Om de Race de Voltooien_

skyn. ‘n Eeu later, in Skotland, het dit helder opgevlam en tot verre lande geskyn. Uit
Ierland het die vrome Columba en sy medewerkers gekom; en nadat hulle die verstrooide
gelowiges op die eensame eiland Iona vergader het, het hulle dit die middelpunt van hulle
sendingwerk gemaak. Onder hierdie evangeliste was daar een wat die Bybelse Sabbat
gehou het, en hierdie waarheid is dus aan die mense bekendgemaak. Op Iona is daar ‘n
skool gestig vanwaar sendelinge uitgestuur is, nie alleen na Skotland en Engeland nie,
maar ook na Duitsland, Switserland, en Italië. {GS 70.3}
Maar Rome het sy oë op Brittanje gehad, en het besluit om daardie land te onderwerp.
In die sesde eeu het sy sendelinge onderneem om die heidense Saksers te bekeer. Hulle is
welwillend ontvang deur die trotse barbare, en hulle het duisende oorgehaal om die
Roomse geloof te bely. Xamate die werk vooruitgegaan het, het die pouslike leiers en
hulle bekeerlinge in aanraking gekom met die eerste Christene. Die teenstelling was
opvallend. Laasgenoemdes was eenvoudig, en nederig; en hulle karakter, leer, en
gewoontes was volgens die Skrifte, terwyl eersgenoemdes die bygeloof, prag, en
verwaandheid van die pousdom geopenbaar het. Die afgesant van Rome het geëis dat
hierdie Christelike kerk die gesag moes erken van die opperpriester. Hierop het die Britte
gedwee geantwoord dat hulle graag alle mense wou liefhê, maar dat die Pous nie geregtig
was op opperheerskappy in die kerk nie, en dat hulle aan hom slegs die onderwerping kon
gee waarop elke navolger van Christus geregtig was. Herhaaldelike pogings is gemaak
om hulle gehoorsaamheid aan Rome te verkry; maar hierdie sagmoedige Christene,
verbaas oor die hoogmoed van die afgesante, het volgehou dat hulle geen ander meester
geken het behalwe Christus nie. Toe is die ware gees van die pousdom geopenbaar. Die
Roomse leier het gesê: “As julle nie broeders wil ontvang wat vrede aan julle bring nie,
sal julle vyande ontvang wat oorlog bring. As julle nie met ons wil saamwerk om die weg
van die lewe aan die Saksers te openbaar nie, sal julle van hulle die doodslag ontvang.”—
D’Aubigne, “History of the Reformation oj the Sixteenth Century,” b. 17, hoolstuk 2. Dit
was nie sommer ydele bedreigings nie. Oorlog, lis, en bedrog is gebruik teen hierdie
getuies vir ‘n Bybelse geloof, totdat die kerke in Engeland vernietig of gedwing is om
hulle te onderwerp aan die gesag van die Pous. {GS 71.1}
In lande buite die jurisdiksie van Rome het daar vir baie eeue groepe Christene bestaan
wat byna geheel vry was van pouslike verdorwenheid. Hulle was omring deur heidene. en
met verloop van die eeue het hulle van die dwaalleer oorgeneem; maar hulle het volgehou
om die Bybel te beskou as die enigste maatstaf van geloof, en hulle het vasgehou aan baie
van die waarhede daarvan. Hierdie Christene het geglo aan die ewigdurendheid van die
wet van God, en hulle het die Sabbat van die vierde gebod gehou. Kerke wat hierdie
geloof en praktyk gehandhaaf het, het bestaan in Abessinië en onder die Armeniërs in
Asië. {GS 71.2}