Om de Race de Voltooien_

Koninklike edikte, algemene konsilies, kerklike instellings toegepas deur die
burgerlike mag — dit was die stappe waardeur die heidense feesdag sy posisie van eer
verkry het in die Christelike wêreld. Die eerste openbare maatreël waardeur
Sondagviering verpligtend gemaak is, was die wet wat Constantyn uitgevaardig het. (321
n.C., sien Aanhangsel.) Hierdie edik het bepaal dat die dorpsbewoners op die
“eerbiedwaardige dag van die son,” moes rus; maar dit het die plattelandse bewoners nie
belet om hulle plaaswerk voort te sit nie. Hoewel dit feitlik ‘n heidense wet was, was dit
nogtans deur die keiser toegepas na sy sogenaamde aanname van die Christelike
geloof. {GS 648.1}
Omdat hierdie keiserlike mandaat nie ‘n genoegsame plaasvervanger van die
goddelike gesag was nie, het Eusebius, ‘n biskop wat die guns van die vorste gesoek het,
en wat ‘n spesiale vriend en bewonderaar van Constantyn was, beweer dat Christus die
Sabbat oorgeplaas het op Sondag. Nie ‘n enkele teks kan aangevoer word om hierdie
nuwe leerstelling te staaf nie. Onwetend het Eusebius self die valsheid van die
verandering erken, en hy wys ons op die ware bewerkers van die verandering. “Alle
dinge,” het hy geskryf, “wat dit ons plig was om op die Sabbat te doen, dit het ons
oorgeplaas op die dag van die Here.”—Cox, R., “Sabbath Laws and Sabbath Duties,” bl.
538 (ed. 1853). Maar die Sondagsargument, ongegrond soos dit was, het die mense
aanleiding gegee om die Sabbat van die Here te vertrap. Almal wat na die eer van die
wêreld gesoek het, het hierdie gewilde feesdag aangeneem. {GS 648.2}
Namate die pousdom bevestig is, het die verheffmg van Sondag voortgegaan. Vir ‘n
tyd het die mense aangegaan met hulle landbouwerk wanneer hulle nie die kerkdienste
bygewoon het nie, en die sewende dag was nog beskou as die Sabbat. Maar
langsamerhand het die verandering gekom. Diegene wat ‘n heilige amp beklee het, is
verbied om enige burgerlike geskil op Sondag te verhoor. Kort daarna is alle mense, van
watter rang ookal, beveel om hulle van gewone werk te onthou op straf van ‘n boete vir
vrymense, en slae in die geval van slawe. Later is daar bepaal dat ryk mense gestraf moes
word met die verlies van die helfte van hulle goed; en eindelik, as hulle volhard in hulle
ongehoorsaamheid, sou hulle slawe word. Die laer klasse sou vir altyd verban word. {GS
649.1}
Ook is daar gebruik gemaak van wonderwerke om te help. Onder ander is daar vertel
hoedat ‘n landbouer sy grond op Sondag wou ploeg, en sy ploeg met ‘n stuk yster wou
skoonmaak. Die stuk yster het aan sy hand vasgesit, en hy moes dit so in sy hand dra vir
twee jaar, “in verskriklike pyn en tot groot skande.”West, Francis, “Historical and
Practical Discourse on the Lord’s Day,” bl. 174. {GS 649.2}
Later het die Pous beveel dat die wykspriester diegene wat Sondag verontheilig het,
moes bestraf en dat hy hulle moes gebied om kerk-toe te gaan en hulle gebede op te sê
om ‘n groot ramp op hulleself of hulle bure te verhoed. ‘n Kerklike konsilie het die