Installatie &Bouw-04_2023
4 INSTALLATIE&BOUW NUMMER 4 - 2023 augustus- september installatieenbouw.nl PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT INSTALLATIEENBOUW.NL SMART BUILDINGS | LUCHTKANALEN | MEDIAVAERT AMSTERDAM | WARMTEPOMPEN |
- Page 2 and 3: Toepassingen: • Collectieve (shun
- Page 5 and 6: UITGAVE 4 VOORWOORD Altijd en overa
- Page 7 and 8: INHOUD 58 78 104 110 2.661 componen
- Page 9 and 10: Omdat het event in een winkelcentru
- Page 11 and 12: VAN MOSSEL WAALWIJK ‘Deze vernieu
- Page 13 and 14: VAN MOSSEL WAALWIJK SPIE Nederland
- Page 15 and 16: VAN MOSSEL WAALWIJK Bij Van Mossel
- Page 17 and 18: Voor elk project is er een oplossin
- Page 19 and 20: De Pen Wouter Wijma voorzitter Binn
- Page 21 and 22: Al 50 jaar partner van de installat
- Page 23 and 24: LUCHTKANALEN THEMA ‘Een investeri
- Page 25 and 26: LUCHTKANALEN THEMA Met CERA gooit B
- Page 27 and 28: LUCHTKANALEN THEMA De stille en com
- Page 29 and 30: LUCHTKANALEN THEMA onze medewerkers
- Page 31 and 32: LUCHTKANALEN THEMA Door de ‘oude
- Page 33 and 34: LUCHTKANALEN THEMA OPLOSSINGEN VOOR
- Page 35 and 36: Naamloos-1 1 12-06-2023 10:37 LUCHT
- Page 37 and 38: LUCHTKANALEN THEMA opdrachtgevers a
- Page 39 and 40: LUCHTKANALEN THEMA Door een LCC-ber
- Page 41 and 42: Naamloos-27 1 19-07-2023 15:34 LUCH
- Page 43 and 44: LUCHTKANALEN THEMA De manchetten zo
- Page 45 and 46: LUCHTKANALEN THEMA ERIB Luchtkanale
- Page 47 and 48: LUCHTKANALEN THEMA MAATWERK LUCHTKA
- Page 49 and 50: LUCHTKANALEN THEMA F.F. Kanaalrenov
- Page 51 and 52: LUCHTKANALEN THEMA BESTAANDE EN NIE
4<br />
INSTALLATIE&BOUW<br />
NUMMER 4 - <strong>2023</strong><br />
augustus- september<br />
installatieenbouw.nl<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL<br />
SMART BUILDINGS | LUCHTKANALEN | MEDIAVAERT AMSTERDAM | WARMTEPOMPEN |
Toepassingen:<br />
• Collectieve (shunt) kanalen<br />
• Indidivuele ventilatiekanalen<br />
Voordelen:<br />
• Verwijderen van het oude kanaal is niet nodig<br />
• Zeer corrosiebestendig<br />
• Neemt de vorm aan van het bestaande kanaal<br />
• Luchtdichtheidsklasse ‘D’<br />
www.ff kanaalrenovatie.nl | info@ff kanaalrenovatie.nl | 085 080 50 23
DUURZAAMHEID<br />
HEROVERWOGEN<br />
WAGO’S EERSTE KLEM VAN GERECYCLEDE<br />
EN BIOCIRCULAIRE KUNSTSTOFFEN.<br />
Elektrische installatie en duurzaamheid - kan dat? Dat kan met de nieuwe WAGO verbindingsklem met<br />
bedieningshendels uit de Green Range! De nieuwe aansluitklem van WAGO legt een duurzamere basis<br />
verbindingsklemmen uit de WAGO serie 221.<br />
www.wago.com/nl
UITGAVE<br />
4<br />
VOORWOORD<br />
Altijd en overal voldoende frisse lucht<br />
Rechthoekig kanaalwerk, rond kanaalwerk, maatwerk kanalen en bijbehorende vormstukken, hulpstukken en montagematerialen: wie denkt<br />
aan luchtkanalen, vergeet soms hoe uitgebreid deze branche is. Maar ook met welke ontwikkelingen fabrikanten op dit moment te maken hebben.<br />
Denk bijvoorbeeld aan thema’s als gezonde binnenlucht, duurzaamheid en energiezuinigheid, maar ook aan de reductie van grondstoffen<br />
en de route naar een circulaire economie. Voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Luchtkanalenfabrikanten Laura Nijburg trapt ons<br />
thema Luchtkanalen af met een mooi interview over deze thema’s. Bovendien hebben we tal van fabrikanten en installateurs bereid gevonden<br />
om te delen waar zij op dit moment mee bezig zijn. Denk bijvoorbeeld aan de revitalisering (retrofit) van luchtbehandelingskasten, waarmee<br />
gebouweigenaren hun energieverbruik flink kunnen reduceren. Maar ook aan mooie projecten, zoals Ausnutria in Heerenveen, Were Di in<br />
Valkenswaard en IJssportcentrum Tilburg in Tilburg.<br />
Zijn het dan alleen luchtkanalen en luchtbehandelingskasten die deze uitgave de klok slaan? Zeker niet! We hebben ook een mooie themaserie<br />
samengesteld over warmtepompen. Bovendien kunt u alles lezen over de Vakbeurs Energie, het belang van waterzijdig inregelen, ventilatie met<br />
CO 2<br />
-regeling, veilig en schoon stoken met hout en het brandwerend afdichten van lineaire voegen en doorvoeringen. Maar ook over spraakmakende<br />
projecten, zoals het nieuwe logistieke centrum met hoofdkantoor van autogigant Van Mossel in Waalwijk. Op een zichtlocatie aan<br />
de A59 is een imposante nieuwbouw gerealiseerd, die vanwege zijn ronde vorm doet denken aan een Colosseum. De nieuwbouw biedt ruimte<br />
aan 420 bureauplekken en 600 medewerkers en is circa 31.000 m 2 groot. De vijflaagse ‘toren’ wordt met name ingevuld met kantoren. Op de<br />
begane grond zijn het Van Mossel-museum, een werkplaats met autoschadeherstelfaciliteiten en vijf wasstraten ingericht. Buiten is bovendien<br />
een terrein met bijna vierduizend parkeerplaatsen gecreëerd, evenals een poortgebouw voor de beveiliging. Alles met het oog op groei, maar<br />
ook op een duurzame en toekomstbestendige bedrijfsvoering. In navolging van een groendak, zonnepanelen en ledverlichting dragen bijvoorbeeld<br />
laadpalen voor elektrische auto’s bij aan de BREEAM-NL ‘Very Good’ certificering.<br />
Zeer interessant is ook ons artikel over project Mediavaert in Amsterdam. Aan de Van der Madeweg in Amsterdam-Duivendrecht wordt gebouwd<br />
aan één van de grootste hout-hybride kantoorgebouwen ter wereld: het nieuwe Nederlandse hoofdkantoor van DPG Media. Met<br />
‘Mediavaert’ geven DPG Media en haar ontwikkel- en bouwpartners een positieve impuls aan het mediabedrijf, de omliggende campus én het<br />
milieu. Dankzij de toepassing van 6.500 m³ hout in de constructie heeft de nieuwbouw slechts een geringe CO 2<br />
-uitstoot, terwijl zorgvuldig<br />
geselecteerde klimaatinstallaties én veldcomponenten bijdragen aan een BREEAM-NL ‘Excellent’ certificering.<br />
Andere mooie projecten zijn bijvoorbeeld camping De Deelderij in Schoonloo, de verkeersposten in Hansweert en Terneuzen, het Stadskantoor<br />
en Raadhuis in Heerlen, The City Post in Zwolle en het Schoenenkwartier in Waalwijk. Kortom: we hebben weer een bomvolle uitgave voor u.<br />
Ik wens u weer veel leesplezier.<br />
Lieke Bousema
INSTALLATIE&BOUW<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK,<br />
KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
COLOFON<br />
Jaargang 10 • nummer 4 • <strong>2023</strong><br />
Verschijnt 6 x per jaar<br />
ISSN 2214-4196<br />
UITGEVER<br />
Schatbeurderlaan 6<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert<br />
+31 495 45 00 95<br />
info@louwersmediagroep.nl<br />
louwersmediagroep.nl<br />
EINDREDACTIE<br />
Lieke Bousema<br />
20<br />
REDACTIETEAM<br />
Lieke Bousema, Rob Buchholz, Tjerk van Duinen,<br />
Chris Elbers en Desiree Pennings<br />
PROJECTMANAGEMENT<br />
Sander van Hout<br />
s.vanhout@louwersmediagroep.nl<br />
Yakup Yalcin<br />
y.yalcin@louwersmediagroep.nl<br />
SECRETARIAAT<br />
Manuela Depenbrock,<br />
Sandra Reijnders<br />
ADVERTENTIES<br />
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via<br />
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben<br />
ontvangen, stuur een email naar traffic@louwersmediagroep.nl<br />
ABONNEMENTPRIJS<br />
Nederland: € 70,00 per jaar excl. BTW<br />
Buiten Nederland: € 110,00 per jaar excl. BTW<br />
ING bank: IBAN NL46INGB000<strong>04</strong>17165<br />
BIC INGBNL2A<br />
t.n.v. Louwers Mediagroep<br />
o.v.v. <strong>Installatie</strong> & <strong>Bouw</strong> magazine<br />
Informatie over abonnementen:<br />
+31 495 45 00 95<br />
ADRESWIJZIGINGEN<br />
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing<br />
naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland<br />
OPZEGGINGEN<br />
Indien twee maanden voor het verstrijken van de<br />
abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van<br />
op zegging is ontvangen, wordt het abonnement<br />
auto matisch met een jaar verlengd.<br />
DOELGROEP<br />
Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via<br />
gerichte distributie in controlled circulation aan<br />
adviesbureaus architecten, aannemers, installateurs,<br />
gemeenten, grote industriële organisaties, opdrachtgevers,<br />
projectontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen<br />
(semi-)overheidsinstellingen,<br />
brancheorganisaties en toeleveranciers.<br />
VORMGEVING/ART DIRECTION<br />
studio@louwersmediagroep.nl<br />
DRUKWERK<br />
Drukkerij Hendrix, Peer<br />
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd<br />
zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder<br />
bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar<br />
beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen<br />
enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.<br />
Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor<br />
schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen<br />
en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />
Smart Buildings: Hét event over gebouwautomatisering 8<br />
Nieuw vlaggenschip voor Van Mossel 10<br />
Sprinklerinstallatie houdt beginnende brand onder controle 12<br />
Kabelgoten in het zicht 14<br />
De wind in de zeilen op de Vakbeurs Energie 16<br />
De Pen: Verschillende branches slaan handen ineen 18<br />
THEMA LUCHTKANALEN<br />
36 38<br />
Aandacht voor kwaliteit, duurzaamheid en het bundelen van krachten 22<br />
Duurzaam en slim ventileren in de gestapelde bouw 24<br />
‘Er waait een frisse wind door ons bedrijf’ 28<br />
Nieuwe technieken in een oude jas 30<br />
Van de gehele markt thuis 33<br />
De kracht van flexibiliteit 35<br />
‘Goede relaties moet je koesteren’ 36<br />
Refit loont! 38<br />
Schone luchtkanalen in het zicht 40<br />
Flexibel bedrijf maakt flexibele verbindingen 42<br />
Één partner voor luchtkanalen en isolatietechniek 44<br />
Uw partner in luchtkanalen 47<br />
Hoogwaardig renovatieproduct voor een optimaal werkend ventilatiesysteem 48<br />
Dé oplossing voor het luchtdicht sealen van luchtkanalen 51<br />
Perfecte trainingscondities voor Tilburg Trappers 52<br />
‘Dat de warmtepomp zo stil is, had ik niet verwacht’ 54<br />
Een goede conservering voorkomt corrosie 56<br />
Twee projecten in één 58<br />
Isolatiewerkzaamheden voor installaties Stadskantoor en Raadhuis Heerlen 60
INHOUD<br />
58<br />
78 1<strong>04</strong><br />
110<br />
2.661 componenten, 7 technieken, 1 leverancier 62<br />
Technische hoogstandjes bij nieuwbouw Koninklijke Van Eerd 64<br />
Nooit meer te veel CO 2<br />
68<br />
Geluidsschermen die gezien mogen worden 70<br />
Slim besparen met waterzijdig inregelen 72<br />
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
Warmtepomptechniek wordt ook haalbaar voor grotere en oudere woningen 76<br />
Bereid je voor op de groeiende vraag naar natuurlijke koudemiddelen! 78<br />
De compacte hybride combinatie 80<br />
Duurzame warmtepompoplossingen van een wereldspeler 84<br />
80% gas besparen met de nieuwste hybride warmtepomp 86<br />
Integratie van luchtbehandeling en warmtepomp: allerminst vanzelfsprekend 90<br />
Samen werken aan duurzame verwarmingsoplossingen 92<br />
Bespaar energiekosten met een lucht- en vuilafscheider! 96<br />
Het goed en veilig afdichten van lineaire voegen en doorvoeringen vraagt om kennis 98<br />
Hout is goud 100<br />
Onzichtbaar comfort bij Schoenenkwartier 102<br />
Goed klimaat, hoog comfort 1<strong>04</strong><br />
Samenwerkingsinitiatief gidst woningeigenaren naar de optimale vloer- en vloerverwarmingsoplossing 106<br />
Steungrepen in zwart: comfort, welzijn en design voor iedereen<br />
110<br />
VAKKATERN ELEKTROTECH<br />
113<br />
4<br />
INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL<br />
INSTALLATIE&BOUW<br />
NUMMER 4 - <strong>2023</strong><br />
september - oktober<br />
installatieenbouw.nl<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
VAN MOSSEL, WAALWIJK | LUCHTKANALEN | MEDIAVAERT, AMSTERDAM | WARMTEPOMPEN<br />
Cover: WAGO verbindingsklemmen<br />
met hendels Green Range.<br />
Eerste verbindingsklem van<br />
gerecyclede en biocirculaire<br />
kunststoffen.<br />
Beeld: WAGO<br />
Blijf gratis en eenvoudig op de<br />
hoogte van het laatste nieuws.<br />
Volg ons op social media en meld<br />
je aan voor onze nieuwsbrief!<br />
installatieenbouw.nl<br />
<strong>Installatie</strong>partners 125
SMART BUILDINGS:<br />
HÉT EVENEMENT OVER GEBOUWAUTOMATISERING<br />
Hoe kun jij jouw gebouw verduurzamen middels gebouwautomatisering? Hoe staat de energietransitie ervoor? Wat hebben technische innovaties<br />
jou te bieden? Je hoort het allemaal en nog veel meer tijdens Smart Buildings op 5 oktober in Nieuwegein. Het thema dit jaar is de energietransitie.<br />
Ben jij een eindgebruiker die zich bezighoudt met management, onderhoud of het beheer van een gebouw? Dan mag je dit niet missen!<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Smart Buildings<br />
Smart Buildings vindt voor de vijfde keer plaats.<br />
Het evenement over gebouwautomatisering is enkel<br />
en alleen bedoeld voor eindgebruikers en ingenieursbureaus<br />
met meer dan tien medewerkers.<br />
Zij krijgen gratis toegang.<br />
Totaalaanbod in<br />
gebouwautomatisering<br />
Tijdens deze dag vinden bijna 300 presentaties<br />
plaats van 73 aanbieders, waaronder leveranciers,<br />
fabrikanten en adviseurs. Alle grote merken<br />
die ertoe doen staan op het evenement.<br />
Zij presenteren hun innovaties en brengen je<br />
op de hoogte van de huidige stand van zaken<br />
en wat ons in de toekomst te wachten staat.<br />
Aan onderwerpen geen gebrek: van het verduurzamen<br />
van HVAC-installaties, verlich-<br />
Bezoekers kunnen hun eigen programma plannen en krijgen na afloop alle presentaties mee naar huis.<br />
8 | INSTALLATIEENBOUW.NL
Omdat het event in een winkelcentrum voor de detailhandel plaatsvindt, heerst er tijdens de gesprekken een intieme, huiselijke sfeer.<br />
ting en beveiliging tot zonwering. Als bezoeker<br />
zie je een totaalaanbod op het gebied<br />
van gebouwautomatisering.<br />
“De mensen die naar het event komen zijn eindgebruikers,<br />
bijvoorbeeld bij ziekenhuizen, onderwijs-<br />
en zorginstellingen”, stelt organisator Martijn<br />
Beckers. “We verwachten vier- tot vijfhonderd bezoekers.<br />
Het is echt een kennisevent. We hebben<br />
35 presentatieruimtes met 8 tijdsloten. Bij de lezingen<br />
is beperkt ruimte, zodat er interactie ontstaat<br />
tussen presentator en bezoekers. Bezoekers<br />
kunnen zelf hun programma samenstellen en na<br />
afloop krijgen ze alle presentaties mee naar huis.”<br />
Topsprekers als afsluiter<br />
Aan het eind van de middag vindt er een forum<br />
plaats. Andy Dobbelsteen, hoogleraar Climate<br />
Change & Sustainability aan de TU Delft, geeft<br />
dan een update over de energietransitie, klimaatadaptatie<br />
en extra waardecreatie. Veelgevraagd<br />
‘Ben jij een eindgebruiker die zich<br />
bezighoudt met management, onderhoud<br />
of het beheer van een gebouw?<br />
Dan mag je dit niet missen!’<br />
spreker en founder van De Groene Grachten Suze<br />
Gehem geeft vervolgens een presentatie over het<br />
verduurzamen van de gebouwde omgeving en<br />
specifiek de kansen voor monumenten. Het verduurzamen<br />
van monumentale gebouwen mag en<br />
kan immers niet zomaar.<br />
Winkelcentrum aan info<br />
Het event vindt om het jaar plaats, zodat bezoekers<br />
steeds echt innovaties zien en nieuwe informatie<br />
krijgen. Volgens Beckers is het nog nooit<br />
zo groot geweest als dit jaar. “Het vindt plaats in<br />
De Woonindustrie in Nieuwegein. Dat is eigenlijk<br />
een winkelcentrum waar de detailhandel haar inkopen<br />
doet op het gebied van meubilair. In het<br />
midden is de informatiemarkt en in de 35 winkels<br />
vinden de presentaties plaats. Twee topsprekers<br />
sluiten het event af.” ❚<br />
Smart Buildings wordt georganiseerd door eindgebruikersplatform<br />
Building G100 op 5 oktober<br />
van 9.30 tot 18.00 uur in De Woonindustrie in<br />
Nieuwegein. Aanmelden kan via de website<br />
www.smartbuildings.nl.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 9
WAALWIJK VAN MOSSEL<br />
LOGISTIEK CENTRUM MET HOOFDKANTOOR EN MUSEUM<br />
NIEUW VLAGGENSCHIP<br />
VOOR VAN MOSSEL<br />
Het nieuwe logistiek centrum met hoofdkantoor van autogigant<br />
Van Mossel ligt op een schitterende zichtlocatie aan de A59.<br />
Het imposante gebouw huisvest een museum op de begane<br />
grond, een werkplaats met autoschadeherstelfaciliteiten en<br />
vijf wasstraten. Buiten is een terrein met bijna vierduizend<br />
parkeerplaatsen en een poortgebouw waar de beveiliging<br />
gevestigd is. Alles is aanwezig om nóg verder te groeien.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Hoppenbrouwers Techniek<br />
Het nieuwe gebouw van Van Mossel is een opvallende verschijning aan de A59.<br />
Het was allround technisch dienstverlener Hoppenbrouwers<br />
Techniek die alle technische installaties<br />
aanlegde: de E- en W-installaties en brandmeldontruimingsinstallaties.<br />
Daarvoor werkte ze<br />
in teams, waaronder team elektrotechniek uit Breda,<br />
team werktuigbouwkunde uit Heesch en team<br />
brandmeldontruimingsinstallaties uit Udenhout.<br />
Wesley Bleijenberg is vestigingsleider in Breda<br />
en was het aanspreekpunt bij dit project. “Het is<br />
een mooi referentieproject voor ons, want je vindt<br />
veel verschillende technieken in het gebouw. Voor<br />
de monteurs was het erg divers werk. Er zijn kantoren,<br />
een showroom, werkplaatsen, een auditorium<br />
en het hart van het gebouw wordt gevormd<br />
door een atrium waar de receptie zich bevindt en<br />
waar het museum begint. Geen enkele ruimte was<br />
hetzelfde. Die diversiteit zie je niet vaak binnen<br />
één project.”<br />
Waardering<br />
Het volledig gasloze gebouw werd door Hoppenbrouwers<br />
onder meer voorzien van warmtepompen,<br />
riolering, een klimaatplafond van bijna<br />
negen kilometer en een volledige brandmeldontruimingsinstallatie<br />
die werd gekoppeld aan een<br />
sprinklerinstallatie. Op elektrotechnisch gebied<br />
plaatste zij er drie transformatoren, drie hoofdverdeelkasten,<br />
de geluidsinstallatie en een DALI<br />
installatie. En dan heb je nog de regeltechnische<br />
installaties, hemelwaterafvoer, waterleidingen en<br />
alle sanitaire installaties. De werkzaamheden besloegen<br />
bijna twee jaar. Op de drukste dagen liepen<br />
er tussen de tachtig en honderd medewerkers<br />
van Hoppenbrouwers rond, vertelt Bleijenberg.<br />
“De grote diversiteit binnen het project werd gewaardeerd<br />
door de monteurs die er rondliepen.”<br />
Vernieuwende technieken<br />
Als je het gebouw van bovenaf bekijkt, dan zie<br />
je dat het ovaal is, als een schip. Aan die aparte<br />
vorm moest Hoppenbrouwers de technieken aanpassen.<br />
Speciaal hiervoor schafte ze een Tool Sta-<br />
10 | INSTALLATIEENBOUW.NL
VAN MOSSEL WAALWIJK<br />
‘Deze vernieuwende<br />
technieken<br />
gaan we ook bij<br />
vervolgprojecten<br />
inzetten’<br />
tion laser aan. Bleijenberg: “Het is een BREEAM<br />
‘Very Good’ project, dus aan de voorkant moest<br />
alles goed geregeld worden. We hebben veel tijd<br />
besteed aan de engineering, het tekenen en de<br />
BIM-uitwerking. De tekening werd in de laser geladen,<br />
zodat we alles precies konden inmeten en uitzetten.<br />
Er waren geen vaste stramienen waarmee<br />
we konden meten. Dit dwong ons tot vernieuwende<br />
technieken die we zo fijn en makkelijk vonden,<br />
dat we ze ook bij vervolgprojecten gaan inzetten.”<br />
Het atrium vormt het hart van het gebouw.<br />
Er werd veel tijd besteed aan het uitwerken van het<br />
project en de tekeningen.<br />
Gedurende het werk kwam het regelmatig voor<br />
dat een tekening aangepast moest worden, vanwege<br />
nieuwe klantwensen. Voor de aanvullende<br />
wensen moesten alle tekeningen aangepast worden.<br />
“Als er tachtig mensen rondlopen met een<br />
tekening dan is dat een opgave, want het ging in<br />
totaal om zo’n driehonderd aanvullende wensen”,<br />
aldus Bleijenberg.<br />
Complimenten<br />
Van Mossel was een klant die kwaliteit verwachtte.<br />
De technieken werden daarom zoveel mogelijk<br />
weggewerkt uit het zicht. Er zijn geen roosters of<br />
radiators te zien. Dit betekende dat alle installaties<br />
aan de voorkant ontworpen moesten worden,<br />
want achteraf kon het niet meer worden aangepast.<br />
“Dat was een flinke puzzel. Gelukkig liep<br />
de samenwerking goed. Er was een open cultuur<br />
en we maakten samen de bouw. Van Mossel en<br />
<strong>Bouw</strong>bedrijf van de Ven waren altijd bereikbaar<br />
en boden hulp aan wanneer dat nodig was. Ik ben<br />
trots dat we zo’n project hebben kunnen en mogen<br />
maken. De klant en de mensen die er werken<br />
gaven ons achteraf complimenten. Dat is gaaf. Bij<br />
zo’n project gaat je technisch hart wel sneller kloppen”,<br />
aldus Bleijenberg. ❚<br />
BOUWINFO<br />
Opdrachtgever<br />
Van Mossel Automotive Groep<br />
Architect<br />
VAN AKEN<br />
Hoofdaannemer<br />
<strong>Bouw</strong>bedrijf van de Ven<br />
E-, W- en B-installaties<br />
Hoppenbrouwers Techniek<br />
Kabelgootinstallatie<br />
OBO Bettermann<br />
Bruto vloeroppervlak<br />
31.000 m 2<br />
<strong>Bouw</strong>periode<br />
oktober 2021 – juni <strong>2023</strong><br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 11
WAALWIJK VAN MOSSEL<br />
‘EXTENDED COVERAGE’ SPRINKLERS VOOR NIEUWBOUW VAN MOSSEL IN WAALWIJK<br />
SPRINKLERINSTALLATIE HOUDT BEGINNENDE<br />
BRAND ONDER CONTROLE<br />
In opdracht van <strong>Bouw</strong>bedrijf Van de Ven realiseerde SPIE Nederland de automatische sprinklerinstallatie in het nieuwe logistieke centrum<br />
met hoofdkantoor van Van Mossel. “De sprinklerinstallatie detecteert en signaleert een beginnende brand al in een vroeg stadium en houdt<br />
deze onder controle, zodat het bestrijden ervan door bijvoorbeeld de brandweer gecontroleerd verloopt”, vertelt Marc Vunderink van SPIE<br />
Nederland. “Hierdoor blijft de schade beperkt en blijft de continuïteit van dit mooie bedrijf voor lange tijd gewaarborgd.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld SPIE Nederland<br />
Gekozen is voor zogenaamde ‘extended coverage’ sprinklers, die over een groter sproeivlak beschikken. Hierdoor zijn over het geheel minder sprinklerkoppen nodig.<br />
Voor het ontwerp van de sprinklerinstallatie is<br />
door de brandveiligheidsadviseur een uitgangspuntendocument<br />
(UPD) brandveiligheid opgesteld.<br />
Voor de projectering heeft SPIE in overleg<br />
met deze adviseur zogenaamde ‘extended coverage’<br />
sprinklers toegepast. Deze sprinklers vragen<br />
een hogere voordruk dan traditionele sprinklers<br />
en beschikken over een groter sproeivlak. Hierdoor<br />
zijn uiteindelijk over het geheel minder<br />
sprinklerkoppen nodig.<br />
Centraal 3D BIM-model<br />
Zowel het ontwerp als de coördinatie zijn<br />
uitgevoerd in een 3D BIM-omgeving, vertelt<br />
Vunderink. “Door samen met alle bouwpartners<br />
te werken in één centraal BIM-model, is<br />
12 | INSTALLATIEENBOUW.NL
VAN MOSSEL WAALWIJK<br />
SPIE Nederland realiseerde de automatische sprinklerinstallatie in het nieuwe logistieke centrum met<br />
hoofdkantoor van Van Mossel.<br />
'Dankzij duurzame 'zonechecks' wordt<br />
het verbruik van honderden liters vervuild<br />
testwater voorkomen'<br />
de onderlinge communicatie en coördinatie<br />
eenduidiger, transparanter en efficiënter. Hierdoor<br />
behoren afwijkingen tussen bouwpartners<br />
tot het verleden en worden faalkosten sterk<br />
verminderd. Ook krijgen opdrachtgevers eerder<br />
inzicht in het beoogde eindresultaat, doordat<br />
zij in het virtuele model kunnen meekijken.”<br />
Zonechecks<br />
Naast ontwerpen in BIM is er gekozen voor zogenaamde<br />
‘zonechecks’; een duurzaam testsysteem<br />
waarmee je brandsecties automatisch en op afstand<br />
kunt testen, zonder verbruik van honderden<br />
liters vervuild testwater. “Ook wordt hiermee voorkomen<br />
dat de toevoer van vers, zuurstofrijk drinkwater<br />
het corrosieproces in een sprinklerinstallatie<br />
versnelt, waardoor de conditie en betrouwbaarheid<br />
op niveau blijven”, aldus Vunderink. “De zonecheck<br />
is daarmee een levensduurverlengende oplossing.<br />
Bovendien bespaar je veel tijd bij het beheer en onderhoud<br />
van deze sprinklerinstallatie!” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 13
WAALWIJK VAN MOSSEL<br />
HOGE KWALITEIT VEREIST BIJ NIEUWE HOOFDKANTOOR VAN MOSSEL<br />
KABELGOTEN IN HET ZICHT<br />
Van Mossel Automotive Group betrad begin dit jaar een nieuw logistiek centrum met hoofdkantoor in Waalwijk. Het gebouw staat op een zichtlocatie<br />
in een mooie omgeving, wat het voor OBO Bettermann een prestigeproject maakte. Zij bracht er de kabelgootinstallatie aan.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld OBO Bettermann<br />
“We hebben ongeveer een kleine anderhalve kilometer<br />
aan kabelgoten en wandgoten gemonteerd<br />
voor de kantoren, garages en wasstraten.<br />
Kortom: voor alle locaties waar stroomkabels nodig<br />
zijn”, vertelt Paul van der Valk, projectleider<br />
bij OBO Bettermann. Het was dus een groot project,<br />
maar ook één die in het oog springt dankzij<br />
de mooie zichtlocatie. Van der Valk: “Het is fijn<br />
dat we deel mochten uitmaken van dit project.”<br />
Makkelijk en snel<br />
Er werd gekozen voor modulaire systemen van<br />
een zeer hoge kwaliteit. Dit was mede vereist,<br />
omdat alle installaties in het zicht kwamen<br />
en esthetisch ook aan bepaalde voorwaarden<br />
moesten voldoen. Kabelgoot RKS-Magic ® heeft<br />
een geïntegreerd snelbevestigingssysteem en zijperforatie<br />
voor de bevestiging van extra verbindings-<br />
en montagecomponenten. Van der Valk:<br />
“Dit product is makkelijk en snel te monteren,<br />
wat voordelen biedt voor de opdrachtgever. Net<br />
als het andere product dat we gebruikt hebben,<br />
de Rapid 80 wandgoot, is het voor vele toepassingen<br />
bruikbaar.”<br />
Wandmontage<br />
De Rapid 80 wandgoot is een installatiekanaal<br />
zonder bodemperforatie die geschikt is voor directe<br />
wandmontage of op consoles. De goten zijn<br />
verkrijgbaar in diverse RAL-kleuren en de zichtbare<br />
14 | INSTALLATIEENBOUW.NL
VAN MOSSEL WAALWIJK<br />
Bij Van Mossel werd kabelgoot RKS-Magic ® gebruikt.<br />
vlakken van de gelakte wandgoten zijn voorzien<br />
van beschermfolie. “Deze zijn met name toegepast<br />
in de kantoorruimtes en bij de balies, zodat daar internetconnecties<br />
gemaakt konden worden. In deze<br />
serie zijn verschillende breedtematen en variaties<br />
beschikbaar”, aldus Van der Valk.<br />
Goede relaties<br />
OBO Bettermann voerde de werkzaamheden uit in<br />
opdracht van Hoppenbrouwers Techniek, een vaste<br />
relatie. Het project verliep erg goed, ook al zijn<br />
er altijd wel uitdagingen waarbij zaken op het<br />
‘Dankzij het snelbevestigingssysteem<br />
zijn de kabelgoten snel en makkelijk<br />
te monteren’<br />
laatste moment aangepast moeten worden, zegt<br />
Van der Valk. “Je hebt met partners te maken die<br />
andere systemen aanleggen, dus het is belangrijk<br />
dat er een goede samenwerking is tussen alle partijen.<br />
Dat is hier gelukt en er is een mooi gebouw<br />
neergezet. Van Mossel is een begrip in de autowereld<br />
en die kwaliteit moest voortgezet worden<br />
in het nieuwe pand. Vandaar het vele zichtwerk<br />
en de kwalitatieve installaties. Wij hebben laten<br />
zien wat we in huis hebben en kijken terug op<br />
een mooie samenwerking met een mooi resultaat.<br />
Daar zijn we allemaal tevreden over.” ❚<br />
Waarom moeilijk doen?<br />
Met de OBO projectkast heeft u altijd<br />
de juiste artikelen bij de hand, op elk<br />
gewenst project!<br />
Eenvoudig bestellijst<br />
maken via QR code<br />
in de OBO APP<br />
Meer info:<br />
T 0297-515700<br />
www.obo.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 15<br />
Naamloos-2 1 15-08-<strong>2023</strong> 09:52
DE WIND IN DE ZEILEN OP DE VAKBEURS ENERGIE<br />
Op 10 oktober gaat de Vakbeurs Energie opnieuw van start in de Brabanthallen van ’s-Hertogenbosch. Drie dagen lang wordt kennis uitgewisseld<br />
over energie in Nederland. De grootste experten op het vlak van energiebesparing en duurzame energie zullen samen aan tafel zitten om<br />
de lastigste vraagstukken te bespreken. Ook bij DUCO staat energiebesparing bovenaan de agenda. Daarom staat zonaal ventileren dit jaar<br />
centraal in de kijker.<br />
Tekst en beeld DUCO<br />
Ontdek de magie van zonaal<br />
ventileren<br />
Bij zonale ventilatie wordt een huis niet beschouwd<br />
als een eenheid, maar als een collectie<br />
ruimtes. Elke ruimte is dan weer een zone<br />
waar geventileerd moet worden, maar enkel<br />
wanneer dat nodig is. Net zoals je het licht<br />
uitdoet bij het verlaten van een kamer, zou<br />
de ventilatie ook enkel moeten werken daar<br />
waar het nodig is.<br />
In vergelijking met een traditioneel ventilatiesysteem<br />
dat de volledige woning ventileert, betekent<br />
dit zonaal concept een energiebesparing van wel<br />
40%. Dit bovenop tal van andere voordelen, zoals<br />
minder geluidsproductie (tot 30% stiller) en een<br />
grote verbetering van de binnenluchtkwaliteit.<br />
Energetisch verantwoord<br />
DUCO presenteert daarom verschillende energetisch<br />
verantwoorde oplossingen op de Vakbeurs Energie.<br />
16 |<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL
Voor elk project is er een oplossing, of dat nu nieuwbouw of renovatie betreft.<br />
De DucoBox Focus is een oude bekende, maar daarom<br />
niet minder relevant. Dit C-systeem werkt met<br />
regelkleppen waarmee tot wel elf zones gecreëerd<br />
kunnen worden in de woning. De kleppen kunnen allemaal<br />
uitgerust zijn met CO 2<br />
- en/of vochtsensoren.<br />
Zo wordt er energiezuinig geventileerd waar en wanneer<br />
dat nodig is én in de juiste hoeveelheid.<br />
De DucoBox Energy Comfort Plus daarentegen<br />
is een gloednieuw D-systeem met warmteterugwinning,<br />
beschikbaar voor debieten van 325<br />
‘Zonaal ventileren<br />
staat dit jaar centraal<br />
in de kijker’<br />
tot wel 550 m 3 /h. Een externe 2-zoneklep zorgt<br />
ervoor dat de woning in een dag- en nachtzone<br />
ingedeeld kan worden. Ook hier zorgt een slimme<br />
CO 2<br />
- en vochtregeling voor een maximale<br />
energiebesparing en een verhoogd akoestisch<br />
en thermisch comfort.<br />
Ontdek DUCO<br />
Dit alles en nog veel meer valt te ontdekken op<br />
de stand van DUCO tijdens de Vakbeurs Energie.<br />
Voor elk project is er een oplossing, of dat nu<br />
nieuwbouw of renovatie betreft. ❚<br />
Het DUCO-team staat klaar om iedereen warm<br />
te ontvangen in hal 3, stand A026.<br />
Ontdek de magie<br />
van zonale ventilatie<br />
SCAN EN ONTDEK<br />
DE MAGIE!<br />
Stilte en energie-efficiëntie,<br />
dat is de magie van zonale ventilatie!<br />
30% minder geluid 40% energiebesparing<br />
Breng verse lucht in je leven,<br />
op het juiste moment, in de juiste ruimte<br />
We inspire at www.duco.eu<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 17
De Pen<br />
‘Het is veel<br />
effectiever om<br />
de technologische<br />
transities samen<br />
te doorlopen’<br />
18| INSTALLATIEENBOUW.NL
De Pen<br />
Wouter Wijma<br />
voorzitter Binnenklimaat Nederland<br />
Platform Gebouwtechnologie<br />
VERSCHILLENDE BRANCHES<br />
SLAAN HANDEN INEEN<br />
Nederland staat voor een energietransitie waarbij energieneutrale, circulaire en anderszins duurzame woningen gerealiseerd<br />
moeten worden. Steeds meer producten worden geprefabriceerd in de fabriek en gebouwtechnologie wordt steeds<br />
belangrijker. Verschillende technieken werken mee aan die verduurzaming. Waarom zouden de sectoren en de kennis die<br />
daaraan verbonden is ook niet samenwerken?<br />
Koeling, verwarming, ventilatie, verlichting, warmtepompen, zonnepanelen: door de verduurzaming komen technieken<br />
steeds meer samen. Het wordt allemaal steeds complexer. Gebouwtechnologie is integraal aan elkaar verbonden, terwijl<br />
de kennis erover gefragmenteerd is. Ook is er te weinig kennis bij de overheid en relevante stakeholders. Individueel kunnen<br />
brancheorganisaties daar weinig aan doen, maar samen staan ze sterk! Het is veel effectiever om de technologische<br />
transities samen te doorlopen. Als je alle onderwerpen combineert en samen zoekt naar oplossingen, kom je tot mooie<br />
oplossingen en word je vanzelf gesprekspartner van bijvoorbeeld de overheid en/of andere stakeholders.<br />
Nieuw platform<br />
Binnenkort zoeken diverse brancheverenigingen die samenwerking op binnen het Platform Gebouwtechnologie. Op het<br />
moment dat je dit leest, worden die plannen verder uitgewerkt. We hebben contact met diverse brancheverenigingen en<br />
hun stakeholders zoals producenten, installateurs, gebouwbeheerders, wetenschappers en kennisinstellingen. In het platform<br />
komen bestuursleden van alle brancheverenigingen samen, om belangrijke innovaties onder de aandacht te brengen.<br />
Samen kunnen we de belangen van verschillende branches behartigen. Dat werkt veel beter wanneer je met meerdere<br />
verenigingen om de tafel zit dan alleen.<br />
Kennis delen en aanspreekpunt<br />
Binnen het platform wordt niet alleen kennis gedeeld, het is ook een aanspreekpunt voor overheid en stakeholders, leden<br />
van <strong>Bouw</strong>end Nederland en Techniek Nederland. Het positioneert gebouwtechnologie als innovatieve en relevante technologische<br />
industrie en zorgt voor erkenning van gebouwtechnologie als onmisbare schakel in maatschappelijke transities.<br />
Binnenklimaat Nederland is initiator van dit platform; het wordt een volledig nieuwe samenwerking waarbij alle deelnemers<br />
even belangrijk zijn. Het is bedoeld om de klimaatdoelen sneller te bereiken en de energietransitie te versnellen.<br />
Belangenbehartiging, kennis delen, onderwijs, onderzoek, innovatie, promotie en events: het draagt er allemaal aan bij.<br />
Mensen moeten immers enthousiast worden van techniek en er zijn diverse technieken, problemen en oplossingen die voor<br />
meerdere branches gelden. Samen slaan we de handen ineen voor een mooiere toekomst. Wordt vervolgd… ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 19
Hét event over gebouwautomatisering<br />
Voor en door eindgebruikers<br />
5 oktober Woonindustrie Nieuwegein<br />
Gratis toegang voor eindgebruikers<br />
Aanmelden: www.SmartBuildings.nl<br />
• Thema deze editie is “energietransitie”<br />
• Totaalaanbod van alle Smart Buildings leveranciers/fabrikanten<br />
• 73 partners tonen hun innovaties op het gebied van gebouwautomatisering<br />
• Stel als bezoeker jouw eigen programma samen<br />
• Keuze uit meer dan 300 presentaties<br />
• Praktijkcases van oa ASML, Universiteit Utrecht, Rabobank, AFAS enz<br />
• Een onafhankelijk forum met Andy van den Dobbelsteen en Suze Gehem<br />
• Een verdiepingssessie van CREME Nederland over<br />
“Energieopslag & netcongestie”<br />
• En nog veel meer<br />
WWW.SMARTBUILDINGS.NL
Al 50 jaar partner<br />
van de installatieen<br />
bouwsector<br />
Hulp nodig bij elektra, LED verlichting,<br />
infiltratie, afwatering of riolering?<br />
Wij helpen je verder!<br />
De juiste artikelen<br />
én advies<br />
bij technische<br />
vraagstukken<br />
Altijd & overal<br />
online bestellen<br />
Meer info op wildkamp.nl/installatie<br />
Direct iets nodig?<br />
Altijd een vestiging<br />
in de buurt<br />
Kom verder!
THEMA LUCHTKANALEN<br />
AANDACHT VOOR KWALITEIT, DUURZAAMHEID<br />
EN HET BUNDELEN VAN KRACHTEN<br />
Met 50 jaar ervaring en ruim 50 leden is de Nederlandse Vereniging van Luchtkanalenfabrikanten Luka niet meer weg te denken uit de luchtkanalenbranche.<br />
De Lukaleden zijn samen verantwoordelijk voor circa 90% van de Nederlandse luchtkanalensystemen. “Bij onze leden werken<br />
circa 5.000 mensen op basis van een strikt kwaliteitssysteem”, vertelt voorzitter Laura Nijburg. “Maar Luka is méér dan luchtkanalen alleen.<br />
Wij hebben alle facetten van ventilatie- en luchtbehandelingstechniek in huis en werken actief samen met ketenpartijen om de luchtkwaliteit<br />
te optimaliseren en een gezonde en schone woon- en werkomgeving te realiseren. Maar ook om actuele thema’s beet te pakken, zodat de<br />
branche naar een hoger niveau wordt gebracht.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Laura Nijburg<br />
Luka is 50 jaar geleden opgericht om het kwaliteitsniveau<br />
binnen de luchtkanalenbranche een<br />
impuls te geven. “Gestart met luchtkanalenfabrikanten,<br />
zijn in de afgelopen jaren ook steeds meer<br />
geassocieerde leden toegetreden”, vertelt Nijburg.<br />
“Deze leden produceren en leveren bijvoorbeeld de<br />
appendages om de complete luchttransportweg<br />
vanaf de luchtbehandelingskast t/m de uitblaasornamenten<br />
te realiseren. De kruisbestuiving die hierdoor<br />
ontstaat, is essentieel en biedt mogelijkheden<br />
om het binnenklimaat verder te verbeteren.”<br />
Gezonde binnenlucht, minimaal<br />
energieverbruik<br />
“De ambitie van Luka is om hét kennis- en kwaliteitsplatform<br />
voor gezonde binnenlucht te worden”,<br />
vertelt Nijburg. “Om dit mogelijk te maken,<br />
focussen we naast de productie van luchtkanalen<br />
en appendages ook op de montage, service en het<br />
onderhoud hiervan. Al onze leden zijn verplicht<br />
om jaarlijks een X-aantal kwaliteitskeuringen te laten<br />
verrichten. Hierbij kijken we bijvoorbeeld naar<br />
de opslag van materialen, de montage van de systemen<br />
en de luchtdichtheid ervan.” Op dit laatste<br />
vlak werkt Luka actief samen met TÜV Rheinland<br />
Nederland BV. “We zijn geen slager die zijn eigen<br />
vlees keurt”, benadrukt Nijburg. “Integendeel. We<br />
werken heel bewust samen met een onafhankelijke<br />
keuringsinstantie, die bij goed resultaat het<br />
Luka kwaliteitscertificaat afgeeft. Hiermee hebben<br />
onze leden een belangrijke troef in handen<br />
ten opzichte van andere marktpartijen. Immers<br />
biedt het Luka kwaliteitscertificaat garantie op<br />
de luchtdichtheid (klasse C of D) van de complete<br />
luchttransportweg. Gebouweigenaren zijn daarmee<br />
verzekerd van voldoende schone lucht, zonder<br />
dat energie verloren gaat door lekkages. Een<br />
belangrijk gegeven met het oog op energiezuinigheid<br />
én gezonde binnenlucht. Immers zorgen<br />
luchtlekken niet alleen voor energieverlies, maar<br />
zijn zij ook een belangrijke verzamel- en broedplaats<br />
voor stof, vocht, schimmels en bacteriën.<br />
Schone luchtkanalen dragen bij aan een gezond<br />
binnenklimaat, dat niet alleen ten goede komt<br />
van het milieu maar ook van de efficiëntie van<br />
een gebouw. Wij adviseren daarom om minimaal<br />
eens per twee jaar de status van de luchttransportwegen<br />
te inspecteren en waar nodig systemen te<br />
reinigen, aan te passen of te sealen. Vele leden<br />
bieden deze dienstverlening al aan.”<br />
Aan de slag met actuele<br />
marktthema’s<br />
Luka werkt regelmatig met werkgroepen om (actuele)<br />
thema’s omtrent duurzaamheid, circulariteit,<br />
techniek en onderwijs & arbeidsmarkt te bespreken<br />
en bevorderen. Maar ook om bewustwording in<br />
de markt te creëren. “Luchttransportwegen waren<br />
lange tijd een ondergeschoven kindje in de bouw”,<br />
weet Nijburg. “Als gevolg van corona en de energietransitie<br />
echter is het belang van gezonde en<br />
schone binnenlucht stevig op de kaart gezet. Een<br />
volgende stap is om ook de energiebesparing mee<br />
te nemen. Een investering in kwaliteitsvolle, correct<br />
ontworpen en correct gemonteerde luchttransportwegen<br />
verdient zich meer dan terug. Zowel in energieverbruik,<br />
levensduur als binnenklimaatniveau.”<br />
“De levensduur van onze producten is in basis al<br />
lang, maar we willen verder op het gebied van<br />
duurzaamheid”, vertelt Nijburg. “Een belangrijk<br />
thema hierin is om de waarde van materialen te<br />
vergroten. Bijvoorbeeld door vastlegging in materialenpaspoorten<br />
en databases, zodat een gebouw<br />
bij sloop of transformatie als grondstoffenbank gebruikt<br />
kan worden. Welke materialen zitten er in<br />
een gebouw? Waar komen zij vandaan? Hoe zijn<br />
zij bevestigd en onderhouden? En zijn zij geschikt<br />
voor hergebruik? Daarnaast kijken wij naar de<br />
grondstoffen die wij gebruiken, potentiële alternatieven<br />
hiervoor, de losmaakbaarheid van systemen<br />
en modulariteit. Een actueel onderwerp waar we<br />
op dit moment mee bezig zijn, is bovendien het<br />
actualiseren van de reinheidsklassen.”<br />
Betrokken leden<br />
Luka beschikt over eigen monteursopleidingen<br />
waarin de kwaliteitseisen, veiligheidseisen en milieueisen<br />
die binnen de branche zijn afgesproken,<br />
centraal staan. “Bovendien nodigen we regelmatig<br />
experts uit om hun kennis en ervaringen met<br />
onze leden te delen”, aldus Nijburg. “Dat dit op<br />
prijs wordt gesteld, bewijst de grote belangstelling.<br />
De betrokkenheid van de Lukaleden is enorm,<br />
wat kansen biedt om écht impact te maken en om<br />
duurzaam bij te dragen aan de uitdagingen waar<br />
we als branche voor staan.”<br />
Samenwerking is key<br />
Nijburg trad in mei 2022 toe als voorzitter van<br />
Luka. Het afgelopen jaar heeft zij met name benut<br />
als kennisjaar. “Ik heb ‘verenigingsland’ leren<br />
kennen, geïnventariseerd waar we nu staan en in<br />
samenspraak doelstellingen geformuleerd voor de<br />
komende jaren”, vertelt ze. “Gedurende het eerst<br />
jaar is mij opgevallen met hoeveel maatschappelijke<br />
thema’s we te maken hebben, die alleen in de<br />
keten opgepakt kunnen worden. In de bouw, installatie<br />
en techniek jagen veel verschillende partijen<br />
dezelfde doelen na. Het wordt tijd dat we hierin<br />
gaan samenwerken, de achterban vergroten en<br />
écht verschil maken. Ik wil deze samenwerkingen<br />
vanuit Luka een extra boost geven. Immers: alleen<br />
ga je sneller, maar samen kom je verder. Naast het<br />
continu blijven verbeteren van het vakgebied luchtkanalen<br />
zal mijn focus dan ook voornamelijk liggen<br />
op het bundelen van krachten met anderen.” ❚<br />
22 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
‘Een investering<br />
in kwaliteitsvolle,<br />
correct ontworpen en<br />
correct gemonteerde<br />
luchttransportwegen<br />
verdient zich meer<br />
dan terug’<br />
Laura Nijburg, voorzitter van Luka.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 23
THEMA LUCHTKANALEN<br />
DUURZAAM EN SLIM VENTILEREN<br />
IN DE GESTAPELDE BOUW<br />
Een innovatief totaal-ventilatieconcept voor de gestapelde woningbouw. Duurzaam, slim en comfortabel. Met het CERA ventilatie-totaalconcept<br />
gooit Barcol-Air uit Purmerend al sinds 2018 hoge ogen in de gestapelde woningbouw. In dit artikel licht commercieel manager Lars Wiersma<br />
het systeem én alle voordelen toe. ‘’Een f-control van 0,4 is altijd een goede binnenkomer!”, lacht hij, waarna hij ons meer vertelt over de<br />
unieke techniek die al in vele bijzondere projecten is toegepast.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Barcol-Air en Claudia Terreehorst Fotografie<br />
“CERA staat voor Central Energy Recovery Airflow.<br />
Het is een uniek centraal ventilatiesysteem dat<br />
wij samen met adviesbureau Hiensch Engineering<br />
hebben ontwikkeld”, vertelt hij. “Aangescherpte<br />
wet- en regelgeving vereisen sinds enkele jaren<br />
dat nieuwbouwappartementen worden uitgerust<br />
met vraaggestuurde ventilatiesystemen. Binnen<br />
dit kader bieden wij met het CERA-systeem de<br />
perfecte oplossing.”<br />
De werkwijze van het systeem is helder: de<br />
in het appartement geïnstalleerde CERA-unit<br />
regelt de luchthoeveelheid voor zowel de toevoer<br />
als de retour. De CO 2<br />
-sensoren die in de<br />
verschillende ruimten zijn gemonteerd, staan<br />
garant voor voldoende verversing van de ruimtelucht.<br />
Daarnaast kunnen puls-schakelaars en<br />
hygrostaten worden toegepast om het systeem<br />
(tijdelijk) in de maximale stand te laten ventileren.<br />
De filters, ventilator én warmtewisselaar<br />
zijn geïntegreerd in een centrale luchtbehandelingsunit<br />
(WTW-unit) op het dak of in de technische<br />
ruimte. Dit resulteert in een uiterst stille<br />
en onderhoudsvrije woninginstallatie, bij een<br />
aanzienlijk lager energiegebruik door het totale<br />
ventilatiesysteem.<br />
Zuinigste systeem in zijn soort<br />
“BENG-berekeningen zijn een belangrijk onderdeel<br />
bij de vergunningsaanvraag van nieuwe<br />
woongebouwen”, licht Wiersma toe. “Het CERAsysteem<br />
draagt hieraan bij en is als 1- of 2-zonesysteem<br />
uit te voeren. Het 2-zonesysteem behaalt<br />
een f-control score van 0,4. Hierbij kunnen<br />
tot maximaal zes CO 2<br />
-sensoren in afzonderlijke<br />
ruimten worden aangesloten.”<br />
Het CERA-systeem staat geregistreerd bij de Stichting<br />
Bureau Controle en Registratie Gelijkwaardigheid<br />
(BCRG) en is opgenomen in de bekende<br />
24 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
Met CERA gooit Barcol-Air al sinds 2018 hoge ogen in de gestapelde woningbouw.<br />
‘Monitoringsdata van reeds opgeleverde<br />
projecten toont aan dat het systeem nóg<br />
zuiniger functioneert dan van<br />
tevoren gedacht!’<br />
continu in deellast draaien, zijn besparingen van<br />
30-50 procent ten opzichte van conventionele<br />
systemen mogelijk. Monitoringsdata van reeds<br />
opgeleverde projecten toont zelfs aan dat het<br />
systeem nóg zuiniger functioneert dan van tevoren<br />
gedacht!”<br />
Ook de Zalmhaven in Rotterdam is uitgevoerd met het<br />
CERA-systeem. (Beeld: Claudia Terreehorst Fotografie)<br />
databanken/bibliotheken. Hierdoor zijn BENGberekeningen<br />
met Uniec 3, VABI of BINK eenvoudig<br />
te maken. Uitgaande van de regelfactor voor<br />
luchthoeveelheid, is het CERA-systeem op dit moment<br />
het zuinigste systeem zijn soort.<br />
Besparingen van 30-50 procent<br />
Een groot voordeel van centraal ventileren is volgens<br />
Wiersma de gelijktijdigheidsfactor. “Omdat<br />
de CERA-units in de woning zelf geen ventilator<br />
hebben en de ventilatoren in de centrale WTW<br />
Eind 2022 is de firma Rosenberg onderdeel geworden<br />
van de HC Groep, waartoe ook Barcol-Air<br />
behoort. Hierdoor ontstaan nieuwe synergievoordelen.<br />
“Juist in deellast werken de luchtbehandelingskasten<br />
van Rosenberg optimaal<br />
samen met het CERA-systeem”, weet Wiersma.<br />
“Wanneer luchtstromen door een WTW worden<br />
geleid, zijn de kasten erg efficiënt in het uitwisselen<br />
van energie. Zo kan in de wintermaanden<br />
alle energie (warmte) uit de binnenlucht worden<br />
benut om de koude buitenlucht alvast voor te<br />
verwarmen. In de zomer werkt dit proces precies<br />
andersom.”<br />
Succesvolle opleveringen<br />
Binnen de gemeentelijke grenzen van onze grote<br />
steden zijn nauwelijks nog geschikte bouwlocaties<br />
te vinden, waardoor gebouwen de hoogte<br />
in moeten. ❯ Commercieel manager Lars Wiersma.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 25
THEMA LUCHTKANALEN<br />
Het CERA totaal-ventilatieconcept voor de gestapelde woningbouw.<br />
Woontorens met enkele honderden woningen<br />
zijn inmiddels geen uitzondering meer. Voor de<br />
gestapelde woningbouw is het CERA-ventilatiesysteem<br />
inmiddels een gevestigde naam. “Er zijn<br />
al veel prachtige referentieprojecten met ons<br />
CERA-systeem opgeleverd”, vertelt Wiersma met<br />
gepaste trots. “Grote projecten zoals Rhapsody<br />
in Amsterdam of de Zalmhaven in Rotterdam (de<br />
hoogste woontoren van de Benelux) vullen ons<br />
portfolio, maar ook bij kleinere projecten zijn wij<br />
steeds vaker betrokken.”<br />
Ook commercieel aantrekkelijk<br />
“Ons CERA-systeem is ontwikkeld en blijft zich<br />
ontwikkelen met projectontwikkelaars, installateurs,<br />
gebouwbeheerders en bewoners in gedachten”,<br />
aldus Wiersma: ”Daarbij wegen naast de<br />
energieprestaties ook de initiële investeringskosten,<br />
Total Cost of Ownership (TCO), installatie- en<br />
onderhoudsgemak en uiteraard een gezond binnenklimaat<br />
en bewonerscomfort mee.” Berekend<br />
is dat bij het CERA-systeem het omslagpunt voor<br />
de initiële investering ten opzichte van decentrale<br />
systemen rond de 30 appartementen per<br />
woontoren ligt; de TCO zelfs al rond de 25 stuks.<br />
‘Het is een fluisterstil systeem, dat ook flink<br />
op montagetijd en<br />
onderhoudskosten bespaart’<br />
“Dat klopt wel ongeveer”, bevestigt Wiersma.<br />
“Als er gebruik kan worden gemaakt van EIA- of<br />
SVVE-subsidies, ligt het wellicht nog iets lager.”<br />
Wanneer gekozen wordt voor een individuele of<br />
decentrale ventilatiebox met een buitenluchtaansluiting,<br />
ventilator, filter en warmtewisselaar<br />
per woning brengt dit veel installatiewerk, tijd<br />
en kosten met zich mee. Naast het risico op geluidsklachten<br />
moeten deze ventilatieboxen ook<br />
jaarlijks onderhouden worden. Volgens Wiersma<br />
worden deze uitdagingen met het CERA-systeem<br />
doeltreffend ondervangen. “Het is een fluisterstil<br />
systeem, dat ook flink op montagetijd en onderhoudskosten<br />
bespaart. Voor onderhoudspartijen<br />
is het bovendien fijn dat er geen frequent regulier<br />
onderhoud met bewoners afgestemd hoeft te<br />
worden. Door het ontbreken van ventilatoren en<br />
filters in de appartementen wordt bezoek achter<br />
de voordeuren tot een minimum beperkt.”<br />
De CERA-units worden stekkerklaar geleverd. Iedere<br />
unit krijgt een sticker met het juiste bouw-/<br />
huisnummer en is per project en per woning<br />
voorgeprogrammeerd, op basis van de vereiste<br />
debieten, het betreffende aansluitschema en de<br />
regeltechnische omschrijving.<br />
Delen van ervaringen<br />
Een groot deel van het succes van het CERAsysteem<br />
komt voort uit de betrokkenheid van het<br />
bedrijf in alle fasen van een project. Wiersma geeft<br />
een voorbeeld van de projectbegeleiding van installateurs.<br />
“Zowel op commercieel als technisch<br />
vlak denken wij altijd mee”, vertelt hij. “Dat zijn wij<br />
gewend vanuit de utiliteitsprojecten, waar wij al<br />
sinds 1983 bij betrokken zijn. Deze lijn trekken wij<br />
nu graag door naar de woningbouw. Zo zorgen wij<br />
natuurlijk dat ons aanbod overeenkomt met de eisen<br />
uit het bestek, maar nog belangrijker en omdat<br />
26 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
De stille en compacte CERA-units regelen de ventilatie in project Rhapsody in Amsterdam.<br />
CERA een relatief nieuw concept is, organiseren<br />
wij sessies over de projectie van alle onderdelen<br />
en het inregelen en aansluiten van het systeem.<br />
Ook delen wij actief ervaringen, waar installateurs<br />
rekening mee kunnen of moeten houden.”<br />
Centrale ventilatiesystemen voor de gestapelde<br />
woningbouw in het algemeen, en CERA in het<br />
bijzonder, krijgen steeds meer tractie door aanscherpende<br />
wetgeving en gebruikersverwachtingen.<br />
Door betrokken te luisteren naar haar<br />
stakeholders, garandeert Barcol-Air succesvolle<br />
projecten en kijkt het bedrijf uit naar toekomstige<br />
ontwikkelingen.<br />
Duurzaam, veilig en controleerbaar<br />
Barcol-Air heeft CERA-units in het assortiment<br />
tot 700 m 3 /h, maar doordat er steeds meer<br />
kleinere woonunits worden gebouwd, neemt de<br />
vraag naar units tot maximaal 250 m 3 /h sneller<br />
toe. “Daarom hebben wij onze kleinste 1- en 2-zoneversies<br />
in EPP materiaal uitgevoerd, waardoor<br />
deze makkelijk te hanteren zijn en daarnaast ook<br />
nog eens duurzaam geproduceerd kunnen worden”,<br />
aldus Wiersma. “Wij zien een toenemende<br />
vraag naar integraties met gebouwbeheersystemen.<br />
Binnen HC Groep werken wij nauw samen<br />
met HC RT (onze regeltechnische collega’s). Zij<br />
kunnen de visualisatie van het systeem verzorgen<br />
en leveren daarnaast oplossingen waarmee<br />
de energieprestaties, onderhoudsintervallen<br />
voor de centrale WTW en eventuele storingsmeldingen<br />
kunnen worden gemonitord. Dit levert<br />
voor eigenaren veelal aanzienlijke kostenbesparingen<br />
op voor het gebouwbeheer. Daarnaast<br />
houden wij continu alle ontwikkelingen van de<br />
rook- en brandveiligheidsrichtlijnen voor ventilatiesystemen<br />
nauwlettend in de gaten en verwachten<br />
wij binnenkort met een toepassing op<br />
de markt te komen die naadloos aansluit bij<br />
het CERA-systeem.”<br />
Dubbel jubileum<br />
<strong>2023</strong> is een bijzonder jaar voor Barcol-Air. De<br />
distributeur en producent van hoogwaardige<br />
luchtverdeelcomponenten en naregelsystemen<br />
viert haar 40-jarig jubileum én staat tevens stil<br />
bij 5 jaar ventileren met het CERA-systeem. Het<br />
bedrijf maakt sinds 2006 onderdeel uit van de<br />
HC Groep. Binnen deze groep zijn alle disciplines<br />
op het gebied van binnenklimaattechniek<br />
geclusterd. Van parkeergarageventilatie tot en<br />
met klimaatplafonds, luchtbehandelingskasten<br />
en gebouwautomatisering. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 27
THEMA LUCHTKANALEN<br />
‘ER WAAIT EEN FRISSE WIND DOOR ONS BEDRIJF’<br />
Zowel denkbeeldig als letterlijk waait er een frisse wind door de gelederen van Govatech. Circa 7 jaar geleden is Govatech verhuisd van<br />
Ossendrecht aan de Belgische grens naar het centraler gelegen Halsteren. Zowel de opslag als productieruimte werden meer dan verdubbeld<br />
en de uitvalsbasis is veel praktischer geworden.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Govatech<br />
Govatech is in eigendom van de familie Huijsmans<br />
en de dagelijkse leiding is in handen van vader Peter<br />
en zoon Jacco. Het bedrijf groeit gestaag op alle<br />
terrein en de meest recente investering is gedaan<br />
in een fiber lasersnijmachine van het merk Nardo.<br />
Vanaf de ingebruikname is duidelijk dat dit een<br />
prima investering is. “Voor HVAC plaatwerkdelen<br />
kunnen we nu strak gesneden hulpstukken maken,<br />
zonder lelijke waas. Bovendien werkt het allemaal<br />
veel nauwkeuriger”, vertelt Peter Huijsmans. “Ook<br />
zijn we hierdoor in staat om concurrerend plaatwerk<br />
voor derden aan te bieden. Zowel in staal, rvs<br />
als aluminium. In combinatie met de rest van het<br />
machinepark kunnen we nu complete plaatwerkdelen<br />
of halffabricaten leveren.”<br />
“Ook is het leveringsprogramma verder uitgebreid.”<br />
Govatech neemt graag het complete pakket uit<br />
handen. Van(af) de luchtbehandelingskast tot en<br />
met de afgifteroosters in de ruimte, vertelt Huijsmans.<br />
“Bovendien nemen wij indien gewenst de inbedrijfstelling<br />
en het inregelen voor onze rekening.<br />
Complete pakket uit handen<br />
“Op het gebied van montage en het totaalpakket<br />
dat we aankunnen voor onze HVAC-klanten, is er<br />
vooral de laatste 5 jaar veel veranderd”, vertelt<br />
Huijsmans. Onder leiding van Jacco is Govatech op<br />
het gebied van HVAC gestaag gegroeid van de wat<br />
kleinere projecten naar de middelgrote projecten.<br />
Govatech beschikt over een fraaie productieruimte in Halsteren.<br />
28 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN<br />
THEMA<br />
onze medewerkers hierdoor het maximale uit hun<br />
dag halen qua besteedbare werktijd en toch op een<br />
redelijke tijd aan het eind van de dag weer thuis<br />
zijn. Dat verbetert de focus en het werkplezier, wat<br />
zich weer vertaalt in een hogere opleverkwaliteit.”<br />
Project Greenzones, in samenwerking met Equans Zuid-Nederland B.V. in Halsteren.<br />
Ook kunnen we een rol spelen bij het ontwerp en<br />
tekenen van de installatie en het maken van de<br />
juiste componentenkeuzes.” Ruim 90% van de<br />
werkzaamheden wordt uitgevoerd in het gebied<br />
tussen Tilburg, Vlissingen, Rotterdam en de Belgische<br />
grens. “Een bewuste keuze. Immers kunnen<br />
Maatwerk dankzij eigen productie<br />
In de huidige tijd zijn er tal van standaardoplossingen,<br />
weet Huijsmans. “Dus meestal is deze bij<br />
de verschillende toeleveranciers/fabrikanten wel<br />
te vinden. Denk aan een speciaal rooster, een<br />
ventilator, et cetera. Is er geen standaard oplossing<br />
te vinden, dan is Govatech in veel gevallen<br />
in staat om een oplossing aan te dragen door het<br />
zelf te fabriceren.” Een mooi voorbeeld van deze<br />
maatwerk dienstverlening is een verticaal kanaal<br />
van 2 meter breed, 2 meter diep en 46 meter<br />
lang, die van onderaf is ingebracht bij een melkpoederfabriek.<br />
“Op dit kanaal zaten ook nog<br />
verschillende aansluitingen, die exact op positie<br />
moesten uitkomen. In slechts vier dagen hebben<br />
wij deze klus geklaard.” Van recentere datum is<br />
de prefabricage en montage van de zogenaamde<br />
greenzones in een productieruimte. “Op drie verschillende<br />
locaties in een grote hal zijn wanden<br />
met een afgesloten dak geplaatst. Onze klant<br />
heeft deze ruimtes vervolgens voorzien van een<br />
eigen klimaat.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 29
THEMA LUCHTKANALEN<br />
SNEL EN SLIM VERDUURZAMEN VAN VEROUDERDE LUCHTBEHANDELINGSKASTEN<br />
NIEUWE TECHNIEKEN IN EEN OUDE JAS<br />
Recycling en duurzaamheid staan hoog op de prioriteitenlijst van veel bedrijven. Gestimuleerd door de Europese regelgeving, maar ook vanuit<br />
een intrinsieke motivatie zoeken steeds meer bedrijven actief naar mogelijkheden om hun energieverbruik te reduceren. “Bijvoorbeeld door<br />
verouderde luchtbehandelingskasten te retrofitten, kan een enorme stap worden gezet”, weet Rob Bockting, Algemeen Directeur van CMK<br />
Luchttechniek. “Ook in de route naar energielabel C. Sinds begin dit jaar zijn kantoorgebouwen groter dan 100 m 2 verplicht om ten minste<br />
energielabel C te hebben. Vanaf 2030 is zelfs een energielabel A verplicht. Om hieraan te kúnnen voldoen, is het belangrijk dat alle kansen<br />
worden benut. Retrofit is zo’n kans en in veel gevallen relatief eenvoudig te realiseren, met minimale investeringskosten én overlast voor de<br />
gebouwgebruikers.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld CMK Luchttechniek<br />
Door verouderde ventilatiesystemen te retrofitten, kan efficiënt en effectief worden bespaard. Zowel op energie, installatieruimte als overlast.<br />
CMK Luchttechniek is gespecialiseerd in luchtkanalen,<br />
luchttechnische oplossingen en ventilatiesystemen.<br />
Van ontwerp tot montage en inclusief<br />
de juiste afwerking. Recent is deze dienstverlening<br />
uitgebreid met retrofit. Daarmee sluit de<br />
luchttechnisch specialist uit Geldermalsen aan<br />
op een belangrijke marktbehoefte, benadrukt<br />
Bockting. Zowel onder gebouwgebruikers als<br />
installateurs, die de enorme vraag maar met<br />
moeite kunnen bijbenen. “Door verouderde ventilatiesystemen<br />
te retrofitten, kan efficiënt en<br />
‘Hoe groter de capaciteit,<br />
hoe groter ook het besparingspotentieel’<br />
effectief worden bespaard. Zowel op energie,<br />
installatieruimte als overlast. Ook profiteren gebruikers<br />
direct van de financiële en gezondheidsvoordelen.<br />
Door de ‘oude jas’ te hergebruiken en<br />
uit te rusten met de nieuwste technieken, kan tot<br />
66% op de investeringskosten voor een nieuwe<br />
installatie worden bespaard! Bovendien worden<br />
de behuizing en componenten die nog goed zijn,<br />
duurzaam behouden voor de toekomst. Doordat<br />
alle werkzaamheden snel en geruisloos worden<br />
uitgevoerd, zijn overlast en logistieke ongemakken<br />
net aan de orde.”<br />
30 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
Door de ‘oude jas’ te hergebruiken en uit te rusten met de nieuwste technieken, kan tot 66% op de investeringskosten voor een nieuwe installatie worden bespaard.<br />
EC-ventilatoren en<br />
warmteterugwinning<br />
Om tot de juiste technieken voor elk gebouw en<br />
elke ventilatiebehoefte te komen, start CMK Luchttechniek<br />
elke retrofit met een grondige inventarisatie.<br />
“Vervolgens kijken we welke aanpassingen<br />
het meeste besparingspotentieel hebben”, vertelt<br />
Bockting. Als voorbeeld noemt hij het vervangen<br />
van ventilatoren met elektromotoren door energiezuinige<br />
EC-ventilatoren. “Door deze ventilatoren<br />
tevens in toeren te regelen, wordt vraaggestuurde<br />
ventilatie per ruimte mogelijk. Bijvoorbeeld op basis<br />
van CO 2<br />
of VOC, waarvoor wij tevens de juiste<br />
variabele volumestroomregelaars (VAV-regelaars)<br />
in het luchtkanalensysteem kunnen monteren.<br />
Wie tevens kiest voor warmteterugwinning en filtersystemen<br />
met een lagere luchtweerstand (A+),<br />
voldoet nog eerder aan de Europese regelgeving<br />
én kan zijn investering al binnen drie tot vijf<br />
jaar terugverdienen.”<br />
Enorme technische verbeterslagen<br />
Retrofit is met name interessant voor luchtbehandelingskasten<br />
van vijftien jaar en ouder, omdat<br />
in deze kasten enorme technische verbeterslagen<br />
gemaakt kunnen worden, benadrukt Bockting.<br />
“Hierbij geldt dat hoe groter de capaciteit, hoe<br />
groter ook het besparingspotentieel. In een besparingsberekening<br />
maken wij dit potentieel duidelijk<br />
inzichtelijk, zodat weloverwogen keuzes gemaakt<br />
kunnen worden.” ❚<br />
Vakspecialist voor een gezonde en comfortabele<br />
werk- en leefomgeving<br />
CMK Luchttechniek is uw vertrouwde partner voor het<br />
verduurzamen van luchtbehandelingsinstallaties. We zijn<br />
gespecialiseerd in het ontwerpen, calculeren en installeren<br />
van luchtdistributiesystemen en luchtverdeelsystemen.<br />
Dankzij onze jarenlange samenwerking met aannemers,<br />
installatiebedrijven en een diversiteit aan opdrachtgevers,<br />
garandeert CMK Luchttechniek een efficiënte en<br />
professionele aanpak, waarbij kwaliteit en vakmanschap<br />
voorop staan.<br />
CMK Luchttechniek<br />
De Aaldor 26<br />
4191PC GELDERMALSEN<br />
Nederland<br />
033 3033180<br />
info@cmk-luchttechniek.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 31
MANCHETTEN<br />
Met RVS of stalen flensprofiel,<br />
voor een nog betere aansluiting<br />
op luchtkanaalprofielen.<br />
Toepassingsgerichte<br />
oplossingen<br />
in elke maat.<br />
SPANNINGSVRIJ OPSTELLINGEN - DEMPING TRILLINGEN - VARIERENDE TOEPASSINGEN<br />
Luxemburgstraat 2<br />
5171PM Kaatsheuvel<br />
+31 416 286240<br />
info@euromanchetten.nl<br />
EUROMANCHETTEN.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
OPLOSSINGEN VOOR HET TOTALE VRAAGSTUK<br />
VAN DE GEHELE MARKT THUIS<br />
Welk ventilatievraagstuk je ook hebt, R-Vent biedt de oplossing. Met luchtkanalen als specialisatie levert het bedrijf oplossingen voor het totale<br />
vraagstuk, waaronder doorvoeren, ventilatoren en ventielen. Doordat R-Vent drie fabrieken heeft in Nederland en een experience center, ben<br />
je altijd aan het juiste adres met jouw ventilatievraag.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld R-Vent<br />
“Wij vergelijken een gebouw wel eens met het menselijk lichaam, met de<br />
luchtkanalen als belangrijk component. Dat is het vatenstelsel. Je kunt nog<br />
zo’n goede WTW als hart hebben, zonder goed vatenstelsel functioneert het<br />
niet”, aldus René Cas, adjunct-directeur bij R-Vent. Om dat vatenstelsel zo<br />
goed en soepel mogelijk te laten functioneren, levert R-Vent oplossingen op<br />
maat voor iedere situatie. Niet alleen luchtkanalen van diverse materialen,<br />
vormen en afmetingen, maar ook WTW’s en luchtbehandelingskasten. Cas:<br />
“We bieden ronde, vierkante, ovale en flexibele kanalen aan, van staal en<br />
kunststof tot enorm duurzame materialen. Deze produceren we grotendeels<br />
zelf en voor de bijpassende producten werken we samen met producenten.<br />
We hebben een groot aanbod waarbij we meerdere merken aanbieden.”<br />
Experience center<br />
Het in 1919 opgerichte R-Vent bestaat uit drie bedrijven: Bergschenhoek<br />
Luchtcomfort, Spiraliet en Vespi. Met deze bedrijven bedient R-Vent de gehele<br />
markt. Daarnaast is er nog een experience center in Bergschenhoek. Hier<br />
zien geïnteresseerden welke producten er allemaal te verkrijgen zijn, hoe ze<br />
werken en wat het verschil is tussen de diverse luchtkanalen. Ook worden hier<br />
trainingen gegeven aan bedrijven. R-Vent levert niet alleen producten, maar<br />
helpt klanten ook met projectondersteuning, vertelt Cas. “We denken bijvoorbeeld<br />
mee met de engineering en ondersteunen door producten prefab aan<br />
te leveren met ons eigen logistieke netwerk. Dat meedenken is wat klanten<br />
aan ons waarderen.”<br />
‘We bieden ronde, vierkante,<br />
ovale en flexibele kanalen aan,<br />
van staal en kunststof tot enorm<br />
duurzame materialen’<br />
Sinds dit jaar maakt R-Vent deel uit van de Lindab Group. Toch merk je in de<br />
cultuur dat het van oorsprong een familiebedrijf is. Op de vertrouwde service<br />
en persoonlijke benadering kunnen de klanten dan ook blijven rekenen. ❚<br />
"EEN<br />
COMPLEET<br />
ASSORTIMENT<br />
PRODUCTEN<br />
VOOR<br />
VENTILATIE?"<br />
Buizen<br />
Safe<br />
hulpstukken<br />
Ventielen en<br />
Roosters<br />
Instortsystemen<br />
Brandwerende<br />
producten<br />
Luchtbehandelingskasten<br />
Geluiddempers<br />
Bevestigings- en<br />
montagemateriaal<br />
R-Vent richt zich voornamelijk op luchtkanalen, maar levert ook het gehele<br />
plaatje, waaronder WTW’s en luchtbehandelingskasten.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 33
Monoblock CHA-16/20<br />
breidt de serie van premium warmtepompen uit<br />
N I E U W<br />
Naast de CHA-07 en CHA-10 introduceert WOLF de CHA-16/20.<br />
De CHA-16/20 haalt temperaturen tot 70ºC, zonder E-element.<br />
Met een vermogen van 16 tot 20 kW verwarmt de CHA-16/20<br />
moeiteloos grote, vrijstaande woningen. In cascadeopstelling<br />
tot 5 eenheden is deze warmtepomp ook zeer geschikt voor<br />
het verwarmen van appartementencomplexen of commerciële<br />
toepassingen. De CHA biedt comfort, flexibiliteit en garandeert<br />
hygiënische warmwaterbereiding.<br />
R290<br />
Scan voor meer info!
Naamloos-1 1 12-06-<strong>2023</strong> 10:37<br />
LUCHTKANALEN THEMA<br />
DE KRACHT VAN FLEXIBILITEIT<br />
De Groot Luchtkanalen is gespecialiseerd in de productie, constructie, levering en montage van, de naam zegt het al: luchtkanalen en toebehoren.<br />
Zij is met name sterk in de renovatiemarkt dankzij haar flexibiliteit, korte lijnen en jarenlange ervaring. Het bedrijf werd opgericht in<br />
1935. In Weesp staat de compleet ingerichte fabriek.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld De Groot Luchtkanalen<br />
De voordelen van De Groot Luchtkanalen? Dat zijn er nogal wat. Zo heeft<br />
zij al meer dan 85 jaar ervaring, is zij Luka-lid en levert zij dus uitsluitend<br />
kwaliteit. Ook heeft zij een ruime ervaring in het werken met BIM-modellen.<br />
Daarbij zijn de levertijden kort dankzij de eigen fabriek en heeft zij een grote<br />
voorraad. Het bedrijf is VCA en ISO 9001 gecertificeerd. In de webshop zijn<br />
de producten eenvoudig online te bestellen.<br />
‘Je kunt het zo gek niet<br />
bedenken, of wij kunnen<br />
het maken’<br />
Speciale bestellingen<br />
De Groot Luchtkanalen hecht veel waarde aan kwaliteit. Er wordt uitsluitend<br />
gewerkt met safe spiralo materiaal. De machines in de eigen fabriek worden<br />
continu geüpdatet, vertelt directeur Ron Zwagerman. “Op dit moment zijn we<br />
bezig met een lasersnijmachine, zodat we ook schone kanalen kunnen maken.<br />
Bijvoorbeeld voor cleanrooms en ziekenhuizen.” Dankzij de fabriek levert De<br />
Groot niet alleen standaard producten, maar ook specials. “Je kunt het zo gek<br />
niet bedenken, of wij kunnen het maken. Als iemand een tekening aanlevert,<br />
kunnen wij het produceren”, aldus Zwagerman. Daarnaast zijn er in de webshop<br />
standaard producten verkrijgbaar tegen een scherpe prijs.<br />
In Weesp staat de compleet ingerichte fabriek van de Groot Luchtkanalen, waar<br />
speciale producten geproduceerd worden.<br />
Nieuw bedrijfspand<br />
Vorig jaar betrad De Groot Luchtkanalen een nieuw bedrijfspand, waar extra<br />
aandacht besteed wordt aan duurzaamheid. Warmtepompen, zonnepanelen,<br />
LED-verlichting en een goed geïsoleerd gebouw zorgen ervoor dat het energieverbruik<br />
en de uitstoot minimaal zijn. Daarnaast beschikt het bedrijf over<br />
hybride auto’s en wordt er gelet op verpakkingsmaterialen. Zwagerman: “Die<br />
gebruiken we zo min mogelijk en waar mogelijk recyclen we. Ook zijn we<br />
partner van Viridi Air. Hieraan kunnen alleen bedrijven deelnemen die niet<br />
aan greenwashing doen, maar die echt bijdragen aan schone lucht en verduurzaming.<br />
Zij plant bomen aan voor partners en probeert andere bedrijven<br />
enthousiast te maken voor een duurzame toekomst. Wij willen echt een gezonde<br />
toekomst. Daar werken we aan door middel van onze producten, maar<br />
ook met onze bedrijfsprocessen.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 35
THEMA LUCHTKANALEN<br />
EEN BEDRIJF DAT VAN DE HOED EN DE RAND WEET<br />
‘GOEDE RELATIES MOET JE KOESTEREN’<br />
Voor comfort op de werkplek of binnen de leefomgeving is een goede ventilatie van essentieel belang. Een installateur die van de hoed en de<br />
rand weet, is dus geen overbodige luxe. Van Kessel Ventilatie B.V. uit Maassluis is zo’n bedrijf. Met meer dan dertig jaar ervaring levert en<br />
monteert dit familiebedrijf volledige luchtbehandelings- en ventilatie-installaties bij grote tot middelgrote utiliteitsprojecten.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Van Kessel Ventilatie B.V.<br />
Montagewerk, projectbegeleiding en eventueel de<br />
inspectie, het inregelen en de reiniging: Van Kessel<br />
houdt ervan om haar opdrachtgevers tevreden<br />
te houden. Er werkt een dertigtal medewerkers<br />
in vaste dienst, vertelt directeur Colin van Kessel.<br />
“We werken volledig zelfstandig voor diverse<br />
opdrachtgevers. In 1978 richtte mijn vader, Bert<br />
van Kessel, het bedrijf op en nu nog steeds loopt<br />
het lekker. Dat is te danken aan onze flexibiliteit<br />
en korte lijntjes. We vinden het belangrijk om een<br />
‘We zorgen ervoor dat onze monteurs in een<br />
goede bus rijden, met degelijk materiaal’<br />
band voor langere tijd op te bouwen met onze relaties.<br />
We werken met een vaste kern van goede<br />
opdrachtgevers. Daar huilen en lachen we mee.<br />
Dat werkt prettig.”<br />
De kracht van het bedrijf<br />
Van Kessel nam het bedrijf elf jaar geleden over<br />
van zijn vader. Hij vindt het belangrijk om een<br />
goede bedrijfscultuur te behouden, zowel voor<br />
Van Kessel Ventilatie B.V. levert en monteert volledige luchtbehandelings- en ventilatie-installaties bij grote tot middelgrote utiliteitsprojecten.<br />
36 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
opdrachtgevers als voor eigen personeel. “Er is<br />
steeds één werkvoorbereider en één projectleider<br />
die op een project worden gezet. Zij weten daar<br />
alles over en kunnen korte lijntjes aanhouden. Dat<br />
is de kracht van ons bedrijf. Ook onze monteurs<br />
werken zelfstandig. De meesten zijn begonnen als<br />
assistent monteur en vervolgens doorgegroeid tot<br />
zelfstandig monteur.”<br />
Personeel koesteren<br />
Net als andere bedrijven, merkt Van Kessel dat er<br />
minder personeel beschikbaar is dan voorheen.<br />
Gelukkig werken veel medewerkers er al een lange<br />
tijd. “Personeelstekort is binnen de hele branche<br />
een zorg, en daarom zetten wij ons in voor ons<br />
personeel”, zegt Van Kessel. “Aan het einde van<br />
de week houden we een vrijdagmiddagborrel, we<br />
organiseren barbecues en bedrijfsuitjes. En ook<br />
belangrijk voor zowel opdrachtgever als personeel:<br />
we zorgen ervoor dat onze monteurs in een goede<br />
bus rijden, met degelijk materiaal. De mensen die<br />
je hebt, moet je koesteren.”<br />
Bij het familiebedrijf vind je een goede bedrijfscultuur, zowel voor opdrachtgevers als voor eigen personeel.<br />
Snel en effectief zijn en altijd de beste kwaliteit<br />
leveren, dat is Van Kessel Ventilatie B.V. De missie<br />
is niet om de grootste te zijn, maar wel de beste.<br />
Een flexibele en kundige partner op het gebied<br />
van luchtbehandelings- en ventilatiesystemen. ❚<br />
Zwarte Zee 54 3144 DE Maassluis | T (010) 591 50 11 | F (010) 592 74 10 | E info@vankesselbv.nl | www.vankesselbv.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 37
THEMA LUCHTKANALEN<br />
REVITALISERING VAN BESTAANDE LUCHTBEHANDELINGSKASTEN<br />
REFIT LOONT!<br />
Forse energieprijzen en een onzekere wereldeconomie. In de tweede helft van 2022 kwam de energiemarkt plots onder hoogspanning te<br />
staan. Leveranciers verhoogden en masse hun tarieven, waardoor gebouweigenaren ineens geconfronteerd werden met snel oplopende<br />
energierekeningen. Hoewel de prijzen inmiddels weer een stuk lager liggen, heeft de energiecrisis voor nieuwe bewustwording gezorgd.<br />
Verduurzaming staat nóg hoger op de agenda. Toch laten we ook nog mooie kansen liggen, merkt Marco Scholten, Area Manager bij Ned Air.<br />
“Wat veel gebouweigenaren bijvoorbeeld vergeten, is de revitalisatie van de bestaande luchtbehandelingskast(en). De techniek in deze kasten<br />
heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen, waardoor flinke slagen gemaakt kunnen worden in energieverbruik, binnenluchtkwaliteit<br />
én comfort. In combinatie met andere energiemaatregelen kan bovendien een mooie energielabelsprong worden gemaakt. Daarmee is revitalisering<br />
tevens een welkome aanvulling in de verplichte route naar energielabel C.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Ned Air<br />
Bij de meeste kantoorgebouwen in Nederland<br />
staan de luchtbehandelingskasten opgesteld op<br />
het dak of in een inpandige technische ruimte.<br />
Het vervangen van deze luchtbehandelingskasten<br />
door de nieuwste generatie modellen, is vaak niet<br />
eenvoudig, weet Scholten. “Als gevolg van nieuwe<br />
normeringen en richtlijnen zoals de ErP worden<br />
luchtbehandelingskasten steeds groter en breder.<br />
Bovendien kan vervanging een pittige investering<br />
zijn. Het revitaliseren (of: refitten) van de luchtbehandelingskasten<br />
biedt in dat geval uitkomst,<br />
omdat de levensduur van de bestaande kast flink<br />
wordt verlengd.”<br />
Flinke energie- en<br />
kostenbesparingen<br />
Mocht een-op-een vervanging van de bestaande<br />
luchtbehandelingskast niet mogelijk zijn, dan kun<br />
je met revitalisatie toch tot hele mooie resultaten<br />
komen, benadrukt Scholten. “Bijvoorbeeld door<br />
de kast volgens de huidige eisen en technieken<br />
te upgraden.” Technische installaties zoals luchtbehandelingskasten<br />
worden in vijftien jaar afgeschreven.<br />
“En hoewel een luchtbehandelingskast<br />
een gemiddelde levensduur heeft van vijftien tot<br />
twintig jaar, betekent dit niet dat je in deze periode<br />
niet naar de kast hoeft te kijken. Zowel kleine<br />
als grote ingrepen kunnen namelijk grote impact<br />
hebben.” Als voorbeeld noemt hij de keuze voor<br />
moderne EC-ventilatoren, waarmee enorm veel<br />
energie wordt bespaard. “Maar ook het opwaarderen<br />
van filters en het aanbrengen van warmteterugwinning<br />
(WTW) kan voor flinke energie- en<br />
kostenbesparingen zorgen. Door bijvoorbeeld een<br />
toevoer-/afvoerkast met change-over of twincoil<br />
systeem om te bouwen naar een WTW-unit met<br />
warmtewiel zet je rendementtechnisch een enorme<br />
stap voorwaarts. Waar een twincoil een rendement<br />
heeft van 50-55%, haalt een modern warmtewiel<br />
namelijk een rendement van maar liefst<br />
>80%. Meest belangrijk is echter dat een schone<br />
en goed functionerende luchtbehandelingskast<br />
bijdraagt aan de gezondheid en het welbevinden<br />
van de gebouwgebruikers.”<br />
Life Cycle Costs berekening<br />
Om energieverbruik, binnenluchtkwaliteit en<br />
comfort naar het hoogste niveau te tillen, start<br />
Ned Air steevast met een grondige inspectie.<br />
Hoe oud is de luchtbehandelingskast? Wat is<br />
het huidige energieverbruik? Welke componenten<br />
zitten in de kast? Hoe worden die componenten<br />
aangestuurd? Maar ook: hoeveel lucht<br />
gaat er door de kast? Wat is de weerstand? En<br />
wat gebeurt er als je hier een andere batterij<br />
in zet? Is er sprake van veroudering, vervuiling,<br />
corrosie of achterstallig onderhoud? En vooral:<br />
wat is de ambitie van de gebouweigenaar en<br />
installateur als het om energieverbruik, binnenluchtkwaliteit<br />
en comfort gaat? “Op basis hiervan<br />
kunnen we gaan rekenen.” Door een Life<br />
Cycle Costs (LCC) berekening te maken, ziet de<br />
klant in één oogopslag wat de terugverdientijd<br />
van de revitalisatie is en of een investering in<br />
bijvoorbeeld EC-ventilatoren, nieuwe filters,<br />
nieuwe warmwaterbatterijen en warmteterugwinning<br />
rendabel is.<br />
38 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
Door een LCC-berekening te maken, ziet de klant in één oogopslag wat de terugverdientijd van de revitalisatie is en of een investering in bijvoorbeeld EC-ventilatoren,<br />
nieuwe filters, nieuwe warmwaterbatterijen en warmteterugwinning rendabel is.<br />
Van componenten tot regeltechniek<br />
Zodra de klant akkoord is, worden zoveel mogelijk<br />
componenten uit de kast verwijderd. “Vervolgens<br />
worden zowel de binnenkant van de luchtbehandelingskast<br />
als de terugkerende componenten intensief<br />
gereinigd”, vertelt Scholten. “In de meeste<br />
gevallen brengen we een nieuwe gietcoating aan<br />
op de bodem, zodat de kast weer lucht- en waterdicht<br />
is. Zeker onder de filtersecties, die het meest<br />
te lijden hebben. Ook wordt aangetast plaatwerk<br />
vervangen, waarna de luchtbehandelingskast opnieuw<br />
wordt ingericht en in bedrijf wordt gesteld.”<br />
Omdat ook de regeltechniek vaak verouderd is,<br />
wordt ook hier een vervangingsvoorstel voor gemaakt.<br />
“In de meeste gevallen wordt de luchtbehandelingskast<br />
standalone uitgevoerd met een<br />
Ned Air regeling, die eenvoudig via Modbus of<br />
BACnet gestuurd kan worden. Omdat de meeste<br />
gebouwbeheersystemen wel over een Modbus of<br />
‘De techniek in de kasten heeft de afgelopen<br />
jaren een grote vlucht genomen, waardoor<br />
flinke slagen gemaakt kunnen<br />
worden in energieverbruik,<br />
binnenluchtkwaliteit én comfort’<br />
BACnet koppeling beschikken, is integratie van de<br />
vernieuwde kast geen enkel probleem.”<br />
Vergeet ook het kanalenwerk niet<br />
In navolging van de luchtbehandelingskast adviseert<br />
Scholten om ook kritisch naar het kanalenwerk<br />
te kijken. “Bijvoorbeeld door de aansluitmond<br />
te vergroten kan de actuele kanaaldruk flink<br />
verlaagd worden”, vertelt hij. “Dit scheelt al snel<br />
zo’n 50-60 Pa. Als je bedenkt dat 100 Pa bij 1.000<br />
m 3 /h circa 4 kWh per jaar kost, kun je wel nagaan<br />
wat een besparingspotentieel hier ligt.” Door ook<br />
op dit vlak te ondersteunen, helpt Ned Air om de<br />
prestaties van bestaande installaties naar een nog<br />
hogere level te tillen, tegen een minimale investering<br />
en zonder dat extra ruimte nodig is. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 39
THEMA LUCHTKANALEN<br />
AUSNUTRIA BOUWT NIEUWE FABRIEK IN HEERENVEEN<br />
SCHONE LUCHTKANALEN<br />
IN HET ZICHT<br />
In Heerenveen bouwt Ausnutria aan een nieuwe, duurzame fabriek voor halffabricaat baby- en kindervoeding. Als het meer<br />
dan veertig meter hoge gebouw aan het einde van dit jaar in gebruik wordt genomen, is het volledig CO 2<br />
- en stikstofloos, met<br />
een gasloos productieproces. Ook Airpro is een vooruitstrevend bedrijf dat inzet op duurzaamheid. Het is dan ook niet gek dat<br />
Airpro de luchtkanalen leverde en monteerde voor de fabriek en het kantoorgedeelte.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Airpro<br />
40 |<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL
Naamloos-27 1 19-07-<strong>2023</strong> 15:34<br />
LUCHTKANALEN THEMA<br />
‘Zichtkanalen maken we wel<br />
vaker, maar niet in deze grootte<br />
en hoeveelheid’<br />
er een tolerantie op het luchtkanaal en op het laatst maken we hem passend.<br />
Dat kon hier niet. We hebben alles vanaf tekening geproduceerd, met<br />
de toleranties erin verwerkt. De producten werden schoon en met de juiste<br />
reinheid aangeleverd als een bouwpakket.” Het materiaal werd vooraf veiliggesteld,<br />
zodat de opdrachtgever zeker wist dat alles voorradig was en er geen<br />
leveringsproblemen zouden ontstaan.<br />
De producten werden schoon en met de juiste reinheid aangeleverd als<br />
een bouwpakket.<br />
De luchtkanalen voor Ausnutria in Heerenveen zijn grondig gereinigd, zowel<br />
intern als extern, en vervolgens geleverd als bouwpakket met de juiste Luka<br />
reinheidsklasse (M). Na de montage werden ze dagelijks zorgvuldig afgeplakt<br />
om mogelijke vervuiling te voorkomen. “Dit was een omvangrijk en buitengewoon<br />
proces, vooral omdat alle proceskanalen voor medium- en highcare<br />
doeleinden zijn vervaardigd uit RVS3<strong>04</strong>”, vertelt Marcel Schoof. Schoof is<br />
mede-eigenaar van Airpro, samen met Bartho Sterrenburg en Jacques Crebolder.<br />
“In het kantoorgedeelte hebben we daarentegen standaard sendzimir<br />
verzinkte kanalen gebruikt.”<br />
De RVS3<strong>04</strong> kanalen zijn op computergestuurde buigbanken gebogen en<br />
vervolgens gepuntlast. Een aanzienlijk deel van de kanalen werd geprefabriceerd,<br />
waardoor de montage ter plaatse aanzienlijk sneller verliep. Bovendien<br />
werden de roosters al in de fabriek op de kanalen gemonteerd. De planning<br />
was vooral in de beginfase strak georganiseerd. Dankzij een effectieve codering<br />
en intern transport werden alle luchtkanalen op het juiste moment en op<br />
het juiste niveau afgeleverd en gemonteerd. Schoof voegt hieraan toe: “Voor<br />
de kanaaldelen, ophang- en bevestigingsmaterialen hebben we van tevoren<br />
een specifiek kanalenboekje opgesteld, waarbij de proefstukken aan de opdrachtgever<br />
werden voorgelegd ter goedkeuring.”<br />
Uitgebreide voorbereiding<br />
Er werd uitgebreid voorbereid voor dit project. De opdrachtgever, ALTUM Technical<br />
Solutions, heeft de installaties met behulp van de Revit-methodiek gemodelleerd<br />
in een geïntegreerd BIM-model. In nauwe samenwerking met ALTUM<br />
Technical Solutions en haar adviseur, CLAFIS Ingenieus, heeft Airpro het project<br />
tot in de kleinste details voorbereid. Dit zorgde ervoor dat tijdens de uitvoering<br />
fouten werden voorkomen, aangezien alle medewerkers duidelijk op de hoogte<br />
waren van de vereisten. “We hebben zorgvuldig gecommuniceerd en ruim van<br />
tevoren gedacht over de voorbereiding, waardoor het uitvoeringsproces soepel<br />
kon verlopen", voegt Sterrenburg toe. “Hoewel deze manier van werken veel tijd<br />
en energie kostte tijdens de voorbereiding, heeft het zijn vruchten afgeworpen.<br />
In samenwerking met ALTUM Technical Solutions hebben we een zeer positieve<br />
samenwerking bereikt, een strak maar haalbaar tijdschema en een eindresultaat<br />
dat aan ieders tevredenheid heeft voldaan. We hebben een prachtig project<br />
neergezet dat volgens planning in één vloeiende lijn is gemonteerd.” ❚<br />
Art in air<br />
Zichtkanalen<br />
Wanneer het gebouw klaar is, blijven de installaties zichtbaar. Dit maakte het<br />
werk in de ruwbouwfase anders dan anders, vertelt Sterrenburg. “Het moest<br />
met de hoogst mogelijke precisie uitgevoerd worden. Zichtkanalen maken we<br />
wel vaker, maar niet in deze grootte en hoeveelheid. Normaal gesproken zit<br />
Maatwerk.<br />
www.airprobv.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 41
THEMA LUCHTKANALEN<br />
FLEXIBEL BEDRIJF MAAKT<br />
FLEXIBELE VERBINDINGEN<br />
Euro Manchetten & Compensatoren is gespecialiseerd in flexibele verbindingen in de luchttechniek. De producten worden wereldwijd<br />
toegepast vanwege de kwaliteit en het veelzijdige assortiment. Klantspecifiek maatwerk past daar zeker bij. Het bedrijf kan elke klantvraag<br />
beantwoorden.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Euro Manchetten & Compensatoren<br />
Manchetten met aluminium flenzen<br />
zijn in diverse maten leverbaar.<br />
Trillingen worden geabsorbeerd door flexibele verbindingen en<br />
montage- en meetverschillen worden gecompenseerd.<br />
Flexibele verbindingen compenseren montageen<br />
meetverschillen en absorberen trillingen. Niet<br />
alleen geluidsklachten, maar ook scheuren worden<br />
zo voorkomen. De verbindingen van Euro<br />
Manchetten zorgen bovendien voor een groter<br />
montagegemak. Bedrijven weten dat ze te maken<br />
hebben met slechts één producent en aanspreekpunt<br />
voor al hun flexibele verbindingen. Directeureigenaar<br />
Walter van Loon: “Manchetten worden<br />
‘In Kaatsheuvel maken wij niet alleen<br />
standaard producten, maar alles wat de<br />
klant wenst’<br />
geplaatst tussen de luchtbehandelingskast en<br />
de luchtkanalen en tussen de kanalen onderling.<br />
In Kaatsheuvel maken wij niet alleen standaard<br />
producten, maar alles wat de klant wenst. Of de<br />
42 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
De manchetten zorgen voor een groter montagegemak.<br />
aansluiting nu rechthoekig of rond moet zijn,<br />
met metalen of aluminium flensen, van de ene<br />
diameter naar de andere en met een verloop<br />
erin. Wij maken een goede prijs en hebben een<br />
Behalve manchetten maakt Euro Manchetten<br />
tienduizenden andere producten. Ieder onderdeel van<br />
het luchtkanaal is immers belangrijk.<br />
levertijd van enkel dagen. We verkopen flexibele<br />
verbindingen, maar we zijn zelf ook flexibel.”<br />
Gebouwen verschillen immers veel en de luchtkanalen<br />
binnen diverse gebouwen ook. “Een<br />
kantoorgebouw is heel anders dan een ziekenhuis<br />
of de voedingsmiddelenindustrie. Wij leveren<br />
verbindingen die aan de allerhoogste eisen<br />
voldoen. Onze mogelijkheden zijn ongekend”,<br />
aldus Van Loon.<br />
Voor een betere leefomgeving<br />
Innovatie heeft prioriteit bij Euro Manchetten.<br />
Omdat het bedrijf binnen verschillende<br />
branches werkzaam is, kan kennis van de ene<br />
naar de andere branche overgedragen worden.<br />
Regelmatig komen er dan ook nieuwe, innovatieve<br />
technieken tevoorschijn uit de koker van<br />
Euro Manchetten. “Wij bestaan vanaf 1981,<br />
dus we doen dit werk al meer dan veertig<br />
jaar”, gaat Van Loon verder. “We hebben veel<br />
kennis van materialen. Behalve manchetten<br />
maken we tienduizenden andere producten.<br />
Ieder onderdeel van het luchtkanaal is belangrijk:<br />
de filters, het schoonhouden van de kanalen,<br />
de flexibele verbindingen en het tijdig<br />
vervangen van onderdelen. Het zorgt voor een<br />
betere leefomgeving.”<br />
Vaste kern<br />
Naast producten, levert Euro Manchetten ook kennis.<br />
Ze geeft klanten advies, laat zien hoe je de<br />
beste aansluitingen maakt binnen bijzondere omstandigheden<br />
en maakt tekeningen. Die kennis wil<br />
ze graag delen met de markt. Van Loon: “Klanten<br />
kunnen aangeven wat de maat en vorm moet zijn<br />
en wij doen een materiaalvoorstel. In ons computersysteem<br />
voeren wij tekeningen in en de geavanceerde<br />
machines snijden de materialen op maat.<br />
Vervolgens wordt het handmatig verder afgewerkt.”<br />
Natuurlijk doet hij het allemaal niet alleen. Bij<br />
Euro Manchetten werken zo’n 25 mensen die al 5<br />
tot 25 jaar in dienst zijn. Een vaste kern dus die<br />
veel ervaring heeft binnen alle facetten van het<br />
bedrijf. “Daarom kunnen we veel betekenen voor<br />
klanten. Euro Manchetten is een echt Nederlands<br />
bedrijf dat graag zaken doet met lokale partners”,<br />
aldus Van Loon. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 43
THEMA LUCHTKANALEN<br />
WERE DI VALKENSWAARD VERDUURZAAMT EN VERFRIST HAAR GEBOUWEN<br />
ÉÉN PARTNER VOOR<br />
LUCHTKANALEN EN ISOLATIETECHNIEK<br />
Scholengemeenschap voor vwo, havo en vmbo Were Di hecht waarde aan een goede luchtkwaliteit en een aangenaam binnenklimaat voor haar<br />
leerlingen én onderwijzend personeel. Daarom voorziet zij haar drie schoolgebouwen in Valkenswaard van energiebesparende maatregelen<br />
en nieuwe ventilatiesystemen. In opdracht van installateur Gebr. Janssen Beugen engineert, levert en monteert ERIB Luchtkanalen BV circa<br />
3.000 m² rechthoekige en 2.000 m¹ ronde luchtkanalen hiervoor. Zusterbedrijf ERIB isolatietechniek BV voorziet alle luchtkanalen, warm- en<br />
koudwaterleidingen bovendien van hoogwaardige isolatie, zodat onnodig energieverlies en condensvorming worden voorkomen.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld ERIB Luchtkanalen BV en ERIB isolatietechniek BV<br />
ERIB van den Wassenberg BV viert komend jaar<br />
haar 75-jarig jubileum. Het bedrijf werd in 1949<br />
opgericht door Piet van den Wassenberg, die in<br />
1968 werd opgevolgd door zoon Henk. Sinds<br />
2001 staat met Henri en Pieter de derde generatie<br />
aan het roer van het familiebedrijf. Onder<br />
hun bezielende leiding zijn de specialisaties isolatietechniek<br />
en brandwerende applicaties uitgebreid<br />
met luchtkanalen. Een logische keuze,<br />
volgens Henri van den Wassenberg, omdat de<br />
machines waarmee aluminium stucco afwerkplaten<br />
geproduceerd werden, overcapaciteit hadden.<br />
“Door isolatietechniek, brandwerende applicaties<br />
en luchtkanalen op één adres te clusteren, kunnen<br />
wij opdrachtgevers nóg beter en completer<br />
ontzorgen. Van advies t/m montage”, vertelt<br />
hij. “Bovendien houden we de kwaliteit volledig<br />
in eigen hand. Dat dit door de markt gezien én<br />
gewaardeerd wordt, bewijzen vele gecombineerde<br />
projecten. Were Di is hier een mooi voorbeeld van<br />
en brengt onze kennis en expertise in isolatietechniek<br />
en luchtkanalen samen.”<br />
Duurzaam en fris<br />
“Op de daken van het brugklas/WD3-gebouw,<br />
het vmbo-gebouw en het havo/vwo-gebouw komen<br />
vier nieuwe luchtbehandelingskasten van<br />
Verhulst, met een gezamenlijke capaciteit van<br />
114.000 m³/h”, vertelt Van den Wassenberg. “Alle<br />
lokalen worden voorzien van CO 2<br />
-meters, op basis<br />
waarvan straks vraaggestuurd geventileerd kan<br />
worden. Daarmee wordt een belangrijke stap gezet<br />
in de Frisse Scholen ambitie van de scholengemeenschap.”<br />
ERIB Luchtkanalen BV realiseert het<br />
luchtkanalenstelsel vanaf de luchtbehandelingskasten<br />
tot in de lokalen. “Waar mogelijk passen<br />
we het bestaande luchtkanalenstelsel aan, waar-<br />
‘Waar mogelijk passen we het bestaande<br />
luchtkanalenstelsel aan, waarbij geldt: wat<br />
nog goed is, wordt behouden’<br />
Pieter (links) en Henri (rechts) van den Wassenberg. (Beeld: Marjon Zijlstra Fotografie)<br />
44 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
ERIB Luchtkanalen BV realiseert het luchtkanalenstelsel vanaf de luchtbehandelingskasten tot in de lokalen.<br />
bij geldt: wat nog goed is, wordt behouden. Op<br />
deze manier komen duurzaamheid, afvalreductie<br />
én gezonde binnenlucht mooi samen.” Het gros<br />
van de nieuwe kanalen wordt op de daken geplaatst.<br />
Zodra de montage gereed is, worden zij<br />
door ERIB isolatietechniek BV geïsoleerd met 50<br />
mm minerale wol en afgewerkt met een Stucco<br />
beplating. In het gebouw zelf worden de luchtkanalen<br />
geïsoleerd en afgewerkt met aluminiumfolie.<br />
“En ook de leidingsystemen van Gebr.<br />
Janssen Beugen krijgen deze technische isolatie<br />
en afwerking.”<br />
Het gros van de nieuwe kanalen wordt op de daken geplaatst. Zodra de montage gereed is, worden zij door<br />
ERIB isolatietechniek BV geïsoleerd met 50 mm minerale wol en afgewerkt met een Stucco beplating.<br />
Uitvoering in fases<br />
Tijdens de werkzaamheden blijft de school in<br />
gebruik. Om te zorgen dat de 2.371 leerlingen<br />
ongehinderd onderwijs kunnen volgen, worden<br />
de werkzaamheden gefaseerd per gebouw en<br />
per etage uitgevoerd. Hierbij wordt steeds een<br />
aantal lokalen vrijgemaakt en afgezet, waarvan<br />
de leerlingen verhuizen naar zes noodlokalen.<br />
In navolging van de planning, afstemming en<br />
het contact met leerlingen, zijn met name de<br />
onverwachte obstakels in de bestaande gebouwomgevingen<br />
een uitdaging. Maar ook hier<br />
komen de gezamenlijke kennis en expertise van<br />
de ERIB bedrijven perfect van pas. Begin 2024<br />
moeten de laatste werkzaamheden worden opgeleverd.<br />
❚<br />
Drie disciplines, één nummer: + 31 (0)73 641 01 01<br />
ERIB Isolatietechniek<br />
Kou, geluid of brand: ERIB Isolatietechniek houdt het buiten de deur. Dat doen we<br />
door het leveren en monteren van thermische, akoestische en brandwerende isolatie.<br />
Daarbij komt het vooral aan op een professionele projectbegeleiding en vakkundige<br />
afwerking. Onze specialisten zorgen daarvoor. Met ruim 60 jaar ervaring staan we<br />
garant voor kwaliteit en betrouwbaarheid.<br />
ERIB Luchtkanalen<br />
Een gezond werkklimaat begint bij ERIB Luchtkanalen. We verkopen, ontwerpen,<br />
leveren en monteren luchtkanalensystemen (en bijbehorende componenten) voor<br />
luchtbehandeling en ventilatie-installaties. Onze systemen voldoen aan de LUKA<br />
kwaliteitsnormen en zijn te vinden in kantoren, ziekenhuizen, overheidsgebouwen<br />
en sportcomplexen. Afhankelijk van uw wensen ontwerpt en realiseert ERIB een<br />
kanalensysteem op maat.<br />
ERIB Brandwerende Applicaties<br />
Elke aannemer krijgt te maken met strenge eisen op het gebied van brandveiligheid.<br />
ERIB Brandwerende Applicaties levert en monteert brandwerende systemen die<br />
voldoen aan alle veiligheidseisen. Onze installateurs verzorgen desgewenst ook het<br />
afdichten van de brandwerende doorvoeringen en scheidingen, plaatsen brandmanchetten<br />
en bekleden staalconstructies met brandwerende plaatmaterialen en coatings.<br />
Met één telefoontje regelt u drie essentiële onderdelen<br />
van uw bouwproject. Bespaar tijd, geld, én moeite:<br />
bel +31 (0)73 641 01 01 of ga naar www.erib.nl voor een<br />
offerte op maat of om een vrijblijvende afspraak te maken.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 45<br />
Naamloos-2 1 05-07-<strong>2023</strong> 09:40
AIRCONDITIONING<br />
Duurzaam, gasloos en energie-efficiënt.<br />
LUCHTKANALEN<br />
Complete klimaatinstallaties op maat.<br />
LUCHTTECHNIEK<br />
TROX voorraadhouder: voor 14.00 uur<br />
besteld, morgen in huis.<br />
De Schilt bedrijven zijn totaalspecialisten in binnenklimaat en zorgen voor een comfortabel klimaat in de meest<br />
uiteenlopende situaties. De drie bedrijven Schilt Airconditioning, Schilt Luchtkanalen en Schilt Luchttechniek<br />
vullen elkaar perfect aan om voor u de totale klimaatinstallatie te verzorgen. Wij geloven in een gezond en prettig<br />
leef- en werkklimaat voor iedereen!<br />
ONZE MERKEN<br />
CERTIFICERINGEN<br />
ENERGIEWEG 29 | MEERKERK | (0183) 35 25 44 | WWW.SCHILTBEDRIJVEN.NL |
LUCHTKANALEN THEMA<br />
MAATWERK LUCHTKANALEN KOMEN UIT MEERKERK<br />
UW PARTNER IN LUCHTKANALEN<br />
Rechthoekig kanaalwerk, rond kanaalwerk, maatwerk kanalen en montagemateriaal: u vindt het allemaal bij Schilt Luchtkanalen. “Als betrokken<br />
en servicegerichte bouwteampartner denken wij graag mee over de best passende oplossingen voor ieder project”, vertelt Operationeel<br />
Manager Marco ter Horst. “Vervolgens nemen wij ook graag de productie en montage voor onze rekening. In onze modern uitgeruste werkplaats<br />
in Meerkerk kunnen wij een groot deel van onze luchtkanalen, vormstukken en hulpstukken zélf produceren, met gebruik van de allerbeste<br />
materialen. Hierdoor is verregaand maatwerk mogelijk. Met onze eigen Aircademy investeren wij bovendien continu in het vakmanschap<br />
van onze medewerkers, waardoor installateurs, aannemers en andere stakeholders verzekerd zijn van een hoge kwaliteit én duurzaamheid.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Schilt Luchtkanalen<br />
Dankzij een uitgebreid machinepark en een<br />
deskundig team van engineers en productiemedewerkers<br />
is Schilt Luchtkanalen in staat<br />
om voor elk gebouw en elke ventilatiebehoefte<br />
een passend luchtkanalensysteem te engineeren<br />
en produceren. “De kanaalstukken worden<br />
vervaardigd in aluminium of RVS en kunnen<br />
naar wens ook gecoat of (thermisch) geïsoleerd<br />
worden. En ook projectspecifieke aanpassingen<br />
op voorraadproducten zijn mogelijk”, vertelt Ter<br />
Horst. Als voorbeeld noemt hij de montage van<br />
een motor op een brandklep, het vervaardigen<br />
van een coulissen geluiddemper of het doorvoeren<br />
van aanpassingen aan rond kanaalwerk of<br />
hulpstukken. “Onze vakmensen pakken elke uitdaging<br />
aan.”<br />
In de modern uitgeruste werkplaats in Meerkerk wordt een groot deel van de luchtkanalen, vormstukken en<br />
hulpstukken zélf geproduceerd, met gebruik van de allerbeste materialen.<br />
‘Onze vakmensen<br />
pakken elke<br />
uitdaging aan’<br />
Wie kiest voor Schilt Luchtkanalen, kiest voor<br />
ruim 46 jaar ervaring in luchttechniek. Maar ook<br />
voor de synergievoordelen van de Schilt bedrijvengroep,<br />
waarvan ook Schilt Airconditioning en<br />
Schilt Luchttechniek deel uitmaken. “Gezamenlijk<br />
kunnen onze bedrijven het complete binnenklimaatpakket<br />
verzorgen”, aldus Ter Horst. “Hierbij<br />
wordt hoog ingezet op duurzaamheid, energiezuinigheid<br />
en een geluidsarme werking. We beschikken<br />
over het CO 2<br />
-Bewust Certificaat niveau<br />
5. Ook zijn we VCA-gecertificeerd, STEK-erkend<br />
en PED-gecertificeerd en voldoen al onze luchtkanalen<br />
aan ten minste luchtdichtheidsklasse Luka<br />
C.” In combinatie met een ruime voorraad én een<br />
eigen transportservice wordt maatwerk op alle<br />
niveaus mogelijk. Voor 14 uur besteld, betekent<br />
in de meeste gevallen: morgen geleverd. En ook<br />
eventuele specials zijn binnen afzienbare tijd op<br />
de bouw. “Niet voor niets staan wij bekend als<br />
‘professionals in air’.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 47
THEMA LUCHTKANALEN<br />
TOEPASBAAR VOOR INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE VARIANTEN<br />
HOOGWAARDIG RENOVATIEPRODUCT VOOR EEN<br />
OPTIMAAL WERKEND VENTILATIESYSTEEM<br />
Een optimaal werkend ventilatiesysteem is binnen de woonomgeving een absolute must om een prettig leefklimaat te realiseren én te behouden. Om<br />
het beoogde debiet te halen, dient het ventilatiekanaal op de eerste plaats volledig luchtdicht te zijn. Ventilflex, een product van F.F. Kanaalrenovatie<br />
uit het Zuid-Hollandse Wateringen, zorgt daarvoor. Het systeem is toepasbaar tijdens de renovatie van verschillende typen ventilatiekanalen en<br />
garandeert snel, met een minimum aan breekwerk en zonder noemenswaardige overlast voor bewoners, een topresultaat.<br />
Tekst Chris Elbers | Beeld F.F. Kanaalrenovatie<br />
Renovatie van individuele ventilatiekanalen.<br />
48 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
F.F. Kanaalrenovatie bedient installateurs, bedrijven<br />
en VvE's op maat rondom de renovatie van<br />
uiteenlopende ventilatie- en rookgaskanalen. Met<br />
Ventilflex en Ventilflex RKV ligt de focus nadrukkelijk<br />
op de eerste kanaalsoort. “Beide producten<br />
staan voor een snelle en moeiteloze renovatie<br />
van ventilatiekanalen binnen onder meer appartementencomplexen,<br />
maar bijvoorbeeld ook in<br />
horecakeukens”, vertelt Ruud Balink, directeur van<br />
‘Na uitharding van<br />
het materiaal is het<br />
kanaal volledig<br />
luchtdicht’<br />
F.F. Kanaalrenovatie. “Terwijl we Ventilflex vooral<br />
inzetten voor het vernieuwen van zowel individuele<br />
als verticale collectieve ventilatiekanalen,<br />
gebruiken we Ventilflex RKV voor schachten die<br />
niet voldoende brandwerend zijn of wanneer er<br />
een hogere brandwerendheid vereist is. Daarnaast<br />
passen we Ventilflex veelvuldig toe voor het relinen<br />
van oude shuntkanalen tot een mechanisch<br />
ventilatiesysteem. Omdat het in alle gevallen<br />
niet nodig is om het oude kanaal te verwijderen,<br />
kunnen we meestal binnen één werkdag een<br />
compleet ventilatiekanaal vernieuwen. Die snelle<br />
manier van werken valt erg in de smaak van onze<br />
opdrachtgevers en de eindgebruikers.”<br />
Hoe het werkt<br />
Het aanbrengen van Ventilflex verloopt op dezelfde<br />
eenvoudige manier als het toepassen van<br />
FuranFlex, de slimme en zeer praktische methode<br />
van F.F. Kanaalrenovatie om rookgaskanalen te<br />
vernieuwen. “We starten ons werk door Ventilflex<br />
in flexibele toestand in het ventilatie- of shuntkanaal<br />
te plaatsen”, legt Balink het principe van het<br />
product uit. “Door één uitgang af te sluiten en in<br />
de andere hete stoom in te blazen, zet het materiaal<br />
uit en neemt het de vorm van het kanaal aan.<br />
Vervolgens hardt Ventilflex uit en is het kanaal<br />
volledig luchtdicht.”<br />
Shuntkanaal voorzien van Ventilflex-voering.<br />
Samenspel<br />
F.F. Kanaalrenovatie is met grote regelmaat actief<br />
wanneer in opdracht van installatiebedrijven of<br />
VvE's kanaalrenovaties moeten plaatsvinden binnen<br />
appartementencomplexen. “Het plaatsen van<br />
een nieuwe ketel of ventilatiebox dient bij voorkeur<br />
samen te gaan met een renovatie van het ventilatiekanaal”,<br />
doceert Balink. “Het oude kanaal is namelijk<br />
meestal aangesloten op een oud aluminium<br />
kanaal of een gemetseld vierkant kanaal. Omdat<br />
dergelijke kanalen niet voldoende luchtdicht zijn,<br />
verliest het nieuwe systeem capaciteit. Verder<br />
wordt de lucht niet op een goede manier afgezogen.<br />
Door de Ventilflex-voering aan te brengen,<br />
zorgen we ervoor dat de ventilatiekanalen binnen<br />
no-time weer als vanouds functioneren.” ❚<br />
Het invoeren van Ventilflex in een ventilatiekanaal.<br />
Shunt-/ventilatiekanaal gerenoveerd met Ventilflex.<br />
De voordelen van Ventilflex<br />
- Verwijdering van het oude<br />
ventilatiekanaal is niet nodig;<br />
- Aangebracht door een gecertificeerde<br />
Ventilflex-installateur;<br />
- Snelle installatie tot wel vier individuele<br />
en twee shuntkanalen per dag;<br />
- Het materiaal is onbrandbaar en<br />
verspreidt het vuur niet verder in het<br />
geval van brand;<br />
- Zeer corrosiebestendig;<br />
- Ventilflex neemt de vorm aan van het<br />
bestaande kanaal. Vierkant, rechthoekig<br />
en rond;<br />
- Geschikt voor individuele en collectieve<br />
kanalen en voor natuurlijke en<br />
mechanische ventilatie;<br />
- Luchtdichtheidsklasse D;<br />
- Ventilflex RKV voldoet ruim aan de<br />
WBDBO-eis vanuit het <strong>Bouw</strong>besluit.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 49
NIET TE WARM, NIET TE KOUD<br />
PRECIES ZOALS U<br />
HET FIJN VINDT.<br />
NIEUW!<br />
eComfort MC<br />
Luchtgekoelde chillers / Warmtepompen<br />
R32<br />
LUCHTKOELING<br />
170 - 400 kW<br />
220 - 450 kW<br />
Snelle en makkelijke installatie en<br />
inbedrijfstelling<br />
Dankzij een complete hydraulische module.<br />
Perfect seizoens energie rendement<br />
Verwarmings- en koelmodi (SCOP en SEER) die<br />
de Europese EcoDesign-prestatiedoelstellingen<br />
overtreffen.<br />
Totaal regelbaar systeem*<br />
Door EC-motorventilatoren en invertertechnologie<br />
op compressoren en pompen.<br />
Precisie water temperatuur beheer,<br />
zowel in koel als verwarmingsmodus<br />
Dankzij zeer hoogwaardige en efficiente<br />
componenten.<br />
*Inverter compressoren alleen beschikbaar op de koelmachines.<br />
Ontdek de<br />
Lennox oplossingen<br />
Scan de QR voor<br />
meer informatie over<br />
Lennox producten
LUCHTKANALEN THEMA<br />
BESTAANDE EN NIEUWE LUCHTKANALEN LUCHTDICHT SEALEN<br />
DÉ OPLOSSING VOOR HET LUCHTDICHT<br />
SEALEN VAN LUCHTKANALEN<br />
NorthSeal is met trots vertegenwoordiger van Aeroseal voor het afdichten van luchtkanalen. Met deze revolutionaire luchtdichtingstechnologie<br />
biedt NorthSeal een innovatieve oplossing voor één van de meest voorkomende problemen in commerciële en residentiële gebouwen:<br />
energieverlies als gevolg van lekkende luchtkanalen.<br />
Tekst en beeld NorthSeal<br />
Energie-efficiëntie en comfort<br />
Luchtlekkages in luchtkanalen kunnen aanzienlijk bijdragen aan het energieverlies<br />
in gebouwen. NorthSeal kan deze problemen effectief voor u aanpakken.<br />
De technologie maakt gebruik van geavanceerde afdichtingsmiddelen<br />
en een computergecontroleerd proces om lekkages in luchtkanalen snel en<br />
grondig te detecteren en af te dichten. Dit resulteert in aanzienlijke energiebesparingen<br />
en een verbeterde luchtkwaliteit.<br />
Snelheid en efficiëntie<br />
Traditionele methoden voor het afdichten van luchtkanalen kunnen tijdrovend<br />
en kostbaar zijn. Ze vereisen vaak het demonteren van delen van het<br />
ventilatiesysteem, wat leidt tot lange onderbrekingen en ongemak voor de gebruiker.<br />
Lekkages gegarandeerd afdichten zonder dat er grote verbouwingen<br />
nodig zijn. Bespaar tijd, geld en ongemak voor alle betrokkenen.<br />
Hoe wordt de lekkage geseald?<br />
Eerst wordt er een 0-meting gedaan om de lekdichtheidsklasse te bepalen.<br />
Vervolgens wordt onder overdruk afdichtingsmiddel geïnjecteerd, dat zich vervolgens<br />
verspreidt en de lekkages afdicht. Een lekkage geeft een verhoogde<br />
luchtsnelheid (druk) en bij die hogere druk verhardt het afdichtingsmiddel.<br />
Het kanaal blijft schoon en de lekkages worden gedicht. De klant kan kiezen<br />
tot welke dichtheidsklasse hij wil afdichten. Na het sealen verzorgt NorthSeal<br />
een nameting en rapportage.<br />
‘Bespaar tijd, geld en<br />
ongemak voor alle betrokkenen’<br />
‘Seal the deal’<br />
Neem vandaag nog contact op met NorthSeal en ontdek hoe u kunt profiteren<br />
van de voordelen voor het afdichten van luchtkanalen. ❚<br />
Dé oplossing voor luchtdicht<br />
sealen van luchtkanalen<br />
NorthSeal heeft met een innovatieve<br />
oplossing de definitieve afdichting van<br />
lekkende luchtkanalen.<br />
“Seal the deal”<br />
Neem vandaag nog contact op met<br />
NorthSeal en ontdek de voordelen van<br />
het afdichten van luchtkanalen.<br />
Energieverlies als gevolg van lekkende luchtkanalen wordt opgelost met Aeroseal.<br />
www.northseal.nl<br />
085 401 23 52<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 51
THEMA LUCHTKANALEN<br />
NIEUW KLIMAATSYSTEEM ONDERVANGT MISTVORMING OP IJSVLOER IJSSPORTCENTRUM TILBURG<br />
PERFECTE TRAININGSCONDITIES<br />
VOOR TILBURG TRAPPERS<br />
IJssportcentrum Tilburg ligt in sport- en recreatiegebied Stappegoor en is al jarenlang dé thuisbasis van de Tilburg Trappers. Deze ijshockeyclub<br />
won al vijftien keer het Nederlandse landskampioenschap en vijftien keer de Nederlandse beker. Sinds enkele jaren is de club bovendien<br />
zeer succesvol in Duitsland. Om te zorgen dat de spelers onder de beste omstandigheden kunnen trainen, is recent het klimaatsysteem van<br />
het ijssportcentrum aangepakt. Hierbij is niet alleen de luchtbehandelingskast vernieuwd, maar zijn ook alle inblaasroosters vervangen door<br />
de hooginducerende Jet nozzleroosters van Smitsair Jetsystemen B.V.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Smitsair Jetsystemen B.V.<br />
De betrokkenheid van Smitsair Jetsystemen B.V.<br />
bij het nieuwe klimaatsysteem gaat terug tot in<br />
de adviesfase, vertelt Rick Duifhuis, Technical<br />
Support/Sales bij Smitsair Jetsystemen B.V. “Adviesbureau<br />
W-inst vroeg ons mee te denken over<br />
een ventilatie-oplossing waarmee met name de<br />
mistvorming boven de ijsvloer ondervangen kon<br />
worden. De gedachte hierbij was en is dat de<br />
vorming van condens tot een minimum beperkt<br />
wordt wanneer de vochtige ruimtelucht beter<br />
gemengd wordt met de droge lucht uit de luchtbehandelingskast.<br />
Gezamenlijk hebben we hier<br />
‘De binnenste roosters zijn iets schuiner<br />
gericht, waardoor de lucht goed in de richting<br />
van de ijshockeyvloer wordt geblazen’<br />
een efficiënt Jetsysteem met hooginducerende<br />
Jet nozzleroosters voor uitgedacht, die net voor de<br />
bouwvakvakantie is geïnstalleerd door BAM <strong>Bouw</strong><br />
en Techniek vestiging Eindhoven.”<br />
Jet-roosters met servomotors<br />
Het bestaande luchtkanalensysteem in het ijssportcentrum<br />
is zoveel mogelijk gehandhaafd, vertelt<br />
Duifhuis. “Wel is een nieuwe luchtbehande-<br />
De luchtroosters aan de buitenzijde blazen op een iets lagere snelheid uit en zijn zodanig ontworpen dat toeschouwers geen tochtklachten ervaren.<br />
52 | INSTALLATIEENBOUW.NL
LUCHTKANALEN THEMA<br />
Alle standaard schoepenroosters op de kanalen<br />
zijn vervangen door hooginducerende SPR Jet<br />
nozzleroosters met handmatig instelbare of<br />
motorgestuurde regelkleppen.<br />
lingskast van 50.000 m 3 /h geïnstalleerd. Ook zijn<br />
alle standaard schoepenroosters op de kanalen<br />
vervangen door onze hooginducerende SPR Jet<br />
nozzleroosters inclusief handmatig instelbare of<br />
motorgestuurde regelkleppen. Bijzonder is dat een<br />
23SA02 SA-SCHAKO ADV. INST+BW 197x130.pdf 1 08/05/<strong>2023</strong> 14:57<br />
deel van de Jet-roosters is voorzien van servomotors.<br />
Grote wens van de adviseur én eindgebruiker<br />
was namelijk om de luchtbehandelingskast terug<br />
te laten toeren tot minimaal 15.000 m 3 /h indien<br />
het aantal toeschouwers in de hal beperkt is. Met<br />
de standaard roosters zou dit betekenen dat de<br />
lucht er als het ware uit ‘dwarrelt’, waardoor de<br />
goede ruimtedoorspoeling teniet worden gedaan.<br />
Door een aantal Jet-roosters te voorzien van servomotors,<br />
wordt dit slim ondervangen. De servomotors<br />
worden aangestuurd door de regelkast.<br />
Hierdoor is het mogelijk om bij een lage bezetting<br />
een aantal Jet-roosters af te sluiten, terwijl de overige<br />
roosters op dezelfde snelheid en met dezelfde<br />
druk blijven inblazen.” De roosters zijn gecoat in<br />
een tweelaagse poedercoating, in de kleur mat<br />
zwart (RAL9005).<br />
Geen tochtklachten<br />
Het ijsportcentrum heeft een stadionopzet met in<br />
het midden de ijshockeyvloer en daaromheen de<br />
tribunes. “Het kanalensysteem heeft een U-vorm,<br />
waarbij Jet-nozzleroosters aan zowel de binnenzijde<br />
(ijshockeyvloer) als buitenzijde (tribunes) zijn<br />
geplaatst. De binnenste roosters zijn iets schuiner<br />
gericht, waardoor de lucht goed in de richting van<br />
de ijshockeyvloer wordt geblazen en mistvorming<br />
slim wordt ondervangen. De luchtroosters aan de<br />
buitenzijde blazen op een iets lagere snelheid uit<br />
en zijn zodanig ontworpen dat toeschouwers geen<br />
tochtklachten ervaren.”<br />
Van 52 naar 40 roosters<br />
Dankzij het uitgekiende ontwerp van Smitsair<br />
Jetsystemen B.V. zijn in de nieuwe situatie minder<br />
luchtroosters nodig, vertelt Duifhuis. “Waar in de<br />
oude situatie 52 roosters aanwezig waren, zijn nu<br />
40 roosters voldoende. De lege posities zijn door<br />
ons afgesloten met een blindplaat.” Behalve de<br />
levering van roosters en blindplaten heeft Smitsair<br />
Jetsystemen B.V. ook de inbedrijfstelling verzorgd.<br />
“Onderdeel hiervan was het richten van<br />
de nozzles en het meten van de snelheid en<br />
luchtdruk. Bovendien hebben we een rookproef<br />
uitgevoerd, om te controleren of de ruimtelucht<br />
op exact de juiste wijze gespoeld wordt. Alle bevindingen<br />
zijn overzichtelijk weergegeven in een<br />
meetrapport, dat bij oplevering aan de eindgebruiker<br />
wordt overhandigd.” ❚<br />
BOUWINFO<br />
Adviseur<br />
W-inst<br />
Installateur<br />
BAM <strong>Bouw</strong> en Techniek vestiging Eindhoven<br />
Nozzleroosters<br />
Smitsair Jetsystemen B.V.<br />
Smitsair levert SCHAKO<br />
assortiment in Nederland<br />
ENKELE SCHAKO PRODUCTEN<br />
Pure competence in air.<br />
BRANDVEILIGHEID LUCHTROOSTERS REGELAPPARATUUR<br />
Met de toetreding tot de SCHAKO Group is het assortiment van Smitsair in<br />
Nederland substantieel toegenomen met o.a.: brandkleppen, plafond<br />
wervelroosters, ventilatieroosters en luchtvolumeregelaars. Voor de SCHAKOproducten<br />
gelden bovendien zeer korte levertijden!<br />
Het volledige aanbod: schako.com/nl<br />
Vraag een offerte aan 0297 - 564455 of verkoop@smitsair.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 53
SCHOONLOO DE DEELDERIJ<br />
ALTIJD DUURZAAM WARM WATER OP DRENTSE CAMPING<br />
‘DAT DE WARMTEPOMP ZO STIL IS,<br />
HAD IK NIET VERWACHT’<br />
Met de tijd meegaan, dat was de wens van Marco Bosma en zijn vrouw Marloes. Samen zijn ze eigenaar van camping De Deelderij in het<br />
Drentse Schoonloo. Vanaf de start van dit campingseizoen in april is de camping ‘van het gas af’. Het water in het nieuwe sanitairgebouw<br />
wordt verwarmd door middel van een warmtepomp uit de Ecodan-lijn. “We hebben al behoorlijke piekmomenten gehad qua bezoekers, maar<br />
het nieuwe systeem voldoet prima”, zegt Bosma tevreden.<br />
Tekst en beeld Alklima<br />
Vanaf de start van dit campingseizoen in april is de camping ‘van het gas af’.<br />
De camping met 22 plekken was goed onderhouden,<br />
toen ze deze vijf jaar geleden overnamen.<br />
Ook het sanitair, dat bestond uit drie<br />
sanitairgebouwtjes met elk een eigen geiser,<br />
voldeed. Toch had het stel een duurzaamheidswens<br />
om minder gas te gaan gebruiken.<br />
“Vanwege de gasprijs, maar ook omdat we een<br />
duurzaam bedrijf willen zijn en dat ook willen<br />
uitstralen”, zegt Bosma. Met subsidie van de<br />
provincie lieten ze een energiescan uitvoeren<br />
en kregen ze een onafhankelijk advies. Dat advies<br />
paste niet, net als andere adviezen die ze<br />
opvroegen. Bosma: “Er werd steeds gezegd dat<br />
een oplossing wel kon, maar dat het er niet voor<br />
gemaakt was. We moesten dus maar afwachten<br />
of de oplossing zou slagen.”<br />
Doorrekenen spitsuren<br />
Via de vader van Bosma werd contact gelegd met<br />
Gert Veurink, accountmanager van Alklima/Mitsubishi<br />
Electric. Daar kwam wel een totaaloplossing<br />
uit die goed past bij de Deelderij. Samen met<br />
Bosma werd doorgerekend wat ze nodig hadden<br />
en of dat voldoende was om de spitsuren bij de<br />
vier nieuwe douches op te kunnen vangen. Bos-<br />
54 | INSTALLATIEENBOUW.NL
DE DEELDERIJ SCHOONLOO<br />
Receptiegebouw.<br />
ma: “Daarin hebben we gerekend dat mensen een<br />
aankleedtijd en een uitkleedtijd hebben en over<br />
die twee tijdmarges verdeeld bleek dat we genoeg<br />
hadden aan een 500 liter vat. We hadden echt<br />
vertrouwen in deze oplossing.”<br />
Woonhuisoplossing<br />
De geselecteerde warmtepomp uit de Ecodan-lijn<br />
is een woonhuisoplossing met het grootste vermogen<br />
aan tapwater. Deze Ecodan 500 liter boiler is<br />
de grootste in de serie warmtepompen en kan ook<br />
bij lage temperaturen een goed vermogen leveren.<br />
Veurink: “Dat was een belangrijke voorwaarde,<br />
Het water in het nieuwe sanitairgebouw wordt<br />
verwarmd door middel van een warmtepomp<br />
uit de Ecodan-lijn. In het gebouw is bovendien<br />
vloerverwarming aangelegd, die op dezelfde<br />
warmtepomp draait.<br />
‘We hebben behoorlijke piekmomenten<br />
gehad qua bezoekers, maar er was constant<br />
warm water en de gasten waren<br />
ontzettend tevreden’<br />
omdat de camping al in april opengaat en de<br />
buitentemperatuur dan nog vrij laag kan zijn.” In<br />
het sanitairgebouw is ook vloerverwarming aangelegd<br />
die op dezelfde warmtepomp draait.<br />
De installatie werd verzorgd door Van Dorp <strong>Installatie</strong>s<br />
uit Heerenveen. Dat verliep volgens<br />
Bosma “hartstikke naar wens” en ging allemaal<br />
heel vloeiend. Het was nog even spannend of de<br />
warmtepomp nog voor de start van dit campingseizoen<br />
geleverd werd. Maar door de inspanningen<br />
van Jelmer Batteram, vestigingsmanager van<br />
Van Dorp <strong>Installatie</strong>s, en Gert Veurink werd het<br />
systeem net op tijd geleverd. Bosma: “De dag voor<br />
we open gingen, kwam Alklima langs om alles in<br />
bedrijf te stellen. Op het moment dat alles ingeregeld<br />
was, deed-ie het ook direct!”<br />
Zonnepanelen<br />
De nieuwe warmtepomp levert op een efficiënte<br />
manier warm tapwater en verwarming aan het<br />
sanitairgebouw. Een deel van de benodigde energie<br />
komt van de zonnepanelen. Mede hierdoor is<br />
de gekozen toepassing ideaal, omdat het gebruik<br />
voornamelijk in het kampeerseizoen is. De voordelen<br />
van dit systeem merkt Bosma nu al. “Het<br />
systeem voldoet prima. We hebben behoorlijke<br />
piekmomenten gehad qua bezoekers. De camping<br />
was volledig bezet, soms ook met meer dan de 22<br />
plekken. Maar er was constant warm water en de<br />
gasten waren ontzettend tevreden.”<br />
Stille pomp<br />
Daarnaast is het gasverbruik volgens Bosma<br />
enorm gedaald, met minstens 150 kuub per<br />
maand. “En qua elektriciteit zijn we niet gestegen,<br />
want het meeste wekken we nu zelf op. Dit systeem<br />
verdient zich waarschijnlijk heel snel terug.”<br />
In de afgelopen drie maanden is er een keer een<br />
storing geweest. “Ik nam contact op met Gert en<br />
hij kwam zelf langs om te kijken wat er aan de<br />
hand was. En dat was ook direct weer opgelost.”<br />
Wat Bosma opvalt, is dat de pomp zo stil is. “Dat<br />
had ik niet verwacht. Je hoort de pomp eigenlijk<br />
nergens op de camping en dat vind ik een groot<br />
voordeel.” Lachend: “En dat je nu zoveel bespaart,<br />
dat vind ik ook wel mooi om te zien.”<br />
Duurzaamheidsprijs<br />
provincie Drenthe<br />
De veranderingen op het gebied van duurzaamheid<br />
worden ook gewaardeerd in de provincie<br />
Drenthe. “We hebben in juni de Groene Duim in<br />
ontvangst mogen nemen. Deze waardering wordt<br />
uitgereikt aan bedrijven die de provincie ziet als<br />
koploper op het gebied van duurzaamheid.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 55
HANSWEERT EN TERNEUZEN VERKEERSPOSTEN<br />
EEN GOEDE CONSERVERING VOORKOMT CORROSIE<br />
De Nederlandse en Belgische vaarwegen kennen, net als onze verkeerswegen, drukke knooppunten. Voor schippers is het vaak moeilijk om<br />
op deze punten het overzicht te bewaren. Daarom hebben Rijkswaterstaat (Nederland) en het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening<br />
en Kust (België) op de drukste en belangrijkste knooppunten verkeersposten voor het scheepvaartverkeer geplaatst, waar verkeersleiders<br />
zogenaamde ‘Vessel Traffic Services’ bieden. In de verkeersposten wordt met behulp van radar en een marifoon de positie van de schepen<br />
bepaald, op basis waarvan advies en instructie gegeven kan worden. Nederland en Vlaanderen tellen samen 20 verkeersposten voor het<br />
scheepvaartverkeer, waarvan de bedrijfszekerheid essentieel is. Het onderhoud en de (re)conditionering van de klimaatinstallaties speelt<br />
hierin een belangrijke rol.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Croonwolter&dros<br />
Om de verkeersposten in Zeebrugge, Vlissingen,<br />
Terneuzen, Hansweert en Zandvliet in optimale<br />
conditie te houden, is het ‘Gemeenschappelijk<br />
Nautisch beheer Scheldegebied’ opgezet; een samenwerkingsverband<br />
tussen Rijkswaterstaat en<br />
het Agentschap MDK. Binnen de zogenaamde<br />
‘Dankzij de coating<br />
krijgen zoute zeelucht<br />
en microscopische<br />
verontreinigingen<br />
zoals fijnstof,<br />
zwaveloxide,<br />
stikstofdioxide en<br />
benzeen geen kans’<br />
De verkeerspost in Terneuzen.<br />
‘Schelderadarketen’ is Croonwolter&dros verantwoordelijk<br />
voor het totaalbeheer van de radarposten.<br />
Een recente opdracht betrof de reiniging<br />
en coating van de buitenlucht warmtewisselaars<br />
in twee koelinstallaties uit 2020, die op het<br />
dak van de verkeersposten in Hansweert en<br />
Terneuzen staan. “Beide verkeersposten staan<br />
pal naast het zoute zeewater”, vertelt Justin<br />
Engels, Contract Coördinator Maintenance bij<br />
Croonwolter&dros. “De gebouwen én hun installaties<br />
worden continu blootgesteld aan een corrosieve<br />
maritieme atmosfeer, waardoor passende<br />
voorzorgsmaatregelen zoals een beschermende<br />
coating essentieel zijn. Omdat de warmtewisselaars<br />
in Hansweert en Terneuzen nog niet over<br />
een dergelijke coating beschikten, hebben wij<br />
contact opgenomen met Conpro Condensor Bescherming<br />
BV.”<br />
Volledig zelfvoorzienend<br />
De keuze voor Conpro was volgens Engels een<br />
logische. “Het aantal gespecialiseerde bedrijven<br />
in condensorcoating in Nederland is gering”,<br />
vertelt hij. “Bovendien hadden wij al positieve<br />
ervaringen met Conpro uit eerdere projecten.<br />
Ook in Hansweert en Terneuzen verliep de sa-<br />
56 | INSTALLATIEENBOUW.NL
VERKEERSPOSTEN HANSWEERT EN TERNEUZEN<br />
Met dit project bewijst Conpro dat zij niet alleen sterk is in utiliteitsprojecten, maar ook in de industrie.<br />
menwerking uitstekend. In plaats van op afstand<br />
een offerte uit te brengen, kwam Commercieel<br />
Manager Timon Bol direct naar de projectlocaties<br />
toe om een warme opname te doen.” Bol:<br />
“Samen hebben wij de staat van de buitenlucht<br />
warmtewisselaars in kaart gebracht. Bovendien<br />
hebben we de opstelling en bereikbaarheid<br />
geïnventariseerd, op basis waarvan een uitvoeringsplan<br />
en offerte zijn gemaakt.” Engels: “Waar<br />
Croonwolter&dros de coördinatie heeft verzorgd,<br />
heeft Conpro de condensorcoating volledig zelfvoorzienend<br />
en netjes uitgevoerd.”<br />
Oplosmiddelvrije coating<br />
Om de conservering op locatie te kunnen uitvoeren,<br />
heeft Conpro gezocht naar klimaatneutrale<br />
dagen zonder harde wind, regen en felle zonneschijn.<br />
“Via de aanwezige kooiladders zijn we met<br />
onze spullen het dak op gegaan”, vertelt Bol. “Hier<br />
zijn de koelmachines zodanig uit elkaar gehaald,<br />
dat de wisselaars tweezijdig benaderd konden<br />
worden: zowel vanaf de luchtintrede- als luchtuittredezijde.<br />
Met behulp van een hogedrukreiniger<br />
en biologisch afbreekbare industriële reinigingsmiddelen<br />
zijn de warmtewisselaars zorgvuldig<br />
gereinigd en ontdaan van aangezogen vervuilingen.<br />
Vervolgens hebben wij de installaties laten<br />
drogen, waarna een conservering van ten minste<br />
drie lagen is aangebracht. Hiervoor hebben wij<br />
gebruik gemaakt van onze oplosmiddelvrije PRO-<br />
GREEN ® H2O oppervlaktebehandeling, die met<br />
speciale spuitapparatuur en in een flinterdunne<br />
laag is aangebracht. Dankzij de coating krijgen<br />
zoute zeelucht en microscopische verontreinigingen<br />
zoals fijnstof, zwaveloxide, stikstofdioxide en<br />
benzeen geen kans en wordt een lange levensduur<br />
van de installaties geborgd.”<br />
Met dit project bewijst Conpro dat zij niet alleen<br />
sterk is in utiliteitsprojecten, maar ook in<br />
de industrie. Begin juni zijn de werkzaamheden<br />
opgeleverd. ❚<br />
D U U R Z A A M<br />
C O N P R O . N L<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 57
HEERLEN RAADHUIS EN STADSKANTOOR<br />
RAADHUIS EN STADSKANTOOR HEERLEN<br />
TWEE PROJECTEN IN ÉÉN<br />
Corona lijkt al ver achter ons te liggen, maar recent zorgde het nog voor immense problemen binnen de bouw. Vergaderen op afstand, bouwmaterialen<br />
die niet geleverd konden worden en dan had je ook nog de blokkade van het Suezkanaal. Homij kreeg er allemaal mee te maken<br />
tijdens de aanleg van de E- en W-installaties voor het Stadskantoor en Raadhuis in Heerlen. En toch wist ze er een succesvol project van te<br />
maken, met een schitterend eindresultaat.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Homij<br />
Het ontwerp van het nieuwe Stadskantoor sluit aan op het bestaande Raadhuis.<br />
Het gerenoveerde Raadhuis in Heerlen dateert<br />
oorspronkelijk uit 1942 en werd ontworpen<br />
door architect Frits Peutz. Het staat naast het<br />
nieuwe Stadskantoor, ontworpen door Mecanoo<br />
architecten. Het zijn twee aparte gebouwen die<br />
toch een eenheid vormen, geflankeerd door een<br />
groene openbare ruimte. Het is één project dat<br />
uit twee fases bestond: allereerst werd het oude<br />
Stadskantoor gesloopt, waarna het nieuwe werd<br />
opgeleverd in december 2021. Vervolgens werd<br />
het Raadhuis gerenoveerd, dat vlak voor de bouwvak<br />
werd opgeleverd.<br />
Stadskantoor<br />
Het Stadskantoor is een ingetogen gebouw met<br />
een gevel van witgekeimde bakstenen en raamkaders,<br />
waarmee ze het naastgelegen Raadhuis<br />
prima aanvult. Op de begane grond zijn de twee<br />
gebouwen met elkaar verbonden via een centrale<br />
entree. Van binnen heeft het nieuwe Stadskantoor<br />
een vide die loopt van de begane grond tot de<br />
vijfde verdieping. Voor de klimatisering vormde dit<br />
een uitdaging, zegt Frank Vossen, projectmanager<br />
voor E- en W- installaties bij Homij. “De warmte<br />
van de begane grond mag niet naar de vijfde verdieping<br />
schieten. Om dit te voorkomen, hebben<br />
we vloerverwarming toegepast met lage temperaturen<br />
en op elk niveau een juiste luchtbalans met<br />
een eigen toevoer en afvoer.”<br />
De vide vormde ook brandtechnisch een uitdaging,<br />
want overal moesten sprinklers komen. In de<br />
Waar mogelijk bleven monumentale<br />
eigenschappen behouden.<br />
58 | INSTALLATIEENBOUW.NL
RAADHUIS EN STADSKANTOOR HEERLEN<br />
Waar monumentale vloeren lagen, werden technieken in de plafonds weggewerkt.<br />
bestaande kelder van het Stadskantoor werd daarvoor<br />
een bassin van 130 m 3 water gemaakt. “De<br />
kelderbak is het enige onderdeel van het gebouw<br />
dat is gebleven”, vertelt Vossen. “Daar bevinden<br />
zich naast het sprinklerbassin ook de technische<br />
ruimtes.”<br />
Raadhuis<br />
Nadat het Stadskantoor was opgeleverd, was het<br />
Raadhuis aan de beurt. Dat bevatte nog veel monumentale<br />
onderdelen, zoals details in vloeren<br />
en plafonds. Dat monumentale karakter moest<br />
overeind blijven en toch moest de installatie helemaal<br />
up to date gemaakt worden. Warmte en<br />
koude worden hier geleverd door Mijnwater, een<br />
leverancier van duurzame energie met de voormalige<br />
mijngangen als bron en buffer. Middels<br />
warmtepompen wordt de temperatuur naar het<br />
juiste niveau gebracht. Vossen: “Het gebruik van<br />
lage temperaturen betekent dat je het gebouw<br />
veel beter moet isoleren. Vervolgens hebben we<br />
ruimte voor ruimte bekeken hoe we de verwarming<br />
het beste konden realiseren: met vloerverwarming,<br />
wandverwarming of convectoren. In elke ruimte<br />
hebben we een andere methode toegepast. Waar<br />
een monumentale vloer aanwezig was, hebben we<br />
de oplossing bijvoorbeeld gezocht in de plafonds.”<br />
Helaas konden niet alle bestaande plafonds in het<br />
zicht blijven. Luchtkanalen en kabelgoten moesten<br />
immers weggewerkt worden. Waar nieuwe installaties<br />
gemonteerd moesten worden, werd een<br />
nieuw plafond gemaakt. Het oude bleef echter<br />
wel behouden voor eventuele nieuwe renovaties<br />
in de toekomst. Vossen: “De gemeente wilde niet<br />
inboeten op comfort, dus voor de ventilatie en<br />
andere installaties was dit nodig. Soms is er een<br />
spanningsveld tussen architectuur en techniek.”<br />
‘We horen van de<br />
werknemers van de<br />
gebouwen dat ze<br />
zeer tevreden zijn’<br />
Intensieve overlegstructuur<br />
De gemeente Heerlen koos voor dit project voor<br />
de contractvorm UAV-GC. Dit betekent dat het<br />
projectteam, bestaande uit Mecanoo, Jongen,<br />
ABT en Homij, zelf de vraagspecificatie naar een<br />
concreet ontwerp heeft vertaald. Deze samenwerking<br />
verliep vlot, aldus Vossen: “Mecanoo is een<br />
architect van wereldfaam die alles detailleert ‘tot<br />
op het laatste schroefje’ en hoge eisen stelt. Omdat<br />
we samen in een team zaten, konden we alles<br />
op elkaar afstemmen. Op alle punten zijn we er<br />
prima uitgekomen. Het was een intensieve overlegstructuur.<br />
Omdat het coronatijd was, ging 80%<br />
van de overleggen digitaal en we liepen vertraging<br />
op door materiaaltekorten. Dat zorgde voor<br />
uitdagingen, maar we horen van de werknemers<br />
van de gebouwen dat ze zeer tevreden zijn. Alles<br />
werkt helemaal naar behoren.” ❚<br />
De vide vormde een uitdaging bij de klimatisering van het gebouw.<br />
BOUWINFO<br />
Architect<br />
Mecanoo architecten<br />
Hoofdaannemer<br />
<strong>Bouw</strong>bedrijf Jongen<br />
Adviseur constructies en installaties<br />
ABT<br />
<strong>Installatie</strong>s<br />
Homij<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 59
HEERLEN RAADHUIS EN STADSKANTOOR<br />
FLEXIBEL ISOLATIEBEDRIJF<br />
ISOLATIEWERKZAAMHEDEN VOOR INSTALLATIES<br />
STADSKANTOOR EN RAADHUIS HEERLEN<br />
Als partner van Homij isoleerde isolatiebedrijf H.J. Crombach de W-installatie en de brandwerende voorzieningen binnen het gerenoveerde<br />
Raadhuis en het nieuwe Stadskantoor in Heerlen. Dit project vroeg om aardig wat flexibiliteit, vertelt eigenaar Math Crombach.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld H.J. Crombach<br />
Isolatiebedrijf H.J. Crombach is gespecialiseerd in isolatiewerkzaamheden<br />
voor technische installaties. Het gaat dan vooral om industriële en utiliteitsprojecten.<br />
In de eigen werkplaats wordt isolatieplaatwerk gefabriceerd voor<br />
maatwerkprojecten. Dat het bedrijf in Heerlen ligt, maakte het project bij<br />
het Raadhuis en Stadskantoor extra bijzonder. “Wel was het een hele uitdaging,<br />
omdat de installaties complex waren en er veel waarde werd gehecht<br />
aan de vormgeving”, vertelt Crombach. “We moesten regelmatig op locatie<br />
een oplossing bedenken, bijvoorbeeld door isolatie aan te brengen in een<br />
afwijkende kleur.”<br />
Leveren en monteren van:<br />
Isolae<br />
Prefab plaat- en zetwerk<br />
Brandwerende voorzieningen<br />
Tracing<br />
Dakwerken<br />
Imstenraderweg 27 • 6422 PM Heerlen<br />
Tel. <strong>04</strong>5 - 575 18 18 • E-mail: isolatie@crombach.com<br />
De W-installatie en de brandwerende voorzieningen werden geïsoleerd<br />
door H.J. Crombach.<br />
‘Dat het bedrijf in Heerlen ligt,<br />
maakte het project extra bijzonder’<br />
De renovatie vergde natuurlijk wat meer van het bedrijf dan de nieuwbouw,<br />
aangezien je hier werkt met een bestaand gebouw dat helemaal up to date<br />
gebracht moet worden. Ook de locatie vroeg wat van het personeel, vertelt<br />
Crombach. “Het aan- en afvoeren van transport was lastig, omdat het middenin<br />
de stad ligt. We hebben daarop geanticipeerd door ook buiten de<br />
gangbare uren te werken. We hebben het transport op zaterdag gedaan,<br />
zodat we geen last hadden van het parkeerbeleid. We werken met een vast<br />
team waar we de belangen niet steeds uit hoeven te leggen. Ons personeel<br />
komt vaak zelf met zulke oplossingen. Daardoor hebben we alles volgens<br />
planning gehaald.” ❚<br />
60 | INSTALLATIEENBOUW.NL
Bespaar nu op<br />
je energierekening<br />
met een warmtepompboiler<br />
van Atlantic.<br />
Calypso & Explorer:<br />
voor bestaande woningen<br />
Met de warmtepompboilers van Atlantic kun je<br />
het hele jaar door op duurzame wijze van warm<br />
tapwater genieten. De warmtepompboilers<br />
verbruiken tot 70% minder energie dan traditionele<br />
elektrische boilers zonder aan comfort in te boeten.<br />
Een gasloze oplossing voor warm water. Geschikt<br />
voor gezinswoningen en vakantiewoningen.<br />
Duurzaam alternatief voor een<br />
traditionele elektrische boiler<br />
Een gasloze oplossing voor<br />
warm tapwater<br />
Ook geschikt voor minder<br />
goed geïsoleerde woningen<br />
Ga voor meer informatie naar de website.<br />
groupe-atlantic.nl/bespaarbooster<br />
/ verkoop.nl@groupe-atlantic.com / +31 (0)318 54 47 00
AMSTERDAM MEDIAVAERT<br />
KLIMAATINSTALLATIES MEDIAVAERT WORDEN DYNAMISCH INGEREGELD EN AFGESTEMD OP DE WERKELIJKE BEHOEFTE<br />
2.661 COMPONENTEN,<br />
7 TECHNIEKEN, 1 LEVERANCIER<br />
Aan de Van der Madeweg in Amsterdam-Duivendrecht wordt gebouwd aan één van de grootste hout-hybride kantoorgebouwen ter wereld:<br />
het nieuwe Nederlandse hoofdkantoor van DPG Media. Met ‘Mediavaert’ geven DPG Media en haar ontwikkel- en bouwpartners een positieve<br />
impuls aan het mediabedrijf, de omliggende campus én het milieu. Dankzij de toepassing van 6.500 m³ hout in de constructie heeft de nieuwbouw<br />
slechts een geringe CO 2<br />
-uitstoot, terwijl zorgvuldig geselecteerde klimaatinstallaties én Belimo veldcomponenten bijdragen aan een<br />
BREEAM-NL ‘Excellent’ certificering.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Van Dorp projecten en Belimo<br />
Aan de Van der Madeweg in Amsterdam-Duivendrecht wordt gebouwd aan één van de grootste hout-hybride kantoorgebouwen ter wereld: het nieuwe Nederlandse<br />
hoofdkantoor van DPG Media. (Beeld: Van Dorp projecten).<br />
Mediavaert betreft een ontwikkeling van Being<br />
en wordt gebouwd door BESIX Nederland. In opdracht<br />
van deze aannemer realiseert Van Dorp<br />
projecten alle klimaatgebonden, sanitaire en<br />
regeltechnische installaties. Aan de basis van<br />
de klimaatinstallaties ligt een WKO-systeem, die<br />
gekoppeld is aan drie warmtepompen en die<br />
all-electric functioneert, vertelt projectmanager<br />
Hans Hueber. “Als afgiftesysteem is gekozen voor<br />
klimaatplafonds, zodat het constructieve en visueel<br />
aantrekkelijke hout goed zichtbaar blijft. Op<br />
enkele plekken worden de klimaatplafonds ondersteund<br />
door vloerconvectoren.”<br />
‘Mercedes onder de 6-wegventielen’<br />
Voor de naregelingen (6-wegventielen) van de<br />
klimaatplafonds nam Van Dorp projecten al in<br />
een vroeg stadium contact op met Belimo. “We<br />
hebben diverse producten van diverse fabricaten<br />
tegen het licht gehouden”, vertelt Hueber. “Hieronder<br />
was ook de Belimo 6-Weg EPIV, die tevens<br />
stond voorgeschreven in het bestek. Wij waren<br />
(nog) niet bekend met deze naregeling, maar<br />
ontdekten al snel dat dit de ‘Mercedes onder de<br />
6-wegventielen’ betreft. De EPIV geeft ons heel<br />
veel flexibiliteit. Zo kunnen we de klimaatplafonds<br />
al volledig installeren. In een later stadium kunnen<br />
we via het gebouwbeheersysteem de gewenste<br />
waarden van de kleppen instellen. Hiervoor hoeven<br />
we dus niet meer boven de plafonds te zijn.”<br />
Energiemonitoring en<br />
drukverschilregeling in één<br />
De gunning van maar liefst 795 EPIV regelafsluiters<br />
was het startpunt voor een uitgebreid<br />
vervolgtraject, vertelt Niek van der Vegt, Sales<br />
Manager Nederland bij Belimo. “Samen hebben<br />
we geïnventariseerd wat Belimo nog méér voor<br />
Van Dorp projecten en Mediavaert kon betekenen.<br />
Dit leidde bijvoorbeeld tot de levering van<br />
zestig Belimo Energy Valves.” Om te kunnen voldoen<br />
aan de BREEAM-NL certificeringseisen, zijn<br />
voorwaarden gesteld aan de monitoring van de<br />
energiedistributie, vertelt hij. “Aanvankelijk koos<br />
Van Dorp projecten ervoor om losse componenten<br />
toe te passen voor energiemonitoring en drukverschilregeling.<br />
Met onze Energy Valve worden<br />
beide functionaliteiten echter in één component<br />
geïntegreerd. Een interessante optie, op basis<br />
waarvan Van Dorp projecten de kosten en technische<br />
functionaliteiten heeft vergeleken. Hieruit<br />
bleek dat onze Energy Valve in productaanschafkosten<br />
al goedkoper was. Dankzij de alles-in-ééntechniek<br />
profiteert Van Dorp projecten bovendien<br />
62 | INSTALLATIEENBOUW.NL
MEDIAVAERT AMSTERDAM<br />
‘De gunning van<br />
maar liefst 795<br />
regelafsluiters was<br />
het startpunt voor<br />
een uitgebreid<br />
vervolgtraject’<br />
van flinke besparingen op bijvoorbeeld de montagetijd,<br />
montagerisico’s, bekabeling, inbedrijfstelling<br />
én bijbehorende kosten.” Hueber: “In de<br />
toekomst kan de servicemonteur op afstand via<br />
het gebouwbeheersysteem of eenvoudig met een<br />
app op zijn smartphone de kleppen benaderen en<br />
uitlezen. Gaat er voldoende water over de kleppen<br />
heen? Kloppen de watertemperaturen? Op basis<br />
hiervan kan hij nog betere service en storingsopvolging<br />
verlenen.”<br />
Dynamisch ingeregeld gebouw<br />
Dirk Bijlaart, Manager Technisch Advies bij Belimo,<br />
heeft samen met Van der Vegt het project in Amsterdam<br />
bezocht en de installatietekeningen en<br />
schema’s doorgenomen. Op basis hiervan is het<br />
complete installatiepakket aangeboden, aldus Van<br />
der Vegt. “Dit betekent dat zowel de primaire installaties,<br />
distributiekanalen als afgiftesystemen<br />
van Belimo-componenten zijn voorzien. Om te zorgen<br />
dat de warmtepompen goed omschakelen van<br />
koelen naar verwarmen en vice versa, hebben wij<br />
bijvoorbeeld twaalf 3-weg vlinderkleppen geleverd,<br />
die tevens voorzien in de temperatuurmonitoring<br />
én de primaire regeling van de vloeistofstromen.”<br />
Op de verdiepingen zorgen drukgecompenseerde<br />
Energy Valves dat de verdiepingen op het juiste<br />
drukverschil blijven draaien én dat energiestromen<br />
gemeten en geregistreerd worden. “In combinatie<br />
met de Belimo 6-Weg EPIV regelafsluiters in de<br />
klimaatplafonds ontstaat een volledig dynamisch<br />
ingeregeld gebouw, waarin op basis van de werkelijke<br />
behoefte geklimatiseerd wordt.”<br />
Zowel de primaire installaties, distributiekanalen als afgiftesystemen zijn van Belimo-componenten voorzien.<br />
Luchtzijdige inregeling<br />
In navolging van de waterzijdige inregeling,<br />
heeft Belimo ook een rol gespeeld in de luchtzijdige<br />
inregeling, vertelt Hueber. In totaal zes<br />
luchtbehandelingskasten van Verhulst voorzien<br />
in de toevoer van verse lucht en de afvoer van<br />
gebruikte lucht. “Omdat de plafondeilanden<br />
worden omringd door zware houten balken,<br />
was montage van luchtkanalen bijna niet mogelijk.<br />
In plaats hiervan is een oplossing gevonden<br />
in de vloeren.” Alle verdiepingen worden<br />
voorzien van verhoogde vloeren. “Vanuit de<br />
schacht blazen we straks lucht via circa 1.700<br />
vloerroosters de werk- en verblijfsruimten in.”<br />
Van der Vegt: “De vloerroosters worden door<br />
middel van een KNX-bus gestuurd. Gekozen is<br />
voor een stekerbare oplossing, zodat de vloerroosters<br />
flexibel kunnen meebewegen met eventuele<br />
indelingswijzigingen in de toekomst.” In<br />
totaal heeft Belimo hiervoor 1.725 LM 24A-KNX<br />
aandrijvingen geleverd, die op basis van de<br />
klepstand de juiste luchthoeveelheid regelen.<br />
De drukregeling wordt per verdieping geregeld<br />
door Belimo VAV-aandrijvingen bij de luchtuittreden<br />
(schachten). Tot slot zijn de luchtbehandelingskasten<br />
van Verhulst voorzien van Belimo<br />
luchtklepaandrijvingen en sensoren.<br />
Van der Vegt als Hueber kijken terug op een<br />
fijne en vruchtbare projectsamenwerking, die<br />
geleid heeft tot grote meerwaarde voor de<br />
installateur én gebouwgebruiker. “De ondersteuning<br />
vanuit Niek was erg prettig”, vertelt<br />
Hueber. “Bovendien beschikt Belimo over een<br />
duidelijke website, waarin producten en eigenschappen<br />
duidelijk toegelicht worden. Hierdoor<br />
konden wij ook in dit project de juiste<br />
productkeuzes maken.” ❚<br />
Belimo producten in project<br />
Mediavaert:<br />
795x 6-weg EPIV<br />
1.725x LM 24A-KNX<br />
60x EV-EDPV<br />
60x VAV<br />
12x Control Valves en 3-weg vlinderkleppen<br />
9x AHU (sensoren en actuators)<br />
BOUWINFO<br />
Opdrachtgever<br />
DPG Media<br />
Ontwikkelaar<br />
Being<br />
Architect<br />
Team V Architectuur<br />
Hoofdaannemer<br />
BESIX Nederland<br />
<strong>Installatie</strong>-adviseur<br />
Arup<br />
<strong>Installatie</strong>s<br />
Van Dorp projecten en SDR Elektrotechniek<br />
System-integrator<br />
Johnson Controls<br />
Veldcomponenten<br />
Belimo<br />
VAV-boxen en vloerroosters<br />
OC Waterloo<br />
Luchtbehandelingskasten<br />
Verhulst<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 63
TILBURG KONINKLIJKE VAN EERD<br />
LUCHTBEHANDELINGSKASTEN OP MAAT<br />
TECHNISCHE HOOGSTANDJES BIJ<br />
NIEUWBOUW KONINKLIJKE VAN EERD<br />
Koninklijke Van Eerd betrad op 26 april officieel haar nieuwe productielocatie: een energieneutraal en veilig pand dat voortaan als hoofdvestiging<br />
dient. De Tilburgse producent van vouwkartonnen verpakkingen voor de farmaceutische industrie koos voor drie luchtbehandelingskasten<br />
van Systemair, die geïnstalleerd werden door Megens <strong>Installatie</strong>s.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Systemair<br />
Megens <strong>Installatie</strong>s deed de sanitaire en klimaatinstallaties<br />
en de meet- en regeltechniek voor Koninklijke<br />
Van Eerd. De nieuwbouw van 14.000<br />
m 2 werd geheel gasloos, met lucht/water-warmtepompen<br />
voor de verwarming en koeling. Tijdens<br />
de bouwteamfase ontwierpen de engineers<br />
van Megens <strong>Installatie</strong>s alles in BIM, waarna<br />
de materialen af fabriek werden aangeleverd.<br />
Armand van Andel, directeur projecten: “In de<br />
64 | INSTALLATIEENBOUW.NL
KONINKLIJKE VAN EERD TILBURG<br />
Modulair ontwerp<br />
De Systemair luchtbehandelingskasten hebben<br />
een modulair ontwerp, waardoor ze specifiek<br />
voor dit project konden worden samengesteld.<br />
Dit werd gedaan door adviseur Klictet. Zij deed<br />
voorstudies en maakte het definitieve ontwerp.<br />
Van Andel: “In de drukkerij staan drukpersen<br />
waar een enorme hoeveelheid warmte bij vrijkomt.<br />
Klictet gaf aan om welke luchthoeveelheden<br />
het ging en wat de specificaties van de<br />
luchtbehandelingskasten waren. Wij waren al<br />
bekend met de producten van Systemair, want<br />
daar werken we vaak mee.”<br />
Op afstand te regelen<br />
In de centrale regeltechniek werd een Modbus<br />
gekoppeld, om verschillende gebouwfuncties te<br />
integreren. Daardoor ontstond een maximale<br />
flexibiliteit om de installaties op afstand te beheren.<br />
Dit geldt ook voor de luchtbehandelingskasten,<br />
vertelt Van Andel. “Als de klant wil dat de<br />
instellingen bijgesteld worden, dan kunnen we<br />
dat op afstand doen. Waardes als inblaastemperaturen<br />
of het aandeel buitenlucht kunnen we<br />
eenvoudig regelen. Voorheen moest je dan in je<br />
bus stappen en er naartoe rijden. Dat is tegenwoordig<br />
niet meer nodig.”<br />
‘Waardes als inblaastemperaturen of het<br />
aandeel buitenlucht kunnen we eenvoudig<br />
op afstand regelen’<br />
productie werden twee luchtbehandelingskasten<br />
geplaatst van het type HHFlex en in het kantoorgedeelte<br />
één van het type Geniox 14. Deze<br />
zorgen voor de verwarming, koeling en ventilatie<br />
van de ruimtes. De kast voor het kantoorgedeelte<br />
heeft een WTW via het warmtewiel, wat voor de<br />
productie niet nodig was. Daar is namelijk een<br />
enorme warmteontwikkeling.”<br />
Veel werk in korte tijd<br />
“We mogen wel zeggen dat het project vlekkeloos<br />
verlopen is”, gaat Van Andel verder. “We<br />
werkten in een bouwteamconstructie. De uitvraag<br />
werd gedaan op basis van het definitieve<br />
ontwerp. Een aantal partijen kreeg de opdracht,<br />
waaronder een elektrotechnisch bedrijf en de<br />
aannemer die het project coördineerde. Samen<br />
hebben we het tot een uitvoeringsbreed ontwerp<br />
gebracht en de installaties ten opzichte van elkaar<br />
tot uitvoeringsniveau ontworpen.”<br />
Het werk besloeg een half jaar, wat erg kort is<br />
gezien de grootte van het project. Door de warmte<br />
die de drukpersen genereren, moest er zelfs<br />
een heel koelsysteem aangelegd worden. “In zo’n<br />
korte tijd zoveel werk met elkaar verrichten, vergt<br />
een goede coördinatie en samenwerking. Mede<br />
dankzij een heel goede voorbereiding is dat gelukt.<br />
Alles is in BIM ontworpen. Dan kun je erop<br />
vertrouwen dat er tijdens de bouw minimale problemen<br />
ontstaan”, aldus Van Andel. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 65
SAMEN ZORGEN<br />
VOOR MORGEN.<br />
Alles wat wij doen heeft impact. En dus<br />
kijken wij verder dan het hier en nu. Dat zijn<br />
wij verplicht aan de wereld om ons heen.<br />
En aan de generaties die na ons komen.<br />
Daarom staat bij al onze technische<br />
diensten duurzaamheid centraal. Deze<br />
betrokkenheid hebben wij vertaald naar<br />
onze pay-off: Van Dorp. Voor morgen.<br />
Meer weten? Ga dan naar vandorp.eu.<br />
Bekijk hieronder ons dienstenaanbod.<br />
Uw gebouwtechniek<br />
duurzaam geregeld.<br />
Technisch Beheer<br />
Gebouwveiligheid<br />
Gebouwautomatisering<br />
Energiemanagement<br />
Zwembadtechniek<br />
Railinfra<br />
Inspecties<br />
Projecten<br />
www.caleffi.com<br />
DYNAMICAL ®<br />
MINDER UITSTOOT<br />
LAGERE<br />
KOSTEN<br />
Het milieu beschermen zonder afbreuk te doen<br />
aan comfort. Met de DYNAMICAL® dynamische<br />
thermostatische radiatorventielen maximaliseren<br />
we de voordelen van thermisch comfort en<br />
energiebesparing, zelfs in bestaande installaties.<br />
CALEFFI GUARANTEED.<br />
Caleffi_Dynamical_197x130mm_NL_ADF.indd 1 31/07/<strong>2023</strong> 11:18:09
Nauwkeurige<br />
CO 2 niveaus<br />
in één oogopslag.<br />
Ruimtebedieningsmodules van Belimo<br />
Het handhaven van CO 2 -niveaus onder 1000 ppm in klaslokalen is essentieel voor het welzijn, de productiviteit en het comfort van studenten.<br />
De ruimtesensoren van Belimo bieden een real-time bewaking van de luchtkwaliteit met een gebruiksvriendelijk CO 2 LED-verkeerslichtsysteem,<br />
waardoor het eenvoudig is om in één oogopslag te controleren of de omgeving gezond en comfortabel is.<br />
Met NDIR (niet-dispersief infrarood) dubbel kanaal technologie met automatische kalibratie, hoogte- en drukcompensatie leveren de Belimo<br />
ruimtesensoren betrouwbare, nauwkeurige CO 2 -metingen zonder dat deze handmatige afgesteld hoeft te worden.<br />
De installatie is snel en eenvoudig met de Belimo Assistant App te bedienen, die met de sensoren communiceert via NFC. Gebruik Belimo ruimtesensoren<br />
om een veilige en gezonde leeromgeving te garanderen voor studenten van alle leeftijden. De ruimtesensoren van Belimo meten nauwkeurig<br />
temperatuur, vochtigheid, dauwpunt en CO 2 en zijn verkrijgbaar met of zonder ePaper touch-display.<br />
Ontdek meer op<br />
belimo.nl<br />
BELIMO Servomotoren B.V. Riezebosweg 5, NL-8171 MG Vaassen<br />
Tel. +31 (0)578 576 836, Fax +31 (0)578 576 915, info@belimo.nl, www.belimo.nl<br />
Openingstijden: maandag t/m vrijdag 07.30 - 17.00 uur
NIEUW: INTELLIGENTE WANDVENTILATOR MET GEÏNTEGREERDE CO<br />
NOOIT MEER TE VEEL CO<br />
2<br />
-REGELING<br />
2<br />
Een compacte vormgeving, een uiterst stille ventilatie, een eenvoudig aanpasbare luchtstroom en een mooie design behuizing. De kwaliteiten<br />
van de AEROPAC wandventilator van SIEGENIA zijn al herhaaldelijk aangetoond. Met twee nieuwe Intelligent Edition (IE) modellen wordt deze<br />
serie nu nog veelzijdiger: de AEROPAC IE en AEROPAC IE smart bieden optimale omstandigheden voor ventilatie op basis van de luchtkwaliteit<br />
in een ruimte.<br />
Tekst SIEGENIA en Lieke Bousema | Beeld SIEGENIA<br />
Dankzij een uitstekende geluidswering van maximaal 57 dB is de AEROPAC zelfs geschikt voor gebruik in slaapkamers.<br />
68 |<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL
De onopvallende positionering van de sensor direct in de behuizing is een elegante oplossing die ervoor zorgt dat de aantrekkelijke uitstraling van de ventilator tot zijn<br />
recht komt in de ‘Intelligent Edition’.<br />
Dit wordt mogelijk gemaakt door de geïntegreerde<br />
CO 2<br />
-regeling, die gebruikte lucht herkent. In<br />
combinatie met de automatische modus van de<br />
intelligente ventilator wordt altijd gezorgd voor<br />
zelfstandige, op de behoefte afgestemde toevoerventilatie.<br />
Dit draagt bij aan het groeiende bewustzijn<br />
van eindgebruikers over de kwaliteit van<br />
de binnenlucht. Bij de AEROPAC IE smart wordt<br />
de actuele luchtkwaliteit bovendien weergegeven<br />
met behulp van het stoplichtprincipe via de SIE-<br />
GENIA Comfort App. Een elegante oplossing is<br />
ook de onopvallende positionering van de sensor<br />
direct in de behuizing. Deze zorgt ervoor dat de<br />
aantrekkelijke uitstraling van de ventilator ook tot<br />
zijn recht komt in de ‘Intelligent Edition’.<br />
Hoge luchtstroom, stille werking<br />
Opvallend overtuigend is de hoge luchtstroom die<br />
door de AEROPAC IE gecombineerd wordt met<br />
een extreem stille werking van slechts 20 dB(A)<br />
bij 60 m³/h. Hiermee voldoet de ventilator ook<br />
aan de eisen van gebruikers die comfort belangrijk<br />
vinden. In de smart-variant wordt het comfortidee<br />
ondersteund door de wifi-compatibiliteit van<br />
de AEROPAC IE. Dit maakt eenvoudige en comfortabele<br />
bediening via de app mogelijk.<br />
Uitstekend design, krachtige<br />
extra filter<br />
Dankzij een uitstekende geluidswering van maximaal<br />
57 dB heeft de AEROPAC zich al in talloze<br />
geluidsisolerende projecten bewezen en is hij zelfs<br />
‘Een compacte<br />
vormgeving, een<br />
uiterst stille ventilatie,<br />
een eenvoudig<br />
aanpasbare<br />
luchtstroom en<br />
een mooie design<br />
behuizing’<br />
geschikt voor gebruik in slaapkamers. Bovendien<br />
voldoet de compacte ventilator met zijn slanke en<br />
mooie design aan de hoogste esthetische eisen.<br />
Voor een hoog niveau van ruimtelijk comfort en<br />
welzijn maken vier filters het mogelijk om flexibel<br />
aan verschillende vereisten te voldoen: naast de<br />
standaard geïntegreerde grofstoffilter kunnen<br />
architecten, verwerkers en eindgebruikers kiezen<br />
tussen een pollen-/fijnstoffilter, een actief-koolstoffilter<br />
en een NOx-filter. De filterwisselindicatie<br />
op het moderne lcd-display geeft betrouwbaar<br />
aan wanneer het tijd is om de filters te vervangen.<br />
Andere functies van het display zijn onder andere<br />
de regeling van de luchtstroom en een<br />
handige timerprogrammering. ❚<br />
Met de geïntegreerde CO 2<br />
-regeling creëren de<br />
AEROPAC IE en AEROPAC IE smart van SIEGENIA<br />
optimale omstandigheden voor ventilatie op basis<br />
van de luchtkwaliteit in een ruimte.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 69
VOOR ELK GEBOUW EEN<br />
GELUIDWERENDE OPLOSSING<br />
GELUIDSSCHERMEN DIE<br />
GEZIEN MOGEN WORDEN<br />
Geluidsschermen rondom airco-units, warmtepompen, luchtbehandelingskasten en andere installaties hoeven niet alleen praktisch te zijn,<br />
ze mogen ook mooi zijn. Het oog wil immers ook wat. ModuBar biedt daarom op maat gemaakte schermen aan in verschillende uitvoeringen.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld ModuBar<br />
Alle schermen van ModuBar worden op maat<br />
gemaakt in de fabriek in Poeldijk. Hier bevindt<br />
zich ook het experience center waar installateurs,<br />
architecten en adviseurs met eigen ogen kunnen<br />
zien welke mogelijkheden er zijn en hoe de<br />
schermen gemaakt worden. Grofweg is er keuze<br />
Bij de UvA werd er middenin de stad gewerkt, wat<br />
voor de nodige uitdagingen zorgde.<br />
‘<strong>Installatie</strong>s op het<br />
dak maken lawaai<br />
en dat probleem<br />
lossen wij op’<br />
uit twee oplossingen: de Noise-Reducer en de<br />
Kokowall HA-Minwol variant. De eerste is een<br />
geluidwerend scherm met een absorberende<br />
laag, steenwol en PE-fleece, afgewerkt met een<br />
kunststof separator in de gewenste kleur. Het<br />
Kokowall HA-Minwol geluidsscherm is afgewerkt<br />
met kokosvezels en daarmee perfect om te laten<br />
begroeien met klimplanten. Beide geluidsschermen<br />
zijn geschikt voor verschillende ondergronden,<br />
bijvoorbeeld betonnen dakconstructies, betonvoeten<br />
en gefundeerd in de grond.<br />
Middenin de stad<br />
De Noise-Reducer wordt het meest toegepast op<br />
daken, omdat de kleur en vormgeving daarbij<br />
passen en omdat deze schermen onderhoudsvrij<br />
zijn. Begin dit jaar plaatste ModuBar bijvoorbeeld<br />
een geluidsscherm op het dak van een<br />
tijdelijk gebouw van de Universiteit van Amsterdam.<br />
“De opdrachtgever had een stalen constructie<br />
voorzien waarop de installaties geplaatst<br />
waren. Dat hebben wij meegenomen in ons<br />
ontwerp, zodat we later de panelen op het dak<br />
konden monteren”, vertelt projectmanager Arjan<br />
Kick. Het scherm werd drie meter hoog met een<br />
gecoate antraciet staalplaat. Kick: “Het gebouw<br />
stond middenin de stad en het werk moest op<br />
een zaterdag uitgevoerd worden met een torenkraan.<br />
Het waren bijna honderd panelen die op<br />
één dag geplaatst moesten worden. Best een bijzonder<br />
project dus.”<br />
Meegaan met rondingen<br />
Dat maatwerk zeker mogelijk is, laat ModuBar<br />
zien bij het Fletcher Hotel in Scheveningen. Daar<br />
moesten de schermen bovenop het dak meelopen<br />
met de rondingen van het gebouw. Het gaat<br />
om een oppervlak van 36 meter lang en schermen<br />
van drie meter hoog, vertelt Kick. “Een deel<br />
van de panelen hebben we op kleur aangeleverd.<br />
70 | INSTALLATIEENBOUW.NL
De schermen op het dak van het Fletcher Hotel bewegen mee met de lijnen van het gebouw.<br />
Het ontwerp hebben we eerst in 3D uitgewerkt,<br />
zodat de opdrachtgever precies kon zien hoe het<br />
ging worden.”<br />
Ook voor woningbouw<br />
Niet alleen bij bedrijven en instellingen worden<br />
de schermen geplaatst, maar ook bij woningen.<br />
Zo werd appartementencomplex De Boei in Emmeloord<br />
in het voorjaar voorzien van schermen op<br />
het dak. Deze werden gemonteerd tussen de be-<br />
staande staalconstructie. “Bij nieuwbouw en renovatie<br />
zie je dat installaties steeds vaker op het dak<br />
geplaatst worden. Die producten maken lawaai en<br />
dat probleem lossen wij op. Daarvoor hebben we<br />
panelen met verschillende stevigheden en absorptie.<br />
Ook op het gebied van afwerking zijn er vele<br />
mogelijkheden”, aldus Kick.<br />
ModuBar geeft graag advies over de mogelijkheden<br />
en de verschillende geluidsschermen die er<br />
zijn. In samenspraak met de installateur wordt er<br />
gekeken hoeveel ruimte er aangehouden moet<br />
worden om de installatie heen en aan welke eisen<br />
de schermen moeten voldoen. Je kunt niet zomaar<br />
een omkasting plaatsen om een unit, zonder rekening<br />
te houden met koude luchtafvoer, luchtstromen<br />
en andere zaken. Wanneer ModuBar al<br />
vroeg tijdens een project advies mag uitbrengen,<br />
kunnen installaties optimaal geplaatst en afgeschermd<br />
worden. ❚<br />
ModuBar BV<br />
Modular Barrier Systems<br />
GELUIDSSCHERMEN RONDOM<br />
MACHINES EN INSTALLATIES<br />
Effectief,<br />
voordelig en modulair<br />
systeem!<br />
Voor meer informatie:<br />
www.modubar.nl<br />
info@modubar.nl<br />
0174-244838<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 71
SLIM BESPAREN MET WATERZIJDIG INREGELEN<br />
De aanschaf van een warmtepomp of een aansluiting op stads- of blokverwarming is geen garantie voor een duurzaam verwarmingssysteem.<br />
Om het energieverbruik, het gasverbruik en de CO 2<br />
-uitstoot te minimaliseren en het binnenklimaatcomfort naar het hoogste niveau te tillen,<br />
moet het complete verwarmingssysteem in balans zijn. Een goede waterzijdige inregeling is hierbij essentieel, meent Mauro Manfredi, Managing<br />
Director van Caleffi. “Door de installatie hydraulisch in te regelen, kan in de meeste gebouwen maar liefst 15-20% op het energie- en<br />
gasverbruik worden bespaard.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Caleffi<br />
Het complete verwarmingssysteem moet in balans zijn voor een zo laag mogelijk verbruik en een zo hoog mogelijk comfort.<br />
Caleffi is al jarenlang dé expert in het hydraulisch<br />
inregelen, balanceren en behandelen van<br />
verwarmingssystemen en drinkwaterinstallaties.<br />
Met het oog op de herziene EPBD-regeling (EPBD<br />
III) en in aanloop naar 2026 – het jaar dat efficiëntere<br />
verwarmingsinstallaties de norm worden<br />
– zet Caleffi hoog in op bewustwording. Zowel<br />
bij installateurs als gebouweigenaren, zodat het<br />
belang van hydraulisch inregelen (nog) breder<br />
gedragen wordt. “De herziene EPBD-regeling vereist<br />
dat onder andere verwarmingsinstallaties in<br />
woningen en utiliteitsgebouwen hydraulisch in<br />
balans (waterzijdig ingeregeld) moeten zijn”, vertelt<br />
Manfredi. “In Nederland is deze regeling reeds<br />
vertaald naar de NTA8800 bepalingsmethode.<br />
Door eisen te formuleren voor bijvoorbeeld de<br />
inregeling, intelligente sturing en naregeling van<br />
verwarmingsinstallaties wil de Europese Commissie<br />
een verbeterde energieprestatie voor gebouwen<br />
stimuleren. De EPBD III is verplicht voor alle<br />
gebouwen waarin de warmteopwekkers worden<br />
vervangen of waarin ten minste een derde van de<br />
afgiftesystemen (meestal radiatoren) wordt geplaatst,<br />
vervangen of verbouwd.”<br />
Juiste volumestromen<br />
Door installaties waterzijdig in te regelen, zorgen<br />
installateurs ervoor dat het water met de juiste<br />
debieten (volumes) en snelheid door de radiatoren,<br />
vloerverwarming en convectoren stroomt en<br />
daardoor voldoende tijd heeft om de warmte af<br />
te geven. “Dit zorgt niet alleen voor een lagere<br />
energierekening, maar ook voor gelijkmatig verwarmde<br />
ruimtes”, vertelt Manfredi. “Bovendien<br />
worden tikkende leidingen ondervangen.” Indien<br />
de warmtebron een cv-installatie of hybride<br />
warmtepomp betreft, kan flink op het gasverbruik<br />
en de CO 2<br />
-uitstoot worden bespaard. “Hiermee<br />
leveren installateurs én gebouweigenaren<br />
een belangrijke bijdrage aan het tegengaan van<br />
het broeikaseffect.”<br />
Dynamische regelventielen<br />
Om systemen waterzijdig in te regelen, hebben<br />
installateurs in basis keuze uit drie methodes:<br />
inregelen met behulp van radiatorkranen of voetventielen,<br />
inregelen met statische regelventielen<br />
of inregelen met dynamische regelventielen.<br />
Manfredi pleit nadrukkelijk voor deze laatste<br />
methode, waarbij installaties omwille van deellastsituaties<br />
worden voorzien van dynamische<br />
72 | INSTALLATIEENBOUW.NL
De DYNAMICAL ® ziet eruit als een normaal radiatorventiel, maar<br />
is in werkelijkheid een thermostatisch ventiel, inregelventiel en<br />
drukverschilregelaar in één.<br />
Met de drukgecompenseeerde regelafsluiter FLOWMATIC ® zijn hydraulisch<br />
balanceren van het circuit en debietregeling naar de eindgroepen<br />
gecombineerd in één toestel.<br />
regelventielen. “Dankzij de regelventielen kan<br />
de hoeveelheid water die door het verwarmingssysteem<br />
stroomt heel precies worden ingesteld,<br />
ongeacht de druk in het systeem.”<br />
Ondersteuning en ontzorging<br />
in ontwerp én producten<br />
“Dynamische regelventielen anticiperen automatisch<br />
op de veranderende verwarmingsvraag<br />
in een gebouw”, benadrukt Manfredi. “Hierdoor<br />
wordt nooit méér energie en gas verbruikt dan<br />
strikt noodzakelijk.” Om dit mogelijk te maken, is<br />
een zorgvuldig systeemontwerp essentieel. Caleffi<br />
kan hier perfect in ondersteunen. Bijvoorbeeld<br />
De compacte automatische debietregelaar<br />
AUTOFLOW ® is de meest gekozen oplossing in het<br />
inregelprogramma.<br />
‘Dynamische regelventielen anticiperen<br />
automatisch op de veranderende<br />
verwarmingsvraag in een gebouw. Hierdoor<br />
wordt nooit méér energie en gas verbruikt<br />
dan strikt noodzakelijk’<br />
met de Caleffi Hydronic Designsoftware, waarin<br />
installateurs hun verwarmingsinstallaties kunnen<br />
ontwerpen, berekenen en optimaliseren. “De dynamische<br />
regelventielen worden vervolgens stuk<br />
voor stuk en exact op maat geproduceerd en<br />
functioneel getest. Hierdoor is de goede werking<br />
verzekerd. Installateurs hebben hier verder geen<br />
omkijken naar.”<br />
Uitgebreid gamma oplossingen<br />
Vooraanstaand in het hydraulische inregelprogramma<br />
van Caleffi is de AUTOFLOW ® ; een serie compacte<br />
automatische debietregelaars die een constant<br />
debiet verzekeren bij wijzigende werkingscondities.<br />
“Interessant is ook onze FLOWMATIC ® -serie, die<br />
een nog preciezere inregeling mogelijk maakt.”<br />
Daar waar de AUTOFLOW ® op vraag volgens het<br />
precieze debiet wordt besteld en geleverd, kan bij<br />
de FLOWMATIC ® een maximaal debiet worden ingesteld<br />
dat nadien en met behulp van de instelknop<br />
verder verfijnd kan worden. “Bovendien kan<br />
het debiet ook nog nageregeld worden met een<br />
besturingsmotor, zodat elke ruimte optimaal ingeregeld<br />
wordt.” Speciaal voor particuliere woningen<br />
en renovaties ontwikkelde Caleffi het DYNAMICAL ®<br />
dynamisch radiatorventiel, waarin een thermostatisch<br />
ventiel, inregelventiel en drukverschilregelaar<br />
gecombineerd worden. “Een ideale oplossing in<br />
renovatieprojecten waar de afgiftesystemen nog<br />
voornamelijk bestaan uit radiatoren en waar een<br />
totale systeemrenovatie niet aan de orde is. Elke<br />
situatie en elk systeem vraagt om een oplossing op<br />
maat, om het beste resultaat te verkrijgen. Caleffi<br />
kan hier van A tot Z in ondersteunen.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 73
Met DRAADLOZE<br />
bediening!<br />
Topvex plafondunits met<br />
draadloze bediening<br />
EENVOUDIG.<br />
SNEL.<br />
COMPACT.<br />
Te selecteren, installeren en bedienen met<br />
draadloze bediening.<br />
Breed scala aan gestandaardiseerde units<br />
beschikbaar voor snelle levering. Kan snel<br />
worden geïnstalleerd en geconfigureerd.<br />
Gemakkelijk te installeren of achteraf in te<br />
bouwen. Minimale ruimte nodig. Duurzame<br />
verpakking, levering én logistiek.<br />
AHU List<br />
Topvex FC15<br />
07 Feb 08:47<br />
Running mode<br />
Outdoor Supply air<br />
Normal speed -3.2 °C 18.3 °C<br />
Extended run<br />
Setpoint adjustment<br />
-2 0 2<br />
0 min<br />
Meer heb je niet nodig!<br />
www.systemair.nl
SkyFlow<br />
Het innovatieve adaptieve en vraag gestuurde<br />
ventilatiesysteem voor appartementengebouwen<br />
Ned Air introduceert SkyFlow, het innovatieve ventilatiesysteem, dat optimaal inspeelt op de<br />
omstandigheden en behoeften in appartementengebouwen. In combinatie met haar centraal<br />
gestuurde luchtbehandelingskast biedt Ned Air een compleet ventilatieconcept, waarin<br />
installateurs- én bewonerscomfort volledig samen komen.<br />
• Geruisloos<br />
• Onderhoudsvrij<br />
• Compact<br />
• Optimaal gebruiksgemak<br />
en comfort<br />
• Maximale montagevrijheid<br />
• Positieve BENG-score<br />
nedair.nl<br />
frisse lucht voor iedereen
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
NIEUW: MONOBLOCK LUCHT/WATER-WARMTEPOMP VAN 16/20 KW<br />
WARMTEPOMPTECHNIEK WORDT OOK HAALBAAR<br />
VOOR GROTERE EN OUDERE WONINGEN<br />
WOLF Energiesystemen staat al jaren bekend als een betrouwbare leverancier van warmtepompen, waarmee woningen efficiënt en energiezuinig<br />
verwarmd en gekoeld kunnen worden. In 2019 introduceerde zij bovendien als één van de eersten in de markt een monoblocksysteem<br />
met R290 koudemiddel. “Onze CHA-monoblock lucht/water-warmtepomp is heel specifiek ontwikkeld met oog op een hoog rendement, een<br />
stille werking en een eenvoudige en veilige installatie”, vertelt Teamleider Verwarming Maarten Ouwehand. “Aanvankelijk gestart met warmtepompen<br />
van 7 en 10 kW, is binnenkort ook een vermogen van 16/20 kW leverbaar. Daarmee lopen wij opnieuw voorop in de markt.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld WOLF Energiesystemen<br />
De inzet op monoblocksystemen is volgens Ouwehand<br />
een logische, omdat als gevolg van veranderende<br />
wet- en regelgeving splitsystemen steeds<br />
meer onder druk komen te staan. “Splitsystemen<br />
moeten altijd on-site gevuld worden met koudemiddel.<br />
Ook moeten in het veld verbindingen worden<br />
gemaakt, waardoor er altijd een (miniem) risico op<br />
koudemiddellekkage is. In de huidige tijd, waarin<br />
duurzaamheid, milieubewustheid, uitfasering van<br />
F-gassen en de transitie naar natuurlijke koudemiddelen<br />
belangrijke topics zijn, past een dergelijk<br />
systeem niet meer. Met de CHA-monoblock lucht/<br />
water-warmtepomp sorteren wij hier al enkele jaren<br />
op voor, waarbij de nieuwste vermogens interessante<br />
nieuwe mogelijkheden bieden.”<br />
76 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
Impressie van een cascadeopstelling.<br />
Nieuwe mogelijkheden<br />
De CHA-monoblock was in eerste instantie verkrijgbaar<br />
in vermogens van 7 en 10 kW. “Met deze<br />
vermogens spelen we al enkele jaren in op de<br />
verduurzaming van nieuwbouwwoningen”, aldus<br />
Ouwehand. “Omdat de warmtepompen een hoge<br />
aanvoertemperatuur tot 70°C kunnen leveren,<br />
bij een buitentemperatuur van -10°C, zijn zij bovendien<br />
perfect geschikt voor renovatieprojecten<br />
waarin bijvoorbeeld de buitenschil al nageïsoleerd<br />
is. Met de CHA-monoblocks van 16/20 kW<br />
gaan we nu een stap verder en wordt ook warmtepomptechniek<br />
mogelijk voor grotere en oudere<br />
woningen die niet aan de isolatiewaarden voor<br />
nieuwbouw kunnen voldoen.” De enige oplossing<br />
voor deze woningen was tot voor kort om warmtepompen<br />
in cascade te plaatsen. “Echter brengen<br />
twee warmtepompen van 7 kW hogere kosten<br />
met zich mee dan één warmtepomp van 16 kW”,<br />
weet Ouwehand. “Met de CHA-monoblocks van 7<br />
Rendementen van de CHA warmtepompen.<br />
‘De nieuwe warmtepomp is echt een feest<br />
van herkenning. Installateurs kunnen er<br />
direct mee aan de slag!’<br />
en 10 kW konden we tot vijf warmtepompen in<br />
cascade plaatsen. Dit betekent dat een warmtepompvermogen<br />
van 50 kW de grens was. Dankzij<br />
de CHA-monoblock van 16/20 kW wordt ook dit<br />
bereik groter. Hierdoor kunnen we de kleine utiliteitsmarkt<br />
nog beter bedienen.”<br />
Feest van herkenning<br />
De productie van de CHA-monoblock van 16/20<br />
kW is inmiddels in volle gang, vertelt Ouwehand.<br />
“In de loop van het derde kwartaal zal de warmtepomp<br />
leverbaar zijn. En dat is fijn, want de belangstelling<br />
voor deze warmtepomp is groot. Onze<br />
klanten zien heel duidelijk de meerwaarde van de<br />
uitbreiding met dit nieuwe vermogen. Zeker ook<br />
omdat het regelplatform, de installatie en de inbedrijfstelling<br />
onveranderd zijn gebleven. De nieuwe<br />
warmtepomp is echt een feest van herkenning.<br />
Installateurs kunnen er direct mee aan de slag!”<br />
Hoog rendement, stille werking,<br />
eenvoudige installatie<br />
De CHA-monoblock 16/20 kW onderscheidt zich<br />
net als de andere vermogens uit de serie door een<br />
zeer hoog rendement, een uiterst stille werking<br />
en een eenvoudige installatie, aldus Ouwehand.<br />
“Bovendien maakt de lucht/water-warmtepomp<br />
gebruik van het natuurlijke, milieuvriendelijke en<br />
toekomstgerichte koudemiddel Propaan (R290,<br />
GWP = 3). Hiermee sluiten we bijvoorbeeld aan<br />
op de Europese F-gassenverordening, dat het gebruik<br />
van synthetische koudemiddelen stap voor<br />
stap wil uitbannen. R290 is tot in de lengte van<br />
jaren gevrijwaard van restricties. Ook ten aanzien<br />
van de komende CO 2<br />
-taks, waarmee een investering<br />
in propaan ook financieel steeds interessant<br />
wordt. Naar wens kan de CHA-monoblock warmtepomp<br />
van 16/20 kW ook gecombineerd worden<br />
met ons CHC-warmtepompcentrum, waarin<br />
een 300 liter warmwater voorraadvat, expansievat,<br />
pomp en alle regeltechniek slim samenwerken.”<br />
Een mooie extra bonus zijn de esthetische<br />
keuzes die WOLF ook bij de ontwikkeling van<br />
deze warmtepomp heeft gemaakt. Dankzij de<br />
grijze kleurstelling valt het buitendeel mooi weg<br />
op de gevel. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 77
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
ACB CO 2<br />
-OPLEIDING VOOR INSTALLATIES BOVEN DE 25 KG<br />
BEREID JE VOOR OP DE GROEIENDE VRAAG<br />
NAAR NATUURLIJKE KOUDEMIDDELEN!<br />
De markt van koudemiddelen is volop in beweging. Sneller dan verwacht worden F-gassen in airco’s en warmtepompen in de ban gedaan, om<br />
de totale broeikasemissie in de EU flink te reduceren. Het nieuwe beleid van de Europese Commissie moet een boost vormen voor natuurlijke<br />
koudemiddelen zoals ammoniak, propaan en CO 2<br />
, die een laag GWP hebben. “CO 2<br />
heeft hierbij nog als voordeel dat zij niet explosief en niet giftig<br />
is”, aldus Peter Koelewijn van Studium. “Wij verwachten dan ook grote belangstelling voor dit natuurlijke koudemiddel. Bijvoorbeeld in de<br />
retail, waar R744 wordt benut als koudemiddel voor de koel- en vriescellen. <strong>Installatie</strong>monteurs, koelmonteurs, inbedrijfstellers en service- en<br />
onderhoudstechnici die hierop willen voorsorteren, kunnen vanaf nu bij ons terecht voor de ACB CO 2<br />
-opleiding.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Studium<br />
Studium is een erkende technisch opleider met<br />
een breed aanbod toegankelijke en praktijkgerichte<br />
opleidingen. Van koel- en klimaattechniek<br />
tot warmtepomptechniek en vele in-company<br />
mogelijkheden. “Begin september is hier de ACB<br />
CO 2<br />
-opleiding aan toegevoegd”, vertelt Koelewijn.<br />
“ACB staat voor Ammoniak, CO 2<br />
en Brandbare<br />
koudemiddelen (propaan). De opleiding vervangt<br />
onze Ammoniak, CO 2<br />
en Koolwaterstof (ACK) CO 2<br />
-<br />
opleiding en is perfect afgestemd op de nieuwe<br />
eisen voor opleiding en certificering.” Deelnemers<br />
‘Omdat de opleiding zich richt op installaties<br />
boven de 25 kg CO 2<br />
-inhoud, mogen<br />
geslaagden aan álle CO 2<br />
-installaties werken’<br />
hebben keuze uit een tweedaagse beginnersopleiding<br />
of een eendaagse gevorderdenopleiding<br />
(opfriscursus). Voor de eendaagse gevorderdenopleiding<br />
is een F-gassencertificaat of ACK Na-<br />
tuurlijke Koudemiddelen CO 2<br />
certificaat verplicht.<br />
“Deelnemers moeten reeds bekend zijn met de basis<br />
regelgeving en procedures, zodat we snel naar<br />
de kern kunnen.”<br />
Op de eigen CO 2<br />
-installatie met koelcellen en koelvitrine van Studium in Nijkerk wordt de theoretische kennis direct in de praktijk gebracht.<br />
78 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
Deelnemers leren hoe zij een CO 2<br />
-installatie op de juiste temperatuur en druk kunnen krijgen.<br />
Werking, richtlijnen en procedures<br />
Tijdens de beginnersopleiding komen zowel theoretische<br />
als praktische vaardigheden aan bod. Zo<br />
maken deelnemers kennis met de veiligheidsrisico’s<br />
en uitdagingen van een CO 2<br />
koelsysteem, vertelt<br />
Koelewijn. “De meeste koelmonteurs zijn gewend<br />
om te werken met airco’s en warmtepompen die<br />
condenseren of verdampen. Bij CO 2<br />
echter kom je<br />
boven de 30°C in het transkritisch gebied, wat<br />
betekent dat er geen overgangsfase is tussen vloeistoffase<br />
en gasfase. Daarom moet bijvoorbeeld met<br />
een tussenkoeler worden gewerkt om de installatie<br />
op de juiste temperatuur en druk te krijgen.” CO 2<br />
-<br />
systemen hebben een hoge werkdruk, benadrukt<br />
hij. En hoewel het natuurlijke koudemiddel niet explosief<br />
en niet giftig is, werkt het wel bedwelmend.<br />
In hoge concentraties kan het bovendien schadelijk<br />
zijn voor de gezondheid. “Daarom wordt nadrukkelijk<br />
aandacht besteed aan veilig werken. Andere<br />
onderwerpen die aan bod komen, zijn bijvoorbeeld<br />
de richtlijn NPR 7601, detectiemethoden, werkvergunningen,<br />
TRA, werkvoorschriften en procedures.”<br />
Officieel STEK-certificaat<br />
Op de eigen CO 2<br />
-installatie met koelcellen en<br />
koelvitrine van Studium in Nijkerk wordt de theoretische<br />
kennis direct in de praktijk gebracht,<br />
vertelt Koelewijn. “Op dezelfde installatie wordt<br />
ook het STEK-examen afgenomen. Bij goede<br />
afronding ontvangen deelnemers een officieel<br />
STEK-certificaat, dat vijf jaar geldig is. Omdat de<br />
opleiding zich richt op installaties boven de 25<br />
kg CO 2<br />
-inhoud, mogen geslaagden aan álle CO 2<br />
-<br />
installaties werken.” ❚<br />
Opleiding<br />
Warmtepomp<br />
Installateur<br />
IN 4<br />
WEKEN<br />
NIEUW!<br />
1 complete training 3 certificaten<br />
6 NOV<br />
Eerstvolgende startdatum<br />
Schrf je snel in<br />
F-Gassen Categorie 2<br />
Vakmanschap Warmtepompen<br />
CO Vakmanschap<br />
studium.nl/warmtepomp<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 79<br />
Naamloos-3 1 <strong>04</strong>-09-<strong>2023</strong> 09:18
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
LICHTE, COMPACTE EN ENERGIE-EFFICIËNTE LUCHT/WATER-WARMTEPOMP VOOR BESTAANDE WONINGEN<br />
DE COMPACTE HYBRIDE COMBINATIE<br />
Van de aroTHERM split en aroTHERM plus monobloc t/m de flexoTHERM en geoTHERM: Vaillant biedt een uitgebreid assortiment warmtepompen<br />
die de hernieuwbare energie uit zon, bodem en buitenlucht efficiënt en energetisch omzetten in huiselijke warmte. Sinds juli is bovendien de<br />
aroTHERM pure lucht/water-warmtepomp beschikbaar. “Met de aroTHERM pure spelen wij in op de groeiende vraag naar hybride opstellingen”,<br />
vertelt Manager Product Management Ronald Mazurel. “Bij de ontwikkeling hebben we niet alleen gefocust op een rendabele verwarming<br />
en compacte vormgeving, maar ook op een eenvoudige en snelle installatie. Daarmee zijn we zowel bewoners als installateurs uitstekend<br />
van dienst.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Vaillant<br />
De aroTHERM pure buitenunit heeft een vloeroppervlak van slechts een halve vierkante meter en is daarmee de kleinste lucht/water-warmtepomp in het assortiment van Vaillant.<br />
De aroTHERM pure buitenunit heeft een vloeroppervlak<br />
van slechts een halve vierkante meter en<br />
is daarmee de kleinste lucht/water-warmtepomp<br />
in het assortiment van Vaillant. “Zowel in eengezinswoningen<br />
als appartementen is de aroTHERM<br />
pure een perfecte oplossing voor iedereen die een<br />
ruimtebesparende maar rendabele warmtepompoplossing<br />
wenst”, aldus Mazurel. “Dankzij het<br />
compacte formaat en met vermogens van 4, 6, 8<br />
en 10 kW (bij een buitentemperatuur van +7°C)<br />
kan voor ieder woningtype een passend hybride<br />
warmtepompsysteem worden ontworpen.”<br />
‘Bij de ontwikkeling hebben we niet alleen<br />
gefocust op een rendabele verwarming en<br />
compacte vormgeving, maar ook op een<br />
eenvoudige en snelle installatie’<br />
Aanzienlijke tijdsbesparing<br />
Met de ontwikkeling sorteert Vaillant voor op de<br />
groeiende vraag naar hybride warmtepompen,<br />
die vanaf 2026 de minimumstandaard zijn voor<br />
woningverwarming. Maar ook op het groeiende<br />
tekort aan technisch geschoold personeel. “Door<br />
80 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
Met de aroTHERM pure speelt Vaillant in op de groeiende vraag naar hybride opstellingen.<br />
te kiezen voor een splitopstelling is de installatie<br />
eenvoudig en snel”, benadrukt Mazurel. “De<br />
‘instap warmtepomp’ bestaat uit een compacte<br />
buitenunit en een eenvoudige binnenunit, waartussen<br />
monteurs met een F-gassendiploma sec<br />
de koudemiddelleidingen hoeven aan te leggen.<br />
De tijdsbesparing die ten opzichte van een monoblocsysteem<br />
wordt behaald, stelt warmtepompmonteurs<br />
in staat om aanzienlijk sneller te installeren.”<br />
Als koudemiddel is gekozen voor R32, dat<br />
een Global Warming Potential (GWP) heeft van<br />
675, vertelt hij. “De warmtepomp haalt zijn energie<br />
(warmte) uit de buitenlucht. Dankzij het gebruik<br />
van R32 vindt zelfs verdamping plaats bij<br />
zeer lage buitentemperaturen tot -25°C.”<br />
Meest voordelige optie<br />
De aroTHERM pure lucht/water-warmtepomp is<br />
perfect te combineren met de compacte ecoFIT<br />
De aroTHERM pure is zeer zuinig, met een<br />
energieklasse A+++ voor verwarming.<br />
pro cv-ketel van Vaillant. “Maar ook ketels van derden<br />
zijn mogelijk”, aldus Mazurel. “In een hybride<br />
opstelling wordt het beschikbare aanbod hernieuwbare<br />
energie optimaal benut. Zo biedt onze<br />
triVAI hybridemanager de mogelijkheid om zowel<br />
de actuele gas- als elektraprijs op te geven. Aan de<br />
hand van de buitentemperatuur berekent de regelaar<br />
vervolgens wat economisch gezien de meest<br />
voordelige optie is: de warmtepomp aanzetten of<br />
de cv-ketel gebruiken voor ruimteverwarming. Zo<br />
kunnen bewoners optimaal besparen op hun energiekosten,<br />
zonder in te leveren op comfort.”<br />
All-electric ready<br />
Naar wens kan het binnendeel van het aroTHERM<br />
pure systeem met of zonder back-up heater geïnstalleerd<br />
worden. “Mét backup heater zijn bewoners<br />
optimaal voorbereid op een all-electric toekomst.<br />
Naast hybride kan de aroTHERM pure ook<br />
als all-electric oplossing worden toegepast in combinatie<br />
met onze uniTOWER pure hydraulische<br />
toren voor warm tapwater. Deze binnenunit is ongeveer<br />
zo groot als een koelkast. Alle benodigde<br />
systeemcomponenten, zoals de warmwaterboiler<br />
en back-upverwarming, zijn al ingebouwd. Dankzij<br />
aan de bovenzijde geplaatste aansluitingen is het<br />
bijzonder praktisch om deze unit direct tegen de<br />
wand te monteren.”<br />
Ook voor warmtapwater<br />
De 190 liter boiler in de uniTOWER pure voorziet<br />
in een betrouwbare warmtapwaterlevering voor<br />
huishoudens tot vier personen, vertelt Mazurel.<br />
“Dankzij het nieuwe totaalconcept kan de boiler<br />
het tapwater ca. 25% sneller verwarmen dan vergelijkbare<br />
systemen. Dit is bijvoorbeeld een voordeel<br />
als mensen achter elkaar onder de douche<br />
springen.” Wonen er meer dan vier mensen in huis<br />
of is simpelweg meer warm water nodig? Dan kan<br />
de aroTHERM pure gecombineerd worden met de<br />
Vaillant uniSTOR warmwaterboilers. “Deze combinatie<br />
met een hydraulische module kan tot 500<br />
liter warm water leveren voor ongeveer acht personen.”<br />
Met de sensoNET app kunnen bewoners hun complete<br />
systeem via de smartphone bedienen. “Hiervoor<br />
zijn alleen de sensoCOMFORT systeemregelaar<br />
en sensoNET gateway nodig”, besluit Mazurel. “Alle<br />
functies kunnen eenvoudig en snel in de app worden<br />
ingesteld, vanaf elke gewenste locatie, waarna<br />
nog grotere besparingen mogelijk worden.” ❚<br />
De unieke eigenschappen<br />
in een notendop<br />
- Zeer zuinig: energieklasse<br />
verwarming A+++<br />
- Uitermate geschikt om te combineren<br />
met een cv-ketel<br />
- Zowel de binnen- als buitenunit hebben<br />
een zeer compact formaat<br />
- Gunstige prijs-/kwaliteitverhouding<br />
- Komt in aanmerking voor de<br />
geldende subsidies<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 81
Maximising Performance for You<br />
HOOGWAARDIGE<br />
EXPANSIEVATEN<br />
GESCHIKT VOOR VERWARMING EN KOELING<br />
SPIROEXPAND ®<br />
Spirotech introduceert veiligheidsexpansievaten voor gesloten warmwater, -verwarmings-,<br />
airconditionings- en koelwatersystemen volgens EN 12828, met membraan om het<br />
water op te vangen en gasvulling met voordrukventiel, inclusief aansluiting voor een<br />
onderhoudseenheid. Nu verkrijgbaar in volumes van 4 tot en met 140 liter.
Hello, is it Gree<br />
you’re looking for?<br />
Maak kennis met Gree Nederland, specialist in impactvolle<br />
airconditioning en duurzame warmtepompen.<br />
Gree Nederland<br />
L.J. Costerstraat 4 5916 PS VENLO Nederland<br />
T +31 (0)77 354 03 41 E info@gree.nl W www.gree.nl
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
BEDRIJF ZET VOL IN OP PARTNERSHIP MET DE INSTALLATEUR<br />
DUURZAME WARMTEPOMPOPLOSSINGEN<br />
VAN EEN WERELDSPELER<br />
Als officieel importeur voor Nederland van Gree vertegenwoordigt Kusters Technische Handelsonderneming al zo'n 30 jaar 's werelds grootste<br />
producent van airconditioners. De reden om voor de gerenommeerde fabrikant van onder meer ook warmtepompen, luchtreinigers en<br />
luchtontvochtigers te kiezen, heeft niet alleen te maken met de uitmuntende kwaliteit van de geleverde producten. Ook de uitgebreide R&Dfaciliteiten<br />
vormen samen met een flinke brok ervaring, expertise en betrouwbaarheid voor Kusters alle reden om met het Chinese bedrijf<br />
zaken te doen. Zeker als het gaat om de warmtepompen van Gree, topproducten die binnen ons land aan een gestage opmars bezig zijn.<br />
Tekst Chris Elbers | Beeld Kusters Technische Handelsonderneming<br />
De Gree Versati warmtepomp is verkrijgbaar als split- of monoblockuitvoering en zowel hybride als all-electric inzetbaar.<br />
Sinds de start in 1911 is Kusters Technische Handelsonderneming<br />
(THO) uitgegroeid tot een veelzijdige<br />
en kundige leverancier van oplossingen<br />
voor schone lucht, koelen en verwarmen. Kwaliteitsproducten<br />
die binnen zowel de woning- als<br />
utiliteitsmarkt worden toegepast en via een uitgebreid<br />
netwerk van erkende installatiebedrijven<br />
hun weg vinden naar de eindgebruiker. Een vooraanstaande<br />
fabrikant waarmee Kusters al zo'n 30<br />
jaar intensief samenwerkt, is Gree Electric Appliances<br />
Inc., een wereldspeler die qua bedrijfsfilosofie<br />
op één lijn ligt met de Venlose onderneming.<br />
84 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN<br />
THEMA<br />
Een voormalige pastorie werd afgelopen voorjaar verduurzaamd met een Gree Versati warmtepomp.<br />
Op het vlak van productoptimalisatie, maar ook<br />
wanneer er verantwoordelijkheid moet worden<br />
genomen richting een beter, duurzamer milieu en<br />
een kwalitatief hoogwaardig leefklimaat.<br />
‘De COP van de nieuwe warmtepompvariant<br />
gaat richting de 5,5’<br />
Hoog rendement<br />
De warmtepompen van Gree sluiten prima aan<br />
bij die ambities. Na de eerdere introductie van<br />
de Versati I en II, is de Versati III inmiddels een<br />
populaire verschijning in het Nederlandse installatielandschap.<br />
Verkrijgbaar als all-electric<br />
splitmodel, monoblock en hybride is de vinding<br />
uitermate geschikt voor het verwarmen en koelen<br />
van woningen en kantoren. En ook het bereiden<br />
van sanitair warm water is voor de Versati III geen<br />
In de gewelven van de oude pastorie werd een<br />
energiezuinige Gree Versati splitwarmtepomp<br />
geplaatst.<br />
enkel probleem. Met de recente introductie van de<br />
Versati IV slaat Gree een nóg duurzamere slag op<br />
het gebied van warmtepomptechnologie. “Gree is<br />
continu bezig met ontwikkelen en innoveren”, zegt<br />
Xander Wiardi, General Manager binnen Kusters<br />
THO. “Daarvan levert het met deze variant andermaal<br />
het bewijs. Met een COP die richting de 5,5<br />
gaat, is het een echte koploper qua rendement. En<br />
dat vertaalt zich in een hogere ISDE-certificering,<br />
hét vereiste om succesvol een beroep te kunnen<br />
doen op de subsidiepot. Vooralsnog is de Versati IV<br />
verkrijgbaar als monoblock. Een splitmodeluitvoering<br />
zit echter in de pijplijn.”<br />
Kennisdeling<br />
De hoge prestaties en betrouwbaarheid van het<br />
Gree-warmtepompprogramma worden door installateurs<br />
en eindgebruikers steeds meer gewaardeerd.<br />
Bij Kusters zijn ze er blij mee. “We streven ernaar<br />
om tegen een marktconforme prijs een kwalitatief<br />
goed product te leveren”, vervolgt Wiardi. “En dat<br />
is met de oplossingen van Gree het geval. Tegelijk<br />
zetten we richting onze afnemers, de installatiebedrijven,<br />
in op een complete ondersteuning, een<br />
vergaande kennisdeling, loyaliteit en daadkracht.<br />
Dat alles zie je terug in onze slogan 'Gezamenlijk<br />
succes door inspanning'. Maar ook in de vorm van<br />
ons dealer portal, de helpdesk, onze technische<br />
dienst en de trainingen die we regelmatig bij ons<br />
op de zaak of op locatie geven. Samen met onze<br />
partners willen we groeien in kennis en kunde. Het<br />
moet win-win zijn. Tegelijk gaan we altijd voor continuïteit<br />
en de lange termijn. Met grote én kleine<br />
installatiebedrijven. Iedereen is bij ons welkom. En<br />
iedereen kan met ons meedoen.” ❚<br />
Samen op weg naar maatwerk<br />
HECO Airco en Elektrotechniek uit Panningen<br />
is al jaren een trouwe partner van Kusters<br />
THO. Zeker op het gebied van airco’s en<br />
warmtepompen herkennen beide bedrijven<br />
elkaar als kwaliteitsbewust. De samenwerking<br />
kreeg onlangs een nieuwe impuls tijdens<br />
de verduurzaming van een oude pastorie in<br />
het Limburgse Neer waarin de karakteristieke<br />
en luxe groepsaccommodatie ‘Aan de Hammermolen’<br />
van opdrachtgever Ria Joosten<br />
Catering en Evenementen gevestigd is. Na<br />
intensief overleg tussen Kusters en HECO installeerde<br />
laatstgenoemde voor de tapwatervoorziening<br />
en vloerverwarming een Versati<br />
splitwarmtepomp met een vermogen van 16<br />
kW. Een perfect passende oplossing die Kusters<br />
uit voorraad leverde. Mede daardoor nam<br />
het traject van opname tot oplevering slechts<br />
twee maanden in beslag.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 85
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
DE HYBRIDE ROUTE<br />
80% GAS BESPAREN MET DE NIEUWSTE<br />
HYBRIDE WARMTEPOMP<br />
Eind vorig jaar bracht Intergas haar nieuwe hybride warmtepomp op de markt: de Xtend. Het is de bedoeling dat dit jaar 30.000 exemplaren<br />
geproduceerd worden. Het is immers onmogelijk om alle huizen in Nederland over te zetten op all-electric, en daarom zet Intergas vol in op<br />
wat zij noemt ‘de hybride route’.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Intergas<br />
Met een hybride warmtepomp kun je tot 80%<br />
van het gas af. De overige 20% is bedoeld voor<br />
warm water en koude periodes. Omdat de technische<br />
ontwikkelingen snel gaan, gelooft Intergas<br />
dat ook daarvoor op termijn een oplossing komt.<br />
“Maar we moeten nu de eerste grote stap zetten”,<br />
zegt Technisch Directeur Peter Cool. Aan die grote<br />
stap draagt de Xtend bij. Dit is de eerste, volledig<br />
door Intergas ontwikkelde warmteoplossing.<br />
De hybride warmtepomp met buitenunit werkt<br />
samen met een hoog rendement cv-ketel voor het<br />
verwarmen van de woning en het bereiden van<br />
warm tapwater. Het elektriciteitsverbruik neemt<br />
toe, maar het gasverbruik neemt drastisch af, wat<br />
een flinke winst oplevert. Goed voor het milieu<br />
en fijn voor je portemonnee.<br />
Winst<br />
Dat je met een warmtepomp flink kunt besparen<br />
op het gasverbruik, toonde Intergas zelf aan als<br />
lid van de stichting Smart Energy Foundation<br />
86 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
(SEF). Zij installeerde bij tweehonderd woningen<br />
een hybride warmtepomp en onderzocht wat het<br />
resultaat was. Daaruit bleek dat er gemiddeld<br />
76% gas werd bespaard, ook al zaten er allerlei<br />
soorten woningen tussen, van nieuw tot oud. Het<br />
gemiddelde bouwjaar was 1977. Behalve op de<br />
warmtepomp is er ook winst te behalen op de radiatoren,<br />
het leidingwerk en de thermostaat. Volgens<br />
Intergas verdient de hybride warmtepomp<br />
zich binnen vier jaar terug, zelfs wanneer het om<br />
een oude woning gaat.<br />
Ingrijpende verbouwing<br />
Voor een all-electric warmtepomp en lage temperaturen<br />
is vaak een fikse verbouwing nodig. Dit<br />
‘Gewone radiatoren kunnen blijven hangen<br />
en ook een nieuwe cv-ketel is niet<br />
per se nodig’<br />
is bij de Xtend niet het geval. Gewone radiatoren<br />
kunnen blijven hangen en ook een nieuwe cvketel<br />
is niet per se nodig. De Xtend werkt prima<br />
in combinatie met de meeste gangbare cv-ketels.<br />
Een externe open verdeler wordt standaard meegeleverd.<br />
De binnenunit heeft bovendien één van<br />
de kleinste formaten in de markt en is dus flexibel<br />
te plaatsen.<br />
Op afstand bestuurbaar<br />
De Xtend is op afstand te bedienen, zodat je de<br />
temperaturen alvast aan kunt passen voordat je<br />
thuiskomt. De verwarming is aan te sturen met de<br />
Intergas Gateway, de Comfort Touch thermostaat<br />
of de Comfort Touch app. En is er een storing?<br />
Eventuele notificaties of storingscodes worden<br />
direct doorgegeven op de display via de app. De<br />
installateur ziet op afstand wat er aan de hand is<br />
via het Service Dashboard en kan ook parameters<br />
op afstand aanpassen.<br />
Overlast voorkomen<br />
En hoe zit het dan met het geluid? Dit kan beperkt<br />
worden door de warmtepomp op de juiste<br />
plek te zetten. Met de Xtend kun je gemakkelijk<br />
leidingslengtes overbruggen, waardoor deze te<br />
plaatsen is op diverse plekken in de tuin of op<br />
een dak. Overigens is de warmtepomp eenvoudig<br />
te installeren en in te regelen. Onder op de Hybrid<br />
Heatpump Control Unit staat een QR-code,<br />
waarmee je als installateur eenvoudig het inregelproces<br />
kunt doorlopen. Het systeem is dan<br />
na installatie in een paar stappen optimaal in<br />
te regelen. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 87
XTEND<br />
DE HYBRIDE<br />
ADD-ON<br />
LUCHT-WATER<br />
WARMTEPOMP<br />
ONTDEK HET NIEUWE<br />
HYBRIDE VERWARMEN<br />
Direct uit<br />
voorraad<br />
leverbaar!<br />
De Intergas Xtend is vanaf nu<br />
leverbaar bij de technische groothandel.<br />
Deze slimme hybride<br />
installatie is niet alleen een<br />
slimme warmte oplossing voor de<br />
consument die graag wil verduurzamen.<br />
Het handzame formaat<br />
en het installatiegemak maken<br />
de Xtend ook heel aantrekkelijk<br />
voor jou als Intergas Xpert.<br />
> Eenvoudige installatie<br />
> Snel in te regelen<br />
> Handzaam formaat<br />
www.intergas.nl
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
'HET GAAT OM DE JUISTE BALANS TUSSEN COMFORT, INVESTERING EN ENERGIEVERBRUIK'<br />
INTEGRATIE VAN LUCHTBEHANDELING EN<br />
WARMTEPOMP: ALLERMINST VANZELFSPREKEND<br />
De traditionele combi van een luchtbehandelingskast en een cv-ketel/waterkoelmachine wordt met de opmars van de directe expansie (DX)<br />
warmtepomp een steeds minder gekozen oplossing. Vooral het prijsaspect zorgt ervoor dat het een-tweetje tussen een WTW-unit enerzijds en<br />
een DX inverter warmtepomp anderzijds steeds populairder wordt. Tóch is de keuze voor een dergelijke installatie niet altijd vanzelfsprekend<br />
en gelden er verschillende aandachtspunten rondom de aanschaf ervan. Harry van Veen, directeur van Horos Klimaattechniek uit Soest,<br />
noemt de belangrijkste.<br />
Tekst Chris Elbers | Beeld Horos Klimaattechniek<br />
Luchtbehandeling met hoog WTW-rendement, DX-warmtepomp en zonnecollector voor McDonald’s.<br />
Sinds 1952 biedt Horos Klimaattechniek een<br />
breed pakket binnenklimaatoplossingen voor<br />
de utiliteit en industrie. Het bedrijf levert vooral<br />
hoogwaardige producten in de luchtbehandeling,<br />
koeling en bevochtiging. Op die gebieden geeft<br />
Horos veelvuldig antwoord op vraagstukken over<br />
het binnenklimaat en industriële toepassingen.<br />
Keuze<br />
De laatste jaren gebeurt dat veelal wanneer de<br />
combinatie tussen een (inverter) warmtepomp en<br />
luchtbehandeling als ultieme oplossing wordt geopperd.<br />
“Met de introductie van de warmtepomp<br />
eind vorige eeuw kiezen vooral kleinere gebruikers<br />
steeds minder voor respectievelijk passieve koeling<br />
middels een koudebron voor de zomer en een water/water-warmtepomp<br />
voor de winter die al dan<br />
niet aan dezelfde bron gekoppeld is”, aldus Van<br />
Veen. “Een prima oplossing, zeker wanneer je de<br />
aanschafprijs van de apparatuur en installatie in<br />
ogenschouw neemt. Je hebt immers geen circuit<br />
voor gekoeld water meer nodig, met alle bijbe-<br />
90 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
Luchtbehandeling met DX-warmtepomp voor Loods 5.<br />
horende appendages zoals buffervaten, pompen<br />
en expansievaten. Daarnaast praat je over een<br />
systeem dat in de meeste gevallen plug and play<br />
wordt geleverd.”<br />
Kanttekening<br />
De switch van waterkoelmachine naar (inverter)<br />
warmtepomp biedt zowel installateurs als eindgebruikers<br />
de nodige pluspunten. Maar het is niet<br />
alles goud wat er blinkt. Met ruim 70 jaar erva-<br />
Plug and play precisieklimaatregeling voor de<br />
papieropslag van Autajon.<br />
‘Een warmtepomp is prijstechnisch een<br />
interessant alternatief voor een omkeerbare<br />
waterkoelmachine’<br />
ring in de bagage zien ze bij Horos namelijk dat in<br />
de markt vaak aan bepaalde zaken voorbij wordt<br />
gegaan. Juist daardoor kunnen comfort en regelbaarheid<br />
– en dus ook de betrouwbaarheid van<br />
de installatie – in het gedrang komen, meent Van<br />
Veen. “Het grote voordeel van een waterkoelmachine<br />
als warmtepomp is dat je de capaciteit ervan<br />
met behulp van een regelklep heel nauwkeurig<br />
modulair kunt regelen van 0 tot 100 procent.<br />
Een DX-warmtepomp kun je ook modulair regelen,<br />
maar pas vanaf ongeveer 25 procent.”<br />
Op de tweede plaats wordt een warmtepomp<br />
altijd uitgelegd op de koelcapaciteit in de zomermaanden.<br />
“Dit betekent dat je in de winter<br />
altijd overcapaciteit hebt, simpelweg omdat dan<br />
het vereiste warmtevermogen kleiner is dan het<br />
koelvermogen dat je 's zomers nodig hebt”, legt<br />
Van Veen uit. “Hierdoor staat een warmtepomp<br />
in de koude maanden in het onderste deel van<br />
zijn regeling te draaien. Er is dan immers minder<br />
vermogen benodigd. Wanneer de gevraagde capaciteit<br />
onder een bepaald niveau komt, schakelt de<br />
warmtepomp uit, met als gevolg dat de lucht in je<br />
gebouw tijdelijk kouder wordt ingeblazen.”<br />
Ten derde moet een warmtepomp in de winter regelmatig<br />
ontdooien. Omdat hierdoor het systeem<br />
zijn cyclus omdraait, kan de inblaastemperatuur<br />
tot onder de 10ºC dalen en ontstaat er tocht. Van<br />
Veen: "Een ongemak dat weliswaar kort duurt,<br />
maar natuurlijk verre van comfortabel is. Als oplossing<br />
kun je de verwarmingscapaciteit opdelen<br />
in meerdere circuits. Een comfortverhogende,<br />
maar tegelijk een meer kostbare aangelegenheid."<br />
Blije eindgebruiker<br />
Het relaas van Van Veen toont aan dat de relatief<br />
goedkope combinatie van een inverter warmtepomp<br />
met een luchtbehandelingskast geen vanzelfsprekendheid<br />
is. Andere oplossingen en opties<br />
zijn ook denkbaar, zo zegt hij. “Daarbij kun je denken<br />
aan een lucht/water-warmtepomp, waarvoor<br />
EIA-subsidie verkregen kan worden. Maar ook de<br />
combinatie van luchtbehandelingskast met een<br />
omkeerbare waterkoelmachine is en blijft mogelijk.<br />
Het gaat erom dat er een juiste balans wordt<br />
gevonden tussen comfort, geldelijke investering<br />
en energieverbruik. En dat kan op verschillende<br />
manieren. De eindgebruiker moet er blij van worden.<br />
Dát staat bij ons voorop.” ❚<br />
ISDE- en EIA-subsidie<br />
Op luchtgekoelde waterwarmtepompen<br />
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
INSTALLATEURS DIE DE ENERGIETRANSITIE OMARMEN<br />
SAMEN WERKEN AAN DUURZAME<br />
VERWARMINGSOPLOSSINGEN<br />
ATAG begon oorspronkelijk als producent van cv-ketels. De roep naar duurzaamheid zorgde ervoor dat de focus steeds meer kwam te liggen<br />
op het verminderen van CO 2<br />
-uitstoot. De warmtepomp kreeg daarin een vooraanstaande rol. Als installateur kun je inmiddels GreenDealer<br />
worden bij ATAG. Je loopt dan voorop op het gebied van duurzame verwarmingsoplossingen.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld ATAG<br />
“Er zijn drie stappen naar duurzaamheid”, stelt Jan<br />
Henk van der Wijk, marketing en communicatie<br />
manager bij ATAG. “Allereerst kun je een ouderwetse<br />
vr-ketel vervangen door een hr-ketel. De tweede<br />
stap is het installeren van een hybride systeem,<br />
waarbij de nieuwe of bestaande cv-ketel en warmtepomp<br />
samenwerken. De derde stap is volledig elektrisch,<br />
waarbij geen gebruik meer wordt gemaakt<br />
van aardgas. Wij bieden al deze producten aan en<br />
ontwikkelen ons steeds verder. Vanzelfsprekend voldoen<br />
al onze producten aan de wet- en regelgeving<br />
en gaan we mee met de ontwikkelingen. Zo zijn op<br />
dit moment alle warmtepompen voorzien van R32<br />
koudemiddel en aan andere koudemiddelenoplossingen<br />
wordt gewerkt.”<br />
Installateurs van ATAG-producten worden Dealers<br />
genoemd. Bij ATAG kennen ze twee typen dealers:<br />
SelectDealers en GreenDealers. De GreenDealers<br />
hebben warmtepompen en andere vormen<br />
van duurzaam verwarmen als specialiteit. ATAG<br />
ondersteunt hen onder de naam ATAG Comfort-<br />
Diensten met programma’s die het installeren<br />
eenvoudiger maken. “Dealers hebben geen contract<br />
bij ons en we verwachten niet van hen dat<br />
ze merkafhankelijk zijn”, maakt Van der Wijk duidelijk.<br />
“We gaan een samenwerking aan waarbij<br />
wij hen voorzien van informatie, gekwalificeerde<br />
leads en ondersteuning, zodat zij onze producten<br />
goed weten te verkopen en installeren.”<br />
Andere manier van installeren<br />
GreenDealers bestaan uit een nieuwe groep installateurs<br />
die zich vooral bezighouden met warmtepompen.<br />
Dit vergt een andere manier van installeren<br />
dan een traditionele ketel en kost meer tijd.<br />
Daar komt bij dat consumenten vaak veel vragen<br />
hebben. “GreenDealers omarmen de energietransitie<br />
en bepalen de toekomst van ATAG”, zegt Van<br />
der Wijk. “Installerend Nederland wordt opgeleid<br />
De warmtepompen van ATAG vind je overal.<br />
om de transitie in goede banen te leiden. Daar<br />
helpen wij graag bij. Er is een enorme vraag naar<br />
warmtepompen en er zijn te weinig installateurs.<br />
Wij helpen om het installeren te versnellen en we<br />
willen mensen enthousiast maken.”<br />
Beheer op afstand en nieuw<br />
trainingscentrum<br />
Om dit voor elkaar te krijgen, biedt ATAG zowel<br />
online als op locatie product- en verkooptrainingen<br />
aan. Daar leert de installateur om een<br />
92 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
Het assortiment ATAG warmtepompen.<br />
warmtepomp te monteren, in bedrijf te stellen<br />
en te onderhouden. In Lichtenvoorde opent op 6<br />
oktober een groot trainingscentrum waar gewerkt<br />
kan worden met fysieke opstellingen. Tot achttien<br />
personen kunnen daar per dag opgeleid worden.<br />
Voor ATAG Dealers zijn deze trainingen gratis.<br />
‘Installerend Nederland wordt opgeleid om<br />
de energietransitie in goede banen te leiden.<br />
Daar helpen wij graag bij’<br />
ATAG GreenDealers laten hun dealerschap met<br />
trots zien.<br />
Naast deze trainingen is een in het oog springend<br />
onderdeel van de ComfortDiensten ATAG ComfortConnect.<br />
Via het ProZone platform is beheer<br />
op afstand en online monitoring van de geplaatste<br />
systemen mogelijk. Hiermee worden installaties<br />
op afstand ingeregeld. Van der Wijk: “Storingen<br />
worden online zichtbaar en als installateur hoef<br />
je minder te rijden. Als je toch op pad moet, weet<br />
je wat er aan de hand is en welke onderdelen je<br />
moet meenemen. Op deze manier versnellen we<br />
de energietransitie.”<br />
Elkaar op weg helpen<br />
Iedere enthousiaste, gediplomeerde installateur<br />
kan ATAG Dealer worden. ATAG wil wel graag<br />
dat je als installateur op de website zet dat<br />
je GreenDealer bent en dat je het assortiment<br />
communiceert. Ook moet je openstaan voor<br />
het ProZone platform en trainingen volgen,<br />
zodat je weet hoe de producten geïnstalleerd<br />
moeten worden. Wanneer gewenst, levert ATAG<br />
gekwalificeerde leads aan haar installateurs.<br />
Consumenten die bij haar komen voor een<br />
warmtepomp, stuurt ze dan door naar haar installateurs.<br />
“We verwachten dat die leads vakkundig<br />
worden opgevolgd, want we willen het<br />
beste voor onze consumenten. Op deze manier<br />
ontstaat er een basis voor een prettige samenwerking<br />
waarbij we elkaar op weg helpen”, aldus<br />
Van der Wijk. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 93
B E K I J K<br />
H I E R<br />
D É R A D I AT O R VA N<br />
D E T O E KO M S T !<br />
STRADA H Y B R I D<br />
MILIEUBEWUST KOELEN & VERWARMEN<br />
MET DÉ WARMTEPOMPRADIATOR<br />
De Strada Hybrid is de ideale combinatie met een warmtepomp voor een duurzame installatie. Deze lage temperatuur<br />
radiator levert de hoogste afgifte voor koelen én verwarmen met het laagste geluidsniveau, door toepassing van het<br />
DBH-systeem. DBH staat voor Dynamic Boost Hybrid, waardoor de radiator niet groter hoeft in combinatie met een<br />
warmtepomp.<br />
Nog geen warmtepompinstallatie? Jaga Hybrid radiatoren laten óók HR-ketels op hun laagste watertemperatuur<br />
werken en dus op hun hoogste rendement behalen. Er wordt direct bespaard op de energierekening en de installatie<br />
is klaar voor een toekomst zonder CV-ketel en CO2-uitstoot. Op elk gewenst moment kan er worden omgeschakeld<br />
naar een installatie met een warmtepomp. Dit kan dan zonder iets aan de radiatoren, de warmtedistributie of de<br />
leidingen te hoeven wijzigen.<br />
Ook behoefte aan ventilatie? De Strada Hybrid kan ook uitgevoerd worden met Oxgen2, een intelligent gestuurde<br />
en energiebesparende ventilatie-unit, waardoor één toestel voor ventilatie, koeling én verwarming zorgt!<br />
LOW-H2O TECHNOLOGIE<br />
VOOR VERWARMING OP LAGE TEMPERATUREN<br />
LAAGSTE GELUIDSNIVEAU<br />
MINDER DAN 30 dB(A)<br />
NOG COMPACTER DANKZIJ DBH<br />
TOT 3X MEER WARMTE AFGIFTE<br />
HR-KETELS PRESTEREN MAXIMAAL<br />
OP HUN LAAGSTE TEMPERATUUR<br />
TOT 9X SNELLERE OPWARMING<br />
DE SNELSTE EN BEST REGELBARE RADIATOR<br />
ENERGIE-EFFICIËNT KOELEN<br />
IN COMBINATIE MET EEN WARMTEPOMP
THEMA WARMTEPOMPEN<br />
BESPAAR ENERGIEKOSTEN MET EEN LUCHT-<br />
EN VUILAFSCHEIDER!<br />
Moderne ketels en componenten zoals warmtewisselaars, driewegkleppen, thermostaatkranen en vloerverwarming zijn gevoelig voor vuil<br />
en lucht. De energiezuinige pompen in cv-ketels en warmtepompen trekken bovendien ijzerhoudende deeltjes (magnetiet) aan, waardoor ze<br />
meer energie gaan verbruiken. Onderzoek en praktijk tonen aan dat met name magnetiet leidt tot een afnemend rendement en – als gevolg<br />
daarvan – hogere energiekosten. Snelle en efficiënte vuil- en luchtverwijdering is daarom van groot belang.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Spirotech<br />
Afhankelijk van druk en temperatuur kan water<br />
meer of minder lucht bevatten. Wanneer het water<br />
in een warmtepomp wordt opgewarmd, komt<br />
lucht vrij in de vorm van microbellen. Deze microbellen<br />
verminderen niet alleen de doorstroming,<br />
maar ook de warmteafgifte. Zo is lucht vaak de<br />
reden waarom een afgiftesysteem niet (helemaal)<br />
opwarmt. Lucht leidt tot bovendien tot allerlei storende<br />
neveneffecten, zoals klaterende geluiden in<br />
leidingen en radiatoren.<br />
‘De belangrijkste oorzaak van vervuiling in<br />
warmtepompinstallaties is corrosie’<br />
Nut en noodzaak van<br />
een luchtafscheider<br />
Uit onderzoek aan de Brunel Universiteit blijkt<br />
bijvoorbeeld dat luchtbellen bij de uitgang van<br />
warmtepompen zeer klein zijn (circa 0.1 mm)<br />
en alleen met een goede microbellenafscheider<br />
zijn af te vangen. Spirotech speelt hierop in met<br />
de SpiroVent luchtafscheider, die de microbellen<br />
direct na de warmtepomp uit het warme<br />
water haalt. Hierdoor kan het water verderop in<br />
De producten van Spirotech besparen energie, verhogen het comfort, voorkomen slijtage en maximaliseren de bedrijfsduur.<br />
96 | INSTALLATIEENBOUW.NL
WARMTEPOMPEN THEMA<br />
Spirotech maakt verwarmings- en koelsystemen efficiënter.<br />
de installatie weer lucht opnemen, waardoor de<br />
luchtbellen na verloop van tijd volledig zullen verdwijnen.<br />
De afgiftesystemen worden dan weer optimaal<br />
verwarmd en de warmtepomp functioneert<br />
weer zo zuinig als mogelijk. De voordelen:<br />
· Nooit meer tussentijds handmatig<br />
ontluchten;<br />
· Afgiftesystemen worden weer<br />
helemaal warm;<br />
· Minder storingen en uitval;<br />
· Binnen 2 tot 4 jaar terugverdiend;<br />
· Tot wel 6% minder gasverbruik,<br />
aangetoond door TNO en Kiwa GASTEC.<br />
Slijtage en storingen door vuil<br />
De belangrijkste oorzaak van vervuiling in warmtepompinstallaties<br />
is corrosie, als gevolg van de reactie<br />
tussen (de lucht in) het water en de ijzerhoudende<br />
onderdelen in de installatie. Vervuiling in<br />
een warmtepompinstallatie bestaat grotendeels<br />
uit magnetiet, dat zeer schadelijk kan zijn. Zo verhindert<br />
opgehoopt en vastzittend magnetiet een<br />
optimale werking van de verwarmingsinstallatie.<br />
Ook veroorzaakt magnetiet overmatige slijtage<br />
en storingen aan kleppen, afsluiters, regelaars,<br />
pompen en andere geavanceerde componenten.<br />
Een duidelijke aanwijzing voor de aanwezigheid<br />
van magnetiet is het zwart kleuren van het installatiewater.<br />
Functie van een vuilafscheider<br />
De vervelende en soms kostbare gevolgen van<br />
vervuiling in het installatiewater kunnen voorkomen<br />
worden met de SpiroTrap magnetische vuilafscheider<br />
van Spirotech. Met deze vuilafscheider<br />
wordt magnetiet extra snel uit het installatiewater<br />
gehaald. Het resultaat is een installatie met<br />
schoon water, die veel minder storingsgevoelig is.<br />
Bovendien functioneert de warmtepomp zo zuinig<br />
mogelijk én verbruikt de pomp aanzienlijk minder<br />
stroom. De voordelen:<br />
· Bescherming van kostbare<br />
installatiecomponenten;<br />
· Ook de kleinste deeltjes worden afgevangen;<br />
· Minder storingen en uitval;<br />
· Binnen 2 tot 4 jaar terugverdiend;<br />
· Tot wel 7,4% minder gasverbruik, aangetoond<br />
door TNO en Kiwa GASTEC.<br />
Perfecte warmtepompafscheider<br />
Liever twee vliegen in één klap slaan? Kies dan<br />
voor de SpiroCombi van Spirotech, die magnetische<br />
vuilafscheiding en microbellen-luchtafscheiding<br />
combineert. De SpiroCombi omvat een robuuste<br />
messing behuizing, een luchtafscheider<br />
voor het verwijderen van circulerende en ingesloten<br />
lucht, een vuilafscheider met afvoerklep voor<br />
een eenvoudige afvoer, een draaiende universele<br />
verbinding voor een eenvoudige plaatsing en positionering<br />
en een sterke en zeer efficiënte magneetmantel<br />
voor het verwijderen van magnetiet<br />
uit het systeemwater. De voordelen:<br />
· Gecombineerd afscheidingssysteem;<br />
· Ook de kleinste deeltjes worden afgevangen;<br />
· Geen afsluiters of bypass nodig;<br />
· Vuil kan afgevoerd worden als de installatie<br />
in bedrijf is;<br />
· Constante, lage drukval.<br />
Over Spirotech<br />
Spirotech maakt verwarmings- en koelsystemen<br />
efficiënter. Het familiebedrijf heeft meer dan 60<br />
jaar ervaring in het ontwikkelen van oplossingen<br />
voor het verwijderen en voorkomen van ophopingen<br />
van lucht en vuil in verwarmings- en koelsystemen.<br />
De producten besparen energie, verhogen<br />
het comfort, voorkomen slijtage en maximaliseren<br />
de bedrijfsduur. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 97
HET GOED EN VEILIG AFDICHTEN VAN LINEAIRE<br />
VOEGEN EN DOORVOERINGEN VRAAGT OM KENNIS<br />
Een gebouwbrand is niet te voorkomen. Ook het veiligste gebouw ter wereld kán in vlammen opgaan. “Voorkomen is beter dan genezen, gaat<br />
helaas niet altijd op voor gebouwbranden”, weet Nick Haring, business developer voor Fire Protect en Luchtdicht <strong>Bouw</strong>en bij Bostik. “Wel<br />
kunnen we de gevolgen van een brand zo klein mogelijk maken. Zorgvuldige brand- en rookcompartimentering is hiervoor essentieel. Zowel<br />
in woon- als utiliteitsgebouwen, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor de lineaire voegen en doorvoeringen.” Onder de naam Fire<br />
Protect biedt Bostik een compleet assortiment gecertificeerde producten die verspreiding van vlammen, rook en giftige dampen door voegen<br />
en doorvoeringen doeltreffend ondervangen.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Bostik<br />
Bostik Fire Protect productgamma.<br />
Het belang van compartimentering<br />
Om de noodzaak van compartimentering te begrijpen,<br />
is het belangrijk om te weten dat meer<br />
dan de helft van de mensen die omkomen bij een<br />
brand, zich niet in de ruimte bevonden waar de<br />
brand uitbrak. Bovendien vallen de meeste slachtoffers<br />
niet door de brand zelf, maar door de rook<br />
die zich razendsnel door het pand verspreidt. “Het<br />
<strong>Bouw</strong>besluit eiste lange tijd dat gebouwen in<br />
brand- en rookcompartimenten werden ingedeeld<br />
om brand- en rookuitbreiding te beperken”, weet<br />
Haring. “Een constructie die 30 minuten vlamdicht<br />
was, moest ook 60 minuten rookwerend<br />
zijn. In de praktijk bleek deze verplichting echter<br />
niet afdoende, omdat koude of matig warme<br />
rook onvoldoende werd geweerd. In juli 2021 is<br />
daarom de norm NEN6075 aangescherpt in de<br />
NEN6075:2020, die heel specifiek focust op de<br />
rookdichtheid van constructieonderdelen en scheidende<br />
bouwdelen. Hierdoor wordt niet alleen de<br />
overslag van vlammen, maar ook van rook en<br />
98 | INSTALLATIEENBOUW.NL
giftige dampen doeltreffend gestopt. Als gevolg<br />
hiervan kunnen bewoners en medewerkers veilig<br />
vluchten, worden eigendommen beschermd en<br />
krijgt de brandweer voldoende tijd om haar werk<br />
te doen.”<br />
De brand- en rookcompartimentering is verplicht<br />
in woongebouwen, om te voorkomen dat vlammen,<br />
rook en giftige dampen van de ene naar de<br />
andere woning kunnen overslaan. “Maar ook utiliteitsgebouwen<br />
moeten – afhankelijk van hun afmeting,<br />
functie en inhoud – over een juiste branden<br />
rookcompartimentering beschikken.”<br />
In de praktijk getest<br />
In navolging van de constructie van de brand- en<br />
rookwerende scheidingen, moet nadrukkelijk aandacht<br />
worden besteed aan de lineaire voegen en<br />
doorvoeringen. Want alleen als zij over een juiste<br />
brand- en rookveilige afdichting beschikken, kan<br />
de verspreiding van vlammen, rook en giftige dampen<br />
doeltreffend worden gestopt. “Met lineaire<br />
voegen bedoelen wij de constructievoegen tussen<br />
brandscheiding en plafond, brandscheiding en<br />
muur of brandscheiding en kozijn”, duidt Haring.<br />
“Om deze voegen veilig af te dichten, zijn producten<br />
en systemen nodig die aan de EN 1366-4 voldoen.”<br />
Bostik beschikt over een uitgebreid gamma<br />
producten die in overeenstemming zijn met deze<br />
norm. “Al onze producten zijn in praktijksituaties<br />
getest door een gecertificeerd onafhankelijk laboratorium,<br />
in verschillende constructies en in vele<br />
voegbreedtes. De resultaten van deze tests staan<br />
in classificatie- en testrapporten, die vrij gedownload<br />
kunnen worden van onze website.”<br />
Polymeerkit of schuim<br />
Een uniek product voor het afdichten van lineaire<br />
voegen is de Bostik FP 403 Fireseal Hybrid<br />
polymeerkit, die getest en gecertificeerd is voor<br />
Applicatie van de Bostik FP 4<strong>04</strong> Fire Retardant<br />
PU Foam.<br />
Bostik Fire Protect testopstelling in het laboratorium van Peutz.<br />
‘Al onze producten voldoen aan van<br />
EMICODE ® EC1 Plus en zijn goed geschikt<br />
voor BREEAM-projecten’<br />
gebruik met horizontale en verticale voegen,<br />
aansluitvoegen, houten en stalen kozijnen, steenachtige<br />
ondergronden en alle metalstudtoepassingen.<br />
In sommige uitvoeringen zijn zelfs voegen<br />
tot 60 mm breed mogelijk, vertelt Haring. Bovendien<br />
is de kit eenvoudig overschilderbaar. “Populair<br />
is ook onze FP 4<strong>04</strong> Fire Retardant PU Foam,<br />
die succesvol getest is op stenen wanden vanaf<br />
70 tot 200 mm dik. Daarmee is dit product ook<br />
zeer geschikt voor prefab bouwers en afbouwers.”<br />
Toch kunnen deze producten niet zomaar toegepast<br />
worden, benadrukt hij. “Een goed product<br />
alleen is geen garantie voor een goede branden<br />
rookwerende voeg. Hiervoor moeten exact de<br />
juiste producten op de juiste manier, in de juiste<br />
diktes én op de juiste posities worden toegepast.<br />
Daarom is het belangrijk om al in de engineeringsfase<br />
de classificatierapporten van de gewenste<br />
producten op te vragen. Komen product- en projectclassificaties<br />
overeen? Is een product geschikt<br />
voor de betreffende wand- of vloerdikte? En hoe<br />
breed mogen de horizontale en verticale voegen<br />
maximaal zijn?” Om hierin te adviseren en ondersteunen,<br />
komt Bostik graag zo vroeg mogelijk bij<br />
de relevante stakeholders aan tafel. “Zo kunnen<br />
wij fouten en dure noodgrepen voorblijven en de<br />
veiligheid in het gebouw naar het allerhoogste<br />
niveau brengen.”<br />
Brandwerende doorvoeringen<br />
In navolging van de lineaire voegen vraagt Haring<br />
ook aandacht voor de brandwerende doorvoeringen<br />
in het brand- en rookcompartiment. Want ook<br />
op dit vlak is nog veel terrein te winnen, merkt<br />
hij. “Helaas zien we nog te vaak dat – wanneer<br />
meerdere doorvoeringen voor bijvoorbeeld elektriciteitskabels<br />
en leidingen gemaakt moeten<br />
worden – alle doorvoeringen in één hoekje worden<br />
gepropt. Dat lijkt misschien efficiënt, maar<br />
komt de brand- en rookveiligheid absoluut niet<br />
ten goede. In dit geval is namelijk geen goede en<br />
veilige afdichting meer mogelijk.” Doorvoeringen<br />
moeten vaak ten minste 3 cm van elkaar en uit de<br />
wand worden voorzien, benadrukt hij. “Bovendien<br />
is ook hier de juiste productselectie essentieel.<br />
Immers moet het product geschikt zijn voor het<br />
betreffende constructiemateriaal. Daarnaast moeten<br />
bijvoorbeeld de juiste schroeven voor de juiste<br />
toepassing worden gebruikt.”<br />
Ook voor CLT<br />
Ook voor het afdichten van doorvoeringen in<br />
brand- en rookcompartimenten biedt Bostik een<br />
uitgebreid gamma producten, die succesvol volgens<br />
de EN 1366-3 zijn getest. “Wat ons productgamma<br />
uniek maakt, is dat wij naast stenen wanden<br />
en vloeren ook gecertificeerde oplossingen<br />
bieden voor Cross-Laminated Timber (CLT). Naast<br />
opschuimende kitten (acrylaat en grafiet) bestaat<br />
ons assortiment uit verschillende diktes steenwolplaten,<br />
pipe collars, pipe wraps, putty cords en<br />
mortels waarmee niet alleen de brand- en rookveiligheid<br />
wordt geborgd, maar ook aanzienlijk<br />
sneller gewerkt kan worden. Al onze producten<br />
voldoen aan EMICODE ® EC1 Plus en zijn goed geschikt<br />
voor BREEAM-projecten. In een persoonlijk<br />
gesprek lichten wij de mogelijkheden graag verder<br />
toe.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 99
BRANDSTOF BIEDT DE MEEST NATUURLIJKE MANIER VAN VERWARMEN<br />
HOUT IS GOUD<br />
Al ruim een halve eeuw richt Schiedel Metaloterm uit Middelburg zich op de ontwikkeling en productie van hoogwaardige en innovatieve<br />
rookgasafvoersystemen. De producten van het bedrijf (onderdeel van Standard Industries) worden op vele manieren ingezet. Onder meer<br />
binnen de scheepsbouw, voedingsmiddelensector, utiliteitsbouw en industrie. Maar ook voor haarden en kachels in woningen. Toepassingen<br />
die qua duurzaamheid en rendement het best presteren wanneer ze gestookt worden met hout. Simpelweg omdat dat de meest natuurlijke<br />
manier van verwarmen is.<br />
Tekst Chris Elbers | Beeld Schiedel Metaloterm<br />
De ESP-10 deeltjesfilter, die tot wel 95 procen van<br />
alle fijnstofdeeltjes uit de houtrook filtert.<br />
Een inbouwhaard of houtkachel vormt in de woonomgeving<br />
niet alleen een fraaie blikvanger, maar<br />
is ook een element dat zorgt voor een optimaal<br />
comfort, gezelligheid en geborgenheid. Bovendien<br />
kan het gestookt worden met de duurzaamste<br />
biobrandstof die er bestaat: hout. “Juist dát<br />
gegeven maakt inbouwhaarden en houtkachels<br />
bij uitstek geschikt om als bijverwarming in te zetten.<br />
Vooral in combinatie met Metaloterm AT, een<br />
schoorsteen van zéér hoge kwaliteit, kun je niet<br />
veiliger stoken”, zegt Maico Snijder, die als voormalig<br />
eigenaar van een haardenspeciaalzaak de<br />
wereld van de schoorsteen als zijn broekzak kent.<br />
Sinds <strong>2023</strong> is hij als sales director Benelux binnen<br />
Schiedel Metaloterm actief. Een functie waarin<br />
zijn ruime expertise en ervaring prima van pas komen<br />
bij het vertalen van klantwensen naar een<br />
passende technische oplossing. “Duurzaamheid<br />
en klimaatbescherming zijn voor ons allemaal<br />
van zeer groot belang. Iedereen, zowel fabrikant<br />
als consument, heeft de verantwoordelijkheid om<br />
zorgvuldig te zijn met wélke energiebronnen we<br />
gebruiken en hóe we die gebruiken. In het kader<br />
van de geformuleerde klimaatdoelen, is het zaak<br />
om te kiezen voor natuurlijke hernieuwbare brandstoffen.<br />
Hout is er daar één van.”<br />
Gigantische winsten<br />
De inzet van hout als brandstof levert Europa -<br />
en dus ook de wereld - gigantische winsten op.<br />
“Om te beginnen reduceer je door het gebruik van<br />
brandhout miljoenen tonnen CO 2<br />
”, aldus Snijder.<br />
“Tegelijkertijd is het een belangrijk hulpmiddel<br />
bij het voorkomen van broeikasgassen.” Om beide<br />
doelen te bereiken, geldt wél de voorwaarde<br />
dat de consument gebruik maakt van moderne<br />
technieken. Oude apparatuur moet dus worden<br />
vervangen. “Met de huidige techniek kan de efficiency<br />
van kachels worden verhoogd tot wel 95 procent,<br />
terwijl daarnaast de uitstoot in vergelijking<br />
met oude, inefficiënte kachels met 95 procent kan<br />
worden verlaagd. Neem de Sirius houtkachel die<br />
we binnenkort ook beschikbaar stellen voor de Nederlandse<br />
markt. Daarmee behaal je bijvoorbeeld<br />
Het superveilige Metaloterm AT, ontworpen voor<br />
‘alle temperaturen’ die tijdens het stoken van hout<br />
kunnen ontstaan.<br />
al 83 procent efficiëntie”, legt Snijder uit. “Verder<br />
is het belangrijk dat alleen droog hout van de<br />
hoogste kwaliteit wordt gebruikt. Daarbij is hardhout<br />
beter geschikt om te stoken dan zachthout.<br />
Zachthout is namelijk harsachtig en kent een aanzienlijk<br />
kortere brandduur.”<br />
100 | INSTALLATIEENBOUW.NL
Een eerste indruk van de Sirius houtkachel, binnenkort beschikbaar in de Benelux.<br />
Maico Snijder, sales director bij Schiedel<br />
Metaloterm Benelux.<br />
‘Het gebruik van<br />
hout als brandstof<br />
levert gigantische<br />
winsten op’<br />
Voordelen<br />
Maar er is meer dat hout tot de meest natuurlijke<br />
en meest duurzame brandstof maakt. Hout<br />
is ook een hernieuwbare grondstof die dezelfde<br />
hoeveelheid CO 2<br />
verbrandt als dat er vrijkomt<br />
door natuurlijke ontbinding of tijdens de groei<br />
uit de atmosfeer wordt afgevangen. Tevens heeft<br />
brandhout een hoge energiewaarde. Neem bijvoorbeeld<br />
eikenhout, dat een resterend houtvochtgehalte<br />
heeft van ongeveer 15 tot 20 procent<br />
en een calorische waarde die kan oplopen<br />
tot 4,2 kWh per kilogram. Last but not least staat<br />
hout bekend om de lage emissiefactor. “De invloed<br />
van luchtvervuiling op onze gezondheid en<br />
ons milieu is dermate groot dat deze, na klimaatverandering,<br />
de op een na grootste zorgfactor<br />
voor het milieu is”, vertelt Snijder. “Hout verlaagt<br />
de mate van luchtvervuiling aanzienlijk. In vergelijking<br />
met andere energiebronnen heeft het<br />
namelijk een lage emissiefactor en een zeer lage<br />
primaire energiecoëfficiënt van 0,2. En voor de<br />
fijnstofdeeltjes die vervolgens nog uit de houtkachel<br />
kunnen komen, kan men gebruikmaken<br />
van onze zeer efficiënte ESP-10 deeltjesfilter,<br />
geschikt voor houtkachels tot 10 kWh. Daarna<br />
blijft er eigenlijk bijna niets meer over<br />
aan luchtvervuiling.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 101
WAALWIJK SCHOENENKWARTIER<br />
HET HELE JAAR DOOR EEN COMFORTABEL BINNENKLIMAAT<br />
ONZICHTBAAR COMFORT BIJ SCHOENENKWARTIER<br />
Vorig jaar opende het vernieuwde Schoenenkwartier: een schoenenmuseum en innovatief kenniscentrum in het centrum van Waalwijk.<br />
Het museum is gevestigd in het voormalige Krophollercomplex, een rijksmonumentaal pand uit de jaren ’30. Door de renovatie en<br />
uitbreiding onderging het een flinke verduurzamingsslag. Het duurzaam verwarmen van het pand was een belangrijk uitgangspunt. Van<br />
Dijnsen <strong>Installatie</strong>techniek installeerde een WKO-systeem, gekoppeld aan meerdere warmtepompen. Jaga Climate Designers leverde de<br />
afgiftesystemen op LTV.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Jaga<br />
Het Schoenenkwartier is een schoenenmuseum en innovatief kenniscentrum in het centrum van Waalwijk.<br />
Jaga is leverancier van een breed assortiment aan<br />
radiatoren en binnenklimaatoplossingen. Bij het<br />
Schoenenkwartier was een goed binnenklimaat<br />
Jaga levert ook de Mini Canal Hybrid, die perfect<br />
werkt in combinatie met een warmtepomp.<br />
belangrijk vanwege de kunstcollectie schoenen.<br />
Ook moest er rekening gehouden worden met de<br />
grote glazen pui bij de entree. Deze zorgt voor ontzettend<br />
veel licht, maar grote glaspartijen zorgen<br />
ook voor tocht en kou en daarmee voor warmteverlies.<br />
André Nuijten, verkoopadviseur van Jaga:<br />
“Door de grote glazen gevel tot aan de grond, was<br />
traditionele vloerverwarming geen verstandige<br />
keuze. Vloerverwarming heeft hier namelijk te<br />
weinig capaciteit om de koudeval tegen te gaan.<br />
Vandaar dat wij de Mini Canal adviseerden: een<br />
vloerinbouwoplossing met slechts een hoogte<br />
van negen centimeter. Ondanks de minimale afmetingen<br />
is de Mini Canal een krachtige hoofdverwarming<br />
die gebruik maakt van lage temperatuurverwarming.<br />
Hierdoor is hij uitermate geschikt<br />
in combinatie met de warmtepompen die hier<br />
geïnstalleerd zijn. Onder het rooster van de Mini<br />
Canal zit onze unieke Low-H2O warmtewisselaar,<br />
die zorgt voor een supersnelle en hoge warmteafgifte.<br />
Hierdoor beperkt de Mini Canal de koudeval<br />
en brengt hij de lucht opgewarmd de ruimte in.”<br />
Volledig geïntegreerd<br />
Naast het beperken van de koudeval had de keuze<br />
voor de Mini Canal ook esthetische redenen. Het<br />
Schoenenkwartier is onderdeel van een monumentaal<br />
pand, waardoor het belangrijk was om<br />
in het bouwkundig ontwerp zo min mogelijk af<br />
te wijken van de originele staat. Dankzij de minimale<br />
inbouwhoogte van de Mini Canal was het<br />
mogelijk om deze in het museum in de vloer te<br />
bouwen. De vloerinbouwoplossing is onder meer<br />
langs de lange wand in de entreehal geplaatst.<br />
Hierbij zijn meerdere Mini Canals aan elkaar<br />
gekoppeld, waardoor er één systeem van een<br />
behoorlijke lengte is geplaatst. De convectoren<br />
zijn volledig uit het zicht, zodat het open karakter<br />
102 | INSTALLATIEENBOUW.NL
SCHOENENKWARTIER WAALWIJK<br />
De Mini Canal is een vloerinbouwoplossing met een maximale warmteafgifte.<br />
van het museum niet belemmerd wordt. Nuijten:<br />
“Zelfs het binnenwerk van het toestel is nauwelijks<br />
te zien. Het enige wat nog opvalt, is het rooster,<br />
maar hierin kunnen wij maatwerk bieden dankzij<br />
de ruime keuze in afwerkingen en designstijlen.<br />
Bij het Schoenenkwartier is er gekozen voor een<br />
oprolbaar aluminium naturel vloerrooster, geheel<br />
in stijl bij de vloer en kozijnen. De Mini Canals zijn<br />
zo volledig in het nieuwe interieur van het museum<br />
geïntegreerd.”<br />
Naast de Mini Canals zijn er ook drie vrijstaande<br />
Mini radiatoren geplaatst, op plaatsen waar een<br />
vloerinbouwoplossing niet mogelijk was. Deze vrijstaande<br />
radiatoren hebben een minimale hoogte,<br />
zodat het zicht niet belemmerd wordt. Net als de<br />
Mini Canal beschikt de vrijstaande Mini over de<br />
‘We adviseerden een krachtige<br />
hoofdverwarming met een hoogte van<br />
slechts negen centimeter’<br />
Low-H20 technologie met supergeleidende en<br />
ultrasnelle warmtewisselaar voor een lager energieverbruik<br />
en maximale warmteafgifte.<br />
Ook verkoelen met Mini<br />
Canal Hybrid<br />
Een andere oplossing van Jaga om koude én<br />
warmte van grote glasoppervlakken te beperken,<br />
is de Mini Canal Hybrid. Bij deze vloerinbouwoplossing<br />
wordt de Low-H2O warmtewisselaar<br />
gecombineerd met Dynamic Boost Hybrid, wat<br />
zorgt voor een maximale warmteafgifte én Light<br />
(niet-condenserende) Cooling in combinatie met<br />
een warmtepomp. Deze nieuwe vorm van vloerverwarming<br />
en -koeling zorgt zo snel voor de juiste<br />
temperatuur. De inbouwoplossing heeft slechts<br />
een hoogte van 14,5 cm en is zeer geschikt voor<br />
appartementen of als renovatie-oplossing voor bestaande<br />
convectorputten. De Mini Canal Hybrid<br />
heeft een standaard L-kader, maar is ook beschikbaar<br />
met een Z-kader oplegraam voor een mooie<br />
afwerking bij renovaties of houten vloeren. ❚<br />
Vloerverwarming was geen goede keuze door de grote glazen gevel.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 103
GRONINGEN CERTE<br />
GOED KLIMAAT, HOOG COMFORT<br />
Het Martini Ziekenhuis in Groningen is een topklinisch opleidingsziekenhuis voor basis- en complexe zorg. Binnen dit ziekenhuis heeft Certe een<br />
laboratorium voor Klinische Chemie ondergebracht. Dit laboratorium doet onderzoek naar lichaamsvloeistoffen zoals bloed, urine, ontlasting<br />
of sperma. Ook voert ze diverse testen uit, zoals glucose- of waterstofademtesten. Onderzoeken die bijvoorbeeld nodig zijn om de oorzaak<br />
van een ziekte vast te stellen of om te controleren of een behandeling aanslaat. “Onder andere als gevolg van de coronapandemie is het aantal<br />
onderzoeken flink uitgebreid”, weet Johnny Wilthof, hoofd bedrijfsbureau bij Nijburg Klimaattechniek en Solid Air Climate Ceilings. “Een inpandige<br />
uitbreiding was noodzakelijk en werd mogelijk door alle ondersteunende functies naar een leegstaand pand aan de Paterswoldseweg 8<strong>04</strong><br />
in Groningen te verhuizen.”<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Nijburg Industry Group<br />
Alle kantoren op de eerste tot en met vierde verdieping zijn voorzien van klimaatplafonds, die zowel in de verwarming, koeling als ventilatie voorzien.<br />
Om het oude kantoorpand geschikt te maken<br />
voor zijn nieuwe functie, waren ingrijpende maatregelen<br />
nodig, vertelt Wilthof. “Zo zijn de gevels<br />
aangepast en is het pand van binnen grotendeels<br />
gestript en opnieuw ingedeeld.” In opdracht van<br />
SPIE Building Solutions leverde en installeerde<br />
Nijburg Klimaattechniek de ventilatiesystemen<br />
voor alle verdiepingen, terwijl Solid Air Climate<br />
Ceilings instond voor de klimaatplafonds en inductie<br />
units. Beide bedrijven maken onderdeel uit<br />
van de Nijburg Industry Group.<br />
Gelijkmatige temperatuurverdeling<br />
“Alle kantoren op de eerste tot en met vierde<br />
verdieping zijn door ons voorzien van klimaatplafonds,<br />
die zowel in de verwarming, koeling als<br />
ventilatie voorzien”, vertelt Wilthof. “Groot voordeel<br />
van klimaatplafonds is het hoge comfort.<br />
Door het watergevoerde plafondsysteem stroomt<br />
koud water voor de koeling en warm water voor de<br />
verwarming van de ruimte. De temperatuuroverdracht<br />
gebeurt grotendeels met behulp van straling,<br />
waardoor de kantoren op een gelijkmatige<br />
(constante) temperatuur gehouden worden. Doordat<br />
er geen (koude) lucht meer de ruimte in wordt<br />
geblazen, worden tochtklachten slim ondervangen.”<br />
In totaal leverde Solid Air Climate Ceilings<br />
1.850 m 2 metalen klimaatplafondpanelen, met<br />
een afmeting van 600 x 1.800 mm per paneel.<br />
Behaaglijke werken<br />
verblijfsomgeving<br />
Voor de bedrijfskantine op de begane grond is<br />
gekozen voor inductie units (type OKNI 300),<br />
1<strong>04</strong> | INSTALLATIEENBOUW.NL
CERTE GRONINGEN<br />
De producten van Solid Air Climate Ceilings passen bij de comfortbehoeften van de eindgebruiker, de technische eisen van een gebouw en de esthetische wensen<br />
van de architect.<br />
die een grotere ventilatiecapaciteit aankunnen<br />
dan de klimaatplafonds. Wilthof: “De OKNI 300<br />
inductie units zijn geschikt voor systeemplafonds,<br />
verdekte plafonds en plafonds met doorzaktegels<br />
met een nominale waarde van 300 mm. Maar<br />
ook voor vaste plafonds. Net als onze klimaatplafonds<br />
voorzien de units in de gewenste ventilatie,<br />
koeling én verwarming. De systemen staan<br />
garant voor een behaaglijke en gezonde werk- en<br />
verblijfsomgeving, een hoge energie-efficiëntie,<br />
minimale onderhoudskosten en uitgebreide architectonische<br />
mogelijkheden.”<br />
Voor het Certe kantoorgebouw zijn 34 inductie<br />
units geleverd, die de grote voordelen van lucht<br />
én water combineren. “De inductie units zijn in<br />
één lijn parallel aan de gevel aangebracht en via<br />
een luchtkanalensysteem gekoppeld aan de luchtbehandelingskast.<br />
Waterzijdig zijn de units gekoppeld<br />
aan het gkw- en cv-traject.”<br />
Strakke planning,<br />
zorgvuldige afstemming<br />
De grootste uitdaging in het project was de planning,<br />
vertelt Wilthof. “Om de korte doorlooptijd<br />
‘Doordat er geen<br />
(koude) lucht meer<br />
de ruimte in wordt<br />
geblazen, worden<br />
tochtklachten slim<br />
ondervangen’<br />
te halen, waren diverse disciplines gelijktijdig op de<br />
verdiepingen aan het werk. Dit vroeg om een strakke<br />
planning en een zorgvuldige afstemming. Elke week<br />
stond een bouwoverleg gepland. Bovendien was<br />
de interne logistiek complex. De gevel was volledig<br />
voorzien van steigers, waardoor alle materialen via<br />
de centrale entree en liften naar de juiste ruimtes gebracht<br />
moesten worden. Om dit mogelijk te maken,<br />
hebben wij bijvoorbeeld speciale karren aangeschaft<br />
om de klimaatplafondpanelen te vervoeren.”<br />
In totaal leverde Solid Air Climate Ceilings 1.850 m 2 metalen klimaatplafondpanelen, met een afmeting van<br />
600 x 1.800 mm per paneel.<br />
Sinds 1986 hanteert Solid Air Climate Ceilings de<br />
hoogste standaard voor comfortbeleving in woonen<br />
werkomgevingen. Dit doet zij door het leveren<br />
van duurzame systemen op het gebied van klimaatplafonds,<br />
inductie units en hybride plafonds.<br />
Solid Air blijft zichzelf uitdagen om deze hoogste<br />
standaard te handhaven, door producten te ontwikkelen<br />
die passen bij de comfortbehoeften van de<br />
eindgebruiker, de technische eisen van een gebouw<br />
en de esthetische wensen van de architect. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 105
SAMENWERKINGSINITIATIEF GIDST<br />
WONINGEIGENAREN NAAR DE OPTIMALE<br />
VLOER- EN VLOERVERWARMINGSOPLOSSING<br />
Wanneer woningeigenaren op zoek zijn naar een nieuwe vloer, start het oriëntatieproces bijna altijd online. Een surfrondje op het web levert<br />
immers snel en gemakkelijk de nodige informatie op. Over de vloer zélf, maar ook over de mogelijkheden en onmogelijkheden van vloerverwarming,<br />
een component die rondom de aanschaf van een nieuwe vloer steeds vaker wordt toegepast. Tijdens nieuwbouwprojecten, maar ook als een<br />
bestaande woning naar de maatstaven en het wensenpakket van deze tijd wordt gerenoveerd. De hieronder vermelde case bevestigt dat.<br />
Tekst Chris Elbers | Beeld Informatiecentrum Parket en Vloerverwarming<br />
Met de wens om in zijn wat oudere en van een<br />
houten constructievloer voorziene woning een<br />
nieuwe vloer én vloerverwarming aan te brengen,<br />
bracht een woningeigenaar op internet op<br />
beide vlakken het aanbod in kaart. Tijdens de<br />
zoektocht belandde hij al snel op www.parketenvloerverwarming.nl,<br />
de website van het Informatiecentrum<br />
Parket en Vloerverwarming, een onafhankelijk<br />
platform waar consumenten, bouwers,<br />
‘De vloer brengt letterlijk en figuurlijk warmte<br />
in onze woning’<br />
installateurs en designers terecht kunnen voor<br />
uiteenlopende informatie over de combinatie<br />
van houten parketvloeren en vloerverwarming.<br />
“Hier zag de woningeigenaar niet alleen welke<br />
vloerverwarmingssystemen er allemaal bestaan,<br />
maar kreeg hij ook inzicht in welke van deze<br />
systemen gecombineerd kunnen worden met<br />
een houten afwerkvloer”, zegt Sietse Stad, unit<br />
Eiken parketvloer gelegd in een Hongaarse puntpatroon met een wenge bies. (Beeld: Marc Dorleijn fotografie)<br />
106 |<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL
manager bij JK Vloerverwarming uit Ede. “Uiteindelijk<br />
kwam hij via het platform terecht bij Martijn<br />
de Wit Vloeren, een parketvloerspecialist bij<br />
hem in de regio.”<br />
Deskundig advies<br />
Aansluitend bracht de woningeigenaar een<br />
bezoek aan het bedrijf in het Noord-Hollandse<br />
Schagen. Na een plezierige en professionele<br />
ontvangst werd hij door de specialisten<br />
van Martijn de Wit Vloeren uitvoerig<br />
bijgepraat over de beschikbare houtsoorten<br />
en legwijzen. ❯<br />
Informatiecentrum<br />
Parket en Vloerverwarming<br />
In de markt bestaan de nodige onduidelijkheden<br />
over de combinatie van parket en vloerverwarming.<br />
Voor producenten van houten<br />
vloeren, leveranciers van parket en vloer afwerkmiddelen<br />
en leveranciers van vloerverwarmingssystemen<br />
reden om met elkaar de samenwerking<br />
te zoeken. Het resultaat daarvan komt<br />
tot uiting via het Informatiecentrum Parket en<br />
Vloerverwarming. De organisatie heeft een speciale<br />
website ontwikkeld waarop uitvoerige informatie<br />
gevonden kan worden over parket en<br />
vloerverwarming. Het portaal (www.parketenvloerverwarming.nl)<br />
is toegankelijk voor en ingedeeld<br />
naar verschillende doelgroepen: consumenten,<br />
parketspecialisten, bouwers, designers<br />
en installateurs. Binnen het platform zijn onder<br />
meer ruim 200 parketspeciaalzaken uit geheel<br />
Nederland actief. Zij werken nauw samen met<br />
vloerverwarmingsspecialisten en leveranciers<br />
van vloerafwerkingsmiddelen, zoals egalines,<br />
lijmen, lakken en oliën.<br />
Parketvloeren zijn verkrijgbaar in diverse patronen. Hier een speciaal verouderd vlechtpaneel in eiken.<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 107
Een traject dat resulteerde in de keuze voor<br />
een extra brede, samengestelde vloer met een<br />
toplaag van eiken. Maar daar bleef het niet<br />
bij. De onderneming diende hem ook van een<br />
deskundig advies over alle mogelijkheden op<br />
het gebied van vloerverwarming. “Hieruit bleek<br />
dat over de houten constructievloer bijvoorbeeld<br />
een fermacell ® vloersysteem geplaatst zou kunnen<br />
worden”, vervolgt Stad. “Het gaat hierbij<br />
om een warmte- en geluidsisolerende droge<br />
dekvloer. Na het aanbrengen hiervan kan hierin<br />
door ons een vloerverwarmingssysteem worden<br />
aangebracht. Een specialisme dat wordt gecombineerd<br />
met het op correcte wijze afdichten van<br />
de leidingen, het aanbrengen van een vlakke<br />
egalinelaag en het installeren hiervan op de<br />
houten vloerconstructie.”<br />
Warmte in de woning<br />
Nadat de keuze voor zowel de vloer als vloerverwarming<br />
was gemaakt, ging het soepel en snel.<br />
Binnen een tijdsbestek van slechts één ochtend<br />
was de fermacell ® gipsvezel dekvloer ingefreesd.<br />
Direct daarna kon worden gestart met het dichten<br />
van de leidingen en het egaliseren van de<br />
vloer. Hierna volgde het leggen van de fraaie<br />
houten vloer. Het resultaat: een zeer tevreden<br />
klant die bijzonder in zijn nopjes was over de<br />
gemaakte keuze en de gehanteerde aanpak.<br />
“De vloer brengt letterlijk en figuurlijk warmte<br />
in onze woning”, zo luidde het eindoordeel van<br />
de woningeigenaar. “Dankzij de goede samenwerking,<br />
de jarenlange ervaring en een ruime<br />
Direct sfeer en warmte met brede eiken delen op ingefreesde vloerverwarming. (Beeld: Marc Dorleijn fotografie)<br />
specifieke expertise hebben het Informatiecentrum<br />
Parket en Vloerverwarming, Martijn de Wit<br />
Vloeren, JK Vloerverwarming en James Hardie<br />
Netherlands ons verzekerd van een prachtige en<br />
comfortverhogende oplossing waarvan we nog<br />
vele jaren plezier zullen hebben.” ❚<br />
James Hardie Netherlands<br />
Het vanuit Wijchen opererende James Hardie<br />
Netherlands houdt zich bezig met de<br />
productie en levering van gipsvezelplaten en<br />
vloerelementen onder de merknaam fermacell<br />
® , het hoogwaardige alternatief voor gipskartonplaten<br />
en natte dekvloeren. De unieke<br />
afbouwplaat van gipsvezel is een duurzaam<br />
geproduceerd plaatmateriaal dat een superieure<br />
brandwerendheid, akoestische isolatie<br />
en slagvastheid combineert.<br />
De fermacell ® vloerelementen zijn ingefreesd en voorzien van vloerverwarming. Vervolgens zijn de sleuven<br />
dichtgesmeerd, is de vloer geëgaliseerd en is de houten afwerkvloer geplaatst. (Beeld: James Hardie Netherlands)<br />
JK Vloerverwarming<br />
Het in Ede gevestigde JK Vloerverwarming<br />
richt zich al zo'n 27 jaar op het adviseren,<br />
ontwikkelen, produceren en installeren van<br />
oplossingen op het gebied van afgiftesystemen<br />
met lagetemperatuurverwarming en<br />
hogetemperatuurcomfortkoeling. Kwaliteiten<br />
die het bedrijf maken tot dé specialist<br />
in vloerverwarming voor zowel nieuwe als<br />
bestaande woningen en utiliteitsgebouwen.<br />
De onderneming werkt door heel het land<br />
met gespecialiseerde medewerkers: de basis<br />
voor complete ontzorging én topkwaliteit.<br />
Tegelijk onderhoudt JK Vloerverwarming<br />
een intensieve samenwerking met gekwalificeerde<br />
parketspecialisten. Daarbij worden<br />
de verschillende mogelijkheden en uitvoeringen<br />
qua vloer en vloerverwarming nauwgezet<br />
op elkaar afgestemd. Ongeacht of het<br />
gaat om het leggen van een gloednieuwe<br />
houten vloer of het installeren van een efficiënt<br />
vloerverwarmingssysteem, elke klant<br />
is verzekerd van een hoogwaardige en duurzame<br />
oplossing die tot in de puntjes aan de<br />
verwachtingen voldoet.<br />
108 | INSTALLATIEENBOUW.NL
Kies bewust voor<br />
- duurzame energie<br />
- een schoner milieu<br />
- producten op maat<br />
Natuurlijk HOROS voor een verantwoord klimaat!<br />
Horos ontwikkelt sinds 1953 producten voor de meest uiteenlopende<br />
klimaatinstallaties in gebouwen. Altijd op zoek naar pasklare<br />
oplossingen op het gebied van comfort en prestatieverbetering,<br />
blijven wij onze producten innoveren voor nu en in de toekomst.<br />
een<br />
verantwoorde<br />
keuze<br />
Wij adviseren u graag op het gebied van:<br />
- Warmtepompen<br />
- Koeling<br />
- Luchtbehandeling<br />
- Bevochtiging<br />
- Datacentra<br />
- Optimalisatie en verduurzaming van bestaande installaties<br />
R&D medewerkers garanderen dat u een verantwoorde<br />
en duurzame keuze maakt.<br />
+31 (0)35 603 90 60 | www.horos.nl
STEUNGREPEN IN ZWART: COMFORT,<br />
WELZIJN EN DESIGN VOOR IEDEREEN<br />
De Delabie groep, expert in toegankelijke en sanitaire producten voor publieke ruimten, breidt haar Be-Line ® assortiment uit met een nieuwe<br />
afwerking in mat zwart. Vanaf nu zijn ook de steungrepen volledig in het zwart verkrijgbaar.<br />
Tekst Rob Buchholz |<br />
Beeld Delabie<br />
De esthetische vormgeving wordt gekenmerkt door strakke, onopvallende lijnen.<br />
De Be-Line ® steungrepen en douchezitjes nemen<br />
het stigmatiserend aspect van toegankelijk gemaakt<br />
sanitair weg voor mensen met een tijdelijk,<br />
gedeeltelijk of definitief verlies van mobiliteit.<br />
Deze innovatieve producten maken sanitaire<br />
voorzieningen zowel aangenaam als toegankelijk.<br />
Hun esthetische vormgeving wordt gekenmerkt<br />
door strakke, onopvallende lijnen die op natuurlijke<br />
wijze opgaan in de ruimte.<br />
Ga voor volledig zwart<br />
De verschillende afwerkingen zorgen voor een visueel<br />
contrast met de muur en passen zich aan<br />
alle soorten interieurstijlen aan. Voor een ‘Total<br />
BLACK look’ maken deze grepen het BLACK SPI-<br />
RIT assortiment compleet, dat reeds elektronische<br />
kranen, zeepverdelers, toiletpapierhouders, kledinghaken<br />
en handendrogers, maar ook wastafels,<br />
toiletten en urinoirs omvat. Dit elegante assortiment<br />
in zwart ondersteunt de opwaardering van<br />
sanitair in publieke ruimten. Het sanitair wordt<br />
vandaag de dag immers beschouwd als uithangbord<br />
voor instellingen.<br />
Veiligheid en welzijn<br />
Zoals alle toegankelijkheidsproducten van Delabie<br />
biedt dit Be-Line ® gamma ook tien jaar garantie.<br />
De grepen zijn geschikt voor iedereen: het<br />
110 | INSTALLATIEENBOUW.NL
Het sanitair wordt vandaag de dag beschouwd als uithangbord voor instellingen.<br />
gedeeld gebruik van de sanitaire ruimte is aangenamer<br />
en geeft elke gebruiker een gevoel van<br />
welzijn en comfort.<br />
Zwart, ook stijlvol in<br />
publieke ruimten<br />
Zwart is tijdloos en een vaste waarde die een<br />
stijlvolle uitstraling geeft aan het sanitair en<br />
zorgt voor een retro- en industriële sfeer. Dela-<br />
Zwart is tijdloos, geeft een stijlvolle uitstraling en<br />
zorgt voor een retro- en industriële sfeer.<br />
bie weet dat er specifieke producten ontworpen<br />
moeten worden die bestand zijn tegen intensief<br />
gebruik en die eenvoudig te reinigen zijn. Dit om<br />
een optimale hygiëne te garanderen voor alle gebruikers.<br />
Daarom koos Delabie ervoor om tevens<br />
een assortiment sanitaire toestellen te ontwikkelen<br />
in RVS 3<strong>04</strong> met een afwerking in mat zwart<br />
Teflon ® . Deze nieuwe wastafels, toiletten en urinoirs<br />
beantwoorden zowel aan de zwarte trend<br />
in sanitaire voorzieningen als aan de vereisten<br />
voor openbare gebouwen.<br />
Teflon ®<br />
Teflon ® of PTFE is een materiaal dat bestand is<br />
tegen chemische producten. Dit is hetzelfde materiaal<br />
dat wordt gebruikt voor pannen en kookpotten<br />
in de keuken. Sanitaire voorzieningen (wastafel,<br />
toilet, urinoir) worden echter niet blootgesteld<br />
aan dezelfde belasting als een pan in de keuken<br />
(hoge temperaturen, gebruik van snijdend materiaal<br />
zoals een mes), waardoor de zwarte afwerking<br />
langer intact zal blijven. Bovendien heeft Teflon ®<br />
een beperkte grip. Kalkaanslag, de belangrijkste<br />
vijand van zwarte kleur, zal zich dus moeilijk kunnen<br />
vasthechten. Bijgevolg worden het onderhoud<br />
en de reiniging van uw sanitaire toestellen<br />
vereenvoudigd.<br />
German Design Award<br />
Het FINO design urinoir in RVS met afwerking<br />
in mat zwart Teflon ® is inmiddels bekroond met<br />
'Deze innovatieve<br />
producten<br />
maken sanitaire<br />
voorzieningen zowel<br />
aangenaam als<br />
toegankelijk'<br />
een Special mention tijdens de German Design<br />
Award <strong>2023</strong>. Deze prijs, toegekend door de<br />
jury van experts van de Duitse Raad van Design,<br />
staat binnen de wereld van designwedstrijden<br />
gekend als één van de meest erkende<br />
ter wereld en heeft een gedegen reputatie opgebouwd.<br />
Jaarlijks worden diverse designproducten<br />
beoordeeld en geselecteerd voor hun<br />
individuele vernieuwende bijdrage. Dit FINO<br />
design urinoir weegt niet veel en is eenvoudig<br />
te plaatsen. De verborgen hevel is ideaal voor<br />
gebruik in publieke ruimten zoals restaurants,<br />
scholen of kantoren.<br />
Ook de TEMPOFLUX 3, een zelfsluitende toiletkraan<br />
met directe spoeling, viel in de prijzen. Dit<br />
product won de Muuuz International Awards<br />
2022 in de categorie Interieuruitrusting. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 111
Stop lekkende toiletten in publieke<br />
ruimten dankzij het DELABIE direct<br />
spoelsysteem zonder reservoir<br />
het beste in<br />
vloerverwarming<br />
+ vloerkoeling =<br />
klimaatvloeren<br />
Waterbesparing: antileksysteem,<br />
« intelligente » automatische spoeling<br />
(het spoelvolume past zich aan in functie<br />
van het gebruik)<br />
Doeltreffendheid: krachtige spoeling steeds<br />
beschikbaar<br />
De nieuwe betrouwbare<br />
partner voor al uw projecten<br />
met klimaatvloeren.<br />
Uw project<br />
is onze zorg.<br />
Klimaatvloeren Nederland bv<br />
De Corridor 16 F<br />
3621 ZB Breukelen<br />
0346 - 725 994<br />
info@klimaatvloerennederland.nl<br />
Hygiëne: bacteriegroei voorkomen<br />
door afwezigheid van stilstaand water,<br />
automatische spoeling zonder manueel<br />
contact, periodieke spoeling elke 24h<br />
na het laatste gebruik<br />
Gemakkelijke installatie: voorgemonteerd<br />
zelfdragend voorwandsysteem met<br />
aanpasbare en moduleerbare waterdichte<br />
inbouwdoos (spoelsysteem ook beschikbaar<br />
zonder voorwandsysteem)<br />
Comfort: gevraagde spoeling (drukknop)<br />
of automatische spoeling na vertrek van de<br />
gebruiker (zonder manueel contact)<br />
www.klimaatvloerennederland.nl<br />
Meer informatie op delabiebenelux.com<br />
Adv_Klimaatvloeren_95x267mm.indd 1 05-06-<strong>2023</strong> 09:14
STEKERBAAR INSTALLEREN | THE CITY POST ZWOLLE | ZONNEPANELEN AANSLUITEN
NIEUW: VIVARES HCL VAN LEDVANCE<br />
VOOR EFFECTIEVE WERKPLEKCONCEPTEN IN KANTOREN<br />
VIVARES HCL brengt biologisch effectief<br />
licht – human centric lighting – naar<br />
kantoortuinen en hele verdiepingen.<br />
Het bootst de natuurlijke veranderingen<br />
in het daglicht zeer nauwkeurig na, wat<br />
aantoonbaar de prestaties, het welzijn en<br />
de tevredenheid van alle medewerkers<br />
ten goede komt. Bovendien biedt het<br />
innovatieve IoT-lichtmanagementsysteem<br />
potentiële energie- en CO 2 -besparingen<br />
tot 80% in vergelijking met conventionele<br />
technologie.<br />
EFFECT BEWEZEN<br />
Met behulp van een gecertificeerd algoritme<br />
bootst VIVARES HCL, in combinatie met<br />
BIOLUX HCL-armaturen, de natuurlijke<br />
veranderingen in daglicht tot 95% na. Zelfs<br />
in donkere kamers voelt de verlichting aan<br />
alsof u buiten zit. Het zorgt voor maximale<br />
concentratie in de ochtend en ontspanning<br />
in de avond. Verschillende studies hebben<br />
het effect van identiek gesimuleerd daglicht<br />
bewezen.<br />
De resultaten variëren van twee uur extra<br />
effectieve werktijd per maand tot een<br />
productiviteitsstijging van 4,5% en een<br />
jaar lang langer personeelsbehoud.<br />
Tegelijkertijd daalt het foutenpercentage<br />
met 2% en het ziekteverzuim met 1%<br />
(bron: AT Kearney, Quantified benefits of<br />
Human Centric Lighting, 2015).<br />
COMFORTABEL LICHTBEHEER<br />
OP KANTOOR<br />
VIVARES HCL kan een groot aantal HCLlichtbronnen<br />
en -sensoren per besturingseenheid<br />
aansluiten, waardoor het ideaal is<br />
voor open kantoren of verdiepingen. Naast<br />
de human centric lighting functie biedt het<br />
systeem, dat beschikbaar is als een zeer<br />
compatibele DALI- of draadloze Zigbeeversie,<br />
alle andere voordelen van het<br />
innovatieve VIVARES IoT-lichtmanagementsysteem.<br />
Het is comfortabel voor installateurs<br />
en gebruikers en creëert optimale lichtomstandigheden<br />
voor alle gedefinieerde eisen.<br />
Bovendien biedt het potentiële energie- en<br />
CO 2 -besparingen tot 80% in vergelijking<br />
met armaturen met fluorescentielampen.<br />
Dankzij de optionele clouddiensten van<br />
VIVARES kan de efficiëntie nog verder<br />
worden verhoogd.<br />
GEAVANCEERDE HULPMIDDELEN,<br />
PERSOONLIJK ADVIES<br />
Lichtplanning, preconfiguratie, inbedrijfstelling<br />
en onderhoud tijdens de werking<br />
verlopen snel en eenvoudig dankzij goed<br />
ontworpen tools zoals het VIVARES-portaal<br />
en de VIVARES-app. Heeft u vragen over<br />
VIVARES, dan helpt het team deskundigen<br />
u graag (benelux@ledvance.com).<br />
Scan voor meer informatie<br />
de QR code of kijk op<br />
benelux.ledvance.com/vivares
INHOUD<br />
Een snelle en feilloze assemblage van woonunits én installaties 116<br />
The City Post: snel en stekerbaar geïnstalleerd 118<br />
Zonnepanelen aansluiten? 120<br />
Versneld naar een InstallQ-erkenning 122<br />
116 118<br />
120 122<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 115
ELEKTROTECH<br />
EEN SNELLE EN FEILLOZE ASSEMBLAGE<br />
VAN WOONUNITS ÉN INSTALLATIES<br />
Arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa zijn van grote waarde voor de Flevolandse economie en samenleving. Met name in de Noordoostpolder,<br />
Dronten en Zeewolde wonen en werken relatief veel arbeidsmigranten en de verwachting is dat dit aantal alleen maar zal toenemen.<br />
Om ook de nieuwe arbeidsmigranten goed en veilig onderdak te bieden, moet op korte termijn fatsoenlijke huisvesting gerealiseerd<br />
worden. Een handschoen die aannemer Van den Nagel Modulaire <strong>Bouw</strong>, installateur Elektrend, specialist in stekerbaar installeren Attema en<br />
assemblagebedrijf RKwadraat gezamenlijk hebben opgepakt. Recent hebben de bedrijven negentig comfortabele en functionele woonunits<br />
opgeleverd in Zeewolde, die in slechts enkele maanden zijn geprefabriceerd en geassembleerd.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Attema<br />
Aan de Bosruiterweg in Zeewolde pronken drie<br />
nieuwe woonblokken met elk dertig comfortabele<br />
en functionele modulaire woonunits. De<br />
woonunits zijn opgebouwd uit drieënhalve containerunit<br />
van 3 bij 12 meter en tot drie lagen<br />
hoog gestapeld. “De units zijn volledig geprefabriceerd<br />
op de productielocatie van Van den Nagel<br />
Modulaire <strong>Bouw</strong> in Barneveld”, vertelt Michel<br />
Boekweit, projectmanager bij Attema. “Hierdoor<br />
hoefden zij op de bouw slechts nog gekoppeld<br />
en afgewerkt te worden. Ons Installeren 2.0 concept<br />
sluit hier naadloos bij aan en maakte een<br />
snelle en feilloze assemblage van alle elektrotechnieken<br />
mogelijk.”<br />
Snelle montage,<br />
eenvoudig handwerk<br />
Verantwoordelijk voor de elektrotechnische installaties<br />
in de migrantenwoningen is Elektrend, dat in<br />
Zeewolde haar eerste stappen in 100% stekerbaar<br />
installeren zette. “In het verleden hebben wij al<br />
stekerbare verlichtingstechnieken toegepast”, vertelt<br />
Hans van den Brink, eigenaar van Elektrend.<br />
“We waren dus al bekend met de voordelen van<br />
stekerbaar installeren, zoals een snelle montage,<br />
eenvoudig handwerk en minimale faalkosten. Voordelen<br />
die in dit project zelfs noodzakelijk waren om<br />
de haalbaarheid en maakbaarheid te garanderen.<br />
Maar waar moesten we beginnen?” Via groothan-<br />
del Robri kwam Elektrend in contact met Attema,<br />
dat de complete stekerbare engineering heeft verzorgd.<br />
“Attema had op dat moment net haar Installeren<br />
2.0 concept gelanceerd en alle componenten<br />
op voorraad liggen”, vertelt Van den Brink. “Op<br />
basis van mijn installatietekeningen heeft zij exact<br />
in kaart gebracht welke installatiedozen waar geïnstalleerd<br />
moesten worden, met welke kabeltypes<br />
en kabellengtes. Vervolgens heeft RKwadraat de<br />
technische assemblage van de prefabs verzorgd.”<br />
Compleet pakket<br />
Het installeren 2.0 concept in Zeewolde betreft<br />
alle E-technieken in de woningen. Vanaf de Click-<br />
De woonunits zijn opgebouwd uit drieënhalve containerunit van 3 bij 12 meter en tot drie lagen hoog gestapeld.<br />
116 | INSTALLATIEENBOUW.NL
ELEKTROTECH<br />
mate NXT groepenkasten t/m de AK2 kabeldozen,<br />
brandwerende hollewanddozen, verlichtingspunten,<br />
rookmelders, internetaansluitingen en<br />
voeding voor de elektrische verwarming en inclusief<br />
alle koppelsnoeren, vertelt Boekweit: “Alleen<br />
de voedingskabel vanaf de hoofdmeterkast naar<br />
de onderverdelers in de appartementen is traditioneel<br />
uitgevoerd.” Alle technieken zijn al in de<br />
fabriek van Van den Nagel Modulaire <strong>Bouw</strong> in de<br />
containerunits aangebracht. “In de opstartfase heb<br />
ik hiervoor drie arbeidskrachten ingezet, maar in<br />
principe zijn twee monteurs voldoende”, benadrukt<br />
Van den Brink. “Samen kunnen zij twintig tot dertig<br />
containers per week installeren.” De monteurs hebben<br />
achtereenvolgens de gaten geboord, de kabels<br />
naar het plafond getrokken en de stopcontacten en<br />
centraaldozen bevestigd. “De voedingskabels zijn<br />
hier in rolletjes naast gehangen en op de projectlocatie<br />
naar de volgende unit geleid en ingeplugd.<br />
Net voor de oplevering zijn alle systeemplafonds<br />
bevestigd, waarna ook de verlichting op de centraaldozen<br />
is aangesloten.”<br />
‘Het zijn echt<br />
woningen<br />
voor en door<br />
arbeidsmigranten<br />
geworden’<br />
Het installeren 2.0 concept in Zeewolde betreft alle E-technieken in de woningen. Vanaf de Click-mate NXT<br />
groepenkasten t/m de AK2 kabeldozen, brandwerende hollewanddozen, verlichtingspunten, rookmelders,<br />
internetaansluitingen en voeding voor de elektrische verwarming en inclusief alle koppelsnoeren.<br />
Installeren wordt assembleren<br />
Anno <strong>2023</strong> wordt het steeds moeilijker om<br />
technisch geschoold personeel te vinden, met<br />
voldoende kennis om elektrische installaties<br />
aan te leggen, aan te sluiten en in bedrijf te<br />
stellen, merkt Van den Brink. “Installeren 2.0<br />
speelt hier perfect op in. Uitgangspunt is namelijk<br />
dat monteurs niet meer met een schroevendraaier<br />
of met hun handen bij de draden<br />
hoeven te komen. In plaats hiervan hoeven de<br />
technieken slechts nog geassembleerd te worden.”<br />
Dit biedt mogelijkheden om met lager<br />
geschoold personeel en arbeidsmigranten te<br />
werken, waarvoor ook in dit project is gekozen.<br />
“Het zijn echt woningen voor en door arbeidsmigranten<br />
geworden.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 117
ELEKTROTECH<br />
VOORMALIG POSTSORTEERCENTRUM WORDT DUURZAAM MULTI-TENANT KANTOORGEBOUW<br />
THE CITY POST:<br />
SNEL EN STEKERBAAR GEÏNSTALLEERD<br />
Naast het station van Zwolle, aan de Westerlaan staat al decennialang een imposant gebouw dat tot halverwege de jaren ’90 in gebruik was<br />
als postsorteercentrum. Op initiatief van DC Vastgoed wordt het gebouw nu getransformeerd tot The City Post; een ‘high-end’ kantoorgebouw<br />
waar mensen en organisaties kunnen ondernemen, ontmoeten, samenwerken en netwerken. Zowel tijdens het ontwerp als de bouw staan de<br />
BREEAM-NL ‘Excellent’ certificeringscriteria centraal. Bovendien moet het bedrijfsverzamelgebouw straks Paris Proof functioneren.<br />
Tekst Lieke Bousema | Beeld Isolectra<br />
De uitvoering van project The City Post is opgedeeld<br />
in fases. Net voor de zomer is fase 1 opgeleverd,<br />
dat de transformatie en verduurzaming<br />
van de laagbouw betreft. De werkzaamheden<br />
zijn uitgevoerd door Aannemersbedrijf Bramer in<br />
samenwerking met Weever Sloopwerken, Façadis<br />
Gevelbouw, Inteco en De Groot <strong>Installatie</strong>groep.<br />
“In opdracht van DC Vastgoed hebben wij de casco<br />
installaties voor de diverse verdiepingen gemaakt”,<br />
vertelt René van der Zwaag, Projectleider bij De<br />
Groot <strong>Installatie</strong>groep. “Van werktuigbouwkundige<br />
installaties tot sprinklerinstallaties, elektra-installaties,<br />
brandmeldinstallaties en toegangscontrolesystemen<br />
en inclusief bijbehorende regeltechnieken.<br />
Bovendien zijn wij verantwoordelijk voor de uitvoering<br />
van diverse huurderswensen.”<br />
Stekerbaar installeren<br />
De laagbouw is voor zijn nieuwe functie volledig<br />
gestript, vertelt Van der Zwaag. “Alleen het betoncasco<br />
is overeind gebleven. Ruim twee jaar<br />
geleden zijn alle oude installaties uit het gebouw<br />
verwijderd en zijn een nieuw trafostation en een<br />
nieuwe hoofdverdeelkast geplaatst. Vervolgens<br />
zijn wij in september 2022 gestart met de aanleg<br />
van de gebouwgebonden installaties, die in een<br />
In de laagbouw zijn klimaatplafonds geïnstalleerd,<br />
waarin een stroompunt voor de bewegingssensor en<br />
het armatuur aangebracht moest worden.<br />
zeer korte doorlooptijd gemonteerd moesten worden.<br />
We konden ons geen fouten of vertragingen<br />
permitteren. Daarom hebben wij heel bewust gekozen<br />
voor stekerbaar installeren met Isolectra.”<br />
“We werken steeds vaker met jonge(re) krachten en inleners. Een onfeilbaar systeem biedt in dat geval uitkomst.”<br />
Early adopter<br />
De Groot <strong>Installatie</strong>groep en Isolectra kunnen<br />
terugvallen op een lange en hechte relatie. Sterker<br />
nog: De Groot <strong>Installatie</strong>groep was één van<br />
de early adopters van stekerbaar installeren met<br />
Wieland, dat volgens Van der Zwaag dé oplossing<br />
biedt voor de korte doorlooptijden én personele<br />
uitdagingen in de bouw. “We werken steeds vaker<br />
met jonge(re) krachten en inleners. Een onfeilbaar<br />
systeem biedt in dat geval uitkomst”, vertelt<br />
hij. Collega en Werkvoorbereider/Engineer Mick<br />
Loohuizen vult hem aan: “Door stekerbaar te installeren,<br />
hoeven monteurs niet meer met hun<br />
handen bij de draden te komen. In plaats hiervan<br />
118 | INSTALLATIEENBOUW.NL
ELEKTROTECH<br />
“We konden ons geen fouten of vertragingen permitteren. Daarom hebben wij heel bewust gekozen voor stekerbaar installeren met Isolectra.”<br />
hoeven zij slechts te assembleren. Dankzij verschillende<br />
connectorkleuren en duidelijke coderingen<br />
worden aansluitfouten voorkomen.”<br />
Ruim 1.300 sensoren<br />
In The City Post is Isolectra in eerste instantie<br />
benaderd voor de stekerbare verlichting en sensoren.<br />
“In de laagbouw zijn Inteco klimaatplafonds<br />
geïnstalleerd, waarin een stroompunt voor de<br />
bewegingssensor en het armatuur aangebracht<br />
moest worden”, vertelt Loohuizen. “We hebben<br />
Isolectra gevraagd om hier een oplossing voor uit<br />
te werken.” Yannick Boertje, Key Accountmanager<br />
bij Isolectra: “Wij hebben een stekerbaar systeem<br />
voor één verdieping uitgewerkt, die vervolgens<br />
eenvoudig doorgezet kon worden naar de andere<br />
verdiepingen.” In totaal zijn via groothandel Technische<br />
Unie ruim 1.300 sensoren geleverd, vertelt<br />
hij. “Gekozen is voor de nieuwe DACO DALI-2 bewegingssensoren,<br />
die via stekerbare verbindingen<br />
gekoppeld zijn aan de verlichtingsarmaturen. Hier-<br />
In The City Post is Isolectra in eerste instantie benaderd voor de stekerbare verlichting en sensoren.<br />
‘Dankzij verschillende connectorkleuren<br />
en duidelijke coderingen worden<br />
aansluitfouten voorkomen’<br />
bij is gebruik gemaakt van een gescheiden Wieland<br />
GST18i3 ® koppelsnoer voor de voeding en Wieland<br />
BC14i2 ® DALI-koppelsnoer voor de DALI-sturing. En<br />
ook voor het doorlussen van de armaturen is gebruik<br />
gemaakt van Wieland koppelsnoeren.”<br />
Geprefabriceerde sensoren<br />
Ook in de gangen is alle verlichting aangesloten<br />
met behulp van het Wieland GST18 ® -systeem, vertelt<br />
Loohuizen. “Bovendien zijn aluminium klapgoten<br />
(wandgoten) toegepast van Bi Select, waarin<br />
om de 1.800 mm een Wieland 230 Volt verdeelblok<br />
zit. Hiermee worden straks de werkplekken<br />
gevoed.” Tot slot leverde Isolectra hoogwaardige<br />
bewegingssensoren van B.E.G. inclusief Wieland<br />
GST snoeren, waardoor deze plug-and-play gekoppeld<br />
konden worden in de Wieland GST installatie.<br />
Nu de laagbouw is opgeleverd, is De Groot <strong>Installatie</strong>groep<br />
gestart met de calculaties voor de hoogbouw,<br />
waar op dit moment de stripsloop en asbestverwijdering<br />
plaatsvinden. Ook in deze fase maakt<br />
De Groot <strong>Installatie</strong>groep graag weer gebruik van<br />
de stekerbare technieken van Isolectra. Wordt ongetwijfeld<br />
vervolgd. ❚<br />
BOUWINFO<br />
Opdrachtgever<br />
DC Vastgoed<br />
Architect<br />
De Architekten Cie (exterieur) en<br />
Fokkema & Partners (interieur)<br />
Aannemer<br />
Aannemersbedrijf Bramer<br />
Sloopwerken<br />
Weever Sloopwerken<br />
Gevelbouw<br />
Façadis Gevelbouw<br />
<strong>Installatie</strong>s<br />
De Groot <strong>Installatie</strong>groep<br />
Klimaatplafonds<br />
Inteco<br />
Stekerbare technieken<br />
Isolectra<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 119
ELEKTROTECH<br />
ZO BEPAAL JE DE CAPACITEIT VAN DE VERDEELINRICHTING<br />
ZONNEPANELEN AANSLUITEN?<br />
Of het nu is om kosten te besparen bij hoge gasprijzen, het duurzame imago te laden of onafhankelijk te willen zijn van het steeds vollere elekriciteitsnet:<br />
steeds meer particulieren en bedrijven kiezen voor zonnepanelen als alternatieve energiebron. Bij Elektro Internationaal neemt<br />
het aantal klanten dat zonnepanelen wil koppelen aan nieuwe en bestaande verdeelpanelen zienderogen toe. En daarmee ook de vragen vanuit<br />
de markt over hoe dat veilig te doen.<br />
Tekst en beeld | Elektro Internationaal<br />
Dirk Blom, Verkoopleider Utiliteit bij Elektro Internationaal<br />
ziet dat steeds meer installateurs<br />
de kennis in huis hebben om dat op een verantwoorde<br />
manier te doen. “Maar helaas zijn er nog<br />
steeds partijen die onvoldoende op de hoogte zijn<br />
van wat er nodig is om PV in te koppelen op een<br />
bestaande verdeler”, vertelt hij. “En een eindklant<br />
moet toch blind kunnen varen op het advies dat<br />
hij krijgt. Wat we wel tegenkomen, is dat een<br />
klant het dak vol wil leggen met zonnepanelen.<br />
De gangbare gedachte is dan vaak ‘ik heb een<br />
63A aansluiting, ik gebruik 63A en daar is het<br />
railsysteem van mijn verdeelkast op uitgelegd.<br />
Dus ik leg voor 63A PV op het dak. Aansluiten<br />
op de verdeelinrichting en draaien maar’. Scope<br />
12, de brandrisico-inspectie van zonnepanelen,<br />
steekt daar dan een stokje voor. Die schrijft voor<br />
dat je de 63A die je gebruikt, moet optellen bij<br />
de 63A van de zonnepanelen die je gaat inkoppelen.<br />
In dat geval moet je verdeelinrichting dus<br />
qua zwaarte uitgelegd zijn op 125A. Een misvatting<br />
die we daarbij nog wel eens tegenkomen, is<br />
dat de hoofdschakelaar dan ook verzwaard moet<br />
worden. Maar dat is natuurlijk onzin. De netaansluiting<br />
verandert immers niet. Je voegt alleen een<br />
andere energiebron toe.”<br />
Optellen van stromen<br />
“In de particuliere stoppenkast is het zeker verstandig<br />
om aan het optellen te slaan”, aldus<br />
Blom. “Maar in grotere installaties is het vooral<br />
handig om te weten wáár in de verdeler de PV<br />
wordt ingekoppeld, want dat bepaalt waar precies<br />
de stromen komen te lopen. Als voorbeeld gebruiken<br />
we wel eens een slang die is aangesloten op<br />
een regenpijp. Stel je zet daar nog een slang op.<br />
De regenpijp kan maar een bepaalde hoeveelheid<br />
‘Wie zijn blik naar de toekomst richt, kan een<br />
verdeler beter iets zwaarder uit laten voeren<br />
om eventuele uitbreidingen op te vangen’<br />
water aan. Maar als je het slim aansluit, kan al het<br />
water gewoon weg. Grote installaties worden door<br />
ons vanuit dat principe uitgedacht. Anders zouden<br />
er verdeelpanelen worden gefabriceerd met<br />
een onbehoorlijk groot vermogen of extra zware<br />
(en prijzige) componenten, terwijl dat in de praktijk<br />
niet nodig is.”<br />
Bepalen van de capaciteit<br />
Het bepalen van de benodigde zwaarte of capaciteit<br />
van een verdeelinrichting wanneer je er zonnepanelen<br />
aan wilt koppelen, hangt af van verschillende<br />
factoren. De volgende stappen kunnen<br />
worden gevolgd om dit vast te stellen:<br />
1. Bepaal het energieverbruik. Begin met het<br />
vaststellen van het totale energieverbruik van<br />
de installatie. Dit kan bijvoorbeeld een huis, een<br />
bedrijfsgebouw, een industrieel proces, enzovoort<br />
zijn. Je hebt deze informatie nodig om te bepalen<br />
hoeveel energie de zonnepanelen moeten kunnen<br />
opwekken om aan dit verbruik te voldoen.<br />
2. Bereken aan de hand van de vermogensdichtheid<br />
het totale opwekvermogen. Zonnepanelen<br />
hebben een bepaalde vermogensdichtheid, uitgedrukt<br />
in Watt per vierkante meter (W/m²). Dit<br />
geeft aan hoeveel vermogen een zonnepaneel kan<br />
opwekken per eenheid van oppervlak. Vermenigvuldig<br />
de vermogensdichtheid met het beschikbare<br />
dakoppervlak om een ruwe schatting te krijgen<br />
van het totale opwekvermogen.<br />
3. Bereken de benodigde capaciteit. Gebruik het<br />
totale energieverbruik (stap 1) en de geschatte<br />
jaarlijkse opwekking van de zonnepanelen<br />
(stap 2) om de benodigde capaciteit van de zonnepanelen<br />
te bepalen. Dit kan worden uitgedrukt<br />
in kilowatt (kW) of megawatt (MW), afhankelijk<br />
van de schaal van de installatie.<br />
4. Voeg een veiligheidsmarge toe. Het is verstandig<br />
om een veiligheidsmarge toe te voegen<br />
aan de benodigde capaciteit om te<br />
compenseren voor variabiliteit in zonnestraling,<br />
paneelrendement, veroudering van de<br />
panelen en andere factoren. Een typische<br />
veiligheidsmarge ligt tussen 10% en 20%.<br />
5. Een andere belangrijke factor bij het bepalen<br />
van de benodigde capaciteit van een verdeelinstallatie<br />
wanneer je zonnepanelen aansluit, is<br />
gelijktijdigheid. André de Widt, Service Manager<br />
bij Elektro Internationaal: “Gelijktijdigheid verwijst<br />
naar het feit dat niet alle belastingen in<br />
een gebouw of faciliteit op hetzelfde moment op<br />
hun maximale niveau draaien. Hierdoor kunnen<br />
bepaalde belastingen worden gecombineerd om<br />
een lagere maximale belasting te bereiken.”<br />
Het berekenen van de veiligheidsmarge en capaciteit<br />
van de verdeelinstallatie in combinatie met<br />
gelijktijdigheid, doen we aan de hand van de volgende<br />
punten:<br />
a) De gelijktijdigheidsfactor. Analyseer de belastingen<br />
die in het gebouw of de faciliteit worden<br />
120 | INSTALLATIEENBOUW.NL
ELEKTTROTECH ELEKTROTECH<br />
gebruikt en bepaal hoeveel van deze belastingen<br />
waarschijnlijk tegelijkertijd op hun maximale niveau<br />
draaien. Dit wordt de gelijktijdigheidsfactor<br />
genoemd en wordt vaak uitgedrukt als een percentage.<br />
Bijvoorbeeld, als je hebt vastgesteld dat<br />
70% van de totale belastingen waarschijnlijk op<br />
hun maximale niveau zullen draaien, is de gelijktijdigheidsfactor<br />
0,70.<br />
b) De totale belasting. Vermenigvuldig het totale<br />
energieverbruik van het gebouw met de gelijktijdigheidsfactor<br />
om de totale belasting te berekenen<br />
die tegelijkertijd op het elektriciteitsnet wordt<br />
verwacht.<br />
c) Een veiligheidsmarge. Voeg een veiligheidsmarge<br />
toe aan de totale belasting om rekening te<br />
houden met onzekerheden en variabiliteit. Deze<br />
veiligheidsmarge kan vergelijkbaar zijn met de<br />
eerder genoemde 10% tot 20%.<br />
6. Benodigde capaciteit. Neem de totale belasting<br />
inclusief veiligheidsmarge en de verwachte<br />
maximale opwekcapaciteit van de zonnepanelen<br />
in overweging. Dit geeft je een idee van de benodigde<br />
capaciteit van de verdeelinstallatie om<br />
te voldoen aan de gelijktijdige vraag en het overschot<br />
aan energie van de zonnepanelen.<br />
7. De juiste componenten. Op basis van de berekende<br />
benodigde capaciteit kun je geschikte elektrische<br />
componenten selecteren, zoals zekeringen,<br />
schakelapparatuur, bekabeling en transformators,<br />
om ervoor te zorgen dat de installatie veilig en<br />
efficiënt werkt.<br />
overgedimensioneerd is. Zo voorkom je onnodige<br />
kosten en materiaalverspilling.”<br />
Goedkoop is duurkoop<br />
“Maar”, waarschuwt De Widt, “waar klanten<br />
wél rekening mee moeten houden, is dat er<br />
uit (misplaatste) zuinigheid niet te krap moet<br />
worden gerekend. In de huidige wereld met de<br />
energietransitie in volle gang, netwerkcapaciteitsproblemen<br />
en de continue ontwikkeling van<br />
nieuwe energiebronnen is het verstandig om<br />
groot te denken bij de aanschaf van een verdeelinrichting.<br />
Want als op enig later moment blijkt<br />
dat het aantal eindgebruikers op de installatie<br />
toeneemt, dan zal de gevraagde stroom – het<br />
verbruik – ook toenemen. Nu er door netwerkcongestie<br />
steeds minder kan worden teruggeleverd<br />
aan het net, gaan steeds meer klanten over<br />
op batterijen voor opslag of voegen een koel- of<br />
warmtepomp toe. Daardoor neemt de vraag<br />
dusdanig toe dat het railsysteem van de installatie<br />
uiteindelijk niet meer zal volstaan. En dan<br />
zal er een nieuwe verdeelkast moeten worden<br />
aangeschaft. Dus wie zijn blik naar de toekomst<br />
richt, kan een verdeler beter iets zwaarder uit<br />
laten voeren om eventuele uitbreidingen op te<br />
vangen. Het is hoe dan ook verstandig om met<br />
een specialist een gedetailleerde berekening te<br />
laten maken en advies in te winnen over wat er<br />
technisch wel of juist niet nodig is op basis van<br />
specifieke omstandigheden en wensen,<br />
nu én straks.” ❚<br />
“Het integreren van de gelijktijdigheidsfactor<br />
in je berekeningen is cruciaal omdat het kan<br />
resulteren in aanzienlijke besparingen op de<br />
installatiekosten", stelt De Widt. “Het stelt je in<br />
staat om een installatie te ontwerpen die niet<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 121
ELEKTROTECH<br />
CERTIFICAAT IN ZEVEN DAGEN<br />
VERSNELD NAAR EEN INSTALLQ-ERKENNING<br />
Een explosieve groei in de vraag naar zonnepanelen leidt bijna vanzelf tot een eveneens explosieve groei van het aantal installateurs van<br />
zonnepanelen. Onder alle toetreders in deze branche zitten onvermijdelijk minder gekwalificeerde zzp’ers en bedrijven. Dat vergroot de kans<br />
op fouten in de aanleg van installaties en zorgt voor gevaarlijke situaties. Een erkenningsregeling voor PV-installateurs moet dit tegengaan.<br />
De belangrijkste is de Regeling Zonnestroomsystemen van InstallQ. Solar Techniek Nederland uit Assen verzorgt al een aantal jaren gecertificeerde<br />
opleidingen voor PV-installateurs en heeft daar de Versnelde PV-erkenning InstallQ aan toegevoegd.<br />
Tekst Tjerk van Duinen<br />
Beeld Solar Techniek Nederland<br />
“Deze 7-daagse cursus is een samenvoeging van de<br />
drie InstallQ-profielen”, vertelt Geert-Jan van Veen,<br />
manager bedrijfsvoering bij Solar Techniek Nederland.<br />
“De deelnemers volgen in drie weken achtereenvolgend<br />
de cursus Eerste monteur op het dak,<br />
Eerste monteur onder het dak incl. de meterkast<br />
en Ontwerper & Adviseur. Alle dubbelingen zijn<br />
eruit gehaald dus de informatie wordt efficiënter<br />
gebracht. Na afloop kunnen de geslaagde kandidaten<br />
direct met de certificering bij InstallQ aan de<br />
slag. Een bijkomend voordeel is dat je het geleerde<br />
meteen in de praktijk brengt en beter vasthoudt.”<br />
122 | INSTALLATIEENBOUW.NL
ELEKTROTECH<br />
Op het dak<br />
In het onderdeel Eerste monteur op het dak worden<br />
in het theoriegedeelte onder meer de bouwkundig<br />
aspecten van daken en dakdoorvoeren behandeld,<br />
evenals kabelmanagement en veilig en<br />
gezond werken op het dak. “Veiligheid is een heel<br />
belangrijk onderdeel”, benadrukt Van Veen. “In<br />
het praktijkgedeelte wordt dat meteen toegepast.<br />
Dit deel bestaat uit het demonteren en monteren<br />
van panelen op een schuin en een plat dak. De<br />
module wordt afgesloten met een apart examen.”<br />
Ook het tweede onderdeel – Eerste monteur onder<br />
het dak – kent een theorie- en praktijkgedeelte.<br />
Hierin wordt de volledige aanleg van de PVinstallatie<br />
vanaf de panelen, inclusief omvormer<br />
en aansluiting en aanpassing van de meterkast,<br />
het inspecteren ervan en het onderhouden van<br />
de installatie behandeld. Afsluitend volgt een<br />
theorie- en praktijkexamen. Het derde onderdeel,<br />
Oekraïense geslaagden (en de tolk) laten trots hun certificaat zien.<br />
‘De volledige InstallQ-erkenning halen en de<br />
stof direct integraal en op een verantwoorde<br />
manier toepassen’<br />
Ontwerper & Adviseur PV-installaties, stelt de cursisten<br />
in staat om installaties voor particulieren<br />
te ontwerpen voor alle mogelijke situaties en is<br />
geheel theoretisch.<br />
Verzekering<br />
Van Veen: “Wat het hele pakket onderscheidend<br />
maakt, is dat je versneld je volledige InstallQerkenning<br />
kunt halen en dat je de stof direct<br />
integraal en op een verantwoorde manier kunt<br />
toepassen. We merken dat daar behoefte aan is,<br />
want de animo is groot. Wat doorslaggevend is<br />
voor deelname is dat je zonder InstallQ-certificaat<br />
geen bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering kunt<br />
krijgen. Ook particulieren moet een erkend monteur<br />
hebben voor hun eigen verzekeraar.”<br />
Wegens de grote animo start Solar Techniek Nederland<br />
elke week een nieuwe cursusronde. “Per groep<br />
gaat het om tien tot twaalf personen”, vervolgt Van<br />
Veen. “Er zijn dus telkens drie groepen actief. Die<br />
bestaan veelal uit ervaren zzp’ers en ondernemers<br />
met werkervaring, maar ook uit mensen die de<br />
switch willen maken naar zonnepanelen. We hebben<br />
pas nog drie mannen uit Oekraïne opgeleid die<br />
al enige vakkennis hadden. Daar was wel een vertaler<br />
voor nodig, maar alle drie zijn geslaagd. Uiteindelijk<br />
zijn het zonder uitzondering gemotiveerde<br />
cursisten die we goed begeleiden.” ❚<br />
In het onderdeel Eerste monteur onder het dak wordt<br />
onder meer de aansluiting van de omvormer en de<br />
aanpassing van de meterkast behandeld.<br />
Volledig InstallQ-gecertificeerd<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 123
ZELFKLEVENDE<br />
DRIEHOEK<br />
LEIDINGKOKER<br />
De zelfklevende driehoek leidingkoker van Canalit is<br />
de ideale oplossing om in een hoek alle snoeren en<br />
kabels weg te werken. De koker is zowel horizontaal<br />
als verticaal te monteren en is voorzien van een deksel<br />
die strak oversteekt. Hierdoor krijgt de koker een naadloze<br />
aansluiting op de muur en is hij in vrijwel elke hoek<br />
te plaatsen. Voor een snelle, eenvoudige en stofvrije<br />
installatie zijn de zijkanten voorzien van zelfklevende<br />
tape, waardoor hij beschikt over een hoge kleefkracht<br />
op zowel vlakke als oneffen oppervlaktes.<br />
Beschermfolie<br />
De koker is individueel verpakt met een stevige Canalit<br />
beschermfolie waardoor hij tot montage schoon en<br />
onbeschadigd blijft. De deksel is tevens voorzien van<br />
een extra beschermfolie voor een perfect eindresultaat.<br />
Meer weten: canalit.nl<br />
Naadloze aansluiting met de muur<br />
Snoeren en kabels onopvallend wegwerken<br />
Deksel beschermd met afdekfolie<br />
Dekt boorgaten eenvoudig af<br />
Zowel horizontaal als verticaal te monteren<br />
TOT MONTAGE<br />
SCHOON EN<br />
ONBESCHADIGD<br />
Driehoek leidingkoker<br />
Art nr.<br />
2 meter wit (RAL 9010) 911980<br />
3 meter wit (RAL 9010) 911985<br />
Canalit - Advertentie driehoek leidingkoker 197x130mm.indd 1 22-09-2022 10:55<br />
Holland Vloerverwarming<br />
Voelbaar comfort<br />
Holland Vloerverwarming werkt dagelijks met 10 monteurs aan projecten door het hele land. We zijn gespecialiseerd<br />
in utiliteitsbouw, kantoren en seriematige woningbouw met alle soorten vloerverwarming en naregelingen.<br />
Holland Vloerverwarming B.V. Tielseweg 22 2994 LG Barendrecht | 06 28275336<br />
info@hollandvloerverwarming.nl | www.hollandvloerverwarming.nl<br />
00037084001 - Holland Vloerverwarming.indd 1 05-06-<strong>2023</strong> 10:53
INSTALLATIE&BOUW<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
PARTNER WORDEN<br />
VAN INSTALLATIE & BOUW?<br />
Zowel op de website als in de gedrukte<br />
versie bieden we u de mogelijkheid om<br />
onderdeel uit te maken van het overzicht<br />
met de meest gerenommeerde fabrikanten<br />
en toeleverancieres in de branche.<br />
Zo kunt u onder andere:<br />
• Toegevoegd worden als<br />
partner op de servicepagina’s<br />
van het vaktijdschrift<br />
• Een kosteloze vermelding krijgen in<br />
de geheel vernieuwde bedrijvenindex<br />
op installatieenbouw.nl<br />
• Een gesponsorde positie met persoonlijke<br />
profielpagina op installatieenbouw.nl<br />
verkrijgen<br />
• Uw eigen profielwidget inzetten,<br />
gekoppeld aan de redactionele content,<br />
nieuwsberichten en overige<br />
relevante marketingtools<br />
Ook geïnteresseerd?<br />
• Bel naar +31 495 45 00 95<br />
• Ga naar installatieenbouw.nl/adverteren<br />
• Scan de QR code<br />
SCAN DE<br />
QR CODE<br />
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze<br />
samenwerkingspakketten<br />
installatieenbouw.nl
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieenbouw.nl/bedrijven/<br />
AFPRO FILTERS<br />
Berenkoog 67<br />
1822 BN ALKMAAR<br />
T +31 72 567 55 00<br />
E info@afprofilters.com<br />
W www.afprofilters.com<br />
ATTEMA BV<br />
Schelluinsestraat 1<br />
4203 NJ GORINCHEM<br />
T +31 183 650650<br />
E info@attema.com<br />
BIS BV<br />
Rietdekkerstraat 14<br />
2984 BM RIDDERKERK<br />
T +31 180 48 67 77<br />
E info@bis.nl<br />
W www.bis.nl<br />
CALEFFI INTERNATIONAL N.V.<br />
Moesdijk 10<br />
60<strong>04</strong> AX WEERT<br />
T +31 495 54 77 33<br />
F +31 495 54 84 02<br />
E info.nl@caleffi.com<br />
W www.caleffi.com<br />
AIRMASTER BV<br />
Admiraal de Ruyterstraat 2<br />
3115 HB SCHIEDAM<br />
T +31 6 12 96 08 78<br />
E info@airmaster-bv.nl<br />
W www.airmaster-bv.nl<br />
W www.attema.com<br />
BELIMO SERVOMOTOREN B.V.<br />
Riezebosweg 5<br />
BOSTIK BENELUX B.V.<br />
Denariusstraat 11<br />
4903 RC OOSTERHOUT<br />
T +31 162 491 000<br />
E info@bostik.com<br />
W www.bostik.com<br />
CENTERCON B.V.<br />
Leverancier van o.a. LG Climate Solutions<br />
Kiotoweg 60<br />
3<strong>04</strong>7 BG ROTTERDAM<br />
T +31 10 258 11 21<br />
E salesairco@centercon.nl<br />
W www.centercon.nl<br />
AIR SPIRALO®<br />
KENNEMER SPIRALO BV<br />
Lagedijkerweg 15<br />
1742 NB SCHAGEN<br />
T +31 224 21 00 62<br />
E verkoop@airspiralo.com<br />
W www.airspiralo.com<br />
ALKLIMA BV<br />
Postbus 1176<br />
3350 CD PAPENDRECHT<br />
T +31 78 615 00 00<br />
E info@alklima.nl<br />
W www.alklima.nl<br />
NL-8171 MG VAASSEN<br />
T +31 578 576 836<br />
E info@belimo.nl<br />
W www.belimo.nl<br />
BETTINK REGELTECHNIEK B.V.<br />
Tolboomweg 7a<br />
3784 XC TERSCHUUR<br />
T +31 342 70 10 64<br />
M +31 6 475 569 11<br />
E info@bettinkregeltechniek.nl<br />
W www.bettinkregeltechniek.nl<br />
BEVER INNOVATIONS<br />
BRAGO LUCHTTECHNIEK<br />
De Amert 424<br />
5462 GH VEGHEL<br />
T +31 413 36 90 00<br />
F +31 413 36 93 00<br />
E info@brago.nl<br />
W www.brago.nl<br />
BRCONTROLS PRODUCTS BV<br />
Branderweg 3<br />
8<strong>04</strong>2 PD ZWOLLE<br />
T +31 38 355 66 40<br />
F +31 38 355 66 33<br />
E info@brcontrols.com<br />
W www.brcontrols.com<br />
BRINK CLIMATE SYSTEMS BV<br />
Wethouder Wassebaliestraat 8<br />
7951 SN STAPHORST<br />
T +31 522 46 99 44<br />
E info@brinkclimatesystems.nl<br />
W www.brinkclimatesystems.nl<br />
CIAT NEDERLAND<br />
Papendorpseweg 83<br />
3528 BJ UTRECHT<br />
T +31 36 533 25 87<br />
F +31 36 533 25 97<br />
E info@ciat.nl<br />
W www.ciat.nl<br />
CLIMARAD<br />
Lübeckstraat 25<br />
7575 EE OLDENZAAL<br />
T +31 541 358 130<br />
E info@climarad.com<br />
W www.climarad.com<br />
ANDREWS SYKES<br />
Postbus 33<br />
2665 ZG BLEISWIJK<br />
T +31 10 521 44 55<br />
E info@andrewssykes.nl<br />
W www.andrewssykes.nl<br />
Industrieweg 32<br />
4301 RS ZIERIKZEE<br />
T +31 111 45 32 32<br />
E mvc@beverinnovations.com<br />
W www.beverinnovations.com<br />
BUSBAR SYSTEMS BENELUX<br />
Oorgat 82<br />
1135 CT EDAM<br />
T +31 299 37 15 57<br />
E busbar@busbar.nl<br />
W www.busbar.nl<br />
CONPRO CONDENSOR<br />
BESCHERMING B.V.<br />
Bunsenstraat 90<br />
3316 GC DORDRECHT<br />
T +31 78 621 38 51<br />
F +31 78 616 88 74<br />
E info@conpro.nl<br />
W www.conpro.nl<br />
126 | INSTALLATIEENBOUW.NL
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieenbouw.nl/bedrijven<br />
COOLWORLD NEDERLAND B.V.<br />
Duikerweg 34<br />
5145 NV WAALWIJK<br />
T +31 416 68 80 88<br />
T +31 800 266 50 00<br />
E sales@coolworld.nl<br />
W www.coolworld-rentals.nl<br />
DRL PRODUCTS BV<br />
Minervum 7268<br />
4817 ZM BREDA<br />
T +31 76 581 53 11<br />
E info@drl-products.nl<br />
W www.drl-products.nl<br />
ELINEX POWER SOLUTIONS<br />
Wolweverstraat 15<br />
2984 CE RIDDERKERK<br />
T +31 180 41 57 11<br />
E info@elinex.com<br />
W www.elinex.com<br />
HOMIJ TECHNISCHE INSTALLATIES<br />
Amerikastraat 5<br />
6014 CE ITTERVOORT<br />
T +31 475 56 81 17<br />
E info@homij.nl<br />
W www.homij.nl<br />
COOLWORLD RENTALS B.V.<br />
Duikerweg 34<br />
5140 AH WAALWIJK<br />
T +31 416 68 80 88<br />
T 0800 266 50 00<br />
E sales@coolworld.nl<br />
W www.coolworld-rentals.com<br />
DAIKIN AIRCONDITIONING<br />
NETHERLANDS B.V.<br />
Postbus 8585<br />
DUCO VENTILATION<br />
Handelsstraat 19<br />
B-8630 VEURNE (BELGIË)<br />
T +32 58 33 00 33<br />
F +32 58 33 00 44<br />
E info@duco.eu<br />
W www.duco.eu<br />
EASYFAIRS NEDERLAND B.V.<br />
Energieweg 2<br />
7772 TV HARDENBERG<br />
T +31 183 860 860<br />
E info@easyfairs.com<br />
W www.easyfairs.com<br />
ETHERMA BENELUX BV<br />
Robijnstraat 6<br />
7554 TB HENGELO<br />
T +31 88 889 88 00<br />
F +31 88 889 88 01<br />
E info@etherma.nl<br />
W www.etherma.nl<br />
FOREHAND<br />
Driemanssteeweg 174<br />
3084 CB ROTTERDAM<br />
T +31 10 240 41 21<br />
E info@forehand.nl<br />
W www.forehand.nl<br />
HOROS KLIMAATTECHNIEK BV<br />
Koningsweg 20-5<br />
3762 EC SOEST<br />
T +31 35 603 90 60<br />
E info@horos.nl<br />
W www.horos.nl<br />
HULTAFORS GROUP NETHERLANDS BV<br />
Postbus 20077<br />
7302 HB APELDOORN<br />
T +31 55 599 98 60<br />
E info@hultaforsgroup.nl<br />
W www.hultaforsgroup.nl<br />
3009 AN ROTTERDAM<br />
T +31 88 324 54 75<br />
F +31 88 324 54 69<br />
E info@daikin.nl<br />
W www.daikin.nl<br />
DELABIE BENELUX<br />
ECOPHON<br />
Parallelweg 17<br />
4878 AH ETTEN-LEUR<br />
T +31 76 50 20 000<br />
E info@saint-gobain.com<br />
W www.saint-gobain.com<br />
HAGER ELECTRO B.V.<br />
Het Sterrenbeeld 31<br />
5215 MK DEN BOSCH<br />
+31 73 642 85 84<br />
E info@hager.nl<br />
W www.hager.nl<br />
ICS COOL ENERGY BV<br />
Rotschotseweg 2<br />
5271 WX SINT-MICHIELSGESTEL<br />
T + 31 88 258 25 80<br />
F +31 88 258 25 88<br />
E info@icscoolenergy.com<br />
W www.icscoolenergy.com<br />
Bergensesteenweg 106A, bus 5<br />
B-1600 SINT-PIETERS-LEEUW<br />
T +32 25 20 16 76<br />
E info@delabiebenelux.com<br />
W www.delabiebenelux.com<br />
ELCO HEATING SOLUTIONS<br />
Hamstraat 76<br />
6565 AG KERKRADE<br />
T +31 45 751 86 00<br />
F +31 45 566 99 35<br />
E heatingsolutions@nl.elco.net<br />
W www.elco.net<br />
HMS NETWORK BENELUX<br />
Architronlaan 1A<br />
5321 JJ HEDEL<br />
T +31 487 20 3000<br />
E info@hms-network.com<br />
W www.hms-network.com<br />
ITHO DAALDEROP NEDERLAND B.V.<br />
Postbus 21<br />
3100 AA SCHIEDAM<br />
T +31 10 427 85 00<br />
E info@ithodaalderop.nl<br />
W www.ithodaalderop.nl<br />
DIRECT SIGNS<br />
Prinsengracht 530 H<br />
1017 KJ AMSTERDAM<br />
T +31 20 80 84 766<br />
E info@directsigns.nl<br />
W www.directsigns.n<br />
ELEKTRO INTERNATIONAAL<br />
Postbus 134<br />
3440 AC WOERDEN<br />
T +31 348 42 05 40<br />
E Info@ei-woerden.nl<br />
W www.ei-woerden.nl<br />
HEMMINK<br />
Popovstraat 1<br />
8013 RK ZWOLLE<br />
T +31 85 487 24 71<br />
E D.de.Leest@hanzestrohm.nl<br />
W www.hanzestrohm.nl/hemmink<br />
INSTAMAT WARMTETECHNIEK BV<br />
Postbus 116<br />
8170 AC VAASSEN<br />
T +31 578 57 49 49<br />
E info@instamat.nl<br />
W www.instamat.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 127
ai16763873405_logo_kvt kopie.pdf 1 14-02-<strong>2023</strong> 16:09<br />
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieenbouw.nl/bedrijven/<br />
INTRATONE BV<br />
Kuiperbergweg 40<br />
1101 AG, AMSTERDAM<br />
T NL +31 20 788 34 01<br />
BE: +32 2 50 30 301<br />
E evanreijsen@intratone.nl<br />
W www.intratone.nl<br />
KONINKLIJKE & VAN TWIST<br />
BV<br />
Keerweer 62<br />
3316 KA DORDRECHT<br />
T +31 78 63 266 87<br />
E info@kvt.nl<br />
W www.kvt.nl<br />
MVCOMFORT<br />
EXPERTS IN DATACONTROL<br />
MVCOMFORT<br />
Paxtonstraat 17<br />
8013 RP ZWOLLE<br />
T +31 38 355 66 40<br />
F +31 38 355 66 33<br />
E info@mvcomfort.nl<br />
W www.mvcomfort.nl<br />
RIPRO LUCHTTECHNIEK<br />
Het Vossenland 1<br />
7984 NK DIEVERBRUG<br />
T +31 521 78 50 84<br />
E info@riproluchttechniek.nl<br />
W www.riproluchttechniek.nl<br />
JOBARCO<br />
Verbreepark 15<br />
2731 BR BENTHUIZEN<br />
T +31 79 331 93 13<br />
E info@jobarco.com<br />
W www.jobarco.com<br />
ISOLECTRA BV<br />
Wilhelminakade 957<br />
3072 AP ROTTERDAM<br />
T +31 10 28 55 24 44<br />
E info@isolectra.nl<br />
W www.isolectra.nl<br />
KANNEGIETER ELECTRONICA B.V.<br />
Postbus 2749<br />
3800 GG AMERSFOORT<br />
T +31 33 450 87 01<br />
E info@kannegieter.nl<br />
W www.kannegieter.nl<br />
KLEMKO TECHNIEK BV<br />
Nieuwegracht 26<br />
3763 LB SOEST<br />
T +31 88 002 33 00<br />
E info@klemko.nl<br />
W www.klemko.nl<br />
KLIMAATGROEP HOLLAND BV<br />
Postbus 5233<br />
9700 GE GRONINGEN<br />
T +31 50 547 <strong>04</strong> 00<br />
E info@klimaatgroepholland.nl<br />
W www.klimaatgroepholland.nl<br />
KOREX BENELUX BV<br />
Raadhuisplein 27 A<br />
2411 BD BODEGRAVEN<br />
T +31 172 61 17 19<br />
E info@korexbenelux.com<br />
W www.korexbenelux.com<br />
LEDVANCE BENELUX BV<br />
Postbus 115<br />
2900 AC CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />
T +31 10 750 14 14<br />
E info@ledvance.com<br />
W www.ledvance.com<br />
LENNOX BENELUX BV<br />
Watergoorweg 87<br />
3861 MA NIJKERK<br />
T +31 33 247 18 00<br />
E info.nl@lennoxemea.com<br />
W www.lennoxemea.com<br />
LINUM EUROPE BV<br />
Oosterparkweg 35 H<br />
2985 SX RIDDERKERK<br />
T +31 180 46 35 88<br />
E info-nl@linum.eu<br />
W www.linum.eu<br />
MIDEA NEDERLAND<br />
Dragonder 7<br />
5554 GM VALKENSWAARD<br />
T +31 40 208 21 80<br />
E<br />
info@midea-nederland.nl<br />
W www.midea-nederland.nl<br />
NED AIR<br />
Constructieweg 49<br />
8263 BC KAMPEN<br />
T +31 38 337 08 33<br />
E<br />
info@nedair.nl<br />
W www.nedair.nl<br />
PLIEGER<br />
Postbus 10<br />
5301 KK ZALTBOMMEL<br />
T + 31 418 68 25 02<br />
E<br />
Info@plieger.nl<br />
W www.plieger.nl<br />
PON POWER BV<br />
P.O. Box 61<br />
3350 AB PAPENDRECHT<br />
T +31 78 64 20 560<br />
E<br />
info@pon-cat.com<br />
W www.pon-cat.com<br />
RENSON<br />
SUNPROTECTION SCREENS NV<br />
Kalkhoevestraat 45<br />
B-8790 WAREGEM<br />
T +32 56 62 65 00<br />
F +32 56 62 65 09<br />
E<br />
info@renson.be<br />
W www.renson.eu<br />
ROBATHERM<br />
Platinastraat 63<br />
8211 AR LELYSTAD<br />
T +31 320 28 11 66<br />
F +31 320 28 12 34<br />
E raimond.taal@robatherm.nl<br />
W www.robatherm.com<br />
W www.robatherm.nl<br />
S&P HOLLAND<br />
Weidehek 50<br />
4824 AS BREDA<br />
T +31 76 543 34 50<br />
E info-holland@solerpalau.com<br />
W www.solerpalau.nl<br />
SAUTER BUILDING CONTROL<br />
NEDERLAND B.V.<br />
Postbus 20613<br />
1001 NP AMSTERDAM<br />
T +31 20 587 67 00<br />
E info@sauter.nl<br />
W www.sauter.nl<br />
45 jaar<br />
SCHILT AIRCONDITIONING BV<br />
SCHILT LUCHTKANALEN BV<br />
SCHILT LUCHTTECHNIEK BV<br />
Postbus 3<br />
4230 BA MEERKERK<br />
Energieweg 29<br />
4231 DJ MEERKERK<br />
T +31 183 35 25 44<br />
E info@schilt-meerkerk.nl<br />
128 | INSTALLATIEENBOUW.NL
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieenbouw.nl/bedrijven<br />
W www.schilt-meerkerk.nl<br />
SIEDLE NEDERLAND B.V.<br />
De Molen 19<br />
3994 DA HOUTEN<br />
T +31 30 233 05 00<br />
E info@siedle.nl<br />
W www.siedle.nl<br />
STUDIUM<br />
Zuidwenk 45-C<br />
3751 CB BUNSCHOTEN-SPAKENBURG<br />
T +31 33 209 14 50<br />
E info@studium.nl<br />
W www.studium.nl<br />
UNICA INSTALLATIETECHNIEK BV<br />
Postbus 83<br />
2410 AB BODEGRAVEN<br />
T +31 172 64 41 44<br />
E info@unica.nl<br />
W www.unica.nl<br />
VINK SYSTEMEN<br />
Postbus 3119<br />
2220 CC KATWIJK<br />
T +31 71 40 98 300<br />
E info@vinksystemen.nl<br />
W www.vinksystemen.nl<br />
Ring tone on/off<br />
SIEGENIA-AUBI KG<br />
Ramgatseweg 15<br />
4941 VN RAAMSDONKVEER<br />
T +31 85 486 10 80<br />
E info@siegenia.com<br />
W www.siegenia.com<br />
SINIAT B.V.<br />
Postbus 45<br />
9930 AA DELFZIJL<br />
T +31 596 64 93 00<br />
F +31 596 61 71 88<br />
E info@siniat.nl<br />
W www.siniat.nl<br />
SYSTEMAIR BV<br />
Van Leeuwenhoekstraat 2<br />
3846 CB HARDERWIJK<br />
T +31 85 00 66 200<br />
Zanddonkweg 7a<br />
5144 NX WAALWIJK<br />
T +31 416 68 55 55<br />
E info@systemair.nl<br />
W www.systemair.nl<br />
THERMONOORD BV<br />
Tolhûsleane 7<br />
8401 GA Gorredijk<br />
T +31 513 46 99 99<br />
E info@thermonoord.nl<br />
W www.thermonoord.nl<br />
VAILLANT GROUP NETHERLANDS BV<br />
Paasheuvelweg 42<br />
1105 BJ AMSTERDAM<br />
T +31 20 565 92 00<br />
E info@vaillant.nl<br />
W www.vaillant.nl<br />
VAN DORP PROJECTEN B.V.<br />
Fascinatio Boulevard 602<br />
2909 VA CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />
Postbus 60<br />
2900 AB CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />
T +31 10 487 88 00<br />
E projecten@vandorp.eu<br />
W www.vandorp.eu<br />
VALK KLIMAAT GROEP<br />
Leemidden 30<br />
3678 ME DE LIER<br />
T +31 174 25 70 32<br />
E info@valkairco.nl<br />
W www.valkairco.nl<br />
WAGO NEDERLAND BV<br />
Postbus 2070<br />
7301 DB APELDOORN<br />
T +31 55 368 35 00<br />
E info@wago.com<br />
W www.wago.com<br />
WEBEASY BV<br />
Sportlaan 53<br />
3364 DK SLIEDRECHT<br />
T +31 184 43 39 39<br />
E info@webeasy.nl<br />
W www.webeasy.nl<br />
SMITSAIR BV<br />
Industrieweg 6<br />
1422 AJ UITHOORN<br />
T +31 297 56 44 55<br />
E verkoop@smitsair.nl<br />
W www.smitsair.nl<br />
TRIMBLE<br />
Postbus 128<br />
2410 AC BODEGRAVEN<br />
T +31 172 65 02 65<br />
E info_bnl@trimble.com<br />
W www.trimble.com<br />
VERCOMA BV<br />
Rosbayerweg 41<br />
1521 RW WORMERVEER<br />
T +31 75 621 76 28<br />
E info@vercoma.nl<br />
W www.vercoma.nl<br />
WESTERN AIRCONDITIONING BV<br />
De Wel 10<br />
3871 MV HOEVELAKEN<br />
T +31 33 247 78 00<br />
E info@western.nl<br />
W www.western.nl<br />
SPIROTECH<br />
Churchilllaan 52<br />
5705 BK HELMOND<br />
T +31 492 57 89 89<br />
E info@spirotech.com<br />
W www.spirotech.com<br />
UBBINK BV<br />
Verhuellweg 9<br />
6984 AA DOESBURG<br />
T +31 313 48 02 00<br />
E info@ubbink.nl<br />
W www.ubbink.nl<br />
VILLEROY & BOCH<br />
Computerweg 22<br />
3542 DR UTRECHT<br />
T +31 30 247 34 00<br />
F +31 30 247 34 99<br />
E info@villeroy-boch.nl<br />
W www.villeroy-boch.nl<br />
WOLF ENERGIESYSTEMEN B.V.<br />
Blauwe Engel 1<br />
8265 NL KAMPEN<br />
T +31 38 30 35 540<br />
E info@wolf.eu<br />
W www.wolf.eu<br />
INSTALLATIEENBOUW.NL | 129
Direct uit<br />
voorraad<br />
leverbaar<br />
R32<br />
Koudemiddel
Centercon, verduurzamer in koude- en klimaattechniek<br />
DE GROOTHANDEL DIE HET<br />
KLEINSCHALIG HOUDT<br />
MAAK KENNIS MET JE PERSOONLIJKE AANSPREEKPUNT<br />
Als installateur ben je natuurlijk meer dan een ordernummer. Gelukkig heb je aan ons een groothandel die<br />
het kleinschalig houdt. Snel, deskundig en persoonlijk. Dat zeggen we niet alleen, dat merk je direct. Aan de<br />
telefoon of balie en als we bezorgen. Met drie vestigingen zijn we altijd dichtbij. We kennen onze producten én jou.<br />
Omdat we adviseren en met je meedenken en -ontwerpen. Noem ons je zakelijke partner. Noemen we jou bij je naam.<br />
centercon.nl | 010 458 44 55 | sales@centercon.nl
PROBLEEMLOOS<br />
VERDUURZAMEN.<br />
Duurzaamheid & Innovatie bij Alklima<br />
De energietransitie. Natuurlijk is dat niet zo geregeld. Daar werken we met z’n allen hard aan.<br />
En ook de komende jaren zullen we moeten aanpakken. Voor nu en voor later. Speelt de inzet<br />
van warmtepomptechnologie een rol bij jouw verduurzamingsproject? Of wil je weten welke<br />
opties je hier hebt? Maak dan gebruik van onze specialistische kennis, engineering, begeleiding<br />
en natuurlijk de premium oplossingen van Mitsubishi Electric. Want wij willen niet alleen bijdragen<br />
aan de verduurzaming van Nederland. Wij willen het samen met jou ook heel goed regelen.<br />
alklima.nl/duurzaamheid