Om de Race de Voltooien_

“Maar blinde en onverbiddelike dwepery het van sy bodem elke leraar van die deug,
elke kampvegter vir die orde, elk welmenende verdediger van die troon verdryf; aan die
manne wat hulle land ‘n ,naam en roem’ op die aarde sou kon gemaak het, is gesê: Kies
wat julle wil hê, die brandstapel of verbanning. Eindelik is die ondergang van die staat
voltooi; daar was geen gewete meer om wreed te vervolg nie; geen godsdiens meer om na
die brandstapel te sleep nie; geen vaderlandsliefde meer om verbrand te word nie.”—
Wylie, boek XIII, hoojstuk 20.En die Rewolusie, met al sy verskrikkinge was die
noodlottige gevolg. {GS 319.1}
“Met die vlug van die Hugenote het daar algemene agteruitgang in Frankryk gekom.
Bloeiende fabriekstede het begin kwyn; vrugbare distrikte het weer in hulle natuurlike
woestheid verval; verstandelike stompheid en sedelike verval het gevolg op ‘n tydperk
van ongekende vooruitgang. Parys het ‘n groot armehuis geword, en die aantal
behoeftiges wat by die uitbreek van die Rewolusie van die koning ondersteuning ontvang
het, word op tweehonderd duisend geskat. Alleen die Jesuïete was voorspoedig in die
kwynende land, en hulle het met verskriklike tirannie kerke en skole, gevangenisse en
galeie beheers.” {GS 319.2}
Die evangelie sou aan Frankryk die oplossing gegee het van die politieke en sosiale
vraagstukke wat die bekwaamheid van sy geestelikes, van sy koning en van sy wetgewers
nie kon oplos nie, en wat die volk eindelik in regeringloosheid en ellende gedompel het.
Maar onder die heerskappy van Rome het die volk die geseënde lesse van die Heiland oor
selfopoffering en onselfsugtige liefde verloor. Hulle is weggelei van die beoefening van
selfverloëning vir die welsyn van ander. Die rykes is nie gestraf vir hulle onderdrukking
van die armes nie, en die armes het geen vooruitsig gehad vir verlossing van slawerny en
ontaarding nie. Die selfsug van die gegoedes en magtiges is meer en meer geopenbaar en
het swaarder geword. Eeu na eeu het die hebsug en sedeloosheid van die edelman
voldoening gevind in geweldadige afpersing van die boer. Die rykes het die armes
veronreg, en die armes het die rykes gehaat. {GS 319.3}
In baie van die provinsies het die grond aan edelmanne behoort, en die werkende
klasse was slegs huurders; hulle was afhanklik van die genade van hulle here, en hulle
was gedwonge om hulle te onderwerp aan die sware eise. Die las van die ondersteuning
van kerk en staat moes gedra word deur die middelen laerklasse, wat swaar belas is deur
die burgerlike en geestelike owerhede. “Die welbehae van die edelmanne is as die
hoogste wet geag; die boere en die landbewoners kon maar verhonger sonder dat hulle
verdrukkers daarop aggeslaan het. ... By dit alles moes die volk uitsluitlik die belange van
hulle heer in ag neem. Die lewe van die landbouers was ‘n lewe van onophoudelike
geswoeg en ellende sonder verligting; hulle klagte, as hulle ooit durf kla, is met
onbeskaamde veragtig van die hand gewys. In die geregshowe is die woord van die
edelman altyd geneem teen die van die landbouer; dit was algemeen bekend dat die