Om de Race de Voltooien_

Roger Williams is geëer en bemin as ‘n getroue prediker, ‘n man van buitengewone
begaafdheid, van onwankelbare regskapenheid en mildadigheid; maar tog kon die mense
sy onwrikbare weiering om die reg van die magistrate op gesag oor die kerk te herken, en
sy eis om godsdiensvryheid, nie gedoog nie. Die toepassing van hierdie nuwe leer, het
hulle gesê, “sou die grondslag van die staat en die bestuur van die land omverwerp.”—
Idem., para. 10. Hy is veroordeel tot verbanning uit die kolonies, en moes eindelik, om
inhegtenisneming te voorkom, in die koue en storms van die winter na die woude
vlug. {GS 337.2}
“Vir veertien weke lank,” het hy gesê, “moes ek in die bitter koue ronddool sonder om
te weet wat brood of bed be-teken. Maar die kraaie het my in die wildernis gevoed,” en ‘n
hoi boom het gedien as skuilplek.—Martyn, Deel V, bls. 349, 350. So het hy sy pynlike
vlug voortgesit in die sneeu en padlose bosse totdat hy herberg gevind het by ‘n Indiaanse
stam wie se vertroue en toegeneëntheid hy gewin het terwyl hy getrag het om aan hulle
die waarhede van die evangelie te leer. {GS 337.3}
Na maande se wederwaardighede en ronddolery het hy eindelik aan die kus van
Narragansettbaai uitgekom waar hy die grondslag gelê het van die eerste staat in moderne
tye wat godsdiens— vryheid in die volste sin erken het. Die grondbeginsel van
Roger Williams se kolonie wat “dat iedereen die reg sou hê om God te dien volgens die
lig van sy eie gewete.”— Martyn, Deel V, bl. 354. Sy klein staatjie, Rhode Island, het die
toevlugsoord geword van verdruktes, en dit het gegroei en gebloei totdat die
grondbeginsels daarvan — naamlik burgerlike en godsdiensvryheid — die hoekstene
geword het van die Amerikaanse Republiek. {GS 337.4}
In daardie uitstekende dokument, wat die voorvaders van die Amerikaanse volk as die
uiteensetting van hulle regte erken het — die Onafhanklikheidsverklaring — het hulle
verklaar: “Ons verklaar dat hierdie waarhede vanselfsprekend is, dat alle mense gelyk
geskape is; dat hulle deur hulle Skepper met sekere onvervreembare regte toegerus is;
waaronder die lewe, die vryheid, en die geluk is.” En die Konstitusie waarborg in die
duidelikste bewoording die onskendbaarheid van die gewete: “Vir ‘n openbare betrekking
in die Verenigde State sal daar nooit bewys gevra word van godsdienstige oortuiging
nie.” “Die Kongres sal geen wet maak waardeur godsdiens vasgestel word of die vrye
beoefening daarvan verbied word nie.” {GS 338.1}
“Die opstellers van die Konstitusie het die ewige beginsels erken dat die mens se
verhouding tot sy God bokant menslike wetgewings staan, en dat sy regte op
gewetensvryheid onvervreembaar is. Daar is geen redenering nodig om hierdie waarheid
te bevestig nie; in ons eie gemoed is ons daarvan bewus. Dit is hierdie bewussyn wat
soveel martelare te midde van foltering en vlamme staande gehou het in weerwil van
menslike wette. Hulle het gevoel dat hulle plig teenoor God bokant menslike
verordeninge gestaan het, en dat geen mens gesag kon voer oor hulle gewete nie. Dit is ‘n