Om de Race de Voltooien_

skaars van Frankryk weg toe daar ‘n storm oor die Protestante losgebars het, wat, as hy
daar gebly het, gewis sy ondergang sou beteken het. {GS 256.1}
Die Franse Hervormers, begerig dat hulle land tred sou hou met Duitsland en
Switserland, het besluit om die bygeloof van Rome ‘n slag toe te dien wat die hele volk
sou opwek. Gevolglik is daar een nag oor die hele Frankryk aanplakbiljette aangebring
waarin die mis aangeval is. In stede dat dit die Hervorming aangehelp het, het hierdie
stoutmoedige dog onverstandige daad die ondergang beteken nie alleen van die leiers nie,
maar ook van al die vriende van die hervormde geloof in Frankryk. Dit het aan die
Roomsgesindes juis die kans gegee waarop hulle so lank gewag het — naamlik ‘n
voorwendsel om die totale uitroeiing van alle ketters te eis as oproermakers wat gevaarlik
is vir die bestendigheid van die troon en die vrede van die volk. {GS 256.2}
Deur ‘n geheime hand—of dit van ‘n listige vyand was of van ‘n onverstandige vriend,
dit is nooit vasgestel nie—is een van die biljette aan die deur van die koning se private
kamer geplak. Dit het die koning met afsku vervul. In hierdie dokument is bygelowe wat
vir eeue lank geëer was, ongenadig aangeval. Die ongeëwenaarde stoutmoedigheid om
hierdie duidelike en onsettende dinge aan die aandag van die koning op te dring, het sy
toorn opgewek. In verbasing het hy vir ‘n tyd bewende en sprakeloos gestaan. Toe het sy
woede uiting gevind in die volgende vreeslike woorde: “Laat almal wat verdink word van
Luther se kettery sonder onderskeid in hegtenis geneem word. Ek sal hulle almal uitroei.”
—D’Aubigne, “History oj the Reformation in the Time oj Calvin,” boek IV, hoofstuk
10.Die slag het geval. Die koning het besluit om hom geheelenal aan die kant van Rome
te stel. {GS 257.1}
Daar is dadelik stappe gedoen om alle Lutherane in Parys te arresteer. ‘n Arm
ambagsman, ‘n belyer van die hervormde geloof, wat gewoonlik die gelowiges aangesê
het wanneer daar ‘n geheime diens gehou sou word, is gegryp, en onder dreigement van
die onmiddellike dood op die brandstapel, is hy beveel om die pouslike afgesant na die
woning van elke Protestant in die stad te neem. Hy het met afsku teruggedeins vir hierdie
lae werk, maar eindelik het die vrees vir die vlamme hom beweeg, en hy het ingestem om
die verraaier van sy broeders te word. Voorafgegaan deur die hostie, en omring deur ‘n
stoet van priesters, wierookdraers, monnike, en soldate, het Morin, die koninklike
speurder, saam met die verraaier, langsaam en swygend deur die strate van die stad
gestap. Die demonstrasie was skynbaar ter ere van die “heilige sakrament,” en ‘n
boetedoening vir die belediging wat die mis aangedoen is deur die aanplakbiljette. Maar
onder die praal van hierdie optog was daar ‘n dodelike doel verberg. Waar hulle voor die
huis van ‘n Lutheraan gekom het, het die verraaier ‘n teken gegee, sonder om ‘n woord te
uiter. Die optog het tot stilstand gekom, die huis is binnegegaan, en die gesin is gebind
uitgesleep; daarna het die vreeslike prosessie voortgegaan op ‘n soek na verdere
slagoffers. “Geen huis, groot of klein, selfs nie die kolleges van die Universiteit van