Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vr <strong>26</strong> apr <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Serie Piano<br />
<strong>The</strong> <strong>man</strong> <strong>with</strong> <strong>the</strong> <strong>man</strong>y<br />
<strong>pianos</strong><br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale<br />
programmaboekje is een extra service<br />
ter voorbereiding op het concert. Het is<br />
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele<br />
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de<br />
andere concertbezoekers.<br />
Bij voorbaat dank.
Programma<br />
<strong>The</strong> <strong>man</strong> <strong>with</strong> <strong>the</strong> <strong>man</strong>y<br />
<strong>pianos</strong><br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong> piano<br />
Serie Piano<br />
Vr <strong>26</strong> apr <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 – 22.10 uur<br />
ca. 55 minuten voor de pauze<br />
ca. 40 minuten na de pauze<br />
Klavecimbel naar M. Mietke<br />
2<br />
Fortepiano naar Anton Walter<br />
Staat je mobiele telefoon al uit?<br />
Dank je wel.
Programma<br />
Johann Sebastian Bach (1685 - 1750)<br />
Chromatische Fantasie en Fuga in d BWV 903 (1714/19, rev. ca. 1730)<br />
Klavecimbel met twee <strong>man</strong>ualen van Christoph Kern 2013 naar M. Mietke, omvang F1 – f 3,<br />
drie registers 8’, 4’, 8’ luitregister, transpositie 392/415/440 Hz<br />
Carl Philipp E<strong>man</strong>uel Bach (1714 - 1788)<br />
Fantasie in fis Wq 67 (1787)<br />
Fortepiano van Christoph Kern, 2007 naar Anton Walter, Wenen 1795, omvang FF - c4<br />
(5 ½ octaven), Weens mechaniek, drie pedalen: (una chorda, moderator, demper), stemming 430 Hz<br />
Wolfgang Amadeus Mozart (1756 - 1791)<br />
Fantasie in c KV 475 (1785)<br />
Zie vorige fortepiano<br />
Felix Mendelssohn Bartholdy (1809 - 1847)<br />
Fantasie in fis op. 28 ‘Sonate écossaise’ (1833)<br />
Fortepiano van Christoph Kern, 2020 naar Conrad Graf, Wenen 18<strong>26</strong>, omvang CC - g4 (6 ½ octaven),<br />
Weens mechaniek, drei pedalen (una chorda, moderator, demper), stemming 430 Hz<br />
Pauze<br />
Frédéric Chopin (1810 - 1847)<br />
Fantasie in f op. 49 (1841)<br />
Originele vleugel van Igance Pleyel, Paris 1848, 2.12 m, omvang CC - a4, Weens mechaniek,<br />
twee pedalen (una chorda, demper), stemming 440 Hz<br />
Aleksandr Skrjabin (1872 - 1915)<br />
Fantasie in b op. 28 (1900)<br />
Steinway-concertvleugel D24, 2.74 m, Hamburg 2023<br />
Alfred Schnittke (1934 - 1998)<br />
Improvisatie en Fuga (1965)<br />
Zie vorige vleugel<br />
3
Toelichting<br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong> heeft niet alleen een immens breed repertoire, hij bespeelt ook nog<br />
eens vele soorten piano’s. Voor dit programma neemt hij maar liefst vier historische<br />
klavieren mee, om te bespelen naast de Steinway concertvleugel.<br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong> onderscheidt zich<br />
van vele andere pianisten doordat zowel<br />
de historische fortepiano als de moderne<br />
concertvleugel geen geheimen voor hem<br />
hebben. Om de <strong>man</strong>ier waarop de diverse<br />
componisten met het instrument van hun<br />
tijd omgingen optimaal over het voetlicht te<br />
brengen, koos <strong>Melnikov</strong> voor de vrije vorm<br />
van de fantasie. Tegelijkertijd demonstreert<br />
hij de ontwikkeling vanaf het klavecimbel tot<br />
aan de moderne concertvleugel.<br />
Johann Sebastian Bach<br />
Chromatische Fantasie en Fuga in d<br />
Bach componeerde de Chromatische<br />
Fantasie en Fuga vermoedelijk toen hij<br />
in Kö<strong>the</strong>n werkte. De titel is later aan het<br />
werk gegeven en niet van hemzelf. Ook<br />
voor toenmalige begrippen is het een<br />
uitzonderlijk werk.<br />
Het werk opent als een serie flarden van<br />
zeer verschillend karakter. Figuren die de<br />
musicus normaal speelt om de vingers los<br />
te maken bouwt hij groots uit. De harmonie<br />
ontwikkelt zich zeer onvoorspelbaar en de<br />
melodieën verlangen op allerlei plaatsen<br />
uitgebreide versieringen, vandaar dat<br />
vermoed wordt dat Bach zich liet inspireren<br />
door Franse klavecimbelmuziek. Deze<br />
eigenschappen, waarin het stuk zeer verschilt<br />
van Bachs andere klavecimbelwerken, zoals<br />
Das wohltemperierte Klavier, verklaren<br />
ook de reputatie van het werk. Ro<strong>man</strong>tisch<br />
ingestelde pianisten grepen het aan als<br />
een vehikel voor grootse expressie. Ook<br />
klavecinisten probeerden dat karakter over<br />
te brengen met het intiemere klavecimbel.<br />
De laatste jaren is er een kentering gaande<br />
en laten de pianisten zich eerder leiden door<br />
de mogelijkheden en beperkingen van het<br />
klavecimbel, waarvoor Bach het schreef,<br />
waardoor een meer intieme uitvoering<br />
ontstaat.<br />
Carl Philipp E<strong>man</strong>uel Bach<br />
Fantasie in fis<br />
Carl Philipp E<strong>man</strong>uel Bach is een van de<br />
weinige leerlingen van een genie die ook<br />
zelf een genie werd. Stond zijn vader in zijn<br />
Fantasie met één been in de Franse barok,<br />
de zoon stond met één been in de rococo.<br />
Carl Philipp beweerde dat zijn vader zijn<br />
belangrijkste leraar was, maar gaf aan het<br />
geleerde een volstrekt eigen draai. Wat hij<br />
van papa overnam, waren vooral de regels<br />
van het contrapunt, maar hij hanteerde ze<br />
veel losser dan zijn vader. Nog groter is het<br />
verschil in ritme en tempo. Zijn Freie Fantasie<br />
barst van de tempowisselingen en de<br />
onverwachte wendingen in de melodie.<br />
4
Toelichting<br />
Daarmee was C.Ph.E. een representant<br />
van de Empfindsamkeit, een stijl die<br />
opkwam in Duitsland halverwege de 18e<br />
eeuw. Van oorsprong was het een literaire<br />
beweging, maar al snel deed de muziek<br />
mee. Kenmerkend voor deze stijl is de<br />
behoefte aan demonstratieve expressie,<br />
grote en plotselinge contrasten in tempo<br />
en dynamiek en een onberekenbare vorm.<br />
Deze Fantasie – en verwante stukken, die<br />
bestemd waren voor de huiskamer – bestaat<br />
uit veel uiteenlopende fragmenten die zonder<br />
onderbreking in elkaar overgaan en waarin<br />
de musicus een samenhang moet zien te<br />
creëren.<br />
Wolfgang Amadeus Mozart<br />
Fantasie in c<br />
De behoefte aan grotere dynamische<br />
contrasten, die al aanwezig was bij<br />
Carl Philipp E<strong>man</strong>uel, verklaart ook de<br />
ontwikkeling van de pianoforte, een<br />
instrument dat én piano én forte kan spelen.<br />
Omdat het een instrument voor de huiskamer<br />
is – het concertwezen stond ten tijde van<br />
Mozart nog in de kinderschoenen – voldeed<br />
het bescheiden bereik aan zijn doel. Mozart<br />
schreef drie Fantasieën voor piano. Volgens<br />
getuigen leken ze op de improvisaties die<br />
Mozart ten beste gaf en hebben ze een<br />
virtuositeit die voor zijn tijd zeer uitzonderlijk<br />
was. De Fantasie KV 475 wordt soms gezien<br />
als de eerste helft van een tweeluik (met<br />
de Sonate KV 457), al is hier geen bewijs<br />
voor. Eventuele verwantschappen zouden<br />
de <strong>the</strong>atrale inslag, de grote moeilijkheid<br />
voor de musici, de sterke contrasten tussen<br />
de delen en de onduidelijkheid over het<br />
hoofd<strong>the</strong>ma kunnen zijn. Vanwege de <strong>the</strong>ma’s<br />
en de toonsoorten lijkt de Fantasie wel op<br />
een klassieke sonate, maar Mozart was de<br />
eerste om daarin tegelijk conventioneel en<br />
eigenzinnig te zijn.<br />
Felix Mendelssohn Bartholdy<br />
Fantasie ‘Sonate écossaise’<br />
De Fantasie van Mozart lijkt veel op<br />
die van Mendelssohn. Deze kende zijn<br />
klassieken want ze waren zijn belangrijkste<br />
voorbeelden: Mozart in de melodieën en de<br />
heldere frasering, Bach in het contrapunt.<br />
Nieuw was de hang naar verfijnd sentiment<br />
en een behoefte aan een niet-<strong>the</strong>atrale<br />
expressie en grote verhevenheid.<br />
Mendelssohn ontwikkelde een eigen<br />
vorm van pianistiek die we horen in zowel<br />
deze grootschalige Fantasie, zijn andere<br />
grote sonates en de veel kortere en<br />
minder complexe Lieder ohne Worte. De<br />
Fantasie heeft elementen van de klassieke<br />
sonatevorm, het hoofd<strong>the</strong>ma keert terug op<br />
een voorspelbaar moment en de ontwikkeling<br />
van de toonsoorten is gedeeltelijk volgens<br />
het klassieke boekje. De structuur is<br />
opgebouwd in de traditie van de fantasie: vele<br />
korte fragmenten vol grote overgangen in<br />
tempo, dynamiek en toonsoort. De virtuositeit<br />
is prominent, maar altijd dienstbaar aan de<br />
5
Toelichting<br />
verhevenheid. Het fantastische zit in de vorm,<br />
niet in de toon. Ook in de vrije vorm was<br />
de classicistische Mendelssohn volkomen<br />
zichzelf. Ondanks de grootse uitstraling is<br />
het een stuk voor een kleine zaal en daarmee<br />
geknipt voor een piano uit Mendelssohns tijd.<br />
Frédéric Chopin<br />
Fantasie in f<br />
De term fantasie is bij Chopin een wat<br />
merkwaardig begrip. De suggestie dat hij<br />
in zijn vele nocturnes, etudes, mazurka’s,<br />
polonaises en walsen meer conventioneel<br />
zou zijn, is maar zeer ten dele juist.<br />
In zijn grote vormen als ballades was hij zeer<br />
‘onklassiek’, waardoor men lange tijd moeite<br />
had met deze stukken. De lange Fantasie<br />
opent en eindigt zeer rustig. Halverwege<br />
bevindt zich een koraalachtige passage<br />
waarin de harmonie zich op een heel andere<br />
<strong>man</strong>ier ontwikkelt dan gebruikelijk was in die<br />
tijd; daardoor vonden velen in Chopins tijd<br />
zijn muziek ook zo buitenissig. Voor en na<br />
dat koraal klinken turbulente uitbarstingen<br />
waarin Chopin af en toe op gespannen<br />
voet staat met zijn zachtaardig klinkende<br />
instrument. Chopin is niet altijd de meester<br />
van tere salonmuziek, maar soms ook de<br />
hoog dramatische componist die graag<br />
flink wil uitpakken. Chopin leefde in een tijd<br />
waarin het concertwezen begon te floreren,<br />
concertzalen groter werden en nieuwe<br />
instrumenten werden gebouwd met het oog<br />
op het nieuwe formaat van de concertzaal.<br />
De Steinway was na Chopins tijd het ideale<br />
instrument voor pianisten met grootste<br />
plannen. Het is een uitdaging om de intieme<br />
kant van de Fantasie te laten uitkomen op<br />
een piano uit Chopins tijd.<br />
Aleksandr Skrjabin<br />
Fantasie in b<br />
<strong>Alexander</strong> Skrjabin had het fantastische<br />
altijd hoog in het vaandel. Ook als hij zich<br />
bediende van overgeleverde vormen als<br />
prelude, etude en sonate bleef het resultaat<br />
telkens ongewis.<br />
Behalve componist was Skrjabin ook een<br />
fantastisch pianist en hij schreef graag<br />
voor de pianist die maximaal wilde worden<br />
uitgedaagd. Zijn Sonate-Fantasie op. 28 uit<br />
1900 is een van zijn laatste stukken waarin<br />
nog de invloed is te horen van Chopin.<br />
De melodieën en de mix van melodie<br />
en versiering doen denken aan de Pool,<br />
maar de harmonie is al grotendeels die<br />
van de latere, volstrekt eigenzinnige Rus.<br />
Even onberekenbaar is de vorm. Er is een<br />
hoofd<strong>the</strong>ma en een centrale toonsoort<br />
(b klein), maar Skrjabin houdt ervan elk<br />
moment hyperdramatisch te maken en<br />
zonder overgang te springen van de ene<br />
extase naar de andere waardoor het stuk,<br />
ook vanwege zijn lengte, ironisch genoeg<br />
een vlakke lappendeken dreigt te worden.<br />
In latere stukken bedacht hij hiervoor twee<br />
oplossingen: of korte stukken maken met een<br />
duidelijke climax of langere werken schrijven<br />
6
Toelichting<br />
met meer afwisseling tussen meer en minder<br />
dramatiek. Hier zit het fantastische in de<br />
per<strong>man</strong>ente hang naar het overweldigende.<br />
Alfred Schnittke<br />
Improvisatie en Fuga<br />
Alfred Schnittke was een Duitse Rus die<br />
voor een deel opgroeide in Wenen. Van die<br />
West-Europese achtergrond nam hij muziek<br />
met een sterke behoefte tot dramatiek en<br />
het denken in duidelijke muzikale bogen en<br />
proporties mee.<br />
Zijn ervaringen met het communisme gaven<br />
aan dat klassieke instinct een draconische<br />
draai. De botsing tussen die twee aspecten<br />
is in veel van zijn composities te vinden.<br />
De titel Improvisatie lijkt in dit verband op<br />
Fantasie en er zijn overeenkomsten met de<br />
overige Fantasieën op dit concert: de grillige<br />
opbouw, een centrum van de harmonie (geen<br />
toonsoort in de klassieke zin van het woord,<br />
wel een soort centrum dat de pianist hoorbaar<br />
moet maken) en grote variatie in textuur. De<br />
Fuga die volgt lijkt gelijkmatiger, maar schijn<br />
bedriegt. Het <strong>the</strong>ma verschijnt in de meest<br />
uiteenlopende gedaanten en sferen, van<br />
zeer lyrisch tot uiterst heftig, alsof de Fuga<br />
een onvoorspelbare fantasie is met moderne<br />
middelen. Zoals bij Schnittke de moderne<br />
details passen in een klassieke opbouw, zo<br />
hebben alle componisten op dit concert van<br />
voor zijn tijd iets zeer avant-gardistisch.<br />
E<strong>man</strong>uel Overbeeke<br />
7
Biografieën<br />
Componisten<br />
Johann Sebastian<br />
Bach (1685 - 1750) was<br />
afkomstig uit een oud<br />
muzikantengeslacht van<br />
organisten, cantors en<br />
stadsmuzikanten. Als<br />
jongen leerde hij viool en<br />
orgel spelen en hij zong<br />
in het kerkkoor van zijn<br />
geboorteplaats Eisenach. Op<br />
negenjarige leeftijd verloor<br />
hij zijn beide ouders en zijn<br />
oudste broer ontfermde<br />
zich over hem. Van hem<br />
leerde hij klavier spelen en<br />
op zijn zeventiende begon<br />
zijn leven als professional<br />
waarbij de aanstellingen<br />
elkaar in vrij snel tempo<br />
opvolgden: Weimar, Arnstadt,<br />
Mühlhausen, Kö<strong>the</strong>n en<br />
tenslotte Leipzig. Terwijl<br />
in Kö<strong>the</strong>n de nadruk lag<br />
8<br />
op de wereldlijke muziek,<br />
was Bach vanaf 1722 in<br />
Leipzig als cantor van de<br />
Thomaskirche gefocust op<br />
de kerkmuziek volgens de<br />
Lu<strong>the</strong>rse liturgie. De vele<br />
partituren die bewaard zijn<br />
gebleven vormen nog altijd<br />
een enorme inspiratie en<br />
deze muziek is voor velen ‘de<br />
maatstaf’.<br />
Carl Philipp E<strong>man</strong>uel<br />
Bach (1714 - 1788) werd<br />
van alle Bachzonen<br />
de meest invloedrijke<br />
componist. Na zijn in muziek<br />
ondergedompelde jeugd<br />
studeerde hij zeven jaar lang<br />
rechten aan de universiteit<br />
van Leipzig. Daarna koos hij<br />
definitief voor de muziek en<br />
kreeg in 1738 een aanstelling<br />
in Berlijn als hofmusicus<br />
in dienst van Frederik II<br />
van Pruisen. Hij zocht in<br />
Berlijn aansluiting bij de<br />
‘maandagclub’ bestaande<br />
uit filosofen, schrijvers<br />
en musici, die wekelijks<br />
bij elkaar kwamen. De<br />
gesprekken vormden voor<br />
hem een aanmoediging tot<br />
artistieke experimenten. Zo<br />
speelde hij een belangrijke<br />
rol in het creëren van de<br />
nieuwe stijl ‘empfindsame<br />
Stil’. In 1767 vertrok hij<br />
naar Hamburg waar hij<br />
kapelmeester werd van de<br />
vijf hoofdkerken, maar waar<br />
hij ook vele belangrijke<br />
wereldlijke werken schreef.<br />
Beroemd werd hij met zijn<br />
pianomethode Versuch über<br />
die wahre Art das Clavier<br />
zu spielen, waarmee hij een<br />
enorme invloed uitoefende<br />
op latere generaties<br />
waaronder Mozart en<br />
Beethoven.<br />
Wolfgang Amadeus Mozart<br />
(1756 - 1791) werd van de<br />
rebel van Salzburg de held<br />
van het klassieke Wenen.<br />
Onder de vleugels van<br />
zijn vader Leopold reisde<br />
Mozart van zijn zesde tot<br />
zijn drieëntwintigste jaar<br />
als componerend, viool- en<br />
<strong>pianos</strong>pelend wonderkind<br />
door Europa. Zijn enorme<br />
vermogen tot absorberen
Biografieën<br />
maakte dat deze reizen een<br />
diepgaande invloed hadden<br />
op zijn componeren. In<br />
Salzburg was hij aanvankelijk<br />
als hofmusicus in dienst<br />
van de aartsbisschop, maar<br />
in 1781 kwam het tot een<br />
breuk en Mozart vestigde<br />
zich in Wenen als eerste<br />
zelfstandige musicus in de<br />
geschiedenis. Daar werd hij<br />
beroemd en rijk maar gaf het<br />
geld te makkelijk uit, zodat<br />
hij toch altijd krap bij kas zat.<br />
Met zijn soloconcerten, zijn<br />
symfonieën, zijn opera’s<br />
en zijn kamermuziek wist<br />
hij twee soorten publiek<br />
te bedienen: het grote,<br />
niet speciaal onderlegde<br />
publiek, en de ‘kenners’. Of<br />
het nu ging om de opera, de<br />
symfonie, het soloconcert,<br />
het strijkkwartet, de<br />
pianoliteratuur of om vocale<br />
werken, op alle gebieden<br />
leverde Mozart bijdragen die<br />
gelden als de beste en de<br />
bekendste in hun soort.<br />
De Duitse componist Felix<br />
Mendelssohn (1809 - 1847),<br />
groeide op in voor een<br />
musicus wellicht ideale<br />
materiële en culturele<br />
omstandigheden. Zijn vader<br />
was bankier, zijn moeder<br />
uitermate artistiek en literair<br />
begaafd en zijn grootvader<br />
Mozes Mendelssohn was<br />
een bekend Joods filosoof.<br />
De jonge Felix kreeg<br />
van jongs af aan de best<br />
mogelijke opleiding. Van<br />
Carl Friedrich Zelter kreeg<br />
hij zijn liefde voor Bach mee.<br />
Dat resulteerde in 1829 in<br />
de eerste uitvoering van<br />
de Matthäus Passion sinds<br />
de dood van Bach en het<br />
begin van de Bachrevival.<br />
De componist had toen al<br />
ruimschoots naam gemaakt<br />
met jeugdwerken als de<br />
Symfonieën voor strijkers,<br />
zijn Octet, de ouverture<br />
Midzomernachtsdroom en<br />
zijn Eerste symfonie. Er<br />
zouden nog vier symfonieën,<br />
diverse concerten en meer<br />
volgen die Mendelssohn<br />
zouden verheffen tot een van<br />
de belangrijkste componisten<br />
van de eerste helft van de<br />
19e eeuw. In 1937 werd hij<br />
de eerste Kapellmeister<br />
van het beroemde<br />
Gewandhausorchester in<br />
Leipzig wat hij met een<br />
kleine onderbreking tot zijn<br />
vroegtijdige dood in 1847 zou<br />
blijven.<br />
Daguerrotype door Bisson ca. 1849<br />
De van oorsprong Poolse<br />
componist Frédéric Chopin<br />
(1810 - 1849), kind van<br />
een Franse vader en een<br />
9
Biografieën<br />
Poolse moeder, stond in zijn<br />
vaderland al snel bekend als<br />
een muzikaal genie. In 1830<br />
brak echter in grote delen van<br />
Polen de Novemberopstand<br />
uit als reactie op het<br />
autoritaire en repressieve<br />
bewind van tsaar Nicolaas I.<br />
Chopin ontvluchtte dit<br />
oorlogsgeweld en vestigde<br />
zich na een korte tussenstop<br />
in Wenen in Parijs waar<br />
hij zich al gauw ontpopte<br />
tot een geliefkoosde gast<br />
in de talrijke artistieke en<br />
literaire salons van de Franse<br />
hoofdstad. Hij groeide uit<br />
tot een van de belangrijkste<br />
pianisten en componisten<br />
en verkeerde doorlopend in<br />
adellijke kringen. Hij verfijnde<br />
vormen als de mazurka,<br />
polonaise en nocturne en hij<br />
voegde het zijne toe aan de<br />
19e-eeuwse pianotechniek.<br />
Ook zijn liefdesleven en<br />
zijn gezondheid waren<br />
veelbesproken onderwerpen.<br />
Vooral zijn stormachtige<br />
relatie met de Franse<br />
schrijfster George Sand werd<br />
breed uitgemeten.<br />
De Russische componist en<br />
pianist Aleksandr Skrjabin<br />
(1872 - 1915) werd geboren in<br />
een aristocratische familie.<br />
Al op vijfjarige leeftijd bleek<br />
10<br />
hij een groot muzikaal talent<br />
te hebben, ook al kreeg hij<br />
pas vanaf zijn elfde serieus<br />
pianoles. Hij studeerde<br />
piano en compositie aan<br />
het Conservatorium van<br />
Moskou. Toen hij in 1892 zou<br />
afstuderen werd hij door een<br />
conflict niet toegelaten tot<br />
het compositie-examen en<br />
verliet hij het conservatorium<br />
zonder diploma.<br />
Hij bouwde een goede<br />
praktijk op als componist en<br />
concertpianist. Hij was van<br />
1892 tot 1902 pianodocent<br />
aan het Conservatorium van<br />
Moskou en leefde daarna<br />
als freelancecomponist en<br />
-pianist. Zijn composities<br />
lagen in eerste instantie in de<br />
lijn van Chopin, maar in het<br />
eerste decennium van de 20e<br />
eeuw raakte hij in de ban van<br />
het mystieke gedachtengoed.<br />
Zijn composities werden<br />
atonaler en mysterieuzer.<br />
Zijn ‘Gesamtkunstwerk’<br />
Mysterium moest de<br />
kroon op zijn werk worden;<br />
door zijn dood door een<br />
bloedvergiftiging bleef het<br />
onvoltooid.<br />
Alfred Schnittke (1934 -<br />
1998) begon zijn muzikale<br />
opleiding in Wenen, maar<br />
zette deze na drie jaar voort<br />
aan het Conservatorium in<br />
Moskou waar hij later ook<br />
les gaf. Hij was daar leraar<br />
instrumentatie van 1962 tot<br />
1972. Daarna werd Schnittke<br />
zelfstandige componist en<br />
schreef muziek voor meer<br />
dan zestig films. Schnittkes<br />
vroege composities zijn<br />
sterk beïnvloed door het<br />
naoorlogse serialisme.<br />
Al snel vond hij deze stijl<br />
onbevredigend en zocht<br />
hij zijn eigen weg door de
Biografieën<br />
muziekgeschiedenis. Zijn<br />
al dan niet parodistische<br />
gebruik van verschillende<br />
stijlen en vormen leidde tot<br />
het polystilisme. Hij werd<br />
geïnspireerd door een groot<br />
aantal vooraanstaande<br />
uitvoerders, waaronder<br />
Mstislav Rostropovitsj, die<br />
zich inzette om zijn twee<br />
Celloconcerten wereldroem<br />
te verschaffen. Vanaf 1980<br />
kreeg Schnittkes muziek<br />
meer en meer internationale<br />
aandacht. Hij ontving veel<br />
awards en eremedailles. Hij<br />
componeerde in totaal negen<br />
symfonieën, zes concerti<br />
grossi, concerten voor viool,<br />
cello, piano, strijkkwartetten,<br />
kamermuziek, balletten,<br />
koorwerken en drie opera’s.<br />
Uitvoerende<br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />
Piano<br />
De Russische pianist<br />
<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />
(1973) studeerde af aan<br />
het Conservatorium van<br />
Moskou onder Lev Naumov.<br />
In Moskou trok <strong>Melnikov</strong><br />
al op jonge leeftijd de<br />
aandacht van de grote<br />
pianist Svjatoslav Richter,<br />
die hem uitnodigde op te<br />
treden op zijn festivals in<br />
Rusland en Frankrijk.<br />
<strong>Melnikov</strong> ontving belangrijke<br />
prijzen bij vooraanstaande<br />
wedstrijden zoals het<br />
Internationale Robert<br />
Schu<strong>man</strong>n Concours in<br />
Zwickau (1989) en het<br />
Concours Musical Reine<br />
Elisabeth in Brussel (1991).<br />
Als solist trad <strong>Alexander</strong><br />
<strong>Melnikov</strong> op met orkesten als<br />
het Gewandhausorchester<br />
Leipzig, BBC Philharmonic<br />
en Orchestre des Champs<br />
Élysées. Zijn interesse<br />
voor de historische<br />
uitvoeringspraktijk komt<br />
tot uiting in optredens<br />
met historische ensembles<br />
als Musica Aeterna en<br />
foto: Julien Mignot<br />
Akademie für Alte Musik<br />
Berlin. Kamermuziek maakt<br />
hij onder anderen met<br />
bariton Georg Nigl, cellist<br />
Jean-Guihen Queyras en<br />
violiste Isabelle Faust. Met<br />
laatstgenoemde ontving hij in<br />
2010 een Gramophone Award<br />
voor de complete opname<br />
van de Beethovensonates<br />
voor viool en piano. Ook<br />
namen ze de Vioolsonates<br />
op. 100 van Johannes<br />
Brahms op. Zijn veelgeprezen<br />
opname van 24 Preludes<br />
en Fuga’s van Sjostakovitsj,<br />
kreeg onder andere de BBC<br />
Music Magazine Award<br />
toegekend en is door BBC<br />
Music Magazine opgenomen<br />
in het overzicht ‘50 Greatest<br />
Recordings of All Time’. Zijn<br />
opname Four Piece, Four<br />
Piano’s uit 2018 werd zeer<br />
geprezen door critici.<br />
11
Verwacht<br />
Serie Piano<br />
Za 1 jun <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Van Rameau tot<br />
Rach<strong>man</strong>inov<br />
Nathalia Milstein<br />
‘Een van de grootste talenten van de nieuwe generatie’,<br />
noemde France Musique haar al. En de Sunday Times<br />
roemde Nathalia Milstein als ‘een ware artiest in het bezit<br />
van een superbe techniek’. Hoog tijd om deze pianiste uit<br />
een zeer muzikale familie te presenteren in de serie Piano<br />
met een even mooi als uitdagend solorecital. Met het<br />
uitdagende programma dat leidt van Rameau via Fauré’s<br />
zelden gehoorde Thème et variations en Debussy’s Images<br />
naar Rach<strong>man</strong>inov maakt ze de belofte meer dan waar.<br />
De in Frankrijk geboren Nathalia Milstein, zus van violiste<br />
Maria, stamt uit een Russische muzikantenfamilie; haar<br />
grootvader was de pianodocent van groo<strong>the</strong>den als Bella<br />
Davidovich en Elisabeth Leonskaja. Zelf leerde ze het vak van<br />
haar vader, van Nelson Goerner en van András Schiff. Sinds<br />
haar doorbraak na het winnen van de Dublin International<br />
Piano Competition in 2015 wordt ze steevast geroemd<br />
om haar ‘rondom gepolijste, karaktervolle spel’, zoals de<br />
Volkskrant schreef naar aanleiding van haar jongste solo-cd<br />
Visions Fugitives.<br />
Nathalia Milstein<br />
foto: Marco Borggreve<br />
Programma: Werken van Jean-Philippe Rameau / Gabriel<br />
Fauré Thème et variations op. 73 / Claude Debussy Images<br />
boek 1 / Sergej Rach<strong>man</strong>inov Études-tableaux op. 39<br />
12
Seizoen <strong>2024</strong>-2025<br />
Serie Piano<br />
De piano: 88 toetsen die een heel muzikaal universum herbergen. Want wie heeft er<br />
niet voor het klavier geschreven? Een alfabet bij elkaar: van Beethoven, Brahms, Bartók<br />
tot Schubert, Scarlatti en Sjostakovitsj. Ontdek nieuwe stukken of geniet van grote<br />
klassiekers. De interessantste pianisten van onze tijd nemen je graag mee in dit altijd<br />
uitdijende, veelkleurige heelal van klanken.<br />
za 28 sep / 20.15 uur<br />
Ro<strong>man</strong>tische fantasieën<br />
<strong>Alexander</strong> Malofeev<br />
di 29 okt / 20.15 uur<br />
Lubimov 80!<br />
Lubimov, <strong>Melnikov</strong>, Pashchenko + Poprugin<br />
vr 15 nov / 20.15 uur<br />
Schönbergs laboratorium<br />
Pierre-Laurent Aimard<br />
do 19 dec / 20.15 uur<br />
Componerende klavierleeuwen<br />
Yeol Eum Son<br />
wo 8 jan / 20.15 uur<br />
Visioenen voor twee piano’s<br />
Pavel Kolesnikov + Samson Tsoy<br />
za 5 apr / 18.00 uur<br />
Sonate Marathon I<br />
Tamara Stefanovich<br />
za 5 apr / 20.00 uur<br />
Sonate Marathon II<br />
Tamara Stefanovich<br />
za 5 apr / 22.00 uur<br />
Sonate Marathon III<br />
Tamara Stefanovich<br />
vr 9 mei / 20.15 uur<br />
Sonata<br />
Paul Lewis<br />
Bekijk het gehele nieuwe seizoen op<br />
muziekgebouw.nl.<br />
za 15 feb / 20.15 uur<br />
Mondschein<br />
Alice Sara Ott<br />
vr 7 mrt / 20.15 uur<br />
Ravel 150<br />
Julien Libeer<br />
13
Verwacht<br />
April<br />
10e Cello Biënnale<br />
Amsterdam - <strong>The</strong><br />
Kick Off<br />
zo 28 apr<br />
14.00 uur / Kleine Zaal<br />
Masterclass<br />
Pieter Wispelwey<br />
14.00 uur / Bimhuis<br />
Familie Vermi-Celli (5+)<br />
Chieko Donker Duyvis +<br />
Simon Velthuis<br />
zo 28 apr / 17.00 uur /<br />
Bimhuis<br />
Nesrine ft. Anissa<br />
CELLOFEST<br />
zo 28 apr / 20.15 uur<br />
Unieke Dvořák<br />
Maximilian Hornung + friends<br />
Mei<br />
wo 1 + do 2 mei / 20.15 uur<br />
De duivelskunstenaar<br />
Nederlands Blazers Ensemble<br />
vr 3 mei / 20.15 uur<br />
Motetten<br />
Nederlandse Bachvereniging<br />
za 4 mei / 14.15 uur<br />
Schubertiade<br />
IJ-Salon<br />
zo 5 mei / 20.00 uur /<br />
Kleine Zaal<br />
Spirituals<br />
Arturo den Hartog +<br />
Mattias Spee<br />
wo 8 mei / 20.15 uur<br />
Steel Stolen<br />
Nederlands Kamerkoor, HIIIT +<br />
Maya Frid<strong>man</strong><br />
vr 10 mei / 20.15 uur<br />
Monteverdi in Vlaanderen<br />
B’Rock Vocal Consort &<br />
Orchestra<br />
za 11 mei / 20.15 uur<br />
Philip Glass in India<br />
Amsterdam Sinfonietta<br />
zo 12 mei / 11.00 uur /<br />
Kleine Zaal<br />
Die Kunst der Fuge<br />
Laurens de Man<br />
zo 12 mei / 15.00 uur<br />
Streetwise<br />
Calefax<br />
zo 12 mei / 15.00 uur /<br />
Plein <strong>The</strong>ater<br />
Trombone Double Bill<br />
Kevin Toksöz Fairbairn +<br />
Dalton Harris<br />
SoundLAB Workshop<br />
Maak je eigen muziek met de<br />
wonderlijkste instrumenten.<br />
Voor kinderen (7+) met<br />
volwassenen in de Atriumzaal<br />
om 13.00 uur op verschillende<br />
zondagen. Kaartjes via<br />
muziekgebouw.nl/soundlab<br />
WannaSwing<br />
Op de kade voor het<br />
Muziekgebouw staat de<br />
interactieve muziekinstallatie<br />
WannaSwing van <strong>the</strong>atermaakster<br />
Caecilia Thunissen<br />
en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />
schommels sturen composities<br />
aan van hedendaagse<br />
componisten als Joey Roukens,<br />
Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />
Zie voor meer informatie<br />
muziekgebouw.nl/wannaswing<br />
Huil van de Wolff<br />
Elke 22e van de maand<br />
klinkt om 20.00 uur het<br />
geluidsmonument Huil van<br />
de Wolff van Martijn Padding<br />
ter herinnering aan oprichter<br />
van het Muziekgebouw<br />
Jan Wolff (1941 - 2012).<br />
muziekgebouw. nl/<br />
huilvandewolff<br />
Geheimtips<br />
Bijzondere concerten<br />
die je niet mag missen.<br />
muziekgebouw.nl/geheimtips<br />
14
Foto: Erik van Gurp<br />
Op de hoogte blijven?<br />
Mis geen enkel concert en schrijf je<br />
in voor onze nieuwsbrief! Scan de<br />
QR-code of ga naar muziekgebouw.<br />
nl/nieuwsbrief. Of volg ons via<br />
Facebook, LinkedIn of Instagram.<br />
4’33 grand café<br />
Kom voor of na het concert eten<br />
in 4’33 grand café. Reserveren:<br />
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />
Rondom het concert<br />
- Na aanvang van het concert heb je<br />
geen toegang meer tot de zaal.<br />
- Zet je mobiele telefoon uit voor<br />
aanvang van het concert.<br />
- Het maken van beeld- of<br />
geluidsopnamen in de zaal alleen<br />
met schriftelijke toestemming.<br />
- Algemene Bezoekersvoorwaarden<br />
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />
Bij de prijs inbegrepen<br />
Reserveringskosten zijn bij de<br />
kaartprijs inbegrepen.<br />
Ook een drankje, tenzij anders<br />
vermeld op je concertkaartje.<br />
Word Vriend<br />
Inkomsten uit kaartverkoop dekken<br />
ten dele onze kosten.<br />
Word vriend: met jouw steun<br />
kunnen we concerten op het<br />
hoogste niveau blijven organiseren.<br />
Meer informatie:<br />
muziekgebouw.nl/wordvriend<br />
Dank!<br />
Wij kunnen niet zonder de steun van<br />
onze vaste subsidiënten en Vrienden<br />
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />
daarvoor zeer erkentelijk.<br />
Druk binnenwerk<br />
druk & printservice<br />
15