Opstelten: 'Ik hou wel van een beetje tempo' - Openbaar Ministerie

'Cold case officieren aanstellen en tactisch en forensisch
rechercheurs samenbrengen in een team', dat is de boodschap die
Theo Vermeulen meegeeft aan de forensische experts die
deelnemen aan het jaarcongres van studiecentrum Kerckebosch.
'Zonder elkaar kan er veel misgaan.' Een kijkje in de keuken van
het Amsterdamse Team Review en Cold Cases.
COLd Case team LOst
De Amsterdamse praktijk als voorbeeld
ZeLF geeN ZaKeN OP
Het Amsterdamse Team Review en Cold Cases is vijf
jaar geleden gestart met een voorraad van 266 oude
onopgeloste moordzaken. 'Die moordzaken zijn
teruggevonden in de archieven of zaten nog in het
geheugen van rechercheurs', legt teamleider Theo
Vermeulen uit. Alleen de onopgeloste zaken waarbij
lijken zijn aangetroffen werden geteld. De bekendste
daaronder zijn een aantal zaken die nu in het Passageonderzoek
behandeld worden. Zaken die pas aan het
rollen kwamen toen kroongetuige La S. zich meldde
bij de rechercheurs van de Amsterdamse Criminele
Inlichtingen Dienst. Het betrof moordzaken die waren
vastgelopen en weer zijn vlotgetrokken door de
verklaringen van deze verdachte.
twee officieren
Het cold case team in Amsterdam bestaat uit vijftien
ervaren forensisch en tactisch rechercheurs, administratief
personeel en twee vaste officieren van justitie.
Een van de twee officieren is full-time met het
Passage-onderzoek belast. 'Door twee officieren bij
een cold case team te betrekken is de achtervang
gegarandeerd,' aldus teamleider Vermeulen.
Verder werken er collega’s uit samenwerkende regio’s
en is er een gedragskundige aan het team verbonden.
Ook kunnen externe experts worden ingeschakeld.
Omdat naast de onopgeloste zaken zich elke maand
wel weer nieuwe zaken aandienen die een cold case
zouden kunnen worden, houdt het team ook die tegen
het licht. Dit zijn doorgaans moordonderzoeken. Er
wordt dan een "review" uitgevoerd.
Vanzelfsprekend is een permanent cold case team niet
voor elk regiokorps een haalbare kaart en dit geldt
30 | expertise - Opportuun 3 - maart 2011
zeker voor de kleinere politieregio’s. Het Team Review
en Cold Cases waarin naast de politieregio Amsterdam-
Amstelland ook de kleinere regio’s Gooi en Vechtstreek
en Zaanstreek-Waterland participeren, maakt het
mogelijk dat ook cold cases en reviews uit kleinere
regio’s met enige regelmaat de aandacht krijgen. Met
de komende wijziging van de indeling van de politieregio’s
zal de samenwerking tussen de bestaande cold
case teams sterk verbeteren.
Cold case
In principe worden oude moordzaken pas na vier jaar
weer heropend. Na vier jaar is er meer kans op nieuwe
technische ontwikkelingen die eerder gevonden sporen
beter kunnen duiden. En uit ervaring blijkt dat getuigen
niet eerder bereid zijn om uitgebreidere verklaringen af
te leggen. De verschillende politiedistricten beslissen
zelf welke drie cold case zaken ze van de voorraadlijst
willen aanleveren. Deze zaken, alle met ernstige
maatschappelijke impact, worden door de leiding van
het cold case team geprioriteerd.
Theo Vermeulen onderstreept de noodzaak om naast
forensisch ook tactisch onderzoek te betrekken. 'Je kan
nog zo'n mooi spoor hebben, maar zonder tactisch
onderzoek kan je het vergeten! Ook het OM heeft een
belangrijke partnerrol. We kunnen bijvoorbeeld nieuwe
inzichten ontwikkelen en resultaten in het dossier
willen opslaan, of juist uit oude dossier willen ophalen.
Daarmee lopen we tegenwoordig wel tegen de Wet
Politiegegevens (WPG-wetgeving) aan. De officier kan
aangeven hoever we daarin kunnen gaan.'
Het cold case team lost nooit een zaak zelf op.
Ze werken als een bureau Projectvoorbereiding.
Alle informatie wordt teruggegeven aan de eigenaar,
aan het politiedistrict waar het feit destijds werd
gepleegd. Het Team Review en Cold Cases gaat niet
met een zaak aan de haal, zegt niet of iets goed of
slecht is onderzocht. Uiteindelijk volgen “slechts”
rapportages met aanbevelingen.
review en tegenspraak
Alle grootschalige opsporingsonderzoeken zijn
geschikt voor een review, dit is doorgaans na een
tiental weken. Gegevens uit de dossiers, administraties,
digitale bestanden, video’s, GSM-gegevens en
buurtonderzoeken worden in alle rust door het Team
Review en Cold Cases opnieuw uitgeplozen. Niet
gestoord door de dagelijkse hectiek kan het team in
1 op de 3
Gemiddeld wordt een op de drie onopgeloste
moordzaken door een cold case team
alsnog opgelost. De aanpak en samenstelling
van deze cold case teams verschillen
per politieregio. Theo Vermeulen, teamleider
van het cold case team in Amsterdam,
pleit voor eenduidige uitgangspunten.
alle vrijheid en ruimte de gegevens herzien. Na drie
weken levert het review team een rapportage af waarin
aanbevelingen worden gegeven aan de teamleiding van
dat grootschalig onderzoek. De objectieve informatie
wordt als aanbevelingen meegegeven.
Het Team Review en Cold Cases borgt daarmee
tegelijkertijd tegenspraak. Om de onafhankelijkheid
van het team te garanderen valt het team direct onder
de regionale stuurploeg.
NN'ers
Naast de werkzaamheden van het Team Review en Cold
Cases is er nog het probleem van de ongeïdentificeerde
lijken. Het team brengt onder andere deze ongeïdentificeerde
lijken in kaart. Stuk voor stuk kunnen dit
vermiste personen zijn die waarschijnlijk als zodanig
gemeld zijn bij de politie in binnen- en buitenland. Het
betreft vaak mensen uit het buitenland. Doorgaans
vervalt het grafrecht na 10 jaar. De politie wordt tot op
heden niet automatisch in kennis gesteld van de
ruiming van graven van onbekende personen. Theo
Vermeulen pleit voor een eenduidige landelijk procedure
voor de registratie van ongeïdentificeerde lijken.
Waarbij uiteindelijk ook cold cases een belangrijkere
rol moeten gaan spelen.
Tekst: Thea van der Geest, Foto: Judith Dekker
| 31