De lezingen van Wietse van Houten - Vrouwen van Nu Friesland

Wietse van Houten (1943) is oud-directeur van een textiel-import-groothandel.
In de loop van zijn werkzame jaren, heeft hij een curieuze collectie ondergoed
verzameld,
aan de hand waarvan hij een boeiend, humoristisch en wetenswaardig en soms
educatief verhaal houdt.
De tijdsduur van de lezing kan in overleg en is maximaal 2 x 45 min. (of
desgewenst korter)
Het is altijd een bijzonder gezellige avond/middag zo is de ervaring en geeft
veel interactie en
herkenning in de zaal.
Omdat er met het onderhouden en aanvullen van de museumcollectie toch wel
wat geld is gemoeid,
zijn de kosten per lezing € 60,00 + reiskosten (€ 0,20 p/km).
Waarbij opgemerkt, dat een deel van het honorarium wordt afgestaan aan de
Stichting: Stop Kinderarbeid.
Onderstaand ter illustratie een artikel uit een plaatselijke krant.
In 2006 was er ook een optreden in het bekende TV programma "Man bij hond"
waarna er veel "werk"was
voor ondergetekende.
Met vriendelijke groet,
Wietse van Houten
wietsevh@wxs.nl
Wietse van Houten geeft lezingen over ondergoed door de jaren heen
‘Verhalen komen voort uit liefde voor textielvak’
IJLST – De lezingen van Wietse van Houten (67) uit IJlst zijn altijd een feest van
herkenning voor zijn toehoorders. Gewapend met drie koffertjes vol textiel geeft de
inwoner van IJlst zo’n tien keer per jaar presentaties over textiel door de jaren heen
aan. ,,Mijn verhalen komen voort uit de liefde voor het vak”, aldus de oprichter van
textielgroothandel Van Houten Nauta.
Door Wendy Noordzij
Wietse’s vrouw komt uit een echte textielfamilie. Haar voorouders hebben de winkel Nauta,
die vroeger aan de Oosterdijk 83 in Sneek gevestigd was, opgericht. In 1961 kwam ook
Wietse in het textielvak terecht. Uiteindelijk startte hij in 1982 samen met zijn vrouw
Textielgroothandel en –import Van Houten-Nauta, dat na overname tegenwoordig zetelt in
Leeuwarden en Drachten. . Naast de groothandel had het echtpaar ook kleinschalige
kledingwinkels in onder meer IJlst, Joure, Grou, Earnewâld en Terhorne . Ik ben een echte

textielman geworden”, zegt van Houten, die vroeger een heel ander beroep had. ,,Ik ben
oorspronkelijk boekhouder en heb voor ik in de textiel terecht kwam enkele jaren bij een
touwfabriek en in de glashandel gewerkt. De kennis van de cijfertjes komt me in mijn werk
goed van pas. Als koopman mag ik graag handeldrijven.”
Het idee voor zijn bijzondere lezingen ontstond acht jaar geleden. ,,Ik ben lid van de
herensociëteit in Wymbritseradiel en in het kader daarvan werd mij gevraagd om een
bedrijfspresentatie te houden voor vijftig ondernemers uit de regio. Daarvoor heb ik
verschillende spullen uit ons magazijn gehaald en het viel me op dat ik eigenlijk overal een
leuk verhaal bij kon vertellen. Oude kledingstukken maakten de presentatie compleet.” De
avond werd een groot succes. ,,De ondernemers hebben de avond van hun leven gehad en
hebben ontzettend veel gelachen. Zelf heb ik ook genoten en zo ontstond het idee om vaker
lezingen te geven.”
Inmiddels is zijn collectie historisch textiel flink uitgebreid. ,,Eén van de nevenactiviteiten
van Van Houten Nauta was het opkopen van inventaris en voorraden als winkels stopten,
failliet waren of een overtollige voorraad hadden. Dan kwamen regelmatiug ouderwetse
kledingstukken aan het licht. Zo stuitte hij bij de sluiting van Magazijn De Bron in Groningen
op de allereerste damesonderbroek met kruis, die uit 1850 stamt.”
Trots toont Van Houten tijdens zijn lezingen de gigantische broek aan zijn publiek. ,,Het is
misschien moeilijk voor te stellen maar voor 1850 droegen de dames inderdaad geen kruis in
hun onderbroek. Dat was letterlijk en figuurlijk erg luchtig”, zegt hij lachend. De spreker laat
de kledingstukken altijd in chronologische volgorde de revue passeren. ,,Ik begin met de
broek uit 1850 en eindig met de string van nu.” Daar tussenin behandel ik ook items als
thermo-ondergoed, het werk van een groothandel, meerdere leuke anecdotes en technische
informatie over de verschillende stoffen”, legt hij uit.
Tijdens iedere presentatie neemt hij drie koffertjes mee: een ouderwetse koffer met
kledingstukken uit vroegere tijden, een moderne met ondergoed uit deze tijd en één met Friese
textiel items. ,,Het eerste koffertje is van mijn schoonvader geweest. Als een soort
vertegenwoordiger ging hij vroeger op de fiets langs kleine dorpswinkeltjes om zijn textiel
aan de man te brengen. In die tijd verkocht bijna iedere dorpswinkel naast suiker en
leverworst ook een bolletje wol en een onderbroek. Mijn schoonvader zorgde ervoor dat deze
bij zijn textielgroothandel vandaan kwamen.”
Door de lezingen komt hij overal. Van damesclubs, vrouwenverenigingen tot
kerkgezelschappen en van ouderensociëteiten en bejaardencentra tot dorpshuizen. ,,Mijn
doelgroep bestaat voornamelijk uit mensen tussen de 40 en 85 jaar. Dat zijn dankbare
luisteraars, omdat zij zich nog ouderwets ondergoed kunnen herinneren. Het leuke is dat ik
soms van mijn publiek ook oude kledingstukken krijg, zoals deze ouderwetse herenborstrok
uit 1900”, vertelt de liefhebber, terwijl hij in zijn koffertje duikt om het betreffende
kledingstuk te voorschijn te toveren. ,,Deze heb ik van iemand uit Reahûs gekregen. Hij werd
vooral door vissersmannen op Urk gebruikt.”
Een blik van herkenning gaat door de zaal als Van Houten een halfwollen dames hemdje
toont. ,,Dit is door ouderwetse vlakbreimachines gemaakt”, laat hij weten. ,,Het heeft een
hoge rug, want men was van mening dat dit reumatiek tegenging. Meestal werden deze
hemdjes veel te groot gekocht. Ze zijn van half wol en half katoen gemaakt, waardoor ze
ontzettend krimpen.”

Van Houten geniet van alles reacties uit het publiek. ,,Ik hield een keer een lezing in het
woonzorgcentrum in IJlst en toen liet ik een halfwollen dames directoire zien, die de vrouwen
vroeger op zaterdagavond droegen. Dan gingen ze een stukje lopen in de hoop een jongen
tegen te komen om mee uit dansen te gaan. ‘Ik durf het bijna niet te zeggen, maar we hadden
een naam voor die onderbroeken”, fluisterde een bewoonster mij toe. ‘Wij noemden dat altijd
pikkenverschrikkers.’ Sindsdien vertel ik dat verhaal altijd tijdens mijn lezingen en het slaat
geweldig aan.”
In de tweede koffer zit thermo-ondergoed en andere modernere lingerie. ,,Ondergoed is in de
loop van de tijd erg veranderd”, weet de expert. ,,In 1850 werd ondergoed gedragen om warm
te blijven. In de jaren twintig veranderde dat en werden de Franse kantenbroekjes, de qulottes,
populair. Na de oorlog werd de onderkleding door geldgebrek weer sober, maar vanaf 1975
mag lingerie weer gezien worden en is het ondergoed weer erg populair.”
Ook technische informatie over ouder- en nieuwerwetse stoffen wordt niet overgeslagen. ,,Bij
het kopen van ondergoed vragen vrouwen vaak of er viscose in het artikel zit, maar als ik hen
op de man af vraag wat viscose precies is, dan hebben ze geen idee. Viscose is een
natuurproduct. Van hout is garen gemaakt en dat is gemengd met katoen. Daardoor is het
product niet alleen oersterk, maar ook ademend. Als je kwalitatief goed ondergoed koopt,
zweet je nooit aan de binnenkant, maar alleen aan de buitenkant van je ondergoed”, vertelt de
kenner.
In koffer drie zit Friese textiel, zoals T-shirts met diverse Friese opschriften. ,,Ik ben de
bedenker van veel Friese kreten op T-shirts”, laat de ondernemer weten. Ik ben ooit begonnen
met de tekst ‘Doge jo wol’ en dat was zo’n succes dat ik nog veel meer kreten heb bedacht.”
Zijn teksten bedenkt hij vaak in de auto. ,,Ik ben nogal veel onderweg en dan heb ik nooit de
radio aan. Deze tijd gebruik ik om nieuwe dingen te bedenken.”
Inmiddels heeft hij al van alles op de markt gebracht, waarbij slabbetjes met de tekst ‘Ik
flieberje krekt as ús pake’ en ‘Soe ik letter krekt sa eamelje as ús beppe’ vrij recent zijn. Op
het gebied van slabbetjes heeft de textielkenner laatst nog wat bijzonders bedacht. ,,Ik kwam
een keer bij de leverancier en toen zag ik kruisstukken voor lange onderbroeken liggen. Kan
daar geen gat in?, vroeg ik hem, terwijl hij me verbaasd aanstaarde. Ik heb een schaar gepakt
en er een gat ingemaakt, dit is met een stukje boordstof afgewerkt en zo is een nieuw soort
slabbetje ontstaan, dat gemakkelijk over het hoofd van het kindje kan worden omgedaan.” In
totaal heeft Van Houten zo’n dertig tot veertig verschillende kreten bedacht, waarbij hij zich
ook af en toe op de Nederlandse markt heeft gericht. De tekst ‘Heb je nog sex of golf je al?’ is
daar een voorbeeld van.
In totaal duurt de lezing anderhalf uur, maar meestal komt hij tijd te kort, omdat de
belangstellenden veel vragen hebben. In Joure zaten een keer 120 dames op me te wachten. Ik
vroeg me af of ik zo’n grote groep wel de baas zou kunnen, maar uiteindelijk zaten de dames
ademloos te luisteren.”
Het stylen van artikelen zal Van Houten het meest missen. ,,Het bedenken van kledingstukken
vind ik het leukst aan het vak. Dat is echt een ‘booming business’. Er is zoveel mogelijk.
Vorig jaar heb ik bijvoorbeeld fleece jacks met een ingebouwde radio op de markt gebracht.”
Via zijn lezingen blijft de liefhebber toch bij de textiel betrokken.

,,Als ik ergens enthousiast over ben, móet ik er over vertellen. Mijn vrouw zegt wel eens
tegen me: ,,Je praat zoveel dat je op een roestige pedaalemmer lijkt. Als ik eenmaal mijn
mond (klep) open doe, gaat hij voorlopig niet meer dicht.” Voor ouderwetse
ondergoederen/kledingstukken houdt Van Houten zich altijd aanbevolen. ,,Mensen zouden me
er erg blij mee maken, want zo kan ik mijn presentatie nóg verder uitbreiden. Er is zoveel
over textiel te vertellen. Ik weet er zelf redelijk veel van en mocht ik iets niet weten, dan zoek
ik het op internet op.”