22-24 2_merged

18.09.2023 Views

Thema Dr. Veerle Soyez van vzw Gezond Leven over ons mentaal welbevinden “Maak je nuttig, beteken iets voor anderen” Een op de zes jongeren kampt met een mentale stoornis. En na de coronapandemie had een op de vier Belgen te kampen met angst of depressie. Hoe kunnen we ons mentale welzijn versterken? Ons weerbaar maken? Een gesprek met dr. Veerle Soyez van vzw Gezond Leven op de vooravond van de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid. “De mogelijkheden die je krijgt om positieve relaties op te bouwen, is de belangrijkste factor voor een lang en mentaal gezond leven. Dat blijkt uit een studie van de universiteit van Harvard die al loopt sinds 1938.” Tekst: Bart Claes Eerst enkele cijfers en feiten. Uit de vijfjaarlijkse Gezondheidsenquête van Sciensano blijkt dat angst, depressie en eetstoornissen de meest voorkomende psychische stoornissen zijn. In 2018 had ongeveer een op de tien mensen een angst- of depressieve stoornis. Doorheen de coronacrisis is de geestelijke gezondheid fors verslechterd. In maart 2022 had ongeveer een op de vier mensen een angststoornis en/of een depressieve stoornis. UNICEF schat dat in 2022 meer dan 16,3 procent van de jongeren in ons land gediagnosticeerd werd met een mentale stoornis. Nog frappant: zelfmoord is een van de belangrijkste doodsoorzaken onder jongeren in België. Het sterftecijfer als gevolg van zelfmoord is bijzonder hoog in vergelijking met de andere Europese landen, blijkt uit de cijfers van het FOD Volksgezondheid. Dr. Veerle Soyez is expert mentaal welbevinden bij het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw. De vzw heeft als missie mensen gezonder te doen leven. Ze doet dat met materialen en campagnes, door sensibilisering en door het beleid te adviseren en aan te sturen. Zo ken je het expertisecentrum allicht van de campagne 10.000 stappen of van de Voedingsdriehoek. Gezond Leven is ook mee betrokken bij de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid, die loopt van 1 tot 10 oktober. Niet toevallig, want 10 oktober is World Mental Health Day. Raak: 10.000 stappen kan je meten en gezond eten is heel duidelijk goed voor de gezondheid. Maar wat is goed voor de geestelijke gezondheid? Dr. Soyez; ““Mentale gezondheid is inderdaad veel abstracter dan je fysieke gezondheid. De wetenschap over mentale gezondheid staat ook veel minder ver. In onze fysieke gezondheid wordt al langere tijd veel meer geld geïnvesteerd, het onderzoek is veel verder gevorderd. Mentale gezondheid is ook voor iedereen verschillend. Daarom is het ook zo moeilijk om te zeggen wat iemand moet doen om mentaal gezond te blijven. Toch zijn er dingen waarvan aangetoond is dat ze helpen je mentale welbevinden te verbeteren. Dankbaarheid is er één van. Noteer elke avond drie positieve dingen van de voorbije dag. Er zijn goede, gecontroleerde studies die uitwijzen dat dit nuttig is. Er zijn ook structureel-maatschappelijke elementen die een grote invloed hebben op je welzijn en waar je zelf minder een invloed op hebt. Een inkomen dat groot genoeg is, bijvoorbeeld. Er zijn zoveel factoren die je mentaal welbeviden en geestelijke gezondheid bepalen dat er geen oplossing voorhanden is die voor iedereen werkt.” Raak: De cijfers zijn wel frappant. Is de druk van ons hectische leven te veel? Dr. Soyez: “Ook daar is te weinig echt duidelijk onderzoek naar 22

‘De mogelijkheid die je krijgt om positieve relaties op te bouwen, is de belangrijkste factor voor een lang en mentaal gezond leven’ “Sociale relaties zijn superbelangrijk voor geestelijke gezondheid.” gebeurd, maar het klopt wel dat we in een prestatiegerichte maatschappij leven waar individuele inzet enorm gewaardeerd en gepusht wordt. Goed presteren, druk bezig zijn, vanalles tegelijk doen, dat kan mentaal heel belastend zijn. Maar dat is lang niet de enige reden: je hebt ook persoonlijke problemen, fysieke gezondheidskwesties, de druk van sociale media. Dat weegt allemaal. Onze mentale gezondheid is geen bodemloos vat waar je maar druk kan op blijven zetten.” Raak: Als dat vat dan uiteindelijk barst, hoe uit zich dat? Hoe herken je iemand die het mentaal moeilijk heeft? Dr. Soyez: “Uit de Gezondheidsenquête van Sciensano blijkt dat depressie en angststoornissen de meest voorkomende psychische problemen zijn, maar onderschat ook niet alle problemen rond middelengebruik. Alcohol vooral, dat biedt een zeer toegankelijke uitweg uit de realiteit voor mensen die worstelen. Aan de uiterste zijde heb je de suïcideproblematiek. België staat al jaren vrij hoog in de ranglijsten van het aantal suïcides. Er is vooruitgang dankzij het Vlaams actieplan rond suïcidepreventie, maar bij bepaalde groepen blijven de cijfers hoog.” Raak: Over welke groepen gaat het dan zoal? Dr. Soyez: “Na de coronapandemie is er een zorgwekkende stijging van mentaal onwelbevinden en psychische klachten bij jonge vrouwen, met meer suïcidepogingen en meer suïcides tot gevolg (in 2021: +22% bij jonge vrouwen van 15-19 jaar t.o.v. 2020, red.). In dezelfde groep zien we veel eetstoornissen tot ontwikkeling komen. Mannen stellen ander probleemgedrag, zoals meer middelengebruik. Bij vrouwen blijven de mentale problemen langer onzichtbaar, waardoor een meer ernstige problematiek zich kan ontwikkelen die ook moeilijker behandelbaar wordt. Ook bij senioren, tachtigplussers, zien we een verhoogd risico op suïcide.” Raak: Komt dat door vereenzaming onder de senioren, sociale contacten die wegvallen? Dr. Soyez: “De universiteit van Harvard is in de jaren 1930 gestart met een studie naar geluk, waarbij ze mensen een leven lang opvolgen. Die studie loopt nog steeds. Vorig jaar werden tussentijdse conclusies gepubliceerd. De voornaamste vaststelling: de mogelijkheid die je krijgt om positieve relaties op te bouwen, is de belangrijkste factor voor een lang en mentaal gezond leven. Je mag van eenzaamheid geen containerbegrip maken. Want ouderen hebben wel vaak minder contacten en meer verlieservaringen, maar enkele positieve relaties kunnen ook bij hen ervoor zorgen dat ze geen gevoel van eenzaamheid ontwikkelen. Sociale relaties zijn immers superbelangrijk voor geestelijke gezondheid.” 23

Thema<br />

Dr. Veerle Soyez van vzw Gezond Leven over ons mentaal welbevinden<br />

“Maak je nuttig,<br />

beteken iets voor anderen”<br />

Een op de zes jongeren kampt met een mentale stoornis. En na de coronapandemie had een op de<br />

vier Belgen te kampen met angst of depressie. Hoe kunnen we ons mentale welzijn versterken? Ons<br />

weerbaar maken? Een gesprek met dr. Veerle Soyez van vzw Gezond Leven op de vooravond van de<br />

10-daagse van de Geestelijke Gezondheid. “De mogelijkheden die je krijgt om positieve relaties op te<br />

bouwen, is de belangrijkste factor voor een lang en mentaal gezond leven. Dat blijkt uit een studie van<br />

de universiteit van Harvard die al loopt sinds 1938.”<br />

Tekst: Bart Claes<br />

Eerst enkele cijfers en feiten. Uit de vijfjaarlijkse Gezondheidsenquête<br />

van Sciensano blijkt dat angst, depressie en<br />

eetstoornissen de meest voorkomende psychische stoornissen<br />

zijn. In 2018 had ongeveer een op de tien mensen een angst- of<br />

depressieve stoornis. Doorheen de coronacrisis is de geestelijke<br />

gezondheid fors verslechterd. In maart 20<strong>22</strong> had ongeveer een<br />

op de vier mensen een angststoornis en/of een<br />

depressieve stoornis. UNICEF schat dat in 20<strong>22</strong><br />

meer dan 16,3 procent van de jongeren in<br />

ons land gediagnosticeerd werd met<br />

een mentale stoornis. Nog frappant:<br />

zelfmoord is een van de belangrijkste<br />

doodsoorzaken onder jongeren<br />

in België. Het sterftecijfer als<br />

gevolg van zelfmoord is bijzonder<br />

hoog in vergelijking met de andere<br />

Europese landen, blijkt uit de cijfers<br />

van het FOD Volksgezondheid.<br />

Dr. Veerle Soyez is expert mentaal<br />

welbevinden bij het Vlaams Instituut<br />

Gezond Leven vzw. De vzw heeft<br />

als missie mensen gezonder te doen<br />

leven. Ze doet dat met materialen en campagnes,<br />

door sensibilisering en door het beleid te adviseren en aan te<br />

sturen. Zo ken je het expertisecentrum allicht van de campagne<br />

10.000 stappen of van de Voedingsdriehoek. Gezond Leven is ook<br />

mee betrokken bij de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid,<br />

die loopt van 1 tot 10 oktober. Niet toevallig, want 10 oktober is<br />

World Mental Health Day.<br />

Raak: 10.000 stappen kan je meten en gezond eten is heel<br />

duidelijk goed voor de gezondheid. Maar wat is goed voor de<br />

geestelijke gezondheid?<br />

Dr. Soyez; ““Mentale gezondheid is inderdaad veel abstracter dan<br />

je fysieke gezondheid. De wetenschap over mentale gezondheid<br />

staat ook veel minder ver. In onze fysieke gezondheid wordt<br />

al langere tijd veel meer geld geïnvesteerd, het<br />

onderzoek is veel verder gevorderd.<br />

Mentale gezondheid is ook voor iedereen<br />

verschillend. Daarom is het ook zo<br />

moeilijk om te zeggen wat iemand<br />

moet doen om mentaal gezond te<br />

blijven. Toch zijn er dingen waarvan<br />

aangetoond is dat ze helpen je<br />

mentale welbevinden te verbeteren.<br />

Dankbaarheid is er één van. Noteer<br />

elke avond drie positieve dingen<br />

van de voorbije dag. Er zijn goede,<br />

gecontroleerde studies die uitwijzen<br />

dat dit nuttig is. Er zijn ook structureel-maatschappelijke<br />

elementen die een<br />

grote invloed hebben op je welzijn en waar je<br />

zelf minder een invloed op hebt. Een inkomen dat<br />

groot genoeg is, bijvoorbeeld. Er zijn zoveel factoren die<br />

je mentaal welbeviden en geestelijke gezondheid bepalen dat er<br />

geen oplossing voorhanden is die voor iedereen werkt.”<br />

Raak: De cijfers zijn wel frappant. Is de druk van ons hectische<br />

leven te veel?<br />

Dr. Soyez: “Ook daar is te weinig echt duidelijk onderzoek naar<br />

<strong>22</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!