Om de Race de Voltooien_

waarheid kom. “Die een hang hierdie doktor aan, en die ander daardie doktor. . . . En
hulle weerspreek almal mekaar. Hoe dan kan ons onderskei tussen die een wat reg is en
die een wat verkeerd is? . . . Hoe? . . . Ongetwyfeld deur die woord van God.”—
D’Aubigne, boek XVIII, hoofstuk 4. {GS 282.3}
Dit was nie lank daarna nie dat ‘n geleerde Katolieke doktor in ‘n redetwis met hom
uitgeroep het, “ons sou beter daaraan toe wees sonder Gods wette as die van die Pous.”
Tyndale het geantwoord, “ek verwerp die Pous en al sy wette; en as God my lewe spaar,
sal ek binnekort dit so bewerk dat die seun agter die ploeg meer van die Skrifte sal weet
as jy.”—Anderson, “Annals oj the English Bible,” bl. 19. Hersiende druk, 1862. {GS
283.1}
Die plan wat hy gekoester het om die Nuwe Testamentiese Skrifte aan die volke in
hulle eie taal te gee, is nou verwesenlik, en hy het dadelik aan die werk gespring. Deur
vervolging van sy huis verjaag, het hy na Londen gegaan waar hy vir ‘n tyd ongehinderd
gewerk het. Maar weer is hy deur die geweld van die Roomsgesindes verplig om te vlug.
Dit het geskyn of die hele Engeland vir hom gesluit was, en hy het besluit om in
Duitsland skuiling te gaan soek. Hier het hy begin met die druk van die Engelse Nuwe
Testament. Tweemaal is die werk stopgesit; maar waar hy in die een stad verbied is om te
werk, het hy na ‘n ander gevlug. Eindelik het hy na Worms gegaan, die plek waar Luther
‘n paar jaar vantevore die evangelie voor die Ryksdag verdedig het. Daar was baie
vriende van die Hervorming in daardie stad, en Tyndale kon sy werk ongehinderd
voortsit. Gou is daar drieduisend eksemplare van die Nuwe Testament gedruk, en die
volgende jaar het daar ‘n nuwe oplaag gevolg. {GS 283.2}
Met groot erns en volharding het hy sy werk voortgesit. Hoewel die Engelse owerheid
die hawes baie goed dopgehou het, is die woord van God langs verskillende weë heimlik
na Londen gevoer, en vandaar is dit oor die land versprei. Die pousgesindes het probeer
om die waarheid te onderdruk, maar tevergeefs. Die biskop van Durham het eentyd van
‘n boekhandelaar, ‘n vriend van Tyndale, sy hele voorraad Bybels gekoop, met die doel
om hulle te vernietig om die werk te verhinder soos hy gemeen het. Maar inteendeel, die
geld wat vir die Bybels verkry is, is gebruik om materiaal te koop vir ‘n nuwe en beter
uitgawe, wat andersins nie sou gedoen kon gewees het nie. Toe Tyndale later
gevange geneem is, is daar aangebied om hom vry te stel op voorwaarde dat hy die name
verklap van almal wat hom gehelp het met die onkoste en druk van sy Bybels. Hy het
geantwoord dat die biskop van Durham in hierdie opsig meer as enige ander persoon
gedoen het; want deur die ou voorraad teen ‘n groot prys op te koop, is hy (Tyndale) in
staat gestel om sy werk voort te sit. {GS 283.3}
Deur verraad het Tyndale in die hande van sy vyande geval, en eentyd was hy vir baie
maande in die tronk. Eindelik het hy die marteldood gesterf vir sy geloof. Maar die