25.04.2024 Views

2024 04 26 The man with the many pianos - Alexander Melnikov

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Vr <strong>26</strong> apr <strong>2024</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Serie Piano<br />

<strong>The</strong> <strong>man</strong> <strong>with</strong> <strong>the</strong> <strong>man</strong>y<br />

<strong>pianos</strong><br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />

Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale<br />

programmaboekje is een extra service<br />

ter voorbereiding op het concert. Het is<br />

uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />

tijdens het concert te raadplegen via je mobiele<br />

telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de<br />

andere concertbezoekers.<br />

Bij voorbaat dank.


Programma<br />

<strong>The</strong> <strong>man</strong> <strong>with</strong> <strong>the</strong> <strong>man</strong>y<br />

<strong>pianos</strong><br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong> piano<br />

Serie Piano<br />

Vr <strong>26</strong> apr <strong>2024</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 – 22.10 uur<br />

ca. 55 minuten voor de pauze<br />

ca. 40 minuten na de pauze<br />

Klavecimbel naar M. Mietke<br />

2<br />

Fortepiano naar Anton Walter<br />

Staat je mobiele telefoon al uit?<br />

Dank je wel.


Programma<br />

Johann Sebastian Bach (1685 - 1750)<br />

Chromatische Fantasie en Fuga in d BWV 903 (1714/19, rev. ca. 1730)<br />

Klavecimbel met twee <strong>man</strong>ualen van Christoph Kern 2013 naar M. Mietke, omvang F1 – f 3,<br />

drie registers 8’, 4’, 8’ luitregister, transpositie 392/415/440 Hz<br />

Carl Philipp E<strong>man</strong>uel Bach (1714 - 1788)<br />

Fantasie in fis Wq 67 (1787)<br />

Fortepiano van Christoph Kern, 2007 naar Anton Walter, Wenen 1795, omvang FF - c4<br />

(5 ½ octaven), Weens mechaniek, drie pedalen: (una chorda, moderator, demper), stemming 430 Hz<br />

Wolfgang Amadeus Mozart (1756 - 1791)<br />

Fantasie in c KV 475 (1785)<br />

Zie vorige fortepiano<br />

Felix Mendelssohn Bartholdy (1809 - 1847)<br />

Fantasie in fis op. 28 ‘Sonate écossaise’ (1833)<br />

Fortepiano van Christoph Kern, 2020 naar Conrad Graf, Wenen 18<strong>26</strong>, omvang CC - g4 (6 ½ octaven),<br />

Weens mechaniek, drei pedalen (una chorda, moderator, demper), stemming 430 Hz<br />

Pauze<br />

Frédéric Chopin (1810 - 1847)<br />

Fantasie in f op. 49 (1841)<br />

Originele vleugel van Igance Pleyel, Paris 1848, 2.12 m, omvang CC - a4, Weens mechaniek,<br />

twee pedalen (una chorda, demper), stemming 440 Hz<br />

Aleksandr Skrjabin (1872 - 1915)<br />

Fantasie in b op. 28 (1900)<br />

Steinway-concertvleugel D24, 2.74 m, Hamburg 2023<br />

Alfred Schnittke (1934 - 1998)<br />

Improvisatie en Fuga (1965)<br />

Zie vorige vleugel<br />

3


Toelichting<br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong> heeft niet alleen een immens breed repertoire, hij bespeelt ook nog<br />

eens vele soorten piano’s. Voor dit programma neemt hij maar liefst vier historische<br />

klavieren mee, om te bespelen naast de Steinway concertvleugel.<br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong> onderscheidt zich<br />

van vele andere pianisten doordat zowel<br />

de historische fortepiano als de moderne<br />

concertvleugel geen geheimen voor hem<br />

hebben. Om de <strong>man</strong>ier waarop de diverse<br />

componisten met het instrument van hun<br />

tijd omgingen optimaal over het voetlicht te<br />

brengen, koos <strong>Melnikov</strong> voor de vrije vorm<br />

van de fantasie. Tegelijkertijd demonstreert<br />

hij de ontwikkeling vanaf het klavecimbel tot<br />

aan de moderne concertvleugel.<br />

Johann Sebastian Bach<br />

Chromatische Fantasie en Fuga in d<br />

Bach componeerde de Chromatische<br />

Fantasie en Fuga vermoedelijk toen hij<br />

in Kö<strong>the</strong>n werkte. De titel is later aan het<br />

werk gegeven en niet van hemzelf. Ook<br />

voor toenmalige begrippen is het een<br />

uitzonderlijk werk.<br />

Het werk opent als een serie flarden van<br />

zeer verschillend karakter. Figuren die de<br />

musicus normaal speelt om de vingers los<br />

te maken bouwt hij groots uit. De harmonie<br />

ontwikkelt zich zeer onvoorspelbaar en de<br />

melodieën verlangen op allerlei plaatsen<br />

uitgebreide versieringen, vandaar dat<br />

vermoed wordt dat Bach zich liet inspireren<br />

door Franse klavecimbelmuziek. Deze<br />

eigenschappen, waarin het stuk zeer verschilt<br />

van Bachs andere klavecimbelwerken, zoals<br />

Das wohltemperierte Klavier, verklaren<br />

ook de reputatie van het werk. Ro<strong>man</strong>tisch<br />

ingestelde pianisten grepen het aan als<br />

een vehikel voor grootse expressie. Ook<br />

klavecinisten probeerden dat karakter over<br />

te brengen met het intiemere klavecimbel.<br />

De laatste jaren is er een kentering gaande<br />

en laten de pianisten zich eerder leiden door<br />

de mogelijkheden en beperkingen van het<br />

klavecimbel, waarvoor Bach het schreef,<br />

waardoor een meer intieme uitvoering<br />

ontstaat.<br />

Carl Philipp E<strong>man</strong>uel Bach<br />

Fantasie in fis<br />

Carl Philipp E<strong>man</strong>uel Bach is een van de<br />

weinige leerlingen van een genie die ook<br />

zelf een genie werd. Stond zijn vader in zijn<br />

Fantasie met één been in de Franse barok,<br />

de zoon stond met één been in de rococo.<br />

Carl Philipp beweerde dat zijn vader zijn<br />

belangrijkste leraar was, maar gaf aan het<br />

geleerde een volstrekt eigen draai. Wat hij<br />

van papa overnam, waren vooral de regels<br />

van het contrapunt, maar hij hanteerde ze<br />

veel losser dan zijn vader. Nog groter is het<br />

verschil in ritme en tempo. Zijn Freie Fantasie<br />

barst van de tempowisselingen en de<br />

onverwachte wendingen in de melodie.<br />

4


Toelichting<br />

Daarmee was C.Ph.E. een representant<br />

van de Empfindsamkeit, een stijl die<br />

opkwam in Duitsland halverwege de 18e<br />

eeuw. Van oorsprong was het een literaire<br />

beweging, maar al snel deed de muziek<br />

mee. Kenmerkend voor deze stijl is de<br />

behoefte aan demonstratieve expressie,<br />

grote en plotselinge contrasten in tempo<br />

en dynamiek en een onberekenbare vorm.<br />

Deze Fantasie – en verwante stukken, die<br />

bestemd waren voor de huiskamer – bestaat<br />

uit veel uiteenlopende fragmenten die zonder<br />

onderbreking in elkaar overgaan en waarin<br />

de musicus een samenhang moet zien te<br />

creëren.<br />

Wolfgang Amadeus Mozart<br />

Fantasie in c<br />

De behoefte aan grotere dynamische<br />

contrasten, die al aanwezig was bij<br />

Carl Philipp E<strong>man</strong>uel, verklaart ook de<br />

ontwikkeling van de pianoforte, een<br />

instrument dat én piano én forte kan spelen.<br />

Omdat het een instrument voor de huiskamer<br />

is – het concertwezen stond ten tijde van<br />

Mozart nog in de kinderschoenen – voldeed<br />

het bescheiden bereik aan zijn doel. Mozart<br />

schreef drie Fantasieën voor piano. Volgens<br />

getuigen leken ze op de improvisaties die<br />

Mozart ten beste gaf en hebben ze een<br />

virtuositeit die voor zijn tijd zeer uitzonderlijk<br />

was. De Fantasie KV 475 wordt soms gezien<br />

als de eerste helft van een tweeluik (met<br />

de Sonate KV 457), al is hier geen bewijs<br />

voor. Eventuele verwantschappen zouden<br />

de <strong>the</strong>atrale inslag, de grote moeilijkheid<br />

voor de musici, de sterke contrasten tussen<br />

de delen en de onduidelijkheid over het<br />

hoofd<strong>the</strong>ma kunnen zijn. Vanwege de <strong>the</strong>ma’s<br />

en de toonsoorten lijkt de Fantasie wel op<br />

een klassieke sonate, maar Mozart was de<br />

eerste om daarin tegelijk conventioneel en<br />

eigenzinnig te zijn.<br />

Felix Mendelssohn Bartholdy<br />

Fantasie ‘Sonate écossaise’<br />

De Fantasie van Mozart lijkt veel op<br />

die van Mendelssohn. Deze kende zijn<br />

klassieken want ze waren zijn belangrijkste<br />

voorbeelden: Mozart in de melodieën en de<br />

heldere frasering, Bach in het contrapunt.<br />

Nieuw was de hang naar verfijnd sentiment<br />

en een behoefte aan een niet-<strong>the</strong>atrale<br />

expressie en grote verhevenheid.<br />

Mendelssohn ontwikkelde een eigen<br />

vorm van pianistiek die we horen in zowel<br />

deze grootschalige Fantasie, zijn andere<br />

grote sonates en de veel kortere en<br />

minder complexe Lieder ohne Worte. De<br />

Fantasie heeft elementen van de klassieke<br />

sonatevorm, het hoofd<strong>the</strong>ma keert terug op<br />

een voorspelbaar moment en de ontwikkeling<br />

van de toonsoorten is gedeeltelijk volgens<br />

het klassieke boekje. De structuur is<br />

opgebouwd in de traditie van de fantasie: vele<br />

korte fragmenten vol grote overgangen in<br />

tempo, dynamiek en toonsoort. De virtuositeit<br />

is prominent, maar altijd dienstbaar aan de<br />

5


Toelichting<br />

verhevenheid. Het fantastische zit in de vorm,<br />

niet in de toon. Ook in de vrije vorm was<br />

de classicistische Mendelssohn volkomen<br />

zichzelf. Ondanks de grootse uitstraling is<br />

het een stuk voor een kleine zaal en daarmee<br />

geknipt voor een piano uit Mendelssohns tijd.<br />

Frédéric Chopin<br />

Fantasie in f<br />

De term fantasie is bij Chopin een wat<br />

merkwaardig begrip. De suggestie dat hij<br />

in zijn vele nocturnes, etudes, mazurka’s,<br />

polonaises en walsen meer conventioneel<br />

zou zijn, is maar zeer ten dele juist.<br />

In zijn grote vormen als ballades was hij zeer<br />

‘onklassiek’, waardoor men lange tijd moeite<br />

had met deze stukken. De lange Fantasie<br />

opent en eindigt zeer rustig. Halverwege<br />

bevindt zich een koraalachtige passage<br />

waarin de harmonie zich op een heel andere<br />

<strong>man</strong>ier ontwikkelt dan gebruikelijk was in die<br />

tijd; daardoor vonden velen in Chopins tijd<br />

zijn muziek ook zo buitenissig. Voor en na<br />

dat koraal klinken turbulente uitbarstingen<br />

waarin Chopin af en toe op gespannen<br />

voet staat met zijn zachtaardig klinkende<br />

instrument. Chopin is niet altijd de meester<br />

van tere salonmuziek, maar soms ook de<br />

hoog dramatische componist die graag<br />

flink wil uitpakken. Chopin leefde in een tijd<br />

waarin het concertwezen begon te floreren,<br />

concertzalen groter werden en nieuwe<br />

instrumenten werden gebouwd met het oog<br />

op het nieuwe formaat van de concertzaal.<br />

De Steinway was na Chopins tijd het ideale<br />

instrument voor pianisten met grootste<br />

plannen. Het is een uitdaging om de intieme<br />

kant van de Fantasie te laten uitkomen op<br />

een piano uit Chopins tijd.<br />

Aleksandr Skrjabin<br />

Fantasie in b<br />

<strong>Alexander</strong> Skrjabin had het fantastische<br />

altijd hoog in het vaandel. Ook als hij zich<br />

bediende van overgeleverde vormen als<br />

prelude, etude en sonate bleef het resultaat<br />

telkens ongewis.<br />

Behalve componist was Skrjabin ook een<br />

fantastisch pianist en hij schreef graag<br />

voor de pianist die maximaal wilde worden<br />

uitgedaagd. Zijn Sonate-Fantasie op. 28 uit<br />

1900 is een van zijn laatste stukken waarin<br />

nog de invloed is te horen van Chopin.<br />

De melodieën en de mix van melodie<br />

en versiering doen denken aan de Pool,<br />

maar de harmonie is al grotendeels die<br />

van de latere, volstrekt eigenzinnige Rus.<br />

Even onberekenbaar is de vorm. Er is een<br />

hoofd<strong>the</strong>ma en een centrale toonsoort<br />

(b klein), maar Skrjabin houdt ervan elk<br />

moment hyperdramatisch te maken en<br />

zonder overgang te springen van de ene<br />

extase naar de andere waardoor het stuk,<br />

ook vanwege zijn lengte, ironisch genoeg<br />

een vlakke lappendeken dreigt te worden.<br />

In latere stukken bedacht hij hiervoor twee<br />

oplossingen: of korte stukken maken met een<br />

duidelijke climax of langere werken schrijven<br />

6


Toelichting<br />

met meer afwisseling tussen meer en minder<br />

dramatiek. Hier zit het fantastische in de<br />

per<strong>man</strong>ente hang naar het overweldigende.<br />

Alfred Schnittke<br />

Improvisatie en Fuga<br />

Alfred Schnittke was een Duitse Rus die<br />

voor een deel opgroeide in Wenen. Van die<br />

West-Europese achtergrond nam hij muziek<br />

met een sterke behoefte tot dramatiek en<br />

het denken in duidelijke muzikale bogen en<br />

proporties mee.<br />

Zijn ervaringen met het communisme gaven<br />

aan dat klassieke instinct een draconische<br />

draai. De botsing tussen die twee aspecten<br />

is in veel van zijn composities te vinden.<br />

De titel Improvisatie lijkt in dit verband op<br />

Fantasie en er zijn overeenkomsten met de<br />

overige Fantasieën op dit concert: de grillige<br />

opbouw, een centrum van de harmonie (geen<br />

toonsoort in de klassieke zin van het woord,<br />

wel een soort centrum dat de pianist hoorbaar<br />

moet maken) en grote variatie in textuur. De<br />

Fuga die volgt lijkt gelijkmatiger, maar schijn<br />

bedriegt. Het <strong>the</strong>ma verschijnt in de meest<br />

uiteenlopende gedaanten en sferen, van<br />

zeer lyrisch tot uiterst heftig, alsof de Fuga<br />

een onvoorspelbare fantasie is met moderne<br />

middelen. Zoals bij Schnittke de moderne<br />

details passen in een klassieke opbouw, zo<br />

hebben alle componisten op dit concert van<br />

voor zijn tijd iets zeer avant-gardistisch.<br />

E<strong>man</strong>uel Overbeeke<br />

7


Biografieën<br />

Componisten<br />

Johann Sebastian<br />

Bach (1685 - 1750) was<br />

afkomstig uit een oud<br />

muzikantengeslacht van<br />

organisten, cantors en<br />

stadsmuzikanten. Als<br />

jongen leerde hij viool en<br />

orgel spelen en hij zong<br />

in het kerkkoor van zijn<br />

geboorteplaats Eisenach. Op<br />

negenjarige leeftijd verloor<br />

hij zijn beide ouders en zijn<br />

oudste broer ontfermde<br />

zich over hem. Van hem<br />

leerde hij klavier spelen en<br />

op zijn zeventiende begon<br />

zijn leven als professional<br />

waarbij de aanstellingen<br />

elkaar in vrij snel tempo<br />

opvolgden: Weimar, Arnstadt,<br />

Mühlhausen, Kö<strong>the</strong>n en<br />

tenslotte Leipzig. Terwijl<br />

in Kö<strong>the</strong>n de nadruk lag<br />

8<br />

op de wereldlijke muziek,<br />

was Bach vanaf 1722 in<br />

Leipzig als cantor van de<br />

Thomaskirche gefocust op<br />

de kerkmuziek volgens de<br />

Lu<strong>the</strong>rse liturgie. De vele<br />

partituren die bewaard zijn<br />

gebleven vormen nog altijd<br />

een enorme inspiratie en<br />

deze muziek is voor velen ‘de<br />

maatstaf’.<br />

Carl Philipp E<strong>man</strong>uel<br />

Bach (1714 - 1788) werd<br />

van alle Bachzonen<br />

de meest invloedrijke<br />

componist. Na zijn in muziek<br />

ondergedompelde jeugd<br />

studeerde hij zeven jaar lang<br />

rechten aan de universiteit<br />

van Leipzig. Daarna koos hij<br />

definitief voor de muziek en<br />

kreeg in 1738 een aanstelling<br />

in Berlijn als hofmusicus<br />

in dienst van Frederik II<br />

van Pruisen. Hij zocht in<br />

Berlijn aansluiting bij de<br />

‘maandagclub’ bestaande<br />

uit filosofen, schrijvers<br />

en musici, die wekelijks<br />

bij elkaar kwamen. De<br />

gesprekken vormden voor<br />

hem een aanmoediging tot<br />

artistieke experimenten. Zo<br />

speelde hij een belangrijke<br />

rol in het creëren van de<br />

nieuwe stijl ‘empfindsame<br />

Stil’. In 1767 vertrok hij<br />

naar Hamburg waar hij<br />

kapelmeester werd van de<br />

vijf hoofdkerken, maar waar<br />

hij ook vele belangrijke<br />

wereldlijke werken schreef.<br />

Beroemd werd hij met zijn<br />

pianomethode Versuch über<br />

die wahre Art das Clavier<br />

zu spielen, waarmee hij een<br />

enorme invloed uitoefende<br />

op latere generaties<br />

waaronder Mozart en<br />

Beethoven.<br />

Wolfgang Amadeus Mozart<br />

(1756 - 1791) werd van de<br />

rebel van Salzburg de held<br />

van het klassieke Wenen.<br />

Onder de vleugels van<br />

zijn vader Leopold reisde<br />

Mozart van zijn zesde tot<br />

zijn drieëntwintigste jaar<br />

als componerend, viool- en<br />

<strong>pianos</strong>pelend wonderkind<br />

door Europa. Zijn enorme<br />

vermogen tot absorberen


Biografieën<br />

maakte dat deze reizen een<br />

diepgaande invloed hadden<br />

op zijn componeren. In<br />

Salzburg was hij aanvankelijk<br />

als hofmusicus in dienst<br />

van de aartsbisschop, maar<br />

in 1781 kwam het tot een<br />

breuk en Mozart vestigde<br />

zich in Wenen als eerste<br />

zelfstandige musicus in de<br />

geschiedenis. Daar werd hij<br />

beroemd en rijk maar gaf het<br />

geld te makkelijk uit, zodat<br />

hij toch altijd krap bij kas zat.<br />

Met zijn soloconcerten, zijn<br />

symfonieën, zijn opera’s<br />

en zijn kamermuziek wist<br />

hij twee soorten publiek<br />

te bedienen: het grote,<br />

niet speciaal onderlegde<br />

publiek, en de ‘kenners’. Of<br />

het nu ging om de opera, de<br />

symfonie, het soloconcert,<br />

het strijkkwartet, de<br />

pianoliteratuur of om vocale<br />

werken, op alle gebieden<br />

leverde Mozart bijdragen die<br />

gelden als de beste en de<br />

bekendste in hun soort.<br />

De Duitse componist Felix<br />

Mendelssohn (1809 - 1847),<br />

groeide op in voor een<br />

musicus wellicht ideale<br />

materiële en culturele<br />

omstandigheden. Zijn vader<br />

was bankier, zijn moeder<br />

uitermate artistiek en literair<br />

begaafd en zijn grootvader<br />

Mozes Mendelssohn was<br />

een bekend Joods filosoof.<br />

De jonge Felix kreeg<br />

van jongs af aan de best<br />

mogelijke opleiding. Van<br />

Carl Friedrich Zelter kreeg<br />

hij zijn liefde voor Bach mee.<br />

Dat resulteerde in 1829 in<br />

de eerste uitvoering van<br />

de Matthäus Passion sinds<br />

de dood van Bach en het<br />

begin van de Bachrevival.<br />

De componist had toen al<br />

ruimschoots naam gemaakt<br />

met jeugdwerken als de<br />

Symfonieën voor strijkers,<br />

zijn Octet, de ouverture<br />

Midzomernachtsdroom en<br />

zijn Eerste symfonie. Er<br />

zouden nog vier symfonieën,<br />

diverse concerten en meer<br />

volgen die Mendelssohn<br />

zouden verheffen tot een van<br />

de belangrijkste componisten<br />

van de eerste helft van de<br />

19e eeuw. In 1937 werd hij<br />

de eerste Kapellmeister<br />

van het beroemde<br />

Gewandhausorchester in<br />

Leipzig wat hij met een<br />

kleine onderbreking tot zijn<br />

vroegtijdige dood in 1847 zou<br />

blijven.<br />

Daguerrotype door Bisson ca. 1849<br />

De van oorsprong Poolse<br />

componist Frédéric Chopin<br />

(1810 - 1849), kind van<br />

een Franse vader en een<br />

9


Biografieën<br />

Poolse moeder, stond in zijn<br />

vaderland al snel bekend als<br />

een muzikaal genie. In 1830<br />

brak echter in grote delen van<br />

Polen de Novemberopstand<br />

uit als reactie op het<br />

autoritaire en repressieve<br />

bewind van tsaar Nicolaas I.<br />

Chopin ontvluchtte dit<br />

oorlogsgeweld en vestigde<br />

zich na een korte tussenstop<br />

in Wenen in Parijs waar<br />

hij zich al gauw ontpopte<br />

tot een geliefkoosde gast<br />

in de talrijke artistieke en<br />

literaire salons van de Franse<br />

hoofdstad. Hij groeide uit<br />

tot een van de belangrijkste<br />

pianisten en componisten<br />

en verkeerde doorlopend in<br />

adellijke kringen. Hij verfijnde<br />

vormen als de mazurka,<br />

polonaise en nocturne en hij<br />

voegde het zijne toe aan de<br />

19e-eeuwse pianotechniek.<br />

Ook zijn liefdesleven en<br />

zijn gezondheid waren<br />

veelbesproken onderwerpen.<br />

Vooral zijn stormachtige<br />

relatie met de Franse<br />

schrijfster George Sand werd<br />

breed uitgemeten.<br />

De Russische componist en<br />

pianist Aleksandr Skrjabin<br />

(1872 - 1915) werd geboren in<br />

een aristocratische familie.<br />

Al op vijfjarige leeftijd bleek<br />

10<br />

hij een groot muzikaal talent<br />

te hebben, ook al kreeg hij<br />

pas vanaf zijn elfde serieus<br />

pianoles. Hij studeerde<br />

piano en compositie aan<br />

het Conservatorium van<br />

Moskou. Toen hij in 1892 zou<br />

afstuderen werd hij door een<br />

conflict niet toegelaten tot<br />

het compositie-examen en<br />

verliet hij het conservatorium<br />

zonder diploma.<br />

Hij bouwde een goede<br />

praktijk op als componist en<br />

concertpianist. Hij was van<br />

1892 tot 1902 pianodocent<br />

aan het Conservatorium van<br />

Moskou en leefde daarna<br />

als freelancecomponist en<br />

-pianist. Zijn composities<br />

lagen in eerste instantie in de<br />

lijn van Chopin, maar in het<br />

eerste decennium van de 20e<br />

eeuw raakte hij in de ban van<br />

het mystieke gedachtengoed.<br />

Zijn composities werden<br />

atonaler en mysterieuzer.<br />

Zijn ‘Gesamtkunstwerk’<br />

Mysterium moest de<br />

kroon op zijn werk worden;<br />

door zijn dood door een<br />

bloedvergiftiging bleef het<br />

onvoltooid.<br />

Alfred Schnittke (1934 -<br />

1998) begon zijn muzikale<br />

opleiding in Wenen, maar<br />

zette deze na drie jaar voort<br />

aan het Conservatorium in<br />

Moskou waar hij later ook<br />

les gaf. Hij was daar leraar<br />

instrumentatie van 1962 tot<br />

1972. Daarna werd Schnittke<br />

zelfstandige componist en<br />

schreef muziek voor meer<br />

dan zestig films. Schnittkes<br />

vroege composities zijn<br />

sterk beïnvloed door het<br />

naoorlogse serialisme.<br />

Al snel vond hij deze stijl<br />

onbevredigend en zocht<br />

hij zijn eigen weg door de


Biografieën<br />

muziekgeschiedenis. Zijn<br />

al dan niet parodistische<br />

gebruik van verschillende<br />

stijlen en vormen leidde tot<br />

het polystilisme. Hij werd<br />

geïnspireerd door een groot<br />

aantal vooraanstaande<br />

uitvoerders, waaronder<br />

Mstislav Rostropovitsj, die<br />

zich inzette om zijn twee<br />

Celloconcerten wereldroem<br />

te verschaffen. Vanaf 1980<br />

kreeg Schnittkes muziek<br />

meer en meer internationale<br />

aandacht. Hij ontving veel<br />

awards en eremedailles. Hij<br />

componeerde in totaal negen<br />

symfonieën, zes concerti<br />

grossi, concerten voor viool,<br />

cello, piano, strijkkwartetten,<br />

kamermuziek, balletten,<br />

koorwerken en drie opera’s.<br />

Uitvoerende<br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />

Piano<br />

De Russische pianist<br />

<strong>Alexander</strong> <strong>Melnikov</strong><br />

(1973) studeerde af aan<br />

het Conservatorium van<br />

Moskou onder Lev Naumov.<br />

In Moskou trok <strong>Melnikov</strong><br />

al op jonge leeftijd de<br />

aandacht van de grote<br />

pianist Svjatoslav Richter,<br />

die hem uitnodigde op te<br />

treden op zijn festivals in<br />

Rusland en Frankrijk.<br />

<strong>Melnikov</strong> ontving belangrijke<br />

prijzen bij vooraanstaande<br />

wedstrijden zoals het<br />

Internationale Robert<br />

Schu<strong>man</strong>n Concours in<br />

Zwickau (1989) en het<br />

Concours Musical Reine<br />

Elisabeth in Brussel (1991).<br />

Als solist trad <strong>Alexander</strong><br />

<strong>Melnikov</strong> op met orkesten als<br />

het Gewandhausorchester<br />

Leipzig, BBC Philharmonic<br />

en Orchestre des Champs<br />

Élysées. Zijn interesse<br />

voor de historische<br />

uitvoeringspraktijk komt<br />

tot uiting in optredens<br />

met historische ensembles<br />

als Musica Aeterna en<br />

foto: Julien Mignot<br />

Akademie für Alte Musik<br />

Berlin. Kamermuziek maakt<br />

hij onder anderen met<br />

bariton Georg Nigl, cellist<br />

Jean-Guihen Queyras en<br />

violiste Isabelle Faust. Met<br />

laatstgenoemde ontving hij in<br />

2010 een Gramophone Award<br />

voor de complete opname<br />

van de Beethovensonates<br />

voor viool en piano. Ook<br />

namen ze de Vioolsonates<br />

op. 100 van Johannes<br />

Brahms op. Zijn veelgeprezen<br />

opname van 24 Preludes<br />

en Fuga’s van Sjostakovitsj,<br />

kreeg onder andere de BBC<br />

Music Magazine Award<br />

toegekend en is door BBC<br />

Music Magazine opgenomen<br />

in het overzicht ‘50 Greatest<br />

Recordings of All Time’. Zijn<br />

opname Four Piece, Four<br />

Piano’s uit 2018 werd zeer<br />

geprezen door critici.<br />

11


Verwacht<br />

Serie Piano<br />

Za 1 jun <strong>2024</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Van Rameau tot<br />

Rach<strong>man</strong>inov<br />

Nathalia Milstein<br />

‘Een van de grootste talenten van de nieuwe generatie’,<br />

noemde France Musique haar al. En de Sunday Times<br />

roemde Nathalia Milstein als ‘een ware artiest in het bezit<br />

van een superbe techniek’. Hoog tijd om deze pianiste uit<br />

een zeer muzikale familie te presenteren in de serie Piano<br />

met een even mooi als uitdagend solorecital. Met het<br />

uitdagende programma dat leidt van Rameau via Fauré’s<br />

zelden gehoorde Thème et variations en Debussy’s Images<br />

naar Rach<strong>man</strong>inov maakt ze de belofte meer dan waar.<br />

De in Frankrijk geboren Nathalia Milstein, zus van violiste<br />

Maria, stamt uit een Russische muzikantenfamilie; haar<br />

grootvader was de pianodocent van groo<strong>the</strong>den als Bella<br />

Davidovich en Elisabeth Leonskaja. Zelf leerde ze het vak van<br />

haar vader, van Nelson Goerner en van András Schiff. Sinds<br />

haar doorbraak na het winnen van de Dublin International<br />

Piano Competition in 2015 wordt ze steevast geroemd<br />

om haar ‘rondom gepolijste, karaktervolle spel’, zoals de<br />

Volkskrant schreef naar aanleiding van haar jongste solo-cd<br />

Visions Fugitives.<br />

Nathalia Milstein<br />

foto: Marco Borggreve<br />

Programma: Werken van Jean-Philippe Rameau / Gabriel<br />

Fauré Thème et variations op. 73 / Claude Debussy Images<br />

boek 1 / Sergej Rach<strong>man</strong>inov Études-tableaux op. 39<br />

12


Seizoen <strong>2024</strong>-2025<br />

Serie Piano<br />

De piano: 88 toetsen die een heel muzikaal universum herbergen. Want wie heeft er<br />

niet voor het klavier geschreven? Een alfabet bij elkaar: van Beethoven, Brahms, Bartók<br />

tot Schubert, Scarlatti en Sjostakovitsj. Ontdek nieuwe stukken of geniet van grote<br />

klassiekers. De interessantste pianisten van onze tijd nemen je graag mee in dit altijd<br />

uitdijende, veelkleurige heelal van klanken.<br />

za 28 sep / 20.15 uur<br />

Ro<strong>man</strong>tische fantasieën<br />

<strong>Alexander</strong> Malofeev<br />

di 29 okt / 20.15 uur<br />

Lubimov 80!<br />

Lubimov, <strong>Melnikov</strong>, Pashchenko + Poprugin<br />

vr 15 nov / 20.15 uur<br />

Schönbergs laboratorium<br />

Pierre-Laurent Aimard<br />

do 19 dec / 20.15 uur<br />

Componerende klavierleeuwen<br />

Yeol Eum Son<br />

wo 8 jan / 20.15 uur<br />

Visioenen voor twee piano’s<br />

Pavel Kolesnikov + Samson Tsoy<br />

za 5 apr / 18.00 uur<br />

Sonate Marathon I<br />

Tamara Stefanovich<br />

za 5 apr / 20.00 uur<br />

Sonate Marathon II<br />

Tamara Stefanovich<br />

za 5 apr / 22.00 uur<br />

Sonate Marathon III<br />

Tamara Stefanovich<br />

vr 9 mei / 20.15 uur<br />

Sonata<br />

Paul Lewis<br />

Bekijk het gehele nieuwe seizoen op<br />

muziekgebouw.nl.<br />

za 15 feb / 20.15 uur<br />

Mondschein<br />

Alice Sara Ott<br />

vr 7 mrt / 20.15 uur<br />

Ravel 150<br />

Julien Libeer<br />

13


Verwacht<br />

April<br />

10e Cello Biënnale<br />

Amsterdam - <strong>The</strong><br />

Kick Off<br />

zo 28 apr<br />

14.00 uur / Kleine Zaal<br />

Masterclass<br />

Pieter Wispelwey<br />

14.00 uur / Bimhuis<br />

Familie Vermi-Celli (5+)<br />

Chieko Donker Duyvis +<br />

Simon Velthuis<br />

zo 28 apr / 17.00 uur /<br />

Bimhuis<br />

Nesrine ft. Anissa<br />

CELLOFEST<br />

zo 28 apr / 20.15 uur<br />

Unieke Dvořák<br />

Maximilian Hornung + friends<br />

Mei<br />

wo 1 + do 2 mei / 20.15 uur<br />

De duivelskunstenaar<br />

Nederlands Blazers Ensemble<br />

vr 3 mei / 20.15 uur<br />

Motetten<br />

Nederlandse Bachvereniging<br />

za 4 mei / 14.15 uur<br />

Schubertiade<br />

IJ-Salon<br />

zo 5 mei / 20.00 uur /<br />

Kleine Zaal<br />

Spirituals<br />

Arturo den Hartog +<br />

Mattias Spee<br />

wo 8 mei / 20.15 uur<br />

Steel Stolen<br />

Nederlands Kamerkoor, HIIIT +<br />

Maya Frid<strong>man</strong><br />

vr 10 mei / 20.15 uur<br />

Monteverdi in Vlaanderen<br />

B’Rock Vocal Consort &<br />

Orchestra<br />

za 11 mei / 20.15 uur<br />

Philip Glass in India<br />

Amsterdam Sinfonietta<br />

zo 12 mei / 11.00 uur /<br />

Kleine Zaal<br />

Die Kunst der Fuge<br />

Laurens de Man<br />

zo 12 mei / 15.00 uur<br />

Streetwise<br />

Calefax<br />

zo 12 mei / 15.00 uur /<br />

Plein <strong>The</strong>ater<br />

Trombone Double Bill<br />

Kevin Toksöz Fairbairn +<br />

Dalton Harris<br />

SoundLAB Workshop<br />

Maak je eigen muziek met de<br />

wonderlijkste instrumenten.<br />

Voor kinderen (7+) met<br />

volwassenen in de Atriumzaal<br />

om 13.00 uur op verschillende<br />

zondagen. Kaartjes via<br />

muziekgebouw.nl/soundlab<br />

WannaSwing<br />

Op de kade voor het<br />

Muziekgebouw staat de<br />

interactieve muziekinstallatie<br />

WannaSwing van <strong>the</strong>atermaakster<br />

Caecilia Thunissen<br />

en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />

schommels sturen composities<br />

aan van hedendaagse<br />

componisten als Joey Roukens,<br />

Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw.nl/wannaswing<br />

Huil van de Wolff<br />

Elke 22e van de maand<br />

klinkt om 20.00 uur het<br />

geluidsmonument Huil van<br />

de Wolff van Martijn Padding<br />

ter herinnering aan oprichter<br />

van het Muziekgebouw<br />

Jan Wolff (1941 - 2012).<br />

muziekgebouw. nl/<br />

huilvandewolff<br />

Geheimtips<br />

Bijzondere concerten<br />

die je niet mag missen.<br />

muziekgebouw.nl/geheimtips<br />

14


Foto: Erik van Gurp<br />

Op de hoogte blijven?<br />

Mis geen enkel concert en schrijf je<br />

in voor onze nieuwsbrief! Scan de<br />

QR-code of ga naar muziekgebouw.<br />

nl/nieuwsbrief. Of volg ons via<br />

Facebook, LinkedIn of Instagram.<br />

4’33 grand café<br />

Kom voor of na het concert eten<br />

in 4’33 grand café. Reserveren:<br />

020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />

Rondom het concert<br />

- Na aanvang van het concert heb je<br />

geen toegang meer tot de zaal.<br />

- Zet je mobiele telefoon uit voor<br />

aanvang van het concert.<br />

- Het maken van beeld- of<br />

geluidsopnamen in de zaal alleen<br />

met schriftelijke toestemming.<br />

- Algemene Bezoekersvoorwaarden<br />

zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />

Bij de prijs inbegrepen<br />

Reserveringskosten zijn bij de<br />

kaartprijs inbegrepen.<br />

Ook een drankje, tenzij anders<br />

vermeld op je concertkaartje.<br />

Word Vriend<br />

Inkomsten uit kaartverkoop dekken<br />

ten dele onze kosten.<br />

Word vriend: met jouw steun<br />

kunnen we concerten op het<br />

hoogste niveau blijven organiseren.<br />

Meer informatie:<br />

muziekgebouw.nl/wordvriend<br />

Dank!<br />

Wij kunnen niet zonder de steun van<br />

onze vaste subsidiënten en Vrienden<br />

van het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />

daarvoor zeer erkentelijk.<br />

Druk binnenwerk<br />

druk & printservice<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!