HERMENEUS jrg 64-1992 nummer 1 - Tresoar

More documents

Recommendations

Info

ties te voorschijn gekomen die het bestaan van een optio convalescentium aangeven. Wellicht was deze een beheerder van een hospitaal voor herstellenden. En tenslotte weten we dat vele baden in diverse delen van het Romeinse rijk gebouwd en gebruikt werden door Romeinse soldaten. In tijd van langdurige campagnes was gebruik van dit soort voorzieningen bijna onmogelijk. Het strijdtoneel verplaatste zich constant. De lichtgewonden trokken met het leger mee. Zij werden na hun herstel weer ingezet, soms in aparte eenheden. Voor de langdurig herstellenden werd een andere oplossing gevonden. Zij werden eenvoudigweg ondergebracht bij de plaatselijke bevolking. Dit betekende niet dat ze alle goede zorg moesten ontberen. De militaire bevelhebbers en keizers zorgden ervoor dat het hun ook daar aan niets ontbrak. Van ontslag zijn er in het algemeen drie oorzaken: eervol ontslag, ontslag wegens ziekte of invaliditeit, en oneervol ontslag” (Digesta XLIX 16.13.2). Soldaten die door verwondingen of ziekte gehandicapt of zodanig verzwakt waren dat zij hun dienst niet meer naar behoren konden vervullen, werden uit dienst ontslagen. Zij voldeden niet meer aan de hoge eisen die aan iedere soldaat gesteld werden. Ook hun missio causuria. ontslag wegens invaliditeit, was eervol. De invalide soldaat kreeg dus gewoon zijn pensioen van 3000 denarii (of het Romeins burgerrecht), alsof hij vijfentwintig jaar in dienst was geweest. Kwaliteit van de medisch zorg In het bovenstaande is getracht in het kort een overzicht te geven van de hygiëne, de militaire hospitalen, het bestaan van legerartsen en de goede zorg voor de patiënten tijdens de eerste en tweede eeuw n.Chr.. Eerste en belangrijkste doel van de militair-medische dienst was het voorkómen van ziekten en het behoud van en de controle op de conditie van de soldaten. Het tweede doel was het herstel van zieken en gewonden. Deze soldaten kregen, zoals gezegd, onderdak en voortdurende verzorging in de militaire hospitalen. Het is moeilijk te bewijzen dat de genoemde medische verzorging en chirurgische methoden bij alle legerartsen bekend waren, laat staan door hen gebruikt werden. Een niet onbelangrijk deel van de beschreven medische en chirurgische kennis kan naar mijn mening alleen afkomstig zijn uit de militaire geneeskunde. Mogen we dus aannemen dat de legerartsen deze kennis toepasten? Daarnaast zijn de medicamenten ter sprake gekomen. Deze kwamen ongetwijfeld niet allemaal uit de hoek van de militaire geneeskunde. Wat wel opvalt is dat deze, in de antieke geneeskundige literatuur opgesomde middelen in de Romeinse legerhospitalen en kampen zijn teruggevonden. Archeologisch onderzoek leert dat de door Celsus, Dioscurides en Plinius beschreven remedies ook werkelijk werden toegepast. De militaire medici moeten dus op de hoogte zijn geweest van de medische stand van zaken en kenden hun “Celsus” en “Dioscurides”. Naar mijn mening leverde de medische zorg een belangrijke bijdrage aan de gevechtskracht van de Romeinse soldaten. Het moreel van de soldaten werd versterkt, zij vochten met meer overtuiging en waren, na ziekte of letsel, weer snel beschikbaar voor actieve dienst. 10
Een opmerking van Galenus (XIII 604K), dat de militaire medici, in vergelijking met hemzelf, weinig anatomische kennis hadden doet hier niets aan af. Het feit blijft dat er uit de eerste noch uit de tweede eeuw n.Chr. iets bekend is over soldaten die zich beklaagden over de medische verzorging in het Romeinse leger. Of waren zij daartoe niet meer in staat? LITERATUUR Davies, R.W., The Medici of the Roman Armed Forces, Epigrafische Studien 8 (1969) 83-99. idem, The Roman military medical service, Saalburg Jahrbuch 27 (1970) 84-104. Jackson, R., Doctors and Diseases in the Roman Empire (London 1988). Johnson, A., Römische Kastelle des 1. und 2. Jahrhunderts n. Chr. in Brittannien und in den germanischen Provinzen des Römerreiches (Mainz 1987). Wilmanns, J.C., Zur Rangordnung der römischen Militararzte während der mittleren Kaiserzeit. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 69 (1987) 177-189. 11
Page 1 and 2: De medische verzorging van de Romei
Page 3 and 4: Ziekten Uit diverse bronnen wordt d
Page 5 and 6: De verspreiding van Romeinse milita
Page 7 and 8: Twee militairen krijgen geneeskundi
Page 9: estanddelen als middelen die wij te
Page 13 and 14: denken, maar heel Griekenland. Want
Page 15 and 16: dat we fakkels gehaald hadden in de
Page 17 and 18: hierom. U zult daar geen spoor van
Page 19 and 20: orde en de door de natuur in de lev
Page 21 and 22: ders: “De natuur heeft ons de kie
Page 23 and 24: Plinius Maior le1gt de beroemde bee
Page 25 and 26: Iliasreceptie in de moderne Nederla
Page 27 and 28: tende sfeer oproepen, krijgt de lez
Page 29 and 30: In de tweede reeks. Waakzaam schuil
Page 31 and 32: De derde zang is nog weer specifiek
Page 33 and 34: ALEXANDRI SMARI CRISPI CARMEN CARNA
Page 35 and 36: Misverstanden rond Homerus’ bomen

HERMENEUS jrg 64-1992 nummer 1 - Tresoar

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?