Wetenschap@OLVG 2023 #2 september

wetenschapsblad OLVG jaargang 16 | no. 2 | september 2023
WETENSCHAP
@OLVG
Verpleegkunde
Hiv-onderzoek
toen en nu
Gevormd door een betrokken
patiëntengroep
Abstract
Maagverkleining in
dagbehandeling:
een cohort van 500
patiënten
Bijzonder hoogleraar
ziekenhuispsychiatrie
Birit Broekman:
‘Samenwerken is de sleutel
tot succes’
Zorginnovatie
Artificial Intelligence
op de Intensive Care

In deze editie
4
Hiv-onderzoek
toen en nu
Interview
6
Toen begin jaren ’80 de eerste mensen met hiv in OLVG kwamen,
overleden uiteindelijk de meesten aan het virus. Sindsdien
is er veel veranderd: er is nu een goede, gebruiksvriendelijke
behandeling waardoor mensen met hiv een normale
levensverwachting hebben. Internist Kees Brinkman neemt
ons mee in de ontwikkelingen die hiervoor hebben gezorgd.
Birit Broekman is bijzonder hoogleraar ziekenhuispsychiatrie
aan het AUMC, locatie VU en OLVG. Ze hield haar
oratie getiteld ‘ Conceptie van Connecties, Samenspel van
lichaam en geest in context’ op 8 september. Ze vertelt
over haar achtergrond, onderzoek en motivatie. ‘Samenwerken
is de sleutel tot succes’.
Fotovraag
Waarom heeft deze wasbak
een sticker?
Dit is een punt waarop binnen OLVG gescreend kan worden
op legionella in de waterleiding. Door de sticker kan het
punt makkelijk geregistreerd worden
Legionellae zijn bacteriën. Zij zijn lastig te zien onder de
microscoop en moeilijk te kweken. Voor de mens is het
type L. pneumophila serotype 1a het meest gevaarlijk, deze
veroorzaakt longontsteking bij met name oudere mensen.
Het bijzondere van deze bacteriën is dat ze goed kunnen overleven en verschuilen
in andere eencellig wezens zoals amoeben en macrofagen (zie afbeelding).
Legionella vermenigvuldigt en verspreidt vanuit aerosolen ontstaan in watersystemen
waarin de temperatuur tussen de 20 en 50 graden is. Bijvoorbeeld
douchekoppen (geen kranen), tuinslangen, maar ook koeltorens op daken. Binnen
onder andere ziekenhuizen wordt legionella voorkomen door het water te
kweken. Dit is in de wet geregeld na een grote uitbraak in Bovenkarspel in 1999
(21 doden bij 188 opgenomen patiënten).
Demonstratie van Act Up, New York 1988. Foto: Clay Walker
WETENSCHAP@OLVG • 2

Redactioneel
Tijd
AI op de IC
20
Santeon ziekenhuizen, met OLVG voorop, implementeren
samen met partner PacMed een voorspelmodel
op basis van Artificial Intelligence (ook kunstmatige
intelligentie of AI genoemd), op de IC in OLVG, locatie
oost. Wij waren benieuwd wat de reden hiervoor was,
hoe dit werkt en hoe de toekomst eruit ziet. Reinier
Crane, intensivist, gaf ons de antwoorden.
En verder
8 Abstract: Maagverkleining in dagbehandeling: een
cohort van 500 patiënten
9 Kwartet onderzoekers
14 In de schijnwerpers
15 Abstract: Effect van oefeninterventie op cognitie
na voorbijgaande ischemische aanval of kleine
beroerte
16 Multicenter studies: twee voorbeelden
17 In het kort: Journals en ChatGPT
17 Column Rudolf Poolman: ChatGPT
18 Epidemiologica: Confounding
20 Terugblik carrière KNO arts Nico de Vries
21 Tips van de monitor
21 Wetenschapsweek
23 In het kort: Wetenschappelijk jaarverslag 2022
24 Fondsenwerving
De meeste mensen die ik spreek zouden wel iets
meer tijd willen hebben. Op het werk zouden
zorgprofessionals meer tijd aan wetenschap willen
besteden en vrienden zoeken juist vaker meer
tijd voor hobby’s. In de zorg zijn we ook op zoek
naar een nieuwe balans: we willen voldoende tijd
voor de patiënt en de beste behandelingen leveren,
terwijl er relatief steeds minder mensen in de
zorg werken. Het is mooi om te zien dat we in het
ziekenhuis ook wetenschappelijk onderzoek doen
naar nieuwe manieren van zorg leveren. Zoals het
artikel van Suzanne Kleipool die heeft onderzocht
onder welke voorwaarden een maagverkleining
veilig in een dagbehandeling kan worden uitgevoerd.
Tijd kan ook worden bespaard door het inzetten
van artificial intelligence. Het afgelopen jaar hebben
deze ontwikkelingen een vlucht genomen, ook
in de zorg. In deze editie lezen we over de implementatie
van een beslissingsondersteuning op de
IC. ChatGPT kan ondersteunen bij het schrijven.
In combinatie met mindmapping kan dit veel opleveren
voor een onderzoeksteam, zo beschrijft
Rudolf Poolman. Informatiespecialist Chantal den
Haan schoolt ons bij over de huidige regelgeving
van ChatGPT als medeauteur van artikelen.
Tenslotte besteden we aandacht aan een het begin
en einde van een tijdperk voor twee van onze
hoogleraren. Prof. dr. Birit Broekman (psychiatrie)
sprak haar rede uit in september, en prof. dr. Nico
de Vries (KNO) nam afscheid van zijn klinische
taken.
Het is weer een editie met voldoende inspiratie en
mooie verhalen, ik hoop dat u de tijd vindt om dit
blad van voor tot achter te lezen!
Helemaal achterin vindt u namelijk dé advertentie
om donateur te worden of ons onderzoek eenmalig
te steunen. Belangrijk, want ons onderzoek is
afhankelijk van subsidies. Via deze weg proberen
wij steeds meer onderzoek mogelijk te maken. Uw
steun helpt!
Diana van Rooijen,
hoofd wetenschap en
hoofdredacteur
WETENSCHAP@OLVG • 3

Historie
Hiv-onderzoek
toen en nu
Gevormd door een betrokken patiëntengroep
Kees Brinkman, Simone Priester-Vink
Geschiedenis van OLVG en hiv
Hiv is het virus dat aids veroorzaakt. Hiv
breekt stap voor stap het afweersysteem
af dat je lichaam heeft opgebouwd
om je te beschermen tegen allerlei virussen
en bacteriën. De eerste mensen met
hiv presenteerden zich begin jaren ’80 in
OLVG. Hiervan overleden de meesten de
eerste vijftien jaar in een ziekenhuisbed.
Dat waren vooral jonge mensen. Mannen
die seks hebben met mannen en
drugsgebruikers vormden de grootste
risicogroepen. Amsterdam was destijds
de gay capital van Europa en er werd
veel drugs gebruikt in de hoofdstad, dus
het was logisch dat veel mensen met hiv
in ons stadsziekenhuis terecht kwamen.
Het AMC heeft zich die eerste periode
als expertisecentrum ontwikkeld. OLVG
is altijd betrokken geweest, vanwege de
grote hoeveelheid mensen met hiv op
het spreekuur en in de kliniek.
Hoewel het AMC in de jaren ’80 en ‘90
het belangrijkste hiv-centrum was,
verschoof dit vanaf 2000 naar OLVG.
Mensen met hiv uit de stad wilden liever
ziekenhuisafspraken dichterbij huis en
het OLVG bood meer persoonlijke zorg
en deed ook aan onderzoeken mee met
nieuwste medicatie.
Behandeling en onderzoek
vroeger
In 1987 kwamen de eerste ‘hiv-remmers’
op de markt. Sinds die tijd is er veel onderzoek
gedaan om te bepalen hoe je
hiv het beste kan behandelen. Aanvankelijk
was dit met maar één medicijn.
Later werden dat er twee. Deze middelen
hadden nog veel bijwerkingen en
er trad snel resistentie op. In 1996 werd
bekend dat drie medicijnen tegelijk de
beste behandeling bood. Zodanig goed
zelfs dat je hiv volledig kunt onderdrukken,
waarmee de weerstand weer kan
verbeteren en hiv-gerelateerde klachten
daarmee nauwelijks meer optreden
We deden aanvankelijk onderzoek bij
mensen met hiv die op sterven lagen.
Toen waren we al blij als mensen door
de behandeling langer bleven leven.
Door ontwikkelingen en verbeteringen
Poster van Act Up, ontwerp Gran Fury, 1987
in de medicijnen, konden we verder kijken:
hoe kon de behandeling nog beter
en met name veiliger?
De ontwikkeling stopte niet. Aanvankelijk
moesten mensen met hiv veel pillen
per dag slikken. Door betere samenwerking
van fabrikanten werd het mogelijk
om meerdere medicijnen te combineren
in 1 pil, welke maar 1x per dag ingenomen
moest worden.
Tegenwoordig hebben mensen nauwelijks
bijwerkingen van hun medicatie.
We zijn daarom gaan kijken naar gebruiksgemak:
hoe makkelijk is het om
de medicijnen iedere dag in te nemen?
Dan is één pil per dag veel beter dan
drie. Aan de stapjes naar betere en gebruiksvriendelijkere
medicijnen zijn gerandomiseerde
studies voorafgegaan,
waar OLVG vaak aan meedeed. Brinkman:
‘Dit deden we met twee redenen:
het vooruitbrengen van de wetenschap
en het opdoen van ervaring met nieuwe
medicijnen in een hele vroege fase.’
Behandeling en onderzoek nu en
in de toekomst
Op dit moment is er een heel goede
behandeling voor hiv, die ook gebruiksvriendelijk
is. Hierdoor hebben mensen
met hiv een levensverwachting die niet
meer verschilt van mensen zonder hiv.
Het onderzoek concentreert zich nu op
de mogelijkheid om in plaats van het
innemen van een dagelijkse pil, de patient
één keer in de zoveel tijd een injectie
toe te dienen.
Hoewel er binnen OLVG steeds minder
gerandomiseerde studies plaatsvinden
op het gebied van hiv, blijven we
zoeken naar de beste behandelopties.
Het hiv-centrum in OLVG heeft gekozen
daarbij ook naar de prijs te kijken en
te kiezen voor goedkopere variant hivmedicatie
met dezelfde werkzaamheid.
Brinkman: ‘We vinden het onze maatschappelijke
verantwoordelijkheid om
op de prijs van medicatie te letten.’ Er
staan inmiddels meer dan 800 mensen
op deze relatief nieuwe pil, wat al snel
een kostenbesparing van €3,6 miljoen
WETENSCHAP@OLVG • 4

Demonstratie van Act Up, New York 1988. Foto: Clay Walker
per jaar oplevert.
OLVG registreert alle mensen met hiv
in een landelijke database: de stichting
hiv-monitoring. Daardoor staan
nu 24.000 mensen geregistreerd in die
landelijke database. Studenten die in
het OLVG hun wetenschappelijke stage
doen kunnen deze database gebruiken
om bijvoorbeeld bijwerkingen op te zoeken
en hun scriptie te schrijven.
Andere typen onderzoek bij
mensen met hiv
Toen de coronavaccinaties beschikbaar
kwamen is het plan ontstaan om te
monitoren of dit vaccin bij mensen die
leven met hiv net zo goed werkt als bij
anderen. Brinkman: ‘Uit oudere studies
is bekend dat mensen met hiv slechter
op vaccins reageren’. Met hiv-experts
uit Leiden en Rotterdam hebben snel
een studie opgezet, waarbij OLVG een
mooie ZonMW subsidie kreeg toegewezen.
Uit het onderzoek bleek dat mensen
met hiv een extra boostervaccinatie
nodig hebben om goed beschermd
te zijn tegen corona.’
Mensen met hiv hebben vaak te maken
met stigma en vinden het soms moeilijk
om naar het ziekenhuis te komen. Het
blijkt dat ze zich juist in ziekenhuizen
gediscrimineerd voelen, bijvoorbeeld
als ze opgenomen worden op een verpleegafdeling.
Daarom is in OLVG een
gedragsinterventie gestart waarbij
gekeken wordt wat verbeterd kan worden
in de bejegening van de patiënt en
welke scholing voor personeel daarvoor
ingezet kan worden. Als ziekenhuis wil je
immers zorgen dat de patiënt zich altijd
welkom voelt. Het OLVG nam hierin een
leidende rol.
Patiëntenparticipatie
OLVG heeft op het gebied van hiv-onderzoek veel samengewerkt met patiëntenverenigingen.
Dit heeft onder andere gezorgd dat er in zo’n stroomversnelling
een effectieve behandeling was. Mensen met hiv waren betrokken bij
het ontwikkelen van de studies. Toen eind jaren ‘80 de eerste behandelingen
beschikbaar kwam, wilde de fabrikanten dit niet direct in grote hoeveelheden
beschikbaar stellen, maar rustig de tijd nemen om dit te registreren. Toen zijn
de mensen met hiv heel boos geworden en hebben zich georganiseerd. Dat was
een groep van mannen die seks hadden met mannen. Aanvankelijk gebeurde
dit vooral in de Verenigde Staten maar het sloeg al snel over naar Europa en
dus ook naar Nederland. Zo’n organisatie was o.a. Act up. De groep mensen met
hiv is dus bovengemiddeld activistisch en als er een nieuw medicijn kwam, dan
wilden ze heel graag betrokken raken. Dit was en is ook zo in OLVG. We hebben
een hele actieve patiëntengroep die over alles wil meedenken, en kennis heeft
van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van hiv-onderzoek. Dat maakt
het ook wel weer een andere vorm van zorg en onderzoek doen. Brinkman: ‘Deze
betrokken groep mensen met hiv heeft het hiv-onderzoek echt gevormd.’
WETENSCHAP@OLVG • 5

Interview
Samenwerken, verbinden
en buiten hokjes denken
Birit Broekman is bijzonder hoogleraar
ziekenhuispsychiatrie aan het AUMC, locatie VU en
OLVG. Ze hield haar oratie getiteld ‘ Conceptie van
Connecties, Samenspel van lichaam en geest in
context’ op 8 september. We spraken met haar over
haar carrière, haar onderzoeken en de noodzaak van
samenwerken en verbinden.
Manja Herrebrugh
: Tijdige aandacht
voor psychiatrische
problematiek betaalt
zich terug
Je hebt een mooie carrière in
de geneeskunde. Hoe is dit ooit
begonnen?
‘Eigenlijk weet ik al vanaf kinds af aan
dat ik dokter wilde worden. Toch was
het een weerbarstige route: ik werd vier
keer uitgeloot voor geneeskunde. In
de tussentijd ben ik psychologie gaan
studeren. Hele interessante studie, en
doordat ik daar wat minder collegeuren
had, kon ik genieten van mijn
studententijd. Nadat ik afgestuurd was
in de psychologie ben ik alsnog geneeskunde
gaan doen.’
Wist je toen dat je de psychiatrie
in zou gaan?
‘Nee, tijdens mijn geneeskunde studie
wilde ik neuroloog worden. Tijdens mijn
keuze coschappen merkte ik dat ik
de patiënten met neurologisch beeld
maar een psychiatrische oorzaak mij
het meest boeiden. Na mijn opleiding
heb ik huisartsgeneeskunde overwogen,
omdat ik zoveel aspecten van het
geneeskunde interessant vond, maar
uiteindelijk besloot ik psychiater te worden
en ging ik in opleiding bij het AMC.
Daar heb ik tot de dag van vandaag
geen spijt van!’
Wow, dat begint met een
aanloop. Maar toen was je er
nog niet..
‘Tijdens mijn opleiding ben ik begonnen
met een promotietraject. Ik was bijna
klaar met mijn opleiding, toen mijn man
een fantastische werkaanbieding kreeg
vanuit zijn bedrijf: hij kon naar Azië. We
hebben flink gewikt en gewogen, want
ik wilde ook graag in het AMC blijven.
Uiteindelijk zijn we naar Singapore verhuisd.
Daar moest ik (weer) een jaar
wachten tot alle papieren waren goedgekeurd.
In de tussentijd heb ik veel
onderzoek gedaan en tenslotte ben ik
erkend als specialist.’
Een gedurfde stap, zo ‘midden
in’ je carrière
‘Achteraf ben ik heel blij met die keuze.
Ik heb mooie kansen gekregen: er was
veel onderzoeksgeld én ik kon klinisch
werken. Er werden belangrijke onderzoekers
ingevlogen waar ik mee kon
samenwerken. We zijn er tien jaar gebleven,
maar wilden toen toch terug
om onze kinderen in Nederland te laten
opgroeien. Ik solliciteerde vanuit Singapore
en werd aangenomen bij het voormalig
Vrije Universiteit Medisch Centrum
(VUmc). Toen de plek van Adriaan
Honig vrijkwam stimuleerden collega’s
mij om de stap te maken.’
: Ik zie het als mijn
rol om psychesoma
onderzoek te
stimuleren
Waarom vind jij
ziekenhuispsychiatrie zo
belangrijk?
‘De levensverwachting van mensen
neemt toe en daarmee ook toename
van stress gerelateerde ziektes, zoals
depressie, hart- en vaatziekten, obesitas
et cetera. Een aanzienlijke groep
heeft zowel kwetsbaarheden op psychisch
als somatisch vlak. En die groep
zie je veel in het ziekenhuis: twintig tot
dertig procent heeft zowel een psychiatrische
als somatische diagnose. Voor
patiënten met onvoldoende verklaarde
lichamelijke klachten is dat zelfs dertig
tot zestig procent. Dit leidt tot meer
complicaties en hoge ziektekosten. Tijdige
aandacht voor psychiatrische problematiek
in het ziekenhuis betaalt zich
uiteindelijk terug, zowel in uitkomsten
en patiënt-tevredenheid als kosten.’
Wat voor soort onderzoek doe
je?
‘Ziekenhuispsychiatrie houdt zich bezig
met de verstoring in relaties tussen
lichaam, geest en de context. Door de
verbinding van deze drie domeinen
heeft onderzoek binnen de ziekenhuispsychiatrie
per definitie baat bij teambased
science: dat je met elkaar en
vanuit diverse perspectieven (transdisciplinair)
onderzoek doet. Ik zie het als
mijn rol om psyche-soma onderzoek te
WETENSCHAP@OLVG • 6

stimuleren over de diverse somatische
vakgebieden heen, ziekenhuis-breed.’
Je werkt dus veel samen met
andere afdelingen?
‘Jazeker, ziektebeelden houden zich
niet aan de grenzen van een specialisme.
Neem bijvoorbeeld nefrologie: met
Carl Siegert en de ‘DIVERS onderzoeksgroep’
kijken we naar angst en depressie
bij dialyse patiënten en hoe dit de
morbiditeit en mortaliteit beïnvloedt.
Andere voorbeelden zijn onderzoek met
de gynaecologie, interne geneeskunde
en orthopedie. Maar ook het Santeon
verband biedt veel kansen voor ziekenhuis-overstijgend
onderzoek. In de
academische ziekenhuizen heb je soms
meer expertise op een specifiek gebied,
in de perifere ziekenhuizen zitten de patiëntenstromen.
Samenwerken is echt
de sleutel tot succes.’
Hoe ziet dat er in de praktijk uit?
‘Een concreet voorbeeld zijn ‘geïntegreerde
poliklinieken’, in OLVG, in de
vorm van de Psychiatrie-, Obstetrie-,
Pediatrie- (POP) poli, de Hormonale
Ontregeling Problematiek (HOPP) poli
en de Multidisciplinaire Overgangs
Problematiek Poli (MOPP) poli. Dit zijn
poliklinieken waarbij we met verschillende
specialisten tegelijkertijd de
patiënt zien. Bij de MOPP poli behandelen
we bijvoorbeeld vrouwen in de
peri-menopauze. Naast climacterische
klachten, waarvoor soms hormoon behandeling
nodig is, ervaren ze ook veel
slaap-en stemmingsklachten. Als je
dat tegelijkertijd aanpakt heb je betere
uitkomsten.’
Prof dr. Birit Broekman
Heb je nog opvallende
bevindingen uit de onderzoeken
die je hebt lopen?
‘Dat zijn er meerdere, maar als ik er nu
zo eentje bedenk is dat het onderzoek
dat ik met behulp van de Veni beurs
doe. Daar onderzoek ik, samen met
promovenda Margot Morssinkhof, de
effecten van exogene geslachtshormonen
op slaap en stemming. Dit doen we
in transgender personen die cross hormoon
therapie krijgen. Bij deze groep
kun je goed meten wat voor invloed
geslachtshormonen hebben op stemming
en slaap, los van het biologische
geslacht.’
Interessant! Wat kwamen jullie
te weten?
‘Het chronotype – het tijdstip waarop
je het meest actief en werkzaam bent –
verplaatst. Biologische vrouwen, die van
nature eerder slaperig worden, kregen
na gebruik van mannelijke hormonen
een later chronotype. Bij biologische
mannen die vrouwelijk hormoon kregen
was dat precies andersom. Ook hebben
we slaap gemeten. Daarin zie je dat
er veranderingen optreden in de remslaap
en de slowwave slaap. Tenslotte
zagen we dat biologische vrouwen die
mannelijke hormonen kregen meer last
hadden van somberheid dan andersom.
Waarschijnlijk speelt hierbij mee dat
het vrouwenbrein sensitiever is voor
hormoonschommelingen, omdat vrouwen
daar vanaf hun pubertijd mee te
maken hebben.’
Laatste, praktische vraag. Je
hebt ook een ervaringsdeskundige
in je onderzoeksteam, heb
je tips hoe je dat als onderzoeker
aanvliegt?
‘Dat is inderdaad heel waardevol. We
doen het onderzoek voor onze patiënten.
Zij kunnen als geen ander wijzen op
“blinde vlekken” die je als behandelaar
hebt, of vragen net anders stellen. Belangrijk
is om hierin te investeren: neem
die persoon serieus en geef waardering
in de vorm van erkenning (auteurschap
bijvoorbeeld) en salaris voor de tijd en
energie die diegene erin stopt. Daar
moet je dus bij het aanvragen van je
subsidie al rekening mee houden!’
WETENSCHAP@OLVG • 7

Abstract
Maagverkleining in dagbehandeling:
een cohort van 500 patiënten
Suzanne Kleipool, arts-onderzoeker chirurgie
Inleiding
Wereldwijd is er een toenemend aantal
mensen met morbide obesitas. Een
maagverkleiningsoperatie (bariatrische
chirurgie) is de meest effectieve
manier om deze ziekte te behandelen.
Met het toenemend aantal operaties,
de hoge druk op de ziekenhuizen door
de COVID-pandemie en de huidige
personeelstekorten moeten we zoeken
naar nieuwe manieren om deze zorg uit
te kunnen voeren. Daarom is OLVG in
2020 als eerste ziekenhuis in Nederland
gestart met maagverkleiningsoperaties
in dagbehandeling. Het doel van deze
studie was om te onderzoeken of bariatrie
in dagbehandeling veilig is voor een
geselecteerde groep patiënten.
Methode
In dit onderzoek werden laag-risico
patiënten geselecteerd voor een laparoscopische
Roux-en-Y Gastric Bypass
(LRYGB). Er waren strikte criteria voor
goedkeuring voor ontslag in dagbehandeling,
waaronder normale vitale
waarden en een stabiel hemoglobine.
Patiënten werden uitgebreid voorgelicht
over potentiele complicaties. De
primaire uitkomstmaat was het aantal
succesvolle operaties in dagbehandeling
zonder heropname binnen 48 uur.
Resultaten
In OLVG werden 500 patiënten geïncludeerd
voor een LRYGB in dagbehandeling,
waarvan 465 patiënten (93.0%)
succesvol met ontslag gingen. Er werden
21 patiënten (4.5%) heropgenomen
binnen 48 uur na de operatie. Dit resulteerde
in een succespercentage dagbehandeling
van 88.8% zonder heropname
binnen 48 uur.
Van de geïncludeerde patiënten bleven
35 (7%) patiënten overnachten in
het ziekenhuis. De meest voorkomende
redenen voor overnachtingwaren misselijkheid
(n=7) en afwijkende vitale
waarden (n=7). Van de heropgenomen
patiënten binnen 48 uur hadden dertien
patiënten rectaal bloedverlies of
bloedbraken. Zij hadden wel stabiele
vitale waarden en werden conservatief
behandeld (Clavien-Dindo 1 of 2). Drie
patiënten werden heropgenomen vanwege
een naadlekkage waarvoor zij
geopereerd werden (Clavien-Dindo 3b).
De overige vijf patiënten werden heropgenomen
vanwege buikpijn, koorts
of slikproblemen, waarvoor zij geen behandeling
nodig hadden (Clavien-Dindo
1). Er waren geen ernstige complicaties
gerelateerd aan bloedingen en geen
mortaliteit.
Conclusie
Het uitvoeren van bariatrie in dagbehandeling
is veilig, mits patiënten zorgvuldig
worden geselecteerd en strikte
ontslagcriteria worden gehanteerd. Patiënten
moeten laagdrempelig worden
heropgenomen bij klachten, om de impact
van complicaties te verminderen.
Daarnaast is het cruciaal om patiënten
goed voor te lichten.
Bariatrie in dagbehandeling is een
veelbelovend nieuw zorgpad, dat kan
bijdragen aan het toekomstbestendig
houden van de zorg in deze tijden van
toenemende vraag en verminderde
ziekenhuiscapaciteit.
Originele artikel: Same‐Day Discharge After Laparoscopic
Roux‐en‐Y Gastric Bypass: a Cohort of
500 Consecutive Patients
Gepubliceerd in Obesity Surgery op 24 januari
2023. Artikel beschikbaar via: https://rdcu.be/
c36qs
Suzanne C. Kleipool 1 ; Leontien M. G. Nijland 1 ; Steve
M. M. de Castro 1 ; Marlou Vogel 2 ; H. Jaap Bonjer 3 ;
Hendrik A. Marsman 1 ; Pim W. J. van Rutte 1 ; Ruben N.
van Veen 1
1. Afdeling chirurgie, OLVG
2. Afdeling anesthesiologie, OLVG
3. Afdeling chirurgie, Amsterdam UMC
WETENSCHAP@OLVG • 8

Kwartet onderzoekers
Hoe is het om onderzoek te doen in OLVG? Vier onderzoekers
vertellen erover.
WETENSCHAP@OLVG • 9

Kwartet onderzoekers
Welke spoeling beter bij heupprothese:
Chloorhexidine of Betadine
Hoe ben je met dit onderzoek gestart?
Dat gaat terug naar mijn stage Bewegingswetenschappen
in 2020. Toen was er een pilot van
CTcue in OLVG. Voor mijn stage heb ik uitgezocht
of we CTcue konden gebruiken voor onderzoek
binnen de orthopedie. Zo ja, hoe nauwkeurig
is het? Aangezien ik toen veel ervaring
had met CTcue vroegen we ons af welke vragen
we hier nog meer mee konden beantwoorden en
hebben een subsidieaanvraag ingediend bij het
innovatiefonds. De intra-operatieve spoeling is
een variabele die al in die oude database zat en
waar ik in het nieuwe project mooi mee verder
kon werken.
Samenvatting onderzoek
Na het plaatsen van een heupprothese en voor
het dichtmaken van de huid wordt de prothese
gespoeld, om een infectie te voorkomen. Dit
heet ‘intra-operatieve’ spoeling. Het doel van
dit onderzoek was om het effect van intra-operatieve
spoeling met Betadine en Chloorhexidine
te vergelijken. Hiervoor zijn de dossiers
van 2414 patiënten (2670 heupen) doorzocht
middels CTcue. Van alle patiënten die tussen
2016 en 2022 een heupprothese hebben gekregen
in OLVG is het type intra-operatieve spoeling
en het optreden van een infectie bepaald.
Het bleek dat het aantal infecties steeg in de
periode dat Betadine werd gebruikt. Inmiddels
wordt er weer gespoeld met Chloorhexidine en
gaat het aantal infecties omlaag. Dit zou kunnen
komen door het spoelmiddel, al kan niet
uitgesloten worden dat andere factoren mogelijk
ook een rol spelen.
Ariena Rasker, onderzoeker
Orthopedie
Ariena won met haar
onderzoek en presentatie
de onderzoeksprijs
tijdens de
wetenschapsweek
Take-home
message
Dankzij nauwkeurige
registratie
en vlotte data
extractie met
CTcue, kunnen
we het aantal
prothese infecties
monitoren en
direct inspelen
op verandering
van factoren.
: ik weet zeker dit ten goede
komt aan de patiënt en
zorg hier in OLVG
Hoe kijk je terug op de afgelopen jaren
onderzoek doen?
Ik heb al bij veel verschillende onderzoeken en in
veel verschillende fasen van onderzoek ondersteund.
Het is de afwisseling en het werken met
CTcue wat het zo leuk maakt. Als ik eind van de
dag een uurtje over heb ga ik nog even lekker
‘CTcue-en’. Ik help ook regelmatig collega’s van
andere afdelingen met CTcue, via ons project
unit-overstijgende ondersteuning. Het is heel
leuk om een kijkje in de keuken te nemen bij een
andere afdeling en te zien wat voor interessant
onderzoek zij doen. Hier leer ik zelf ook veel van.
Waar ben je het meest trots op?
Dankzij mijn onderzoek hebben we nu een goede
prothese infectie registratie in OLVG. Samen
met de medische microbiologie, infectiepreventie
en adviseurs kwaliteit orthopedie hebben
wij een mooi clubje, waarmee we het aantal
infecties structureel monitoren. Misschien is het
ook mogelijk om de prothese infectie registratie
met behulp van CTcue uit te breiden naar andere
afdelingen. Ook gaan we de data landelijk
benchmarken, om onze cijfers te vergelijken met
andere ziekenhuizen en patiëntenpopulaties.
WETENSCHAP@OLVG • 10

Kwartet onderzoekers
Psychologische gevolgen
voor vaders bij embryoreductie
Hoe kijk je terug op je
promotieonderzoek tot nu toe?
Ik combineer mijn promotieonderzoek met
werken in de kliniek. Dat ging in het begin met
ups en downs doordat je nog je weg moet vinden.
Maar nu ben ik op een punt dat ik goed
weet wat ik doe, bij wie moet ik zijn voor welke
vraag en wie mij waarbij kan helpen. Ik durf
nu ook makkelijker op iemand af te stappen
als ik ergens niet uit kom.
Wat heb je geleerd van onderzoek
doen?
Heel veel over mijn onderwerp (meerlingzwangerschappen)
natuurlijk. Daarnaast heb
ik door het doen van kwalitatief onderzoek
veel geleerd over gesprekstechnieken. Hoe ga
je ouders die mogelijk ernstige complicaties
hebben meegemaakt te woord staan? In het
Samenvatting onderzoek
Een meerlingzwangerschap is geassocieerd
met medische risico’s voor moeder en kind.
In de vroege zwangerschap kan nagedacht
worden over vermindering van het meerlingaantal,
embryoreductie genoemd. Er is weinig
bekend over de (psychologische) gevolgen
van deze beslissing. De impact op vaders is
niet eerder onderzocht. In dit kwalitatieve onderzoek
hebben twaalf semigestructureerde
interviews plaatsgevonden met vaders van
een drielingzwangerschap één tot zes jaar
na embryoreductie of het behouden van een
drielingzwangerschap. Vaders na embryoreductie
kunnen worstelen met gevoelens van
twijfel of spijt. Vaders na een doorgaande
drielingzwangerschap ervaren een periode
van hoge stress de eerste jaren na de geboorte,
met potentiële gevolgen voor hun
mentale gezondheid. In de toekomst kan betere
begeleiding bijdragen aan de emotionele
verwerking van vaders in het keuzeproces
rond embryoreductie en daarna.
Petra van Baar, ANIOS
Verloskunde en Gynaecologie
OLVG/PhD Candidate
Amsterdam UMC
Petra won met haar poster
over dit onderzoek de
posterprijs tijdens de Wetenschapsdag.
Take-home
message
Betere begeleiding
in het keuzeproces
rond embryoreductie
en in de periode
daarna kan bijdragen
aan de emotionele
verwerking
van vaders in dit
proces.
: ik wilde me hard maken
voor het doen van een
kwalitatief onderzoek
begin heb ik meegekeken hoe de gynaecoloog
(copromotor Marielle van Pampus) het
gesprek deed. Later heb ik zelf ook gesprekken
uitgevoerd onder supervisie. Daar heb
ik echt enorm veel van geleerd. Vooral dat je
niet meteen alle vragen moet willen stellen en
eigenlijk meer achterover moet gaan zitten.
Op deze manier luisteren naar de patiënt, pas
ik nu ook in de kliniek toe.
Waar ben je het meest trots op?
Ik denk toch vooral het onderzoek dat focust
op de psyche bij ouders van meerlingzwangerschappen.
Toen we aan de tekentafel zaten
met mijn onderzoeksgroep, was eerst het plan
om met name kwantitatief onderzoek te gaan
doen. Toen ik zelf nadacht over meerlingzwangerschappen,
de risico’s en wat het allemaal
voor ouders betekent, wilde ik me hard maken
voor het doen van een kwalitatief onderzoek.
Ik had daar nog geen ervaring in en wist ook
niet hoe ik dat moest gaan aanpakken. Gelukkig
heb ik daar veel hulp bij gehad.
WETENSCHAP@OLVG • 11

Kwartet onderzoekers
Activisme en gezondsheidsbevordering
in de zorg
Hoe ben je in dit promotieonderzoek
terechtgekomen?
Fedde Scheele is mijn promotor. Toen ik
startte met mijn promotietraject zochten
we naar raakvlakken. Een van zijn onderzoeksrichtingen
is de maatschappij en zelf
ben ik politiek actief. Op het thema activisme
raken onze passies elkaar. We zien het
belang in van artsen die zich meer uitspreken
en een rol voor ‘activisme competenties’
in de geneeskunde opleiding.
Hoe kijk je terug op je
promotieonderzoek tot nu toe?
Ja, ontzettend goed. We hebben wekelijks
overleg met ons promovendi team. We zijn
allemaal met andere vraagstukken bezig,
maar vaak loop je op het gebied van onderzoek
tegen dezelfde punten aan, daar
: Op het thema van
activisme raakten onze
passies elkaar
Samenvatting onderzoek
Efraïm’s onderzoek richt zich op activisme en
gezondheidsbevordering in de zorg. Wat is het
proces tot het worden van een activist? Hoe
kunnen we ervoor zorgen dat zorgprofessionals
zich meer uitspreken? Voor zijn eerste onderzoek
heeft hij deze doelgroep geïnterviewd.
Wat zijn succesfactoren en waar zit de weerstand?
Voor Efraïm’s tweede onderzoek (nog
niet gepubliceerd) interviewde hij bestuurders
van ziekenhuizen. Hij vroeg wat ze doen met
mensen in hun organisaties die een andere
mening hebben, die zich uitspreken. Bovendien
heeft het onderzoeksteam een cursus
gemaakt voor zorgprofessionals waarmee ze
zich trainen in de competenties die nodig zijn
om jezelf in actie te zetten en uit te spreken.
Deze is afgerond en er wordt nu geëvalueerd
of en op welke manier? mensen zijn gegroeid
op deze competenties.
Efraïm Hart, Promovendus
activisme in de
zorg, adviseur Medische
Opleidingen Leerhuis,
Arts Menopauze
Take-home
message
Competenties
horend bij activisme
kan je
leren ontwikkelen.
Je uitspreken
over zaken
die je belangrijk
vindt kunnen de
dagelijkse praktijk
en de zorgontwikkeling
ten
goede komen.
sparren we binnen het team over. De open
cultuur vind ik fijn in het OLVG. Afgelopen
jaren heb ik ook wel andere dingen over
de sfeer in de onderzoekswereld gelezen.
Mooi dat ik niks herken van die vervelende
verhalen.
Wat is de grootste uitdaging binnen
je onderzoek?
Het begrip activisme is een vies woord geworden.
Mensen denken hierbij aan een
vrouw met een bontjas die verf over zich
heen krijgt. Radicaal activisme is één vorm,
maar niet de enige. In mijn eerste onderzoek
zagen we dat succesvol activisme bij artsen
constructiever is. Af en toe een stevige uitspraak
doen, maar wel samenwerken met
het systeem. Met mijn huidige onderzoek
herkaderen we het begrip. We laten zien
dat activisme ook positief kan zijn, dat het
gebruikt kan worden om doelen te bereiken,
juist in de zorg.
WETENSCHAP@OLVG • 12

Kwartet onderzoekers
Biomarkers om ernst van obstructieve
slaapapneu in kaart te brengen
Hoe ben je bij dit promotieonderzoek
terechtgekomen?
Ik heb mijn semiarts stage bij de KNO-Heelkunde
in OLVG gelopen. Ik wilde kijken of
ik echt KNO-arts wilde worden en de stage
werkte bevestigend. Toen heb ik hier gesolliciteerd.
Een aantal jaar geleden is er een
samenwerking tussen OLVG en het Dasman
: ik heb geleerd om nog
sneller te schakelen
Diabetes Instituut in Koeweit tot stand gekomen.
Zij zijn experts op het gebied van
biomarkers. Door die samenwerking zijn er
projecten ontstaan waardoor ik mijn promotietraject
kon starten. Dit doe ik in combinatie
met een functie als ANIOS KNO.
Samenvatting onderzoek
Het onderzoek gaat over biomarkers bij obstructieve
slaapapneu (OSA). Voor diagnostiek
en monitoring gebruiken we nu een slaapregistratie,
met als gouden standaard een polysomnografie.
Het inplannen van die onderzoeken
is een logistieke uitdaging: er is een beperkte
capaciteit, de onderzoeken zijn vrij invasief voor
de patiënt en zijn relatief duur. Mickey is op zoek
naar een alternatieve methode, in het specifiek
naar biomarkers die iets zeggen over de ernst
van OSA en het beloop hiervan. Biomarkers
zijn meetbare indicatoren die iets zeggen over
processen in het lichaam. Gedurende de nacht
kan een zuurstoftekort in het lichaam zorgen
voor verschillende biologische reacties. We verwachten
dat bepaalde biomarkers afwijken van
normaal.
Mickey Leentjens,
promovendus en ANIOS
KNO
Take-home
message
Biomarkers zouden
een goed alternatief
kunnen
zijn om de ernst
van obstructieve
slaapapneu in
kaart te brengen.
Dit zou de patiënt
dure en invasieve
onderzoeken kunnen
besparen.
Wat heb je van je onderzoek
geleerd?
De KNO is een dynamisch en daadkrachtig
vak, en dat geldt minstens net zo zeer voor de
mensen die er werken. Op onze researchkamer
is dat niet anders. Ik heb geleerd om nog
sneller te schakelen, waarbij ik niet moet vergeten
te communiceren met mijn omgeving.
Daarnaast heb ik natuurlijk inhoudelijk veel
geleerd over de diagnostiek en behandeling
van obstructieve slaap apneu (OSA) – met in
het bijzonder de rol van biomarkers bij OSA.
Waar ben je trots op?
In januari heb ik twee presentaties op een
KNO-congres in Dubai mogen geven. Dat
was een mooie ervaring. Na de vele online
ontmoetingen, kon ik de onderzoekers van
het Dasman Diabetes Instituut in Koeweit
nu voor het eerst fysiek de hand schudden.
Doordat mijn copromotor Madeline
Ravesloot handig gebruik maakte van deze
situatie, werd er een aanpassing gedaan in
het programma die dag. Ik heb mijn onderzoek
mogen delen met een internationaal
publiek dat in getal iets groter was dan het
achterafzaaltje waar ik in eerste instantie op
rekende.
WETENSCHAP@OLVG • 13

In de schijnwerpers
OLVG wint Ben
Willem Mol prijs
OLVG heeft op het landelijke
Congres Zorgevaluatie de
Ben Willem Mol prijs in ontvangst
mogen nemen voor
beste deelnemende centrum
aan zorgevaluatieonderzoek.
Deze prijs is vorig jaar voor
het eerst uitgereikt en vernoemd
naar Ben Willem Mol,
professor in de Verloskunde
en Gynaecologie die tevens
een van de grondleggers was
van zorgevaluatie onderzoek
in Nederland. De winnaars
krijgen een Delfts Blauw tegeltje
met daarop de gevierde
uitspraak van professor
Ben Willem Mol “Een dag niet
gerandomiseerd is een dag
niet geleefd”. Randomiseren
is het willekeurig of met loting
toewijzen van patiënten aan
onderzoeksgroepen.
OLVG werd geprezen voor het
grote aantal geïncludeerde
patiënten bij verschillende
vakgroepen, voor studies die
op andere plekken zijn opgezet.
Het is nadrukkelijk een
prijs voor alle mensen binnen
het ziekenhuis die hard werken
om patiënten te includeren
en aan veel verschillende
zorgevaluaties meedoen; de
medische vakgroepen en alle
ondersteuners (medisch specialisten,
verpleegkundigen,
researchmedewerkers, et
cetera).
Het tegeltje gaat rond bij de
verschillende vakgroepen.
Bron: www.zorgevaluatiegepastgebruik.nl
[https://zorgevaluatiegepastgebruik.nl/actueel/ze-gg-programma/
zorgevaluatie-preparation-en-vakgro-
epen-olvg-winnen-ben-willem-mol-
prijs/index.html]
Lintje voor gynaecoloog
Mariëlle van Pampus
Mariëlle van Pampus kreeg in april uit
handen van burgemeester Femke Halsema,
een lintje vanwege haar inzet voor en
toewijding aan de zorg voor vrouwen en
zorgverleners. Mariëlle werkte als gynaecoloog
en doet al jarenlang wetenschappelijk
onderzoek naar angst en trauma
bij zwangere vrouwen. Ook maakte Mariëlle
zich tijdens haar indrukwekkende
loopbaan hard voor goede zorg aan
zwangere vrouwen met een psychische
stoornis en bouwde zij aan de POP-poli
in OLVG. Ze is een voorloper in het onderzoek
en de goede zorg voor zorgverleners
die trauma’s oplopen op de werkvloer.
Peer support is door Mariëlle in OLVG op
de kaart gezet.
Collega-gynaecoloog Fedde Scheele:
‘Het wetenschappelijk werk wat dr. Mariëlle
van Pampus met haar team doet
heeft een landelijke bekendheid en haar
meer dan 200 internationale publicaties
zullen ook velen aan het denken zetten.
Op onze werkvloer is haar invloed groot.
Er is veel meer aandacht voor beleving
van de patiënt én onze collega’s gekomen.
Daarnaast is zij de medische kant
van het werk bepaald niet uit het oog
verloren. Na de fusie moesten meer dan
100 protocollen worden geharmoniseerd.
Een verschrikkelijke klus, maar zeer belangrijk
voor de kwaliteit van zorg. Dat
deed zij tussendoor en kreeg er wat middagen
voor, terwijl het vele weken werk
is. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik
een onderscheiding voor haar tomeloze
werk voor vrouwen en zorgmedewerkers
bijzonder gepast vind.’
Bron: intranet OLVG
WETENSCHAP@OLVG • 14

Abstract
Effect van oefeninterventie op cognitie
na voorbijgaande ischemische
aanval of kleine beroerte
Een gerandomiseerde gecontroleerde studie van MoveIT
Inger Deijle, projectleider Value Based Healthcare
bij Neurologie en Kwaliteit en Verbetering.
Inger won met dit artikel de Descartes
prijs tijdens de wetenschapsweek voor de
beste publicatie op het gebied van lichaam
en geest.
Inleiding
Patiënten met een Transient Ischemic
Attack (TIA) of minor stroke hebben een
verhoogde kans op cognitieve achteruitgang,
hiervoor is momenteel geen
bewezen effectieve behandeling. Het
doel van de MoveIT studie was om te
meten wat het effect is van een beweegprogramma
op globale cognitie bij patiënten
met een TIA of een minor stroke.
Methode
De MoveIT studie is een gerandomiseerde
gecontroleerde studie. De interventie
bestond uit een beweegprogramma
van één jaar, met daarin een
groepstraining van drie maanden en
in de daaropvolgende negen maanden
drie evaluatie gesprekken met de fysiotherapeut.
De controlegroep kreeg
standaardzorg. De primaire uitkomstmaat
was globaal cognitief functioneren,
beoordeeld na één jaar met behulp
van de Montreal Cognitive Assessment
(MoCA). Secundaire uitkomsten waren
cardiorespiratoire conditie (VO2max),
het cardiovasculaire profiel, het bereiken
van secundaire preventie doelen,
angst, depressie en vermoeidheid na
één en twee jaar.
Resultaten
In deze studie, met 60 deelnemers in
de interventiegroep en 59 deelnemers
in de controle groep, werd geen significant
verschil gevonden tussen de groepen
op globale cognitie gemeten met
de MoCa op 1 jaar. Het enige significan-
te verschil werd gevonden op vermoeidheid,
gemeten met de Fatigue Severity
Scale op 12 maanden, in het voordeel
van de interventie groep (mean difference
0.6, 95% BI, 0.1 tot 1.1). De conditie
van patiënten bij baseline was laag met
een gemiddelde VO2max van 22.5 ml/
kg/min.
Conclusie
Er werd geen significant verschil tussen
de interventie en de controle groep
gevonden op de globale cognitie gemeten
met de MoCA op 1 jaar. Een verklaring
voor het gebrek aan effect zou
kunnen zijn dat de patiënten relatief
jong waren, het aandeel patiënten met
een TIA relatief hoog (50%) was, en de
globale cognitie relatief goed was op
baseline. Daarnaast hebben we het
beperkte tijdsvenster van verbeterde
neuroplasticiteit mogelijk gemist door
de vertraging van de start van de interventie
door cardiopulmonaal onderzoek.
Toekomstige studies moeten zich
richten op patiënten met een beroerte
met meer cognitieve achteruitgang op
baseline en de effecten onderzoeken
van een trainingsinterventie die start
binnen de eerste dagen of weken na het
begin van de TIA of minor stroke.
Originele artikel: Effect of an exercise intervention
on global cognition after transient ischemic attack
or minor stroke: the MoveIT randomized controlled
trial
Auteurs: Inger A. Deijle, Neurologie, Kwaliteit en
verbetering, OLVG; Rob Hemmes, Neurologie, OLVG;
H.Myrthe Boss, Neurologie, Gelderse Vallei Hospital;
Edwin C. de Melker, Cardiologie, OLVG; Bob T.J. van
den Berg, Longeneeskunde, OLVG; Gert Kwakkel,
Revalidatiegeneeskunde, Amsterdam UMC; Erwin
Van Wegen, Revalidatiegeneeskunde, Amsterdam
UMC; Wendy M.J. Bosboom, Raad van Bestuur,
Rivierenland Hospital; Henry.C. Weinstein, Neurologie,
OLVG; Sander M. Van Schaik, Neurologie, OLVG;
Renske M. Van den Berg-Vos, Neurologie, OLVG,
Amsterdam UMC
WETENSCHAP@OLVG • 15

Artikel
Bijdragen aan het grotere geheel
In het afgelopen half jaar hebben OLVG-collega’s
mee gepubliceerd aan twee grote randomized
controlled trials (RCT’s) die zijn verschenen in de
New England Journal of Medicine (NEJM). Mooie
voorbeelden van hoe we als deelnemend centrum
kunnen bijdragen aan studieresultaten met impact.
Simone Priester-Vink
Waarom meedoen aan
multicenter onderzoek en
onderzoeksnetwerken?
Voordelen van onderzoeken in meerdere
centra zijn: een groot aantal deelnemers,
verschillende geografische locaties de
mogelijkheid om een ​breder scala aan
bevolkingsgroepen op te nemen en de
mogelijkheid om resultaten tussen de
deelnemende centra te vergelijken(1).
Zo wordt de generaliseerbaarheid van
het onderzoek namelijk vergroot. Onderzoeksnetwerken
kunnen multicentersamenwerkingen
ondersteunen door het
delen van infrastructuur, onderzoekers,
inhoudsexperts, en scholing. Het biedt
ook mogelijkheden voor verspreiding
van best practices naar en tussen de
leden van zo’n netwerk(2). Daarnaast
zorgt samenwerken aan grote onderzoeken
voor uitwisseling van expertise binnen
een multidisciplinair team(1).
Samenvattingen onderzoek
OLVG-collega’s
Early Extracorporeal CPR for Refractory
Out-of-Hospital Cardiac Arrest (ook
wel Inception Trial genoemd) (3)
Jesse de Metz: ‘Om de kennis die er is
te bundelen hebben wij besloten mee
te doen aan een onderzoekconsortium
dat Nederlandse ECMO studies opzet
en uitvoert. De Inception Trial is een
voorbeeld van de samenwerking tussen
Nederlandse IC’s.’
In deze Nederlandse multicenter RCT
werden patiënten met een refractaire
hartstilstand buiten het ziekenhuis toegewezen
aan twee groepen. Ze kregen
ofwel extracorporale reanimatie (reanimatie
waarbij een hart-longmachine
wordt ingezet) ofwel conventionele
reanimatie. Van mei 2017 tot en met
februari 2021 werden patiënten geïncludeerd
in tien cardiochirurgische
centra. 70 patiënten zaten in de groep
extracorporale reanimatie en 64 in de
groep conventionele reanimatie. Na 30
dagen waren 14 patiënten (20%) met
extracorporale reanimatie in leven met
een gunstig neurologisch resultaat, vergeleken
met 10 patiënten (16%) die conventionele
reanimatie hadden gehad.
Het aantal ernstige bijwerkingen per
patiënt was vergelijkbaar. Bij patiënten
met hartstilstand buiten het ziekenhuis
hadden extracorporale reanimatie en
conventionele reanimatie dus vergelijkbare
effecten op de overleving met een
gunstig neurologisch resultaat. Jesse
de Metz: ‘Lastig in de interpretatie van
deze studie is, dat veel centra, net als
OLVG, ECPR pas net aan het opzetten
waren. Zij zaten dus nog in het steile
deel van de ‘learning curve’.’
Platelet Transfusion before CVC Placement
in Patients with Thrombocytopenia
(4)
Emile Kerver: ‘De praktische onderzoeksvraag
en opzet van deze studie
spraken me erg aan. Ze kunnen goed in
OLVG kunnen worden uitgevoerd, ook
met beperkte middelen.’
Rogier Determann: ‘Preventie van complicaties
is een belangrijk onderdeel van
intensive care zorg. Opvallend genoeg
bleek het verschil in bloedingscomplicaties
tussen beide groepen voornamelijk
te bestaan in de subgroep van hematologiepatiënten.
De statistiek liet geen
verdere analyse over deze bevindingen
toe, maar een verklaring zou kunnen
liggen bij in welke vene de catheter geplaatst
wordt.’
In deze multicenter randomized controlled
non-inferiority study is onderzocht of
bij patiënten met een ernstige trombocytopenie
(tekort aan bloedplaatjes) veilig
de routinematige trombocyten transfusie
kon worden weggelaten vooraf aan
een veneuze catheter plaatsing. Hiervoor
zijn deze patiënten willekeurig toegewezen
aan twee groepen. De ene groep
kreeg, vóórdat hun ‘echogeleide centraal
veneuze katheter’ (CVC) geplaatst werd,
één eenheid profylactisch trombocytentransfusie
(bestaande behandeling),
de andere groep kreeg deze niet. Deze
studie is uitgevoerd op hematologieafdelingen
en Intensive Care (IC)’s in tien (zeven
academische en drie algemene) ziekenhuizen
in Nederland. Er werden 373
patiënten met CVC-plaatsingen geïncludeerd.
Katheter gerelateerde bloedingen
van graad 2 tot 4 kwamen voor bij 9 van
de 188 patiënten (4,8%) in de transfusiegroep
en bij 22 van de 185 patiënten
(11,9%) in de geen-transfusiegroep. Het
niet toedienen van profylactische trombocytentransfusie
resulteerde helaas in
meer CVC-gerelateerde bloedingen.
Referenties
1. Cheng A, Kessler D, Mackinnon R, Chang TP, Nadkarni
VM, Hunt EA, et al. Conducting multicenter
research in healthcare simulation: Lessons
learned from the INSPIRE network. Adv Simul
(Lond). 2017;2:6.
2. Schwartz A, Young R, Hicks PJ. Medical education
practice-based research networks: Facilitating collaborative
research. Med Teach. 2016;38(1):64-74.
3. Suverein MM, Delnoij TSR, Lorusso R, Brandon
Bravo Bruinsma GJ, Otterspoor L, Elzo Kraemer
CV, et al. Early Extracorporeal CPR for Refractory
Out-of-Hospital Cardiac Arrest. N Engl J Med.
2023;388(4):299-309.
4. van Baarle FLF, van de Weerdt EK, van der Velden
W, Ruiterkamp RA, Tuinman PR, Ypma PF, et al.
Platelet Transfusion before CVC Placement in
Patients with Thrombocytopenia. N Engl J Med.
2023;388(21):1956-65.
WETENSCHAP@OLVG • 16

In het kort
ChatGPT en
wetenschappelijke
artikelen
Chantal den Haan, informatiespecialist
bij team Wetenschap
Sinds ChatGPT in november 2022 is
vrijgegeven, is er veel interesse rondom
de chatbot. ChatGPT gebruikt
kunstmatige intelligentie (artificial
intelligence, AI) om tekst te creëren
naar aanleiding van aanwijzingen en vragen van gebruikers.
Dat doet het op basis van zijn begrip van de patronen
die het eerder heeft geleerd van de tekstgegevens waarop
het is getraind. Inmiddels zijn er wetenschappelijke artikelen
geschreven met behulp van ChatGPT, waaronder
een artikel in Radiology dat volledig is geschreven door de
chatbot met een radioloog in opleiding als corresponderende
auteur(1).
Integriteit
Het gebruik van ChatGPT in wetenschappelijke publicaties
levert een vraagstuk op rondom de integriteit van manuscripten
die met behulp van de chatbot zijn geschreven.
ChatGPT genereert de statistisch meest waarschijnlijke
output als antwoord op een vraag. Er zijn inmiddels voorbeelden
van incorrecte of onware antwoorden en verzonnen
referenties als antwoord op een vraag(2). Daarnaast is
het model getraind op data uit 2021 en kunnen antwoorden
gedateerde informatie geven.
Regels rondom auteurschap
In reactie hierop hebben diverse uitgevers regels vastgelegd
rondom het gebruik van AI bij wetenschappelijk
schrijven. Zo geeft Elsevier aan “auteurs mogen AI en AIondersteunde
technologieën niet als auteur of co-auteur
vermelden, noch AI als auteur noemen. Auteurschap impliceert
verantwoordelijkheden en taken die alleen kunnen
worden toegeschreven aan en uitgevoerd door mensen”(3).
Andere uitgevers, zoals JAMA, stellen dat het gebruik van
AI moet worden vermeld in de acknowledgements of de
methode sectie van het artikel, afhankelijk van waar AI
voor is gebruikt.
Referenties
1. Biswas S. ChatGPT and the Future of Medical Writing. Radiology.
2023;307(2):e223312.
2. Davis P. Did ChatGPT just lie to me? Scholarly Kitchen blog. 13 januari
2023. Bezocht 21 juni 2023. https://scholarlykitchen.sspnet.org/2023/01/13/
did-chatgpt-just-lie-to-me/
3. The Use of Generative AI and AI-assisted Technologies in Scientific Writing.
Elsevier. Bezocht 21 juni 2023. https://www.elsevier.com/about/policies/publishing-ethics
Column
Mindmapping met
ChatGPT
Mindmapping is een krachtig instrument voor jonge onderzoekers,
een visuele weergave van ideeën en concepten die
helpt bij het organiseren en structureren van gedachten.
Met de integratie van ChatGPT, kan deze techniek naar een
hoger niveau worden getild.
Jonge onderzoekers kunnen ChatGPT gebruiken als een
ideeëngenerator, een bron van inspiratie. Stel je voor dat je
met een kernconcept begint en het model je een waterval
van gerelateerde ideeën en subthema’s levert. Deze digitale
brainstormsessie kan het proces van ideevorming versnellen
en een stimulans geven aan het creatieve proces van de
onderzoeker.
Daarnaast kan ChatGPT de connecties tussen verschillende
concepten belichten, waardoor de onderzoeker een dieper
en breder begrip kan krijgen van het onderwerp. Deze mogelijkheid
om te leren en inzichten te verwerven die anders misschien
over het hoofd waren gezien kan de kwaliteit van het
onderzoek verhogen.
Ondanks de indrukwekkende mogelijkheden heeft ChatGPT
beperkingen in contextueel begrip. Bij complexe of langdurige
chats kan het moeite hebben om alle details bij te houden,
waardoor menselijke interventie en controle nog steeds
essentieel zijn om “bullshitproductie” te voorkomen.
De voordelen strekken zich uit tot de begeleiders. Met Chat-
GPT kunnen jonge onderzoekers zelfstandiger worden in
hun onderzoeksproces. Ze kunnen sneller en effectiever
brainstormen, en gemakkelijker hun ideeën structureren en
verbanden leggen tussen verschillende concepten. Dit kan
resulteren in minder tijd besteed aan het begeleiden van de
basale stappen van het onderzoeksproces, waardoor begeleiders
meer ruimte krijgen om zich te concentreren op hogere
niveaus van begeleiding en mentorschap.
In wezen biedt de combinatie van mindmapping en ChatGPT
een synergie die zowel de jonge onderzoeker als de begeleider
ten goede komt. Het is een stap vooruit in het creëren
van een dynamischer, efficiënter en diepgaander onderzoeksproces,
een belofte van een productiever en creatiever
wetenschappelijk avontuur.
Prof. Dr. Rudolf Poolman, orthopedie
WETENSCHAP@OLVG • 17

Epidemiologica
Confounding in
wetenschappelijk onderzoek:
een verhaal over ijsjes en
haaien
Onderzoek toont een sterk verband aan tussen de
verkoop van ijsjes en het aantal aanvallen door een
haai. Zijn haaien zo dol op mensen met ijs in hun
buik? Ruiken ze het als een surfer net een Magnum
achter de kiezen heeft? Of is er een andere
verklaring?
Nienke van Willigenburg, onderzoekscoördinator en epidemioloog afdeling orthopedie
ten. Maar de kritische lezer heeft misschien
een andere verklaring bedacht:
de temperatuur op het strand. Bij mooi
weer is het drukker op het strand,
waardoor er meer ijsjes worden verkocht
én meer mensen het risico lopen
om een haai tegen te komen. Er is dus
een derde variabele (de temperatuur)
Wat is confounding
Deze bevinding over ijsjes en haaien is
een klassiek voorbeeld van confounding.
Als twee variabelen met elkaar
samenhangen, wekt dat de suggestie
van een causaal (oorzakelijk) verband.
In dit geval: haaien gaan meer aanvallen
doordat er meer ijsjes worden gegedie
het verband tussen twee variabelen
(ijsverkoop en aanvallen door een haai)
verstoort. Dit noemen we confounding.
In niet-gerandomiseerd wetenschappelijk
onderzoek leidt confouding gemakkelijk
tot verkeerde conclusies. In
andere woorden; correlatie is niet hetzelfde
als causatie.
Confounding, bias en randomisatie
Bias is een verzamelnaam voor systematische
fouten in onderzoeksresultaten.
Confounding is een specifieke
vorm van bias die optreedt als de
relatie tussen wat je onderzoekt en
de uitkomst wordt verstoord door
een andere variabele. Bekende confounders
in klinisch wetenschappelijk
onderzoek zijn bijvoorbeeld de leeftijd
van de patiënt en de ernst van
de klachten. Om behandeling A te
vergelijken met behandeling B moet
je rekening houden met zulke confounders.
De beste manier om dat te
doen is randomisatie van deelnemers.
Dan wordt at random (door loting)
bepaald welke patiënt welke behandeling
krijgt. Dit voorkomt niet alleen
confounding door bekende (gemeten)
variabelen, maar ook confounding
door onbekende (niet gemeten) variabelen.
Als de onderzoeksgroepen
groot genoeg zijn, ontstaat door randomisatie
een goede balans tussen
de twee groepen in alle variabelen die
mogelijk invloed hebben op de uitkomst.
Zo wordt het risico op confounding
uitgesloten. Als randomisatie niet
mogelijk is, kun je het risico op confounding
beperken door bijvoorbeeld
matching (koppeling van individuen
met dezelfde kenmerken) of multivariabele
analyses (statistische modellen
die confounding inzichtelijk kunnen
maken). Een belangrijke beperking
daarbij is dat je alleen kunt corrigeren
voor bekende confounders die je ook
daadwerkelijk hebt gemeten.
WETENSCHAP@OLVG • 18

Kop of munt: randomisatie
In het voorbeeld met de ijsjes en de
haaien zou je dus eigenlijk bij iedereen
die een ijsje wil kopen een muntje moeten
opgooien. Bij kop krijgt de koper
zijn ijsje en bij munt het geld terug en
geen ijsje. Pas als daarna blijkt dat de
groep die een ijsje heeft gegeten vaker
door een haai wordt aangevallen dan
de groep die geen ijsje heeft gekregen,
kun je concluderen dat het eten van ijs
het risico op een aanval door een haai
vergroot.
Gerandomiseerd onderzoek vraagt in
de klinische praktijk veel tijd en inspanning
van onderzoekers en patiënten.
Daarom is het niet altijd mogelijk om
zo’n onderzoek uit te voeren. Observationeel
(niet gerandomiseerd) onderzoek
is minder belastend, zeker als gebruik
wordt gemaakt van bestaande data.
Denk hierbij aan gegevens van patiënten
die toch al worden opgeslagen
in het elektronische patiëntendossier.
Hieronder volgt een voorbeeld van een
observationeel onderzoek, waarbij de
eerste conclusies onjuist bleken vanwege
confounding.
Spoeling van heup- en
knieprotheses
In OLVG worden veel gewrichtsvervangende
operaties uitgevoerd. In de periode
2007-2013 kregen 4453 patiënten
in OLVG een nieuwe heup of een nieuwe
knie. Halverwege deze periode veranderde
het beleid rondom het spoelen
van de prothese tijdens de operatie.
Van 2007 tot 2010 werd gespoeld met
een zoutoplossing en van 2010-2013 met
een chloorhexidineoplossing. Het idee
was dat de chloorhexidineoplossing het
risico op een infectie na de operatie zou
verkleinen. De eerste analyses lieten
zien dat het risico op infectie inderdaad
kleiner was in de groep patiënten die
waren gespoeld met chloorhexidine:
1.3% (versus 2.2% met de zoutoplossing).
Mogelijke confounders gecheckt
Natuurlijk hadden we vooraf nagedacht
over mogelijke confounders. Want over
de jaren heen kunnen natuurlijk meer
dingen veranderen die ook invloed hebben
op het infectierisico. Vergeleken
met de zoutoplossing groep (2007-
2010) waren patiënten in de groep met
chloorhexidinespoeling (2010-2013)
bijvoorbeeld iets ouder, iets minder gezond
(hogere ASA score) en vaker geopereerd
onder gedeeltelijke verdoving
(ruggenprik vs. algehele narcose). Multivariabele
analyses (logistische regressie)
met verschillende combinaties van
deze mogelijke confounders gaven duidelijk
aan dat er minder infecties waren
in de groep met chloorhexidinespoeling.
Deze bevinding was al bijna gepubliceerd
toen bleek dat we iets belangrijks
over het hoofd hadden gezien…
Gemist!
In 2010 was ook iets anders veranderd:
de preventieve medicatie om trombose
te voorkomen. Van 2007-2010 kreeg
bijna iedereen Fondaparinux (Arixtra)
en van 2010-2013 kreeg bijna iedereen
Dabigatran (Pradaxa). Dus bijna alle
patiënten die gespoeld waren met de
zoutoplossing hadden Arixtra gekregen
en bijna alle patiënten die gespoeld
waren met chloorhexidine hadden
Pradaxa gekregen. Nadat we de studiedatabase
hadden aangevuld met
deze mogelijke confounder bleek dat
dit grote invloed had op de resultaten.
De trombosemedicatie had veel meer
invloed op het infectierisico dan het
type spoeling [Willigenburg et al., 2022].
In termen van ijsjes en haaien bleek
de temperatuur op het strand dus veel
belangrijker dan de ijsverkoop.
Conclusie
Net als de temperatuur op het strand
is ook de zorg onderhevig aan continue
veranderingen. En niet alles wat verandert
wordt ook bijgehouden in een
onderzoeksdatabase. Bijvoorbeeld de
zeep en handschoenen voor handhygiëne
of het type hechtingen en pleisters
waarmee de wond wordt verzorgd.
Daarom is observationele data vooral
bruikbaar om hypotheses te genereren,
niet om conclusies te trekken.
Referentie
Nienke W Willigenburg, Fatih Yesilkaya, Marijn
Rutgers, Dirk Jan F Moojen, Rudolf W Poolman,
Diederik H R Kempen. Prosthetic Joint
Infection and Wound Leakage After the Introduction
of Intraoperative Wound Irrigation With a
Chlorhexidine-Cetrimide Solution: A Large-Scale
Before-After Study. Arthroplasty Today 2022
Nov 28;19:101053. doi: 10.1016/j.artd.2022.10.003
PMID: 36845287 PMCID: PMC9947967
(https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36845287/ )
WETENSCHAP@OLVG • 19

Commissie Wetenschap
Terugblik op een indrukwekkende
carrière
Prof. dr. Nico de Vries is bijzonder hoogleraar tandheelkundige
slaapgeneeskunde (ACTA Amsterdam)
Hoe bent u in het
wetenschappelijk onderzoek
terecht gekomen?
Vóór OLVG heb ik twaalf jaar academische
kennis opgebouwd. Eenmaal hier
was het de begintijd van meer diagnostiek
naar slaapstoornissen. Het lab van
de klinische neurofysiologie hier had
veel mogelijkheden. We gingen behandeling
en diagnostiek documenteren
voor onderzoek, we zijn gaan publiceren
en er kwamen proefschriften. Elk jaar
bleven de patiëntenaantallen stijgen,
waardoor we op de kaart kwamen als
onderzoekscentrum op dit gebied.
Vervolgens kwamen er fantastische
mensen op de afdeling kwamen werken.
Zoals Madeline Ravesloot, Peter van
Maanen, Marjolein van Looij. Dat zijn de
drie stafleden die ook bijna fulltime met
slaap bezig zijn en die zich inmiddels alle
drie somnoloog mogen noemen.
Wat voor onderzoek wordt er op
de afdeling gedaan?
We hebben altijd erg geloofd in samenwerking
met de industrie. Ik heb hier
twee mooie voorbeelden van. De eerste
heette NightBalance. Zij hadden een
apparaatje ontwikkeld voor positietherapie:
zorgen dat mensen met snurken
en slaapapneu niet op hun rug liggen.
We hebben veel onderzoek samen met
ze gedaan. De publicaties die hieruit
voortkwamen zorgden ervoor dat het
apparaat nu door de zorgverzekering
wordt vergoed.
We zijn ook gaan samenwerken met het
bedrijf ’Inspire’. Zij wilden onderzoeken
of we met zenuwstimulatie van de tong
ernstige apneu konden behandelen. Het
resultaat hiervan is ook gepubliceerd(2).
Deze behandeling wordt nu ook vergoed
door de zorgverzekering. Wij behandelen
ongeveer tachtig patiënten per jaar,
daarmee zijn we het grootste centrum
van Europa. Madeline Ravesloot is de
enige vrouwelijke implanteur in Europa,
Peter van Maanen heeft in de wereld
waarschijnlijk de meeste revisies gedaan.
Ik ben verschrikkelijk trots op ze.
U gaat met pensioen. Laat u het
met een gerust hart achter?
Ik ga met emeritaat, wat betekent dat
ik een aantal promotietrajecten zal blijven
begeleiden. Ik ben er van overtuigd
dat de mensen die het in OLVG van me
overnemen, daar heel geschikt voor zijn.
Madeline is de beoogd opvolger voor
het hoogleraarschap, Peter zal organisatorisch
zorgen dat het slaapcentrum
goed doorloopt. Marjolijn van Looij zit
op de pediatrische slaapapneu, zij zet
zich in om Inspire te gaan gebruiken bij
kinderen met het syndroom van Down.
Ik hoop dat het mooie onderzoek dat wij
op onze afdeling doen heel lang wordt
voortgezet.
Wat is uw advies aan jonge
onderzoekers?
Er is een managementspreuk: “Je moet
je niet afvragen wat je gaat doen, je
moet een goede baas zoeken.” Zorg dat
je een baas hebt die jou stimuleert, die
jou kansen geeft en waarbij je je veilig
voelt. Iemand die duidelijk verheugd is
als jij het goed gedaan hebt en die jou
kansen geeft. Dat zorgt dat jij voor die
baas graag hard werkt.
Het afscheidssymposium van prof. dr.
Nico de Vries vond plaats op 1 juli 2023.
1. Positional therapy in obstructive sleep apnea.
Nico de Vries, Madeline Ravesloot, J. Peter van
Maanen (editors). Springer. 2015
2. Upper airway stimulation in obstructive sleep
apnea. Clemens Heiser, Nico de Vries (editors).
Springer. 2022
WETENSCHAP@OLVG • 20

Wetenschapsweek 2023
Wetenschap leeft in
OLVG!
Van 19 tot en met 22 juni stond wetenschap in de
kijker in OLVG. Verspreid over de week waren er
verschillende workshops te volgen. Op donderdag
22 juni werden er meerdere prijzen uitgereikt tijdens
een feestelijke wetenschapsdag. Ook stonden er
posters in de hal zodat ook onze bezoekers en
patiënten konden zien welk mooi onderzoek er
op dit moment in OLVG gedaan wordt, én hierop
stemmen.
Onderzoeksprijs
Ariena Rasker, onderzoeker orthopedie won de onderzoeksprijs met
haar dossieronderzoek. Zij keek naar het effect van intra-operatieve
spoeling met chloorhexidine of povidonjodium op infecties bij heupprotheses.
2414 patiënten en 2670 heupen werden geïncludeerd, de
dossiers werden doorzocht met het vernieuwende zoeksysteem CTcue.
Lees meer over haar onderzoek op pagina 10.
Dr. Keeman publicatieprijs
Julia Noorduyn, onderzoeker orthopedie en fysiotherapeut won de
dr. Keeman publicatieprijs voor haar artikel over het effect van fysiotherapie
tegenover een operatie van een degeneratieve meniscusscheur.
De eervolle tweede plaats was voor Nicole van Veenendaal met haar
publicatie over de relatie van het ‘family integrated care’ zorgmodel
op de mentale gezondheid van vaders bij te vroeggeboren baby’s.
Descartesprijs
De Descartesprijs voor de beste OLVG-publicatie die soma en
psyche met elkaar verbindt, was dit jaar voor Inger Deijle, senioradviseur
waardegedreven zorg. Zij onderzocht of een beweegprogramma
voor mensen die een TIA of klein herseninfarct hebben
gehad invloed had op de cognitie. Lees meer over haar onderzoek
op pagina 15.
TIP van de monitor
Monitoring
Het nut van monitoring
Volgens good clinical practice (GCP) is monitoring
één van de verplichte kwaliteitseisen bij
onderzoek met geneesmiddelen. Volgens richtlijnen
van de IGJ monitoren wij in OLVG alle WMOplichtige
Investigator Initiated Trials (IIT). Dus
ook die studies waar geen geneesmiddelen aan
te pas komen. De frequentie van monitoring is
afhankelijk van de mate van risico (voor de patiënt!).
Wanneer studies (frequent) gemonitord
zijn geeft dat vertrouwen in de kwaliteit van je
data.
Monitoring WMO-plichtige studies (IIT)
Monitoring van WMO-plichtige studies waar
OLVG als deelnemend centrum aan mee doet,
is in principe de verantwoordelijkheid van het
initiërend centrum. Voor studies die vanuit OLVG
geïnitieerd zijn, ben je als onderzoeker verantwoordelijk
voor de organisatie van monitoring,
dus ook voor monitoring van je studie buiten de
OLVG-muren. Bedenk dit wanneer je bezig gaat
de gelden van je studiebudget te verdelen.
Monitoring IIT in OLVG
Wanneer je goedkeuring hebt een WMO-plichtige
studie uit te voeren in OLVG, maakt de monitor
een afspraak met de onderzoeker. Tijdens
deze afspraak bespreken we de studie, stellen
we het monitorplan op en maken afspraken voor
initiatie, reguliere- en de afsluitende monitorvisite.
Tot slot:
De monitor kijkt met een frisse blik naar je studie
en is altijd bereikbaar voor vragen & advies!
Saskia Tasche - van Spaendonck, monitor wetenschappelijk
onderzoek
Posterprijs
De posterprijs is dit jaar gegaan naar Petra van Baar, ANIOS en onderzoeker
verloskunde/gynaecologie. Haar onderzoek gaat over de
psychologische impact op vaders, bij de keuze over embryoreductie
(vermindering van het meerling aantal) bij meerlingzwangerschappen.
Lees meer over haar onderzoek op pagina 11.
Keynote
Dr. Sezer Karaoglu (Universiteit van Amsterdam) sprak tijdens zijn
keynote over Artificial Intelligence (AI) in de (geestelijke) gezondheidszorg.
Hij liet een aantal indrukwekkende toepassingen zien en
benadrukte tevens dat AI de toegankelijkheid van zorg kan vergroten.
WETENSCHAP@OLVG • 21

Zorginnovatie
Artificial Intelligence op de
Intensive Care: optimistische
eerste stappen
Reinier Crane is
intensivist op de Intensive
Care (IC) van OLVG. Hij
vertelt over zijn ervaring
met Artificial Intelligence
(AI) op zijn afdeling.
Manja Herrebrugh
Kun je vertellen wat Artificial
Intelligence (AI) is?
Op de intensive care hebben we beschikking
over een enorme hoeveelheid
data. Hoewel wij gewend zijn om
elke dag met die informatie om te
gaan, is de toegevoegde waarde dat
een AI-model patronen ziet die voor
ons niet te herkennen zijn. Zo wordt
een AI-model een extra tool in onze
beslis-toolbox.
Waarom is het nodig?
Ons model voorspelt de kans op heropname
of overlijden in de eerste
veertien dagen na IC-ontslag. Dat is
een belangrijke parameter, omdat
heropname op een IC ingrijpend is
voor een patiënt. Bovendien zijn er
medische risico’s als iemand te vroeg
ontslagen wordt, en heeft heropname
flinke impact op onze capaciteit. Dit
model kan dus helpen de beperkte
IC-capaciteit zo effectief mogelijk in
te zetten.
Merk je al verschil?
Daar is het heel vroeg voor. We hebben
al wel patiënten gezien waarbij
wij van plan waren de patiënt te
ontslaan, terwijl het model een heel
hoog risico op heropname zag. We
lieten de patiënt daardoor op de IC,
Drs. Reinier Crane, intensivist
die vervolgens inderdaad verslechterde.
Het model had dus gelijk. Daartegenover
staat dat het model soms een laag
risico voorspelt bij een patiënt die na
ontslag toch terugkomt met een nieuwe
complicatie.
Beslis je ook weleens een patiënt
te ontslaan, die je zonder model
zou houden?
Nee, zo gebruiken we het niet. Wij kunnen
namelijk ook dingen zien die het
model niet kan zien, bijvoorbeeld dat
een patiënt nog te weinig spierkracht
heeft om op een alarmknop te duwen of
de zorgzwaarte nog te hoog is voor een
verpleegafdeling. Dan blijft de patiënt
op de IC, ongeacht wat het model voorspelt.
Hoe zie je de toekomst?
Ik ben heel optimistisch over de rol
die AI kan hebben. Ik denk dat het op
veel manieren de patiëntenzorg kan
verbeteren door gebruik te maken van
de vele beschikbare data. We moeten
hier nog veel onderzoek naar doen.
Dat doen we nu al intensief samen met
Pacmed, het bedrijf achter dit AI-model,
maar ook met onze eigen onderzoekslijn.
Lees meer over dit initiatief:
https://www.olvg.nl/nieuws/olvgzet-kunstmatige-intelligentie-inals-hulp-op-de-ic/
WETENSCHAP@OLVG • 22

Korte berichten
Colofon
Wetenschap@OLVG is een
onafhankelijke, wetenschappelijke
uitgave van het OLVG-Leerhuis.
Met deze uitgave wil OLVG
wetenschappelijk onderzoek
stimuleren en praktisch ondersteunen.
De uitgave verschijnt twee keer per
jaar en wordt verspreid in de eigen
organisatie en onder Santeon- en STZziekenhuizen
in Nederland.
Wetenschappelijk jaarverslag
over 2022 gepubliceerd
Voor het eerst hebben de verschillende commissies rondom wetenschap de
krachten gebundeld en één geïntegreerd jaarverslag geschreven. En dat is
niet zomaar: wetenschap leeft in OLVG! Er wordt veel onderzoek uitgevoerd
binnen ons ziekenhuis en de nieuwe inzichten die hieruit voortkomen hebben
impact op onze zorg aan patiënten.
In dit verslag presenteren we belangrijke getallen met betrekking tot
onderzoek en laten we enkele lopende onderzoeken zien. Dit jaarverslag
wordt zowel intern als extern gepubliceerd, omdat we het belangrijk
vinden dat deze informatie beschikbaar is voor zowel alle medewerkers als
bezoekers van OLVG. Het is te vinden op de website van OLVG, onder het
kopje ‘Over wetenschap’.
Redactie
Prof. dr. B.F.P. Broekman,
psychiater; C. den Haan, medisch
informatiespecialist bibliotheek; dr.
R.R. Jansen, arts-microbioloog, dr.
D.H.R. Kempen, orthopedisch chirurg,
vicevoorzitter wetenschapscommissie;
A.D. Klaassen MSc, staffunctionaris
Kwaliteit & Innovatie; dr. M.G. van
Pampus, gynaecoloog; L.M. Pronk,
adviseur wetenschap en ambtelijk
secretaris ACWO, dr. D.E. van Rooijen,
hoofd wetenschap; drs. J.A.M. Vocking,
communicatiemedewerker; dr.
B.C. Vrouenraets, chirurg; dr. N.W.
Willigenburg, researchcoördinator
Orthopedie
Redactie- en administratieadres
Redactie- en administratieadres
OLVG Wetenschapsblad
Postbus 95500
1090 HM Amsterdam
Telefoon: (020) 599 40 17
E-mail: wetenschap@olvg.nl
Hoofdredactie: Diana van Rooijen
Eindredactie: Manja Herrebrugh,
Simone Priester-Vink
Bladcoördinatie: Manja Herrebrugh,
Simone Priester-Vink
Foto’s en illustraties: Catalina Feres
Favi, Manja Herrebrugh, Jelmer ten
Hoeve en Joep Maeijer – Audiovisuele
Zaken OLVG, Ivo Sikkema – Ruparo
Cartoon: Jaap Stiemer, www.
jaapstiemer.nl
Vormgeving: Ruparo, www.ruparo.nl
Druk: Drukkerij De Bij
Oplage: 850 stuks
Oproep
Wil je ook onderzoeksresultaten
publiceren? Heb je een interessant
artikel dat je wilt delen? Wil je
reageren op het magazine? Of wil je
je aanmelden voor de Onderzoekers
van OLVG (OvO), een club van
wetenschappers die langdurig
onderzoek doen in OLVG? Neem dan
contact op via wetenschap@olvg.nl
Jaargang 16 nummer 2, september
2023
WETENSCHAP@OLVG • 23

Samen geven om
Samen geven om
de gezondheid van Amsterdammers
de gezondheid van Amsterdammers
We weten allemaal hoe
belangrijk We weten allemaal een goede hoe
gezondheid belangrijk een is en goede hoe
ingrijpend gezondheid een is en opname hoe
ingrijpend het ziekenhuis een opname kan zijn.
Vrienden in het ziekenhuis van OLVG kan zet zijn.
zich, Vrienden samen van met OLVG haar zet
donateurs, zich, samen in met voor haar meer
wetenschappelijk donateurs, in voor onderzoek meer
dat wetenschappelijk bijdraagt aan onderzoek
betere
zorg dat bijdraagt in de toekomst. aan betere
zorg in de toekomst.
Wetenschap leeft in OLVG
Als Wetenschap grootste niet-academische
Als grootste opleidings niet-academi-
ziekenhuis
leeft in OLVG
van sche Nederland opleidings hecht ziekenhuis OLVG
veel van Nederland waarde aan hecht het doen OLVG
van veel toegepast waarde aan wetenschappelijk
van toegepast onderzoek. wetenschap-
Onderzoek
het doen
dat pelijk gericht onderzoek. is op snellere Onderzoek
diagnose dat gericht en is nieuwe op snellere behandelingen
diagnose voor en nieuwe patiënten. behandelingen
is extra voor geld patiënten. voor nodig.
Daar
Daar is extra geld voor nodig.
Geef om de zorg voor
morgen Geef om en de word zorg voor
Vriend morgen van en OLVG! word
Vriend van OLVG!
Kijk op onze website voor informatie over
Vriend van OLVG worden en wetenschappelijke
Kijk op onze website voor informatie over
onderzoeken om te steunen
Vriend van OLVG worden en wetenschappelijke
onderzoeken om te steunen
www.vriendenvanolvg.nl
vrienden@olvg.nl
www.vriendenvanolvg.nl
Bank: IBAN NL20 ABNA 0243478348
vrienden@olvg.nl
KVK: 60451319 RISIN: 853916524
Bank: IBAN NL20 ABNA 0243478348
KVK: 60451319 RISIN: 853916524
Adres: Oosterpark 9, 1091 AC Amsterdam
Adres: Oosterpark 9, 1091 AC Amsterdam
Doneer makkelijk met een vriendentikkie
Doneer makkelijk met een vriendentikkie