2024 05 10 Monteverdi in Vlaanderen - B'Rock Vocal Consort & Orchestra
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vr <strong>10</strong> mei <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Serie Oude<br />
Muziek<br />
<strong>Monteverdi</strong> <strong>in</strong><br />
<strong>Vlaanderen</strong><br />
B’Rock <strong>Vocal</strong> <strong>Consort</strong> &<br />
<strong>Orchestra</strong><br />
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale<br />
programmaboekje is een extra service<br />
ter voorbereid<strong>in</strong>g op het concert. Het is<br />
uitdrukkelijk niet de bedoel<strong>in</strong>g deze versie<br />
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele<br />
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de<br />
andere concertbezoekers.<br />
Bij voorbaat dank.
Programma<br />
<strong>Monteverdi</strong> <strong>in</strong> <strong>Vlaanderen</strong><br />
B’Rock <strong>Vocal</strong> <strong>Consort</strong> &<br />
<strong>Orchestra</strong><br />
Andreas Küppers artistieke leid<strong>in</strong>g<br />
Serie Oude<br />
Muziek<br />
Vr <strong>10</strong> mei <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 – 22.00 uur<br />
ca. 45 m<strong>in</strong>uten voor de pauze<br />
ca. 40 m<strong>in</strong>uten na de pauze<br />
Staat je mobiele telefoon al uit?<br />
Dank je wel.<br />
2
Programma<br />
Nicolas Gombert (ca. 1495 - 1560)<br />
In illo tempore loquente Jesu<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong> (1567 - 1643)<br />
Kyrie uit Missa In illo tempore (16<strong>10</strong>)<br />
Adriaan Willaert (ca. 1490 - 1562)<br />
Dixit Dom<strong>in</strong>us<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Uit Selva morale e spirituale (1641)<br />
··<br />
Dixit secondo<br />
··<br />
Crucifixus<br />
··<br />
Gloria a 7<br />
Pauze<br />
Giaches de Wert (1535 - 1596)<br />
Cruda Amarilli<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Cruda Amarilli uit Vijfde madrigaalboek (16<strong>05</strong>)<br />
Cipriano de Rore (1515-1565)<br />
Se ben il duol<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Sfogava con le stelle uit Vierde madrigaalboek (1603)<br />
O rosetta che rosetta uit Scherzi musicali (1607)<br />
Zefiro torna uit Scherzi musicali (1632)<br />
Hor che l’ciel e la terra uit Achtste madrigaalboek (1638)<br />
3
Toelicht<strong>in</strong>g<br />
Dit concert markeert de overgang die zich <strong>in</strong> de vocale muziek vanaf e<strong>in</strong>d 16e eeuw<br />
manifesteerde van de prima prattica, waar<strong>in</strong> het draaide om de harmonieën, naar de<br />
seconda prattica, die meer uitg<strong>in</strong>g van de melodie en de expressie van de gezongen tekst.<br />
Deze overgang van renaissance naar barok wordt vanavond geïllustreerd aan de hand van<br />
werken van één componist: Claudio <strong>Monteverdi</strong>.<br />
Zijn werk staat vanavond dan ook centraal.<br />
Door de muziek van <strong>Monteverdi</strong> zelf en<br />
die van zijn voorgangers krijgen we een<br />
gedetailleerd beeld van hoe de muziek <strong>in</strong> een<br />
paar decennia razendsnel veranderde, maar<br />
hoe de oude vorm, de prima prattica dus, toch<br />
ook overe<strong>in</strong>d bleef.<br />
<strong>Monteverdi</strong>, <strong>in</strong> Cremona geboren <strong>in</strong> 1567 als<br />
zoon van een apotheker, gaf al heel vroeg blijk<br />
van een groot muzikaal talent. Hoe hij precies<br />
<strong>in</strong> aanrak<strong>in</strong>g kwam met muziek weten we<br />
niet – hij kwam tenslotte niet uit een muzikale<br />
familie – maar ook zijn zes jaar jongere broer<br />
Giulio Cesare bleek er aanleg voor te hebben<br />
en ook hij werd later een professionele<br />
musicus. De jonge Claudio leerde veel van<br />
de componisten van de generatie die <strong>in</strong> de<br />
tweede helft van de 16e eeuw de dienst<br />
nog uitmaakte. Dat waren vaak nog de<br />
componisten die vanuit <strong>Vlaanderen</strong> en Noord-<br />
Frankrijk door heel Europa trokken met hun<br />
grootschalige polyfonie. Nicolas Gombert was<br />
een van de latere vertegenwoordigers van die<br />
stijl. Hij was lid van de Spaanse hofkapel van<br />
keizer Karel V en zijn muziek had ook <strong>in</strong> Italië<br />
veel <strong>in</strong>vloed. Adriaan Willaert was ook zo’n<br />
noorderl<strong>in</strong>g die het zelfs tot kapelmeester<br />
van de San Marco <strong>in</strong> Venetië bracht, een post<br />
die <strong>Monteverdi</strong> zelf ook tientallen jaren zou<br />
bekleden. Willaert was een van de eersten<br />
die gebruik maakten van de akoestische<br />
mogelijkheden die de San Marco bood door<br />
meerdere koren tegenover elkaar op te<br />
stellen.<br />
Kerkmuziek<br />
Maar <strong>Monteverdi</strong> g<strong>in</strong>g met zijn kerkmuziek<br />
duidelijk ook een andere kant op, meer <strong>in</strong> de<br />
richt<strong>in</strong>g van de net ontwikkelde barokstijl,<br />
waar<strong>in</strong> plaats was voor meer afwissel<strong>in</strong>g<br />
van componeren. In 16<strong>10</strong> solliciteerde<br />
<strong>Monteverdi</strong> naar de post van kapelmeester<br />
van de San Marco <strong>in</strong> Venetië, zo’n beetje<br />
de meest prestigieuze betrekk<strong>in</strong>g die je als<br />
musicus kon krijgen. Om meteen een fl<strong>in</strong>k<br />
statement te maken solliciteerde hij naar<br />
deze post met de Vespro della Beata Verg<strong>in</strong>e,<br />
een serie vesperpsalmen waar<strong>in</strong> hij alle<br />
compositietechnieken van zijn tijd gebruikte,<br />
van polyfonie tot rijk versierde solozang.<br />
Hij wist best dat deze nieuwe manier van<br />
componeren niet bij iedereen <strong>in</strong> de smaak zou<br />
vallen, en om te bewijzen dat hij ook met de<br />
polyfonie goed uit de voeten kon, voegde hij<br />
bij de vespers ook nog een zesstemmige mis:<br />
In illo tempore. Hieruit horen we het Kyrie.<br />
Veelheid aan compositietechnieken<br />
Aan het e<strong>in</strong>d van zijn leven publiceerde<br />
<strong>Monteverdi</strong> een omvangrijke verzamel<strong>in</strong>g<br />
kerkmuziek die zijn hele carrière als<br />
4
Toelicht<strong>in</strong>g<br />
componist omspant. Net als <strong>in</strong> zijn<br />
Mariavespers horen we ook <strong>in</strong> deze Selva<br />
morale e spirituale een veelheid aan<br />
compositietechnieken en stijlen. Uit deze<br />
verzamel<strong>in</strong>g kl<strong>in</strong>ken drie werken: een zett<strong>in</strong>g<br />
van het Dixit Dom<strong>in</strong>us, die mooi contrasteert<br />
met zett<strong>in</strong>g van dezelfde psalm van Adriaan<br />
Willaert, een bescheiden Crucifixus en een<br />
zeer omvangrijk zevenstemmig Gloria. Met<br />
dit werk zitten we volop <strong>in</strong> de barok maar<br />
ook hier besteedt <strong>Monteverdi</strong> heel veel<br />
aandacht aan het contrapunt zoals hij dat<br />
van zijn voorgangers had geleerd. Hij was een<br />
revolutionair componist die toch ook de oude<br />
stijl trouw bleef.<br />
Madrigalen<br />
In het tweede deel van dit concert volgen we<br />
een andere lijn: het madrigaal. Dit wereldlijke<br />
genre bloeide <strong>in</strong> heel Europa en <strong>Monteverdi</strong><br />
heeft er een grote bijdrage aan geleverd. Ook<br />
hier horen we muziek van zijn voorgangers, te<br />
weten Cipriano de Rore en Giaches de Wert.<br />
Ook dit waren Vlam<strong>in</strong>gen, al hadden ze hun<br />
namen geïtalianiseerd. De Rore kwam uit het<br />
Vlaamse Ronse en de Wert kwam, misschien,<br />
uit het Nederlandse Weert. Beiden hadden<br />
groot succes <strong>in</strong> Italië en de Rore werd door de<br />
jonge <strong>Monteverdi</strong> omschreven als ‘de vader<br />
van de muziek’.<br />
Lichtere werken<br />
<strong>Monteverdi</strong> begon zelf al heel jong madrigalen<br />
te publiceren. Zijn eerste drie boeken staan<br />
sterk onder <strong>in</strong>vloed van vooral De Rore. Die<br />
eerste boeken verschenen kort na elkaar,<br />
toen <strong>Monteverdi</strong> nog <strong>in</strong> Mantua werkte. Daar<br />
had hij <strong>in</strong> 1607 zijn eerste opera ten doop<br />
gehouden, L’Orfeo, maar hij werd er slecht<br />
betaald en lag voortdurend overhoop met<br />
zijn broodheer. Maar met L’Orfeo had hij wel<br />
een mijlpaal gecreëerd; we beschouwen het<br />
stuk tegenwoordig als het startpunt van de<br />
opera. Ondertussen g<strong>in</strong>g hij ook door met<br />
het componeren van madrigalen en de wat<br />
lichtere Scherzi musicali. In dit laatste genre<br />
publiceerde hij twee boeken, <strong>in</strong> 1607 en 1632.<br />
Tekstuitbeeld<strong>in</strong>g en <strong>in</strong>strumenten<br />
Het Vierde madrigaalboek uit 1603 is de<br />
laatste collectie waar<strong>in</strong> <strong>Monteverdi</strong> uitsluitend<br />
vocaal componeerde, nog steeds naar<br />
het voorbeeld van De Rore en De Wert,<br />
maar wel met steeds meer aandacht voor<br />
tekstuitbeeld<strong>in</strong>g. Dat is goed te horen als<br />
we de beide versies van Cruda Amarilli van<br />
De Wert en <strong>Monteverdi</strong> vergelijken. Bij de<br />
Wert horen we veel klagende chromatiek en<br />
blijft het tempo gematigd. <strong>Monteverdi</strong> neemt<br />
daar <strong>in</strong> zijn zett<strong>in</strong>g duidelijk afstand van. Bij<br />
hem zijn er meer overgangen en de zett<strong>in</strong>g<br />
van de tekst is al wat declamatorischer; er<br />
zijn m<strong>in</strong>der noten per lettergreep. Het stuk<br />
van <strong>Monteverdi</strong> duurt dan ook korter. Dit<br />
madrigaal komt uit het Vijfde madrigaalboek<br />
van <strong>Monteverdi</strong> uit 16<strong>05</strong> en vanaf die uitgave<br />
gaat de barokstijl steeds meer dom<strong>in</strong>eren.<br />
Hier v<strong>in</strong>den we voor het eerst een echte<br />
basso-cont<strong>in</strong>uobegeleid<strong>in</strong>g <strong>in</strong> enkele<br />
madrigalen. Die trend zou doorzetten en ook<br />
andere <strong>in</strong>strumenten zouden zelfstandige<br />
partijen krijgen, waardoor het madrigaal<br />
niet louter meer een vocaal genre was.<br />
Ook de expressieve tekstuitbeeld<strong>in</strong>g en de<br />
5
Toelicht<strong>in</strong>g<br />
woordschilder<strong>in</strong>g, die <strong>in</strong> het madrigaal altijd al<br />
een grote rol hadden gespeeld, kregen steeds<br />
meer gewicht.<br />
Hoogtepunt<br />
<strong>Monteverdi</strong>’s Achtste madrigaalboek uit 1638,<br />
dat de naam Madrigali Tuerrieri ed Amorosi<br />
meekreeg, is het grootschaligst van opzet.<br />
Hier brengt <strong>Monteverdi</strong> madrigalen samen<br />
met strijd en liefde als onderwerp, waarbij<br />
de strijd natuurlijk vooral ook symbolisch<br />
moet worden opgevat. Maar deze bundel<br />
bevat ook de Combattimento di Tancredi e<br />
Clor<strong>in</strong>da en daar<strong>in</strong> speelt de fysieke strijd<br />
wel degelijk een rol. Naast deze opera <strong>in</strong><br />
zakformaat bevat het Achtste madrigaalboek<br />
madrigalen <strong>in</strong> vele soorten, zowel solistisch<br />
als veelstemmig. Hor che l’ciel e la terra,<br />
waarmee dit concert besluit, is een van de<br />
expressiefste madrigalen ooit gecomponeerd.<br />
Het stuk beg<strong>in</strong>t met een beschrijv<strong>in</strong>g van<br />
een duistere nacht, op één akkoord waar<strong>in</strong><br />
alle zangers <strong>in</strong> hun lage register z<strong>in</strong>gen. Maar<br />
de dichter waakt, hij pe<strong>in</strong>st en brandt van<br />
verlangen naar zijn geliefde. <strong>Monteverdi</strong> zit de<br />
tekst van Francessco Petrarca, de 14e-eeuwse<br />
dichter die erg <strong>in</strong> trek was bij de componisten<br />
van de 16e en 17e eeuw, zo dicht op de huid<br />
als maar mogelijk is. Ieder woord krijgt een<br />
eigen kleur<strong>in</strong>g: verdriet, woede (oorlog),<br />
duizend doden sterven (dalende motiefjes),<br />
duizendmaal geboren worden (stijgende<br />
motiefjes) en op het laatste woord ‘lunge’<br />
(ver) laat <strong>Monteverdi</strong> het hele ensemble zich<br />
uitstrekken, van de laagste toon van de bas<br />
tot de hoogste van de sopraan. Hoewel de<br />
tenor, als verpersoonlijk<strong>in</strong>g van de dichter, af<br />
en toe uit het ensemble tevoorschijn spr<strong>in</strong>gt<br />
is dit toch echt een ensemblemadrigaal dat,<br />
hoewel veel verder ontwikkeld, nog steeds<br />
schatplichtig is aan <strong>Monteverdi</strong>’s leraren De<br />
Rore en De Wert. Met <strong>Monteverdi</strong>’s Achtste<br />
madrigaalboek kwam het genre tot een<br />
laatste spectaculair hoogtepunt.<br />
Marcel Bijlo<br />
6
Liedteksten<br />
Nicolas Gombert<br />
In illo tempore loquente Jesu<br />
In illo tempore loquente Jesu ad turbas,<br />
extollens vocem quaedam mulier de turba<br />
dixit:<br />
Beatus venter, qui te portavit, et ubera, quae<br />
suxisti.<br />
At ille dixit: Qu<strong>in</strong>imo beati, qui audiunt<br />
verbum Dei, et custodiunt illud.<br />
Terwijl Jezus zo sprak, verhief een vrouw uit<br />
de menigte haar stem en riep Hem toe:<br />
Gelukkig de schoot die U gedragen heeft en<br />
de borsten die U hebben gevoed.<br />
Maar Hij sprak: ‘Veeleer gelukkig die<br />
naar het woord van God luisteren en het<br />
onderhouden.<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Kyrie en Christe uit Missa In illo tempore<br />
Kyrie eleison.<br />
Christe eleison.<br />
Kyrie eleison.<br />
Heer, ontferm U.<br />
Christus, ontferm U.<br />
Heer, ontferm U.<br />
7
Liedteksten<br />
Adrian Willaert / Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Dixit Dom<strong>in</strong>us / Dixit secondo<br />
Dixit Dom<strong>in</strong>us Dom<strong>in</strong>o meo: sede a dextris<br />
meis, donec ponam <strong>in</strong>imicos tuos scabellum<br />
pedum tuorum.<br />
Virgam virtutis tuae emittet Dom<strong>in</strong>us ex Sion:<br />
dom<strong>in</strong>are <strong>in</strong> medio <strong>in</strong>imicorum tuorum.<br />
Tecum pr<strong>in</strong>cipium <strong>in</strong> die virtutis tuae <strong>in</strong><br />
splendoribus sanctorum: ex utero, ante<br />
luciferum, genui te.<br />
Juravit Dom<strong>in</strong>us et non poenitebit eum: tu<br />
es sacerdos <strong>in</strong> aeternum secundum ord<strong>in</strong>em<br />
Melchisedech.<br />
Dom<strong>in</strong>us a dextris tuis: confregit <strong>in</strong> die irae<br />
suae reges.<br />
Judicabit <strong>in</strong> nationibus, implebit ru<strong>in</strong>as:<br />
conquassabit capita <strong>in</strong> terra multorum.<br />
De torrente <strong>in</strong> via bibet: propterea exaltabit<br />
caput.<br />
Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut<br />
erat <strong>in</strong> pr<strong>in</strong>cipio, et nunc, et semper et <strong>in</strong><br />
secula seculorom. Amen.<br />
De Heer spreekt tot mijn heer: Neem plaats<br />
aan mijn rechterhand, ik maak van je vijanden<br />
een bank voor je voeten.<br />
Uit Sion reikt de Heer u de scepter van de<br />
macht, u zult heersen over uw vijanden.<br />
Uw volk staat klaar op de dag dat u ten<br />
strijde trekt. Op de heilige bergen, uit de<br />
schoot van de dageraard, komt tot u de dauw<br />
van uw jeugd.<br />
De Heer heeft gezworen, en komt op zijn eed<br />
niet terug: Je bent de priester voor eeuwig,<br />
zoals ook Melchisedek was.<br />
De Heer aan uw rechterhand verplettert<br />
kon<strong>in</strong>gen op de dag van zijn toorn.<br />
Hij berecht de volken, verplettert hoofden,<br />
overal op aarde, lijken stapelen zich op.<br />
Hij dr<strong>in</strong>kt onderweg uit de beek en dan heft<br />
hij zijn hoofd.<br />
Lof aan de Vader, de Zoon en de Heilige<br />
Geest. Zo was het <strong>in</strong> het beg<strong>in</strong>, en nu, en voor<br />
altijd tot het e<strong>in</strong>de der tijden. Amen.<br />
8
Liedteksten<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Crucifixus<br />
Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato<br />
passus et sepultus est.<br />
Hij werd dan voor ons gekruisigd onder<br />
Pontius Pilatus, Hij stierf en werd begraven.<br />
Gloria<br />
Gloria <strong>in</strong> excelsis Deo, et <strong>in</strong> terra pax<br />
hom<strong>in</strong>ibus bonae voluntatis.<br />
Laudamus te. Benedicimus te.<br />
Adoramus te. Glorificamus te.<br />
Gratias agimus tibi propter magnam gloriam<br />
tuam.<br />
Dom<strong>in</strong>e Deus, Rex caelestis, Deus Pater<br />
omnipotens.<br />
Dom<strong>in</strong>e Fili unigenite, Iesu Christe.<br />
Dom<strong>in</strong>e Deus, Agnus Dei, Filius Patris.<br />
Qui tollis peccata mundi, miserere nobis.<br />
Qui tollis peccata mundi, suscipe<br />
deprecationem nostram.<br />
Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.<br />
Quoniam tu solus Sanctus. Tu solus Dom<strong>in</strong>us.<br />
Tu solus Altissimus, Iesu Christe.<br />
Cum Sancto Spiritu, <strong>in</strong> gloria Dei Patris.<br />
Amen.<br />
Eer aan God <strong>in</strong> den hoge, en vrede op aarde<br />
aan de mensen die Hij liefheeft.<br />
Wij loven U, wij prijzen<br />
en aanbidden U, wij verheerlijken U<br />
en zeggen U dank voor uw grote heerlijkheid.<br />
Heer God, hemelse Kon<strong>in</strong>g, God almachtige<br />
Vader;<br />
Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus;<br />
Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader;<br />
Gij, die wegneemt de zonden der wereld,<br />
ontferm U over ons;<br />
Gij, die wegneemt de zonden der wereld,<br />
aanvaard ons gebed;<br />
Gij, die zit aan de rechterhand van de<br />
Vader, ontferm U over ons.<br />
Want Gij alleen zijt de Heilige, Gij alleen de<br />
Heer.<br />
Gij alleen de Allerhoogste: Jezus Christus,<br />
met de Heilige Geest: <strong>in</strong> de heerlijkheid<br />
van God de Vader.<br />
Amen.<br />
9
Liedteksten<br />
Giaches de Wert / Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Cruda Amarilli<br />
Tekst: Giovanni Battista Guar<strong>in</strong>i (1538 - 1612)<br />
Cruda Amarilli, che col nome ancora,<br />
d’amar, ahi lasso! amaramente <strong>in</strong>segni;<br />
Amarilli, del candido ligustro<br />
più candida e più bella,<br />
ma de l’aspido sordo<br />
e più sorda e più fera e più fugace;<br />
poi ché col dir t’offendo,<br />
i’ mi morrò tacendo.<br />
Ma grideran per me le piaggie, e i monti<br />
e questa selva, a cui<br />
sì spesso il tuo bel nome<br />
di risonar <strong>in</strong>segno;<br />
per me piangendo i fonti,<br />
e mormorando i venti,<br />
diranno i miei lamenti.<br />
Wrede Amaryllis, met je naam alleen al<br />
dw<strong>in</strong>g je mij bitterlijk je lief te hebben.<br />
Je bent nog blanker en nog mooier dan<br />
de bloem van de liguster,<br />
maar dover dan de adder<br />
en wreder en ongrijpbaarder dan zij.<br />
Je krijgt dit nooit te horen:<br />
ik zwijg tot <strong>in</strong> het graf.<br />
Wel wordt het uitgeschreeuwd door de<br />
landouwen en door dit woud, waar<strong>in</strong><br />
ik vaak je mooie naam<br />
laat kl<strong>in</strong>ken <strong>in</strong> het lover.<br />
In het geschrei van bronnen<br />
en het geruis van w<strong>in</strong>den<br />
weerkl<strong>in</strong>kt mijn liefdesklaaglied.<br />
Vertal<strong>in</strong>g: Ike Cialona<br />
<strong>10</strong>
Liedteksten<br />
Cipriano de Rore<br />
Se ben il duol<br />
Se ben il duol che per voi, Donna, sento<br />
Non vi fo manifesto con la voce<br />
Questo m’avvien perché lasso pavento<br />
La luce de’ begli occhi che mi noce.<br />
Poi ne’ miei danni Amor è sì feroce<br />
Che mi face mancar forza e ardimento,<br />
Tal che per tener chiuso il mio tormento<br />
Amor a doppio mi distrugge e coce.<br />
Ben voi a più di mille e mille segni<br />
Conoscerlo potete e aita darmi<br />
Quantunque taccia l’aspra doglia mia<br />
Però non sendo più che Circe ria,<br />
Cedano l’ire alla pietà e gli sdegni,<br />
E piacciavi di duol sì acerbo trarmi.<br />
Al spreek ik de smart die ik voel door u,<br />
vrouwe, niet openlijk uit, die smart beheerst<br />
mij,<br />
omdat mijn ongelukkig persoon de<br />
gevaarlijke<br />
bliksemstralen van uw mooie ogen vreest.<br />
En <strong>in</strong> mijn aangedane toestand is Amor dan<br />
ook nog zo meedogenloos mij mijn kracht en<br />
levensmoed te ontnemen,<br />
zodat hij mij door het onderhuidse van mijn<br />
kwell<strong>in</strong>g<br />
tweemaal vernietigend verzengt.<br />
Door onnoemelijk veel tekens<br />
kunt u dat heel wel beseffen en mij hulp<br />
bieden,<br />
hoe woordloos mijn hevige pijn ook is.<br />
U bent toch niet boosaardiger dan Circe,<br />
verruil daarom uw toorn en misprijzen voor<br />
barmhartigheid<br />
en wil mij van die bittere smart bevrijden.<br />
11
Liedteksten<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
Sfogava con le stelle<br />
Tekst: Ottavio R<strong>in</strong>ucc<strong>in</strong>i (1562 - 1621)<br />
Sfogava con le stelle<br />
un <strong>in</strong>fermo d’amore<br />
sotto notturno cielo il suo dolore.<br />
E dicea fisso <strong>in</strong> loro:<br />
O imag<strong>in</strong>i belle<br />
de l’idol mio ch’adoro,<br />
sì com’a me mostrate<br />
mentre così splendete<br />
la sua rara beltate,<br />
così mostraste a lei<br />
i vivi ardori miei:<br />
la fareste col vostr’aureo sembiante<br />
pietosa sì come me fate amante.<br />
Een man, ziek van de liefde,<br />
luchtte zijn pijn tot de sterren<br />
onder de nachtelijke hemel.<br />
Hij sprak, de blik op hen gericht:<br />
O mooie beelden<br />
van mijn idool van wie ik hou,<br />
zoals jullie haar zeldzame schoonheid<br />
aan mij tonen,<br />
terwijl jullie daar zo schijnen,<br />
toon ook zo aan haar<br />
mijn levende hartstocht:<br />
Maak haar genadig met jullie gouden gelaat,<br />
zoals jullie mij tot m<strong>in</strong>naar hebben gemaakt.<br />
O rosetta<br />
Tekst: Gabriello Chiabrera (1552 - 1638)<br />
O rosetta, che rosetta<br />
tra’l bel verde di tue frondi<br />
vergognosa ti nascondi<br />
come pura donzelletta<br />
che sposata ancor non è.<br />
Se dal bel cespo natio<br />
ti torrò non te caglia;<br />
ma con te tanto mi vaglia,<br />
che ne lodi il pensier mio,<br />
se servigio ha sua mercè.<br />
O, roosje, lief roosje,<br />
tussen mooi bladergroen,<br />
verberg je jezelf verlegen<br />
als een pure jonge maagd<br />
die een man niet heeft gekend.<br />
Als ik <strong>in</strong> jouw hoftu<strong>in</strong><br />
de mooie bloem zou plukken,<br />
zou mij niet wachten<br />
wat ik <strong>in</strong> mijn denken prijs:<br />
de dienst van jouw genade.<br />
12
Liedteksten<br />
Caro pregio il tuo colore<br />
tra le man fia di colei<br />
che governa a pensier miei,<br />
che mi mira il petto e’l core<br />
ma non mira la mia fè.<br />
Non mi dir come t’apprezza<br />
la beltà di Citerea,<br />
io me’l so, ma questa Dea<br />
e di gratia, e di bellezza<br />
non ha Dea sembiante a se.<br />
Lieve, ik waardeer de kleur<br />
die jij <strong>in</strong> handen houdt,<br />
die mijn gedachten beheerst,<br />
die <strong>in</strong> mijn borst en hart kijkt<br />
maar mijn geloof niet ziet.<br />
Zeg niet dat jij de schoonheid<br />
van Aphrodite vreest,<br />
ik ken maar een God<strong>in</strong> als jij,<br />
een van genade, een van schoonheid<br />
een die haar gelijke niet kent.<br />
Zefiro torna<br />
Zefiro torna e di soavi accenti<br />
l’aer fa grato e’il pié discioglie a l’onde<br />
e, mormoranda tra le verdi fronde,<br />
fa danzar al bel suon su’l prato i fiori.<br />
Inghirlandato il cr<strong>in</strong> Fillide e Clori<br />
note temprando lor care e gioconde<br />
e da monti e da valli ime e profonde<br />
raddoppian l’armonia gli antri canori.<br />
Sorge più vaga <strong>in</strong> ciel l’aurora, e’l sole,<br />
sparge più luci d’or; più puro argento<br />
fregia di Teti il bel ceruleo manto.<br />
Sol io, per selve abbandonate e sole,<br />
l’ardor di due belli occhi e’l mio tormento,<br />
come vuol mia ventura, hor piango hor canto.<br />
Zephyr keert terug en stijgt zoet op,<br />
de zoele w<strong>in</strong>d stapt op blote voeten<br />
<strong>in</strong> het water en fluistert <strong>in</strong> groen lover,<br />
laat bloemen dansen <strong>in</strong> het veld.<br />
Met krans <strong>in</strong> het haar heffen Fillis en Chloris<br />
liefdesklanken aan boven bergen,<br />
diep <strong>in</strong> de dalen weerkl<strong>in</strong>kt<br />
echoënd een grot <strong>in</strong> harmonie.<br />
Mooi verrijst de ochtend aan de hemel;<br />
met glanzend goud en puur zilver<br />
is de hemelsblauwe mantel van Thetis<br />
versierd.<br />
Alleen ik, alleen <strong>in</strong> verlaten bossen,<br />
betreur algauw, daar mijn lot het wil,<br />
de glans van mooie ogen, en mijn verdriet.<br />
13
Liedteksten<br />
Hor che ‘l ciel<br />
Tekst: Francesco Petrarca (1304 - 1374)<br />
Prima parte<br />
Hor che ‘l ciel et la terra e ‘l vento tace<br />
et le fere e gli augelli il sonno affrena,<br />
Notte il carro stellato <strong>in</strong> giro mena<br />
et nel suo letto il mar senz’onda giace,<br />
veggio, penso, ardo, piango; et chi mi sface<br />
sempre m’è <strong>in</strong>anzi per mia dolce pena:<br />
guerra è ‘l mio stato, d’ira et di duol piena,<br />
et sol di lei pensando ò qualche pace.<br />
Seconda parte<br />
Cosí sol d’una chiara fonte viva<br />
move ‘l dolce et l’amaro ond’io mi pasco;<br />
una man sola mi risana et punge;<br />
e perché ‘l mio martir non giunga a riva,<br />
mille volte il dí moro et mille nasco,<br />
tanto da la salute mia son lunge.<br />
Nu hemel, aarde en w<strong>in</strong>d zwijgen,<br />
en de slaap dieren en vogels vasthoudt,<br />
voert de nacht de sterrenwagen op zijn<br />
ronde,<br />
en ligt de zee zonder golven <strong>in</strong> zijn bedstee.<br />
Ik waak, denk, verga en ween; en zij die mij<br />
vernietigt<br />
staat mij voortdurend voor de geest door<br />
mijn zoete pijn;<br />
en alleen door aan haar te denken v<strong>in</strong>d ik wat<br />
vree:<br />
Zo ontspr<strong>in</strong>gen uit éénzelfde heldere<br />
levensbron<br />
de zoetheid en de bitterheid, waaraan ik mij<br />
voed:<br />
éénzelfde hand geneest en kwetst;<br />
En om mijn martelgang niet tot aan de oever<br />
te laten komen,<br />
moet ik duizendmaal daags sterven, en<br />
duizendmaal herboren worden;<br />
zover ben ik nog van mijn goedvoelen.<br />
14
Biografieën<br />
Componisten<br />
Claudio <strong>Monteverdi</strong> (1567 ‐<br />
1643) was een Italiaans<br />
componist, dirigent en<br />
oorspronkelijk ook werkzaam<br />
als violist en zanger.<br />
<strong>Monteverdi</strong> werd geboren<br />
<strong>in</strong> de vioolbouwersstad<br />
Cremona en studeerde<br />
daar bij de kapelmeester<br />
muziektheorie, zang en<br />
viool. Op zijn vijftiende<br />
publiceerde hij zijn eerste<br />
bundel (Cantiunculae sacrae)<br />
en kort daarna de eerste<br />
geestelijke madrigalen en<br />
driestemmige canzonetten.<br />
In 1590 werd hij <strong>in</strong> Mantova<br />
als violist aangenomen <strong>in</strong> de<br />
kapel van hertog Gonzaga<br />
en <strong>in</strong> 1602 werd <strong>Monteverdi</strong><br />
zelf kapelmeester <strong>in</strong><br />
Mantova. In 1607 schiep hij<br />
zijn eerste meesterwerk, de<br />
opera L’Orfeo. In 1613 werd<br />
<strong>Monteverdi</strong> aangenomen<br />
als maestro di cappella aan<br />
de San Marco <strong>in</strong> Venetië.<br />
<strong>Monteverdi</strong> werd vermoedelijk<br />
<strong>in</strong> 1632 als geestelijke gewijd.<br />
Na een kort verblijf <strong>in</strong> zijn<br />
geboortestad Cremona<br />
overleed hij <strong>in</strong> 1643 <strong>in</strong> Venetië.<br />
Nicolas Gombert (ca. 1495 -<br />
ca. 1560) was een van<br />
de meest <strong>in</strong>vloedrijke en<br />
vermaarde componisten<br />
van de zogenaamde<br />
vierde generatie Vlaamse<br />
polyfonisten, de generatie<br />
tussen Josqu<strong>in</strong> Desprez en<br />
Orlando di Lasso. Gombert<br />
zou mogelijk bij Josqu<strong>in</strong> <strong>in</strong> de<br />
leer zijn geweest.<br />
Hij was <strong>in</strong> dienst bij keizer<br />
Karel V als zanger, componist<br />
magister puerorum<br />
(knapenkoorleider) aan de<br />
hofkapel. Hij werd rond 1530<br />
aangesteld als geestelijke<br />
en waarschijnlijk ook als<br />
priester. Hij en de andere<br />
zangers hebben de keizer<br />
ongetwijfeld op zijn tochten<br />
vergezeld door Spanje en<br />
Italië. In 1534 werd Gombert<br />
aangesteld als kanunnik van<br />
de kathedraal van Tournai.<br />
Adriaan Willaert (ca. 1490 -<br />
1562) was een <strong>in</strong>vloedrijke<br />
Vlaamse componist en<br />
muziekpedagoog. Geboren <strong>in</strong><br />
Rumbeke kreeg hij <strong>in</strong> Parijs<br />
een muziekopleid<strong>in</strong>g bij Jean<br />
Mouton. Later verhuisde naar<br />
Italië, waar hij kapelmeester<br />
werd aan de San Marco <strong>in</strong><br />
Venetië. Hij leidde er de<br />
befaamde Venetiaanse<br />
componistenschool, de<br />
‘Venetiaanse school’, waartoe<br />
ook Claudio <strong>Monteverdi</strong><br />
gerekend wordt. Vooral<br />
de <strong>in</strong>troductie van de<br />
15
Biografieën<br />
dubbelkorigheid bezorgde<br />
hem naam en faam. Tot zijn<br />
leerl<strong>in</strong>gen behoren Giovanni<br />
Gabrieli en Cypriano de<br />
Rore. Zijn muziek en ideeën<br />
<strong>in</strong>spireerden generaties<br />
grootmeesters na hem.<br />
Italië toen hij nog een k<strong>in</strong>d<br />
was. Hij was een koorknaap<br />
<strong>in</strong> de kapel van Maria di<br />
Cardona <strong>in</strong> Napels en werd<br />
daarna een leerl<strong>in</strong>g van<br />
Cipriano de Rore aan het<br />
hof van de Ercole II d’Este <strong>in</strong><br />
Ferrara. Ook is hij verbonden<br />
geweest aan de hoven van<br />
Novellara, Mantua en Parma.<br />
Hij schreef meer dan 230<br />
madrigalen.<br />
en zat hij zonder werk.<br />
Door bemiddel<strong>in</strong>g van de<br />
landvoogdes Margaretha<br />
van Parma kreeg hij een<br />
aanstell<strong>in</strong>g als kapelmeester<br />
<strong>in</strong> Parma. Hij werd door zijn<br />
tijdgenoten beschouwd<br />
als een van de grootste<br />
componisten van zijn<br />
generatie en zijn muziek<br />
werd veel geciteerd, en<br />
geplagieerd.<br />
Giaches de Wert (1535 -<br />
1596) was een Franco-<br />
Vlaamse componist die<br />
actief was <strong>in</strong> Italië. Hij was<br />
nauw verbonden met het<br />
vooruitstrevende muzikale<br />
centrum van Ferrara en<br />
speelde een belangrijke<br />
rol bij de ontwikkel<strong>in</strong>g van<br />
het madrigaal. De Wert had<br />
met zijn madrigalen vooral<br />
veel <strong>in</strong>vloed op Claudio<br />
<strong>Monteverdi</strong> en zijn latere<br />
muziek was vormend voor de<br />
ontwikkel<strong>in</strong>g van de muziek<br />
van de vroege barok. Hij<br />
werd waarschijnlijk geboren<br />
<strong>in</strong> Weert en verhuisde naar<br />
16<br />
Over de jeugd van de<br />
Vlaamse componist Cipriano<br />
de Rore (1516 - 1565)<br />
is vrijwel niets bekend.<br />
Tussen 1542 en 1546 was<br />
hij zanger aan de San<br />
Marco <strong>in</strong> Venetië en leerl<strong>in</strong>g<br />
van Willaert. Vervolgens<br />
werd hij kapelmeester bij<br />
hertog Ercole II van Ferrara.<br />
Tijdens een reis aan zijn<br />
thuisland hoorde hij dat zijn<br />
werkgever was overleden
Biografieën<br />
Uitvoerenden<br />
Andreas Küppers<br />
Artistieke leid<strong>in</strong>g<br />
operaproducties. Als<br />
klavec<strong>in</strong>ist en pianist treedt<br />
hij op met ensembles<br />
als het Freiburger<br />
Barockorchester en de<br />
Staatskapelle Berl<strong>in</strong>. Küppers<br />
heeft samengewerkt met<br />
gerenommeerde dirigenten<br />
en musici en heeft diverse<br />
succesvolle cd-opnames<br />
gemaakt. Hij is ook artistiek<br />
leider van Ribattuta Musica,<br />
waarmee hij diverse<br />
programma’s uitvoert.<br />
Küppers studeerde aan de<br />
Hochschule für Musik und<br />
Darstellende Kunst Frankfurt<br />
en doceerde daar tot 2015.<br />
Hij geeft ook masterclasses<br />
aan <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen zoals de<br />
Musikhochschule Würzburg<br />
en het Conservatorium Gent.<br />
foto: Mirjam Devriendt<br />
Andreas Küppers is een<br />
vast lid van het B’Rock<br />
<strong>Orchestra</strong> Gent, het<br />
Balthasar-Neumann-<br />
Ensemble en het La Folia<br />
Barokorkest. S<strong>in</strong>ds 2021<br />
is hij ook artistiek leider<br />
van het nieuw opgerichte<br />
B’Rock <strong>Vocal</strong> <strong>Consort</strong>.<br />
Als assistent van onder<br />
anderen René Jacobs was hij<br />
betrokken bij <strong>in</strong>ternationale<br />
17
Biografieën<br />
B’Rock <strong>Vocal</strong><br />
<strong>Consort</strong> & <strong>Orchestra</strong><br />
B’Rock <strong>Vocal</strong> <strong>Consort</strong> &<br />
<strong>Orchestra</strong> is een toonaangevend<br />
barokensemble.<br />
Het omarmt de essentie<br />
van de barok. Met <strong>in</strong>st<strong>in</strong>ct,<br />
beziel<strong>in</strong>g en verbondenheid<br />
als kern is het een van<br />
de meest succesvolle en<br />
<strong>in</strong>novatieve ensembles van<br />
deze tijd.<br />
Het ensemble zoekt<br />
actief samenwerk<strong>in</strong>g met<br />
gelijkgestemde artiesten<br />
en creëert <strong>in</strong>trigerende<br />
ervar<strong>in</strong>gen voor een divers<br />
publiek. Door vijf eeuwen<br />
muziek te verkennen, van<br />
opera’s tot <strong>in</strong>strumentale<br />
werken, brengt B’Rock<br />
een mix van klassiek en<br />
hedendaags repertoire. Het<br />
ensemble <strong>in</strong>tegreert actuele<br />
thema’s zoals kolonialisme<br />
en de rol van vrouwen <strong>in</strong><br />
de kunst <strong>in</strong> zijn artistieke<br />
projecten. B’Rock Encounters<br />
stimuleert actieve deelname<br />
van het publiek en de<br />
uitwissel<strong>in</strong>g van ervar<strong>in</strong>gen.<br />
Hoewel B’Rock <strong>in</strong>ternationaal<br />
actief is, heeft het een sterke<br />
band met <strong>Vlaanderen</strong>. Het<br />
is gevestigd <strong>in</strong> Gent en<br />
heeft nauwe relaties met<br />
vooraanstaande culturele<br />
<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen. Buiten<br />
<strong>Vlaanderen</strong> geniet het<br />
ensemble <strong>in</strong>ternationale<br />
erkenn<strong>in</strong>g met optredens op<br />
gerenommeerde locaties <strong>in</strong><br />
Europa.<br />
Andreas Küppers leid<strong>in</strong>g,<br />
klavecimbel, orgel<br />
David Wish viool<br />
Ortw<strong>in</strong> Lowyck viool<br />
Patrick Sepec viola da gamba<br />
Tom Devaere violone<br />
Karl Nyhl<strong>in</strong> luit<br />
Agnes Kovacs sopraan<br />
Margaret Hunter sopraan<br />
Terry Wey alt<br />
Mar<strong>in</strong>e Fribourg alt<br />
Fabian Kelly tenor<br />
Thomas Köll tenor<br />
Ulfried Staber bas<br />
Hans Wijers bas<br />
18
Biografieën<br />
foto: Bjorn Comhaire<br />
19
Verwacht<br />
Lenguas Malas - Boze tongen<br />
Cantoría<br />
Serie Oude<br />
Muziek<br />
Za 18 mei <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Het jonge Catalaanse vocaal kwartet Cantoría schotelt het<br />
publiek <strong>in</strong> het Muziekgebouw thema’s voor die uit het leven<br />
gegrepen zijn: het vuur van de liefde, eenzaamheid, plezier<br />
en zonde. En dat alles via heerlijk gevarieerd repertoire<br />
uit de Spaanse Gouden eeuw en op verfrissende, theatrale<br />
en humoristische wijze gebracht. Niet voor niets kreeg<br />
Cantoría’s optreden <strong>in</strong> Podium Klassiek <strong>in</strong> november 2022<br />
veel enthousiaste reacties.<br />
Religieuze devotie en wereldse liefde worden hier gezongen<br />
met dezelfde <strong>in</strong>tentie, zoals zo eigen aan deze Spaanse<br />
ensaladas (meerstemmige muziek die verschillende<br />
muziekstijlen en talen vermengt) en canciones (gezangen)<br />
met echo’s uit het kleurrijke volkse leven. Als muzikale<br />
rasvertellers weten de zangers deze levendige <strong>in</strong>kijkjes <strong>in</strong><br />
het bruisende oude Spanje over te brengen. Een absolute<br />
aanrader voor liefhebbers van het onbekende.<br />
Programma: Liederen van Mateo Flecha ‘El Viejo’, Juan del<br />
Enc<strong>in</strong>a en anonieme Spaanse componisten<br />
Cantoría<br />
foto: Marti Artalejo<br />
20
Seizoen <strong>2024</strong>-2025<br />
Serie Oude Muziek<br />
Zoals altijd kent de serie Oude muziek volop verrass<strong>in</strong>gen. Een muzikale reis met de<br />
13e-eeuwse ontdekk<strong>in</strong>gsreiziger Marco Polo naar Ch<strong>in</strong>a. Klaagzangen uit de barok van<br />
Bach&Zn. Een Montenegrijnse gitarist die Händel, Vivaldi, Rameau <strong>in</strong> een nieuw jasje<br />
steekt. Maar ook de grote meesterwerken ontbreken niet. Zoals het prachtige Stabat<br />
Mater van Scarlatti en de onverslaanbare, energieke Brandenburgse concerten van Bach.<br />
Veel te beleven!<br />
za 5 okt / 20.15 uur<br />
Ach, dass ich Wassers gnug hätte<br />
PRJCT Amsterdam + Maarten Engeltjes +<br />
college Jan Van den Bossche<br />
zo 6 okt / 15.00 uur<br />
The Canterbury Songs<br />
Nederlands Kamerkoor<br />
vr 22 nov / 20.15 uur<br />
E<strong>in</strong> deutsches Barockrequiem<br />
Vox Lum<strong>in</strong>is + college Jan Van den Bossche<br />
zo 1 dec / 20.15 uur<br />
De muzikale reizen van Marco Polo<br />
En Chordais, Ensemble Constant<strong>in</strong>ople +<br />
Kyriakos Kalaitzidis<br />
zo 19 jan / 20.15 uur<br />
Mysterieuze muzen<br />
Ensemble Correspondances + college Jan<br />
Van den Bossche<br />
za 25 jan / 20.15 uur<br />
Stabat Mater<br />
Cappella Amsterdam<br />
za 1 feb / 20.15 uur<br />
Ode on the death of Mr. Henry Purcell<br />
PRJCT Amsterdam, Maarten Engeltjes +<br />
Alexander Chance<br />
vr 21 feb / 20.15 uur<br />
Baroque<br />
MILOŠ + Arcangelo<br />
do 6 mrt / 20.15 uur<br />
De Brandenburgse concerten van Bach<br />
Amsterdam Baroque <strong>Orchestra</strong> + Ton<br />
Koopman + college Jan Van den Bossche<br />
zo 4 mei / 21.00 uur<br />
Broederlijk <strong>in</strong> barok<br />
Théotime Langlois de Swarte + Just<strong>in</strong> Taylor<br />
Bekijk het gehele nieuwe seizoen op<br />
muziekgebouw.nl.<br />
21
Verwacht<br />
Mei<br />
za 11 mei / 20.15 uur<br />
Philip Glass <strong>in</strong> India<br />
Amsterdam S<strong>in</strong>fonietta<br />
zo 12 mei / 11.00 uur /<br />
Kle<strong>in</strong>e Zaal<br />
Die Kunst der Fuge<br />
Laurens de Man<br />
zo 12 mei / 15.00 uur<br />
Streetwise<br />
Calefax<br />
zo 12 mei / 15.00 uur /<br />
Ple<strong>in</strong> Theater<br />
Trombone Double Bill<br />
Kev<strong>in</strong> Toksöz Fairbairn +<br />
Dalton Harris<br />
do 16 mei / 20.15 uur<br />
Philip Glass <strong>in</strong> India<br />
Amsterdam S<strong>in</strong>fonietta<br />
vr 17 mei / 20.30 uur<br />
COCON<br />
Cello Octet Amsterdam<br />
za 18 mei / 20.15 uur<br />
Lenguas Malas -<br />
Boze tongen<br />
Cantoría<br />
zo 19 mei / 16.00 uur /<br />
Kle<strong>in</strong>e Zaal<br />
Endless journey<br />
Nieuw Amsterdams Peil<br />
zo 19 mei / 20.15 uur<br />
Madrigalen <strong>in</strong> Arcadia<br />
Collegium <strong>Vocal</strong>e Gent +<br />
college Jan Van den Bossche<br />
ma 20 mei / 20.15 uur<br />
Karima El Fillali<br />
wo 22 mei / 20.15 uur<br />
Like a Prayer<br />
Groot Omroepkoor<br />
do 23 mei / 20.15 uur<br />
Hollandse nieuwe<br />
Ralph van Raat<br />
vr 24 mei / 20.15 uur<br />
De stem van de blokfluit<br />
Orkest van de Achttiende<br />
Eeuw + Lucie Horsch<br />
za 25 mei / 20.15 uur<br />
A Thousand Thoughts<br />
Kronos Quartet + Sam Green<br />
SoundLAB Workshop<br />
Maak je eigen muziek met de<br />
wonderlijkste <strong>in</strong>strumenten.<br />
Voor k<strong>in</strong>deren (7+) met<br />
volwassenen <strong>in</strong> de Atriumzaal<br />
om 13.00 uur op verschillende<br />
zondagen. Kaartjes via<br />
muziekgebouw.nl/soundlab<br />
WannaSw<strong>in</strong>g<br />
Op de kade voor het<br />
Muziekgebouw staat de<br />
<strong>in</strong>teractieve muziek<strong>in</strong>stallatie<br />
WannaSw<strong>in</strong>g van theatermaakster<br />
Caecilia Thunissen<br />
en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />
schommels sturen composities<br />
aan van hedendaagse<br />
componisten als Joey Roukens,<br />
Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />
Zie voor meer <strong>in</strong>formatie<br />
muziekgebouw.nl/wannasw<strong>in</strong>g<br />
Huil van de Wolff<br />
Elke 22e van de maand<br />
kl<strong>in</strong>kt om 20.00 uur het<br />
geluidsmonument Huil van<br />
de Wolff van Martijn Padd<strong>in</strong>g<br />
ter her<strong>in</strong>ner<strong>in</strong>g aan oprichter<br />
van het Muziekgebouw<br />
Jan Wolff (1941 - 2012).<br />
muziekgebouw. nl/<br />
huilvandewolff<br />
Geheimtips<br />
Bijzondere concerten<br />
die je niet mag missen.<br />
muziekgebouw.nl/geheimtips<br />
22
Foto: Erik van Gurp<br />
Op de hoogte blijven?<br />
Mis geen enkel concert en schrijf je<br />
<strong>in</strong> voor onze nieuwsbrief! Scan de<br />
QR-code of ga naar muziekgebouw.<br />
nl/nieuwsbrief. Of volg ons via<br />
Facebook, L<strong>in</strong>kedIn of Instagram.<br />
4’33 grand café<br />
Kom voor of na het concert eten<br />
<strong>in</strong> 4’33 grand café. Reserveren:<br />
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />
Rondom het concert<br />
- Na aanvang van het concert heb je<br />
geen toegang meer tot de zaal.<br />
- Zet je mobiele telefoon uit voor<br />
aanvang van het concert.<br />
- Het maken van beeld- of<br />
geluidsopnamen <strong>in</strong> de zaal alleen<br />
met schriftelijke toestemm<strong>in</strong>g.<br />
- Algemene Bezoekersvoorwaarden<br />
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />
Bij de prijs <strong>in</strong>begrepen<br />
Reserver<strong>in</strong>gskosten zijn bij de<br />
kaartprijs <strong>in</strong>begrepen.<br />
Ook een drankje, tenzij anders<br />
vermeld op je concertkaartje.<br />
Word Vriend<br />
Inkomsten uit kaartverkoop dekken<br />
ten dele onze kosten.<br />
Word vriend: met jouw steun<br />
kunnen we concerten op het<br />
hoogste niveau blijven organiseren.<br />
Meer <strong>in</strong>formatie:<br />
muziekgebouw.nl/wordvriend<br />
Dank!<br />
Wij kunnen niet zonder de steun van<br />
onze vaste subsidiënten en Vrienden<br />
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />
daarvoor zeer erkentelijk.<br />
Druk b<strong>in</strong>nenwerk<br />
druk & pr<strong>in</strong>tservice<br />
23