Om de Race de Voltooien_

“Broeders, eerlank sal ons moet skei, en die Here alleen weet of ek julle ooit weer sal
sien. Maar of ek julle weer sien of nie vermaan ek julle voor God en Sy geseënde engele
om my nie verder te volg as wat ek Christus gevolg het nie. As die Here deur enige van
Sy werktuie iets aan julle openbaar, wees dan net so gereed om dit aan te neem, as wat
julle ooit was om enige waarheid van my aan te neem; want ek is seker dat die Here nog
meer waarheid en lig het om uit Sy heilige word te laat voortskyn.”— Martyn, Deel V, bl.
70. {GS 334.1}
“Wat my betref, kan ek die toestand van die hervormde kerke nie genoeg betreur nie,
wat op godsdienstige gebied tot ‘n sekere punt gekom het en wat nou nie verder wil gaan
as die bewerkers van hulle hervorming nie. Die Lutherane kan nie verder gelei, word as
wat Luther gesien het nie; . . . en die Calviniste blysteek, soos julle sien, waar hulle gelaat
is deur daardie groot godsman wat tog nie alle dinge gesien het nie. Dit is ‘n
betreurenswaardige toestand; want hoewel hulle skynende ligte in hulle tyd was, het hulle
nie tot die hele raad van God deurgedring nie; maar as hulle vandag geleef het, sou hulle
net so gewillig wees om verdere lig aan te neem as wat hulle was om die eerste te
ontvang.”—Neal, D., “History of the Puritans,” Deel I, bl. 269 (twee-deel-uitgawe
1848). {GS 334.2}
“Gedenk aan die verbond van julle kerk waarvolgens julle ooreengekom het om in die
weë van die Here te wandel wat aan julle bekend gemaak is. Gedenk aan julle belofte en
julle verbond met God en met mekaar, om alle lig en waarheid aan te neem wat aan julle
geopenbaar sal word deur Sy geskrewe woord; maar ek smeek julle, pas op wat julle as
waarheid aanneem; bepeins dit en vergelyk dit met ander Skrifgedeeltes voordat julle dit
aanneem; want dit is nie moontlik dat die Christelike wêreld wat so kort gelede uit
stikdonkere, antichristelike duisternis gekom het die voile kennis van die waarheid
meteens sou ken nie.” — Martyn, Deel V, bls. 70, 71. {GS 334.3}
Dit was die verlange na gewetensvryheid wat die Pelgrims aangespoor het om die
gevare van die lang seereis te trotseer, om die moeilikhede en gevare van die wildernis te
verduur, en om met die seen van God op die kuste van Amerika die fondament van ‘n
magtige volk te lê. Maar, eerlik en godvresend soos hulle was, het die Pelgrims die groot
grondbeginsel van godsdienstige verdraagsaamheid nog nie begryp nie. Die vryheid
waarvoor hulle soveel opgeoffer het, was hulle nie bereid om in gelyke mate aan ander
toe te staan nie. “Baie min, selfs van die vernaamste dinkers en sedemeesters van die
sewentiende eeu, het ‘n regte begrip van hierdie groot beginsel gehad — die uitvoeisel
van die Nuwe Testament — wat God erken as die enigste beoordelaar van die menslike
geloof.”— Idem, bl. 297.Die leer, dat God aan die kerk die reg gegee het om oor die
gewete te heers, om kettery te omskryf en te straf, is een van die diepgeworteldste van die
pouslike dwalings. Terwyl die Hervormers die leer van Rome verwerp het, was hulle nie
vry van sy onverdraagsame gees nie. Die groot duisternis waarin die pousdom gedurende