Vorsten editie 14 2023 - Inkijkexemplaar

AL 50 JAAR DE KONINKLIJKSTE • VORSTEN 14 2023
BESCHEIDEN
AANPAK
MÁXIMA &
WILLEM-ALEXANDER
IN ZUID-AFRIKA
DÓZEN VOL
GESCHIEDENIS
STRUINEN
IN HET
FAMILIE-
ARCHIEF…
WINTERS
STOCKHOLM
KONINKLIJKE
STEDENTRIP
Warme
band!
DE ZUSJES
VAN
SOESTDIJK
4x NEVER
A DULL MOMENT
Turbulente
HUWELIJKEN

30
32
12
66
84
42
4
20
FOTO’S ANP, GETTYIMAGES, ZWEEDSE HOF

INHOUD
NR. 14 - 2023
WIE DEED WAT?
12 Eerste staatsbezoek aan Afrika
Luisteren staat centraal
+ Máxima naar Kenia voor de VN
56
30 Galafeest in Kopenhagen!
Prins Christian werd 18
47 Het Hof in oorlogstijd
Oud-directeur Koninklijk Huisarchief vertelt
ACHTER DE PALEISDEUREN
24 Stijlvol in de herfst
Door wind en regen uitdagend
32 De zussen van Soestdijk
Basis van warme band werd al jong gelegd
42 Stedentrips met een gouden randje
Deel 3: wintertips voor Stockholm
66 Turbulente huwelijken
Einde verhaal of samen verder?
84 Caroline en Stéphanie van Monaco
Hun relatie in rustiger vaarwater
ELKE VORSTEN
6 Hofnieuws
40 Wim Dehandschutter over
nieuwe ster prinses Eléonore
52 Paul Rem over Oranje-sport golf
56 Martijn Akkerman over juwelen
van een Spaanse maharani
62 Royal Catwalk: modenieuws
van de hoven
75 Oranje Boven
80 Doen: vorstelijke cultuurtips
83 Exclusief: aanbiedingen
voor abonnees
LEZERSSERVICE
46 Aanbieding: 3x Vorsten
+ kalender 2024
74 Puzzel en win het boek
Maria Theresia van Oostenrijk
82 Colofon en service
24
5

STAATSBEZOEK ZUID-AFRIKA
GEKOMEN
OM TE
LUISTEREN
Ze zijn maar al te goed bekend met Zuid-Afrika, maar
voor het eerst bezoeken de koning en koningin het land
als staatshoofd. Met een pijnlijk gedeeld verleden vraagt
dat om een bescheiden aanpak.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
12

“De bomen komen ook uit
Argentinië”, laat Máxima
weten aan de journalisten.
Ze zijn rond 1880 vanuit
Zuid-Amerika naar Zuid-
Afrika geïmporteerd.
13

Of de ambulance uit beeld is, roept een lokale
medewerker van achter uit de straat. ‘Nee’,
klinkt het in koor. Met grote gebaren maant
hij het voertuig verder de straat uit en rent hij
vervolgens van de straat. Máxima schiet in
de lach. Ook de koning lijkt het een komisch
tafereel te vinden. De hele koninklijke stoet
is speciaal naar Clark Street gereden voor een
foto onder de bloeiende pallisanderbomen, die
door heel Pretoria paarse wolken in het straatbeeld
vormen. In Zuid-Afrika is het immers
lente. In de brede straat worden vuilnisbakken
en dus ook de ambulance – die onderdeel
is van de koninklijke stoet – verreden voor
het perfecte plaatje. Met geduld wacht het
koningspaar tot het decor gereed is. In de Zuid-
Afrikaanse cultuur is de eeuwige efficiëntie
van Nederlanders niet altijd op z’n plaats. Een
fluïde staatsbezoek zal Willem-Alexander het
later noemen, als hij in Zuid-Afrika wonende
landgenoten ontmoet. Het is niet anders, hij is
bekend met het land en zijn gewoontes en weet
dat go with the flow de beste houding is.
Tijden van onrust
Het is voor het eerst sinds zijn troonsbestijging
dat Willem-Alexander een staatsbezoek aan
een Afrikaans land brengt. Daar moesten eerst
veel andere staatsbezoeken aan voorafgaan.
Bevriende monarchieën, Europese landen;
zij kregen voorrang en nu die lijst flink is
afgestreept, is het tijd voor een blik naar
Afrika. De uitnodiging van president Cyril
Ramaphosa kwam in een politieke context die
niet makkelijk is. Ramaphosa heeft de oorlog
van Rusland in Oekraïne niet veroordeeld en
het land heeft goede (historische) banden met
Rusland en China. Willem-Alexander ziet
een staatsbezoek dan juist als heel belangrijk:
“Om de gesprekken gaande te houden.” Een
bezoek van de hoogste diplomatieke orde opent
juist in tijden van geopolitieke onrust deuren
voor gesprekken over vrede, vindt hij. Tijdens
gesprekken achter gesloten deuren, in gezelschap
van meegereisde ministers, worden alle
onderwerpen besproken, verzekert hij.
Kloof
In 1994 kwam Willem-Alexander voor het
eerst in Zuid-Afrika, voor de inauguratie van
Ramaphosa’s voorganger Nelson Mandela.
Hij werd na de afschaffing van de Apartheid
de eerste democratisch gekozen, zwarte
president in het land. Als prins zag Willem-
Alexander er toen de hoop voor een nieuwe
toekomst, in een nieuwe democratie. Niet
alle ontwikkelingen zijn zo snel gegaan als
gehoopt, realiseert hij zich. “Het land is een
hele belangrijke speler geworden in Afrika en
internationaal”, aldus de koning. Maar het
land is nog niet af, ziet hij. Iedereen die slechts
een dag in het land doorbrengt, zal begrijpen
wat hij daarmee bedoelt. Er is nog steeds
een enorme kloof tussen de zwarte en witte
bevolking. Salarissen die drie nullen kunnen
verschillen, minder kansen op de arbeidsmarkt,
geen gelijke toegang tot het rechtssysteem en
generationeel trauma. De als forten ommuurde
huizen van de witte Zuid-Afrikanen enerzijds,
een paar straten verder de golfplaten huisjes
die de townships vormen, de woongebieden
van de armsten in de maatschappij. De aan de
14

Om zijn vlieguren te maken, vliegt Willem-Alexander
het regeringsvliegtuig zelf deels naar Zuid-Afrika.
Het eerste gedeelte van de nachtvlucht slaapt hij,
na een tussenstop in Zambia kruipt hij de cockpit in.
Net als alle bezoekers krijgen Willem-Alexander en
Máxima een ticket dat ze vertelt welke ingang ze
moeten nemen: voor blanken of niet-blanken.
Zo ervaren ze heel even de jarenlange invloed
van de Apartheid op het leven in Zuid-Afrika.
ANDERS
DAN
ANDERS
Een staatsbezoek heeft veel
vaste elementen, maar tijdens
dit bezoek zijn er wat zaken
anders dan anders. Zo begint
het koningspaar het bezoek
– heel ongebruikelijk – zonder
een officieel ontvangst van
gastheer Ramaphosa. Pas op
de tweede dag worden de
ceremoniële toeters en bellen
uit de kast gehaald en laat
de president zich zien. Als
verklaring wordt genoemd
dat de president op de eerste
dag verplichtingen elders heeft.
Ook is er geen staatsbanket,
in plaats daarvan is er een
staatslunch. Het is de gastheer
die bepaalt, en Ramaphosa
besloot het gala achterwege
te laten. Ook zijn er dit bezoek
maar liefst twee ontmoetingen
met de Nederlandse gemeenschap,
in Pretoria en Kaapstad.
In een land met zoveel Nederlandse
inwoners kregen extra
veel mensen de kans door de
ambassade te worden geselecteerd
voor een ontmoeting met
het koningspaar.
15

EMOTIES
AAN DE
OPPERVLAKTE
Stralend stapt koningin Máxima in Kenia uit het vliegtuig, meteen
aansluitend op het staatsbezoek aan Zuid-Afrika, voor een
werkbezoek namens de Verenigde Naties. Er volgen drie dagen
vol ontmoetingen: zakelijk, zonnig, ontroerend, uitbundig.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
20

21

STORM,
REGEN
EN AF EN TOE
FELLE ZON
herfst!
Bladeren verkleuren en vallen van
de bomen, wolken pakken samen,
regelmatig een stortbui – het is
weer herfst. Een uitdaging voor al
die koninginnen en prinsessen die
ook in dit jaargetijde op stap gaan.
TEKST JOSINE DROOGENDIJK
24

Zeker voor
het Britse en
Nederlandse
koningshuis
is een plu geen
overbodige luxe.
DOET WAT HIJ MOET DOEN:
DE PARAPLU
Koningin Elizabeth had oog
voor detail. Moest ze in de
regen op pad – en dat gebeurde
nogal eens – dan stemde ze
haar paraplu af op haar
kleding. Bij hofleverancier
Fulton bestelde ze steevast
model Birdcage (vogelkooi),
die door de bolle vorm perfect
de regen tegenhield en toch
niet al te breed was. De basis
was vanwege de zichtbaarheid
gemaakt van transparant
materiaal, maar de rand kon
Elizabeth in alle mogelijke
kleuren bestellen. Het enige
wat haar kamenier hiervoor
hoefde te doen, was het
inleveren van een klein lapje
stof. Aan het Nederlandse Hof
hebben ze de afstemming met
de kleding gelaten voor wat het
is. Wel heeft Máxima standaard
een al even ronde, doorzichtige
plu bij zich. Bij droog weer ligt
hij in de achterbak van de auto,
zodra het begint te spatten,
pakt de chauffeur hem er snel
bij. Zo wordt zoveel mogelijk
voorkomen dat Máxima met
allerlei logo’s van hotels en
conferentieoorden rondloopt.
In het buitenland gebeurt dat
soms wel en eerlijk is eerlijk:
dat doet toch afbreuk aan de
waardigheid en grandeur.
25

32
De vier zussen op
wintersport in 1953.

Een paleis als thuis,
omringd door personeel
en ouders die veel weg
waren: doorsnee kan de
jeugd van prinses Beatrix
en haar zussen niet
genoemd worden. ‘Het
gevoel anders te zijn dan
anderen was er al heel
vroeg’, bevestigde jongste
zus Christina ooit. Toch
waren die gezamenlijke
jaren op Soestdijk
vooral ‘een periode
van warmte, plezier en
gezelligheid’, waarin de
basis werd gelegd voor
een warme zussenband.
TEKST ANNE ELZINGA
ZUSSEN
VAN SOESTDIJK
33

ROYAL
stedentrip
STOCKHOLM
De dagen zijn kort en de avonden lang, dus slim
De dagen zijn kort en de avonden lang, dus slim
plannen is een voorwaarde voor een winters tripje
naar Stockholm. Overdag goed ingepakt naar
buiten, om vervolgens voor een knusse fika
naar binnen te trekken. Voor de Zweedse royals
niks nieuws: zij weten als geen ander het donker
met lichtjes en lekkernijen te verdrijven.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
2 3
42

NIEUWE RUBRIEK
(DEEL 3)
S tedentrips
MET EEN GOUDEN RANDJE:
wat te doen, zien en
proeven volgens
Vorsten.
3
1
1
1. SCHITTEREND GEZICHT
Het gigantische Koninklijk
Paleis in hartje Stockholm is
het decor voor menig groots
staatsontvangst, maar iedereen
is welkom om door de indrukwekkende
gangen van het paleis
te struinen. Daal na een bezoek
aan het paleis af naar de schatkamer
waar de kroonjuwelen
en regalia schitterend afsteken
tegen de ruwe bakstenen muren.
Kijk op kungligaslotten.se voor
tickets en openingstijden.
2. WISSELING VAN DE WACHT
Hoewel de Royal Guards vaak
een ceremoniële functie hebben,
zijn ze in Stockholm daadwerkelijk
in het beveiligen van
het paleis en diens bewoners
getraind. Elke dag is de wisseling
van de wacht voor het Koninklijk
Paleis te bekijken. In de wintermaanden
in een afgeslankte
versie, tussen mei en augustus
wordt er uitgepakt met muziek
en gemarcheer door de stad.
Wees er dan wel snel bij om
een plekje vooraan te scoren.
3. KNUS ZOET
Rond een uurtje of vier verzamelen
Zweden zich voor een koffiebreak.
Fika – koffie mét wat lekkers. Dat
kan een typisch kardemom- of
kaneelbroodje zijn, maar bij een
koninklijke trip hoort de prinsesstårta.
Het groene marsepeinen
taartje is gevuld met sponscake,
vanille en frambozenjam. Royale
keuze voor fika bij Vete-Katten:
vetekatten.se. Een stukje groene
taart is onder meer te vinden bij
Magnus Johansson Bageri &
Konditori: magnus-johansson.com.
43

Spektakelstukken
van een
SPAANSE
MAHARANI
Op haar 16de trok de Spaanse danseres Anita Delgado Briones
de aandacht van een Indiase maharadja. Hij werd stapelverliefd,
trouwde korte tijd later met haar en overstelpte haar met juwelen
– een sprookje. Maar de werkelijkheid pakte wat anders uit en
de twee gingen uit elkaar. Haar fabelachtige juwelenverzameling
mocht Anita houden.
56

Anita Delgado Briones,
de maharani van
Kapurthala, draagt een
omgekeerd diadeem,
wat in die tijd niet
ongebruikelijk is.
57

JOSINE DROOGENDIJK
Josine Droogendijk is gespecialiseerd in koninklijke mode, en volgt vooral de outfits van koningin Máxima op de voet.
Voor Vorsten signaleert ze in elk nummer koninklijke modetrends en opvallende feitjes.
DE ONZICHTBARE SCHOENEN VAN MÁXIMA
Plexipumps zijn vrijwel
onzichtbaar, waardoor de
voeten van de draagster
juist wel zichtbaar zijn. Een
pedicure kan bij de huidige
schoenentrend dus geen
kwaad. Op Prinsjesdag
droeg Máxima onder
haar roze pantalon plexipumps
van de Italiaanse
ontwerper Gianvito Rossi.
Het ontwerp met een hak
van wel 10,5 centimeter is
voorzien van een vloeiende
lijn roze kristallen. Prijskaartje:
1290 euro.
62

GESPOT!
Kleine meisjes worden groot en zo heel af en toe worden
grote jurken juist een beetje klein(er). Voor het gouden
regeringsjubileum van koning Carl Gustaf liet prinses
Victoria haar groene avondjurk van H&M een paar maten
verkleinen voor dochter Estelle. Hoe schattig is dat?
Bling
NIEUW
IN DE
KAST
Abrikooskleurig
ensemble met
handbeschilderde
bloemenmantel van
Claes Iversen
Paillettentop
van Natan.
Crispy blouse
en feestelijke
paillettenrok
van Natan
Paarse jurk
met schouderdecoratie
van
Natan.
De historische juwelencollectie van
de Oranjes omvat vele broches en
armbanden. Qua oorsieraden is
de keuze helaas wat minder reuze.
Om de dochters van de koning in de
toekomst toch wat opties te kunnen
bieden, zijn er onlangs wat hangers
en stekers aangeschaft. Tijdens
het staatsbezoek van de Indiase
president (april 2022) introduceerde
Máxima een lange oorbel met negen
even grote diamanten, waaraan een
aquamarijn uit Juliana’s nalatenschap
was bevestigd. Op Prinsjesdag werd
Amalia er ook mee gezien, maar toen
hing er een donkerblauwe steen uit
Máxima’s privécollectie aan.
63

IN
ZWAAR
WEER
OF
storm
IN EEN
GLAS WATER?
TURBULENTE HUWELIJKEN
Koninklijke huwelijken die stof doen opwaaien
zijn van alle tijden. Of het nu barst van
binnenuit, of omdat de liefde aan de basis staat
van een wervelwind aan gevolgen.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
66

Al sinds ze
trouwden in 2011
gaan er geruchten
dat Charlène niet
gelukkig is in haar
huwelijk met
Albert. Wat ze
allebei overigens
steevast ontkennen.
A lbert en Charlène
STILTE VOOR DE STORM?
Ze waren al jaren bevriend voordat de notoire
modellenverslinder Albert zich besloot te
binden aan succesvol zwemster Charlène. Nog
voor de daadwerkelijke huwelijksvoltrekking in
2011 gingen er in Monaco al geruchten dat het
huwelijk van prins Albert en zijn Charlène
weinig kans van slagen zou hebben. Dat de
nieuwbakken prinses huilend aan het altaar
stond, werkte niet echt in hun voordeel. Ze
verklaarde later dat de spanning van de dag
haar te veel werd, en dat het niks te maken had
met haar vermeende poging om een dag voor
het huwelijk de stekker uit de verloving te trekken.
Maar 12 jaar later is het stel een mooie
tweeling rijker en nog steeds bij elkaar. Althans,
op papier, want in werkelijkheid zijn de echtelieden
regelmatig gescheiden van bed. Dat heeft
alles met Charlènes fysieke en mentale gezondheid
te maken, blijft Albert volhouden. In 2021
zit Charlène maanden vast in Zuid-Afrika vanwege
een ontsteking in haar bijholtes. ‘Ze is niet
vertrokken omdat ze boos was’, legt Albert uit
over Charlènes reis naar Zuid-Afrika. ‘Ze zou
hoogstens tien dagen blijven.’ Bij terugkomst in
Monaco vertrekt ze direct naar Zwitserland om
te herstellen van uitputtingsverschijnselen.
Zonder man en kinderen. Charlène zou nu
nog steeds veel in Zwitserland wonen, wat de
geruchten van een echtscheiding voedt. Andere
factoren die niet meedragen aan een beeld van
een rimpelloos huwelijk zijn Alberts buitenechtelijke
kinderen, die hij weliswaar verwekte voor
zijn huwelijk met Charlène, maar die zijn imago
van rokkenjager mede hebben bepaald.
Van tijd tot tijd laat het stel zich momenteel
samen zien als liefhebbend stel met kinderen
Jacques en Gabriella. Waar er volgens sommigen
sprake is van nog slechts een ceremonieel
huwelijk, zegt Charlène ‘sereen en gelukkig’ te
zijn en niet over de kwestie te willen praten.
Huwelijksproblemen worden door Albert stellig
ontkend. ‘Charlène staat altijd aan mijn zijde.
Ik begrijp al deze geruchten niet die mij pijn
doen, over het feit dat ze ergens anders woont,
in Zwitserland, en op afspraak langskomt.
Dit zijn leugens.’ Maar dat er hier geen sprake
is van een doorsnee gezinssituatie is niet te ontkennen.
67

Het huwelijk van Charles
en Diana leek een prachtig
sprookje, maar al vanaf
het begin was er ook die
‘derde persoon’, zoals
Diana Camilla noemde.
Charles en D iana
DONDER EN BLIKSEM
Charles en Diana hebben de twijfelachtige
eer om het bekendste mislukte koninklijke
huwelijk uit de moderne geschiedenis op
hun naam te hebben staan. Het leek anno
1981 allemaal zo’n perfect sprookje, maar
nu weten we dat het fundament voor hun
huwelijk niet sterk genoeg was. Al vanaf
het begin was er een derde persoon in hun
huwelijk, zoals Diana de aanwezigheid van
Camilla als minnares noemde. Een recipe for
disaster. Diana vertelde later echt verliefd te
zijn geweest op haar prins, maar Charles’
dramatische reactie ‘wat liefde ook moge
betekenen’ op de vraag of hij verliefd was op
zijn verloofde, bleek een teken aan de wand.
Van een liefdevol huwelijk is het dan ook
nooit gekomen. Diana kreeg geen contact
met de echte Charles, hij had het niet in zich
om om te gaan met haar wankele mentale
gezondheid. Maar ook Diana is niet vrij van
blaam als het op huwelijkse trouw aankomt.
In de laatste jaren van het huwelijk had ze
affaires met onder anderen een kunsthandelaar
en een cavalerieofficier. Lang
bleven de tekenen van een slecht huwelijk
onder de pet. Diana voelde dat de waarheid
wel eens snel aan het licht zou kunnen
komen, dus werkte ze stiekem mee aan een
biografie waarin ze haar kant van het verhaal
vertelde voordat anderen dat zouden doen.
De publicatie van haar verhaal bracht het
Verenigd Koninkrijk in rep en roer, en dat
terwijl ‘tampon gate’, het Panorama-interview
en Diana’s liefdestelefoontjes met haar minnaar
het daglicht nog niet hadden gezien.
Charles en Diana waren beter af zonder
elkaar, maar de slachtoffers in dit verhaal
waren uiteraard Harry en William. Zij worstelden
met de eeuwige loyaliteitskwestie,
de schaamte om het moddergooien van hun
ouders en de realiteit van gescheiden ouders.
‘Als we bij de een waren, betekende dat altijd
dat we niet bij de ander waren’, stelde Harry
het later heel simpel.
68

Relatieproblemen
door ontrouw? Niks
van waar, aldus
Victoria en Daniel.
Ze zijn juist elkaars
grote steun en
toeverlaat.
Victoria en D aniel
STORM IN EEN GLAS WATER
In sommige gevallen zijn claims uit de
roddelpers zó ingrijpend, dat royals zich
genoodzaakt voelen om met een weerwoord
te komen. Kroonprinses Victoria en Daniel
voelden dat ze niet anders konden toen er in
2022 in de media verhalen bleven verschijnen
over relatieproblemen door vermeende
ontrouw. ‘Er doen beschuldigingen de ronde
over verraad in de relatie en een aanstaande
scheiding. In normale gevallen doen we geen
uitspraken over geruchten en speculaties.
Maar om ons gezin te beschermen, willen
we voor eens en voor altijd duidelijk maken
dat de geruchten die nu de ronde doen volledig
ongegrond zijn’, zo verklaarde het paar.
In een later interview legde Daniel nog eens
uit waarom ze zich gedwongen voelden te
reageren: ‘Vrienden uit Zweden en daarbuiten
namen contact op en het bereikte een
punt waarop we vonden dat we het niet langer
konden accepteren. Ik denk dat er geen normaal
persoon is die de geruchten gelooft.’
Victoria en Daniel leerden elkaar kennen in
2001 toen Daniel als personal trainer betrokken
was bij het herstel van Victoria van haar
eetstoornis. De vonk sprong over en Daniel
zegde zijn onder-nemerscarrière op om ‘man
van’ te worden. Samen krijgen ze Estelle (11)
en Oscar (7).
Daniel heeft geen gemakkelijke rol, maar
eentje waar hij zich goed bij voelt: ‘Ik weet
wat mijn rol is en daar kan ik mee leven.’
Hij probeert de toekomstig koningin van
Zweden zoveel mogelijk bij te staan bij haar
werk. ‘Victoria is fantastisch. Ze heeft een
geweldige connectie met mensen en kan
ze op hun gemak stellen. Ik kan daarvan
genieten, maar probeer ook mijn bijdrage te
leveren.’ In de uitzending komt Victoria ook
aan het woord. Victoria vertelt dat Daniel
heel belangrijk voor haar is. ‘Hij is niet alleen
mijn man en de vader van mijn
kinderen; hij is ook mijn belangrijkste
medewerker en mijn steun en toeverlaat.’
69