Vorsten editie 10 - 2023 - Inkijkexemplaar

AL 50 JAAR DE KONINKLIJKSTE • VORSTEN 10 2023
HET LIJKT
WEL EEN
SPROOKJE
MODE-
QUEENS
Zo dragen
zij hun jurk
het liefst
Eindeloze zomer...
DOE ONZE
QUIZ EN
WIN EEN
ABONNEMENT!
FEEST
IN BELGIË
10 JAAR
KONING
FILIP
VICTORIA &
MARY &
METTE-MARIT
Kroonprinsessen
van het Noorden

36
32
64
12
23
80
84
FOTO’S ANP, GETTYIMAGES
4

NR. 10 - 2023
INHOUD
54
WIE DEED WAT?
12 Goed gevierd in België
10 jaar koning Filip. Met prachtige, nieuwe foto’s
23 Prinsessenupdate uit het Noorden
Hoe gaat het met Mary, Victoria en Mette-Marit?
ACHTER DE PALEISDEUREN
32 Wie buigt voor wie?
Een uitleg over de koninklijke reverence
36 Amalia en Elisabeth in opmars
Wim Dehandschutter en Karlijn Hoftijzer appen
over de nieuwe generatie
46 Mode: van de catwalk naar de koninklijke kast
Zo wordt couture vermaakt voor de royals
64 Sjeik, sultan en emir
9 vragen en antwoorden over vorsten in het Midden-Oosten
74 Vorstelijk fietsen
Tussen duinen en landgoederen
84 Test uw kennis met de zomerquiz
En win een abonnement op een tijdschrift naar keuze
46
ELKE VORSTEN
6 Hofnieuws
20 Wim Dehandschutter:
de band tussen Filip en Elisabeth
42 Doen: tips voor leuke uitjes
45 Exclusief: aanbiedingen voor
abonnees
54 Martijn Akkerman over de reis
die juwelen soms afleggen
61 Oranjeboven
70 Royal Catwalk: modenieuws
van de hoven
80 Paul Rem over koninklijk hergebruik
LEZERSSERVICE
22 Aanbieding: prachtig parelcollier
bij een abonnement
30 Doe mee aan onze jubileumwedstrijd
31 Vorsten jubileum-event, koop
nu uw kaartjes voor 25 oktober
44 Colofon en service
60 Puzzel en win het boek Haar
5

10
jaar
KONING
BELGIË VIERT
koning Filip
Stabiel, betrouwbaar, bescheiden
– klinkt als een perfecte koning.
De Belgen waarderen dat ook in Filip,
alleen zouden ze na tien jaar wel
graag een béétje meer spontaniteit
willen zien bij hun vorst.
12
TEKST KARLIJN HOFTIJZER

Een bekend jaarlijks
tafereel: koning
Filip en koningin
Mathilde die
de trappen van
de kathedraal in
Brussel af lopen,
geflankeerd door
hun kinderen.
13

10 FOTO’S VOOR 10 JAAR
Maar liefst een dag moest het
koningspaar in hun agenda’s
blokkeren voor de shoot
van de nieuwe portretfoto’s,
gemaakt door fotograaf Michel
Gronemberger. ‘Reken op een
uur poseren op elk van de drie
locaties. En tussendoor alle
kledingwissels en maquillage’,
legde de fotograaf uit aan het
Belgische Het laatste nieuws.
De shoot vond plaats tussen
het marmer van het Kasteel
van Laken, de woning van het
koningspaar. Voor de tien foto’s
– een voor elk regeringsjaar –
kreeg Gronemberger hulp van
zijn assistent, de maquilleuse en
de kapster van de koningin en
een paleismedewerker. Mathilde
koos voor een witte jurk van
modehuis Natan en een voor
een paarse avondjurk van
Armani Privé.
Een van de tien foto’s,
genomen op het Kasteel
van Laken tijdens de
jubileumshoot.
16

GEEF ONS ELISABETH
Driekwart van de ondervraagden
in de koningshuispeiling
ziet prinses
Elisabeth (21) haar vader
het liefst al over tien jaar
opvolgen. ‘Het koningshuis
krijgt dan wel veel kritiek
als instituut, de troonopvolgster
is geliefd.
Ze krijgt positieve
commentaren over
haar intelligentie, meertaligheid
en looks’, aldus
Wim Dehandschutter.
Op pagina 36 leest u
meer over de toekomstige
koningin van België.
Koning Filip die
over tien jaar al
plaatsmaakt voor
dochter Elisabeth?
Dat zien de
meeste Belgen
wel zitten.
17

KROON-
PRINSESSEN
VAN HET
Noorden
Een update: wat doen ze,
waar staan ze en waar
komen ze vandaan?
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
23

MARY
Geboren: 5 februari 1972 in Hobart, Tasmanië.
Meisjesnaam Donaldson.
Eerstgeborene: prins Christian (17) zal zijn
vader opvolgen als koning van Denemarken.
Focus op: (internationale) meisjes- en vrouwenrechten,
voornamelijk voor de Verenigde Naties.
Ze zet zich ook in tegen eenzaamheid, pesten en
huiselijk geweld, via haar eigen Mary Foundation.
Ze nam van wijlen schoonvader prins Henrik
de betrokkenheid bij de Deense tak van het
WWF over.
Op Hollandse bodem In 2022 brachten
Mary en Frederik een tweedaags economisch
bezoek aan Den Haag en omstreken. Ze logeerden
bij koning Willem-Alexander en koningin Máxima,
met wie ze ook een groot diner bezochten in de
Grote Kerk in Den Haag.
Current affairs Mary had zich het laatste jaar
door enige ophef te manoeuvreren: de kostschool
van zoon Christian bleek een onveilige plek te
zijn voor leerlingen. Het publiek vroeg Mary en
Frederik positie in te nemen in de kwestie, dit
deden ze na onderzoek: Christiaan koos voor
een andere school. Daarnaast raakt zwager prins
Joachim steeds verder verwijderd van de familie,
mede door de beslissing van koningin Margrethe
om de prinsentitels van zijn kinderen terug te
nemen. Mary hield het desgevraagd diplomatiek
bij ‘het is een moeilijke kwestie’.
Liefde Ze ontmoette lover Frederik aan de
bar in Australië toen hij zijn land aanmoedigde
tijdens de Olympische Spelen van 2000. De liefde
bloeide door brieven schrijven, waarna Mary via
Frankrijk naar Denemarken verhuisde om er
nooit meer weg te gaan.
Overwinning Toen ze met Frederik verkering
kreeg, stond ze als geboren Australische voor de
immense taak het ingewikkelde Deens te leren.
Na negentien jaar huwelijk spreekt ze de taal
vloeiend en beter dan haar Franse schoonzus
Marie, maar plagen haar kinderen haar nog
regelmatig met haar uitspraak.
Uit te tekenen in: romantische zwierige
A-lijnjurken. Regelmatig een fashion twin
van Catherine, prinses van Wales, dankzij de
kenmerkende donkere lokken en modemerken
als Jenny Packham en Emilia Wickstead.
24

everence
Eerste hulp bij de
Een huwelijk hier, een receptie daar, Amalia zet als Prinses
van Oranje haar eerste stappen op het internationale
royaltytoneel. Kennis van protocol is dan wel een vereiste:
voor wie hoort Amalia bijvoorbeeld een reverence – ook
wel: kniebuiging, kniksje of curtsy – te maken?
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
GEEN EXACTE WETENSCHAP
Verschillende landen, ander protocol, rangen
en standen – het zou zo handig zijn als Amalia
een stroomschema of beslisboom tot haar
beschikking had om te bepalen voor wie ze
een reverence zou moeten maken. Maar zo
simpel is het niet samen te vatten, vertelt
etiquettedeskundige Reinildis van Ditzhuyzen.
Dat komt vooral doordat de reverence wat uit
de mode is geraakt en niet alle koningshuizen
er nog waarde aan hechten. De regels zijn dan
ook niet langer in beton gegoten, terwijl de
duidelijkheid van protocol bedoeld is om
ongemakkelijke momenten te voorkomen.
‘Men raakt nog wel eens in paniek als een
koning of koningin de ruimte betreedt. Dan
is het fijn om houvast te hebben en te weten
hoe en wanneer men hem of haar aanspreekt
of begroet’, legt Van Ditzhuyzen uit.
HOGER IN RANG
Bij de reverence is er één belangrijke stelregel:
een vrouw maakt er alleen eentje voor iemand
met een hogere rang. In de koninklijke
praktijk maakt een prinses, hertogin of gravin
dan ook een reverence voor een koning of
koningin. Zo zal de Britse hertogin Sophie
geen reverence maken voor kroonprinses
Mary van Denemarken. Een burger mág een
kniebuiging maken voor een koningin, maar
dat is geen stelregel meer. ‘Tegenwoordig
zien we de reverence eigenlijk alleen nog
als overblijfsel van een omgangsvorm bij
koninklijke dames. Bij de openingsceremonies
van de nog steeds talrijke bals in Oostenrijk
is een reverence de manier om een dans te
beginnen, ook als je niet van koninklijken
bloede bent’, weet van Ditzhuyzen uit eigen
ervaring te vertellen. Leeftijd speelt overigens
geen rol: toen Camilla nog geen koningin
was, heeft ze bijna tien jaar lang een reverence
voor koningin Máxima gemaakt.
LIEVER GEEN GEDOE
Prinses Amalia dankt het aan haar overgrootmoeder
koningin Juliana dat de reverence aan
het Nederlandse Hof geen rol meer speelt.
Zij wilde liever als een ‘gewone mevrouw’
benaderd worden en zo’n kniebuiging schiep
in haar ogen alleen maar afstand. Van
Ditzhuyzen legt uit: ‘In de 18de eeuw was een
kniksje een gebruikelijke begroeting door een
vrouw voor een man. Het verschil in aanzien
tussen man en vrouw verdween langzaam en
de handdruk, een teken van gelijkheid, won
in de 19de eeuw aan terrein.’
VAST GEBRUIK
Een aantal landen hecht nog steeds waarde
aan de reverence. Kroonprinses Mette-Marit
van Noorwegen, kroonprinses Mary van
Denemarken of prinses Catherine van het
Verenigd Koninkrijk zullen altijd door de
knieën gaan voor een koning of koningin.
Koningin Letizia van Spanje maakte ’m ook
nog voor Máxima toen ze zelf nog prinses
was. In Japan en Thailand zagen we toenmalig
prinses Máxima een reverence maken voor de
keizer en koning.
HET GASTLAND BEPAALT
Amalia hoeft in Nederland geen reverence
te maken voor koningin Máxima, maar het
zou zomaar kunnen dat ze het wel doet als ze
koningin Margrethe begroet op een galafeest
in Denemarken. Of dat gewenst is, hangt af
van wat de gastvrouw bepaalt. Stelt zij het op
prijs dat prinses Amalia een kniks doet? Dan
zal dat van tevoren worden gecommuniceerd.
Zo wordt een ongemakkelijk moment voorkomen.
Aan de andere kant betekent het niet
dat kroonprinses Mette-Marit géén reverence
doet als ze in Nederland koningin Máxima
begroet. In Noorwegen is een reverence
gebruikelijk dus zal Máxima een reverence
van Mette-Marit gewoon toelaten. De kans
is groot dat Amalia dan weer geen reverence
32

➊
➋
➌
1. Kroonprinses Mary gaat diep door de
knieën als ze koning Willem-Alexander
begroet, zoals gebruikelijk aan het Deense
Hof. 2. Bijna tien jaar lang heeft koningin
Camilla, toen nog hertogin, een reverence
voor koningin Máxima gemaakt. 3. Prinses
Máxima begroet koningin Sirikit zoals het in
Thailand hoort. 4. In België is de reverence
geen gebruik, maar in Japan wel. En dus gaat
prinses Mathilde voor keizerin Michiko door
de knieën. 5. Zo diep als de reverence van
kroonprinses Mary van Denemarken is niet
voor iedereen weggelegd. 6. Korte tijd was
Letizia nog prinses en Willem-Alexander al
koning. En dus begroet zij hem met een
reverence. 7. Vergeleken met foto 4 is dit een
nieuwe situatie: Mathilde is inmiddels
koningin, en ontvangt in Japan een reverence
van kroonprinses Masako.
➐
➏
➎
➍
33

THE
FUTURE
IS
BRIGHT
Amalia en Elisabeth: twee gezichten van een nieuwe generatie.
Belgisch correspondent Wim Dehandschutter en redacteur
Karlijn Hoftijzer wisselen via Whatsapp van gedachten over
hoe ‘hun’ koningshuizen ervoor staan nu de twee toekomstig
koninginnen hun eerste volwassen stappen zetten.
TEKST WIM DEHANDSCHUTTER EN KARLIJN HOFTIJZER
36

37

Wat doen ze het goed, ‘onze’ kroonprinsessen. De trots spat ervan af bij beide koningen.
KARLIJN: ‘AMALIA SCOORT HOGERE
KIJKCIJFERS DAN HAAR MOEDER. AL HET
BEELD WAAROP ZIJ VERSCHIJNT, KRIJGT
DE MEESTE LIKES EN REACTIES’
Karlijn Hoftijzer
Wim Dehandschutter
Karlijn: Hoi Wim, Enige tijd geleden vertelde koning Willem-
Alexander aan jou dat prinses Amalia en prinses Elisabeth wel eens
contact hebben met elkaar. Toen ik laatst Amalia voor me had staan,
zag ik mijn kans schoon om daar nog eens wat verder naar te vragen.
Hoe belangrijk is het voor haar om nu al goed contact te onderhouden
als toekomstig collega’s onder elkaar? Amalia noemde het vooral
heel leuk. Ze kunnen met elkaar levelen, zo van: ‘goh hoe doe jij dat
dan?’ ‘En we hebben het ook gewoon ontzettend gezellig met elkaar’,
voegde ze daaraan toe. Ik vraag me af of ze het ook hebben over hoe
om te gaan met (sociale) media. Amalia heeft het – zo zegt ze ook
zelf – zwaar te verduren gehad op sociale media. Met name op haar
uiterlijk is er regelmatig kritiek. Aan de andere kant: alles wat ze
doet, is hot news in Nederland. Haar diademen, uitstapjes met oma,
we kunnen geen genoeg van haar krijgen. Hoe is dat in België, volgt
men daar ook elke stap die Elisabeth zet?
Wim: Alles wat over Elisabeth verschijnt, wordt massaal gelezen. Wat
ze in Oxford doet tijdens haar studies, hoe haar reis naar Egypte met
mama Mathilde verloopt, wat ze draagt op de nationale feestdag:
de Belgen willen het tot in detail weten. Het
frappantste vond ik enkele jaren geleden het
bericht dat er een postzegel met de beeltenis
van Elisabeth werd uitgebracht. Dat was het
meest gelezen artikel van die dag op nieuwswebsites.
Een simpele postzegel, Karlijn!
Maar het zegt veel over hoe geïnteresseerd
Belgen zijn in Elisabeth. Het koningshuis
krijgt dan wel veel kritiek als instituut, de
troonopvolgster is geliefd. Ze krijgt positieve
commentaren over haar intelligentie, meertaligheid
en looks. Naar mijn gevoel is
Elisabeth Mathilde voorbijgestoken als
populairste lid van de koninklijke familie.
Hoe zie jij dat in Nederland evolueren?
K: Máxima heeft, naar mijn bescheiden
mening, de populariteit van het koningshuis
eigenhandig hooggehouden. Was Willem-
38

Alexander met een minder charismatische
vrouw getrouwd, dan hadden we er nu
allemaal heel anders bij gezeten. Inmiddels
zie ik hier dezelfde ontwikkeling ontstaan als
bij jullie: Amalia scoort hogere kijkcijfers dan
haar moeder. Neem nou de sociale media van
Vorsten. Al het beeld waarop zij verschijnt,
krijgt de meeste likes en reacties. Dat heeft er
denk ik ook mee te maken dat alles wat ze nu
doet, nieuw is. Een hele generatie Nederlanders
groeit op met het blonde prinsesje dat ineens
diademen draagt, Prinsjesdag bijwoont,
geacht wordt zich naar haar toekomst te gaan
vormen. De momenten waarop ze dat nu
doet, zijn nog schaars, maar wij leren haar
wel steeds iets beter kennen door de persgesprekken.
Tijdens de zomerfotosessie, even
kort op Koningsdag en begin dit jaar op de
Cariben. Nu ik dit typ, realiseer ik me dat
het Belgische koningshuis dit soort persgesprekken met Elisabeth
niet heeft, toch? Als jij de kans krijgt om Elisabeth wat vragen te
stellen, wat zou dan je eerste vraag zijn?
W: Ik zou haar zoveel willen vragen. Maar toch vooral dit: wat als je
géén koningin móést worden, wat zou je dan willen worden? Want
Elisabeth is toch het enige kind – nou ja, intussen adolescent – in
België dat haar beroep niet mag kiezen. Wat natuurlijk ook geldt
voor Amalia in Nederland. Zou Elisabeth wetenschapster willen
worden? (Want ze was op de middelbare school goed in dat vak en op
Antarctica is ook een wetenschappelijke basis naar haar vernoemd.)
Eigenares van een boekenwinkel? (Ze leest graag en veel, de liefde
voor literatuur die ze heeft geërfd van haar ouders.) Misschien
professioneel danseres? (Want ze heeft jarenlang op ballet gezeten.)
Of iets totaal anders? Heb jij enig idee wat Amalia zou willen worden
als haar toekomst niet vanaf de wieg was vastgelegd?
K: Die ‘wat als’-vraag is een leuke om over te fantaseren. Misschien zou
Amalia de paardensport ingaan, omdat ze een fanatiek amazone is?
39

Mode
LANGS
DE MEETLAT
Een kraag eraf, een mouw erbij: voordat een outfit voor
koningin Máxima is goedgekeurd, wordt er soms heel wat
(verstel)werk verzet. Koninklijke mode mag immers heus
wel voor vervoering zorgen, maar niet voor beroering.
TEKST JOSINE DROOGENDIJK
46

47

verhaal
FAMILIESCHATTEN
MET EEN
Er was eens een koningin met een passie voor juwelen.
Zo zou het verhaal kunnen beginnen van een beroemde
hanger met parel van koningin Marie-Antoinette. Eeuwenlang
was hij in het bezit van de familie Bourbon-Parma, die
hem in 2018 liet veilen. Aan de bijzondere geschiedenis van
dit familiejuweel werd een nieuw hoofdstuk toegevoegd,
eentje met een luchtje, zo bleek later...
54

De Franse koningin
Marie-Antoinette
(1755-1793) op een
portret uit 1771.
55

H et Midden-Oosten:
WAAR 1 LAND
15.000
PRINS(ESS)EN
KAN HEBBEN
De meeste Europese vorsten hebben geen echte macht, met
uitzondering van prins Albert van Monaco en prins Hans-Adam
van Liechtenstein. In het Midden-Oosten is het echter heel normaal
dat het staatshoofd veel invloed heeft. De meeste vorsten zijn dan
ook een absoluut monarch. Negen vragen over de vorsten van het
Midden-Oosten, mét antwoorden.
TEKST DÉSIRÉE RAEMAEKERS
64

In zijn laatste jaar als prins
(2012) brengt Willem-
Alexander met zijn moeder
en echt genote een bezoek
aan Abu Dhabi. Als koning
is hij nog niet in de
Verenigde Arabische
Emiraten geweest.
65

Vorstelijk fietsen
TUSSEN DUINEN
& LANDGOEDEREN
Fietsroute uit het nieuwe fietsboek
De theetuinen fietsgids van Nederland
Fiets langs de chique landhuizen in Wassenaar,
geniet van het strand van Katwijk aan Zee
en breng een bezoek aan Kasteel Duivenvoorde
waar tot eind september de tentoonstelling
Franje & Oranje te bewonderen is.
TEKST MARLOU JACOBS EN GODFRIED VAN LOO
74

Kasteel Duivenvoorde
75

quiz
ZOMER
Test uw kennis van
royals in binnen- en
buitenland met deze
zomerquiz. Vrijwel
alle antwoorden op
de vragen zijn terug
te vinden in een
Vorsten-nummer
van de afgelopen
twaalf maanden.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
ZO WINT U EEN PRIJS
Beantwoord alle vragen en verzamel zo 22 letters in willekeurige volgorde.
Zet alle letters op de juiste plek in het schema op bladzijde 89. Het zinnetje
dat dan ontstaat, is de oplossing.
84

4.
Welke prinses is weer met haar gezin
naar haar geboorteland verhuisd?
Laatste letter van haar voornaam
1
5.
De hoeveelste Charles is de Britse
koning Charles? Tweede letter van
het uitgeschreven getal
5
1.
Wat was het eerste eiland dat
prinses Amalia bezocht tijdens haar
introductietour door de Cariben?
Eerste letter van het antwoord
2.
Wie zorgen er nu voor de corgi’s
van koningin Elizabeth?
p. Prins William en Catherine
n. Prins Andrew en Sarah
i. Prins Edward en Sophie
3.
Prinses Amalia is tot nu toe op
officiële gelegenheden gesignaleerd
3
met twee diademen. Welke hoort
hier niet tussen?
K Y B
85