2024 05 18 Lenguas Malas, Boze tongen - Cantoría

Za 18 mei 2024
Grote Zaal
20.15 uur
Serie
Oude Muziek
Lenguas Malas -
Boze tongen
Cantoría

Programma
Lenguas Malas -
Boze tongen
Cantoría
Cantoría:
Inés Alonso sopraan
Oriol Guimerà altus
Jorge Losana tenor, leiding
Victor Cruz bas
Dit concert is mede mogelijk
gemaakt door
Serie Oude
Muziek
Za 18 mei 2024
Grote Zaal
20.15 – 22.00 uur
ca. 40 minuten voor de pauze
ca. 45 minuten na de pauze
Dit concert wordt opgenomen
door de NTR voor een latere
uitzending op NPO Klassiek
Staat je mobiele telefoon al uit?
Dank je wel.
Programma
Mateo Flecha ‘El Viejo’ (1481 - 1553)
Gloria … pues naçió (uit Cancionero de Barcelona 1520/1535)
Anoniem
Riu riu chiu (uit Cancionero de Upsala 1556)
Verbum caro factum est (uit Cancionero de Upsala)
Dadme albricias hijos d’Eva (uit Cancionero de Upsala)
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Fragmenten uit El Jubilate (uit Cancionero de Medinaceli 1535/1595)
Juan del Encina (1468 - 1529)
Señora de hermosura (uit Cancionero Musical de Palacio 1505/1510)
Más vale trocar (uit Cancionero de Medinaceli)
Oy comamos (uit Cancionero de Medinaceli)
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Fragmenten uit La Justa (uit Las ensaladas de Flecha 1581)
Pauze
Anoniem
Pase el agoa (uit Cancionero Musical de Palacio)
Dindirindin (uit Cancionero Musical de Palacio)
Juan del Enzina
¡Cucú, cucú! (uit Cancionero de Palacio)
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Fragmenten uit El Fuego (uit Las ensaladas de Flecha)
Anoniem
Yo me soy la morenica (uit Cancionero de Upsala)
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Teresica hermana (uit Cancionero de Upsala)
Anoniem
Corten espadas afiladas (uit Cancionero de Medinaceli)
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Fragmenten uit La Bomba (uit Las ensaladas de Flecha)
2 3

Toelichting
Toelichting
In de tweede helft van de 15e eeuw volgden in Spanje enkele belangrijke gebeurtenissen
elkaar op. In 1469 trouwden Isabella van Castilië en Ferdinand van Aragon, die zo de basis
legden voor een nieuwe, sterke Spaanse natie – de paus erkende hen als de ‘Katholieke
Koningen’. Begin 1492 werd het laatste Moorse bolwerk op het Iberische schiereiland,
Granada, heroverd wat eveneens een versterking betekende van de Spaanse nationaliteit.
En – het kon niet op – enkele maanden later ontdekte Christophorus Columbus onder
Spaanse vlag Amerika, in de aanvankelijke veronderstelling dat het Indië was.
Grote delen van deze ‘Nieuwe Wereld’ zou
Spanje aan zijn rijk toevoegen. Het was
het begin van de Spaanse imperialistische
expansie die de schatkist onmetelijke
rijkdommen zou opleveren en het land
machtig maakte. Spanje werd in korte tijd
een wereldrijk. Daarom heet dit tijdperk
de ‘Spaanse Gouden Eeuw’ of de ‘Spaanse
renaissance’. Deze ging gepaard met een grote
opbloei van kunst, wetenschap en cultuur.
Voor ons Nederlanders heeft het Spanje
van toen niet zo’n prettige naam. Wij waren
in oorlog met het land, in opstand tegen de
overheersing door koning Philips II en hadden
een geduchte hekel aan de hertog van Alva
die hier de zogenoemde ‘tiende penning’
kwam innen, ofwel een grote, structurele
belasting, die natuurlijk in Spaanse zak
verdween. Het conflict staat bekend als de
80-jarige oorlog (1568-1648). De muziek
die vandaag klinkt, werd gecomponeerd
even vóór die oorlog, zo tussen 1450 en
1550, maar zal ook in de jaren daarna nog
veelvuldig geklonken hebben, zeker aan de
vorstenhoven.
Liefde en dood, verlangen en puurheid,
humor en leed, goed en kwaad, het slagveld
van de menselijke ziel, de kosmische strijd
tussen God en de Duivel: deze muziek is
vol contrasten en tegenstellingen. En wordt
zeer kleurrijk ‘bewoond’ door zo diverse
personages als de aartsengel Lucifer, de
Heilige Maagd Maria, de Mohammedaanse
koning, herders, scheepslui, de koekoek
en meer. Ze biedt levendige inkijkjes in het
bruisende oude Spanje.
Villancico’s en ensaladas
Grofweg bestonden er twee soorten liederen:
de villancico en de ensalada. De villancico,
afgeleid van ‘villano’ (= boer), was de kortste
en eenvoudigste van de twee. Voortgekomen
uit de Italiaanse frottola – er bestond veel
cultureel verkeer tussen Spanje en Italië
– is deze liedvorm opgebouwd uit coplas
(coupletten) en een estribillo (refrein). In
de tweede helft van de 16e eeuw werd de
villancico meer religieus en devoot. Uit
correspondenties en literaire bronnen valt op
te maken dat hij op drie manieren kon worden
uitgevoerd: a capella (zonder instrumentale
begeleiding), als sololied begeleid door luit,
harp of vihuela (Spaanse voorloper van de
gitaar) of puur instrumentaal. De villancico
was meestal homofoon, dat wil zeggen
‘gelijkklinkend’: de verschillende stemmen
vertonen geen ritmische onafhankelijkheid
maar gaan gelijk op.
De ensalada is de langste muziekvorm
die in het Spanje van toen überhaupt
bestond. Altijd vocaal, kan hij met zijn bonte
afwisseling gerust een minuut of twintig
duren. Ensalada is afgeleid van het Spaanse
woord voor salade. En een gemengde salade
is het. Vaak in meerdere talen dwars door
elkaar – Spaans, Catalaans, Frans, Italiaans,
Latijn en niet te vergeten nonsenstaal –
en in allerlei verschillende maatsoorten,
terwijl de muziek met de grilligheid en
speelsheid van de teksten meebeweegt. Er
klinken citaten van andere liedjes, vaak heel
populaire, afkomstig uit het volk. Sommige
ensalada’s speelden in op de actualiteit:
instrueren maar ook plezier schenken, was
de achterliggende gedachte. Mateo Flecha
schreef zijn ensaladas voor het vermaak van
de hovelingen in het paleis.
Overlevering
Het is een schat aan muziek, ontroerend én
onderhoudend, en vaak geestig, vol grappen,
overgeleverd in verschillende liedboeken.
Deze cancioneros onstonden naast oude
uitgaven met werk van één enkele componist.
Dikke bundels, enkele in de loop der jaren
steeds weer aangevuld, in gedrukte vorm of
met de hand geschreven, met soms stevige
kaften van hout, leer en met ijzeren haakjes.
‘Een schat zo rijk als Columbus’ ontdekking
van Amerika’, wordt het bekendste
cancionero wel genoemd, het Cancionero
Musical de Palacio – bij uitzondering een
ontwapenend klein en elegant boekwerk.
Begonnen in 1465 en gedurende een periode
van zo’n veertig jaar verder uitgebreid, bevat
dit zo’n 460 liederen. Het wordt bewaard
in de bibliotheek van het koninklijk paleis
in Madrid. Maar hoe sterk de relatie tussen
deze muziek en het hof was, is niet duidelijk.
Wel waren de meeste componisten van
deze liederen voor kortere of langere tijd
aan een of ander hof verbonden. Bekend is
het voorbeeld van de voortijdig gestorven
kroonprins Juan, die zijn middagen het liefst
al driestemmig zingend doorbracht, samen
met de kapelmeester en een paar van de
beste koorjongens uit de hofkapel.
Samengesteld tussen 1520 en 1525 door
meer dan dertig verschillende kopiisten,
was het Cancionero de Barcelona. Het bevat
171 werken van 38 verschillende auteurs.
Voor het grootste deel anoniem zijn de
127 religieuze en wereldlijke liederen van
Catalaanse, Spaanse en Franco-Vlaamse
componisten in het Cancionero de Upsala.
Het wordt ook wel het Cancionero del
Duque de Calabria genoemd en als zodanig
in verband gebracht met de hertog van
Calabrië, de regio die deel uitmaakte van
het Spaanse rijk. Het boek werd gedrukt
in 1556 in Venetië. Er bestaat nog maar
één exemplaar van, dat zich bevindt in de
universiteitsbibliotheek van het Zweedse
Upsala, vandaar de enigszins bevreemdende
titel. Het Cancionero de Medinaceli, de
belangrijkste collectie na het Madrileense
Cancionero Musical de Palacio, werd
genoteerd in de tweede helft van de 16e
eeuw en wordt bewaard in de bibliotheek van
het huis van de hertog van Medinaceli.
Veel van de muziek uit de tijd van de
Spaanse renaissance werd anoniem
4 5

Toelichting
Toelichting
overgeleverd. Maar soms kennen we ook de
namen van de componisten. De belangrijkste
twee op het gebied van de wereldlijke
muziek, waren Juan del Encina (ookwel
Enzina) en Mateo Flecha, vanavond allebei
ruim vertegenwoordigd.
Mateo Flecha
Van Mateo Flecha bezitten we een fraaie
publicatie, geheel gewijd aan zijn werk.
Na zijn dood liet in 1581 zijn neef Mateo
in Praag de uitgave Las ensaladas de
Flecha drukken, met acht van de in totaal
elf ensaladas van zijn beroemde oom.
Flecha wordt gezien als de meester van de
ensalada.
El Jubilate gaat over koning Frans I van
Frankrijk, die op 24 februari 1525 gevangen
werd genomen door keizer Karel V tijdens
de Slag van Pavia. Het stuk laat zich ironisch
uit over Frans’ overgave door het citeren van
‘Poltrón François’: ‘lafaard Frans’.
La Justa (Het steekspel) knoopt aan bij een
historische strijd die veel impact had op de
politieke toekomst van Europa. In september
1532 stonden de Turken voor de poorten
van Wenen, waar ze door de keizer werden
verslagen. La Justa behelst een toernooi
waarbij Lucifer (Suleiman de Geweldige)
strijdt met Adam (aartshertog Ferdinand van
Oostenrijk, broer van Karel V), die hij verslaat
voor hij op zijn beurt moet buigen voor
Christus. Deze ensalada bevat niet minder
dan dertien citaten uit Spaans wereldlijk
en liturgisch liedrepertoire, waaronder
de melodie van de romance die in 1529
verantwoordelijk was voor de verspreiding
van het nieuws over het opheffen van een
eerdere Turkse belegering van Wenen, ‘Que
tocan alarma, Juana!’
El Fuego (Het vuur) opende de publicatie van
Flecha’s ensalades. Het is de oudste van de
vier hier gezongen ensaladas en gaat over de
zonde en de Maagd Maria.
Juist een nieuw vertrekpunt voor Flecha
betekende El Bomba. De lenige verzen aan
het begin geven het gedrag van de crew
op een schip weer dat op het punt staat te
kapseizen – een symbool voor de mensheid
– en het eindigt met de aankomst van een
ander schip, dat de pasgeboren Christus
symboliseert. Flecha’s ensaladas komen,
na de nodige avonturen – een brand, een
schipbreuk, een veldslag – doorgaans uit bij
de kribbe van het kindje Jezus in Bethlehem
en werden uitgevoerd met Kerst. Hoewel
Flecha het bekendst is om zijn ensaladas, is
het goed mogelijk dat de villancicos Riu riu
chiu en Verbum caro factum est, volgens het
Cancionero de Upsala anoniem, ook uit zijn
veder stammen.
Juan del Encina
Encina was een productief componist, hoewel
hij na ongeveer 1500, toen hij pas 32 was, niet
veel meer gemaakt schijnt te hebben. Al in
1496 verscheen een soort verzameld werk,
Cancionero de todas las opras.
Opvallend is dat hij als geestelijke geen
kerkelijke muziek schreef maar alleen
wereldlijke werken. Intussen waren zijn
villancicos erg succesvol; in het Cancionero
Musical de Palacio bevinden zich maar liefst
61 villancicos van zijn hand. In zijn eigen tijd
was hij echter nog bekender als schrijver. Hij
vervaardigde toen hij aan het hof van Alva
verbleef eglogas (pastorale toneelstukken)
die de hergeboorte van het drama in Spanje
inluidden. Sommige van zijn toneelwerken
bevatten villancicos, bijvoorbeeld aan het slot.
Een villancico als Más vale trocar is typerend
voor de contrastrijkheid van het genre:
het thema van de ‘stervende’ liefde wordt
uitgewerkt binnen de antitheses als plezier/
pijn, passie/kwelling en zoete vergetelheid/
wrange zorgen.
Stephen Westra
6 7

Liedteksten
Liedteksten
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Anoniem
Gloria… pues nació
Riu, riu, chiu
Gloria in excelsis Deo
pues naçio
quien cumplió nuestro deseo
¿Quién lo dixo? di Maleo
mi fe yo lo dixe yo.
Di Mateo qué has sabido
deste sancto nascimiento.
Dygo vos que ya es naçido
el Mexías prometido
en el viejo testamento
yo lo creo, yo lo creo
ya naçió
quien cumplió nuestro deseo
¿quién lo dixo? di Mateo
mi fe yo lo dixe yo.
Glorie aan God in de hoogste hemel,
want een kind is geboren
als antwoord op ons gebed.
Wie zegt dat? Vertel het ons, Matteüs.
Bij mijn geloof, zeg ik het zelf.
Vertel ons, Matteüs, wat je weet
over deze heilige geboorte.
Ik zeg je dat de Messias is geboren
die ons beloofd was
in het Oude Testament.
Ik geloof het, ik geloof het.
Een kind is geboren
als antwoord op ons gebed.
Wie zegt dat? Vertel het ons, Matteüs.
Bij mijn geloof, zeg ik het zelf.
Riu, riu, chiu, la guarda ribera,
Dios guardó del lobo a nuestra cordera.
El lobo rabioso la quiso morder,
Mas Dios poderoso la supo defender,
Quízole hazer que no pudiesse pecar,
Ni aún original esta virgen no tuviera.
Este qu’es nasçido es el gran monarcha,
Christo patriarcha de carne vestido.
Ha nos redimido con se hazer chiquito,
Aunque era infinito, finito se hiziera.
Riu, riu, chiu, bewaker van de rivier,
God beschermt ons lam tegen de wolf.
De razende wolf probeerde haar te bijten,
Maar de machtige God wist haar te verdedigen,
Hij wilde haar puur houden, zodat ze
ongevoelig was voor zonde
Die eerste zonde van de mens raakte deze
maagd nooit.
Hij die nu geboren is, is onze grote Heerser,
Christus, onze Heilige Vader, belichaamd in
menselijk vlees.
Hij heeft ons verlost door zich klein te maken:
Hij die onsterfelijk was, werd als sterfelijk
wezen gesachapen.
Dinos agora también
di Mateo por qué vía
digos vos que allá en Belén
cerca de Jerusalén
de una que dizen María
o que arreos
o que aseo que hoy naçio
quien cumplió nuestro deseo
¿quién lo dixo? di Mateo
mi fe yo lo dixe yo.
Vertel ons nu ook,
vertel ons, Matteüs, hoe we hem kunnen
vinden.
Ik zeg je daar beneden in Bethlehem,
niet ver van Jeruzalem,
in een stal voor ossen en ezels,
heeft een vrouw die Maria wordt genoemd
vandaag een kind gebaard
als antwoord op ons gebed.
Wie zegt dat? Vertel het ons, Matteüs.
Bij mijn geloof, zeg ik het zelf.
Pues que ya tenemos lo que desseamos,
Todos juntos vamos presentes llevemos;
Todos le daremos nuestra voluntad,
Pues a se igualar con nosotros viniera.
Nu hebben we gekregen wat we allemaal
verlangden,
Laten we samen gaan om hem geschenken
te brengen:
Laat ons niet langer treuzelen om onze liefde
en geloof te geven,
Nu hij hier gekomen is om onder ons te leven
als onze verlosser.
8 9

Liedteksten
Liedteksten
Verbum caro factum est
Dadme albricias, hijos d’Eva
Verbum caro factum est
Porque todos os salveys.
Y la virgen le dezia
Vida de la vida mía,
Hijo mio, ¿qué os haria,
Que no tengo en que os hecheys?
O riquezas terrenales,
No dareys unos pañales,
A Jesus que entre animales,
Es nasçido según veys.
Het Woord is vlees geworden
Zodat jullie allemaal gered kunnen worden.
En de Maagd zei tegen hem:
Leven van mijn leven,
Mijn zoon, wat moet ik doen
want ik heb niets om je mee te bedekken?
Jij met al je aardse rijkdommen,
zou je geen doeken geven
aan Jezus, die tussen de dieren
geboren is, zoals je ziet?
Dadme albricias, hijos d’Eva
— ¿Di de qué dartelas han?
Que es nascido el nuevo Adan.
— ¡Ohy de Dios y que nueva!
Dadmelas y haved placer
Pues esta noche es nascido,
El Mexias prometido,
Dios y hombre, de mujer.
Y su nascer no relieva
Del pecado y de su afan,
Pues nasçio el nuevo Adan.
¡Oh y de Dios, y que nueva!
Beloon mij voor mijn nieuws, zonen van Eva!
Vertel ons, waarom zouden we je belonen?
Omdat de nieuwe Adam is geboren.
Oh, God, wat een nieuws!
Geef me mijn beloning en zing van vreugde,
Want vanavond is
De beloofde Messias geboren,
God en mens, geboren uit een vrouw,
En zijn geboorte verloste ons
Van zonde en kwellingen.
De nieuwe Adam is geboren!
Oh, God, wat een nieuws!
10 11

Liedteksten
Liedteksten
Mateo Flecha ‘El Viejo’
El Jubilate
‘Jubílate Deo omnis terra,
cantate et exultate et psallite’
Mil plaseres aca estén.¡Amén!
Y ansí lo digo yo
por el Niño que nació
esta noche en Belén.
¡Oh gran bien!
por quien se diría:
‘para mi me lo querría,
madre mía,
¡para mí me lo querría!›
¿Por dó veniste bien tal?
Por la Virgen preservada
la qual dixo en su llegada
al pecado original:
‘Poltron françoys, lassame andare
que soy infantina de bel maridare.’
‘Juich de Heer toe, heel de aarde,
juich en jubel, zing het uit.’
Duizend genoegens zijn hier. Amen!
En zo vertel ik
over het Kind dat werd geboren
deze nacht in Bethlehem,
Oh groot nieuws!
Over wie gezegd zou worden:
‘Ik wou dat hij van mij was,
lieve moeder,
Ik wou dat hij van mij was!’
Waar komt deze vreugde vandaan?
Van de onbevlekte Maagd
die bij Zijn geboorte,
de erfzonde onder ogen zag:
‘Franse lafaard, laat me met rust,
want ik ben een echte prinses.’
El banastón me espanta
que traga con su garganta
los padres primeros.
¡Oh! groseros
¿no veys que la Virgen santa
dixo contra Lucifer:
‘Non fay el cavaller,
non fay tal vilanía
que fillola me soy
de Dios de Abrán,
señor de la jerarchía?
¡L'ánima mía!'
El maldito replicó:
¡nunca más paporreo!
¡Assí, assí, cuerpo de nos!
aquí veré yo como baylareis vos
a la girigonça.
Saltar y bailar
con voces y grita
y vos renegar
serpiente maldita,
la Virgen bendita
os hará baylar a la girigonça!
Het grote monster maakt me bang,
als zijn keel zich opent
om de voorvaderen op te slokken.
Oh, jullie dwazen!
weten jullie niet dat de Heilige Maagd
tegen Lucifer zei:
‘Doe het niet, goede heer,
doe niet zulk kwaad,
want ik ben een dochter
van de God van Abraham,
die de Heer van alles is,
Bij mijn ziel!
De vervloekte antwoordde:
Geen loze woorden meer!
Hier, dat zweer ik bij mijn lichaam.
Ik zal zien hoe je
de girigonça danst.
‘Spring en dans,
verhef je stem.
En als je weigert,
vervloekte adder,
zal de Heilige Maagd
je deze girigonça laten dansen.’
El diablo que lo oyó, se temió
porque no pudo creer
que lo que mujer perdió
lo cobremos por mujer,
‘que sí puede ser, señor bachiller,
¡que sí puede ser!›
De duivel, die haar hoorde, werd bang,
omdat hij niet kon geloven
dat wat de vrouw had verloren
de vrouw voor ons kon afkopen.
‘Maar ja, mijn beste heer,
dat is inderdaad wat gebeurd is.’
‘Et ipsa conteret caput tuum,
alleluia, alleluia!’
‘En ze zal je hoofd verpletteren,
alleluia, alleluia!’
12 13

Liedteksten
Liedteksten
Juan del Encina
Señora de hermosura
saberla emplear;
mejor es penar
sufriendo dolores
que estar sin amores.
als je weet hoe het te gebruiken;
het is beter om te treuren
en pijn te lijden
dan te leven zonder liefde.
Señora de hermosura,
por quien yo espero perderme,
¿Qué haré para valerme
de este mal que tanto dura?
Vuestra vista me causó
un dolor cual no pensáis
que si no me remediáis
moriré cuidado yo.
Yo creo que mejor fuera
el morir cuando nací,
que no que siempre dijera
por venceros me vencí.
Dame van grote schoonheid,
voor wie ik mijn ondergang tegemoet ga,
Wat moet ik doen om mij te verlossen
van deze pijn die zo lang duurt?
Jouw blik heeft mij een pijn toegebracht
die je je niet kunt voorstellen
en als je geen aandacht aan mij schenkt
zal ik sterven in groot lijden.
Ik geloof dat het beter zou zijn geweest
om te sterven toen ik werd geboren,
Want nu zou ik steeds zeggen
dat ik mezelf versloeg door jou te verslaan.
Amor que no pena
no pida placer
pues ya le condena
su poco querer;
mejor es perder
plazer por dolores
que estar sin amores.
Oy comamos
Oy comamos y bebamos
Y cantemos y holguemos,
Que mañana ayunaremos.
Liefde zonder pijn
kan geen aanspraak maken op genot
want het is al veroordeeld
door het gebrek aan liefde;
het is beter om plezier
te ruilen voor pijn
dan te leven zonder liefde.
Laten we vandaag we eten en drinken
En zingen en plezier maken,
Want morgen vasten we.
Más vale trocar
Más vale trocar
plazer por dolores
que estar sin amores.
Donde es gradecido
es dulce el morir;
bivir en olvido,
aquel no es vivir;
mejor es sufrir
passión y dolores
que estar sin amores
Es vida perdida
bivir sin amar
y mas es que vida
Het is beter om plezier
te ruilen voor pijn
dan te leven zonder liefde.
Als je dankbaar bent
is het zoet om te sterven;
leven in vergetelheid,
is helemaal niet leven;
het is beter om te lijden
aan passie en pijn
dan te leven zonder liefde.
Leven zonder liefde
is een verloren leven
Het leven is beter
Pon onrra de Sant Antruejo
Parémonos oy bien anchos.
Enbutamos estos panchos,
Recalquemos el pellejo,
Que costumbr’es de conçejo
Que todos oy nos hartemos,
Que mañana ayunaremos.
Honrremos a tan buen santo,
Porque en hambre nos ocorra;
Comamos a calca porra,
Que mañana ay gran quebranto.
Comamos, bebamos tanto,
Hasta que nos rrebentemos,
Que mañana ayunaremos
Laten we ter ere van Sint Antruejo
Vandaag goed uitgebreid feesten.
Laten we onze magen volstoppen,
Laten we onze huid strekken,
Deze gewoonte is een goede raad,
Opdat we ons vandaag allemaal vol eten,
Want morgen vasten we.
Laten we deze goede heilige eren,
Zodat we geen honger lijden;
Laten we eten als nooit tevoren,
Want morgen zal er grote ontbering zijn.
Laten we eten, laten we zoveel drinken,
Totdat we barsten,
Want morgen vasten we.
14 15

Liedteksten
Liedteksten
Mateo Flecha ‘El Viejo’
La Justa
Oíd, oíd los vivientes
una justa que se ordena
y el precio d’ella se suena
que es la salud de las gentes.
Salid, salid a los miradores
para ver los justadores,
que quien ha de mantener
es el bravo Lucifer
por honra de sus amores.
¿Quién es la dama que ama?
¿Y quién son los ventureros?
Sólo son dos caballeros.
La dama Envidia se llama.
Diz que dize por su dama
al mundo como grossero:
‘para tí la quiero,
noramala, compañero,
¡para tí la quiero!’
Paso, paso sin temor
que entra el mantenedor,
pues toquen los atabales,
¡ea, diestros oficiales!
Llame el tiple con primor:
Tin tin tin. ¡Oh, galán!
Responda la contra y el tenor:
Tron, tron... ¡Sus! Todos:
‘TI pi tipi tin, pirlin...’
‘Cata el lobo do va, Juanilla,
¡cata el lobo do va!’
Luister, luister, levende zielen,
er wordt een toernooi gehouden
en ze zeggen dat de prijs die op het spel staat
de redding van de mensheid is.
Haast je naar de arena
om de ridders te zien,
want hij die verdedigt
is de dappere Lucifer
die vecht ter ere van zijn geliefde.
Wie is de dame die geliefd is?
En wie zijn de uitdagers?
Het zijn slechts twee ridders.
De dame heet Jaloezie.
Ze zeggen dat hij, zo grof, dit over
haar zegt aan de hele wereld:
‘Voor jou wil ik haar hebben,
slechterik, mijn vriend,
Voor jou wil haar hebben!”
Maak plaats, wees niet bang,
want de verdediger komt binnen,
laat de trommels klinken,
het is aan jullie, bekwame ridders!
De kleine gitaar klinkt:
Tin tin tin. Prachtig!
Laat de bas en tenor antwoorden:
Tron, tron... Allemaal samen:
‘Tipi tipi tin, pirlin...’
‘Zie waar de wolf heen gaat, Juanilla,
zie waar de wolf heen gaat!’.
El mantenedor es fiero
callad y estemos en vela
que otro viene ya a la tela.
¿Quién es el aventurero?
Adán padre primero,
rodeado de prophetas.
¡Ojo! ¡Alerta compañero,
que ya tocan las trompetas!
‘Fan, fre-le-re-le-ran fan, fan’
¿Por quién justa nuestro Adán?
por la gloria primitiva.
¡Viva! ¡Viva! ¡Viva!
Sus padrinos, ¿quién serán?
Los Santos Padres que y van
puestos a sus derredores
cantando un cantar galán
por honra de sus amores.
‘Si con tantos servidores
no ponéis tela señora,
no sois buena texedora.’
‘¡Que tocan alarma, Juana,
hola que tocan alarma!’
¡Dale la lança! ¡Dale la lança!
El trompeta dice ya:
¡Helo va! ¡Helo va! ¡Tub, tub!
Corran corran sin tardança.
¡Ciégalo tu, Sant Antón
Guárdalo Señora! ¡San Blas!
¡Tropele, tropele, tras!
¡Oh, qué terrible encontrón!
Adán cayó para atrás.
De verdediger is woest
zwijg nu en let op
want een ander komt nu naar voren.
Wie is de uitdager?
Adam, onze eerste vader,
omringd door profeten.
Pas op! Wees op je hoede, mijn vriend,
want de trompetten klinken al!
‘Fan, fre-le-re-le-ran fan, fan’
Voor wie strijdt onze Adam?
Voor de oorspronkelijke glorie.
Hoera! Hoera! Hoera!
Wie zullen zijn beschermers zijn?
De Heilige Vaders die
rondom hem staan,
een lieflijk lied zingend
ter ere van hun geliefde.
‘Mijn vrouwe, als u met zoveel dienaren,
geen doek kunnen weven,
dan bent u geen goede wever’.
‘Er wordt alarm geslagen, Juana,
hoor, er wordt alarm geslagen!’
Sla hem met je lans! Sla hem met je lans!
De trompet schalt:
Hij komt eraan! Hij komt eraan! Tub, tub!
Ren, ren, treuzel niet.
Maak hem blind, Sint Antonius
hoe hem veilig, Onze Liever Vrouw! Sint Blasius!
Val hem aan, val hem aan!
Oh, wat een verschrikkelijke botsing!
Adam is neergehaald.
16 17

Liedteksten
Liedteksten
Buscad d’hoy más pecadores
quien sane vuestros dolores.
‘Que no son amores
para todos hombres.’
Zoek vanaf vandaag een ander, zondaars,
om jullie pijn te kunnen helen.
‘Want liefde is niet
voor ieder mens.’
Anoniem
Pase el agoa
¡Aparte, todos aparte!
¿Quién viene? ¡Dezid-nos d›él!
Un cavallero novel,
Dios de Israel.
¡Guarte, guarte, Lucifer!
‘Mala noche haveis de haver don Lucifer,
aunque seáis más letrado
y bachiller.’
Iedereen weg, iedereen weg!
Wie komt daar? Vertel ons over hem!
Een nieuwe ridder,
De God van Israël.
Pas op, pas op, Lucifer!
‘Een slechte nacht zul je hebben, heer
Lucifer,
hoe geleerd je ook bent’.
Pase el agoa, ma Julieta, Dama.
Venite vous a moy.
Ju me’n anay en un vergel.
Tres rosetas fui coller;
Ma Julioleta Dama, pase el agoa.
Venite vous a moy.
Dindirindin
Kom maar over het water, vrouwe Julieta.
Kom naar mij toe.
Ik ging een tuin in om drie rozen te plukken.
Mijn vrouwe Julieta, kom over het water.
Kom naar mij toe.
¡Dale la lança, que ya va
nuestra bienaventurança!
¡Tras, tras, tras,
grita y alarido
que Lucifer ha caído!
¡Vade retro, Satanas!
Muy corrido va Luzbel,
¡a› él, a él, que trae fardel!
¡Vaçia, que ya enhastía!
Scantémosle un pedaço
del taço y el baço
las cuerdas del espinaço
y en la frente con un maço
y en las manos gusanos,
y a vosotros los cristianos:
¡Buenas Pascuas y buen año
que es deshecho ya el engaño!
‘Laudate Dominum omnes gentes
laudate eum omnes populi.’
Geef hem de lans,
want onze zaligheid is nabij!
Kling, klang, kling,
schreeuw en jubel
want Lucifer is gevallen!
Ga weg, Satan!
Lucifer is vernederd,
pak hem, zijn harnas is zwaar!
Maak het leeg, want het is genoeg!
Laten we een stukje van hem afsnijden
van zijn rug en milt.
breek zijn ruggengraat,
sla zijn hoofd in met een hamer
en vul zijn handen met wormen,
en voor jullie christenen:
Vrolijk Pasen en een goed jaar
want de lange misleiding is voorbij!
‘Looft de Heer, alle naties
looft Hem, alle volkeren.’
Dindirin danya, dindirindin.
Je me levé un bel maitin,
Matineta per la prata;
encontré le ruyseñor,
que cantaba so la rama, dindirindin.
Dindirin danya, dindirindin.
Encontré le ruyseñor,
que cantaba so la rama,
‘Ruyseñor, le ruyseñor,
facteme aquesta embaxata, dindirindin.’
Dindirin danya, dindirindin.
‘Ruyseñor, le ruyseñor,
facteme aquesta embaxata,
Y digalo a mon ami:
que je ya só maritata, dindirindin.’
Dindirindin danya, dindirindin.
Op een mooie ochtend stond ik op,
en bracht de ochtend door in het veld;
ik hoorde de nachtegaal,
zingen op de tak, dindirindin.
Dindirin danya, dindirindin.
Ik hoorde de nachtegaal,
zingen op de tak,
‘Nachtegaal, oh nachtegaal,
doe een boodschap voor mij, dindirindin.’
Dindirin danya, dindirindin.
‘Nachtegaal, oh nachtegaal,
doe een boodschap voor mij,
En vertel mijn minnaar
dat ik nu getrouwd ben, dindirindin.’
Dindirin danya, dindirindin.
Dindirin danya, dindirindin.
18 19

Liedteksten
Liedteksten
Juan del Encina
¡Cucú, cucú!
Venid presto, pecadores,
a matar aqueste fuego;
hazed penitençia luego
de todos vuestros errores.
Kom snel, zondaars,
om dit vuur te doven;
doe dan meteen boete
voor al uw fouten.
¡Cucú, cucú!
Guarda no lo seas tú.
Compadre, debes saber,
que la más buena mujer
rabia siempre por hoder,
harta bien la tuya tú.
Compadre, has de guardar,
para nunca encornudar;
Si tu mujer sale á mear
sal junto con ella tú.
Mateo Flecha ‘El Viejo’
El fuego
¡Corred, corred, pecadores!
¡No os tardéis en traer luego
agua al fuego!
¡Fuego, fuego! ¡Agua al fuego!
Este fuego que se ençiende
es el maldito pecado
que, al que no halla ocupado,
siempre para sí lo prende.
Cualquier que de Dios pretende
salvaçión, procure luego
agua al fuego.
¡Fuego, fuego! ¡Agua al fuego!
Koekoek, koekoek!
Zorg ervoor dat jij het niet bent.
Makker, je moet weten,
dat de beste vrouw
altijd graag bedriegt,
vermoei de jouwe goed.
Maat, je moet oppassen,
om nooit bedrogen te worden;
Als jouw vrouw gaat plassen,
ga dan met haar mee.
Ren, ren, zondaars!
Aarzel niet om snel water naar het vuur te
brengen!
Vuur, vuur! Water naar het vuur!
Het vuur dat ontvlamt
is de vervloekte zonde
Die altijd voor zichzelf neemt
wat het nog niet heeft gegrepen.
Wie enige redding van God verwacht,
moet snel water naar het vuur brengen.
Vuur, vuur! Water naar het vuur!
¡Reclamen esas campanas
- dandán -
dentro de vuestros coraçones!
Poned en Dios las afiçiones
todas las gentes humanas.
¡Llamad esos aguadores luego
luego sin tardar!
Y ayúdenos a matar este fuego.
Non os tardéis traer luego
dentro la vostra conciençia
mil cargos de penitençia
de buena agua,
y ansí materéis la fragua
de vuestros malos deseos;
y los enemigos feos huirán.
¡Oh, cómo el mundo se abrasa
no teniendo a Dios temor,
teniendo siempre su amor,
con le que el demonio amasa!
Por cualquiera que traspasa
los mandamientos de Dios
cantaremos entre nos
dándole siempre baldones:
‘Cadent super eos carbones;
in ignem, dejicies eos;
in miseriis non subsistent.’
Die klokken in jullie harten
– dandán –
kondigen aan:
Vertrouw op God
iedereen op de wereld.
Roep die waterdragers meteen op,
wacht niet!
En help ons om dit vuur te doven.
Aarzel niet om snel
in jullie geweten
duizend lasten van boete
te dragen met goed water,
en zo zullen jullie het vuur
van jullie slechte verlangens doven;
en de slechte vijanden zullen vluchten.
Oh, hoe de wereld verschroeit
als we geen angst voor God hebben,
en altijd zijn liefde te hebben,
waarmee de duivel kneedt!
Want als iedereen de geboden van God
overtreedt
zullen we onder elkaar ruziemaken
en hem altijd veroordelen:
‘Kolen zullen op hen vallen;
in het vuur, zult gij hen werpen;
in donkere kuilen, waaruit ze niet zullen
overleven.’
20 21

Liedteksten
Liedteksten
Este mundo donde andamos
es una herviente fragua
donde no ha lugar el agua
si por ventura tardamos.
¡Oh, cómo nos abrasamos
en el mundo y su hervor!
Por qualquiera pecador
que lo que da Dios no toma,
se dirá lo que de Roma
cuando se ardían sin favor.
‘Mira Nero de Tarpeya
a Roma como se ardía;
gritos dan niños y viejos,
y él nada se dolía.’
¡No os tardéis! ¡Traed agua ya!
Y vosotros, ¡atajad!
¡Corred! ¡Presto socorred!
¡Sed prestos y muy ligeros
a dar golpes a los pechos!
!Atajad, atajad! , a questos techos!
¡Cortad presto esos maderos!
¡Tańed! - dandán -
¡Tańed, tańed más apriesa,
que vamos sin redençión!
¡Tańed presto, que ya çesa
con agua nuestra pasión!
Y ansí, con justa razón
dirán las gentes humanas:
¿Dónde las hay
¿Dónde las hay tales agua soberana?
¿Dónde las hay tales agua?
Deze wereld waarin we leven
is een brandende oven
waar geen plaats is voor water
als we we vertragen voor het genot.
Oh, hoe branden we
in de wereld en haar hitte!
Voor elke zondaar
die niet aanvaardt wat God geeft,
zal hetzelfde worden gezegd als van Rome
toen het zonder genade brandde.
‘Nero keek van de Tarpeja
hoe Rome in brand stond;
kinderen en ouderen schreeuwden,
en hij voelde niets.’
Aarzel niet! Breng nu water!
En jullie, blokkeer de weg!
Ren! Help snel!
Wees snel en behendig
in het slaan op je borst!
ondersteun deze daken!
Hak snel die houtblokken!
Luid de klokken! – dandán –
luid sneller,
want we gaan zonder verlossing!
Luid snel, want onze passie
neemt af dankzij het water!
En zo, met recht,
zullen de mensen zeggen:
Waar zijn ze,
Waar zijn zulke krachtige wateren?
Waar zijn zulke wateren?
Toca Juan con tu gaitilla,
pues ha cesado el pesar.
Yo te diré un cantar
muy polido a maravilla.
Veslo aquí, ea pues, todos decir:
Zon, zon, zon, zon …
Dindirindín, din din.
‘De la Virgen sin mancilla
ha manado el agua pura.’
Y es que ha hecho criatura
al hijo de Dios eterno,
para que diese gobierno
al mundo que se perdió;
y una Virgen lo parió,
según habemos sabido,
por reparar lo perdido
de nuestros padres primeros:
¡Alegría, caballeros!
Que nos vino en este día
que parió Santa María
al pastor de los corderos.
Y con este nacimiento,
que es de agua dulce y buena,
se repara nuestra pena
para darnos a entender
que tenemos de beber
desta agua los sedientos,
guardando los mandamientos
a que nos obliga Dios,
porque se diga por nos:
‘Qui biberit ex hac acqua,
non sitiet in aeternum.’
Jan, speel op je fluit,
want onze zorgen zijn voorbij.
Ik zal je een liedje zingen
heel mooi en geweldig.
Hier is het, laten we het allemaal zingen:
Zon, zon, zon, zon ...
Dindirindin, din din.
‘Puur water stroomde uit
de Onbevlekte Maagd.’
En zij bracht een kind ter wereld
de Zoon van de eeuwige God,
om de wereld die verloren was gegaan
terug te leiden;
en een Maagd heeft hem gebaard,
zoals we hebben vernomen,
om te herstellen wat verloren was gegaan
door onze eerste ouders:
Verheug je, ridders!
Want hij is gekomen op deze dag,
geboren uit de Heilige Maria,
de herder die voor zijn lammeren zorgt.
En met deze geboorte,
waarvan het water zoet en goed is,
zijn onze zonde vergeven
en begrijpen wij
dat wij, de dorstigen,
moeten drinken van dit water,
de geboden van God in acht nemen,
waartoe God ons verplicht,
zodat van ons wordt gezegd:
‘Wie van dit water drinkt,
zal voor eeuwig niet dorstig zijn.’
22 23

Liedteksten
Liedteksten
Anoniem
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Yo me soy la morenica
Teresica hermana
Yo me soy la morenica,
yo me soy la morena.
Lo moreno bien mirado,
fue la culpa del pecado,
que nunca fue hallado
ni jamás se hallará.
Soy la sin espina rosa
que Salomón canta y glosa.
Nigra sum sed formosa
Y por mi se cantará.
Yo soy la mata inflamada,
ardiendo sin ser quemada
ni de aquel fuego tocada
que a las otras tocará.
Ik ben de donkere,
de duistere dat ben ik.
De duisternis was, goed beschouwd,
de schuld van de zonde,
die nooit gevonden werd
en nooit gevonden zal worden.
Ik ben de doornloze roos
die Salomon bezingt en ophemelt.
Zwart ben ik maar beeldschoon,
en om mij zal gezongen worden.
Ik ben de brandende struik,
brandend zonder te verbranden
noch aangeraakt door dat vuur
dat de anderen zal aanraken.
Teresica hermana
de la fararirira
Hermana Teresa.
Si a ti pluguiesse
una noche sola
contigo durmiesse
de la fararirira.
Una noche sola
yo bien dormiría
mas tengo gran miedo
qu m’empreñaría.
Llaman a Teresica y no viene
tan mala noche tiene
llámala su madre y ella calla.
Kleine Teresa, mijn zusje,
van je fararirira
Zuster Teresa.
Als je het zou willen
zou ik slechts een nacht
met jou slapen
van je fararirira.
Slechts een nacht
zou ik met jou slapen
maar ik ben bang
dat ik zwanger zou achterblijven.
Ze roepen Teresica maar ze komt niet
ze heeft zo’n slechte nacht
haar moeder roept haar maar ze zwijgt.
Juramento tiene hecho de matarla
¡Qué mala noche tiene!
Ze heeft gezworen haar te doden
Wat een slechte nacht heeft ze!
24 25

Liedteksten
Liedteksten
Anoniem
Mateo Flecha ‘El Viejo’
Corten espadas afiladas
La Bomba
Corten espadas afiladas, lenguas malas.
Mañana de San Francisco
levantado me an un dicho.
Libera me, Domine
a labiis iniquis et a lingua dolosa.
Levantado me an un dicho,
que dormí con la niña virgo.
Beatus vir qui timet Dominum:
in mandatis ejus volet nimis.
Mogen scherpe zwaarden alle kwade tongen
uitsnijden!
Op de ochtend van Sint Franciscus
werd er kwaad over mij gesproken.
Verlos me, Heer,
van kwade lippen en bedrieglijke tongen.
Er werd kwaad over mij gesproken,
omdat ik sliep met het maagdelijke meisje.
Gezegend is de man die de Heer vreest:
hij zal zeer voldaan zijn in Zijn geboden.
Bomba, bomba y agua fuera!
Vayan los cargos al mar,
que nos imos a anegar,
do remedio no se espera.
A l’escota socorred!
Vosotros id al timón!
Que espació, corred, corred!
No veis nuestra perdición?
Esas gúmenas cortad
porque se amaine la vela.
Hazia acá contrapesad!
Oh, que la nave se asuela!
Pomp, pomp, pers het water eruit!
Breng de lading naar zee,
want we zullen verdrinken,
en hebben geen hoop op redding.
Help aan de fok!
Jullie, naar het roer!
Vlug, vlug, sneller!
Zien jullie dat we gedoemd zijn?
Snij die touwen door
om het zeil in te nemen.
Fungeer als tegenwicht!
Oh, het schip helt over!
Lenguas malas, corten espadas afiladas.
Mogen scherpe zwaarden alle kwade tongen
uitsnijden!
Mandad calafatear,
que quizá dará remedio!
Ya no hay tiempo ni lugar,
que la nao se abre por medio!
Laat iemand de gaten dichten,
misschien zal dat ons redden!
Het is te laat, de schade te groot,
het schip breekt doormidden!
¿Qué haremos, qué haremos?
¿Si aprovechará nadar?
Oh, que está tan bravo el mar
que todos pereceremos.
Wat moeten we doen, wat moeten we doen?
Zal zwemmen helpen?
Oh, de zee is zo wild
dat we allemaal zullen verdrinken.
Pipas y tablas tomemos.
¿Mas, triste yo, qué haré?
Que yo, que no sé nadar, moriré.
Laten we vaten en planken pakken.
Maar wat moet ik,
die niet kan zwemmen, doen?
26 27

Liedteksten
Virgen Madre, yo prometo
rezar con tino tus horas.
Si, Juan, tú escapas,
hiermo horas.
Monserrate luego meto.
Yo triste ofrezco también,
en saliendo de este lago,
ir descalço a Santiago.
Eu yendo a Jerusalén.
Oh, gran socorro y bonanza:
nave viene en que escapemos,
allegad, que pereçemos!
Socorred, no aya tardanza.
No sea un punto detenido,
señores, ese batel!
Oh, qué ventura he tenido,
pues que pude entrar en él.
Ik zal de Heilige Maagd beloven
om uren zorgvuldig te bidden.
Als jij, Jan, ontsnapt,
wordt je een monnik.
Ik zal naar Montserrat gaan.
Ik, arme stakker, zal ook beloven
om blootsvoets naar Santiago te gaan.
Ik ren naar Jeruzalem.
Oh, wat een hulp en geluk:
er komt een schip om ons te redden,
Kom dichtbij, want we vergaan!
Help, wacht niet langer.
Laat dit schip naar ons toekomen!
Oh, wat een geluk heb ik gehad,
dat ik aan boord heb kunnen klimmen.
Ande, pues, nuestro apellido,
el tañer con el cantar,
concordes en alabar
a Jesús rezién nacido.
Dindirindin…
Bendito el que ha venido
a librarnos de agonia.
Bendito sea este día
que nasció el contentamiento.
Remedió su advenimiento mil enojos.
Benditos sean los ojos
que con piedad nos miraron,
y benditos, que ansi amansaron
tal fortuna.
Kom nu, wij vragen jullie,
om eensgezind samen
de lof te bezingen over
de pasgeboren Jezus.
Dindirindin…
Gezegend is hij die is gekomen
om ons van lijden te bevrijden.
Gezegend is deze dag
waarop vreugde werd geboren.
Zijn komst verlicht duizenden zorgen.
Gezegend zijn de ogen
die ons met mededogen bekijken,
en gezegend is hij,
die ons lot verzacht.
Cantemos con alegría
Todos hoy por su servicio.
Ea, sus, empecemos!
Empieça tú, Gil Piçara,
a tañer con tu guitarra,
nosotros te ayudaremos.
Laten we allemaal vrolijk zingen
vandaag in zijn dienst.
Kom op, laten we beginnen!
Begin jij, Gil Piçara,
door op je gitaar te spelen,
wij zullen je helpen.
Esperad que esté templada.
Tiémplala bien, hi de ruin.
Oh, cómo está destemplada.
Acaba, maldito, ya!
Din dirindin…
Es por demás!
Sube, sube un poco más.
Din din din din…
Muy bien está!
Wacht tot het goed is gestemd.
Stem het goed, dwaas.
Oh, het is echt uit de toon.
Stop nu, verdomme!
Din dirindin…
Het werkt niet!
Hoger, hoger, nog een beetje hoger.
Din din din din…
Nu is het perfect!
28 29

Biografieën
Biografieën
Componisten
Mateo Flecha
‘El Viejo’
Mateo Flecha (1481 - 1553),
in het Catalaans Mateu
Fletxa, werd geboren in
Prades, Aragon. Hij wordt
‘El Viego’, de ‘oudere’
genoemd om hem te
onderscheiden van zijn
componerende neef, ook
Mateo Flecha geheten (‘El
Jovén’).
Mogelijk studeerde Flecha
in Barcelona. In 1522 werd
hij zanger aan de kathedraal
van Lérida en een jaar later
kapelmeester. Na twee jaar
vertrok hij naar Guadalajara
waar hij in dienst kwam van
de Duque del Infantanado
Diego Hurtado de Mendoza
Luna, bij wie hij zes jaar
bleef. Daarna vertrok hij
naar Valencia en werd
kapelmeester van de
hertog van Calabrië. In die
tijd werden drie van zijn
werken opgenomen in het
Cancionero de Upsala, dat
wordt geassocieerd met
de Calabrese hertooglijke
kapel. Flecha was ook
enkele jaren kapelmeester
in Següenza. Van 1544
tot 1548 waakte hij op het
kasteel Arévalo in Ávila over
de muzikale opvoeding van
twee prinsesjes, de infantas
María en Juana, zusjes van
de latere koning Philips II.
Tenslotte trad hij als monnik
in bij de cisterciënzerorde
in het klooster van Problet
in Catalonië, waar hij in 1553
overleed.
Juan del Encina
Juan del Encina (1468 -
1529) werd geboren als
Juan de Fermoselle.
Later veranderde hij zijn
achternaam in de Encina,
wat mogelijk de achternaam
van moederszijde was of de
naam van het dorpje in de
buurt van Salamanca waar
hij ter wereld kwam.
Als schoenmakerszoon
studeerde Encina in
Salamanca rechten bij onder
meer de grote Italiaans/
Spaanse humanist Antonio
de Nebrija. In 1490 werd
hij koorkapelaan van de
kathedraal van Salamanca,
een baan die hij niet lang
hield omdat hij geen priester
wilde worden. Daarna was hij
zeven jaar werkzaam aan het
hof van de tweede hertog
van Alva. In 1502 werd
hij in Rome zanger bij de
Spaanse paus Alexander VI
en vertoefde hij in de meest
vooraanstaande kringen.
Onder diens opvolger Julius
II volgde zijn benoeming
tot aartsdiaken aan de
kathedraal van Málaga. In
1519 werd Encina tenslotte
toch priester, maakte
een grote reis naar het
Beloofde Land en droeg in
Jerusalem zijn eerste mis
op. Zijn laatste jaren sleet hij
weer in Spanje, als abt van
de kathedraal van Leon. Hij
stierf in 1529 of 1530.
Uitvoerenden
Cantoría
Cantoría is een jong vocaal
kwartet dat gespecialiseerd
is in Spaanse
renaissancemuziek. De
zangers ontmoetten elkaar
op de Escuela Superior
de Música de Cataluña en
het kwartet is opgericht
tijdens het ECOS Festival
Internacional de Música
Antigua de Sierra Espuña
in 2016.
Cantoría werd geselecteerd
voor EEEmerging+ in 2018
en won de Publieksprijs
van het Ambronay Festival.
Daarna mochten ze nog
drie jaar (2018-2021)
verder werken aan hun
project. Cantoría heeft
deelgenomen aan artistieke
residenties en festivals in
heel Europa, waaronder
Antwerpen, Vézelay, Pavia,
Göttingen, Wroclaw en
York. Ze werken samen
met onderzoeksinstituten
en universiteiten voor het
herstel van het Iberische
polyfone repertoire. In 2022
brachten ze hun eerste cd
uit, gewijd aan de ensaladas
de Mateo Flecha, die
lovende kritieken ontving.
Cantoría nam deel aan
speciale programma’s voor
verschillende radiostations
en zal dit jaar hun tweede
album uitbrengen en een
tournee maken door de
foto: Marta Vilardell
Verenigde Staten. Ze worden
momenteel ondersteund
door Acción Cultural
Española, INAEM en ICA.
30 31

Verwacht
Ach, dass ich Wassers
gnug hätte
PRJCT Amsterdam
+ Maarten Engeltjes
+ college Jan Van den Bossche
Serie Oude
Muziek
Za 5 okt 2024
Grote Zaal
19.00 uur / College
20.15 uur / Concert
Seizoen 2024-2025
Serie Oude Muziek
Zoals altijd kent de serie Oude muziek volop verrassingen. Een muzikale reis met de
13e-eeuwse ontdekkingsreiziger Marco Polo naar China. Klaagzangen uit de barok van
Bach&Zn. Een Montenegrijnse gitarist die Händel, Vivaldi, Rameau in een nieuw jasje
steekt. Maar ook de grote meesterwerken ontbreken niet. Zoals het prachtige Stabat
Mater van Scarlatti en de onverslaanbare, energieke Brandenburgse concerten van Bach.
Veel te beleven!
Liederen die tussen klacht, spijt en hoop zoeken naar
lichtpunten in de duisternis, die zijn zo mooi. Countertenor
Maarten Engeltjes en PRJCT Amsterdam laten dit horen.
De pers prijst PRJCT Amsterdam om ‘rondheid van toon en
flexibiliteit in klank’ (Forum Opéra) en als ‘een groot genot’.
‘Virtuoos’, schreef Trouw over Engeltjes. En als er iemand
in muziek kon rouwen, maar ook troost bieden, dan was het
wel Bach.
Dit concert biedt een bloemlezing van de mooiste
klaagzangen uit de barokperiode. Het verdriet komt tot uiting
in het lamento, een geliefde ariasoort voor componisten
dat in die tijd een hoge vlucht nam. Niet alleen in handen
van Johann Sebastian Bach, maar ook in die van zijn neef
Johann Christoph, ‘een diepzinnig componist’, aldus Johann
Sebastian.
Programma: Johann Christoph Bach Ach dass ich Wassers
gnug hätte / Franz Tunder Salve mi Jesu / Johann
Sebastian Bach Stirb in mir, Welt und alle deine Liebe uit
cantate BWV 169 / Widerstehe doch der Sünde / Philipp
Heinrich Erlebach Wer sich dem Himmel übergeben /
Dietrich Buxtehude Jubilate domino
Maarten Engeltjes
foto: Hans van der Woerd
College ‘Bach en de altstem’
Bach schreef enkele van
zijn meest aangrijpende
aria’s voor de altstem, met
als bekendste hoogtepunt
de aria Erbarme dich uit de
Matthäus Passion. Had dit
stemtype een specifieke
betekenis en wie zong deze
aria’s eigenlijk? Dit college
gaat in op de rol van de
altstem in Bachs oeuvre,
aan de hand van enkele
van zijn mooiste aria’s en
solocantates.
za 5 okt / 20.15 uur
Ach, dass ich Wassers gnug hätte
PRJCT Amsterdam + Maarten Engeltjes +
college Jan Van den Bossche
zo 6 okt / 15.00 uur
The Canterbury Songs
Nederlands Kamerkoor
vr 22 nov / 20.15 uur
Ein deutsches Barockrequiem
Vox Luminis + college Jan Van den Bossche
zo 1 dec / 20.15 uur
De muzikale reizen van Marco Polo
En Chordais, Ensemble Constantinople +
Kyriakos Kalaitzidis
zo 19 jan / 20.15 uur
Mysterieuze muzen
Ensemble Correspondances + college Jan
Van den Bossche
za 25 jan / 20.15 uur
Stabat Mater
Cappella Amsterdam
za 1 feb / 20.15 uur
Ode on the death of Mr. Henry Purcell
PRJCT Amsterdam, Maarten Engeltjes +
Alexander Chance
vr 21 feb / 20.15 uur
Baroque
MILOŠ + Arcangelo
do 6 mrt / 20.15 uur
De Brandenburgse concerten van Bach
Amsterdam Baroque Orchestra + Ton
Koopman + college Jan Van den Bossche
zo 4 mei / 21.00 uur
Broederlijk in barok
Théotime Langlois de Swarte + Justin Taylor
Bekijk het gehele nieuwe seizoen op
muziekgebouw.nl.
32 33

Verwacht
Mei
zo 19 mei / 16.00 uur /
Kleine Zaal
Endless journey
Nieuw Amsterdams Peil
zo 19 mei / 20.15 uur
Madrigalen in Arcadia
Collegium Vocale Gent +
college Jan Van den Bossche
za 25 mei / 20.15 uur
A Thousand Thoughts
Kronos Quartet + Sam Green
Kijk Muziek
zo 26 mei
13.30 uur
Tegenwind (7+)
De Stilte + Artvark
Saxophone Quartet
13.30 uur / Kleine Zaal
Blikvangers (2+)
De Stilte
vr 31 mei / 20.15 uur
At The Spot Where I Find
Myself
Genevieve Murphy
Juni
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen in de Atriumzaal
om 13.00 uur op verschillende
zondagen. Kaartjes via
muziekgebouw.nl/soundlab
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Foto: Erik van Gurp
ma 20 mei / 20.15 uur
Karima El Fillali
wo 22 mei / 20.15 uur
Like a Prayer
Groot Omroepkoor
do 23 mei / 20.15 uur
Hollandse nieuwe
Ralph van Raat
vr 24 mei / 20.15 uur
De stem van de blokfluit
Orkest van de Achttiende
Eeuw + Lucie Horsch
za 1 jun / 20.15 uur
Van Rameau tot
Rachmaninov
Nathalia Milstein
zo 2 jun / 11.00 uur /
Kleine Zaal
Hollandse Meesters
Ere Lievonen
zo 2 jun / 20.15 uur
Pathétique
Pynarello
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van
de Wolff van Martijn Padding
ter herinnering aan oprichter
van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
muziekgebouw. nl/
huilvandewolff
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen.
muziekgebouw.nl/geheimtips
Op de hoogte blijven?
Mis geen enkel concert en schrijf je
in voor onze nieuwsbrief! Scan de
QR-code of ga naar muziekgebouw.
nl/nieuwsbrief. Of volg ons via
Facebook, LinkedIn of Instagram.
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heb je
geen toegang meer tot de zaal.
- Zet je mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op je concertkaartje.
Word Vriend
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten.
Word vriend: met jouw steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/wordvriend
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
druk & printservice
34 35