Raak mei 2024 - preview

© Stefanie Faveere
m a a n d b l a d v a n k w b
jaargang 77 • april 2024
Afgiftekantoor: 3200 Aarschot 1 - Maandblad, verschijnt niet in juli en augustus - P106332
TIJDSCHRIFTEN
TOELATING - GESLOTEN VERPAKKING
3200 AARSCHOT 1 - BC 1145
Met We Are All Ears leert Evy Gruyaert ons weer
luisteren
Een culinaire Ronde door Vlaanderen
Red eens een kasteel

Een op de vier heeft niemand in de buurt voor een goed gesprek
Buurtluisteraar
Luisterende oren vind je overal
Meer dan drie kwart van de inwoners van kwb-buurten heeft altijd iemand in de buurt voor een goed
gesprek, blijkt uit de resultaten van de Buurtluisteraar. Helaas heeft ook 23 procent - bijna een op de
vier dus - dat niet.
En dat is een zorgwekkende conclusie, want een luisterend oor
is vaak van onschatbare waarde. Mensen hebben immers
nood aan zich gehoord voelen, aan vertellen en ventileren, aan
ontmoeting, verbinding en echt contact.
of telefoongesprekken. Zelfs bij live videogesprekken voelen
mensen zich al heel wat eenzamer en minder gelukkig. Met
andere woorden: de fysieke nabijheid van een gesprekspartner is
cruciaal om verbinding te voelen.
Eenzaamheid schaadt gezondheid
Dat bijna een kwart van de Vlamingen niemand in de buurt heeft
om mee te praten kadert in een andere onrustwekkende evolutie:
de eenzaamheid in onze buurten neemt toe. Uit recent onderzoek
blijkt dat zo’n 17 procent van alle Belgen zich eenzaam voelt en
geïsoleerd van anderen. Bovendien nam nergens in West-Europa
de eenzaamheid bij (alleenstaande) ouderen zo sterk toe sinds
corona als in België, en blijkt uit cijfers dat ook maar liefst 1 op de
6 jongeren zich eenzaam voelt.
Eenzaamheid is met andere woorden in alle groepen aanwezig
én heeft grote gevolgen: het houdt bijvoorbeeld heel wat
gezondheidsrisico’s in, zoals een verhoogde kans op hartziekten
en dementie. Meer zelfs: uit de analyse van 148 studies bleek dat
mensen met goede sociale relaties de helft (!) meer kans hadden
om 7,5 jaar later nog in leven te zijn dan wie zich eenzaam voelt.
In levende lijve
Bovendien bevestigt onderzoek telkens opnieuw dat sociale
contacten en connectie erg belangrijk zijn voor geluk, én dat de
buurt en buurtinitiatieven hierin een grote rol spelen. Face-toface
contact is immers veel waardevoller dan online
contact, blijkt ook uit onderzoek: communicatie
in levende lijve zorgt ervoor dat mensen zich
minder eenzaam en verdrietig voelen, en meer
gesteund en gelukkig, dan wanneer ze communiceren
via online platformen
“Ik heb een goed contact met de
meeste buren voor een gesprek, dit
kan gewoon onderweg zijn of bij
de mensen thuis even langsgaan
om te praten over koetjes en
kalfjes. De dingen des levens.”
Kwb werpt dam op
Eenzaamheid vormt met andere woorden een belangrijke maatschappelijke
uitdaging voor de komende jaren en decennia. Een
uitdaging waar kwb als geen ander aan kan tegemoetkomen.
De laagdrempelige ontmoetings- en contactmogelijkheden die
wij creëren werpen - op voorwaarde dat we iedereen proberen
te bereiken, ook wie ons nog niet kent - een dam op tegen de
uitdijende eenzaamheidsepidemie. Door mensen samen
te brengen, samen dingen te laten beleven en in
gesprek te laten gaan, werken we aan kwaliteitsvolle
relaties tussen buren, die de eenzaamheid
verminderen en de verbinding
vergroten. En daar wordt iedereen beter van.
Bijna een kwart van de
Buurtluisteraar-respondenten
zegt bij niemand in de buurt
terecht te kunnen voor een
goed gesprek.
13

Koken
Drie recepten langs de route
Vlaanderens mooiste
op je bord
Op 31 maart is het zover, dan staat ‘Vlaanderens Mooiste’ op het programma.
Niets zo fijn als met familie en vrienden een zondag aan tv gekluisterd te
zitten en te genieten van de Ronde van Vlaanderen.
Wij stippelen voor jou alvast een culinaire
route uit. Zo kan je genieten van lekkere
streekgerechten terwijl je supportert voor
het peloton. We rijden van Antwerpen via
Dendermonde naar de Vlaamse Ardennen.
Tekst: Katrien Daniels
Dendermondse paardenworsten
Je kan ze eten op Lokerse wijze, dan worden paardenworsten
bereid met een getomateerde ajuinsaus.
Maar wij lusten ze ook graag op Dendermondse wijze,
met streekbier en veel ajuin.
Wat heb je nodig? (voor 4 personen)
a 1 kg paardenworsten a 4 teentjes look
a 2 grote uien
a 2 el bloem
a 1 l streekbier, bijvoorbeeld a enkele takjes tijm
Vicaris
a 4 blaadjes laurier
a boter
Zo maak je het
1. Pel de ajuinen en snipper ze in halve maantjes. Pel en
kneus de knoflookteentjes.
2. Verhit een braadpan op een matig vuur en smelt er een
klontje boter in. Zet ook een grote stoofpot met een klontje
boter op een zacht vuurtje.
3. Braad de paardenworsten langs beide zijden aan in de
braadpan en laat ze mooi bruin worden. Doe dit op een
matig vuur om openbarsten van de worsten te voorkomen.
Doe daarna het gebraden vlees in de stoofpot, maar hou
de braadpan met aanbaksels bij.
4. Stoof de ajuinen en look in de braadpan. Roer tegelijk de
aanbaksels van het vlees los. Doe de gestoofde ajuinen en
look in de stoofpot.
5. Herhaal deze stap tot alle paardenworsten, ajuinen en look
in de grote stoofpot zitten.
6. Strooi de bloem over de worsten in de stoofpot, roer alles
onder elkaar en laat even meebakken.
7. Zet het vuur van de braadpan zachter en voeg het
streekbier, de tijm en de laurierblaadjes toe.
8. Laat de worsten anderhalf tot twee uur sudderen op een
zacht vuur onder deksel.
9. Proef en kruid naar smaak nog bij met peper van de molen
en eventueel een snuifje zout.
10. Dien op met frietjes, verse mayonaise, een fris slaatje en
een Dendermonds streekbiertje.
14

Mattentaarten uit
de Vlaamse Ardennen
Wat heb je nodig?
a 100 gr amandelpoeder
a amandelessence
a 300 gr suiker
a 6 eieren en 1 eigeel
a bakboter
a 2,5 dl karnemelk
a 2 l verse melk
(ongepasteuriseerd)
a bladerdeegrondjes (met
doorsnede 10 cm)
Een mattentaart is een gebak uit de streek van
Geraardsbergen. De Geraardsbergse mattentaart
heeft sinds 2007 een door de Europese Unie geografisch
beschermde status. De taartbodem en
-bovenkant bestaan uit bladerdeeg met daar tussenin
een mengsel van matten, eieren en amandelen.
Zo maak je het
1. Kook de melk en voeg de karnemelk toe. Laat het geheel
stremmen (indikken). Dit duurt ongeveer 20 minuten. Laat het
stremsel een nacht in een zeef uitlekken in de koelkast.
2. Doe het stremsel door een passe-vite.
3. Splits 6 eieren en roer vervolgens de eierdooiers, de helft van
de suiker, de amandelessence en het amandelpoeder door het
stremsel.
4. Klop de eiwitten op met de rest van de suiker tot een luchtige
massa en roer dit voorzichtig door het stremselmengsel.
5. Vet vormpjes (iets kleiner dan 10 cm doorsnede) in met boter en
leg er de stukjes bladerdeeg in. Vul ze op met het mengsel (doe
ze niet te vol!) en bedek ze met een tweede velletje bladerdeeg.
Kleef dicht met eigeel en maak een inkerving in het taartje.
6. Bak 30 minuten op 230°C.
Antwerpse gezoden worst
Wat heb je nodig? (voor 4 personen)
a 1 rundsschenkel
a 4 varkens/rundsworsten
a 1 carré varkensribben a een bouquet garni met
a 1 ui
selder, wortel en tijm
a 1 kruidnagel
a mosterd
a 4 aardappelen
a pickles
a 3 rapen
a augurken
a 100 gr spruitjes
a grof zout
a 1 savooikool
Zo maak je het
1. Maak eerst de bouillon: leg de rundsschenkel en varkensribben
in koud water en breng aan de kook. Voeg hier de
bouquet garni, een ui met een kruidnagel erin en zout aan
toe. Laat de bouillon minstens een halve dag trekken.
Dit winters streekgerecht raakt stilaan in de vergetelheid.
Daarom werd er in Ekeren zelfs een genootschap
van de Gezoden Worst opgericht om deze traditie
niet verloren te laten gaan. De worsten worden zacht
gegaard in net niet kokend water van 70 graden. Ze
worden geserveerd met pickles en wintergroenten als
savooien en spruitjes.
2. Schil de aardappelen en rapen, en snij ze in blokjes. Maak
ook de spruitjes schoon. Verwijder de buitenste bladeren
van de savooikool, snij vervolgens de harde nerven eraf en
snij de savooikool fijn.
3. Zeef de bouillon en zet ze terug op het vuur. Voeg de
aardappelen toe, laat 5 minuten koken en voeg dan de
spruitjes, rapen en savooikool toe. Laat alles mooi garen.
4. Doe er nu de worsten bij en kruid met peper en zout. Laat
de worst 15 à 20 minuten garen.
5. Neem een soepbord. Leg er een worst en een schep
groenten in. Overgiet met enkele soeplepels bouillon.
Serveer met mosterd, pickles, augurken en grof zout.
© Foto's: Thomasfava & Volkov Vitaly via wikimedia.org
15

Kwb-nieuws
50 mensen genieten van multicultureel menu
Kwb Brasschaat en OCMW organiseren
samen sociaal feestrestaurant
Eind januari opende kwb Brasschaat Driehoek, in samenwerking met Open Huis Kabas van het lokale
OCMW, een bijzonder restaurant. In het ‘sociaal feestrestaurant’ ontvingen ze zo’n 40 mensen, die samen
met kwb-leden de benen onder tafel mochten schuiven voor een viergangenmenu met gerechten van
over hele wereld. Ook zang en dans, onder meer Syrisch en Oekraïens, ontbrak niet. Walter, bestuurslid
van kwb Brasschaat Driehoek, en Inya van Kabas gaven aan Raak meer tekst en uitleg.
et idee is jaren geleden ontstaan bij onze kookgroep onder
“Hmannen”, steekt Walter van wal. "Deze groep is jammer
genoeg uiteengevallen, maar een van de kokers van het eerste uur,
Gunther, opperde het idee om rond de eindejaarsfeesten eens te
koken voor medeburgers die het financieel wat moeilijk hadden. Bij
de bestuursvergadering van vorig jaar werd het idee terug bovengehaald,
en door het bestuur unaniem goedgekeurd.”
Raak: Hoe kwam de samenwerking met Kabas er?
Walter: “Bij de nieuwe kookgroep die er inmiddels is werden vrijwilligers
gezocht en snel gevonden, dus namen we contact op met
Kabas, een Open Huis voor Brasschatenaren die het financieel
moeilijk hebben. Ons voorstel werd door Kabas enthousiast
onthaald en ondersteund. De samenwerking liep na enkele besprekingen
van een leien dakje, en de keuken van Kabas en de cafetaria
van dienstencentrum Vesalius werden aangewend. Kabas zorgde
voor de inschrijvingen, omkadering en muziek; kwb Driehoek voor
het koken en de bediening. Zaterdag om 10u begonnen we eraan.
Om 18u werd het aperitief - humus met platbrood en knapperige
groenten, verschillende mocktails en frisdrank - geserveerd.
Daarna stond er nog Thaïse rode currysoep, kip (of groenteballetjes)
van de barbecue met Afrikaanse saus en een Belgisch dessertbord
op het menu. Zowat 16 vrijwilligers gaven in de keuken
en bediening het beste van zichzelf. “
Raak: Waarom organiseren jullie initiatieven als dit?
Walter: “Voor ons kadert het in een warme en geëngageerde
levenshouding ten opzichte van onze medemensen en de maatschappij
waarin we leven, aanwezig bij velen van onze leden.
Getuige hiervan was de overweldigende en spontane deelname
van onze leden na de bekendmaking van het initiatief. De interactie
tussen alle aanwezigen werd door de kwb-leden als zinvol en inspirerend
ervaren.”
Raak: Inya, hoe was het voor jullie?
Inya; “De reacties van onze Kabassers waren zeer positief. Het
eten werd gesmaakt; sommigen beginnen nog steeds over de
heerlijke dipsaus die bij de hapjes werd geserveerd. Qua entertainment
wist een zingende ober voor de nodige sfeer te zorgen. Het
was een diverse groep qua leeftijd, achtergrond en origine, maar
hij wist voor ieder wat wils te brengen. Er zijn zelfs aanwezigen
zelf beginnen optreden door een lied uit hun thuisland te zingen of
achter de piano te kruipen.
De samenwerking met kwb hebben wij zeer positief ervaren, van
bij de eerste bijeenkomst tot het laatste afgewassen bord. We
vonden het heel fijn dat er werd nagedacht over een toegankelijk
maar tegelijk ook multicultureel menu. Het was ook heel fijn
dat de vrijwilligers zich actief mengden tussen de Kabassers; dat
zorgde voor een leuke dynamiek. Kortom: wat ons betreft een fijne
ervaring die zeker voor herhaling vatbaar is!”
16

Thema
We Are All Ears wil ons laten luisteren naar elkaar
Op de luisterbank met Evy
Als je straks een luisterbank in je dorp ziet opduiken en je hebt even tijd, zet er je gerust op. Wie weet zit
er even later iemand naast je die je nog niet kent en ontrafelt zich een boeiend gesprek. Het is een van
de ideetjes van We Are All Ears, het initiatief waarmee Evy Gruyaert ons weer echt wil laten luisteren
naar elkaar. “We leven in een praatcultuur en luisteren is zeldzaam geworden”, zegt ze.
20
Evy Gruyaert leerde ons massaal lopen met Start2Run, nu wil
ze ons allemaal laten luisteren naar elkaar. Dat doet ze zelf
al in de VRT-podcast ‘Alles goed?’, waar ze heeft gemerkt hoe
heilzaam luisteren kan zijn. “Wie maakt vandaag nog tijd om echt
te luisteren?”, vraagt ze. “Vaak gaat het niet verder dan een: ‘Alles
goed?’ of een ‘Ça va?’, met een nietszeggend antwoord. Dat hoeft
niet te verbazen, want met de snelheid waarop de dingen op ons
afkomen, is het moeilijk om tijd en ruimte te maken. Maar ik voel
aan de gesprekken die ik heb met mensen in mijn podcast dat er
nood is aan een luisterend oor. Gehoord worden is een menselijke
basisbehoefte, net als eten en drinken.”
Ruis op de lijn
Raak: Maar waarom trek je op missie met We Are All Ears?
Evy: “Ik ben al heel lang aan het werk in de media en doe leuke
dingen om mensen te entertainen, maar ik wil dat podium nu
gebruiken om vanuit mijn hart iets wezenlijks te kunnen doen. Een
Heel wat bekende mensen, waaronder Joris
Hessels, scharen zich mee achter We Are All Ears.
Tekst: Bart Claes | Foto's: Stefanie Faveere
beetje zoals Start2Run maar dan eerder Start2Listen. Ik wil met
de vzw We Are All Ears op een motiverende, inspirerende, enthousiaste
manier de deugden van het luisteren terug gekend maken.
De verbinding tussen mensen in onze maatschappij is verbroken,
er zit ruis op de lijn. Hoogtechnologische ontwikkelingen maken
communicatie gemakkelijk, maar toch zijn we minder echt met
elkaar verbonden. Jammer, want luisteren kan zoveel deugd doen,
ook al zijn niet alle verhalen positief. Want we hebben allemaal
onze brugjes die we over moeten en we zijn daarin niet zo verschillend
van elkaar als we denken. Erover praten helpt veel meer
dan erover te posten op Instagram, want dat weerspiegelt de
realiteit niet.”
Raak: Is ook de media niet schuldig? Er worden veel meningen
geopperd, maar wordt er ook echt geluisterd?
Evy: "Er worden vaak ronkende meningen tegen elkaar uitgespeeld,
dat klopt. Een talkshow is zelden een luistershow. De programmamakers
weten welke uitspraken ze willen ontlokken en plaatsen
dan de ene quote tegenover een andere om voor vuurwerk te
zorgen. De focus ligt helemaal niet op luisteren, op openstaan voor
andere meningen, maar wel op polariseren want dat is spannend
en sensationeel. Dat maakt dat we zelf ook denken dat we voor
iets moeten staan en dat we onze mening heel duidelijk en luid
moeten laten horen. Meningen zijn waarheden geworden, terwijl
er nooit één waarheid is.
En tussen al dat geroep van onze praatcultuur in verliezen mensen
zich. De cijfers over depressies, burn-out, bore-out, mentale
problemen en eenzaamheid liegen er niet om. Het zijn echt niet
alleen senioren die zich eenzaam voelen. Ook jongeren en alles
tussenin. Vroeger hadden we een stam waar we op konden terugvallen.
Iedereen hielp elkaar. Vandaag heerst het gevoel dat we er
alleen voor staan of dat we moeten bewijzen dat we het alleen ook
wel kunnen. Zo creëer je het beeld dat alles maakbaar is en als iets
mislukt het je eigen schuld is.”

21

Thema
Het team achter We Are All Ears.
Brieven schrijven
Raak: Wanneer hebben we het luisteren verleerd? Sinds we
allemaal aan ons schermpje gekluisterd zijn?
Evy: "Vroeger hadden we dus die tribe, dat netwerk, later het
‘dorp’ om op terug te vallen. Je woonde bij je familie, had dus
hulp in de buurt én er was ook nog meer tijd. Maar de wereld is
alsmaar sneller gaan draaien. Ik heb de tijd van de vaste telefoon
nog gekend. Als mijn lief belde, moest ik in een hoekje van de
woonkamer heel stilletjes praten in de hoop dat mijn ouders er
niet te veel van zouden opvangen. En als ik meer wou vertellen,
moest ik een brief schrijven die pas dagen later zou toekomen.
We waren toen niet continu bereikbaar. De stroom aan informatie
die ons vandaag bereikt, stopt nooit. De avond is mijn favoriete
moment van de dag, als die stroom een beetje opdroogt. Het lijkt
dat de wereld dan een beetje minder snel draait en dat er dan wel
weer tijd is voor de dingen die er eigenlijk toe doen. Samen zijn,
bijpraten, een vriendin opbellen ...”
Raak: Waar eindigt luisteren voor jou? Niet elke mening is even
waardevol, toch?
Evy: "Socrates heeft het mooi verwoord toen hij stelde dat
hij de ander zag als een slijpsteen voor zijn eigen kennis. Te
vaak luisteren we vooral naar inzichten die onze eigen ideeën
versterken. Luisteren naar een andere visie dan de jouwe doet je
de dingen misschien op een andere manier zien. Zo construeer
je positieve, nieuwe kennis. Dat kan je niet als je er alleen over
debatteert in je eigen hoofd.”
Maïzena
Raak: Hoe wil je ons allemaal wat vaker naar elkaar laten
luisteren?
Evy: "Door van We Are All Ears een hele beweging te maken, net als
Start2Run. Met één luisterbank in een stad krijg je mensen niet gemotiveerd,
maar wat als elk dorp een luisterbank heeft? We proberen
er zelfs een televisierubriek van te maken, zodat het voor iedereen
duidelijk is hoe je die bank kan gebruiken. Je zet je niet op een lege
luisterbank om je verhaal te vertellen. Nee, het werkt omgekeerd:
als je plaatsneemt op de bank, zeg je: ik heb tijd en goesting om te
luisteren. Dus als iemand iets wil vertellen, be my guest!
We hebben nog andere tools, zoals de babbelbal. Een eenvoudig
balletje dat de spreker het recht geeft om gehoord te worden terwijl
de anderen luisteren. Het is gebaseerd op het principe van de
‘talking stick’, vaak gebruikt in de psychologie. Ik heb het zelf met
mijn kindjes uitgeprobeerd. Ze zijn zeven en elf jaar. Ze vinden het
super vrijuit te mogen vertellen terwijl de ouders moeten luisteren,
22
zolang ze de bal hebben. Ik ben ook een boek aan het schrijven
over de deugden van luisteren en werk aan een podcast waarin ik
mensen uit de meest uiteenlopende sectoren en omgevingen ga
‘beluisteren’. Heel boeiend.”
Raak: Jullie doen dat niet alleen, nogal wat bekende koppen
engageerden zich ook al.
Evy: "Het is mooi om te zien dat bekende mensen als Xavier
Taveirne, William Boeva, Wouter Torfs, Hakim Chatar en Joris
Hessels zich achter het initiatief scharen. Hoe meer mensen, hoe
groter de impact. Maar laten we eerlijk zijn, we hebben het warm
water niet uitgevonden. Er zijn zoveel organisaties in Vlaanderen
die zich inzetten voor meer verbinding. Zoals kwb, waar we ook
heel graag mee samenwerken. Ik hou ervan de maïzena te zijn die
de boel samenbrengt en samenhoudt, en voor een podium zorgt.
Wat organisaties als kwb doen is zo heel erg nodig in de samenleving,
maar het is niet erg sexy en dus krijgt het weinig aandacht
in de media. Daar kan We Are All Ears bij helpen.”
Zo luister je
Raak: Hoe kan je van mensen betere luisteraars maken? Kan je
jezelf trainen? Heb je tips?
Evy: "Zeker. Een eerste belangrijke tip: wees er jezelf van bewust
dat je misschien niet zo’n goede luisteraar bent. Ik heb zelf een
klein onderzoek gedaan en daaruit bleek dat 86 procent van de
mensen vinden dat ze goede luisteraars zijn. Maar is dat echt zo?
Als we luisteren naar iemand z’n verhaal zoeken we meteen naar
oplossingen. Maar de persoon die het verhaal vertelt, vraagt dat
helemaal niet. Die wil vaak gewoon alleen z’n ei kwijt. Het is dan
voldoende om actief te luisteren. Laat gerust al eens een stilte
vallen, dat geeft de ander tijd en ruimte om dieper in zijn verhaal
te komen. Of stel een korte vraag, zoals ‘Hoezo?’ of ‘En toen?’.
Een andere reflex is dat we het gesprek kapen: we beginnen over
onszelf. Dat is ook een lichamelijk iets, want als een gesprek over
jou gaat, krijg je een dopamineshot. Het geeft een goed gevoel, we
doen dat graag. Probeer jezelf daar eens op te betrappen, en laat
de zoektocht naar oplossingen of het betrekken van het verhaal
op jezelf gewoon los. Lukt je dat?”
a Meer weten over We Are Alle Ears? Wil je meewerken als vrijwilliger
of heb je zelf een verhaal over hoe luisteren voor jou een verschil
maakte? Surf naar www.weareallears.be.