Om de Race de Voltooien_

wou nie beweeg ten spyte van die sterk stroom water nie. ‘n Vrou wat haar deeg in die
oond sou geplaas het, moes dit weer rou uithaal hoewel die oond baie warm was. ‘n
Ander een, wat die deeg gereed gehad het net toe die negende uur aanbreek, maar wat
besluit het om dit te laat oorstaan tot Maandag, sou die volgende dag ontdek het dat die
deeg in brode opgemaak en klaargebak was deur goddelike krag. ‘n Man wat brood
gebak het na die negende uur op Saterdag, het die volgende more ontdek dat daar bloed
uit die brood gestroom het. Deur sulke belaglike en bygelowige fabrikasies het die
voorstanders daarvan probeer om die heiligheid van die dag te bewys.(Sien Roger de
Hoveden, “Annais,” Deel II, bls. 528-530; ed. Bohn.) {GS 650.3}
In Skotland, sowel as in Engeland, is daar groter agting vir Sondag verkry deur ‘n deel
van die outydse Sabbat daaraan te verbind. Maar die tyd wat geheilig moes word, het
gedurig verskil. In ‘n edik uitgevaardig deur die koning van Skotland is daar bepaal dat
“Saterdag van twaalfuur af heilig beskou moes word,” en dat niemand van daardie tyd af
tot Maandagmore enige wêreldlike sake moes doen nie.(Morer, “Dialogues on the Lord’s
Day,” bls. 290, 291.) {GS 651.1}
Maar nieteenstaande al die pogings om die heiligheid van Sondag te bevestig nie, het
pousgesindes self die goddelike gesag vir die Sabbat bely en die menslike oorsprong van
die instelling wat dit vervang het, erken. In die sestiende eeu het ‘n pouslike konsilie
duidelik verklaar: “Laat alle Christene onthou dat die sewende dag deur God geheilig is,
en dat dit ontvang en gevier is, nie alleen deur die Jode nie, maar deur alle ander mense
wat voorgegee het om God te dien; alhoewel ons as Christene hulle Sabbat verander het
in die dag van die Here.”-—Id., bls. 281, 282. Diegene wat hulle hande geslaan het aan
die goddelike wet het die karakter van hulle werk besef. Hulle het hulleself openlik
bokant God gestel. {GS 651.2}
In die langdurige en bloedige vervolging van die Waldense, het ons ‘n treffende
voorbeeld van Rome se beleid teenoor diegene wat van hom verskil. Sommige van die
Waldense het die Sabbat gevier. Ook ander is op dergelike wyse vervolg weens hulle
getrouheid aan die vierde gebod. Die geskiedenis van die kerke in Etiopië en Abessinië
lewer treffende voorbeelde hiervan. In die duisternis van die Middeleeue is die Christene
van Sentraal-Afrika vergeet deur die wêreld, en vir baie eeue het hulle vryheid van hulle
geloof geniet. Maar uiteindelik het Rome van hulle verneem, en die keiser van Abessinië
is gou oorgehaal om die Pous te erken as die plaasvervanger van Christus. Daar is ook
ander toegewings gemaak. Daar is ‘n edik uitgevaardig wat die viering van die Sabbat op
die kwaaiste straf verbied het.(Sien “Church History of Ethiopia,” bls. 311, 312.)Maar
die pouslike tirannie het eerlank so ondraaglik geword dat die Abessiniërs besluit het om
die juk af te werp. Na ‘n heftige stryd, is die Katolieke uit die land verban, en die outydse
geloof is weer herstel. Die kerke het hulle verbly in hulle vryheid, en hulle het nooit die
les vergeet wat hulle geleer het van die bedrog en fanatisme, en die despotiese mag van