Om de Race de Voltooien_

Onder diegene wat die uitbreiding van die pouslike mag weerstaan het, het die
Waldense vooraan gestaan. In elke land waar die pousdom sy setel gevestig het, was
valsheid en korrupsie op standvastige wyse weerstaan. Yir eeue het die kerke van
Piedmont hulle onafhanklikheid gehandhaaf; maar eindelik het die tyd aangebreek toe
Rome aangedring het op hulle onderwerping. Na vrugtelose pogings teen sy tirannie, het
die leiers van hierdie kerke onwillig die oppergesag van die mag erken waaraan die hele
wêreld geskyn het om hulde te betoon. Daar was sommige, egter, wat geweier het om te
buig onder die gesag van pous of prelaat. Hulle was vasberade om hulle getrouheid aan
God te handhaaf, en om die reinheid en eenvoud van hulle geloof te bewaar. Daar het ‘n
skeiding plaasgevind. Diegene wat vasgehou het aan die ou geloof het hulle nou onttrek;
sommige, het vaarwel gesê aan hulle geboorteland in die Alpe, en hulle het die banier van
die waarheid in vreemde lande opgehef; ander het gaan skuiling soek in afgeleë valleie en
rotsvestings in die berge, en daar het hulle hulle vryheid gehandhaaf om God te dien. {GS
72.1}
Die geloof wat vir baie eeue deur die Waldensiese Christene bewaar en geleer is, het
‘n groot teenstelling gevorm met die valse leerstellings deur Rome verkondig. Hulle
geloof was gegrond op die geskrewe woord van God, en die ware stelsel van die
Christendom. Maar hierdie nederige landbouers, daar in hulle verborge skuilhoeke,
afgesluit van die wêreld, besig met hulle daelikse werk, met hulle kuddes en hulle
wingerde, het nie vanself tot die waarheid gekom wat die dogmas en ketterye van die
afvallige kerk weerlê het nie. Hulle geloof was nie iets wat hulle nuut ontvang het nie; dit
was ‘n erfdeel van hulle vaders. Hulle het gestry vir die geloof van die apostoliese kerk,
naamlik ..die geloof wat eenmaal aan die heiliges oorgelewer is.” Judas 3. “Die kerk in
die woestyn,” en nie die trotse hiërargie wat op die troon in die hoofstad van die wêreld
gesit het nie, was die ware kerk van Christus, die bewaarders van die skatte van die
waarheid wat God toevertrou het aan Sy volk om aan die wêreld te gee. {GS 72.2}
Onder die vernaamste oorsake wat gelei het tot die skeiding tussen die ware kerk en
die kerk van Rome, was die haat wat laasgenoemde gekoester het teenoor die Sabbat van
die Bybel. Soos in die profesie voorspel is, het die pouslike mag die waarheid
neergewerp; die wet van God is in die stof vertrap, terwyl die oorlewerings en gebruike
van mense verhef is. Die kerke wat onder die heerskappy van die pousdom gestaan het, is
vroeg gedwing om Sondag as heilige dag te vereer. In die dwaling en bygeloof van
daardie tyd, het vele, selfs onder die getroue volk van God, so verward geraak dat hulle,
terwyl hulle die Sabbat gevier het, nie op Sondag gewerk het nie. Maar dit het die
pouslike leiers nie tevrede gestel nie. Hulle het geëis dat Sondag nie alleen geheilig moet
word nie, maar dat die Sabbat verontheilig moes word; en in die sterkste taal het hulle
diegene veroordeel wat dit gedurf het om die Sabbat te eerbiedig. Dit was alleen deur
weg te vlug van die mag van Rome dat hulle Gods wet in vrede kon gehoorsaam. {GS
73.1}