Veertig Zomer editie 2023

Sufi Trail
Magazine
The heart
beats the mind
Johan van den
Naam
Berg
Titel
‘Wat is soefisme?’
Abdulwahid van Bommel Naam
Titel
In badpak en négligé
dwars door Anatolië Naam
Hike to the light, Titel
hike to the bliksem!
Jeannette Voorbij
Naam
Titel
Walking with Rumi
Portret van een pelgrimage Naam
Roelant Meijer Titel
VEERTIG
Zomer editie 2023 € 5.95
Zomer editie 2023 € 5.95

Voorwoord
Welkom bij de zomer editie van Veertig,
een tijdschrift waarin we de reis van het
leven vieren, vol met de schoonheid
van het delen en het doen. De wandel
en fiets reizen waarover we spreken
zijn niet alleen fysieke reizen, maar ook
reizen van de geest en de ziel. Het is een
reis die ons allemaal verbindt, ongeacht
onze achtergrond of cultuur. Het is een
reis die wordt gekenmerkt door moed,
doorzettingsvermogen en een sterke wil,
het zijn vaak je eigen obstakels die je moet
trotseren, zoals angsten overwinnen. De
verhalen geven een prachtig voorbeeld
van de kracht van het overwinnen van
obstakels en het bereiken van doelen,
ondanks de uitdagingen die op ons pad
kunnen komen. Maar zoals in elke reis,
is het niet alleen het bereiken van de
bestemming dat telt, maar ook de reis
zelf. Het delen van onze verhalen en
ervaringen is net zo belangrijk als het
doen. Deze verhalen vormen het weefsel
van onze gemeenschap, ze verbinden
ons op een diepere, menselijke manier.
Het is door het delen van onze verhalen
dat we elkaar beter leren kennen, dat we
elkaar begrijpen en dat we een gevoel
van gemeenschap en verbinding creëren.
Daarom, dit tijdschrift, Veertig, is meer
dan alleen een verzameling van verhalen.
Het is een stap in de richting van ons
gezamenlijke doel. Het is een ritje door het
leven, een ritje dat we samen maken.
Sufi Trail magazine
3

Colofon
Titel
Eind redacteur
Redactie team
Veertig, 2023 nummer 2 zomereditie
Diane Bömers
Iris Bezuijen, Sedat Çakır, Merel van Essen
Met medewerking van
Johan van den Berg, Iris Bezuijen, Cornelis Butter, Abdulwahid van Bommel,
Sedat Çakır, Merel van Essen, Roelant Meijer, Alberto Senna, Jeannette Voorbij
Foto’s
Ontwerp logo
Vormgeving
Kaartenmaker
Iris Bezuijen, Cornelis Butter, Sedat Çakır, Roelant Meijer,
Jeannette Voorbij
Merel van Essen
Merel van Essen en Kees Reniers
Rob Polko
Uitgever Stichting Sufi Trail Friends of Rumi and Khorasan Saints
ISSN 2949-950X
E-mail
sufitrail@gmail.com
Websites www.sufitrail.com, www.sufitrail.nl, www.driebronnenpelgrimsroute.nl
Abonnementen en losse verkoop
Deelnemers en donateurs van de Sufi Trail krijgen het Sufi Trail tijdschrift Veertig 2x
per jaar gratis. Losse nummers kosten € 5.95 (exclusief portokosten)
Sufi Trail tijdschrift Veertig verschijnt 2x per jaar.
Het volgende nummer verschijnt januari 2024
Kopijdatum 15 november 2023
Correspondentie adres
Stichting Sufi Trail, Friends of Rumi and Khorasan Saints
Nieuwe Gracht 108-A, 2011 NM Haarlem. Tel. 06 44 04 47 90
© 2023 Sufi Trail
Alle artikelen mogen met bronvermelding gepubliceerd worden. Indien
gewenst kunnen ook de originele bestanden en opmaak worden gestuurd.
Uw verhaal in de volgende uitgave?
Stuur het ons op via sufitrail@gmail.com
4
Veertig

Inhoud
3 Voorwoord Iris Bezuijen
6 The heart beats the mind
Auteur: Johan van den Berg
10 Men vroeg aan Maulana Djalâluddîn Rûmî: ‘Wat is soefisme?’
Auteur: Abdulwahid van Bommel
13 Terie Leijs erelid en ambassadeur
14 In badpak en négligé dwars door Anatolië; Hike to the light, hike to the bliksem!
Auteur: Jeannette Voorbij
20 Een Tussenjaar
Auteur: Alberto Senna
21 Tijd - Gedicht van Edith Slop-Zentveld
24 Lopen zonder beeld
Auteur: Thuya Barbe
26 Walking with Rumi - Portret van een pelgrimage
Auteur: Roelant Meijer
30 Het ontstaan van Sufi
Auteur: Merel van Essen
32 Sufi Trail de plek van ontmoetingen
Auteur: Cornelis Butter
35 Recept rabarber-gembercake van Gerda Fontijn
36 Sufi strip
38 Certificaat
40 Boeken
41 Agenda
42 Nawoord Sedat Çakır

Johan van den Berg
J B:
natuurliefhebber en dierenvriend
Johan van den Berg, een naam
die symbool is geworden van
vastberadenheid en visie. Samen
met Marcel Schuurmans vormt hij de
kopgroep die de ontwikkeling leidt van
de wandelpaden naar Mecca. Johan,
niet alleen een fervent natuurliefhebber,
maar ook een toegewijde dierenvriend,
heeft een bijzondere band met een
kleine viervoeter die hij liefdevol
heeft opgenomen. De trouwe hond,
liefkozend Cleo genoemd, wacht
geduldig op de komst van nieuwe
toeristen. Deze toeristen hebben Cleo
zelfs de bijnaam “de toeristenhond”
gegeven. Cleo, die ooit een verlaten
hondje was, heeft nu een liefdevol thuis
gevonden dankzij Johan in Söğüt. Cleo
wacht op Johan, maar groet ook andere
toeristen met dezelfde enthousiasme.
Het is het warme onthaal, dat symbool
staat voor een gevoel van welkom,
het deel uitmaken van deze prachtige
gemeenschap. Johan’s passie voor de
natuur en zijn liefde voor dieren is een
inspiratie voor velen. Zijn inspanningen
om de wandelpaden te ontwikkelen
en tegelijkertijd een veilig thuis te
bieden aan een verlaten hondje,
weerspiegelen zijn liefde voor de natuur
en wandelpionierschap. Hieronder volgt
een prachtig artikel over de reis met zijn
zoon Rutger over de Sufi Trail.
6
Veertig

The Heart Beats The Mind
Ramadanervaringen tijdens de Sufitrail 2022
Toen zoon Rutger en ik afspraken dat
wij in de maanden april en mei 2022 de
Sufitrail zouden lopen, hadden wij er
geen idee van dat tijdens onze tocht de
ramadan zou zijn. Maar goed, ramadan
2022 begon ’s avonds op 1 april en liep
door tot en met de avond van 1 mei.
Op 2 april, wij waren toen nog in
Istanbul, bezochten wij in de middag
de wijk Taksim. Niets wees hier op
de ramadan. In bijvoorbeeld ARTER,
museum voor moderne kunst, was
iedereen lekker aan het eten en
drinken. Hoe anders was het een dag
later. Wij zijn dan overgevaren naar
Yalova en sliepen die nacht in een hotel
in Termal. ’s Nachts werden wij lang
wakker gehouden door trommelende
mannen, die met hun getrommel de
mensen opriepen om te ontbijten
voor zonsopkomst. Onze eerste directe
confrontatie met de ramadan.
Die ochtend troffen wij Linda, een
van de vele Sufitrail-engelen die
van Kürtkoy tot Güneyköy met ons
mee liep. In Güneyköy sliepen wij in
de moskee, maar daarvoor werden
wij om 17.00 uur in de gelegenheid
gesteld in een klein restaurantje naast
de moskee te eten. Speciaal voor ons
geopend! Het theehuis, aan de andere
kant van de moskee, gaat pas open na
zonsondergang!
In Iznik, het oude Romeinse Nicea, had
Rutger een aantal restaurants uitgezocht
Sufi Trail magazine
7

met een goede “rating“. Wat schetste
onze verbazing dat al die restaurants
gereserveerd waren! De relatie met
ramadan en iftar, de avondmaaltijd die
gedurende de vastenmaand direct na de
zonsondergang wordt genuttigd, kwam
pas toen wij na ons eten terugliepen
naar ons hotel en we de restaurants
na ongeveer één uur na het begin van
de iftar zagen leegstromen. Een dag
later, wij waren nog in Iznik, hadden
wij het begrepen en konden wij zelf
plaatsnemen in zo’n druk restaurant.
Toen wij wilden afrekenen hadden onze,
volstrekt onbekende, achterburen de
rekening al voor ons betaald!
In Osmaneli werden wij door Sufitrailengel
Tuncay Erik ontvangen en
meegenomen naar een publieke iftar in
een grote “weddinghall”. Zo’n publieke
iftar staat voor iedereen open en laat
zien hoe het draait om vieren en delen
met de grootst mogelijke solidariteit. Een
heel speciale ervaring met een gevoel
van grote verbondenheid.
Anders dan in Iznik was de situatie in
Sögüt. Hier zijn alle restaurants tijdens
de ramadan gesloten, alleen “Nizam”
was geopend. Nu pas gingen wij eten,
nadat de iftar-gasten waren vertrokken,
waarna wij, als eenzame gasten, de
heerlijke restjes mochten opeten. Bij
het passeren van de kleurrijke moskee
van Hayriye werden we door de imam
uitgenodigd om mee te gaan naar een
plek waar de muhtar en nog vier mannen
een kalf slachtten en uitbeenden. Voor
drie dagen vlees bij de iftarmaaltijden
voor al de inwoners van het dorp.
In de miljoenenstad Eskişehir gelden
duidelijk weer andere en vaak ruimere
normen. En toch, in het Foodcourt in het
Espark, een groot winkelcentrum, zaten
om half acht al veel mensen met hun
8
Veertig

McDonalds- of andere fastfoodmaaltijd
voor zich, te wachten op het sein dat de
zon is ondergegaan, ongeveer kwart voor
acht. Nog een kwartier wachten en dan…
is alles koud. Overigens moesten ook wij
ons best doen om, in de buurt van ons
hotel, een geopend restaurant te vinden.
Een paar dagen later kwamen wij aan
in Han, waar wij werden ontvangen door
burgemeester Erdol Santi (en konden
overnachten in het gemeentehuis). Erdol
nodigde ons uit om, samen met hem en
zijn vrouw, een iftar bij te wonen in een
van zijn dorpen, Erten. Die avond zijn wij
eregasten bij de iftar en zaten wij naast
de burgemeester, de muhtar, de imam
en de mufti. En, anders dan in Osmaneli,
zaten hier de mannen bij de mannen en
de vrouwen bij de vrouwen.
Toen wij in de omgeving van Çay
een dorpje passeerden, werden wij
uitgenodigd door muhtar Mevlüt Aslan.
Koffietijd! In een gesprek over de
ramadan antwoordde Mevlüt op onze
vraag of de ramadan zwaar is (hij was in
de volle zon hard aan het werk in de tuin
van het Muhtarlin), antwoordde hij: nee,
“the heart beats the mind!’’
De laatste iftar vierden wij in Çiğil.
Wij waren te gast bij weer een Sufi
Trail-engel, Yener Karakaya. Yener,
zijn vrouw Maviş en twee dochters
zijn vanuit Konya, waar zij wonen en
werken, naar Çiğil gekomen om het
einde van de ramadan en het begin van
het Suikerfeest te vieren. In Çiğil woont
Ayse, de moeder van Maviş. Een drukke
en gezellige bedoening. Yener keek vol
verwachting uit naar het ontbijt, de
volgende morgen. Een feestmaal zou het
in zijn woorden zijn! Maar voor het zover
was, ging de hele familie ’s morgens om
half zeven naar de moskee. Pas daarna
was er tijd voor het feestmaal!
Johan van den Berg
Sufi Trail magazine
9

Men vroeg aan Maulana
Djalâluddîn Rûmî:
‘Wat is soefisme?’
Hij antwoordde: ‘Vrede vinden in het
hart, wanneer de tijd van verdriet komt.’
Tasawwûf of soefisme in de Islam
gaat over de brug tussen de met niets
vergelijkbare, afstandelijke God en de
God die we mogen liefhebben omdat Hij
is vervuld van zorg voor zijn schepselen.
Er is altijd een zekere spanning tussen de
leer en geloofservaring van de soefi’s.
Tasawwûf behandelt ook de tekenen
van Allah Die zei: ‘Ik was een verborgen
schat en hield ervan te worden gekend,
en Ik schiep de schepping opdat Ik mag
worden gekend.’ Waarmee de wereld
het brandpunt vormt waar de verborgen
schat door schepselen kan worden
gekend.
Soefisme wil iets vrij maken in mensen:
een innerlijke ruimte voor licht. Door
andere, misschien diepere lagen aan te
boren. Elk mens leeft van kinds af aan
met een innerlijk weten van diepe verbondenheid
met… wat eigenlijk?
Voor veel mensen is verwondering een
vorm van aanbidding. En dat is ruim voldoende.
Dat is onze ‘grondhouding’. Het
ervaren van de lucht van pas gemaaid
gras. Pasgebakken brood. Ontspruitend
groen, wolken, water zien… ‘Grondtoon’
is een mooi woord daarvoor. Het is er
altijd. En soms wil je er op afstemmen,
maar lukt het niet. Soefisme heeft de
pretentie om mensen daarbij een beetje
te kunnen helpen.
Mystiek komt voort uit de diep gevoelde
menselijke behoefte om op adem te
komen. Dat kan op veel manieren. Met
stilte, kunst, muziek, poëzie en wijsheid.
Je bewegen door de open ruimte is zo’n
mogelijkheid om op adem te komen.
Vooral voor mensen die verlangen naar
bezinning, maar zich in traditionele vormen
van geloven niet helemaal thuis
voelen. Zo is soefisme ontstaan. Net als
alle mystieke stromingen in de wereldreligies.
We vonden het nodig indrukwekkende
tempels, kerken en moskeeën te
bouwen, maar de hele natuur is al een
tempel die voor ons klaar staat…
In de komende afleveringen volgt een
aanzet over hoe dat, nog tijdens het leven
van de profeet in de Islam is begonnen.
En werd voortgezet.
10
Veertig

Abdulwahid van Bommel
Abdulwahid van Bommel, geboren in
1944, is een persoon met een immense
diepgang en toewijding. Zijn vroegste
jaren werden gekenmerkt door een
zoektocht naar spirituele verlichting, een
zoektocht die hem naar het pad van het
soefisme leidde. Deze spirituele toewijding
is een reflectie van zijn leven en werk, die
een bron van inspiratie is voor velen. De
belangrijkste bijdrage van Van Bommel
aan de Nederlandse literatuur en cultuur is
zijn vertaling van de Masnavi, het
meesterwerk van Rumi. Het was een taak
die hij met grote toewijding en passie op
zich nam, ondersteund door een dieet van
sterke koffie. Drie jaar lang werkte hij
onvermoeibaar aan dit project, om de
essentie van Rumi’s woorden te
openbaren aan het Nederlandse publiek.
Het werk van Van Bommel is geen
eenvoudige vertaling: het is een lofzang,
een hymne aan de schoonheid van de
woorden van Rumi. Zijn vertaling van de
Masnavi is meer dan alleen een overdracht
van woorden van de ene taal naar de
andere. Het is een brug die culturen en
tijden verbindt, een kans om de diepe
wijsheid en inzichten van Rumi te delen.
Het leven en werk van Abdulwahid van
Bommel is een eerbetoon aan een
levenslange toewijding aan het soefisme.
Het is een verhaal van passie, toewijding
en onvermoeibare liefde. SubhanAllah dat
hij voor Veertig wilde schrijven.
Sufi Trail magazine
11

Tasawwuf is het woord waarmee door de
eerste soefi’s religieuze ervaring werd benoemd.
Termen als tasawwuf en sûfiyya
betekenen stap voor stap streven naar
eenwording met God. De herkomst van
het woord ‘soefi’ is een heel verhaal. Er
wordt gezegd dat het is afgeleid van de
Ashâb as-Soeffa’. Dit waren de fulltime
studenten van de profeet Mohammed.
Die verbleven dag en nacht in de moskee,
op een kleine verhoging – de Suffa
- achterin de moskee.
Maar … hoe komt men op het pad van
de Liefde en wie is daarbij je gids. Veel
Sjeichs van soefi orden, beschouwen
de profeet als de eerste en grootste
van alle soefi’s. Omdat hij uiting gaf aan
zijn bijzondere band met Allah. Hij zei
bijvoorbeeld: ‘Lî ma’allâhi waqt…’ Er is
een moment waarop ik met Allah ben….
Waarmee hij eigenlijk het hele soefisme
uitstekend samenvat. Zo zegt men over
de profeet Mohammed dat hij alle 99
schone namen van Allah in zichzelf had
gerealiseerd. En voor sommige Tariqa’s
of soefiorden werd het een ideaal om,
Fanâ fî’r-Rasoel, volkomen op te gaan
in de profeet. Daaruit kwam het ideaal
van Insân Kâmil voort. Dat vaak verkeerd
wordt vertaald met ‘volmaakt mens’
Anderen leiden het af van het woord
Safa, puurheid of zuiverheid. Om daarmee
duidelijk te maken wat het verlangen
en streven van een Soefi is.
Weer anderen denken dat het een woord
uit het Grieks is, Sofia dat wijsheid of
kennis betekent. Soefi’s zijn dus mensen
die daarnaar verlangen.
Of het Arabische woord Soef dat wol
betekent zou de bron zijn. Omdat de
vroegste soefi’s mantels van ruwe wol
droegen – zo van het schaap. Sommigen
zeggen als teken van onthechting van
de wereld. Maar ook tegen de kou in de
nacht. Maar als een soefi iemand was ‘in
een grove wollen mantel’, zou soefisme
een uiterlijk kenmerk zijn dat nu niet
meer gangbaar is.
worden. Volmaakte mensen bestaan
niet. (gelukkig maar…). Dat wordt niet
bedoeld. Bedoeld wordt dat elk mens
probeert zo ‘volkomen’ te worden als hij
of zij kan zijn.
(wordt vervolgd).
12
Veertig

Terie Leijs erelid en
ambassadeur
Terie Leijs was één van de eerste
mensen die deze bijzondere trail gelopen
heeft. Hij was meteen verkocht. Voor
hem was het niet alleen een mooie
wandeltocht, maar ook een spirituele
ervaring die zijn leven veranderde.
Zijn inzet en enthousiasme zorgden
ervoor dat de Sufi Trail steeds bekender
werd in Nederland. Hij schreef het eerste
Sufi Trail boek genaamd “Uncle you need
Petrol in the Tank”. Terie’s toewijding
aan de Sufi Trail is nu beloond met een
oorkonde als erelid en ambassadeur van
de trail. Het is een eer die hij meer dan
verdient.
Als erelid zal Terie zich blijven inzetten
voor de Sufi Trail. Hij zal bijdragen
aan het behoud van deze unieke
route, maar ook aan het verspreiden
van Rumi’s boodschap van liefde en
verbondenheid.
Zie: www.sufitrail.com/terie-leijsuncle-you-need-petrol-in-the-tank/
Sufi Trail magazine
13

In badpak en négligé dwars
door Anatolië
Hike to the light, hike to the bliksem!
Modder, modder, modder. Onze
schoenen zien eruit alsof ze uit de klei
zijn getrokken en wegen zeker een
paar kilo zwaarder. Zo lopen we een
groot deel van de dag in miezerregen
of hoosbuien en waden we door tot
watervallen aangezwollen bergbeekjes.
Veertig dagen lang regen en onweer in
Anatolië terwijl in Nederland de mussen
van het dak vallen. Hike to the light krijgt
zo een heel andere betekenis: hike to the
bliksem!
Hoe anders was het vorig jaar toen we
onder een uitbundige zon het eerste deel
van de Sufi-trail van Yalova naar Eskisehir
liepen! De Turken zelf weten ook niet wat
hun overkomt: zo groen is Anatolië nog
nooit geweest in het voorjaar! Er groeien
bloemen en planten die er anders niet
zijn, op sommige plekken wanen we ons
in Zwitserland of Oostenrijk.
En het heeft wel wat spannends, dat
ongewisse. Wel of niet gelijk de poncho’s,
die we spottend onze badpakken
noemen, aantrekken bij de eerste
regendruppels? Soms is uitstel een goede
keus, maar vaak een onverstandige. En zo
trekken we bontgekleurd, of doorzichtig
– in de négligés – door de velden en over
de bergen.
Bergen? Volgens Sedat zijn het
heuvels, maar voor ons zijn de bergen
bij Emirdağ, het Sultan gebergte en
de Aslanli Tepe (Leeuwenberg) bij
Küçükmuhsine toch echt bergen met de
nodige hoogtemeters klimmen en dalen!
Voor de plaatselijke bevolking zijn
de gevolgen van de heftige regenbuien
rampzalig: de kersenoogst blijft
achter en op sommige plaatsen is de
aardbeienoogst helemaal mislukt.
Daar vallen onze natte sokken bij in het
niet! Die verbroederen juist. ‘Wie met
vrienden verkeert, bevindt zich in een
bloementuin’ (vrij naar Rumi).
We genieten van de vele onverwachte
ontmoetingen – de kluizenaarster, Ata,
de apotheker, de muhtar van Güney in
driedelig pak, de vrolijke imam in zijn
tuinhuisje, de oom van de bruidegom in
Deresinek, de vele burgemeesters, oma
die weigert uit de slaapzak van Karien te
komen, de gastvrije bruiloftsgasten en
onze vele hondenvrienden. Ontelbare
belevenissen. Elke dag is een verrassing!
14
Veertig

Speeltuin en theemachine
Van de 28 dagen die wij meelopen,
gaan we ongeveer de helft kamperen,
volgens de planning. Door het slechte
weer worden het er minder, maar het
zijn de meest memorabele dagen!
Onze eerste kampeernacht is in
het speeltuintje naast de moskee van
Süpren. De plaatselijke jeugd is opeens
erg geïnteresseerd in de glijbaan, de
schommel en de wip! De wasruimte
van de moskee is onze badkamer. Wel
openbaar. Als we ons in allerlei bochten
wringen om ons te wassen onder de lage
kraantjes, komen er net twee pubers
binnen. Gelukkig vertrekken ze weer
als ze ons horen! We picknicken met de
restanten van het ontbijt en de lunch en
gaan vroeg naar bed.
De volgende dag – veel klimmen
en dalen en modder – mogen we ons
matrasje neerleggen in de gebedsruimte
van een prachtig klooster: het suficomplex
Şücaaddin Veli Türbesi in
Aslanbeyli. Hier wacht ons ook een
verrassing: een eigen Turkse theemachine
– een waterkoker met daarbovenop
een theepot, bediend door Fred! Hoera,
dat betekent dat we overal waar een
stopcontact is (en die zijn er in elke
moskee!) koffie en thee kunnen maken.
De volgende dag openen we theehuis
Fred op ons nieuwe kampeeradres
in Sancar: een heus chalet met open
theehuisje en veranda aan een meer. Een
heel knus huisje met Atatürk die over
ons waakt. De wc is bij de moskee aan
de overkant van het meer, onze douche
is in de lijkenwasplaats. De theemachine
draait overuren als de muhtar en andere
mannen van het dorp in ons chalet thee
komen drinken. ‘s Avonds proberen Fred
en Sedat nog een vuurtje te stoken, maar
verder dan wat rook komen we niet.
We stellen de matjes strategisch op, op
plekken waar het niet lekt en slapen in
met de kikkers op de achtergrond.
De theemachine is een groot succes!
In het bergdorp Yaprakli Mezrasi heeft
Fikri een stopcontact geregeld in een
leegstaand huis en picknicken we heerlijk
in de zon met onze eigen koffie en thee.
En in Güneyköy hebben we Café Fred
op de top van de berg nadat de muhtar
in een driedelig pak ergens elektriciteit
heeft afgetapt.
Phrygische forten en onderaardse gangen
De twee nachten daarna logeren we
bij Ben – een Nederlandse archeoloog
– in Midas Han, op 1240 meter hoogte
in de Phrygische Hooglanden, het hart
van het vroegere Phrygische Koninkrijk
(1200-700 v. Chr). Daar krijgen we
een rondleiding door het gebied. Te
beginnen bij het Phrygische Gerdekkaya
rotsgraf (ongeveer 300 v.Chr.), waar we
vanuit ons hotel op uitkijken. In de loop
der jaren hebben ook de Romeinen
hier hun overledenen begraven. Zeer
indrukwekkend. Maar misschien nog
indrukwekkender is Midas City, een
Phrygisch verdedigingswerk, compleet
Sufi Trail magazine
15

Titel
Verkiezingsdag
Vandaag verkiezingsdag in Turkije.
Onderweg passeren we een paar
stemlokalen waar we een kijkje mogen
nemen: het ziet er heel gemoedelijk
uit! Midden in de velden komen we een
man op een ezel tegen, op weg naar het
stemlokaal.
met graven en ondergrondse tunnels,
een paar kilometer verderop. Spannend
om een kijkje onder de grond te nemen:
aan de ene kant steil naar beneden
afdalen en aan de andere kant via een
uitgehakte trap weer naar boven komen!
Ben vertelt ons alles over de graven,
inscripties en ornamenten. Hij goochelt
met jaartallen alsof het niks is. Bijzonder
dat het Midas Monument tot in de
jaren 60 bewoond werd door een
excentrieke dame. Ruim vijf uur hebben
we rondgelopen en nog hebben we niet
alles gezien.
Met de klei aan onze schoenen komen
we bij het gemeentehuis van Gömü aan
waar de burgemeester ons op de thee
met linzenbroodjes uitnodigt. Hakki
Tekin is al 30 jaar burgemeester van
Gömü, vertelt hij trots. We vervolgen
onze weg naar Tabaklar. Ook daar een
gezellige boel rondom het stemlokaal!
‘Alles goed?’, vraagt een Turkse dame
die in België blijkt te wonen. Heel veel
Nederlandse en Belgische Turken komen
uit de buurt van Emirdağ. Er is zelfs ooit
een Haarlem-park aangelegd, maar
dat ligt er nu verwaarloosd bij en moet
plaats maken voor een bouwproject.
Onder dreigend onweersgeroffel en
weerlichten lopen we de berg op die ons
van Emirdağ scheidt. De poncho’s en de
négligés gaan aan. In een vies verlaten
hutje schuilen we voor de ergste regen.
Als we Emirdağ binnenlopen, zijn we
alweer droog.
16
Veertig

Met Ali en Süleyman, twee Turkse
Haarlemmers, eten we pide en drinken
we cay terwijl de stemmen voor Erdogan
oplopen. Rond 20.00 uur gaat het los
met toeters, bellen en vuurwerk om de
overwinning te vieren!
Het Groene Paleis en de vrolijke imam
In Çay brengen we de nacht door in
Yesil Kösk, het groene paleis. Pal aan de
snelweg gelegen. Verder doet het zijn
naam geen eer aan.
Als wij om 8 uur gaan ontbijten, ligt
de hoteleigenaar naast ons op de bank
te slapen. Allemaal medicijnen om hem
heen. Hij voelt zich niet zo lekker, wordt
gezegd.
Gisteravond was er een stoelendans
met kamers: te veel lawaai of wc’s die
niet doorgetrokken konden worden. Wij
hadden één gordijn voor twee ramen,
dus hadden niets te klagen.
De eerste stop vanmorgen is gepland
bij onze vrolijke imam met wie we
gisteren hebben gegeten. Het is een
kwartiertje lopen. Inmiddels lopen we
in de velden buiten Çay: waar woont die
man? Een plaatselijke boer roept ons
na: ‘’nu afslaan, naar links’’. Een graspad
door een prachtige boomgaard en
moestuin brengt ons naar het tuinhuisje
van de imam. Er komt van alles op tafel:
brood, zelfgemaakte witte kersenjam,
kweeperenjam, olijven en natuurlijk
cay. We worden verwend en krijgen bij
het weggaan nog 2 kroppen Turkse sla
mee. Via Pinarkaya village en Çaypinar
village lopen we naar Eber: de eerste
regendruppels vallen als we het theehuis
ingaan. Terwijl de eigenaar thee gaat
zetten, spreiden wij onze lunch uit op
tafel: een allegaartje van linzenbroodjes
en simits van twee dagen terug tot chips,
chocopasta, Turks fruiten, de sla van
de imam. Dat kan hier allemaal. Als de
thee op is, kunnen we zelf heet water
tappen achter de bar voor onze zelf
meegebrachte Nescafé.
Op kraambezoek bij Sayfollah
Sayfollah is opa geworden! Tegen wil
en dank. De huiskat heeft zijn slaapzak
uitgekozen om te bevallen van vijf baby’s.
We komen allemaal op kraambezoek,
maar Sayfollah is niet blij. Hij heeft de
slaapzak van zijn zoon geleend. Als het
in zijn kamer en die van Mehmet en Fikri
begint te lekken, is de maat vol: de drie
heren vertrekken naar een hotel.
Sufi Trail magazine
17

is overgestoken, keert terug door het
water. Met donder en bliksem gaan we
terug naar het theehuis waar de kachel
wordt aangestoken.
We zitten deze twee nachten in
Derbent, boven het theehuis van Fevzi
Tasal. De bovenste etage blijkt niet
waterproof te zijn. Wij hebben geluk:
we slapen op de eerste etage in het
bed van Fevzi. Het appartement heeft
een speciale en vreemde entree: een
kapotte vlonder die scheef boven een
afgrond hangt en daarop aansluitend
een ijzeren verzakte trap. Een hele kunst
om hier met de regen van vandaag veilig
overheen te komen.
Ondanks de stromende regen gaan
we met z’n allen de Aladag berg op:
dat betekent 500 meter stijgen en 700
meter dalen. Gekkenwerk, maar wel
leuk. Met de modder valt het mee, maar
de top bereiken we in twee groepen. De
afdaling verloopt zonder problemen en
biedt prachtige uitzichten. In Mülayim
kopen we het plaatselijke winkeltje leeg
met cake en koek voor bij de koffie.
Weer droog gaan we op weg naar
Salahattin, maar dat bereiken we nooit.
In de eerste vallei die we tegenkomen, is
zoveel water en gaat het zo hard plenzen
dat we besluiten terug te gaan. Sayfollah,
die als enige blootsvoets het beekje
Reis door de geschiedenis
Deze vier weken zijn één grote reis
door de geschiedenis. We lopen over de
Romeinse Kirkgozbrug tussen Bolvadin en
Çay, waar de Zijderoute en de historische
Koningsweg naar Ankara overheen gingen.
Op de brug die getuige is geweest van vele
veldslagen, houden we een korte break met
een gedicht van Rumi.
We bezoeken de twee graven van
Ecem Sultan, een vrouw die voor alle
problemen een oplossing had. Boven
op de berg van Deresinek en in het dorp
Yakasenek: beide dorpen beweren dat
Ecem Sultan op hun grond begraven
is. Hoe het ook zij, beide graven zijn
verstilde plekken met bijzondere bomen
waar we een minuutje stilte in acht
nemen om iemand of iets te herdenken.
Een mooi moment! Onze meereizende
honden hebben weinig gevoel voor
spiritualiteit en tot Sayfollahs afschuw -
‘niet hier!’ - bespringen ze elkaar op deze
plek.
In het dorpje Camli zien we het
mysterieuze graf van Huseyin Dede. Op
18
Veertig

zijn graf staat een omgevallen stenen
pilaar waarvan wordt gezegd dat het
zijn grafsteen is. Omdat er niet veel
bekend is over Huseyin Dede kwamen
de inwoners van Camli jaren geleden
op het idee om de pilaar als ornament
naar het dorpsplein te verplaatsen. Toen
ze de volgende dag wakker werden, lag
de pilaar weer op zijn oorspronkelijke
plaats! Het mysterie werd nooit
opgehelderd. En toen een aantal jaar
later de eigenaar van de grond waar het
graf is, het plan opvatte om de pilaar weg
te halen en op die plek een nieuw huis
te bouwen, werd hij net zo lang gekweld
door nachtmerries en vreemde stemmen
tot hij zijn plan opgaf!
Sayfollah is helemaal in zijn element:
op veel grafstenen staat Farsisch schrift
dat hij minutieus ontcijfert en toelicht.
Sadreddin Konevi en de veertig appels
Onze eerste tropische dag! We zitten
nu in Konya en hebben gisteren in Sille
ons laatste avondmaal met de ‘twaalf
apostelen’ gehad.
Met drie taxi’s vertrekken we naar de
start van onze citytour: de moskee van
Sadreddin Konevi - voluit Șadr al-Dīn
Muhammad ibn Ishāq ibn Muhammad
ibn Yūnus Qūnawī [alternatief, Qūnavī,
Qūnyawī] -, een Perzische filosoof en een
van de meest invloedrijke denkers in de
mystieke of soefi-filosofie. Hij is relatief
onbekend in het Westen, maar zijn
benadering van redeneren heeft grote
invloed gehad.
In de moskee is een piepkleine,
donkere cel: ongeveer 1 meter bij 50
cm. Wie wil, mag uitproberen hoe het
voelt om daar opgevouwen te zitten:
claustrofobisch, benauwd, geen daglicht!
Onvoorstelbaar dat Konevi zich hierin
regelmatig terugtrok voor meerdere
dagen retraite: 40 dagen zat hij daar met
40 appels!
We beklimmen de citadel richting
Alaeddin moskee. Boven op wordt
nog hard gewerkt aan de restauratie.
Prachtige moskee met pilaren. We
nemen onze schoenen mee van de westingang
naar de noord-ingang. En dan is
het tijd voor koffie op het schaduwrijke
terras. Niet te geloven dat we na weken
regen nu blij zijn met schaduw!
De tijd dringt want Noëlle vertrekt
rond het middaguur. Van Fikri en
Mehmet hebben we een dag eerder al
afscheid genomen.
Via de drukbezochte moskee en het
graf van Shams-i Tebrizi, gaan we naar
ons eindpunt: het graf van Mevlana Rumi
in het Mevlana Museum! Daar sluiten
we in een kring onze prachtige reis af.
Vanavond nog de dansende derwisj
uitvoering en dan wordt het tijd om
afscheid te nemen.
Görüşürüz Türkiye, we komen zeker terug!
Door Jeannette Voorbij
Sufi Trail magazine
19

Alberto Senna: ‘’Prachtige
relatie met mijzelf
opgebouwd’’
Alberto Senna: ‘’Prachtige relatie met
mijzelf opgebouwd’’
In een vroeg stadium van mijn studie
besefte ik dat ik niet echt zeker wist wat
ik de rest van mijn leven wilde doen. De
druk die ik voelde om af te studeren,
was groter dan mijn moed om alles te
laten vallen en ik had geen geld om iets
anders te doen. Daarom, terwijl ik nog
studeerde, begon ik een reis te plannen
die me enige tijd zou geven om echt aan
mezelf te werken in plaats van alleen
maar de voetstappen te volgen die de
maatschappij mij voorschotelde.
Het is nu bijna een jaar geleden
en ik heb een enorm scala aan
allerlei ervaringen gehad waardoor ik
verschillende aspecten van mezelf ben
tegengekomen, waarvan ik meestal geen
idee had dat ze bestonden. Van alle
ervaringen die ik heb gehad, is één van
de meest intense en diepzinnige, zeker
de Sufi Trail wandeling geweest. Ik ben
erachter gekomen dat gewoon wandelen
een unieke kans is om bij jezelf te zijn,
omringd door de natuur en
in een diepe meditatieve
staat van zijn. Op die manier
heb ik delen van landen
gezien die de meeste
toeristen nooit zullen zien,
als ze niet buiten de geijkte
toeristische plekken gaan.
Ik heb dorpelingen ontmoet
die me vertelden hoe ze
de geschiedenis hebben
ervaren, die musea alleen
kunnen tentoonstellen.
Het belangrijkste is dat ik
een prachtige relatie met
mezelf heb opgebouwd,
geleerd heb hoe ik mijn eigen tempo
kan respecteren terwijl ik daar in de
natuur ben, waar mijn geest eindelijk
stilte kon vinden. Zoals Nietzsche zei:
“Alle werkelijk grote gedachten worden
verwekt door te wandelen”.
Alberto Senna, Braziliaans, 24 jaar.
20
Veertig

TIJD
Betekenis aan tijd geven
Tijd vooruit
Veel tijd
Weinig tijd
Tijd voorbij
Tijd vliegt
Waar blijft de tijd
In strijd met tijd
Verveel tijd
Geen tijd voor…
Kostbare tijd enz
Voorbij, vooraf aan idee over “tijd”
Is al - tijd
Daar waar “tijd” gedijt
Tijdloos
Edith
Sufi Trail magazine
21

22
Veertig

Sufi Trail magazine
23

Lopen Zonder Beeld
Zonder voorstelling liep ik de pelgrims tegemoet.
Er was geen zelfbeeld meer, ik hoefde niemand te zijn
Ik behoefde geen bewijs dan wel geheugensteun
Ik werd één met de wind langs mijn gezicht, de beek naast mijn voeten,
de afgebroken Moederboom
langs de Weg.
Een sokkel stond leeg onderweg
Een mooi beeld vormde zich in mijn lichaam.
Hoe lang kon ik het volhouden niemand te wezen?
Ik behoefde geen kaart op een zakcomputer, die niet de kunst van geduld had geleerd.
De vervreemding zou te groot zijn.
Ik had geen pelgrimsboek of routekaart, geen stempel nog gebed.
Maar al mijn bezittingen pasten onder mijn ene arm, zoals mij onderweg gevraagd werd.
Ik liep achter benen aan, die dezelfde kant uit gingen.
Wanneer ik opkeek, even losgeschud van mijn dagdromerij, zag ik prachtige gezichten.
Doorkruist met ervaring, vol verhalen als routekaarten van een groter geheel.
Hartswoorden van advies klonken van alle kanten.
De vriend, voor het leven, schudde mijn hand in begroeting.
Flarden gesprekken die verijdelen in de lucht.
De vlinder bleef op mijn pad vooruit spelen, ook zij had waarschijnlijk geen beeld van
haarzelf. Met volledige overgave danst zij, met volledige overgave rust zij op een blad.
Ze verstopt haar felle kleuren, door enkelweg haar vleugels samen te laten vallen.
Wat niemand zag is dat ze haar vleugels toonde aan de zon, wanneer alle camera’s weg
liepen.
Optekenen is een optie
Wat is mijn ervaring waard wanneer er geen bewijs voor is, anders dan de verhalen in
mijn hart?
Dingen die zo mooi zijn, waar ik nauwelijks nog bij stil sta nadat de foto is genomen.
Het moment is niet ten volle beleefd. Heb ik het beeld daarmee wel genoeg eer
aangedaan?
Mag het beeld met de jaren, steeds wijzer, in mij rijpen?
Ik liep rond als een vat vol herinneringen en beelden.
Altijd wel iets om weg te geven, aan een ander in tijden van tegenstroom.
24
Veertig

Leven is bewegen
Voor deze pelgrim, voor diegenen die met haar meelopen.
De beweging die grote veranderingen op de wind meevoert.
Elke stap liefkozend opgevangen, elke stap liefkozend gegeven.
Zonder ‘beeld’ tussen mij en de natuurlijke wereld om mij heen, tussen mij en de
omhelzing van een medereiziger, tussen mij en het heilige water, kon ik versmelten
met Al wat Is.
En dat is al waar ik voor bad, met iedere stap.
Nee, ik heb geen beeltenissen om te delen
Er valt geen beeld te delen met de diepte die ik voelde. Wel kan ik het nog in mijn
lichaam voelen. Met deze arme woorden, een poging doen om iets onbeschrijfelijks
uit te drukken.
De observeerder zal beelden kunnen zien en beoordelen vanuit eigen bril.
Maar het delen van een ervaring vraagt ons om te kijken, wat veel overgeslagen
wordt.
Echt te kijken naar de ervaring, zo diep mogelijk, van de pelgrim zelf.
Ik heb niets te posten op een digitale muur
Enkel heb ik een uitnodiging verzonden van het ene Hart aan het andere. Als
duizenden ansichtkaarten, die om mij heen dwarrelen en landen bij mijn voeten.
Allemaal dezelfde uitnodiging.
Ze roept mij: het Pad, de Pelgrim, de Herberg. Maar ook de harde wind, de
nieuwsgierige hond, en de schoenen. Allemaal uitnodigingen van de Bron.
Thuya, gaat op zoek naar de essentie. Door het weglaten van dingen die wellicht
gezien worden als essentiële bagage, komt ze al filosoferend en wandelend tot
inzichten.
Dit is deel 1 in haar ‘Zoektocht naar Minder’, hier ging ze op stap zonder telefoon.
Het doel was om met aandacht de ervaring van het pelgrimeren helemaal te
kunnen beleven.
Wanneer je iets wilt gebruiken uit dit stuk, vragen we je de bronnen te vermelden.
Alle artikelen zijn terug te vinden in de uitgave “The way of the Pelgrim”, verkrijgbaar
na afloop van de publicaties.
Wanneer u contact met haar wilt opnemen, kan dit via de redactie.
Sufi Trail magazine
25

Walking with Rumi
Portret van een pelgrimage door
Roelant Meijer
Veel mensen die ik onderweg
ontmoette waren nieuwsgierig waar ik,
alleen en te voet, naar onderweg was en
vooral waarom. Dat iemand van Istanbul
naar Konya loopt riep veel verbazing en
bewondering op. Toen ik vertelde over
mijn pelgrimage naar de tombe van
Rumi en het gesprek zich ontwikkelde,
reikte ik hen een aantal kaartjes aan met
citaten van Rumi - in zowel Engels als
Turks - en vroeg hen er een uit te kiezen.
Het gekozen citaat mochten ze houden.
Nadien maakte ik een portretfoto met
hun kaartje. Bij de foto beschreef ik
het hoe en wat van onze ontmoeting.
Dat publiceerde ik op Instagram. De
geportretteerden konden zo zichzelf
terug zien, maar ook elkaar.
De citaten die ik meebracht sloegen
een brug tussen mij en de mensen die
ik trof, die Rumi allemaal kennen. Zo
werd Rumi een verbindende kracht.
Hoewel veel ontmoetingen kortstondig
waren, was het niet vluchtig. De citaten
van Rumi verrijkten de ontmoeting en
waren een opening naar een wederzijdse
belangstelling voor elkaar. En dat leidde
tot een gesprek en verbinding. Enkele
van deze verhalen zijn hier nu te zien.
Een pelgrimage lijkt al gauw te gaan
over het spirituele pad van de pelgrim
en minder over de ontmoeting met
de ander of het land waar doorheen
gelopen wordt. Om dat laatste was
het mij wel te doen. Al lopend vond
ik de manier om de mensen langs de
route deelgenoot te maken van mijn
wandeling en tegelijkertijd mijn tocht te
documenteren.
Expositie in het bos
Twaalf portretten met bijbehorende
teksten zijn ook te zien tijdens de
kunstroute Open Stal in Oldeberkoop.
Voor deze kunstroute heb ik de
pelgrimage verkleind naar een
wandeling van een halve kilometer in het
Molenbos. Zo kun je al wandelend langs
grote portretten ook de mensen leren
kennen die ik onderweg ontmoette.
Dagelijks van 29 juli t/m 27 augustus
2023 te zien in Oldeberkoop tijdens
Open Stal. www.openstal.nl
26
Veertig

Kunstenaarsboek in gelimiteerde oplage
Als kunstenaar maak ik bijzondere
boeken over wandelen. Het boek is dan
het medium, mijn expressiemiddel.
Het verhaal versterk ik door de
materiaalkeuze en het boek als totaal.
Het geheel van tekst, beeld en ontwerp
geeft de wandeling en het boek een
diepere ervaring, die aanhaakt op de
gedachte dat de wandeling een metafoor
is voor het leven zelf. Dit boek bevat
een reeks ontmoetingen in woord en
beeld, die tonen dat het leven mooi en
waardevol kan zijn als mensen uit hun
hart spreken en open staan voor de
ontmoeting.
Walking with Rumi is in een oplage van
100 stuks gemaakt, met een voorwoord
van Kader Abdolah, genummerd,
gesigneerd en voorzien van een kaartje
met een citaat van Rumi.
Het is te koop voor € 40 op de website:
www.roelantmeijer.nl/bookshop.
Sufi Trail magazine
27

Treur niet. Alles wat je verliest
komt terug in een andere
vorm. - Rumi
Vanuit een olijfboom roept
een man naar me. Hij is zijn
bomen aan het snoeien. Hij
klimt uit de boom en nodigt
me uit om bij hem te komen
zitten. Hij doet een plastic zak
open. Daar zit een appel, een
peer en twee sinaasappels
in. Hij snijdt de appel
doormidden en schilt een van
de helften voor mij. Hij snijdt
ook de peer doormidden.
Daarna pelt hij ook een van
de sinaasappels en geeft
die aan mij. Zijn helft van de
fruitmaaltijd bewaart hij voor
later. We eten niet tegelijk,
maar op een speciale manier delen
we de maaltijd. Hij kiest deze quote
willekeurig uit de set met kaartjes.
Mooie dagen komen niet vanzelf, je moet
er voor op pad. - Rumi
Esmaray woont in Akçapınar, een
zo goed als verlaten dorpje met
voornamelijk vervallen huizen. Ik
ontmoet haar vader als ik
het dorp binnenloop. Hij
belt Esmaray en vraagt haar
langs te komen om met
me te praten. Ze leert op
school Engels en ze heeft
een smartphone met Google
Translate. Ze is blij met haar rol
als intermediair. Haar moeder
komt ook even bij ons staan
en komt niet meer bij van
het lachen als ze hoort dat ik
helemaal naar Konya wil lopen.
Daarop laat ze ons alleen.
Esmaray en haar vader wijzen
me de weg naar het volgende
dorp. Zoals te zien is, is ze blij
met haar citaat.
28
Veertig

Links: De tuin van de wereld
kent geen grenzen, behalve in je
geest. - Rumi
Hij is gepensioneerd en
heeft lange tijd in Duitsland
gewerkt. Nu werkt hij hier
in zijn moestuin. Dat is geen
enkel probleem, hij heeft zijn
hele leven al gewerkt, dus kan
het geen kwaad om daarmee
door te gaan. Na mij bevraagd
te hebben over mijn wandeling
en de bijbehorende gevaren,
concludeert hij dat ik niet bang
ben voor honden, en ook niet
voor mensen.
Rechts: Het is jouw weg,
en de jouwe alleen, anderen
kunnen hem met je meelopen,
maar niemand kan hem voor je lopen. -
Rumi
Zijn zoon had het niet naar zijn zin
in Duitsland en heeft er maar een jaar
gewoond. Hij koos voor een bestaan in
Turkije.
Hoe stiller je wordt, hoe meer je kunt
horen. - Rumi
Aysel is conciërge op het
derwisjcomplex met een
moskee, een Tekke, een
gastenkamer en een keuken,
in Aslanbeyli. Ze woont in
het aangrenzende dorp en
ontvangt alle bezoekers
aan het complex met thee
en snoepjes, zorgzaam
gepresenteerd op een
dienblad. Nadat ze haar
kaart heeft gekozen en
gelezen, besluit ze dat ze op
de foto wil met het portret
van Atatürk in haar kantoor.
Roelant Meijer
Sufi Trail magazine
29

Het ontstaan van Sufi
2017, ik was op zoek naar vrijwilligerswerk
en had bij de vacaturebank een advertentie
van de Sultans Trail gezien. Ze zochten
mensen voor diverse werkzaamheden. Het
ging over wandelen, dat deed ik graag dus ik
was nieuwsgierig.
En zo belandde ik bij Sedat op het
kleine kantoortje in het Rosenstock
Haarlem. Na een bakje koffie en
een uitleg over wat de organisatie
inhield, kwamen we bij de vraag wat
ik voor hen kon betekenen. Naast
dat ik een sportstudie had gevolgd,
had ik enige ervaring met de adobe
ontwerpprogramma’s maar verder had
ik nog geen idee. Ik kaatste de vraag
daarom maar terug, waar kunnen jullie
mij inzetten? Sedat legde uit dat Iris en
hij een jaar geleden een trail hadden
gelopen en had de tekst hiervan nog
ongebruikt op de computer stond, ze
hadden het te druk.
De week erna belandde ik dus naast
de toen nog onbekende Iris achter de
computer. Ik was van de Sultans naar
de Sufi Trail overgeplaatst en of ik de
wandelgids in elkaar wilde zetten. Met
de insteek van Pippi: ‘Ik heb het nog
nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel
kan’, begon zo mijn zoektocht tussen de
lappen tekst, foto’s en wandelkaarten.
Omdat de Sufi Trail nog niet echt
bestond, had het nog geen eigen vorm.
De eerste taak was om een huisstijl te
creëren: een logo, beeldmerk, kleuren,
lettertypes, ect. Er was in die tijd al een
sufi poppetje, Mo had het poppetje
van de franciscanen een hoedje van
een derwisj gegeven wat toch wel een
beetje plagiaat is. Als hobby tekenares
had ik het potlood vaak al vast en kon
ik mij nu storten op Sufi. Na een tiental
sufietjes te hebben geschetst, heb ik
de beste digitaal uitgewerkt met adobe
Illustrator. Mijn broertje die op het
Media College zat, heeft uiteindelijk de
30
Veertig

Nu, vijf jaar later, lijkt die tijd nog
zo dichtbij. Inmiddels is Sufi een
bekend icoon en heeft meer vormen
aangenomen dan ik ooit had kunnen
bedenken. Veel creatieve koppen
zijn ermee aan de haal gegaan, van
haakprojecten, buttons, gips poppetjes,
steen beschilderingen, animaties, je
kan het zo gek niet bedenken. Zowel
in Turkije als in Heiloo voert Sufi de
wandelaars met zich mee.
Het is wonderlijk hoe een simpele
tekening zoveel moois kan brengen.
En misschien is dat wel wat voor elk
proces werkt, begin simpel, begin bij het
begin. Maak de eerste stap, letterlijk of
figuurlijk, zodra je in beweging komt en
volhoudt, bereik je vanzelf je doel. Of dat
nu een wandelboek ontwerpen is, een
wandeling van 800 kilometer afleggen,
een taart bakken of gewoon je dag
starten en er iets moois van maken. Alles
begint bij die eerste stap.
Merel & Sufi
doorslaggevende tip gegeven waardoor
de Sufi is zoals hij vandaag de dag eruit
ziet.
Het proces van het boek zelf duurde
lang, ik denk uiteindelijk wel een jaar.
Het kostte tijd om door al het materiaal
te spitten, van elkaar te leren begrijpen
wat men wilde, de foutjes eruit te halen
en vooral ook veel lol te hebben. En die
Sufi werd maar groter en groter, kreeg
meer vorm, belandde op stickers en
petjes, kreeg zijn eigen grapjes, wervelde
rond op kaarten en liep zelfs te smikkelen
van een ijsje. De, uiteindelijk twee
boeken, kwamen in 2018 uit.
Sufi Trail magazine
31

Sufi Trail: de plek van
ontmoetingen
Van 17 september tot 18 oktober liep ik
een vervolg trail van Istanbul naar Konya.
Ik heb eerder gelopen vanaf mijn huis
in Egmond bij de Adelbertusput, naar
Groningen en van daar naar Maastricht
--Metz -Nancy -Vezelay - Le Puy -via del
Costa naar Florence - Rome -Bari - Tirana
-Skopje -Rila Monastery -Madzharovo
-Edirne -Istanbul.
Iedere trail brengt zo mijn eigen
ervaringen met zich mee. De Sufi trail
Van Istanbul naar Konya, noem ik de trail
van de ontmoetingen. Het begon al op
Schiphol.
Bij de gate op Schiphol stond een
bank met een open plaats tussen twee
mensen.Links zat een student Bahadir
die een week op bezoek was geweest
in Amsterdam Hij was onderweg naar
Yalova, precies de plaats waar ik die
avond ook wilde slapen.
Een reis van de luchthaven met de bus
en dan met de ferry. Hij bood mij aan om
mij te begeleiden naar Yalova, waar ik
dan ook om 20.30 uur aan wal ging.
De derde dag gelopen van Orhangazi
naar Keramet met Linda, een
Nederlandse vrouw die in Turkije woont,
ze kon fijn kletsen.
De vierde dag naar Bereket, een klein
gehucht. Onderweg werd ik getrakteerd
in Kaynarca op thee en fruit. In Bereket
was een onderkomen bij een Turkse
familie. Een herder kwam ‘s avonds
langs. Hij had mij zien lopen en bracht
zes heerlijke perziken mee.
Söğüt, in de morgen naar Uludere, sta
ik om 6.00 uur op. Ik liep een kilometer,
er brandde licht in een bakkerij . Ik stapte
de winkel in en vroeg om koffie, ‘’daar
zorgen wij voor’’, zei de bakkersvrouw.
Ze hadden ook soesjes ter grootte van
grote bokkenpootjes met chocola.
Dat is de beste vervanger voor het
ontbijt. Bakkersvrouw bestelde bij de
overburen Turkse koffie die naar de
winkel werd gebracht. De baas kwam
binnen, die ik kende, omdat deze bij
dezelfde familie behoren Mehmet. Ik
vroeg aan bakkersvrouw of zij een taxi
kon bestellen. Er kwamen drie jonge
bakkertjes van 21 jaar die gezamenlijk
probeerden om met mij Engels te
spreken. Pas bij de vierde taxidriver werd
de telefoon opgenomen. Hij bracht mij
zeven kilometer verderop naar mijn trail.
Ik ga op weg met een halve liter water en
een zakje hazelnoten.
32
Veertig

Met lunchtijd zaten drie agenten
te eten. Ik werd aan tafel gevraagd.
Spinazie, pannenkoeken, honing, tomaat,
komkommer en thee. Om drie uur thee
gedronken op het terras van een klein
huisje, er werd ook nog een meloen van
het land geplukt.
Uludere is een klein plaatsje met vijftig
inwoners, waar geen onderkomen was.
Ik ging naar het theehuis om daar met
mensen te praten. Om vier uur kwam de
Muhtar, hij nam mij mee naar zijn huis
om te eten. Wij spraken over de mensen
die hier wonen en hun gewoontes.
Natuurlijk ook over de islam. Hij zorgde
ervoor dat ik de nacht kon doorbrengen
in een schoolgebouw.
Van Eskişehir naar Seyitgazi was een
wonderlijke dag. ‘s Morgens werd ik
omhelst op een picknickplaats door
een invalide zwerver op een driewieler
die tegen mij zei dat hij van mij hield.
Er verbleven hier veel zwerfhonden die
nieuwsgierig om me heen lopen. Ik kom
een herdersvrouw tegen met een vijftal
koeien, die met mij wil praten en op de
foto wilde. De nacht bracht ik door op
de camping, hier was ook een fietser die
uit Glasgow kwam fietsen. Hij
wilde naar Iran, waar ik ook
eens wil lopen.
Na Derbent, de tracks
zonder voorzieningen op
het platteland (wel flinke
heuvels), zelfs geen theehuis,
laat staan een eethuis. Wel
een moskee natuurlijk. Dat
je op zo’n dag eet, drinkt en
een plek krijgt aangeboden,
allemaal door de gastvrijheid
van deze Turkse mensen, die
er niets voor willen hebben. Daar werd
ik stil van. Ik ben eens afgezet bij de
aankoop van een brood, voor € 0,50. De
man kwam terug na 15 minuten, vroeg
om vergeving en gaf het bedrag terug.
Van Derbent naar Başarakavak; In
Derbent was een Sufi slaapplaats, ik
kookte in het plaatselijke restaurant
zelf eten. De restauranteigenaar keurde
mijn bereide voedsel goed. Tijdens
de wandeling ontmoette ik een boer
die tarwe ging zaaien met zijn vrouw.
Samenhebben we een uur op een kei
gezeten, terwijl zijn vrouw op afstand ons
gesprek volgde. Hij vertelde open over
het wel een wee over zijn leven, alsof
ik zijn grootste vriend was.. Ontroerd
nemen we afscheid.
In Başarakavak was geen slaapplaats,
de Muhtar van deze plaats zei dat ik
verder moest lopen. Ik ging naar het
centrum,waar een theehuis was. Met de
mannen gesproken over wat een goed
huwelijk is, vergezeld door een pita met
thee. Die mensen zorgden ervoor dat
ik ergens kon eten, en werd naar een
slaapplaats in een oud huis gebracht.
Sufi Trail magazine
33

Ik liep alleen, maar ik was niet
alleen. Altijd weer de ontmoeting van
vriendschap.
Bij Konya is de plaats Sille, deze plaats
is voor mij meer Sufi, de plek waar de
eeuwenoude kloostergemeenschap
woonde in de grotten. De plek van
de duivelsbrug, de plaats van de
waterbron Hagia Kiriakon kaynak. Het
is verwonderlijk dat ik als mens zo ijdel
ben, dat ik steeds veroordeel wat een
ander mankeert, komt het door mijn
onzekerheid over mijzelf? Terwijl, als ik
de mens ontmoet, ik broederschap voel,
waar komt die onzin vandaan uit mijzelf.
Dit was de plek van de ontmoeting.
Hier ontstond het idee om door te lopen
naar Mekka om de Moslimbroeders een
hand te geven, om te vertellen dat ze
mijn familie zijn.
Cornelis Butter
34
Veertig

Rabarber-gember cake
110 gram boter
110 gram, ⅔ cup muscovadosuiker (hele fijne britse rietsuiker,
of lichtbruine basterdsuiker)
4 eetlepels pannenkoekstroop
3 stengels rabarber
(geschild en in kleine blokjes)
7 bolletjes fijngesneden stemgember
110 gram / 1 cup volkoren meel
110 gram / 1 cup tarwebloem
1 theelepel bakpoeder
2 theelepels gemberpoeder
snufje zout
2 eetlepels melk, 2 eieren
Verwarm de oven voor op 180 graden. Bekleed een ovenschaal met bakpapier.
Smelt in een pannetje de boter, suiker en stroop tot een egaal geheel.
Draai het vuur uit en laat het afkoelen.
Meng in een kom de rabarber blokjes en de gember.
Meng in een grotere kom alle droge ingrediënten goed door elkaar.
Doe het rabarber/gember mengsel bij de droge ingrediënten en roer goed door.
Voeg de melk en eieren toe aan het botermengsel en roer goed door.
Giet dit bij de rest van het beslag en roer nogmaals goed door.
Giet het beslag in de ovenschaal. Bak op 180 graden,
onder-bovenwarmte, 30 tot 60 minuten.
Sufi Trail magazine
35

Sufi strip
36
Veertig

Sufi Trail magazine
37

Certificaat
40x Drie Bronnen Pelgrimsroute & gecertificeerde Sufi Trail Turkije
Naam
Loes Hoogenboom
Leni de Vries
Jeannette Voorbij
Annette Cazander
Fred van Leeuwen
Sayfollah Mohammadi
Noëlle Sant
Mehmet Kahraman
Edgar Le Bras
Vera Waardeburg
Jesse Zwemmer
Valery Shanin
38
Veertig

Sufi Trail magazine
39

part 1
gazi
along the old routes of the
This one-of-a-kind guidebook
f spiritual and sacred places
ounter countless of old Sufi
g the Sufi Trail.
znik lake along magical and
lake is an old city sunken too
asilica is only just emerging
ies on the Sufi Trail as it’s the
hat makes it all so exciting.
u will reach a higher level of
This guidebook is decorated
ecially designed for the Sufi
exceptionally rich heritage
off course our little Sufi Trail
have a lot of cultural heritage
a significant contribution to
ltural conservation, bringing
ou’ll also meet remarkable
reflection while communing
ght.
SUFI TRAIL - PART 1 - A MYSTICAL HIKING GUIDE FROM ISTANBUL TO KONYA
Sufi Trail als uitgever
Lees mee!
SEDAT ÇAKIR
IRIS BEZUIJEN
40 DAYS TO DERVISHHOOD
SEDAT ÇAKIR
IRIS BEZUIJEN
40 DAYS TO DERVISHHOOD
D r i e
B r o n n e n
P e l g r i m s
R o u t e
I n a l l e j a a r g e t i j d e n
4 0 DAG E N H E I LO O E N E G M O N D
SUFI PILGRIMAGE TO RUMI
SUFI PILGRIMAGE TO RUMI
Hiking the Sufi Trail
Me and my Dixon Rollerpack in Anatolia
Strong in humbleness, sweet in humour, wondrous in nature
and ways of life. This journey tells the story of hospitality
and hearts that meet each other, coming from all cultures.
Anatolia is a tapestry of cultures with an ever-changing
landscape, geographically, socially, and spiritually.
Susan Elliott pulling her Dixon Roller pack through this
challenging terrain, without speaking Turkish, after a hip
operation, camping wild and on a small budget managed to
report a momentous six weeks pilgrimage on the Sufi Trail
in Turkey. In May 2021, she was diagnosed with cancer for
the fourth time, being resilient like a reed meant the Sufi
Trail book was coming fast. This is what is in our hands, the
story of a walk through life meeting the things our hearts
call out for and love to share.
Susan Elizabeth Eilliott HIKING the SUFI TRAIL
HIKING
THE
SUFI TRAIL
Me and my Dixon Rollerpack in Anatolia
Susan Elizabeth Elliott
40
Veertig

Sufi Trail agenda
Loop & fiets met ons mee!
2023
29 september - 12 oktober Sufi Fietskaravaan
30 september Geboortedag van Mevlana Rumi
17 dec Rumi herdenkingsdag
21 dec Yalda Nacht van de geliefde, de kortste nacht
24/25 dec Kerstmis
2024
Wandelkaravaan 3 mei - 13 juni
Fietskaravaan 27 september - 23 oktober
2025
Wandelkaravaan 2 mei - 12 juni
Fietskaravaan 26 september - 24 oktober
2026
Wandelkaravaan 1 mei - 11 juni
Fietskaravaan 25 september - 23 oktober
Wandeling Heiloo
Elke zaterdag 9.55 uur. Meer informatie op sufitrail.nl
of driebronnenpelgrimsroute.nl
Wandelen met Linda
Meerdere data.
Meer informatie op www.wandelenmetlinda.nl
Contact
Iris Bezuijen: +31 6 440 447 90
Sedat Çakır: +31 6 508 90 696
Sufi Trail magazine
41

Tot snel
42
Veertig
Is een regenachtige dag een zegen
of een vloek?
Het weer is bepalend voor wat we gaan
doen op een dag en wat voor activiteiten we
ondernemen. Als je eenmaal onderweg bent
dan vallen alle zorgen van je af en begin
je te genieten.
In de wandelkaravaan van 2023 was dat
ook het geval. De eerste drie dagen hadden
we regen, maar het humeur van de groep was
goed, het was maar voor even en de lente en
de zomer zouden na een paar dagen beginnen.
Inderdaad, na een paar dagen was het iets
beter weer maar nog steeds geen zomer.
En je ziet dat als de verwachtingen niet
overeenkomen met de werkelijkheid dat het
dan gaat wringen. Kleine groep wandelaars die
alles deden om de spirit hoog te houden en
samen een mooie wandeling te maken.
Na twee weken en bijna even zovele
regenachtige dagen, kregen we versterking
in de vorm van nieuwe wandelaars die zich in
Eskişehir aansloten om met de karavaan mee
te wandelen richting Konya.
De nieuwe groep begon met een zonnige
dag en het was goed, maar de tweede dag was
het al raak. Regen in combinatie met kamperen
werd een uitdaging.
Als eenmaal de uitdaging geaccepteerd is
en je gewend bent aan de nieuwe situatie,
dan begint de pret. Zo was het ook met de
wandelkaravaan van 2023. Een onvergetelijke
dag met nat wandelplezier.
Regen, hagel of sneeuw: het is altijd prachtig
wandelweer. Trek die wandelschoenen aan en
kom met ons mee!
Sedat

Sufi Trail magazine
43