' held're dubbele wand 

de heldere ruit 

op deze blauwe nacht 

in deze heldere ruit 

die aan de nachtwand dun maar aanleunt 

zie het heldere glas 

en hoe uw oog een zielezeil 

op veel einders telkens schuift 

als op een touwestel vlak en eenvoudig 



Jong landschap 

127 

Zo staan beiden bijna roerloos in de weide 

het meisje dat loodrecht aan een touw des levens hangt 

legt hare lange hand op de lange rechte lijn der geit 

die aan haar dunne poten de aarde averechts draagt 

Tegen haar wit en zwart geruite schort 

houdt het meisje dat ik Ursula noem 

- in 't spelevaren met mijn eenzaamneid - 

een klaproos hoog 

Er zijn geen woorden die zo sierlijk zijn 

als ringen in zeboehorens 

en tijdgetaand zoals een zeboehuid - 

hun waarde bloot naar binnen schokken 

Zulke woorden las ik gaarne tot een garve 

voor het meisje met de geit 

Over de randen van mijn handen 

tasten mijn handen 

naar mijn andere handen 

onophoudelijk 


Onbewuste avond 

128 

Van 't lauwe kroes doorgeurd ligt om de vijver loom de lucht 

Op de vondel staat een late zwaan 

Zo eenzaam is niet éen van ons en roerloos 

Niet éen van ons laait zo hartstochtelijk een vlam 

zich toewaarts als dees' rode beuk 

Van 't gipsen beeld dat thans in de schaduw staat 

- alleen een gipsen garve gaart schuine scherven nog van 't schaarse licht - 

valt een kleine rust maar op het jonge paar dat gaat voorbij 

mij dinggesloten en vervreemd 

Zo nu de kiezel niet kraakte onder mijn treden 

was ik zonder verleden 

in de kom van deze stilte gegleden 


Oppervlakkige charleston 

129 

Als je van het meisje van Milwaukee houdt 

van het meisje houdt 

van het meisje van Milwaukee houdt 

- van de nacht vallen de sterren veel 

en blijven aan de huizen hangen 

Batschari Zigaretten Batschari Zigaretten 

Sarotti ist so süsz und schön - 


schaak ze in een ford schaak ze in een ford 

de vader die is dominee 

de broer woont te Chicago 

in Oklahoma woont de olieoom 

en je signaal een saxophoon 

schaak ze in een ford schaak ze in een ford 

de nergers hebben dikke lippen 

de negers hebben dikke rode lippen 

Je voert je bruid naar Texas heen 

in Texas woont een dominee 

in Texas woont een goeie dominee 

en je signaal een saxophoon 

in Texas woont een dominee 


Je stuurt een telegram naar Chicago 

de nacht is klaar 

en morgen ben je millionnair 

dan vin-je de methode 

de maan als lichtreklaam 


schaak ze in een ford - rem niet rem niet - 


de negers hebben dikke lippen 

de negers hebben dikke rode lippen 

en alle dominee's zijn goed 


van haar houdt 

ram rem de trem 

ram rem 



Alpejagerslied 

Voor E. du Perron. 

130 

Een heer die de straat afdaalt 

een heer die de straat opklimt 

twee heren die dalen en klimmen 

dat is de ene heer daalt 

en de andere heer klimt 

vlak vóór de winkel van Hinderickx en Winderickx 

vlak vóór de winkel van Hinderickx en Winderickx van de 

beroemde hoedemakers 

treffen zij elkaar 

de ene heer neemt zijn hoge hoed in de rechterhand 

de andere heer neemt zijn hoge hoed in de linkerhand 

dan gaan de ene en de andere heer 

de rechtse en de linkse de klimmende en de dalende 

de rechtse die daalt 

de linkse die klimt 

dan gaan beide heren 

elk met zijn hoge hoed zijn eigen hoge hoed zijn bloedeigen 

hoge hoed 

elkaar voorbij 

vlak vóór de deur 

van de winkel 

van Hinderickx en Winderickx 

van de beroemde hoedemakers 

dan zetten beide heren 

de rechtse en de linkse de klimmende en de dalende 

eenmaal elkaar voorbij 

hun hoge hoeden weer op het hoofd 

men versta mij wel 

elk zet zijn eigen hoed op het eigen hoofd 

dat is hun recht 

dat is het recht van deze beide heren 



Boere-charleston 

131 

Tulpebollen bolle tulpen tulpetuilen 

rozetuilen 

boererozen boerewangen boerelongen 

boerelongen ballen wangen 

ballen bolle bekkens 

bugel en basson - o hop! 

Marie-Katelijne Marie-Katerien 

wie heeft er de kleinen bugel gezien 

wie heeft er de groten bugel gezien 

en wie Gaston met zijnen basson 

want dit is geen pavane of geen sarabande meer 

dat is geen gigue of geen allemande meer 

en geen wals 

dat is 'nen charleston 

'nen boerecharleston 

van Gaston op zijnen basson 

En wie heeft er de kleinen bugel gezien 

en wie heeft er de groten bugel gezien 

en wie Gaston met zijnen basson 

De kleine bugel zit in 'nen rozetuil 

bij Rozalie 

de grote bugel zit in de sjees 

bij Melanie 

Marie-Katelijne Marie-Katerien 

En Gaston 

die zit ‘In de Ton’ ik vraag u pardon 

Bolle wangen ballen bekkens 

bugel en basson 



Zelfmoord des zeemans 

De zeeman 

hij hoort de stem der loreley 

hij ziet op zijn horloge 

en springt het water in 

132 


Souvenir 

133 

Schoon d'avond valt en tussen de beide grijze gevelrijen 

het donker zwaar hangt als een klos en overdadig 

ontsteekt geen hand het licht aan de lantaarnen 

Zó wentelt plots aan d'ogen u het wonder van een vreemde stad 

de grijze huizen van u dees' anders zo bekende stede 

De zonnestralen sloegen hard aan d'aarde over dag 

en uit het vuur van 't rosse loof persten zij de geur der aarde 

daarop ons' dulle zinnen de herfst toewaarts matelijk glijden 

Dees' overdaad van zinnelijke wonderen van lichten en van geuren 

is zó lauw en vol dat gij niet kunt begrijpen waarom 

aan 't einde van deze dag 

geen lach zich legt over uw brede mond 

zoals een ree languit en lui zich aan een rotswand legt 


Ogen 

134 

Zijn oog glijdt aan het vreemde oog dat haar oog is 

zoals een zeil aan d'einder schuift 

daarvan gij denkt nu schuift het om de einder om 

Maar lang zo glijdt het zijn glijden al maar door 

zodat het roerloos hangt aan d'einderkom 

of roerloos ligt in d'einderkuip 


De oude man 

135 

Een oud man in de straat 

zijn klein verhaal aan de oude vrouw 

het is niets het klinkt als een ijl treurspel 

zijn stem is wit 

zij gelijkt een mes dat zolang werd aangezet 

tot het staal dun werd 

Gelijk een voorwerp buiten hem hangt deze stem 

boven de lange zwarte jas 

De oude magere man in zijn zwarte jas 

gelijkt een zwarte plant 

Ziet gij dit snokt de angst door uw mond 

het eerste smaken van een narcose 


Appendix 

137 


Aan Cendrars 

Man loopt straat 

luide stem tussen huizen 

hij roept 

klinkt klinker klaar 

Blaise Blaise BLAIS - 

se 

gij zijt het 

Cendrars 

139 


Banlieue 

140 

Zand 

overweg 

rachitisch hofje begonias baanwachtersdochter 

arme hand draaien 

een winkel ligt aan d'overzij 

met dorre dingen 

suiker 

En 

een herberg huwt bruideenzaam 

hoekhuisdroefheid 

IN DE VROEGE MORGEN 

Zand wordt 

avond zwalpen lauwte 

in orgeltonen ontraderen 

tijdswet 

Zand wordt avondruiken 

en milieu voor danstent 

grauw op grauw 

Valt dor suiker op zand 

late kinderen droef en zat 

Grand Caroussel galopant à vapeur 

Acetyleenlampen 

schitteren 

kleuren 

slap 

Orgel pauseert 

teringvreugde 

zweet bronst pijn 

Mond kust zandlippen 

droog 

Banlieue sterren glimmen klein en vuil 



L 

A 

TR 

AV 

IA 

TA 

Moedermelk is welk 

141 

de borsten barstig 

de melkweg ligt dun in licht 

de kom is koud 

Schaduw bij slaap 

kuipleegte 

Rond middernacht een Tir Flobert 

schotvallen stilte 

einde knetteren 

kastanjetten 

van de 

aller 

laatste 

dans 

en 

hol 

toekomend jaar 



Gedicht 

142 

Pilules 

Pink 

pour 

personnes 

pâles 

Mais 

la mixture 

des trois Rois Mages 

soulage 

tous les maux 

de surménage 

Méningite 

antipode du cor de chasse aux fonds des bois 

Pilules 

Pink 

pour 

personnes 

pâles 

et pour les personnes qui sont blasées 

comme elles sont rasées 

tout à fait 

il ne reste que les colloques 

d'Antoinette Breloques 

la ventriloque 

sage 

sage comme un amour 

simple comme bonjour 

(Il faudrait plutôt sage comme une image mage) 


143 

Floris Jespers schildert een haven 

Port Pour mon goose 

Port Pour rire 

Port ä la portée de tout le monde 

Port- Peinture 

Port Porte ouverte 

Sesam 

verbe mage 

Parmi les 

Pierres 

Précieuses la 

Poulpe pourpre 

Pense au 

Paradis 

Perdu 

O poulpe paresseuse 


Oude bekenden 

Rommelen rommelen in de pot 

waar is Klaas en waar is Zot 

Zot is in het stalleke 

in het stalleke van Bethleëm 

bij het kerstekind 


waar is Klaas en waar is Zot 

Klaas zoekt naar het stalleke 

naar het stalleke van Bethleëm 

naar het kerstekind 


wat doet Klaas en wat doet Zot 

op een zucht zet Zot de deur 

van het stalleke 

zo vindt Klaas zijn weg 

naar het stalleke 

naar het kerstekind 

Dank zij Zot 

zijn Klaas en Zot beiden in het stalleke 

bij het kerstekind 

rommelen rommelen in de pot 

144 



Groteske gedichten 

I 

Toiletartikel 

Een mooi gezicht heeft de dagblad-postiche 

CREME LA NYMPHE 

145 

zij zou zeer mooi zijn indien 

zij geen sproeten had 

Hoe jammer wanneer een zo mooie vrouw sproeten heeft 

zomersproeten 

zoals bij deze postiche het geval is 

gebekt haar 

de boog van de wenkbrauwen 

en de lieve mond 

en de volle wangen 

en de kuiltjes 

doch zoals gezegd 

hoe jammer die zomersproeten 

Nochtans heb je 

CREME LA NYMPHE 

hoofdapotheek bijhuizen overal verkrijgbaar 

het jammer kan worden verwijderd 

dank zij de hoofdapotheek en de bijhuizen 

zijn er op de wereld geen sproeten meer 

en u 

allerschoonste met gekrulde haren en verlokkelijke lippen 

u 

die prijkt op de laatste bladzijde 

van het laatste nieuws 

kan ik beminnen 

omdat gij dank de nimfezalf 

voortaan zult zijn 

zonder sproeten 

of zomersproeten 



II 

De droom van het weesje 

146 

Het weesje staart over zijn schapen heen 

- pluk de marguerite 

zal zij komen 

zijn moeder - 

Laat ons hopen denkt het weesje 

een limousine en een vrouw in bont 

zeer habillée 

zoals ik ze ken uit la Vie parisienne 

Hopelijk is mijn moeder zoals een vrouw 

uit la Vie parisienne 

of als de dame van Rix La Croix † 

- Zoniet welk nut verlaten te zijn voorlopig wees 

wanneer je moeder tot je komt zonder limousine 

zonder ford en zonder rode renard - 

Dan blijf je beter wees 

alles of niets 

Wanneer niet qui perd gagne 

waarom dan wees zijn 

en de klare hemel wordt blauwe limousine 

(in de verbeelding van het weesje) 

Ik zal haar omhelzen 

hoofdzaak dat ik mijn hoofd in haar bont kan leggen 

zeggen: mama, gebruik jij Houbigant 

(- of à la Bataille-Maeterlinck 

o ma petite maman Teindelys!) 

Mijn moeder zal mij zeggen: vergeet kleine dat ik je vergat 

doch nu is het weer select met je zoon - efeeb - te wandelen 

Ben je tevrêe 

Ik zal haar antwoorden: mama heb je ook een lieve soubrette 

en steelt zij jouw dessous 

- Mama geef haar van jouw Quelques Fleurs 

ik mag geen vrouw lijen zonder quelques fleurs - 

Wolken drijven Houbigant-reuk voorbij 

het dromende weesje 

Als een regenwolk de blauwe hemel overtrekt 

vertaalt het weesje in droom 

Ach mama je hebt slechts simili-zijden kousen 

waarom ben je gekomen mama 

je bent niet eens demi-monde en niet van la vie parisienne 

zo heeft het geen zin voorlopig weesje te wezen 

en te worden herkend 



III 

Huldegedicht aan Singer 

147 

Slinger 

Singer 

Naaimasjien 

Hoort 

Hoort 

Floris Jespers heeft een Singernaaimasjien gekocht 

Wat 

Wat 

jawel 

Jespers Singer naaimasjien 

hoe zo 

jawel 

ik zeg het u 

Floris Jespers heeft een Singernaaimasjien gekocht 

Waarom 

waardoor 

wat wil hij 

jawel 

hij zal 

hoe zo 

Cireulez 

want 

SINGERS NAAIMASJIEN IS DE BESTE 

de beste 

waarom 

hoe kan dat 

wie weet 

alles is schijn 

Singer en Sint Augustinus 

Genoveva van Brabant 

bezit ook een Singer 

die Jungfrau von Orleans 

Een Singer 

jawel 

jawel jawel jawel ik zeg het u een Singer 

versta-je geen nederlands mijnheer 

Circulez 



148 

Bitte auf Garderobe selbst zu achten 

ik wil een naaimasjien 

iedereen heeft recht op een naaimasjien 

ik wil een Singer 

iedereen een Singer 

Singer 

zanger 

meesterzanger 

Hans Sachs 

heeft Hans Sachs geen Singernaaimasjien 

waarom heeft Hans Sachs geen Singer 

Hans Sachs heeft recht op een Singer 

Hans Sachs moet een Singer hebben 

jawel 

dat is zijn recht 

Recht door zee 

Leve Hans Sachs 

Hans Sachs heeft gelijk 

hij heeft recht op 


alle mensen zijn gelijk voor Singer 

Circulez 

een Singer 

Panem et Singerem 

Panem et Singerem Panem et Singerem Panem et Singerem 

et Singerem et Singerem 

Ik wil een Singer 

wij willen een Singer 

wij eisen een Singer 

wat wij willen is ons recht 

ein fester Burg ist unser Gott 


et Singerem et Singerem 

Waarom 

hoe zo 

wat wil hij 

wat zal hij 



salvation army 

Bananas atque Panama 

de man heeft gelijk 

hij heeft gelijk 

gelijk heeft hij jawel 

jawel 

jawel waarom 

wie zegt dat 

waar is het bewijs 

jawel hij heeft gelijk 

149 


Singerem Singerem

osta002gedi02_01

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?