Greenpro 02 2024

26.04.2024 Views

GROEN IN DE ZORG Green City Guidelines Wat op kleine schaal geldt voor zorgomgevingen, geldt in zekere zin ook voor de hele leefomgeving. Maar wat is nu eigenlijk een gezonde leefomgeving in ons in toenemende mate versteende land? Om hier meer over te weten te komen, spraken we met Judith van der Poel, landschapsarchitect en directeur van Niek Roozen Landscape. Sinds 2019 is Van der Poel de opvolger van de naamgever van het bureau, Niek Roozen. Zij studeerde Tuin- en Landschapsinrichting bij hogeschool Van Hall Larenstein in Velp (2001) en volgde daarna de opleiding Landschapsarchitect aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Niek Roozen, onder meer bekend van de Floriade, zet al sinds de vorige eeuw in op stedelijke vergroening met als doel een gezondere wereld. Van der Poel: “We hebben, met input van onderzoekers, overheden en instellingen in 2011 ‘The Green City Guidelines’ uitgebracht, maar we merken nu steeds vaker, dat deze benadering super actueel is, ook vanuit het perspectief van de gezondheidszorg.” De BuitensteBinnenTuin is specifiek bedoeld voor patiënten van het oncologiecentrum. Er lopen wetenschappelijke onderzoeken, die gaan uitwijzen wat groen, kunst en voeding kunnen betekenen voor oncologiepatiënten. “Daarom hebben we die tuinen, samen met een team van professionals – ook mensen die in de ziekenhuizen zelf werken – herontworpen met gebruikmaking van ons design-implementatie model”, vertelt Maas. “En daaromheen een proces opgezet om ervoor te zorgen dat de zorgprofessionals de tuin ook integreren in hun werkprocessen. Pas dan gaat zo’n tuin echt meerwaarde opleveren.” vind ik net zo belangrijk met de groeiende tekorten aan zorgmedewerkers en de hoge uitval door stress en burn-out.” “We hebben alweer zo’n 10 jaar terug in samenwerking met Wageningen Universiteit en Research (WUR) The Green City Guidelines geschreven, waarin je tal van feiten vindt. Het is inderdaad zo dat mensen in het ziekenhuis sneller herstellen als ze zicht hebben op groen. Het heeft dus echt een wetenschappelijke basis dat groen een positief effect heeft op de gezondheid en dat is natuurlijk fijn voor ons vakgebied.” Beperkt onderzoek Aantonen van gezondheidsclaims is nog niet zo eenvoudig, omdat er nog maar beperkt onderzoek is gedaan. Maas: “Uit algemene literatuur valt op te maken dat zo’n tuin stress-verlagend werkt en een fijne afleiding biedt voor zorgmedewerkers en ook voor meer werkplezier zorgt. Ik denk dat het heel belangrijk is wat voor verhaal je eromheen vertelt. Ik zie die groene ruimtes zelf als een soort vluchtheuvel voor het brein: even ertussenuit, even weg van die stressvolle omgeving.’ Het is dus niet alleen zaak om zo’n groenproject echt goed te implementeren, maar ook om de gezondheidseffecten of belevingseffecten beter in beeld te krijgen? Maas: “Zeker! En dan niet alleen de effecten op de patiënten, maar ook die op de medewerkers en de bezoekers. Dat Onderzoeken laten zien, dat natuur en groenvoorzieningen stressverlagend werken. En dat bloemen, planten en natuurschoon rust bieden bij beladen gesprekken en boodschappen. Patiënten met kanker kunnen in de serre of in de tuin hun zinnen verzetten. 24 ONLINE.NL ONLINE.NL

GROEN IN DE ZORG De BuitensteBinnenTuin is de omsloten tuin behorend bij het Oncologiecentrum van VieCuri. De wens vanuit de artsen was om de buitenomgeving om te toveren naar een tuin waarin mensen kunnen wachten voordat ze een gesprek met de specialist hebben. De samenwerking met WUR leverde belangrijke nieuwe inzichten op, bijvoorbeeld de meerwaarde van groen op het vlak van de zuivering van de lucht. En nu weer de uitkomsten van een onderzoek dat stelt dat er, wanneer steden 30% bladerdek zouden hebben, duizenden mensen minder aan hittestress zouden overlijden. Van der Poel: “Zo zijn er ijzersterke argumenten om flink te gaan vergroenen en ook om bestaand groen te behouden. Grote bomen worden nog vaak veel te makkelijk gekapt, terwijl nu toch bekend moet zijn dat een boom van 20 jaar net zoveel ecosysteemdiensten levert als 400 kleine boompjes. Twintig jaar terug was groen nog een leuk sausje dat over een plan heenging, maar dat is nu echt anders. Ik merk dat ik als landschapsarchitect steeds meer zeggenschap krijg. Vroeger werd je er pas bijgehaald als de huizen er al zo’n beetje stonden.” Nieuw zorgcentrum Zo ontwikkelde haar bureau samen met een architect het nieuwe zorgcentrum voor mensen met dementie De Hogeweyk, van de Vivium Zorggroep. Van der Poel: “Dat was oorspronkelijk een flatgebouw met een stuk groen. Na sloop van het oude flatgebouw is daarvoor in de plaats een complex met laagbouw van twee of drie verdiepingen ge- ‘Voor de meeste tuinarchitecten en hoveniers gaat het om nieuwe doelgroepen’ komen met allerlei binnentuinen die gekoppeld zijn aan de verschillende leefstijlen waar de bewoners nog een sterke binding vanuit vroeger mee hebben, waardoor een wandelroute ontstond. Dat is een heel mooi en uniek project geworden, waar in de zorgwereld veel aandacht voor is.” Vivium streeft naar het normaliseren van de zorg voor mensen met ernstige dementie. Dat vroeg om een compleet nieuwe aanpak, waarbij het accent van de medische naar de sociale kant verschoof: van grote verpleegafdelingen stapte men over naar kleinere woongroepen van zeven mensen, die bovendien de vrijheid kregen om te doen wat ze wilden doen, zonder hulp of toezicht. Dat stelt bijzondere eisen aan de omgeving. Van der Poel: “Bij de inrichting werd bijvoorbeeld rekening gehouden met de verschillende profielen van de bewoners. Zo krijgen mensen die uit de stad komen een stadse woning aan een pleintje en zijn er huizen met een specifieke inrichting en een Indische tuin voor mensen met een Indische achtergrond. Door deze inrichting voelen nieuwe bewoners zich heel snel thuis.” Perspectief voor de sector Terwijl de visie die ten grondslag ligt aan De Hogeweyk in de zorgpraktijk ontstond en er vooraf geen wetenschappelijke onderbouwing voor was, blijken de bewoners in dit nieuwe zorgcentrum gemiddeld 2,5 jaar langer te leven en hebben zij ook minder medicijnen nodig. Van der Poel: “Een verklaring is dat de bewoners actiever worden en dat hun zintuigen meer geprikkeld worden. Ze kunnen er een rondje door het groen lopen, naar de kapper en de eigen supermarkt gaan en zelfs een beetje tuinieren. Omdat er ook bezoekers rondlopen, is het voor de bewoners alsof ze nog deel uitmaken van de normale maatschappij. En dat valt blijkbaar op: er is niet alleen een flinke wachtlijst, maar er komen ook deskundigen uit de hele wereld kijken.” ❚ ONLINE.NL ONLINE.NL 25

GROEN IN DE ZORG<br />

Green City Guidelines<br />

Wat op kleine schaal geldt voor zorgomgevingen,<br />

geldt in zekere zin ook voor de hele leefomgeving.<br />

Maar wat is nu eigenlijk een gezonde leefomgeving<br />

in ons in toenemende mate versteende land?<br />

Om hier meer over te weten te komen, spraken we<br />

met Judith van der Poel, landschapsarchitect en<br />

directeur van Niek Roozen Landscape.<br />

Sinds 2019 is Van der Poel de opvolger van de<br />

naamgever van het bureau, Niek Roozen. Zij<br />

studeerde Tuin- en Landschapsinrichting bij hogeschool<br />

Van Hall Larenstein in Velp (2001) en<br />

volgde daarna de opleiding Landschapsarchitect<br />

aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam.<br />

Niek Roozen, onder meer bekend van de Floriade,<br />

zet al sinds de vorige eeuw in op stedelijke vergroening<br />

met als doel een gezondere wereld. Van der<br />

Poel: “We hebben, met input van onderzoekers,<br />

overheden en instellingen in 2011 ‘The Green City<br />

Guidelines’ uitgebracht, maar we merken nu steeds<br />

vaker, dat deze benadering super actueel is, ook<br />

vanuit het perspectief van de gezondheidszorg.”<br />

De BuitensteBinnenTuin is specifiek bedoeld voor patiënten van het oncologiecentrum. Er lopen<br />

wetenschappelijke onderzoeken, die gaan uitwijzen wat groen, kunst en voeding kunnen betekenen voor<br />

oncologiepatiënten.<br />

“Daarom hebben we die tuinen, samen met een<br />

team van professionals – ook mensen die in de<br />

ziekenhuizen zelf werken – herontworpen met gebruikmaking<br />

van ons design-implementatie model”,<br />

vertelt Maas. “En daaromheen een proces opgezet<br />

om ervoor te zorgen dat de zorgprofessionals de<br />

tuin ook integreren in hun werkprocessen. Pas dan<br />

gaat zo’n tuin echt meerwaarde opleveren.”<br />

vind ik net zo belangrijk met de groeiende tekorten<br />

aan zorgmedewerkers en de hoge uitval<br />

door stress en burn-out.”<br />

“We hebben alweer zo’n 10 jaar terug in samenwerking<br />

met Wageningen Universiteit en<br />

Research (WUR) The Green City Guidelines geschreven,<br />

waarin je tal van feiten vindt. Het is<br />

inderdaad zo dat mensen in het ziekenhuis sneller<br />

herstellen als ze zicht hebben op groen. Het<br />

heeft dus echt een wetenschappelijke basis dat<br />

groen een positief effect heeft op de gezondheid<br />

en dat is natuurlijk fijn voor ons vakgebied.”<br />

Beperkt onderzoek<br />

Aantonen van gezondheidsclaims is nog niet zo<br />

eenvoudig, omdat er nog maar beperkt onderzoek<br />

is gedaan. Maas: “Uit algemene literatuur valt op<br />

te maken dat zo’n tuin stress-verlagend werkt en<br />

een fijne afleiding biedt voor zorgmedewerkers en<br />

ook voor meer werkplezier zorgt. Ik denk dat het<br />

heel belangrijk is wat voor verhaal je eromheen<br />

vertelt. Ik zie die groene ruimtes zelf als een soort<br />

vluchtheuvel voor het brein: even ertussenuit,<br />

even weg van die stressvolle omgeving.’<br />

Het is dus niet alleen zaak om zo’n groenproject<br />

echt goed te implementeren, maar ook om de<br />

gezondheidseffecten of belevingseffecten beter<br />

in beeld te krijgen? Maas: “Zeker! En dan niet<br />

alleen de effecten op de patiënten, maar ook<br />

die op de medewerkers en de bezoekers. Dat<br />

Onderzoeken laten zien, dat natuur en groenvoorzieningen stressverlagend werken. En dat bloemen, planten en<br />

natuurschoon rust bieden bij beladen gesprekken en boodschappen. Patiënten met kanker kunnen in de serre<br />

of in de tuin hun zinnen verzetten.<br />

24 ONLINE.NL<br />

ONLINE.NL

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!