HERMENEUS jrg 64-1992 nummer 1 - Tresoar

nieuw elan te bezielen. Van alle kanten worden oud-strijders opgeroepen zich bij de
onderneming aan te sluiten, maar eigenlijk zijn zij te bejaard en te gebrekkig om nog
iets uit te richten.
Een stoet vol hologige ademnood piepte en rochelde voorbij, elkaar vasthoudend; sommigen
klapten met één vleugel, anderen met twee. Het was een spookachtig gezicht omdat
ze om camouflageredenen met fijn mergelpoeder waren bestoven en danig waren vergrijsd.
Zo te horen stemde het de luitenant ook mild, want hij overspoelde de soldeniers met raadgevingen
en waarschuwingen: ^Uitkijken voor gladde stukken! Bij struikelen direct door de
knieën zakken anders kost het een heup. Kleine stappen, een waggeltje is al goed genoeg en
als dat nodig is de vrije hand op de breuk houden. Bij scheuten in de borst direct aan de kant,
bij spierkramp de hand opsteken en ik kom eraan. Niet stilstaan in de wind als jullie bezweet
zijn en wie alles laat lopen mag uitvallen.”
“Dat zijn de verwarringstroepen,” zei de heer Paap met een zekere trots, “die moet u niet
onderschatten. In de slag wijzen ze de vijand op iets dat er helemaal niet is, en roepen de
vreemdste dingen zoals pas op uw veters, waar is mijn fiets, wijzen behulpzaam maar gegeneerd
op een zogenaamd open gulp, laten struikelen over hun stok, vragen om een vuurtje
maar als ze goed op dreef zijn halen ze de tegenstander toch fiks onderuit. Sommigen hebben
de Slag om Yperen nog meegemaakt of anders kennen ze wel iemand die dat heeft gedaan.”
Onder de initiatiefnemers bevindt zich de classicus Holm, die aan een etymologisch
woordenboek werkt. Op de zojuist geciteerde troepenschouw reageert hij als volgt:
“Wat een étrange mélange,” zei de heer Holm opeens heel dichtbij, “ik vraag mij werkelijk
af wat ik doe hier. Denk aan de edele Hector, verslagen voor de muren van Troje. ‘Hij’, staat
er, bleef liggen op het slagveld, maar ‘hijzelf daalde af in ‘t schimmenrijk. Dat heb ik mij
altijd gewenst, ik zakte in elkaar in de Fuchsiastraat, nog helemaal vol van mijn etymologisch
woordenboek, ikzelf daalde echter af naar Hades, naar iets dat ik mij voorstelde als
een schemerig etymologisch woordenboek met onweer in de lucht. Denk u eens in, Charon,
de Styx, Hermes Psychopompos en dan dit, het lijkt potdikke wel het Alexanderveld.”
Een heus Iliascitaat! En welke functie heeft het hier? Zo’n aanhaling past natuurlijk
ïoed bij een classicus. Maar Brakman selecteert door zulk soort alinea’s wel een bepaald
publiek uit. Misschien wil hij een band met zijn lezers scheppen door te refereren
aan een gemeenschappelijke leeservaring, want gymnasiasten voelen zich meteen
thuis, terwijl niet-klassiek geschoolden zich wellicht buitengesloten voelen en
Brakman zullen betichten van een snobistisch vertoon van nodeloze eruditie.
Maar classici weten, dat de door Holm geciteerde woorden in de Ilias helemaal niet
voorkomen. Holm verhaspelt de opening van de Ilias, waar de zielen van de gesneuvelden
naar de onderwereld afdalen, terwijl de helden zelf honden en roofvogels tot
maaltijd strekken. Brakman draait de situatie dus om, hetgeen aardig past bij de teneur
van het boek, waarin hel en gewone wereld, goed en kwaad elkaars plaats hebben
ingenomen. Bovendien typeert het nepcitaat Holm als een pedante oplichter.
Ofschoon Inferno absoluut niet voor een enge gymnasiale incrowd geschreven is,
levert oppervlakkige kennis van de Ilias dus toch iets op.
Wilfred Smit, Klein epos
Wilfred Smit (1933-72) is allereerst bekend om zijn poëzie: enigszins raadselachtige
miniaturen met een uiterst precieuze stijl. Hoewel sommige gedichten een verontrus-
26