Om de Race de Voltooien_

geheim te bid, om te weier om voor ‘n beeld neer te buig, of om ‘n psalm te sing, was
ook deur die dood strafbaar. Selfs diegene wat hulle dwalings afgesweer het, is
veroordeel; die mans moes met die swaard om die lewe gebring word, en die vrouens
moes lewendig begrawe word. Duisende het omgekom tydens die regering van Karel en
die van Filips II. {GS 274.1}
Eentyd was daar ‘n hele gesin voor die inkwisisiehof gebring omdat hulle weggebly
het van die Mis en hulle godsdiens tuis beoefen het. By die verhoor, het die jongste seun,
in antwoord op ‘n vraag wat hulle in die geheim gedoen het, gesê: “Ons val op ons knieë
en bid God om ons verstand te veriig en ons sondes te vergewe; ons bid vir die koning,
dat sy regering voorspoedig en sy lewe gelukkig mag wees. Ons bid vir ons magistrate
dat die Here hulle mag bewaar.”— Wylie, boek XVIII, hoofstuk 6.Sommige van die
regters was diep getref ; maar tog is die vader en een van sy seuns tot die brandstapel
veroordeel. {GS 274.2}
Die woede van die vervolgers was net so heftig as wat die geloof van die martelaars
sterk was. Nie alleen die mans nie, maar delikate vrouens en jongmeisies het onwrikbare
moed aan die dag gelê. “Vrouens het dikwels aan hulle eggenoot se sy by die brandstapel
gestaan, en terwyl hy die vuur verduur het aan hom trooswoorde toegefluister of psalms
gesing om hom op te beur.” “Jong meisies het gaan lê in hulle lewende graf asof hulle op
hulle bed vir die nag gaan lê het; of hulle het na die brandstapel gegaan, in hulle beste
klere gekleed, asof hulle bruide was.”-— Wylie, boek XVIII, hoofstuk 6. {GS 274.3}
Soos in die dae toe Paganisme getrag het om die evangelie uit te roei, was die bloed
van Christene die saad. (Sien Tertullianus se “Apologie,” para. 50.) Die vervolging het
die getal getuies vir die waarheid vermeerder. Jaar na jaar het die keiser, wat woedend
gemaak is deur die onoorwinlike standvastigheid van die volk, sy wrede werk met grag
voortgesit; maar tevergeefs. Onder die edele Willem van Orange het die opstand eindelik
aan Holland die vryheid gebring om God te dien. {GS 274.4}
In die berge van Piedmont, op die vlaktes van Frankryk en langs die kuste van
Holland, is die vooruitgang van die evangelie met die bloed van die dissipels gemerk.
Maar in die noordelike lande het dit vreedsaam voortgegaan. Die studente van
Wittenberg wat na hulle huise teruggekeer het, het die Hervormde geloof na Skandinawië
geneem. Die geskrifte van Luther het ook die lig versprei. Die eenvoudige, taaie volk van
die noorde het hulle afgewend van die bederf, die prag, en die bygeloof van Rome, om
die reinheid, die eenvoud, en die lewegewende waarhede van die Bybel aan te neem. {GS
275.1}
Tausen, “die Hervormer van Denemarke,” was ‘n boereseun. Reeds vroeg in sy lewe
het die seun blyke gegee van ‘n lewenskragtige verstand; hy het gedors na onderrig; maar
weens die omstandighede van sy ouers kon hy dit nie verkry nie, en hy is gevolglik na ‘n