Transport & Logistiek 2023 Editie 6

Column Albert Veenstra
Beeld Christiaan Krouwels
Brandstoffen en logistiek
De energietransitie zet door. Steeds meer ondernemers kijken serieus naar elektrische
vrachtwagens en bestelbussen. Elektrische voertuigen, laadinfrastructuur, inpassing in de
ruimte, het komt er allemaal snel aan. In een parallelle wereld wordt nagedacht over alternatieve
brandstoffen. Hier zijn nog veel problemen op te lossen. En dat moet ook gebeuren, want in
sommige transportsectoren is elektriciteit (nog) geen werkbare oplossing.
Een probleem is: er zijn veel alternatieven: methanol, ammoniak, synthetische brandstoffen,
en dan ook nog allerlei bio-varianten. Op het ogenblik is biodiesel op basis van FAME sterk
in ontwikkeling. Het heeft een aantal voordelen (minder CO 2
, tanken kan via de bestaande
infrastructuur), maar ook vreemde nadelen: het is minder handig in de winter, want de
stollingstemperatuur is hoger dan voor fossiele diesel.
Er is nog een andere vorm van biodiesel: HVO. Dat staat voor hydro-treated vegetable oils. Deze
beide varianten van biodiesel zijn gebaseerd op biomassa, waarbij de oorsprong van die biomassa
weer kan bepalen of er verdringing is van die biomassa op andere markten. Ik kan nog wel even
doorgaan met brandstofalternatieven bespreken,, maar ik houd het kort. Twee problemen zijn
denk ik belangrijk.
Ten eerste is het beschikbaar komen van allerlei varianten een probleem. De beperkte
beschikbaarheid van sommige alternatieve brandstoffen dwingt ondernemers om vrachtwagens
op een beperkt aantal routes in te zetten, of om van die alternatieve brandstoffen zelf voorraden
aan te houden. Ik benijd die ondernemers niet.
Als tweede probleem wil ik noemen: de energiewaarde van die alternatieve brandstoffen. Die is
bijna zonder uitzondering lager dan voor fossiele brandstoffen. Dat geldt ook voor de gasvarianten,
waaronder waterstof. Nu we nog niet zo heel veel toepassingen zien van al die alternatieven, valt
dit nog niet zo op, maar op termijn zullen we gaan zien dat er veel meer transport en opslag nodig
is om in onze brandstofbehoefte te voorzien.
Als vervoerders en logistieke dienstverleners denk u misschien: prima toch? Meer werk voor ons.
Klopt, en ik gun het u allen van harte. Maar we hebben ook te maken met beperkte groei van de
logistieke infrastructuur (er gaan echt niet veel tankterminals meer bijkomen), een chauffeurstekort,
en andere restricties, waardoor heel veel groei in het vervoer niet makkelijk gaat worden.
Met onze Hollandse ondernemersgeest denk ik dat we dit nog best een tijd kunnen opvangen.
U kunt ook een beroep doen op allerlei slimme collega’s in universiteiten en hogescholen om
processen slimmer in te richten en strakker te plannen (of überhaupt te gaan plannen). Maar ik
hoop dat we niet klem gaan lopen in de logistieke beperkingen die alternatieve brandstoffen met
zich mee gaan brengen.
Albert Veenstra is hoogleraar Handel enLogistiek aan de Rotterdam School of Management,
Erasmus Universiteit Rotterdam
37