HERMENEUS jrg 64-1992 nummer 1 - Tresoar

een keuring. Vegetius (eind vierde eeuw n.Chr) (Epitome rei militaris I 6) geeft hierin
een goed inzicht:
Maar wie een keuring gaat houden moet scherp opletten dat hij op grond van het gezicht,
van de ogen, van de algemene bouw van de ledematen, diegenen uitzoekt die sterk genoeg
zijn om zich soldaten te tonen. Want niet alleen bij mensen, maar ook bij paarden en honden
wordt kracht getoond door vele aanwijzingen... Laat dus een jongeman, die geselecteerd
wordt voor het krijgsbedrijf levendige ogen hebben, een rechte hals, een brede borstkas,
gespierde schouders, sterke armen, lange vingers, een bescheiden buik, smalle billen, kuiten
en voeten, die niet uit elkaar staan door overbodig vlees maar stevig zijn met harde spieren.
Als U bij een recruut deze tekenen tegenkomt, leg dan niet veel nadruk op de lengte. Het is
namelijk nuttiger dat soldaten sterk zijn dan dat ze groot zijn.
Naast de medische keuring werd aandacht besteed aan de legale status, de achtergrond,
vorige beroepen, de intelligentie en de geschiktheid van de gegadigde. Een
recruut met gebreken of ziekten maakte weinig kans door de keuring heen te komen.
Na de keuring vertrok de recruut naar zijn eenheid. Daar kreeg hij een militaire training
die van hem een volwaardig soldaat moest maken. Deze training duurde minimaal
vier maanden en alleen zij die dit volbrachten werden soldaat. De anderen werden
alsnog uit het leger verwijderd.
Ook na de proeftijd was de soldaat niet bevrijd van de diverse trainingen. Elke
ochtend verrichtten de soldaten oefeningen, die varieerden van wapentraining tot
zwemmen en het bouwen van kampen.
Flavius Josephus vermeldt dat de soldaten iedere dag met veel enthousiasme trainden.
Dit lijkt in onze ogen haast onwaarschijnlijk als we ons indenken dat de soldaten
in volle uitrusting drie maal per maand, een mars van 10.000 voet (30 km) moesten
afleggen. Deze spierversterker werd smalend ambulatus, oftewel “wandeling” genoemd.
Uit de bronnen blijkt dat de fysieke conditie van manschappen, periodiek of indien
daar aanleiding toe was, werd gecontroleerd. Eerlijkheidshalve moet worden toegevoegd
dat Vegetius training belangrijker achtte voor de gezondheid van de manschappen
dan het (preventieve) werk van de medici.
Goede voeding is mede van belang om de conditie van de soldaten op peil te houden.
De Romeinen wisten dit. Zij besteedden uitgebreid aandacht aan het voedsel. De belangrijkste
voedingsbestanddelen van de soldaten waren de diverse graansoorten.
Deze zijn in vele legioens- en hulptroepenkampen teruggevonden. Naast graan nuttigden
de soldaten vlees van runderen, schapen, geilp» en varkens, regelmatig aangevuld
metjachtvlees. Ten slotte dienen groenten en andere gewassen, zoals bonen,
linzen, wortelen, appels, erwten, vijgen en specerijen, genoemd te worden.
Ook over voeding in geval van ziekte is het een en ander bekend. Celsus omschrijft
linzen, erwten en tuinbonen als goed voor zieken. Plinius noemt linzen goed voor de
ingewanden en een middel tegen zwellingen. Sporen van dit eiwit- en koolhydraatrijk
voedsel zijn in de diverse valetudinaria aangetroffen, net als resten van vijgen, schaaldieren,
eieren en gevogelte. Volgens antieke schrijvers waren ook deze laatste goed
voor de gezondheid. Hun opmerkingen en de vindplaatsen maken het aannemelijk
dat dit voedsel door de militaire medici gebruikt werd als voedsel voor zieken.
2