Jaarstukken Haag Wonen 2022
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Jaarstukken</strong><br />
<strong>2022</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
04<br />
12<br />
26<br />
38<br />
50<br />
66<br />
76<br />
82<br />
Voorwoord<br />
Hoofdstuk 1:<br />
Duurzame en goed onderhouden woningen<br />
Hoofdstuk 2:<br />
Uitbreiden van onze woningvoorraad<br />
Hoofdstuk 3:<br />
Leefbare en sociaal inclusieve wijken<br />
Hoofdstuk 4:<br />
Daadkrachtige, klantgerichte en transparante<br />
organisatie<br />
Hoofdstuk 5:<br />
Verhuurresultaten en prijsstelling woningen<br />
Hoofdstuk 6:<br />
Samen werken: partner in de stad<br />
Hoofdstuk 7:<br />
Visitatie <strong>2022</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
86<br />
94<br />
114<br />
128<br />
199<br />
200<br />
212<br />
215<br />
Hoofdstuk 8:<br />
Effectieve en efficiënte bedrijfsvoering<br />
Hoofdstuk 9:<br />
Bestuursverslag<br />
Hoofdstuk 10:<br />
Verslag van de Raad van Commissarissen<br />
Hoofdstuk 11:<br />
Jaarrekening<br />
Hoofdstuk 12:<br />
Handtekening<br />
Hoofdstuk 13:<br />
Overige gegevens<br />
Bijlage:<br />
Kengetallen<br />
Bijlage:<br />
Verbindingen
4<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 5<br />
Voorwoord<br />
Een mooie stad is een stad voor iedereen.<br />
Dat betekent ook dat iedereen fijn moet<br />
kunnen wonen. Ongeacht het inkomen. En<br />
in een mooie, veilige en sociale buurt. Daar<br />
zetten we ons met veel energie voor in.<br />
Er zijn meer betaalbare, duurzame woningen<br />
nodig. In kansrijke buurten met goede scholen,<br />
groen, winkels, openbare voorzieningen én<br />
goede verbindingen. Wij geloven dat dit alleen<br />
tot stand komt als we samenwerken. Daarom<br />
positioneren we ons als partner in de stad.<br />
Want kunnen we iets niet alleen oplossen of<br />
agenderen? Met partners kunnen we dat vaak<br />
wel én beter.<br />
In dit voorwoord laten we daarom ook de<br />
partners waarmee we nauw samenwerken<br />
aan het woord. De gemeente via wethouder<br />
Martijn Balster, onze huurders via Hans van<br />
Rossen van Huurdersorganisatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
en de marktpartijen via Annemarie Jol van<br />
gebiedsontwikkelaar AM. Zij spreken met het<br />
bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, Mohamed Baba en<br />
Ria Koppen. De gebeurtenissen en behaalde<br />
resultaten in <strong>2022</strong> vormen hierbij de rode<br />
draad: welke activiteiten springen eruit, wat gaat<br />
goed en hoe vullen we de opgave die voor ons<br />
ligt samen in?<br />
Balster: In <strong>2022</strong> is hard gewerkt aan<br />
de Nationale Prestatieafspraken en<br />
het doorvertalen naar de regionale<br />
woondeals. Wat zijn de belangrijkste<br />
resultaten en uitkomsten?<br />
Baba: “We zijn blij met de Nationale<br />
Prestatieafspraken. Het toont aan dat<br />
volkshuisvesting weer op de agenda staat.<br />
Als je kijkt naar de totale opdracht en wat<br />
dat betekent, hebben we wel het nodige te<br />
doen: in de regio <strong>Haag</strong>landen kennen we de<br />
laagste investeringscapaciteit met de grootste<br />
opgave. Daar zijn we gelukkig goed met elkaar<br />
over in gesprek, gericht op samenwerking.<br />
Belangrijke inzet is het versneld toevoegen<br />
van sociale huurwoningen, inclusief een<br />
zesde middenhuur. In heel Den <strong>Haag</strong> mikt<br />
het college op 4.000 woningen per jaar<br />
erbij. Ondertussen investeren we ook fors in<br />
betaalbaarheid: voor alle huurders die tot 120<br />
procent van het sociaal minimum verdienen,<br />
verlagen we de huren volgens afspraak naar<br />
€ 575 per maand. De andere grote opgave<br />
vanuit de Prestatieafspraken is het versnellen<br />
van de verduurzaming van ons bestaande<br />
woningbezit zodat we uiterlijk in 2028 alle<br />
E-, F- en G-labels hebben verbeterd. Ook<br />
hebben we met succes gelobbyd voor<br />
aansluiting van onze woningen op een
6<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Haag</strong>s warmtenet met restwarmte uit de<br />
Rotterdamse haven. Belangrijk, want we willen als<br />
corporatie betaalbare en zekere energie voor onze<br />
huurders kunnen garanderen. Dat is onze inzet.”<br />
Baba: “Een onderwerp dat raakt aan verduurzaming<br />
is leefbaarheid. In <strong>2022</strong> hebben we onder meer<br />
samengewerkt met het Hoogheemraadschap van<br />
Delfland en andere partners aan klimaatadaptieve<br />
tuinen. Ook al onze 150 grote binnentuinen<br />
worden opgenomen in onze meerjarenaanpak voor<br />
herinrichting. Het achterliggende doel is dat mensen<br />
elkaar kunnen ontmoeten. Vaak komen dit soort<br />
oplossingen ook voort uit de vele verzoeken van<br />
bewoners die via onze gebiedsteams binnenkomen.<br />
De teams luisteren goed naar de bewoners en<br />
pakken vervolgens eventuele vragen of problemen<br />
samen aan.”<br />
Balster: Je hebt het over de vele verzoeken<br />
van bewoners?<br />
Baba: “Zeker! We werken sinds <strong>2022</strong> ook met een<br />
sociale strategie die we samen met onze huurders<br />
hebben opgesteld. Per gebied kijken we nu wat<br />
de opgave is. Dat doen we vooral in gesprek met<br />
bewoners en andere partijen in de wijk. Het gaat<br />
ook heel erg over waar we wel en niet van zijn. Bij<br />
onderwerpen waar we niet van zijn, durven we de<br />
eerste stap te zetten en een faciliterende rol te spelen.<br />
We zoeken er vervolgens partijen bij die ons verder<br />
kunnen helpen. Want vaak blijken dingen wel te kunnen<br />
als we partners aanhaken. En als dingen niet kunnen,<br />
leggen we uit waarom. Dat vinden we spannend, maar<br />
we proberen het wel. Het gaat ons er vooral om dat<br />
onze collega’s voor de huurder zichtbaar zijn en dat<br />
samenwerkingspartners ons weten te vinden.”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 7<br />
Balster: Die vertrouwensband tussen jullie<br />
mensen en de bewoners is denk ik een<br />
hele belangrijke. Zetten jullie nog veel<br />
extra energie in voor bewoners die het niet<br />
makkelijk hebben?<br />
Koppen: “Dat is nou zichtbaar zijn in de wijk. Onze<br />
beheerconsulenten en wijkbeheerders bellen ook<br />
weleens gewoon aan om te kijken hoe het gaat. Of<br />
met een achterliggende reden, zoals de oplopende<br />
energiekosten. We hebben bewoners bijvoorbeeld<br />
samen met energiecoaches van de gemeente uitgelegd<br />
wat we doen om versneld woningen te isoleren en wat<br />
ze nu al kunnen doen om te besparen. De coaches<br />
installeren vervolgens gratis energiebesparende<br />
middelen, zoals tochtstrips of een waterbesparende<br />
douchekop.”<br />
“Daarnaast hebben we in <strong>2022</strong> weer veel energie<br />
gestoken in onze sociale incassoaanpak. We hebben<br />
een speciaal team dat zich bezighoudt met een sociale<br />
en persoonlijke aanpak bij betalingsachterstanden.<br />
We wachten niet tot mensen schulden hebben, maar<br />
nemen bij een achterstand gelijk telefonisch contact<br />
op om een alternatief te bieden. Er was in <strong>2022</strong> mede<br />
daarom ook geen extra huurdersachterstand vergeleken<br />
met andere jaren, terwijl het voor veel mensen toch<br />
een financieel lastig jaar was. Ook eenzaamheid is een<br />
veel voorkomend probleem waar we veel tijd in steken.<br />
Hier zetten we onze buurtkamers voor in. We creëren<br />
daarmee echt een ontmoetingsplek voor iedereen in de<br />
buurt. En dat maakt mensen weer actiever en de buurt<br />
meer saamhorig.”<br />
Van Rossen: De verhuurderheffing is weer<br />
afgeschaft. Wat vinden jullie daarvan?<br />
WE DOEN ER ALLES<br />
AAN OM HUUR-<br />
ACHTERSTANDEN EN<br />
UITHUISZETTINGEN<br />
TE VOORKOMEN<br />
Koppen: “Daar heb ik me vanaf het begin hard voor<br />
gemaakt, we zijn heel blij met de afschaffing. Het geeft<br />
weer voldoende ruimte voor nieuwe investeringen.<br />
Onze meerjareninvesteringsplanning liegt er dan ook<br />
niet om. We kunnen eindelijk weer extra bouwen en<br />
daarmee meer voor huidige en toekomstige huurders<br />
betekenen.”<br />
Balster: Kun je iets meer vertellen over de<br />
toegenomen investeringskracht? Wat is er<br />
gebeurd?<br />
Baba: “Wij zijn een ambitieuze volkshuisvester met<br />
realisme. En we hebben ons financieel huishouden op<br />
de rit, met een investeringsambitie van € 1,6 miljard
8<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
voor de komende tien jaar. Dat is heel veel geld. De<br />
helft zit in nieuwbouw en uitbreiding en de andere<br />
helft in verduurzaming. Daarvoor moeten we wel een<br />
ingewikkelde puzzel leggen. Het Rijk wil graag en daar<br />
zijn we blij mee. Voor ons betekent het dat we bijna<br />
3.000 woningen gaan bouwen in tien jaar. We kunnen<br />
dit niet alleen. Voor onze verduurzamingsopgave<br />
hebben we in <strong>2022</strong> via een marktuitvraag twee<br />
ketenpartners geselecteerd: Dura Vermeer en Era.<br />
Met hun kennis en expertise, maar uiteraard ook<br />
met andere samenwerkingspartners, gaan we grote<br />
verduurzamingsprojecten oppakken en projecten slim<br />
combineren.”<br />
Jol: Hoe kijken jullie intern naar de afweging<br />
tussen verduurzaming en nieuwbouw? En hoe<br />
zorg je dat je de grootste maatschappelijke<br />
waarde behaalt?<br />
Baba: “Sloop is voor ons het laatste alternatief<br />
vanwege de grote impact op huurders. Soms kost het<br />
echter gewoon teveel om een woning met renovatie<br />
toekomstbestendig te maken. Dan heeft herbouw<br />
uiteindelijk de hoogste maatschappelijke waarde. Die<br />
afweging moet je zorgvuldig maken en je moet het ook<br />
goed uitleggen aan huurders. Daar besteden we veel tijd<br />
aan en we betrekken de huurders bij de nieuwe plannen.”<br />
Jol: En hoe gaan we die opgave in<br />
veranderende tijden met veel hogere<br />
bouwkosten realiseren?<br />
Baba: “Allereerst door partners te kiezen die een lange<br />
adem hebben en willen doorzetten en ontwikkelen.<br />
Daarnaast moeten we onze eigen plannen op orde<br />
hebben als we in gesprek gaan met de gemeente. Sinds<br />
<strong>2022</strong> kent Den <strong>Haag</strong> een college dat ruimte voelt om<br />
met ons zaken te doen. De lijnen zijn korter, daarmee<br />
kunnen we onze uitvoeringskracht vergroten. Niets<br />
doen is geen optie.<br />
“De bouwopgave is ingewikkeld. Naast bouwen is er<br />
ook een sociaal component, vooral in Zuidwest is<br />
gebiedsontwikkeling nodig. Waar liggen mogelijkheden<br />
voor flexwoningen? Waar voor transformatie? Daarin<br />
samenwerken krijgt sinds <strong>2022</strong> echt handen en<br />
voeten. De <strong>Haag</strong>se Tafel <strong>Wonen</strong> is daar een voorbeeld<br />
van, die is in <strong>2022</strong> verder doorontwikkeld. Het is een<br />
soort smeerolie om lijnen kort te houden en ieders<br />
belangen op tafel te krijgen. We staan aan het begin<br />
van een periode waarbij die <strong>Haag</strong>se Tafel als een soort<br />
springplank kan fungeren voor versnelling.”<br />
Van Rossen: Ook samenwerking met andere<br />
corporaties? Want dit vraagt veel afstemming.<br />
Baba: “We hebben in <strong>2022</strong> expliciet het initiatief<br />
genomen tot een samenwerkingsagenda met Hof<br />
<strong>Wonen</strong> (voormalig Vestia) en Staedion. Ikzelf zit hiervoor<br />
in de Alliantieraad. De overlap ligt in herstructurering<br />
en herhuisvesting van mensen. Voor onze huurders<br />
maakt het niet uit welke vlag ergens hangt, als ze maar<br />
goed geholpen worden. Een mooi resultaat tot nu toe<br />
is dat we onze plannen op elkaar hebben afgestemd.<br />
Daarnaast hebben we samen met de drie corporaties,<br />
onze aannemers en de gemeente een Social Return<br />
On Investment (SROI)-aanpak opgesteld die leerlingen<br />
uit de buurt met een achterstand tot de arbeidsmarkt<br />
concrete stageplekken en werk biedt.”<br />
Balster: <strong>2022</strong> was ook het jaar van de<br />
bijzondere doelgroepen. Denk aan<br />
het huisvesten van statushouders en<br />
vluchtelingen uit Oekraïne. Wat voor impact<br />
heeft dat op jullie en huurders?<br />
Koppen: “Hoe onverwachts ook, we voelden<br />
verantwoordelijkheid en hebben actie ondernomen. We<br />
hebben direct naar onze mogelijkheden gekeken en<br />
zijn met een team aan de slag gegaan. Hierbij hebben<br />
we gezocht naar nieuwe mogelijkheden zodat we<br />
niet slechts een beroep hoefden te doen op reguliere<br />
sociale woningen.”<br />
Jol: Hoe hebben jullie zo snel een complex<br />
vrij kunnen krijgen voor de opvang van<br />
Oekraïense vluchtelingen?<br />
Koppen: “Het grote complex op King Olivereiland<br />
konden we vrij maken omdat een hurende zorgpartij al<br />
was verhuisd. We hebben het contract toen versneld<br />
opgezegd en hard gewerkt om er woonruimtes<br />
te realiseren. De buurt was daar ook heel positief<br />
over, van daaruit zijn veel initiatieven ontstaan. Voor<br />
statushouders werken we heel nauw samen met de<br />
gemeente. De toename van bijzondere doelgroepen
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 9<br />
bekijken we wel kritisch: 70 procent moet voor de<br />
reguliere woningzoekenden beschikbaar blijven. Een<br />
kwestie van eerlijk verdelen.”<br />
Balster: Kwetsbare groepen zoals mensen met<br />
een zorgvraag blijven flink beslag leggen op<br />
de huurvraag. Hoe zien jullie dat voor jezelf<br />
voor de komende jaren. Hoe geven jullie hen<br />
een plek?<br />
Baba: “Naast bouwen, bouwen, bouwen, verbreden we<br />
ook ons ‘palet’. We kijken naar kansen als flexwonen en<br />
het transformeren van gebouwen. Dat biedt misschien<br />
mogelijkheden voor beschermd wonen. Samen met<br />
onze zorgpartners moeten we kijken hoe we daar regie<br />
op kunnen houden. Voorheen was er alleen ruimte<br />
voor woningen ‘klassieke’ stijl. Doel is om het maximale<br />
te halen uit ons bestaande bezit. Ook doorstroming is<br />
hierin van belang.”<br />
Van Rossen voegt toe: “Je wilt liever snel een aantal<br />
projecten afmaken zodat je woningen vrijspeelt.<br />
Dat biedt weer woningen voor huurders van wie de<br />
woning wordt gerenoveerd of gesloopt. Hoe sneller je<br />
daar inzicht in hebt, hoe meer je ook onzekerheid en<br />
angsten bij je bewoners kunt wegnemen.”<br />
Van Rossen: In <strong>2022</strong> is de visitatiecommissie<br />
op bezoek geweest. Wat waren de resultaten?<br />
Baba: “Het was een bijzonder proces: voor het eerst<br />
in Nederland liepen twee huurders mee met de<br />
visitatie. Dat was een geslaagd experiment met mooie<br />
feedback over hoe we bewoners nog meer kunnen<br />
betrekken bij wat we doen. Een van de punten waar<br />
de visitatiecommissie mee terug kwam, is dat we heel<br />
ambitieus zijn en zichtbaar. Maar tegelijk<br />
moeten we beter definiëren waar<br />
we wel of niet van zijn.”<br />
Balster: Wat is jullie hartenkreet richting<br />
gemeente en/of Rijk? Wat hebben jullie<br />
nodig?<br />
Baba: “De woningmarkt wordt alleen maar complexer.<br />
Onze hartenkreet is dat we beter moeten weten wat<br />
nodig is om tot een besluit te komen. Dat vraagt om<br />
regie en een integrale aanpak vanuit de gemeente.<br />
Daarmee kunnen samenwerkende corporaties en<br />
ontwikkelaars sneller tot de kern van de oplossing<br />
komen. We moeten ook allemaal wat meer toegeven.<br />
Minder vrijblijvendheid of goede intenties, en niet<br />
100 procent gelijk willen hebben. We moeten vaker<br />
genoegen nemen met iets minder als je daardoor meer<br />
stappen kunt zetten.”<br />
WE MOETEN<br />
VAKER<br />
GENOEGEN<br />
NEMEN MET<br />
IETS MINDER ALS<br />
JE DAARDOOR<br />
MEER STAPPEN<br />
KUNT ZETTEN
10<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Jol: Hoe is in <strong>2022</strong> op het gebied van<br />
leefbaarheid samengewerkt met de<br />
gemeente?<br />
Baba: “Ik word heel blij van de aanpak van de<br />
Alliantieraad en ik ben ook heel blij met het belang<br />
dat de gemeente hieraan geeft. Er is een goede<br />
onderlegger, de brede visie 2040. De aanstelling van<br />
een Alliantiedirecteur is een goede stap. De gemeente<br />
heeft het geïnitieerd en kartrekkers benoemd op<br />
verschillende thema’s. Ik ben dat samen met de<br />
gemeente voor het onderwerp ‘<strong>Wonen</strong>’.”<br />
“Want naast bouwen en transformeren gaat ons werk<br />
ook om beheer en leefbaarheid in de wijken. Dat is ons<br />
hart in feite. In <strong>2022</strong> hebben we gezegd dat we naast<br />
het zorgen voor prettige woningen, ook als partner in<br />
de wijk actief willen zijn en ontmoetingsplekken willen<br />
bieden. In Zuidwest zijn we pilots in de plint gestart,<br />
de onderste laag van een gebouw. Achterliggend doel<br />
is het creëren van leefbare wijken en stimuleren van<br />
ondernemerschap. Zo is Museon in een van de plinten<br />
een dependance van het museum begonnen. Dat zijn<br />
dingen waar we als <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ook de eerste stap in<br />
hebben gezet en waarop we willen voortborduren.”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 11<br />
Van Rossen: Er is natuurlijk ook<br />
personeelsverloop bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Lastig<br />
voor de huurder, die wil bij voorkeur één<br />
gezicht. Hoe zorg je voor een goed team om<br />
alle ambities waar te maken?<br />
Koppen: “Wij investeren veel in onze medewerkers. In<br />
<strong>2022</strong> is een management development programma<br />
gestart voor zo’n 65 collega’s met formele of informele<br />
leidinggevenden functies. Ze volgden verschillende<br />
masterclasses om zich verder te ontwikkelen. Daarnaast<br />
hebben alle 250 collega’s een cursus persoonlijk<br />
leiderschap gevolgd. In gemixte groepen gingen ze<br />
aan de slag. Dit leverde mooie inzichten en nieuwe<br />
samenwerkingen op. Het idee erachter is ook dat<br />
de mensen die buiten in de wijk lopen veel kennis<br />
en inzicht hebben. Zij zien dagelijks wat er speelt en<br />
kennen dus ook de beste oplossingen. Wij geven onze<br />
medewerkers dan ook het vertrouwen om leiderschap<br />
te tonen.”<br />
Baba: “We hebben in <strong>2022</strong> al gezien dat collega’s zo<br />
beter hun energie en drive kwijt kunnen en ook de<br />
ruimte voelen om die extra verantwoordelijkheid te<br />
pakken. En ook als werkgever worden we nu beter<br />
gevonden en herkend. Verantwoordelijkheid laag in<br />
de organisatie, overleggen met je collega’s en niet<br />
naar boven kijken of iets wel of niet mag. Dat is de<br />
organisatieontwikkeling die we in gang hebben gezet.<br />
Dat moet uiteindelijk de huurder merken in onze<br />
dienstverlening. In <strong>2022</strong> wilden we dat minimaal 65<br />
procent van onze huurders ons een rapportcijfer van 8<br />
of hoger zou geven. Daar zitten we tegenaan en daar<br />
zijn we heel tevreden over.”<br />
Inmiddels heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op 14 maart, ruim een<br />
maand na dit gesprek, samen met verschillende<br />
bestuurders van andere corporaties en gemeenten<br />
in Zuid-Holland de regionale woondeal met de<br />
provincie ondertekend. Een belangrijke mijlpaal voor<br />
de volkshuisvesting. We kijken ernaar uit om samen<br />
met onze partners de ambities voor Den <strong>Haag</strong> waar te<br />
maken: een mooie stad voor iedereen!
12<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
01<br />
Duurzame<br />
en goed<br />
onderhouden<br />
woningen
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 13
14<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Den Helderstraat<br />
Stephan Grootswagers | projectleider bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
“In Leyenburg hebben we 160 woningen verbeterd, verduurzaamd en 100 procent aardgasvrij gemaakt. Bewoners<br />
hadden te maken met schimmel, verouderde ventilatie en gedateerde isolatie. Door de renovatie zijn de woningen<br />
veel comfortabeler en energiezuiniger geworden. Daarbij hebben we ze aangesloten op het warmtenet van Eneco;<br />
dat maakt verwarmen duurzamer en goedkoper en geeft bewoners inzicht in eigen verbruik. Het verbouwen van<br />
je huis en overstappen op gasloos wonen is nogal wat. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is dé partner in de stad Den <strong>Haag</strong> en wil dit<br />
in elke stap voor haar bewoners zijn. Daarom hebben we een logeerwoning ingericht voor bewoners bij wie werd<br />
verbouwd. Gewoon in hun eigen buurt, zodat ze niet in de knoop zouden raken met werk, school of kinderopvang.<br />
Verder hebben we bewoners geholpen bij het overstappen naar koken op inductie. Ze kregen bijvoorbeeld een<br />
pannenset cadeau. In de toekomst willen we nog beter contact onderhouden met huurders. Zo kunnen we ze beter<br />
helpen met moeilijke stappen richting duurzaamheid.”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 15<br />
Onze woongebouwen in de Den Helderstraat,<br />
Loosduinsekade en Medemblikstraat liggen in de wijk<br />
Leyenburg. We verbeterden en verduurzaamden hier<br />
160 woningen naar energielabel A.<br />
ELKE UITDAGING<br />
VROEG OM<br />
EEN NIEUWE<br />
OPLOSSING. IK<br />
BEN TROTS DAT<br />
ONS DAT ALTIJD<br />
IS GELUKT<br />
Een van de belangrijkste maatregelen is dat we de<br />
woningen volledig isoleerden. Door deze isolatie<br />
blijft het warm en behaaglijk in huis en is er geen<br />
tocht meer.
16<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Jan van den Berg | strategic accountmanager bij Eneco<br />
“Het is relatief nieuw dat een bedrijf als Eneco zo nauw betrokken is bij een renovatie van sociale huurwoningen.<br />
Het is echt een enorm project, met veel verschillende stappen. Je kijkt eerst wat er mogelijk is en op welke manier.<br />
Daarna maak je samen een ontwerp: wat is de beste plek in de woningen om een warmteafleverset te plaatsen?<br />
Daarna ga je in gesprek met de bewoners. Daar zit soms wantrouwen. We wilden de angst voor het onbekende<br />
zoveel mogelijk wegnemen. Daarom richten we een proefwoning in. Zo zagen bewoners precies hoe alles werkt. En<br />
alle vragen beantwoorden zoals: wat is een afleverset? En wat houdt inductiekoken in? We zijn trots op het resultaat<br />
en kijken uit naar het volgende project. Er zijn nu in één klap 160 woningen van het gas af. Nu de rest nog.”<br />
SAMENWERKEN<br />
IS NIET ALLEEN<br />
EEN OPTIE, HET<br />
IS ESSENTIEEL
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 17<br />
GEWOON<br />
LATEN ZIEN<br />
WAT MENSEN<br />
KUNNEN<br />
VERWACHTEN<br />
De woningen zijn niet alleen comfortabeler en<br />
energiezuiniger, maar ook nog steeds betaalbaar. De<br />
aanpak heeft namelijk niet geleid tot huurverhoging.<br />
Extra bijzonder is dat deze woningen zijn aangesloten<br />
op het warmtenet van Eneco. Dat maakt het aanzetten<br />
van de verwarming ineens een stuk duurzamer.<br />
Gert-Jan van der Panne | beleidsadviseur afdeling <strong>Wonen</strong> bij gemeente Den <strong>Haag</strong><br />
“Den <strong>Haag</strong> moet in 2030 klimaatneutraal zijn. Samenwerken met woningcorporaties is daarbij essentieel. Want<br />
woningen moeten klaar zijn voor de toekomst. Dat betekent: isoleren van gevels, daken en de vloer, plaatsen van<br />
dubbelglas en overstappen naar alternatieve warmtebronnen. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft met het project Den Helderstraat<br />
echt iets unieks neergezet. Het aansluiten van 160 woningen op het warmtenet betekent een enorme investering.<br />
Bewoners moeten ook ‘om’ willen. Wij wilden hen belonen voor hun medewerking aan verduurzaming en zijn<br />
een subsidieregeling gestart: Koken op schone energie voor sociale huurwoningen. Bewoners kregen hun<br />
inductiekookplaat door de gemeente vergoed. De bijpassende pannenset kregen ze van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Als partners<br />
maak je zo sámen de overstap naar schone energie voor onze inwoners gemakkelijker.”
18<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Uitgelichte<br />
projecten<br />
Nieuw dak en zonnepanelen in Vrederust<br />
Wij plaatsten op 129 eengezinswoningen aan de<br />
Drapeniersgaarde in Zuidwest een beter geïsoleerd<br />
dak en zijn gestart met het plaatsen van zonnepanelen.<br />
Daardoor zijn de woningen nu veel duurzamer. In de<br />
winter blijft de warmte beter binnen. In de zomer warmt<br />
de woning minder snel op.<br />
Zonnepanelen goed voor grootste deel van<br />
elektriciteit<br />
Bijna alle bewoners hebben van de zonnepanelenoptie<br />
gebruikgemaakt. De panelen zorgen meteen voor een<br />
enorme verlaging van de energierekening. Bewoonster<br />
Gera Nieland: “Wij wonen hier met ontzettend veel<br />
plezier. Ik ben enorm blij met de verduurzaming en het<br />
is natuurlijk ook goed voor het milieu.”<br />
Extra snel verduurzamen<br />
We vinden het belangrijk dat iedereen comfortabel<br />
kan wonen. Juist nu de energieprijzen zo hoog zijn.<br />
We kijken daarom ook naar extra mogelijkheden om<br />
verduurzaming te versnellen, zoals met zonnepanelen.<br />
Dat doen we in heel Den <strong>Haag</strong>, van Zuidwest, de<br />
Schilderswijk, Scheveningen tot Mariahoeve.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 19<br />
Onze ‘oude dame’ De Witte Anna krijgt een<br />
verjongingskuur<br />
De Witte Anna is een toren die opvalt in het centrum<br />
van Den <strong>Haag</strong>. De toren staat staat vlak naast het<br />
Centraal Station. In <strong>2022</strong> zijn we begonnen met de<br />
voorbereidingen voor onderhoud, verbetering én<br />
verduurzaming van deze ‘oude dame’. Ook zijn we<br />
gestart met de laagbouw die aan deze toren vastzit.<br />
Meer informatie over het project, zie vlog De Witte<br />
Anna.<br />
Duurzaam onderhoud in Spoorwijk<br />
Aan het Ledeganckplein zijn 86 woningen grondig<br />
opgeknapt. Zodat het voor onze bewoners nog veiliger<br />
en prettiger wonen is. Dat is een feestje waard!<br />
satémaaltijd en een lekker gekoeld drankje halen. Veel<br />
bewoners kwamen een kijkje nemen en wat lekkers<br />
halen. Ze zijn zeer tevreden over de werkzaamheden.<br />
Gelukkig maar, want daar doen we het voor!<br />
We vervingen in dit gebouw waterleidingen en de<br />
intercom. Daarnaast namen we brandwerende<br />
maatregelen, plaatsten we rookmelders en<br />
vervingen we bij sommige woningen het glas. In<br />
de gemeenschappelijke ruimtes hebben we het<br />
glas, de vloer en de postkasten vervangen, het tapijt<br />
schoongemaakt en schilderwerk verricht. We leverden<br />
het project medio <strong>2022</strong> op.<br />
Bewoners bedankt!<br />
Om de bewoners te bedanken voor hun medewerking<br />
organiseerden we samen met de aannemer een<br />
feestje. Bewoners konden bij een foodtruck een gratis
20<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Feiten & cijfers<br />
Verbeteren en<br />
We verbeteren en verduurzamen onze woningen. Ook<br />
verhogen we comfort en uitstraling. Daarmee helpen we<br />
onze bewoners hun energielasten te beperken én werken we<br />
mee aan het behalen van klimaatdoelen. We hebben onze<br />
duurzaamheidsvisie in <strong>2022</strong> verder handen en voeten gegeven.<br />
Bij nieuwe projecten betaalden onze<br />
huurders vanaf 1 juli <strong>2022</strong><br />
geen huurverhoging meer<br />
voor verbetering van woningisolatie, zoals<br />
dubbelglas en gevelisolatie. We hebben de<br />
landelijke afspraak die sinds 1 januari 2023<br />
geldt dus naar voren gehaald.<br />
De woningen van ons complex<br />
Den Helderstraat maakten we<br />
aardgasvrij. Eneco levert de<br />
warmte aan de woningen (zie ook<br />
spotlightinterview).<br />
Projecten kennen de volgende fasen:<br />
1. Onderzoeksfase<br />
(scenariostudies)<br />
2. Voorbereiding<br />
3. Uitvoering<br />
4. Oplevering<br />
Dit waren<br />
de cijfers<br />
in <strong>2022</strong>:<br />
Onderzoek<br />
16 bestaande woongebouwen<br />
met in totaal 1.081 woningen
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 21<br />
verduurzamen<br />
Met de gemeente sloten we een<br />
convenant af om energiesubsidies in te<br />
zetten. Hierdoor konden we 2.000<br />
huurders helpen hun<br />
energierekening te<br />
verlagen.<br />
We zijn in Bezuidenhout-West een pilot<br />
met gasloos koken gestart<br />
voor 58 huishoudens.<br />
In <strong>2022</strong> plaatsten we 457<br />
zonnepanelen op<br />
onze woningen. Daarmee staat<br />
eind <strong>2022</strong> de teller op 618<br />
zonnepanelen.<br />
Samen met de andere <strong>Haag</strong>se<br />
corporaties dienden we een<br />
zienswijze in op de gemeentelijke<br />
TransitieVisieWarmte<br />
(TVW). Op 7 december <strong>2022</strong><br />
is deze TVW vastgesteld door de<br />
gemeenteraad.<br />
Voorbereiding<br />
8 verbeter/verduurzamingsprojecten<br />
voor 857 woningen<br />
4 sloop/nieuwbouwplannen<br />
voor 1.123 woningen<br />
Uitvoering<br />
2 verbeter/verduurzamingsprojecten<br />
voor 1.021 woningen<br />
Opgeleverd<br />
9 verbeter/verduurzamingsprojecten<br />
voor 820 woningen
22<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Vervolg<br />
Overzicht met energielabels<br />
We monitoren hoe energiezuinig onze woningen zijn. De energielabels – bepaald aan de hand van de<br />
EP2-indicator – geven hiervoor een goede indicatie. We streven naar minimaal een label B of C voor<br />
onze woningen. De labelverdeling van onze woningen is eind <strong>2022</strong>:<br />
Vastgestelde energielabels <strong>2022</strong> 2021<br />
Energielabel A (t/m A++++)<br />
Energielabel B<br />
Energielabel C<br />
Energielabel D<br />
Energielabel E<br />
Energielabel F<br />
Energie label G<br />
Woningen zonder label<br />
32%<br />
25%<br />
21%<br />
8%<br />
5%<br />
3%<br />
6%<br />
30%<br />
24%<br />
22%<br />
8%<br />
6%<br />
3%<br />
6%<br />
1% 1<br />
Totaal 100% 100%<br />
1<br />
Deze zijn nog niet doorgerekend<br />
De gemiddelde EP2-indicator is vergeleken met 2021 verbeterd van 210 naar 205 (kWh/m2 primaire<br />
energie per jaar) in <strong>2022</strong>. Dit is vergelijkbaar met het energielabel C. Energielabel C loopt van 190<br />
tot en met 250 (kWh/m2 per jaar). Door het verder verduurzamen van onze huidige woningen en<br />
toevoegen van nieuwbouw gaan de labels de komende jaren steeds meer richting A, B en C.<br />
Klimaatadaptatie voorbeelden<br />
• We maakten drie grote tuinen in de Pieter Langendijkstraat en omgeving volledig<br />
klimaatbestendig. In de voorheen drassige tuinen ontkoppelden we de hemelwaterafvoeren<br />
en legden we wadi’s aan. Wadi’s zijn groene greppels. Een wadi bergt en zuivert regenwater,<br />
waarna het water infiltreert in de ondergrond. Zo helpt een wadi tegen wateroverlast en droogte.<br />
Voor dit project, ‘Struinen door ellenlange tuinen’, ontvingen we de Klimaatkrachtig Delflandtrofee<br />
(zie ook spotlightinterview met filmpje).<br />
• In nieuwbouwproject De <strong>Haag</strong>se Hendrik in Spoorwijk realiseerden we twee groene gevels<br />
om hittestress tegen te gaan in de verder stenige omgeving (zie spotlightinterview).
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 23<br />
Feiten & cijfers<br />
• Om hittestress tegen te gaan hebben we ook een binnenterrein aan de Pieter Lastmanstraat in de<br />
Schilderswijk ‘onttegeld’. We plantten hier bomen in het midden en klimop langs de randen van<br />
dit terrein.<br />
• Samen met onze hovenier maakten we plannen om het hele gebied – gebouwen en<br />
woonomgeving – rond de Gaarde en Drapeniersgaarde klimaatbestendiger te maken.<br />
• Om wateroverlast (drassige tuinen) op diverse plekken in Zuidwest te voorkomen, plaatsten<br />
we zogenaamde regenwaterinfiltratiekratten. We verwachten volgend jaar fase 2 van dit<br />
project af te ronden.<br />
Onderhoud woningen<br />
Met tijdig onderhoud blijven onze woningen op peil en voorkomen we vervolgschades. Fijn voor<br />
onze huurders, maar ook voor ons. Waar mogelijk verbeteren we met onderhoudswerkzaamheden<br />
meteen de kwaliteit van ons bezit. Bijvoorbeeld door betere materialen/installaties toe te passen of<br />
door elementen toe te voegen, zodat ons vastgoed weer jaren mee kan. In <strong>2022</strong> hebben we met het<br />
programma Grip op Onderhoud gewerkt aan het verbeteren van de balans tussen planmatig en<br />
dagelijks onderhoud (bij reparatie en mutatie). Ook hebben we de samenwerking met onze partners<br />
in het onderhoud verstevigd. Zo zorgen we ook voor de langere termijn voor goed en comfortabel<br />
wonen voor onze huurders.<br />
Planmatig onderhoud<br />
De belangrijkste zaken in <strong>2022</strong>:<br />
• Bij 107 woningen verwijderden we open verbrandingstoestellen. In totaal zijn de afgelopen jaren<br />
(vanaf 2018) 607 toestellen weggehaald. De komende jaren moet dat nog in 246 gevallen<br />
gebeuren. Nog niet alle huurders zien de noodzaak hiervan in. Daardoor verloopt de vervanging<br />
niet zo snel als we willen. We blijven ons inspannen ook deze laatste huurders te verleiden toch<br />
mee te werken.<br />
• In 13 woongebouwen vervingen we oude armaturen door led-armaturen. Vooral in<br />
gemeenschappelijke entreehallen, portieken, trappenhuizen en bergingsgangen.
24<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Vervolg<br />
• Brandveiligheid vinden we belangrijk. Daarom hebben we een rookmelderproject. Al eerder (in<br />
2021) hadden 1.488 woningen een rookmelder gekregen. In <strong>2022</strong> plaatsten we in nog eens<br />
18.143 woningen een rookmelder. Resteren er nog 1.499 woningen. Helaas konden<br />
we bij deze woningen nog niet naar binnen, omdat we geen gehoor kregen. We blijven ons hard<br />
inspannen om ook deze huurders te bereiken.<br />
• In <strong>2022</strong> brachten we onze daken verder in kaart. We onderzochten de onderhoudsstaat, de<br />
mogelijkheid tot verduurzaming en te nemen maatregelen om het dak veilig te kunnen betreden.<br />
We inventariseerden op deze wijze 801 van de 853 complexen. Van deze 801 bepaalden<br />
we voor 583 complexen welke maatregelen we moeten nemen in de (nabije) toekomst en<br />
hoeveel dit ons gaat kosten. In 2023 ronden we de inventarisatie af en staat alles in onze<br />
meerjarenplanning.<br />
• In Zuidwest plaatsten we waterinfiltratiekratten van 500 liter per stuk. Deze zorgen ervoor<br />
dat - naast de tuinen - ook de kelders droog blijven en het riool wordt ontlast. Voor dit tweejarig<br />
project hebben we inmiddels 175 kratten geplaatst bij 35 woongebouwen. Ook in andere<br />
wijken willen we aan dit project een vervolg geven.<br />
• In <strong>2022</strong> deden we mee aan een vanuit de overheid verplicht gesteld landelijk onderzoek naar<br />
brandveiligheid. Hieruit bleek dat vijf gevels in ons vastgoedbezit ‘mogelijk brandgevaarlijk’ zijn.<br />
Bij twee complexen zijn we direct gestart met het aanbrengen van brandwerende voorzieningen.<br />
De overige drie complexen pakken we in 2023 aan.<br />
Dagelijks onderhoud<br />
In <strong>2022</strong> voerden we in totaal 40.333 reparatieverzoeken uit. Hiervan zijn er 27.049 afgehandeld door<br />
onze drie bouwkundige aannemers/ketenpartners, 10.692 door onze vaste installateurs en 2.592 door<br />
overige reparateurs. Het merendeel hiervan bestond uit kleinere reparaties. Grote reparaties betroffen<br />
meestal badkamers, keukens en toiletten. Vanuit het programma Grip op onderhoud zijn de afspraken<br />
en processen met onze regie-aannemers geoptimaliseerd. In 2023 volgt de implementatie hiervan.<br />
Mutatieonderhoud<br />
In <strong>2022</strong> is in 1.130 woningen mutatieonderhoud uitgevoerd door onze vaste bouwkundige<br />
aannemers/ketenpartners.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 25<br />
Feiten & cijfers<br />
Contractonderhoud<br />
We hebben 28 contracten lopen, onder meer voor cv/mv-installaties, liften en rioolontstopping.<br />
Inkooptraject contractonderhoud collectieve en individuele<br />
cv- en mv-installaties<br />
De kosten voor het onderhouden en verbeteren/verduurzamen van onze collectieve en individuele cv/<br />
mv-installaties maken een groot deel uit van onze onderhoudsbegroting. In <strong>2022</strong> zijn we gestart met<br />
een inkooptraject om met maximaal drie installateurs een langdurige samenwerking aan te gaan voor<br />
het onderhouden en verbeteren van onze collectieve en individuele cv- en mv-installaties. Zo vergroten<br />
we de voorspelbaarheid en beheersbaarheid van de kosten. We selecteren alleen partijen die al zijn<br />
voorbereid op alle ontwikkelingen van de energietransitie en die ons op een goede manier kunnen<br />
adviseren in onze aanpak voor het verduurzamen van onze vastgoedportefeuille.]<br />
Overig onderhoud<br />
De samenwerking met de onafhankelijke <strong>Haag</strong>se vocht- en schimmelexpert is ook in<br />
<strong>2022</strong> gecontinueerd:<br />
• In <strong>2022</strong> is een evaluatie uitgevoerd<br />
over de gezamenlijke aanpak in de<br />
afgelopen jaren van vocht en schimmel<br />
door de gemeente Den <strong>Haag</strong> en de <strong>Haag</strong>se<br />
woningcorporaties in samenwerking met<br />
de onafhankelijke <strong>Haag</strong>se vocht- en<br />
schimmelexpert. Alle partijen zijn positief<br />
over de resultaten en willen nog nauwer<br />
gaan samenwerken.<br />
• Huurders van ons hebben 35 keer<br />
hulp gevraagd bij de vocht- en<br />
schimmelexpert. Dat is iets vaker dan<br />
in 2021. Er zijn twee belangrijke oorzaken<br />
voor deze toename. Door de stijgende<br />
energieprijzen verwarmen veel huurders hun<br />
woning slechts beperkt of helemaal niet.<br />
Ook wordt er minder of helemaal niet meer<br />
geventileerd. In beide gevallen leidt dit tot<br />
een slechter binnenklimaat met een grotere<br />
kans op vochtophoping en schimmel.<br />
We kijken met onze partners of meer<br />
voorlichting op dit vlak wenselijk is.
26<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
02<br />
Uitbreiden<br />
van onze<br />
woningvoorraad
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 27
28<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Haag</strong>se Hendrik<br />
Rick Boelkens | ontwikkelmanager bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
“We zijn ontzettend trots op de <strong>Haag</strong>se Hendrik. Alle 154 woningen zijn volledig gasloos en energiezuinig, met<br />
zonnepanelen en warmtepompen. We hebben ruimte gecreëerd voor verschillende gezinssamenstellingen. We<br />
willen dat iedereen zich hier thuis voelt. Een comfortabele en energiezuinige woonomgeving, zowel voor oude,<br />
weer terugkerende, als nieuwe bewoners. Dat was het uitgangspunt. Een aanwinst voor de buurt in een groene<br />
omgeving, waar bewoners elkaar kennen en ontmoeten. Ik vond de samenwerking met ROC-Mondriaan bijzonder.<br />
ROC- studenten bouwden op ware grootte een model van een huis in de hal van hun school. Zo kwam de woning<br />
alvast tot leven. De studenten bedachten ook om van de <strong>Haag</strong>se Hendrik een groene oase te maken. Dat is goed<br />
gelukt met groene daken en de verticale tuin aan de gevel. Om bewoners te inspireren, organiseerden we een<br />
tuinontwerpwedstrijd. Dat leidde tot creativiteit én gezelligheid.”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 29<br />
In Spoorwijk zijn 141 verouderde woningen<br />
vervangen door 154 nieuwe sociale huurwoningen.<br />
Betaalbaar, gasloos, groen en energiezuinig met<br />
energielabel A+++. Én met een historische knipoog<br />
naar architect Hendrik Berlage.<br />
WE WILLEN DAT<br />
IEDEREEN ZICH<br />
HIER THUIS<br />
VOELT
30<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Het project bestaat uit een mooie mix van<br />
eengezinswoningen en appartementen. Alle woningen<br />
hebben zonnepanelen, vloerverwarming en een<br />
warmtepomp. Met veel groen zoals sedumdaken op<br />
de bergingen, begroeide schuttingen bij de tuinen en<br />
een verticale tuin aan de gevel. Dit was het winnende<br />
idee van ROC-studenten. Alle bewoners kregen de<br />
keuze om terug te keren naar een nieuwe woning in<br />
dit nieuwbouwproject. Hier maakten 31 bewoners<br />
gebruik van. Voor dit project zijn we genomineerd<br />
voor de <strong>Haag</strong>se Woonprijs <strong>2022</strong>. Sinds begin <strong>2022</strong> zijn<br />
alle woningen klaar en verhuurd.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 31<br />
Merijn de Jong |<br />
architect bij Heren5<br />
HAAGSE<br />
HENDRIK IS ER<br />
ECHT VOOR DE<br />
MENSEN: ZIJ<br />
MAKEN SAMEN<br />
HET DUURZAME<br />
VERSCHIL<br />
“Een huis moet meer zijn dan een paar stenen:<br />
bewoners moeten er trots op zijn en er zich<br />
thuis voelen. Samen met de aannemer kregen<br />
we van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de mogelijkheid om een<br />
toekomstbestendig, mensgericht project met een<br />
uniek verhaal neer te zetten. We hadden samen<br />
behoorlijke ambities: duurzaam, betaalbaar,<br />
groen, weinig energiekosten en bloeiende sociale<br />
netwerken. Er waren zeker uitdagingen. We<br />
wilden de geest van architect Berlage in stand<br />
houden én moderniseren. De woningen moesten<br />
betaalbaar blijven. Ook wilden we het onderlinge<br />
contact in de buurt bevorderen en een groene<br />
wijk neerzetten die tegen de veranderende<br />
weersomstandigheden bestand is. Samen met<br />
ROC Mondriaan hebben we groene schuttingen<br />
en groene daken ontworpen om extreme<br />
neerslag op te vangen. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> organiseerde<br />
tot slot een tuinontwerpwedstrijd. Zo kwamen<br />
buren in contact met elkaar. Samen nemen zij nu<br />
de zorg op zich voor al het groenonderhoud.”
32<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Uitgelichte<br />
projecten<br />
In voorbereiding:<br />
nieuwbouwproject De Burgemeester<br />
In samenwerking met Ontwikkelcombinatie Oude<br />
<strong>Haag</strong>weg kunnen we straks 120 huishoudens in<br />
Den <strong>Haag</strong> blij maken met een nieuwe, betaalbare<br />
en energiezuinige huurwoning. De woningen zijn<br />
onderdeel van nieuwbouwproject De Burgemeester.<br />
In totaal krijgt Den <strong>Haag</strong> er 348 woningen bij: naast de<br />
sociale huurwoningen komen er 228 middeldure/vrijesectorhuurwoningen<br />
en betaalbare koopwoningen. Op<br />
de begane grond komen bedrijfsruimten. Met de keuze<br />
uit appartementen, dubbele benedenwoningen en<br />
dubbele bovenwoningen is er voor elk wat wils.<br />
Een flink aantal <strong>Haag</strong>se woningzoekenden krijgt zo<br />
een betaalbare, duurzame woning op een groene<br />
plek in de stad. . Nu staan hier nog bedrijfspanden,<br />
maar deze zullen worden gesloopt. Bestaande en<br />
nieuwe bedrijven vinden er straks een duurzaam en<br />
toekomstbestendig onderkomen. De start van het<br />
project staat gepland in 2023. Als alles goed verloopt,<br />
zijn de woningen in 2026 klaar.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 33<br />
Uitbreiding aantal woningen<br />
“Door de crisis hebben we een aantal jaren niet kunnen<br />
bouwen in Den <strong>Haag</strong>,” zegt Kirsten Dubbeldam,<br />
directeur Vastgoed <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. “Maar nu maken<br />
we grote stappen. De afgelopen tijd hebben we flink<br />
kunnen investeren in woningbouw. Geen dure villa’s,<br />
maar binnenstedelijke woningbouw voor mensen die<br />
het zelf niet kunnen regelen. Daar ligt mijn hart.<br />
aan nieuwe bouwlocaties. We richten ons daarom<br />
enerzijds op eigen locaties waar we kunnen verdichten.<br />
Anderzijds zoeken we aansluiting bij ontwikkelaars en<br />
de gemeente. Want als ergens een geschikte locatie is,<br />
nemen we graag de sociale huurwoningen voor onze<br />
rekening.”<br />
Nieuwe woningen in het sociale en middensegment<br />
zijn hard nodig. Er is bijna geen doorstroming naar<br />
middenhuur of betaalbare koop. Tijdens de crisis is<br />
daar echt een gat geslagen. Om een deel van de<br />
woningnood op te lossen willen we de komende<br />
jaren flink wat woningen toevoegen. Uitdagingen<br />
vormen de sterk gestegen bouwprijzen en het gebrek
34<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Uitbreiden<br />
van<br />
onze<br />
Voldoende sociale huurwoningen betekent bouwen,<br />
ombouwen en aankopen. En bovendien terughoudend<br />
zijn met slopen en verkopen: alleen daar waar nodig en<br />
als het bijdraagt aan een mooiere en meer inclusieve stad.<br />
We hebben eind <strong>2022</strong> in totaal:<br />
21.130<br />
huurwoningen<br />
Hieronder is het verloop te zien van het aantal woningen in ons bezit vanaf 2018 (het jaar dat we<br />
onszelf een meerjarige doelstelling op dit gebied stelden) inclusief de prognose voor de jaren 2023<br />
tot en met 2030. De cijfers zijn:
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 35<br />
woonvoorraad<br />
Feiten & cijfers<br />
In ons huidige Koersplan 2018 en in onze portefeuillestrategie hebben we de volgende doelstellingen<br />
bepaald voor ons woningbezit:<br />
1. Meerjarendoelstelling<br />
koersplan 21.670<br />
woningen in 2025<br />
Dit aantal halen we niet omdat de voorbereiding<br />
van projecten langer duurde dan gepland<br />
vanwege uitstel van vergunningverleningen,<br />
toenemende regelgeving, stijgende bouwkosten<br />
en schaarste van vakmensen in de bouw.<br />
2. Meerjarendoelstelling<br />
portefeuillestrategie<br />
21.815 woningen in 2030<br />
Dit aantal halen we naar verwachting<br />
wel omdat we vanaf 2026 een<br />
inhaalslag maken.<br />
50<br />
nieuwe<br />
huurwoningen<br />
gebouwd<br />
0<br />
huurwoningen<br />
aangekocht,<br />
samengevoegd<br />
of gesloopt<br />
2<br />
huurwoningen<br />
gecreëerd via<br />
ombouw (van bedrijfsruimte<br />
naar woning)<br />
38<br />
huurwoningen<br />
verkocht
36<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Feiten & cijfers<br />
Uitbreiden aantal woningen vraagt creativiteit<br />
Waar mogelijk verbeteren en verduurzamen we onze woningen<br />
zodat ze weer een tijd mee kunnen. Soms lukt dat niet. Sommige<br />
woningen krijgen we, ook als we er veel geld insteken, niet<br />
comfortabel en voldoende duurzaam. Dan maken ze plaats<br />
voor nieuwe, meer comfortabele en energiezuinige woningen.<br />
Wij streven er altijd naar om meer woningen terug te bouwen<br />
dan te slopen. Dit is een manier om aan de groeiende behoefte<br />
te voldoen. Een andere manier om woningen toe te voegen is<br />
bijvoorbeeld het ombouwen van bedrijfspanden.<br />
Nieuwbouw:<br />
50<br />
woningen<br />
opgeleverd van ons<br />
nieuwbouwproject <strong>Haag</strong>se Hendrik<br />
in Spoorwijk (zie spotlight interview)<br />
Toekomstplannen<br />
We breiden het aantal woningen in de<br />
nabije toekomst uit door in te zetten op:<br />
1. Nieuwbouw op nieuwe<br />
ontwikkellocaties<br />
2. Verdichtingsplannen door sloop/<br />
nieuwbouw en ombouw<br />
3. Terughoudend zijn met verkoop van<br />
ons woningbezit
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 37<br />
Vervolg<br />
Ombouw:<br />
In de Zusterstraat<br />
(Schilderswijk) en<br />
Harstenhoekplein (Belgisch<br />
Park) hebben we nietrenderende<br />
winkelpanden<br />
getransformeerd<br />
tot woningen.<br />
Harstenhoekplein is in<br />
<strong>2022</strong> verbouwd en wordt<br />
begin 2023 verhuurd.<br />
Verkoop:<br />
38<br />
woningen<br />
verkocht,<br />
verspreid over Den <strong>Haag</strong><br />
Bij verkoop richten we ons vooral op mensen met een<br />
smalle beurs De opbrengsten zetten we in voor onze<br />
volkshuisvestelijke taken.<br />
Bijzonder: gestart met pilot ‘verkopen aan de doelgroep’<br />
Per 1 november <strong>2022</strong> zijn wij gestart met de pilot ‘verkopen aan de doelgroep’. Huurders die een sociale huurwoning<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> achterlaten, geven wij voorrang op een koopwoning. Koopwoningen met een taxatiewaarde<br />
tot € 300.000 bieden wij met voorrang aan éénpersoonshuishoudens met een inkomen van maximaal € 61.147<br />
en meerpersoonshuishoudens met een inkomen van maximaal € 71.147 aan. De pilot duurt een jaar. Met dit soort<br />
gerichte verkoop zetten we ook in op gedifferentieerde en meer sociaal inclusieve wijken.
38<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
03<br />
Leefbare<br />
en sociaal<br />
inclusieve<br />
wijken
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 39
40<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Pieter<br />
Langendijkstraat<br />
Marisa Kok | beheerconsulent bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
“Als beheerconsulent weet ik vaak als eerste welke problemen spelen in de buurt. Bij de Pieter Langendijkstraat<br />
kregen we klachten over ratten, wateroverlast en drie grote tuinen die niet goed gebruikt konden worden door de<br />
bewoners. De tuinen léken wel groen maar waren niet ‘gebruikersgroen’. Buurtbewoners hadden er eigenlijk niets<br />
aan. Ik vind het belangrijk dat bewoners trots zijn op waar ze wonen. Daarom hebben we ze er op alle vlakken bij<br />
betrokken: ze konden meebeslissen over ontmoetingsplekken en speelgelegenheden. Ook wilden we onderling<br />
sociaal contact stimuleren. Tien jaar geleden zijn de bewoners een moestuinenactie gestart. Die moestuinen hebben<br />
we opnieuw ingericht. De bewoners die deze moestuinen wilden gebruiken, zijn hier nu ook echt verantwoordelijk<br />
voor. Dat hebben we samen in een contract vastgelegd. Voor de tuinrenovatie vroegen we aan bewoners wat<br />
voor soort bomen ze wilden. Zij kozen voor notenbomen. Noten zijn namelijk erg duur maar wel heel lekker en<br />
voedzaam. Zo zijn we samen gekomen tot drie mooie tuinen voor iedereen.”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 41<br />
We hebben samen met het Hoogheemraadschap<br />
van Delfland, Engelsman Hoveniers, de Wageningen<br />
Universiteit en de gemeente Den <strong>Haag</strong> drie<br />
klimaatbestendige binnentuinen aan de Pieter<br />
Langendijkstraat aangelegd.<br />
SAMEN MET<br />
DE BEWONERS<br />
MAAKTEN WE<br />
DE BUURT<br />
WEER GROEN<br />
We maakten de tuinen klimaatadaptief met behulp<br />
van een wadi. Dit is een groene greppel waarin<br />
water bij hevige regenval wordt afgevoerd. Hierdoor<br />
hoort wateroverlast tot het verleden en gaan we<br />
droogte tegen. Bovendien blijven de planten in de<br />
binnentuinen groener en mooier.
42<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Dolf Pul | Groenadviseur Engelsman Hoveniers B.V.<br />
Wateroverlast zorgde al een tijdje voor problemen. Dit zal alleen maar toenemen door alle klimaatveranderingen.<br />
We maakten de tuinen klimaatbestendig door een wadi. Dat is een lange greppel die hemelwater opvangt en<br />
langzaam in de grond laat verdwijnen. Daarmee ontlasten we het riool bij bijvoorbeeld hevige regen. We recyclen<br />
het water ook voor de verzorging van de moestuinen. De dichte begroeiing aan de Pieter Langendijkstraat was<br />
ook een broeinest voor ratten. Om dit onder controle te krijgen haalden we alle begroeiing direct gelegen aan de<br />
woongebouwen weg. Nu kunnen onze maaimachines weer overal bij. Voor dit traject bracht <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een<br />
aantal partijen samen zoals de Wageningen Universiteit, het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Den<br />
<strong>Haag</strong>. Door al die specifieke kennis te bundelen hebben we relatief snel een enorm en veelzijdig project weten uit te<br />
voeren. Van deze samenwerking leerden we veel. En zeker de moeite waard om in de toekomst te herhalen.”<br />
STRIJDEN<br />
TEGEN HET<br />
WATER: DAT<br />
DOE JE HET<br />
BESTE SAMEN
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 43<br />
WE BEDACHTEN<br />
EEN ANDERE<br />
AANPAK VOOR DE<br />
AFVOER VAN HET<br />
HEMELWATER<br />
Over de inrichting van de tuinen - zoals speelveldjes,<br />
moestuinen en bankjes - mochten de bewoners<br />
meedenken. Ze maakten op basis van de uitkomst<br />
van een eerder gehouden enquête een keuze uit een<br />
aantal ontwerpen.<br />
Esmee Overtoom | beleidsmedewerker klimaatadaptie bij Hoogheemraadschap van Delfland<br />
“Het Hoogheemraadschap heeft drie doelen: droge voeten, voldoende water en gezuiverd afvalwater. Dit project<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> draagt bij aan zowel droge voeten als aan voldoende water. Sinds 2018 is <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> partner van<br />
ons netwerk Klimaatkrachtig Delfland. In 2021 zijn we het project Pieter Langendijkstraat gestart als een pilot. Door<br />
intensief samen te werken wilden we de tuinen klimaatadaptief maken. We hebben meegekeken bij het ontwerp<br />
van de wadi: werkt het ‘waterkundig’ wel? Wat kan een probleem worden? Hoeveel water moet er opgevangen en<br />
verspreid worden? Zo’n samenwerking was nieuw voor ons. Maar we zoeken het als waterschap graag op. Als kers<br />
op de taart overhandigden we de Klimaatkrachtig Doorgeeftrofee aan <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Partners binnen ons netwerk<br />
geven deze prijs aan elkaar door. Het laat zien dat we weer een stap hebben gezet richting een klimaatkrachtige<br />
regio. Water is niet alleen van het waterschap. We strijden samen voor één doel: in balans leven met water.”
44<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Uitgelichte<br />
projecten<br />
Woonomgeving aantrekkelijker maken door<br />
‘placemaking’<br />
De laatste jaren groeit binnen de stadsontwikkeling het<br />
concept ‘placemaking’. Ook in Den <strong>Haag</strong> is hiervoor<br />
steeds meer aandacht. Placemaking is een manier van<br />
denken en doen waarbij in co-creatie met bewoners<br />
wordt gewerkt aan een omgeving waar ze zich thuis<br />
voelen.<br />
Samen met de gemeente, een stedenbouwkundige studio<br />
en de bewoners passen we deze placemaking-aanpak toe<br />
op onze binnentuinen in De Gaarde/ Drapeniersgaarde in<br />
Vrederust. Dit zijn prachtige plekken waar nog te weinig<br />
mensen gebruik van maken.<br />
In <strong>2022</strong> leverden we in dit gebied al een nieuwe<br />
speelplek op. Ook startten we een pilot waarbij bewoners<br />
een stukje gemeenschappelijke tuin in beheer krijgen. En<br />
we zijn nog lang niet klaar. Stapje voor stapje werken we<br />
toe naar een mooi eindresultaat.<br />
Meer weten over het placemaking-project? Bekijk deze<br />
video en meer informatie.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 45<br />
Bewoners <strong>Haag</strong>se Hendrik van start met<br />
inrichting van hun tuin<br />
In <strong>2022</strong> organiseerden we de <strong>Haag</strong>se Hendrik<br />
Tuinwedstrijd en daagden bewoners uit om aan de slag<br />
te gaan met de inrichting van hun tuin. Samen met<br />
onze partners Klimaatkrachtig Delfland, onze hovenier,<br />
Duurzaam Den <strong>Haag</strong> en de Wageningen Universiteit<br />
stonden we voor bewoners klaar om ze te inspireren.<br />
Bewoners kregen niet alleen tips en adviezen, maar ook<br />
een cadeaubon, handgereedschap en een kruidenplant.<br />
Ook konden ze een kijkje nemen in de voorbeeldtuin<br />
die hiervoor speciaal was ingericht. De bewoners waren<br />
erg enthousiast en verrast om te zien wat voor leuks<br />
je met een kleine tuin kunt doen. En ze stelden veel<br />
vragen. Bijvoorbeeld welke plantjes geschikt zijn voor in<br />
de schaduw. Eind mei werden alle tuinen beoordeeld<br />
en vond de prijsuitreiking plaats. Zo maakten we de<br />
buurt samen mooier en groener.<br />
Bewoners helpen elkaar, met ondersteuning<br />
van ons<br />
Aandacht voor de buurt en voor bewoners hoeft<br />
niet altijd vanuit ons te komen. Want hoe mooi is het<br />
als bewoners zelf het initiatief nemen om iets voor<br />
de buurt te doen? Als dit gebeurt – en het gebeurt<br />
regelmatig - zijn het vaak initiatieven die we van harte<br />
ondersteunen.<br />
Een goed voorbeeld is de voedselbank van Asma<br />
Ben Nejma. Zij huurt een woning van ons in de<br />
Schilderswijk. Vanuit haar huis runde ze ook haar<br />
voedselbank. Al snel kwam ze ruimte tekort. We<br />
hebben haar vervolgens geholpen bij het vinden van<br />
een grotere ruimte: sinds medio <strong>2022</strong> runt ze haar<br />
voedselbank vanuit het Weigeliaplein. Ook een gebouw<br />
van ons. Een mooi voorbeeld van een bewoner die zich<br />
inzet voor de buurt en waarbij wij als partner in de stad<br />
dicht bij de leefwereld van onze bewoners proberen te<br />
staan.<br />
Het AD schreef hierover een mooi artikel: zie LinkedIn.
46<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Feiten & cijfers<br />
Leefbare<br />
en sociaal<br />
inclusieve<br />
wijken<br />
Een prettige woonomgeving moet<br />
schoon, heel, veilig en zo groen mogelijk<br />
zijn. Wij vinden dat bewoners - van<br />
allerlei komaf - op een prettige wijze met<br />
elkaar moeten kunnen samenwonen.<br />
Dat kunnen we niet alleen. Daarom<br />
betrekken we onze bewoners en partners<br />
zoveel mogelijk bij onze plannen en<br />
uitvoering. Want ‘samen wonen, samen<br />
leven’ doen we met elkaar.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 47<br />
We voerden in <strong>2022</strong> diverse<br />
activiteiten uit om de<br />
leefbaarheid en betrokkenheid bij<br />
de buurt en elkaar te verbeteren:<br />
Leefbaarheid en uitstraling<br />
• We nemen als partner in de stad actief deel<br />
aan allerlei buurt-, wijk- en stedelijke<br />
overleggen.<br />
• We zijn diverse initiatieven gestart<br />
op het gebied van leefbaarheid.<br />
Onze acties stemden we af in wijk- en<br />
uitvoeringsoverleggen met gemeente,<br />
bewoners, politie, handhaving, zorg- en<br />
welzijn, scholen, andere opleidingscentra<br />
en ook met de overige <strong>Haag</strong>se<br />
woningcorporaties. Dit om de samenwerking<br />
zo efficiënt mogelijk te maken.<br />
• We voegden aan onze al bestaande vijf<br />
buurtkamers een buurtboetiek toe in<br />
Vrederust om de contacten met onze<br />
bewoners daar te versterken. In 2023 wordt<br />
de boetiek feestelijk geopend.<br />
Schoon, heel & veilig<br />
• We zetten verschillende experts in om de<br />
woonomgeving schoon, heel en veilig te<br />
houden. Het meeste uitvoerende werk<br />
doen onze twee hoveniers. Met hen<br />
hebben we prestatiegerichte afspraken<br />
over ons tuinen- en terreinenonderhoud.<br />
Zij controleren onder meer ook<br />
speelwerktuigen, hekwerken en slagbomen<br />
op veiligheid.<br />
• Onze wijkbeheerders zijn onze ‘oren<br />
en ogen’ in de wijk. Ook zijn ze voor de<br />
bewoners het eerste aanspreekpunt. Ze zijn<br />
in al onze wijken actief. In totaal gaat het om<br />
26 wijkbeheerders.<br />
• We hebben 196 woningen uitgerust met<br />
voorzieningen om inbraken tegen te gaan.<br />
• Bij elk grootonderhoud controleren we<br />
de inbraakwerende voorzieningen<br />
van een woning en brengen we, zo nodig,<br />
nieuwe en betere voorzieningen aan.<br />
• We steunen en faciliteren diverse<br />
projecten met buurtbewoners, waaronder<br />
bijvoorbeeld de buurtvaders die een<br />
oogje in het zeil houden. In de Frans<br />
Halsbuurt in de Schilderswijk is een nieuw<br />
buurtvadersproject gestart.
48<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Groen- en tuinactiviteiten<br />
voor en door bewoners<br />
• Samen met bewoners realiseerden we bijna<br />
50 moes- en buurttuintjes verspreid<br />
over de stad.<br />
• In het voorjaar organiseerden we met De<br />
Wijk als Podium, Nour+ en andere lokale<br />
partners vier edities van ‘Feest in mijn<br />
binnentuin’ in verschillende binnentuinen<br />
van Vrederust. Voor jong en oud hielden we<br />
gratis workshops op het gebied van kunst,<br />
cultuur en sport om bewoners te verbinden.<br />
• Samen met bewoners en (wederom) De<br />
Wijk als Podium hebben we ons eerste<br />
Lozerlaanfestival georganiseerd met<br />
onder andere een schilderworkshop, een<br />
voorstelling van het Grijze Koppen Orkest,<br />
een sportactiviteit onder leiding van de<br />
buurtsportcoach en Surinaams schaafijs.<br />
Ook knapten we samen de omgeving op<br />
met planten en schonken we een minibieb<br />
aan de bewoners van onze Lozerlaanflats.<br />
• Samen met twee stedenbouwkundigen<br />
visualiseerden bewoners in De Gaarde<br />
hun droombeelden op het gebied van<br />
stedenbouw.<br />
• In twee van onze binnentuinen in<br />
Morgenstond is het <strong>Haag</strong>se kunstfestival<br />
De Betovering georganiseerd. Kinderen<br />
konden deelnemen aan allerlei activiteiten,<br />
zoals maak je eigen dier van hout, creëer<br />
je eigen verfkunstwerk op een fiets, of<br />
oefen voor een circusact. Ook was er<br />
muziek van verschillende artiesten en leuke<br />
minivoorstellingen voor kinderen.<br />
• Het binnenterrein van het Teniersplantsoen<br />
in de Schilderswijk is in overleg met<br />
bewoners ‘ontsteend’ en beplant. Het terrein<br />
is daardoor beter bruikbaar voor bewoners<br />
en de uitstraling is aanzienlijk verbeterd.<br />
• In de Paulus Potterstraat in de Schilderswijk<br />
plaatsten we in goed overleg met de<br />
bewonerscommissie twee moswanden.<br />
Die dempen het geluid en een groene wand<br />
ziet er natuurlijk ook prettiger uit.<br />
Woonoverlast tegengaan<br />
• In <strong>2022</strong> ontvingen we 270 meldingen<br />
van woonoverlast. De meeste gingen over<br />
geluidsoverlast.<br />
• We pakken woonoverlast volgens de<br />
<strong>Haag</strong>se Aanpak voortvarend aan. Dit is een<br />
aanpak waarbij alle <strong>Haag</strong>se corporaties, de<br />
gemeente en maatschappelijke organisatie<br />
gezamenlijk optrekken tegen woonoverlast.<br />
• Bij complexere zaken werken we nauw<br />
samen met Bemiddeling en Mediation.<br />
In <strong>2022</strong> hebben zij 26 zaken van ons<br />
opgepakt en opgelost.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 49<br />
Woonfraude tegengaan<br />
• Woonfraude pakken we hard aan: in <strong>2022</strong> handelden we 72 woonfraudedossiers af (zie tabel).<br />
In 12 gevallen moesten we de woningen ontruimen.<br />
Vrijgekomen woningen na woonfraude<br />
Geen vonnis van rechter en opzegging door huurder<br />
Vonnis van rechter en ontruimd door <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Vonnis van rechter en ontruimd door huurder<br />
Leegconstatering<br />
Totaal<br />
9<br />
8<br />
4<br />
0<br />
21<br />
Gesloten dossiers<br />
Geen fraude<br />
Bewoning hersteld<br />
Vrijgekomen woningen<br />
Niet geconstateerd<br />
Totaal<br />
19<br />
11<br />
21<br />
21<br />
72<br />
Zorg, welzijn,<br />
scholing en werk<br />
VvE-beheer voor goede<br />
leefbaarheid en uitstraling<br />
Deze vier terreinen zijn niet onze<br />
corebusiness, maar voor onze<br />
huurders kunnen ze wel een<br />
belemmering zijn om prettig te<br />
leven en te wonen. Wij signaleren<br />
en verwijzen door naar partners<br />
uit ons netwerk met de juiste<br />
kennis en middelen. Zij zoeken<br />
dan samen met de doorverwezen<br />
huurder naar een oplossing. Over<br />
diverse onderwerpen maakten we<br />
afspraken met onze partners.<br />
Als we woningen in een gebouw van ons verkopen,<br />
ontstaat er automatisch een VvE waarvan we lid worden.<br />
Ongeveer 5.000 van onze huurwoningen zitten in een<br />
dergelijke VvE-constructie. Als een soort garantie dat de<br />
leefbaarheid en uitstraling naar de buurt op peil blijven,<br />
houden we een actieve rol binnen deze VvE’s.<br />
In <strong>2022</strong> heeft de afdeling VvE-beheer van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
229 VvE’s in beheer. VvE-beheer voert voortdurend<br />
onderzoek uit naar eigenaarstevredenheid. Deze<br />
klanten beoordelen de dienstverlening met gemiddeld<br />
een 8. En daar zijn we trots op! Daarnaast zijn er nog<br />
70 VvE’s waarin we vastgoedbezit hebben, maar die<br />
in beheer zijn bij andere VvE-beheerders. Ook in deze<br />
VvE’s spelen we als <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een actieve rol.
50<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
04<br />
Daadkrachtige,<br />
klantgerichte<br />
en transparante<br />
organisatie
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 51
52<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Dunja Bajic |<br />
communicatieadviseur<br />
bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
VANAF HET<br />
BEGIN HEBBEN<br />
WE DE KLANT IN<br />
ALLES CENTRAAL<br />
GEZET<br />
“Eind <strong>2022</strong> hebben we onze nieuwe<br />
website gelanceerd. We zijn erg trots op het<br />
eindresultaat: een website waar onze huurders,<br />
woningzoekenden en andere klanten blij van<br />
worden. We krijgen ook veel positieve reacties.<br />
De website is gebruiksvriendelijk, toegankelijk,<br />
aantrekkelijk en overzichtelijk. Vanaf het begin<br />
hebben we de klant centraal gezet. Aan huurders<br />
en woningzoekenden vroegen we: hoe en<br />
waarvoor gebruik jij de website? Wat helpt je<br />
om de informatie te vinden die je zoekt? Onze<br />
online partner Acato nam deze feedback mee in<br />
de ontwikkeling. Er was ook speciale aandacht<br />
voor mensen die een andere taal spreken of een<br />
beperking hebben, zoals slechtziendheid. Op elke<br />
pagina staat daarom een ‘lees voor-knop’ en een<br />
vertaalfunctie. De knoppen hebben een groot<br />
formaat en er is rekening gehouden met contrast<br />
en onderstreping. De nieuwe website vormt een<br />
mooie basis voor de verdere ontwikkeling van<br />
onze digitale dienstverlening en is hét visitekaartje<br />
van onze organisatie.”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 53<br />
livegang nieuwe<br />
website<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ging in <strong>2022</strong><br />
live met een nieuwe website.<br />
Daarvoor werkten we samen<br />
met onze online partner<br />
Acato. De nieuwe website<br />
is zo gemaakt dat onze<br />
huurders, woningzoekenden<br />
en andere klanten makkelijk<br />
hun weg vinden. Zo worden<br />
ze snel geholpen en vinden<br />
ze de informatie waarnaar<br />
ze op zoek zijn. Het is ook<br />
dé plek waar alles te lezen is<br />
over hoe wij bijdragen aan<br />
onze mooie stad Den <strong>Haag</strong>.
54<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
BOBBY DE<br />
BUURTVOGEL IS<br />
HET MAATJE DAT<br />
JE DOOR DE<br />
WEBSITE HEEN<br />
HELPT<br />
Alle teksten van de oude website hebben we<br />
vernieuwd, herschreven en opnieuw ingedeeld. De<br />
eigenzinnige vormgeving, inclusief onze virtuele<br />
buurtvogel Bobby, zorgt voor een toegankelijke en<br />
persoonlijke uitstraling. Een compleet nieuwe online<br />
ervaring voor onze klanten!<br />
Bas Nijhuis | bewoner bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
“Ik heb vijf jaar voor <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> gewerkt. In die tijd heb ik ook bij verschillende commissies en bewonersgroepen<br />
gezeten. Het blijft lastig om mensen bij activiteiten van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> te betrekken. Ze zijn vaak druk of hebben er<br />
geen zin in. Toch doet <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> haar best. Toen er een nieuwe website moest komen, vroegen ze mij wat ik<br />
van de eerste versie vond. Ik ben namelijk wat ouder en ze vonden het belangrijk dat ook oudere huurders met<br />
de website om kunnen gaan. Mijn feedback werd meteen opgepakt. De nieuwe website is veel overzichtelijker en<br />
ik kan goed vinden wat ik zoek. Op Mijn <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> kan ik inloggen op mijn eigen portaal. Hier kan ik reparaties<br />
aanvragen en informatie opzoeken over de huur en andere zaken. Vanaf het begin heb ik gezegd: hou het zo simpel<br />
mogelijk. Dan is het voor iedereen te begrijpen. Ik ben blij om te zien dat dat is gelukt!”
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 55<br />
Joni Hartog | creative lead bij Acato<br />
“Veel bedrijven zeggen dat ze de klant centraal stellen, maar bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heb ik dat ook echt zo ervaren. Voor<br />
de nieuwe website deden we een gebruikersonderzoek in twee rondes. Eerst stelden we vast waar de behoeftes<br />
lagen. Wat is er nu? Waar lopen mensen tegenaan? Op basis daarvan ontwierpen we een eerste versie en<br />
vroegen we gebruikers wat ze daarvan vonden. Pas toen hebben we alles klaargemaakt. De nieuwe website oogt<br />
overzichtelijk en fris. Bobby de buurtvogel helpt de bezoekers van de website bij het vinden van de antwoorden.<br />
Naast wat er aan de voorkant van de website zichtbaar is, moeten de mensen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> er aan de<br />
achterkant ook goed mee kunnen werken. Nu de website live is, kunnen we op basis van data vaststellen wat we<br />
nog moeten verbeteren. Samen met <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zijn we alweer met volgende verbeteringen bezig. Zo blijven<br />
we de gebruiker centraal stellen.”<br />
VANAF HET BEGIN<br />
ZEI IK: HOU<br />
HET ZO SIMPEL<br />
MOGELIJK. DAT<br />
IS GELUKT
56<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Visie op<br />
leiderschap<br />
Goed leiderschap stelt je in staat om jezelf en anderen te<br />
stimuleren en te inspireren. Het versterkt de motivatie,<br />
betrokkenheid en prestaties van de organisatie. In onze visie<br />
op leiderschap richten we ons op formeel leidinggevenden,<br />
informele leiders en op persoonlijk leiderschap. Want leiderschap<br />
is iets van ons allemaal.<br />
Hoe brengen we het gewenste leiderschap in ons<br />
dagelijks werk in de praktijk? Daarvoor is training<br />
nodig. Deze training geven we vorm aan de hand<br />
van een management development traject. Het<br />
traject duurt in totaal twee jaar en bestaat uit allerlei<br />
masterclasses en workshops over (project)leiderschap<br />
en het begeleiden van verandering. Ook organiseren<br />
we coaching en intervisie.<br />
Iedereen doet mee<br />
Het traject is gestart bij de formele en informele leiders.<br />
Zij brengen het geleerde meteen in de praktijk, waar<br />
iedereen weer plezier van heeft. Zij kijken ook wat<br />
iedere medewerker nodig heeft om vooruit te komen.<br />
Eind <strong>2022</strong> zijn alle medewerkers getraind in persoonlijk<br />
leiderschap. Zo faciliteren we uiteindelijk iedereen om<br />
stappen te maken binnen onze organisatie.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 57<br />
Persoonlijk<br />
leiderschap<br />
Informeel<br />
leiderschap<br />
Formeel<br />
leiderschap<br />
Bestuur<br />
Iedereen<br />
Sleutelposities<br />
Management<br />
Teamleiders
58<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Daadkrachtig,<br />
klantgericht &<br />
We willen een daadkrachtige, klantgerichte en transparante<br />
organisatie zijn. Om dat te realiseren, werken we continu aan het<br />
verbeteren van onze organisatie, leiden we onze medewerkers op<br />
en investeren we in ICT. We werken steeds meer data-gedreven.<br />
Om van deze data te leren zijn goede metingen heel belangrijk.<br />
Belangrijkste organisatorische trends en<br />
activiteiten die in <strong>2022</strong> zijn geïntroduceerd:<br />
Management development<br />
programma om <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> meer<br />
toekomstbestendig te maken.<br />
Nieuw leiderschap gericht op beter<br />
coachen, motiveren<br />
en faciliteren van<br />
medewerkers.<br />
Vergroten<br />
eigenaarschap bij<br />
medewerkers.<br />
Meer integraal werken<br />
tussen de afdelingen.<br />
Meer data-gedreven<br />
werken op basis van output<br />
van metingen.<br />
Nieuwe website en<br />
nieuw intranet.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 59<br />
transparant<br />
Feiten & cijfers<br />
Management development programma en nieuw leiderschap<br />
We hebben onze besturingsfilosofie (Richting, Ruimte, Ruggensteun) evenals onze visie op leiderschap<br />
vertaald in een meerjarig management development programma. Dit programma zorgt ervoor dat formele<br />
en informele leiders door sturing, stimulering en facilitering de expertise van medewerkers optimaal weten<br />
te benutten én te ontwikkelen bij het realiseren van onze doelen. Voor alle medewerkers is een module<br />
persoonlijke ontwikkeling beschikbaar. Deze module geeft medewerkers inzicht in hun drijfveren en<br />
bijdragen aan de prestaties van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. En wat er nog te verbeteren is om toekomstbestendig te<br />
blijven. Dit ondersteunt ook een ander doel: een 8+ van onze huurders op het gebied van tevredenheid.<br />
Met de training Persoonlijk Leiderschap maakt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> duidelijk<br />
dat leiderschap een werkwoord is. Een organisatie verandert alleen door<br />
het gedrag van de leiders. Van leiders vraagt dit een scherp zicht op hun<br />
eigen gedrag en de effecten daarvan. De training biedt betekenisvolle<br />
ontmoetingen dwars door de organisatie heen. Zo bouwt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
actief en in voortdurende dialoog aan haar eigen verhaal, verteld en<br />
gedragen door haar ‘bewoners’.<br />
Heleen van den Engel, NCOI
60<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Meting in kader van visitatie<br />
• In <strong>2022</strong> vond de visitatie plaats over de<br />
jaren 2018 tot en met 2021. Dit leverde de<br />
volgende scores op:<br />
• Zie voor volledig rapport Stichting Visitatie<br />
Woningcorporaties Nederland (visitaties.nl)<br />
– Presteren naar opgaven en ambities: 7,3<br />
– Presteren volgens belanghebbenden: 7,2<br />
– Presteren naar vermogen: 8,0<br />
– Governance: 7,5<br />
• In het kader van maximale transparantie en<br />
rijker visiteren liepen twee huurders mee met<br />
de visitatie.<br />
Metingen van onze klantvisie:<br />
tevredenheid huurders<br />
Onze klantvisie is opgesteld om de tevredenheid van onze huurders te verbeteren.<br />
Meer specifiek mikken we op:<br />
• Het verhogen van het percentage huurders<br />
dat ons een 8 of hoger geeft.<br />
• Het verlagen van het percentage huurders<br />
dat ons een onvoldoende geeft.<br />
• Het verhogen van het percentage<br />
terugbelverzoeken dat op tijd wordt<br />
afgehandeld.<br />
• Het verminderen van het aantal klachten.<br />
• Het leren van klanten voor verbetering.<br />
Score klantvisie:<br />
percentage huurders dat ons een 8 of hoger geeft<br />
De resultaten over <strong>2022</strong> zijn goed, maar wel iets minder dan in 2021. Het implementeren van<br />
maatregelen in lijn met onze klantvisie en de hiermee samenhangende verbeteringen leidden ertoe<br />
dat we van 63 procent van de ondervraagde huurders een 8 of hoger kregen. Voor de onderliggende<br />
processen zag dat er als volgt uit.<br />
Proces<br />
Percentage 8 of hoger<br />
Nieuwe huurders<br />
Huurders met een reparatieverzoek<br />
Klantcontact<br />
Vertrokken huurders<br />
70%<br />
61%<br />
54%<br />
68%<br />
(2021: 71%)<br />
(2021: 64%)<br />
(2021: 58%)<br />
(2021: 68%)
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 61<br />
Diverse metingen van onze prestaties<br />
Feiten & cijfers<br />
Score klantvisie: verlagen van het percentage<br />
huurders dat ons een onvoldoende geeft<br />
Het percentage onvoldoendes bedroeg 12 procent in <strong>2022</strong>. Dit is nog te hoog. We blijven werken aan<br />
het verbeteren van de scores. Ook de komende jaren.<br />
Score klantvisie: verhogen van het percentage<br />
terugbelverzoeken dat op tijd wordt afgehandeld<br />
In <strong>2022</strong> is 57 procent van de terugbelverzoeken binnen twee werkdagen afgehandeld en 76 procent<br />
binnen vijf werkdagen. Dat is onder onze norm van respectievelijk 70 en 90 procent. Ook deze scores<br />
moeten verbeteren.<br />
Score klantvisie: verminderen aantal klachten<br />
In <strong>2022</strong> hebben we 414 klachten geregistreerd, 200 minder dan in 2021. Het merendeel van de<br />
klachten gaat over onze dienstverlening rondom het reparatieonderhoud. Een ‘goede’ tweede zijn<br />
klachten over leefbaarheid.<br />
Aantal klachten verdeeld over de processen <strong>2022</strong><br />
Reparatieonderhoud<br />
Leefbaarheid<br />
Afhandeling klantvragen<br />
Afhandeling schades<br />
Schoonmaak<br />
Planmatig en groot onderhoud<br />
Verhuur<br />
Huurbetaling<br />
222<br />
81<br />
42<br />
23<br />
17<br />
14<br />
11<br />
4<br />
Totaal 414
Corporatie 2021<br />
Corporatie<br />
Corporatie <strong>2022</strong><br />
Nederland 2021<br />
Nederland <strong>2022</strong><br />
Corporatie 2021<br />
Corporatie<br />
Corporatie <strong>2022</strong><br />
Nederland 2021<br />
Nederland <strong>2022</strong><br />
Corporatie 2019<br />
Corporatie<br />
CO2<br />
Corporatie 2020<br />
O2<br />
Nederland 2019<br />
Nederland 2020<br />
62<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Externe meting Aedes benchmark<br />
Door deel te nemen aan de Aedes-benchmark (ABm) kunnen we onze prestaties vergelijken met<br />
die van onze collega-corporaties. De uitkomsten bieden handvatten om te leren en te verbeteren.<br />
De benchmark verscheen voor de negende keer. Deze bestaat uit vijf onderdelen: Huurdersoordeel,<br />
Bedrijfslasten, Duurzaamheid, Onderhoud & verbetering en Beschikbaarheid & betaalbaarheid.<br />
Als je het als corporatie op een onderdeel beter doet dan de meeste andere woningcorporaties, krijg je<br />
een letter A. Doe je het minder dan de meeste andere woningcorporaties, dan krijg je een letter C. Onze<br />
positie in de Aedes-benchmark is alles bij elkaar ongeveer dezelfde als in die van 2021.<br />
Er zijn plussen en minnen. Soms te verklaren door keuzes die bewust anders zijn gemaakt. Als<br />
we inzoomen op de gekleurde blokken, zien we het volgende: onze positie in het prestatieveld<br />
Onderhoud & verbetering is van B naar C gegaan. Dat wordt veroorzaakt doordat we op de deelletter<br />
Instandhoudingskosten ook van B naar C zijn gegaan. We hebben een betere positie op de deelletter<br />
Betaalbaarheid en een slechtere op de deelletter Huisvesten doelgroepen.<br />
Om te leren van deze resultaten analyseren we de uitkomsten, benoemen we verbeterpunten en gaan<br />
we ermee aan de slag om in de volgende benchmark weer beter te scoren.<br />
Huurdersoordeel<br />
Nieuwe<br />
huurders<br />
2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
A<br />
Huurders met<br />
reparatieverzoek<br />
Vertrokken<br />
huurders<br />
8,0 8,0 7,7 7,7<br />
7,6 7,8 7,5 7,6<br />
2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
7,4 7,4 7,7 7,7<br />
2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
Corporatie Nederland Corporatie Nederland<br />
Corporatie<br />
Nederland<br />
B<br />
C<br />
B<br />
Bedrijfslasten<br />
2020 2021 2020 2021<br />
C<br />
Duurzaamheid<br />
Energetische<br />
prestatie<br />
Primair fossiel energieverbruik (EP2)<br />
CO 2 -<br />
uitstoot<br />
2021 2021<br />
2019 2019<br />
<strong>2022</strong> <strong>2022</strong> 2020 2020<br />
C<br />
Nederland<br />
Nederland<br />
19,3 19,6 18,6 18,7<br />
210,1 205,3<br />
210,6 198,4<br />
Isolatie<br />
kWh/m 2<br />
kg/m 2<br />
prestatie<br />
Afstand tot doelstelling Standaard<br />
2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
Nederland<br />
51,4 49,1 47,6 44,9<br />
kWh/m 2<br />
C<br />
CO 2 -uitstoot gasverbruik<br />
C<br />
B<br />
Beschikbaarheid & betaalbaarheid<br />
Onderhoud & verbetering<br />
Technische<br />
woningkwaliteit<br />
Energie-prestatie<br />
B<br />
Index<br />
101<br />
Corporatie Referentiewaarde<br />
210,6 208,7<br />
kWh/m2<br />
Instandhoudingskosten<br />
Corporatie<br />
3.506<br />
€/vhe<br />
C<br />
Corporatie<br />
6,6<br />
Ervaren<br />
woningkwaliteit<br />
Oordeel huurder<br />
Referentiewaarde<br />
3.096<br />
Referentiewaarde<br />
6,7<br />
C<br />
Index<br />
113<br />
C<br />
Index<br />
99<br />
enchmark<br />
<strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Zie voor meer informatie het Aedes-datacentrum<br />
www.aedesdatacentrum.nl<br />
Corporatie Corporatie 2020 Corporatie 2021 Nederland Nederland 2020<br />
2021<br />
998 970 846 877<br />
€/vhe<br />
Beschikbaarheid Betaalbaarheid Huisvesten<br />
doelgroepen<br />
Voorraad<br />
Huurprijs (DAEB)<br />
Toewijzen<br />
Voorraad (DAEB)<br />
2020 2021 2020 2021<br />
huishoudens onder<br />
passend-toewijzengrens<br />
0,7%<br />
10,2%<br />
Voorraad tot hoge<br />
aftoppingsgrens (DAEB)<br />
Vrijkomend<br />
aanbod tot<br />
aftoppingsgrens<br />
78%<br />
Corporatie<br />
561 559 561 561<br />
€/maand<br />
Verandering<br />
huurprijs<br />
t.o.v. 2019<br />
-0,4%<br />
Nederland<br />
Huur t.o.v.<br />
maximale huur<br />
(DAEB)<br />
74%<br />
73%<br />
Match<br />
voorraad en<br />
doelgroep<br />
88%<br />
© 2019 Aedes-datacentrum
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 63<br />
Feiten & cijfers<br />
Leren van huurdersklachten en geschillen<br />
Een klacht is een uiting van ongenoegen over een van<br />
de dienstverleningsprocessen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> of een<br />
medewerker/partner van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> die het proces<br />
uitvoert. Hoewel klachten soms niet te vermijden zijn,<br />
willen we er wel altijd van leren. Het geeft ons een<br />
beeld van hoe we als organisatie functioneren en<br />
hoe daadkrachtig, klantgericht en transparant we zijn.<br />
Klachten van huurders komen via diverse kanalen bij<br />
ons binnen. Soms zijn klachten vrij eenvoudig op te<br />
lossen. Soms kost het meer moeite. En soms leidt het<br />
tot een geschil. In dit laatste geval komt er vaak een<br />
externe partij aan te pas.<br />
Klachten, geschillen en meldingen<br />
binnengekomen via externe organisaties<br />
Klachten via Klachtencommissie <strong>Wonen</strong> Zuid-Holland.<br />
Nieuw aangemeld in <strong>2022</strong>: 18.<br />
In <strong>2022</strong> zijn 18 (nieuwe) zaken aangemeld. Het<br />
ging daarbij om klachten die betrekking hadden op<br />
onderhoud, overlast en dienstverlening. Van deze 18<br />
zaken zijn er inmiddels 17 behandeld. Daarvan zijn er<br />
zeven gesloten/ingetrokken, één niet-ontvankelijk, vier<br />
gegrond en vijf ongegrond verklaard. Bij de vier zaken<br />
die gegrond zijn verklaard ging het om klachten over<br />
onderhoud en overlast. Een van de 18 klachten die dit<br />
jaar is binnengekomen is nog niet afgehandeld en loopt<br />
door naar 2023. In <strong>2022</strong> hebben weer meer fysieke<br />
hoorzittingen plaatsgevonden. In 2021 zijn zaken vooral<br />
schriftelijk afgehandeld, mede door corona.<br />
Overzicht aantal aangemelde zaken Klachtencommissie per jaar<br />
Jaar<br />
<strong>2022</strong> 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013<br />
Aantal 18 9 10 14 21 15 5 4 24 23<br />
HOEWEL KLACHTEN<br />
SOMS NIET TE<br />
VERMIJDEN ZIJN,<br />
WILLEN WE ER WEL<br />
ALTIJD VAN LEREN<br />
• Klachten via Huurcommissie: 101. Meeste klachten<br />
(71) gingen over onderhoudgerelateerde zaken. Van<br />
deze 71 klachten is iets meer dan de helft gegrond<br />
verklaard.<br />
• Klachten via Commissie Governancecode<br />
Woningcorporaties: 0. In <strong>2022</strong> is geen klacht<br />
ingediend bij deze commissie.<br />
• Klachten via Wijkrechter: 1. Het ging daarbij om een<br />
geschil over schadevergoeding. Deze zaak is na<br />
tussenkomst van de wijkrechter in goed onderling<br />
overleg opgelost.
64<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 65<br />
Feiten & cijfers<br />
Zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens<br />
(AVG)<br />
Onze medewerkers zijn zich bewust van de risico’s<br />
bij het verwerken van persoonsgegevens. In <strong>2022</strong><br />
zijn vier meldingen van interne datalekken gedaan.<br />
Voor alle zaken geldt dat het niet nodig was om de<br />
Autoriteit Persoonsgegevens te informeren over de<br />
geconstateerde feiten.<br />
Klantcontacten via ons klantcontactcentrum<br />
(KCC)<br />
Onze huurders zoeken contact met ons op de manier<br />
die zij het prettigst vinden. Via telefoon, e-mail, social<br />
media, ons klantportaal of door bij ons langs te komen<br />
op kantoor. Het KCC speelt hierin een belangrijke<br />
rol. Onze afhandeling van klantcontacten en KCCbereikbaarheid<br />
was als volgt:<br />
• Aantal binnengekomen telefonische contacten:<br />
105.268<br />
– 83 procent van de binnengekomen<br />
telefoontjes is positief afgehandeld<br />
– 57 procent van de terugbelverzoeken is binnen<br />
twee werkdagen afgehandeld en 76 procent<br />
binnen vijf werkdagen. Dat is onder onze norm<br />
van respectievelijk 70 en 90 procent<br />
• Via info@haagwonen.nl binnengekomen en<br />
verwerkte e-mails: 14.336<br />
• Aantal social mediacontacten (Facebook en<br />
Twitter): 1.146<br />
• Aanmeldingen klantportaal Mijn<strong>Haag</strong><strong>Wonen</strong>.nl:<br />
– Het totale aantal accounts is 5.384<br />
– Hiervan hebben 3.463 daadwerkelijk contact<br />
gezocht of een vraag gesteld<br />
• Aantal baliebezoeken door onze huurders: 1.076<br />
Ondersteunende dienstverlening: onze ICTomgeving<br />
Belangrijkste ontwikkelingen <strong>2022</strong>:<br />
• We introduceerden een interactieve website<br />
die gebruiksvriendelijker, toegankelijker en<br />
overzichtelijker is.<br />
• We introduceerden een nieuwe Teams-omgeving<br />
waarmee medewerkers efficiënter kunnen<br />
samenwerken.<br />
• We verbeterden onze datakwaliteit en het<br />
ontsluiten van deze data.<br />
Medewerkers/personeel<br />
De belangrijkste cijfers:<br />
• Gemiddeld aantal medewerkers 231,61 fte (begroot:<br />
243,94)<br />
• Stabiel personeelsbestand: 90 procent in<br />
loondienst<br />
• Verdeling man/vrouw binnen onze organisatie: 48<br />
procent man/ 52 procent vrouw<br />
• Gemiddelde leeftijd 47,9 jaar<br />
• Instromers: 32 van wie 26 vaste medewerkers en<br />
zes vakantiekrachten of stagiairs<br />
• Doorstromers: 18 intern naar een andere functie. In<br />
sommige gevallen is daar een leerwerktraject aan<br />
voorafgegaan<br />
• Uitstromers: 32 van wie 25 vaste medewerkers en<br />
zeven vakantiekrachten of stagiairs<br />
• Ziekteverzuimpercentage: 5,77 procent<br />
– kortdurend 0,82 procent<br />
– middellang 1,23 procent<br />
– langdurig 3,72 procent<br />
Overigens bellen onze huurders veel collega’s ook<br />
rechtstreeks. Daarnaast raadplegen veel huurders<br />
en andere klanten onze website voor antwoorden.<br />
[bruggetje naar spotlightproject en volgende paragraaf]
66<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
05<br />
Verhuurresultaten<br />
en<br />
prijsstelling<br />
woningen
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 67<br />
We richten ons vooral op mensen die moeilijker<br />
in hun huisvesting kunnen voorzien: onze<br />
volkshuisvestelijke doelgroepen. Woningen<br />
betaalbaar houden heeft daarbij onze topprioriteit.<br />
We houden onze huren daarom zo laag mogelijk.<br />
Maar we moeten wel voldoende geld overhouden<br />
voor bouwen, verbeteren, verduurzamen en<br />
onderhoud. Binnen dit spanningsveld zoeken we<br />
continu naar de juiste balans.
68<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Feiten & cijfers<br />
Voldoende<br />
(vrijkomende)<br />
woningen voor<br />
onze doelgroepen<br />
en passend<br />
toewijzen<br />
4,2%<br />
mutatiegraad<br />
Dit is iets lager dan in 2021<br />
(5,1 procent)<br />
Aantal<br />
vrijgekomen<br />
woningen<br />
bijna<br />
900<br />
woningen<br />
voor de<br />
verhuur<br />
vrijgekomen
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 69<br />
Er zijn diverse afspraken en<br />
doelstellingen waaraan we<br />
moeten voldoen:<br />
1<br />
Vrijkomende woningen voor de sociale<br />
doelgroep (regionale woningmarktafspraken)<br />
• In <strong>2022</strong> is 71,6 procent van onze vrijkomende sociale huurwoningen verhuurd met een huur<br />
onder de aftoppingsgrens. Hiermee hebben we de doelstelling van minimaal 70 procent<br />
behaald.<br />
2<br />
Verhuringen aan de EU-doelgroep<br />
• 840 van de vrijgekomen 870<br />
woningen met een netto huur<br />
tot en met € 763,47 zijn in <strong>2022</strong><br />
toegewezen aan eenpersoonshuishoudens<br />
en meerpersoonshuishoudens met<br />
respectievelijk een inkomen tot € 40.765<br />
en tot € 45.014.<br />
• Daarmee verhuurden we 96,5 procent<br />
van de vrijgekomen woningen aan onze<br />
doelgroepen. Dat is ruim boven de Europese<br />
norm van minimaal 92,5 procent.<br />
3<br />
Passend toewijzen<br />
• In <strong>2022</strong> verhuurden wij aan 99,1 procent van de nieuwe huurders met recht op huurtoeslag<br />
een woning met een huurprijs onder de geldende aftoppingsgrens. De norm is minimaal 95<br />
procent. Daarmee voldoen we dus ruim aan de eis van de passendheidstoets.
70<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Oorlog in Oekraïne en druk<br />
op het Centraal Orgaan<br />
opvang asielzoekers (COA)<br />
In februari <strong>2022</strong> viel Rusland Oekraïne binnen. Met een forse<br />
stroom vluchtelingen tot gevolg. Niet veel later kampte het COA<br />
in Ter Apel met enorme huisvestingsproblemen in de opvang van<br />
statushouders. Twee nijpende actualiteiten kwamen samen. Net als<br />
elders in het land nam ook <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> haar verantwoordelijkheid.<br />
In Waldeck op het King Olivereiland, vangen we 43<br />
Oekraïense vluchtelingen op. In het pand was eerder<br />
zorginstelling De Schakel gevestigd. Het pand telt<br />
achttien slaapkamers, zes badkamers met toiletten,<br />
twee woonkamers en twee grote keukens. Het zijn<br />
geen zelfstandige woningen. We zetten bewust geen<br />
reguliere sociale huurwoningen in omdat het om<br />
tijdelijke opvang gaat. Voor de opvang werken we<br />
samen met de gemeente en een zorginstelling.<br />
Vooraf hebben we nauw overleg gehad met het<br />
stadsdeel en een bijeenkomst georganiseerd voor<br />
bewoners in de buurt. Direct omwonenden hebben<br />
we thuis bezocht en een brief gestuurd. Ook de VvE<br />
informeerden we tijdig. We ontvingen geen klachten.<br />
Sterker nog, sommige buurtbewoners kwamen<br />
spontaan stoelen en tafels brengen.<br />
Verdeling woningen over<br />
partners en zorgdoelgroepen<br />
De tijdelijke bruikleenovereenkomst met de<br />
gemeente is inmiddels verlengd met nog een half jaar.<br />
De gemeente betaalt ons een maandelijkse vergoeding<br />
voor het huisvesten van de Oekraïners.<br />
We verhuurden daarnaast in <strong>2022</strong> veel woningen aan<br />
statushouders: in totaal 158.<br />
Zorgdoelgroepen<br />
In overleg met de gemeente stellen we elk jaar een<br />
aantal woningen beschikbaar voor zorgpartijen.<br />
De afspraak voor <strong>2022</strong> was 70 woningen voor cliënten<br />
die komend vanuit een zorginstelling zelfstandig<br />
gaan wonen. Van de 84 woningen die wij aan de<br />
zorgorganisaties hebben aangeboden zijn er elf<br />
geweigerd. Hierdoor is het ons uiteindelijk gelukt om<br />
73 woningen voor deze doelgroep ter beschikking te<br />
stellen: drie meer dan afgesproken.<br />
Zorgorganisatie Doelgroep Afspraken<br />
in <strong>2022</strong><br />
Totaal geleverd<br />
in <strong>2022</strong><br />
Leger des Heils Maatschappelijke opvang 16 16<br />
Leger des Heils Zorgjongeren 6 7<br />
Leger des Heils Housing First Volwassenen 8 5<br />
Leger des Heils Housing First Jeugd 8 9<br />
Leger des Heils 1 Reclassering 9 14<br />
Kessler Stichting Maatschappelijke opvang 13 10<br />
Jeugd Interventie Team <strong>Wonen</strong> Zorgjongeren 7 8<br />
Jeugd Interventie Team <strong>Wonen</strong> Loket Jonge Moeders 3 4<br />
Totaal 70 73<br />
1<br />
In samenwerking met Reclassering NL en Exodus<br />
Project <strong>Wonen</strong><br />
in ontwikkeling<br />
biedt kansen<br />
aan daklozen en<br />
bankhoppers.<br />
In <strong>2022</strong> zijn 25<br />
jongeren en drie<br />
volwassenen<br />
via dit project<br />
geplaatst in tijdelijk<br />
leegstaande<br />
woningen.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 71<br />
<strong>Wonen</strong> in ontwikkeling<br />
biedt kansen aan daklozen<br />
en bankhoppers<br />
<strong>Wonen</strong> in ontwikkeling is een project waarbij economisch<br />
daklozen en zogenoemde bankhoppers een woning krijgen om<br />
hun leven op orde te brengen. Deze woningen bevinden zich<br />
in Denekamp en omgeving (Zuidwest) waar we in de toekomst<br />
woningen opknappen of nieuwe woningen gaan bouwen. Omdat<br />
de woningen dan soms een tijdje leeg staan, kunnen de twee<br />
doelgroepen deze tijdelijk bewonen.<br />
Het project is gericht op preventie. Door hen de<br />
mogelijkheid te bieden om tot rust te komen, wordt<br />
voorkomen dat zij hun baan en inkomen kwijtraken of<br />
psychische problemen krijgen. Uiteraard is een goede<br />
verdeling belangrijk om problemen onderling én met<br />
de buurt te voorkomen. Andersom hopen we - en<br />
dat stimuleren we ook zoveel mogelijk - dat ze elkaar<br />
ondersteunen en opzoeken, en een goed contact met<br />
de buurt opbouwen. In dit project werken we nauw<br />
samen met de gemeente, welzijnsorganisatie Xtra en<br />
onze vaste leegstandsbeheerders. In <strong>2022</strong> hielpen we<br />
zo 25 jongeren en drie volwassenen. Omdat de<br />
aanpak succesvol is, continueren we dit project de<br />
komende jaren.<br />
Woningen voor mensen die<br />
moeilijk ter been zijn<br />
Ongeveer 25 procent van al onze woningen is<br />
geschikt (of geschikt te maken via bijdragen uit de Wet<br />
maatschappelijke ondersteuning) voor mensen die<br />
moeilijk ter been zijn:<br />
Toegankelijkheid woningbezit <strong>2022</strong> Aantal woningen Percentage<br />
Rolstoeltoegankelijk 675 3%<br />
Rollatortoegankelijk 1.614 8%<br />
Nultredenwoning 2.993 14%<br />
Geen speciale toegankelijkheid 15.848 75%<br />
Totaal 21.130 100%
72<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
• Voor mindervaliden met extra veel zorg lopen<br />
contracten met zorginstellingen. In <strong>2022</strong> ging het<br />
om 140 woningen.<br />
• In ons gebouw De Marterrade in Zuidwest hebben<br />
we samen met de gemeente een scootmobielpool<br />
gemaakt. Bewoners kunnen daar een scootmobiel<br />
lenen om hun mobiliteit te vergroten. Feestelijke<br />
opening: begin 2023.<br />
Wachttijden woningzoekenden<br />
De gemiddelde wachttijd voor een sociale<br />
huurwoning is in <strong>2022</strong> teruggelopen naar 70 maanden<br />
(was in 2021 nog 76 maanden).<br />
Creatieve oplossingen voor<br />
passend wonen<br />
We namen diverse maatregelen om de doorstroming<br />
te stimuleren:<br />
• We zetten eigen doorstroomcoaches in.<br />
Deze coaches ontvingen en behandelden<br />
acht verzoeken van huishoudens die wilden<br />
doorstromen naar een kleinere woning. Al deze<br />
huishoudens komen in aanmerking voor een<br />
doorstroompremie.<br />
• We reserveren onze grote woningen voor<br />
huishoudens die deze echt nodig hebben.<br />
Betaalbaar houden van<br />
onze woningen<br />
Nieuwe huurwetgeving leidt<br />
tot diverse aanpassingen<br />
• In de eerste helft van <strong>2022</strong> hanteerden we<br />
tijdelijk niet de aftoppingsgrens en hebben we de<br />
voorliggende contracthuur aangehouden in het<br />
geval deze hoger was dan de berekende streefhuur.<br />
• We passen een streefhuurbeleid toe dat rekening<br />
houdt met het energielabel. Hierbij compenseren<br />
we woningen met een lager energielabel door een<br />
lager streefhuurpercentage te vragen:<br />
– 87 procent voor woningen met energielabel ≥<br />
A/B/C (inclusief A+, A++, A+++ en A++++)<br />
– 84 procent voor woningen met<br />
energielabel D/E<br />
– 82 procent voor woningen met<br />
energielabel F/G<br />
• De gemiddelde streefhuur is maximaal 85 procent<br />
van de maximaal redelijke huurprijs.<br />
Verschuivingen binnen de huurwoningenvoorraad<br />
Netto contracthuren <strong>2022</strong> 2021 2020 2019<br />
Goedkoop 2.856 3.415 2.861 3.214<br />
Betaalbaar (exclusief goedkoop) 14.613 14.756 14.014 13.699<br />
Middelduur 1.946 2.015 2.822 2.986<br />
Subtotaal 19.415 20.186 19.697 19.899<br />
Duur 1.715 930 1.299 1.118<br />
Totaal 21.130 21.116 20.996 21.017
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 73<br />
Huurprijzen zittende huurders, jaarlijkse huuraanpassing<br />
Huurverhoging zelfstandige sociale huurwoningen<br />
Eenpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden Huurverhoging:<br />
Regulier Woningen met huurprijs vanaf € 300,- 2,3%<br />
Woningen met huurprijs onder € 300,- € 25,-<br />
Inkomensafhankelijk*<br />
Inkomen tussen € 47.948 en € 56,527 Inkomen tussen € 55.486 en € 75.369 € 50,-<br />
Inkomen meer dan € 56.527 Inkomen is meer dan € 75.369 € 100,-<br />
* Huishoudens met een gehandicapte of chronisch zieke persoon zijn uitgezonderd van een inkomensafhankelijke huurverhoging.<br />
• Huurverhoging onzelfstandige woningen: 2,3 procent<br />
• Huurverhoging geliberaliseerde woningen: 2,3 procent<br />
Bezwaren huuraanpassing<br />
en verzoeken<br />
Lagere woonlasten door<br />
lager energieverbruik<br />
270 huurders dienden een bezwaar of verzoek bij ons in<br />
tegen hun jaarlijkse huurverhoging. Van deze huurders:<br />
• Hadden 108 een terecht bezwaar (voornaamste<br />
reden: hun huishoudinkomen was gedaald).<br />
• Verzochten 9 in aanmerking te komen voor de<br />
vangnetregeling (we brengen de huurprijs dan<br />
onder de huurtoeslaggrens). Deze verzoeken zijn<br />
toegewezen.<br />
• Dienden 153 een onterecht bezwaar of verzoek<br />
in. De twee voornaamste redenen: (1) onvolledig<br />
bezwaar, de benodigde documenten ter controle<br />
werden, ook na herinnering, niet opgestuurd en<br />
(2) het huishoudinkomen bleek na controle alsnog<br />
boven de geldende inkomensgrens te liggen.<br />
We helpen onze huurders hun energieverbruik en<br />
daarmee hun woonlasten te beperken door:<br />
• Het isoleren van onze woningen.<br />
• Het installeren van energiezuinigere installaties.<br />
• Het geven van tips over energiebewust leven en<br />
wonen (samen met de gemeente).<br />
• Het meedoen aan Winterklaaracties en<br />
enthousiasmeren van huurders voor de Direct<br />
Bespaaractie. Dit doen we samen met de<br />
gemeente via een gebiedsgerichte aanpak. In de<br />
Schilderswijk benaderden we ruim 700 huurders<br />
door middel van een brief. In Zuidwest zijn we<br />
langs de deuren gegaan.<br />
Deze cijfers liggen in lijn met afgelopen jaren.<br />
Met uitzondering van 2021 toen er geen jaarlijkse<br />
huurverhogingsronde voor sociale huurwoningen was.
74<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Langs de deuren<br />
tegen energiearmoede<br />
In een aantal gebouwen in Zuidwest zijn we bij<br />
bewoners langs geweest om te kijken hoe ze hun<br />
woning met kleine maatregelen kunnen verduurzamen<br />
om hun energierekening omlaag te brengen. Deze<br />
zogenaamde Winterklaaractie was een pilot met de<br />
gemeente en Stichting Dr. Schroeder van der Kolk.<br />
Als bewoners mee wilden doen, meldden we ze aan<br />
bij het bespaarteam van Schroeder van der Kolk.<br />
In totaal hebben we 78 bewoners gesproken. 25<br />
bewoners meldden zich meteen aan, 53 bewoners<br />
wilden er nog even over nadenken. Via een QRcode<br />
op een flyer konden ze zich aanmelden. Bij de<br />
aanmelders bracht het bespaarteam energiebesparende<br />
maatregelen aan zoals kozijnfolie, tochtstrippen,<br />
radiatorfolie en spaarlampen. Ook gaf het bespaarteam<br />
voorlichting over verduurzamen in het algemeen.<br />
Onder andere hoe bewoners hun energielasten<br />
omlaag kunnen brengen door hun stookgedrag aan te<br />
passen. De kracht van deze actie zat in de persoonlijke<br />
benadering van deze huurders.<br />
Sociale incasso: voorkomen<br />
van huurbetalingsproblemen<br />
en financiële steun<br />
Voorkomen is beter dan genezen. Dit geldt zeker<br />
voor betalingsproblemen. Daarom doen we er alles<br />
aan om deze problemen tegen te gaan, juist in deze<br />
economisch uitdagende tijd. Lukt dat toch niet? Dan<br />
grijpen we zo snel mogelijk in om erger te voorkomen<br />
en geen uitzettingen te hoeven doen. We werken met<br />
diverse partners samen om betalingsproblemen te<br />
voorkomen.<br />
Voorkomen van<br />
schuldenproblemen en<br />
huisuitzettingen:<br />
• We hebben eigen budgetcoaches: hun inzet<br />
verkleint de kans op schuldproblemen.<br />
• Onze incassoprocedure steken we meer en meer<br />
sociaal in: hierdoor is het aantal huisuitzettingen<br />
vanwege niet betalen met ruim 75 procent gedaald<br />
ten opzichte van het sociale incasso startjaar 2018<br />
(van 32 uitzettingen in 2018 naar acht in <strong>2022</strong>).<br />
Van de acht uitzettingen ging het zes keer om een<br />
administratieve uitzetting. De bewoners waren dan<br />
al vóór de geplande ontruimingsdatum vertrokken.<br />
Slechts bij twee ontruimingen was de huurder nog<br />
aanwezig. Ontruimingen vinden alleen plaats als<br />
een huurder ons hulpaanbod niet wil aanvaarden<br />
ondanks onze inspanningen, die van de gemeente<br />
en ingeschakelde schuldhulpverleners (zie onder).<br />
• We werken mee aan schuldbemiddeling en/of<br />
schuldsanering: we maken dan goede afspraken<br />
over hoeveel huurinkomsten we kwijtschelden.<br />
• Nauwe samenwerking bij financieel kwetsbare<br />
huishoudens: soms lukt het niet om er zelf uit te<br />
komen met de huurder. Dan werken we samen<br />
met onze partners.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 75<br />
1. De gemeente:<br />
• Het multidisciplinair team van de gemeente<br />
brengt problemen in kaart, boren netwerken aan<br />
en starten zo nodig een schuldhulpverleningstraject<br />
in overleg met ons.<br />
• Met het project Collectief Schuldregelen van<br />
de Gemeentelijke Kredietbank versnellen we<br />
het proces om de schuld aan te pakken en<br />
verminderen we de administratieve last.<br />
2. Sociale Fondsen<br />
Den <strong>Haag</strong> (SFDH) bij<br />
acute financiële nood<br />
• Wij melden een huurder aan. De SFDH betaalt de<br />
helft van de openstaande huurschuld en wij boeken<br />
de andere 50 procent af. In <strong>2022</strong> deden we zeven<br />
keer een beroep op deze regeling.<br />
3. Belastingdienst bij<br />
slachtoffers toeslagenaffaire<br />
• Bij 500 huurders die getroffen zijn door<br />
de toeslagenaffaire voeren wij geen<br />
incassomaatregelen uit. We geven onze huurders<br />
dan een jaar lang de tijd om hun financiën op orde<br />
te krijgen.<br />
Huurders die als zelfstandig<br />
ondernemer zijn getroffen<br />
door de coronacrisis<br />
Twintig ondernemers met een huurachterstand hebben<br />
een brief ontvangen met een aanbod voor een tijdelijke<br />
huurprijsvermindering. Hiermee hopen we ze te helpen<br />
om de coronacrisis door te komen.
76<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
06<br />
Samen<br />
werken:<br />
partner in<br />
de stad
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 77<br />
Als partner in de stad zetten we ons in om de lokale<br />
opgaven op te pakken. We doen dit niet alleen,<br />
maar samen. Allereerst met onze bewoners en onze<br />
natuurlijke partner in de stad: de gemeente. Waar we<br />
zaken beter regionaal of landelijk kunnen oppakken,<br />
kijken we over de gemeentegrenzen heen.
78<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Feiten & cijfers<br />
Samen<br />
werken met<br />
bewoners<br />
1<br />
Samen werken met bewoners<br />
Onze huurders staan centraal. Wij horen graag wat zij belangrijk vinden. Daarom overleggen we veelvuldig<br />
met onze huurders over onderwerpen die hen en ons aangaan. Dit noemen we de ‘permanente dialoog’.<br />
2<br />
Overleg met onze<br />
huurdersorganisatie<br />
De Huurdersorganisatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> (HOHW) was in <strong>2022</strong> actief betrokken bij de werkgroep huurbeleid.<br />
In <strong>2022</strong> bracht de HOHW advies uit over de volgende onderwerpen:<br />
• jaarlijkse huuraanpassing<br />
• zonnepanelenbeleid en aardgasvrij koken<br />
• wijziging stookkostenafrekening<br />
• ongevraagd advies: huurverhoging bij<br />
complexgewijze woningverbetering<br />
• participatieovereenkomst opnieuw<br />
afgesproken en ondertekend
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 79<br />
Jaarlijks hebben we vier keer beleidsoverleg en twee keer bestuurdersoverleg met onze<br />
huurdersorganisatie. We bespraken onder andere de volgende onderwerpen:<br />
• participatiedialoog<br />
• sociale strategie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
• aanpak energiearmoede<br />
• organisatieontwikkeling <strong>Wonen</strong> 2.0<br />
• stand van zaken vastgoedsturing<br />
• jaarverslag 2021<br />
• bod lokale prestatieafspraken 2023 en inzet<br />
landelijke prestatieafspraken<br />
• jaarplan en begroting 2023<br />
• gedragscode jongvolwassen wezen<br />
3<br />
Overleg bewonerscommissies<br />
en -groepen<br />
Sommige bewoners hebben zich georganiseerd in een commissie of een bewonersgroep. In totaal zijn<br />
39 bewonerscommissies/-groepen actief. Zij vertegenwoordigen ongeveer een kwart van onze huurders.<br />
We overleggen regelmatig met hen over onder andere:<br />
• onderhoudsplannen voor hun eigen<br />
gebouwen<br />
• gebruik van algemene ruimten in hun<br />
gebouw<br />
• leefbaarheid in en rondom hun gebouwen<br />
• lokale bewonersactiviteiten om onderlinge<br />
betrokkenheid bewoners te vergroten
80<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
1<br />
Op gemeentelijk niveau<br />
Onze opgave is groot. Ook in <strong>2022</strong> investeerden we volop in leefbaarheid, onderhoud, verduurzaming<br />
en nieuwbouw. Hierbij hebben we de gemeente nodig. Wederzijdse afspraken leggen we vast in<br />
prestatieafspraken. Dit doen we in overleg met de andere <strong>Haag</strong>se corporaties en huurdersafvaardigingen.<br />
Ook in <strong>2022</strong> maakten we weer prestatieafspraken. Belangrijkste gespreksonderwerpen met de gemeente:<br />
• wederkerigheid van afspraken<br />
• omvang van de kernvoorraad woningen<br />
• nieuwbouw (met als sub-onderwerp de<br />
parkeernorm)<br />
• stapeling van bovenwettelijke gemeentelijk<br />
eisen (en de betaalbaarheid hiervan)<br />
• verkorten van de doorlooptijd van<br />
vergunningen<br />
• verbeteren van de leefbaarheid<br />
• huisvesten bijzondere doelgroepen<br />
• energietransitie<br />
2<br />
Op regionaal niveau<br />
Vereniging Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen (SVH) voor rechtvaardig huisvesten<br />
Wij werken binnen de SVH met 14 andere corporaties in de regio <strong>Haag</strong>landen beleidsmatig samen.<br />
Samen richten we ons op het huisvesten van huishoudens die - om wat voor reden dan ook -<br />
moeilijker zelfstandig aan een huurwoning kunnen komen. Onderwerpen van gesprek in <strong>2022</strong> waren:<br />
• de regionale woondeal<br />
• invoering digitale inkomenstoets<br />
• evaluatie en actualisatie gemeentelijke en<br />
regionale huisvestingsverordening<br />
• taakstelling statushouders<br />
• protocol registratie ongewenst<br />
huurdersgedrag regio <strong>Haag</strong>landen<br />
• regionale bemiddeling<br />
• aanbodrapportages<br />
• onderbouwing huur-inkomenstabellen<br />
• koersplan en jaarplan SVH<br />
Hoogheemraadschap van Delfland voor een klimaatbestendige woonomgeving<br />
Met Delfland werken we samen om de woonomgeving prettiger te maken. Vooral op gebied van<br />
watermanagement. Onderwerpen van gesprek in <strong>2022</strong> waren:<br />
• de rolverdeling tussen Delfland, gemeente,<br />
bewoners en <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
• het meer klimaatbewust maken van onze<br />
bewoners<br />
• verdeling van de kosten en kennisdeling bij<br />
diverse projecten<br />
Provincie Zuid-Holland<br />
Ook met de provincie onderhouden we nauwe contacten. We participeren actief in het netwerk<br />
Woningcorporaties Klimaatadaptatie en Groen. Met als doel de woonomgeving ‘weerkrachtiger’ te maken.<br />
Daarnaast is de provincie een belangrijke speler in het tot stand komen van de regionale woondeal<br />
<strong>Haag</strong>landen (naar aanleiding van de Nationale Prestatieafspraken). De regio <strong>Haag</strong>landen is een van de<br />
eerste twee regio’s waar zo’n woondeal wordt opgesteld. De definitieve versie is begin 2023 gereed.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 81<br />
Samen werken met<br />
gemeente, regio en landelijk<br />
3<br />
Op landelijk niveau<br />
Op 30 juni <strong>2022</strong> heeft Aedes de Nationale Prestatieafspraken Volkshuisvesting (NPA) getekend<br />
met de Woonbond, VNG en het Rijk. De ondertekening werd mogelijk na een extra algemene<br />
ledenvergadering waarin 95 procent van de leden instemde met de voorgestelde afspraken. Ook wij<br />
stemden in. Met het akkoord tekenen we voor de toekomst. De NPA gaat in per 1 januari 2023. In<br />
<strong>2022</strong> sorteerden we al voor op het behalen van de doelstellingen uit dit akkoord.<br />
Werkbezoek minister Hugo de Jonge<br />
Hugo de Jonge, de toen kersverse minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, bracht<br />
op 12 januari <strong>2022</strong> een werkbezoek aan Den <strong>Haag</strong> Zuidwest. Na een wandeling langs onze<br />
woningen arriveerde hij in Wijkcentrum Morgenstond waar hij uitgebreid sprak met Aedes-voorzitter<br />
Martin van Rijn en onze bestuursvoorzitter Mohamed Baba over sectorthema’s en de Actieagenda<br />
<strong>Wonen</strong>. Ook sprak De Jonge met bewoner en wijkplatformvoorzitter Charles Crown over de buurt<br />
en Den <strong>Haag</strong> Zuidwest.<br />
Het was een prettig en concreet gesprek. De Jonge wil vaart<br />
maken met het bouwen van woningen en heeft veel aandacht<br />
voor het perspectief van bewoners. Gelukkig gaat het weer over<br />
volkshuisvesting. Dat is méér dan voldoende betaalbare, comfortabele<br />
en duurzame woningen. Het gaat ook om een veilige en vitale buurt,<br />
waar mensen graag wonen en meedoen. Geweldig dat Hugo de Jonge,<br />
twee dagen nadat hij werd benoemd, hier in Den <strong>Haag</strong> Zuidwest zijn<br />
licht kwam opsteken. Dit belooft veel voor de samenwerking en voor<br />
onze mooie stad Den <strong>Haag</strong>!<br />
Mohamed Baba
82<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
07<br />
Visitatie<br />
<strong>2022</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 83
84<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Bereiken wij als sociale verhuurder<br />
maximale impact voor onze huurders en<br />
Den <strong>Haag</strong>? En wat kunnen we verbeteren?<br />
Dat wordt iedere vier jaar onderzocht<br />
via een visitatie. In <strong>2022</strong> ondervroeg<br />
onafhankelijk adviesbureau Ecorys onze<br />
huurders en samenwerkingspartners.<br />
Dit keer namen ook twee bewoners,<br />
Corrie Sekreve en Ashana Pal, deel aan<br />
de bijeenkomsten met <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en<br />
de gesprekken met belanghebbenden.<br />
Deze unieke aanpak leverde interessante<br />
feedback op.<br />
We vinden deze opzet van visiteren met huurders een<br />
waardevol en geslaagd experiment en zullen nieuwe<br />
visitaties ook in de toekomst opnieuw op deze wijze<br />
vormgeven.<br />
Visitatie<br />
2018 - 2021<br />
Alle belanghebbenden kunnen zich tijdens een visitatie<br />
uitspreken over onze prestaties als <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Iedere<br />
visitatie levert nieuwe inzichten en verbeterpunten op.<br />
Met deze inzichten kunnen we onze prestaties verder<br />
verbeteren.<br />
Samen met huurders<br />
In <strong>2022</strong> hebben we twee huurders gevraagd mee te<br />
doen met dit visitatietraject onder de noemer rijker<br />
visiteren. Dit is een unieke aanpak en in Nederland nog<br />
niet eerder uitgevoerd. Huurders hebben vaak oog<br />
voor andere zaken. Zo ontstaat een breed inzicht in<br />
de vragen die bij hen leven en een ander perspectief<br />
op verbeterpunten. Voor <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is hun input<br />
essentieel om onze doelstellingen te bereiken. De<br />
huurders kregen door deze aanpak meer inzicht in ons<br />
complexe werkterrein en hoe wij keuzes maken. Uit de<br />
gesprekken kwam onder meer naar voren dat wij als<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> onze contacten met huurders nog verder<br />
kunnen verbeteren door hen meer bij onze plannen<br />
te betrekken. Ook kunnen we meer en beter uitleggen<br />
waarom we bepaalde keuzes maken. Niet alles is<br />
vanzelfsprekend voor huurders. Containerbegrippen als<br />
bijvoorbeeld duurzaamheid, inclusiviteit en leefbaarheid<br />
zijn lastig te begrijpen. Dat vraagt om meer uitleg, een<br />
laagdrempelige aanpak en meer geduld en tijd.<br />
Meer laten zien<br />
Een andere aanbeveling is dat we vaker het open<br />
gesprek kunnen aangaan. Huurders willen graag een<br />
‘plaatje bij het praatje’: niet alleen praten maar ook meer<br />
laten zien. Ze noemden opties als een rondtoer of wijken<br />
buurtwandelingen. Mogelijk samen met partners uit<br />
de zorg-, welzijns- of duurzaamheidssector. Zo kunnen<br />
we onze keuzes en antwoorden als <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ook<br />
letterlijk laten zien aan onze huurders en partners.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 85<br />
Scan de QR code en ga naar:<br />
Documenten voor toezicht en<br />
verantwoording<br />
Als sociale verhuurder willen we maximale impact maken voor onze huurders en onze mooie stad<br />
Den <strong>Haag</strong>. Elke vier jaar vragen wij een onafhankelijk adviesbureau om te onderzoeken of we<br />
ons werk goed doen. Zij vragen onze huurders en samenwerkingspartners wat goed gaat en wat<br />
beter kan. Dat leverde mooie scores en waardevolle feedback op. Extra bijzonder was dat we twee<br />
huurders hebben gevraagd mee te doen en te denken met de visitatiecommissie. Dat zorgde voor<br />
bruikbare inzichten en mooie ideeën.<br />
Als puur <strong>Haag</strong>se volkshuisvester zijn we trots op het resultaat!”<br />
Mohamed Baba & Ria Koppen, bestuur <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>
86<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 87<br />
08<br />
Effectieve en<br />
efficiënte<br />
bedrijfsvoering
88<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Uit ‘De koers<br />
van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> 2018+’<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> blijft financieel gezond. Ons eigen<br />
vermogen zetten we in voor de volkshuisvesting.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> voldoet aan de financiële<br />
ratio’s van de toezichthouders.<br />
We werken efficiënt. Onze bedrijfslasten per<br />
verhuureenheid blijven gelijk of nemen af.<br />
Onze ambities zijn helder. Onze financiële<br />
mogelijkheden ook. We doen er alles aan om onze<br />
ambities binnen onze financiële mogelijkheden te<br />
realiseren. Ook als de condities veranderen. Dat de<br />
condities steeds veranderen is ook in <strong>2022</strong> weer<br />
gebleken. Denk hierbij vooral aan het begin van de<br />
oorlog in Oekraïne. Naast het menselijke leed en een<br />
grote vluchtelingenstroom is ook de economische<br />
impact van deze oorlog enorm. De fors toegenomen<br />
energieprijzen en een torenhoge inflatie zijn daarvan de<br />
meest bekende voorbeelden.<br />
Ook zijn op 30 juni vorig jaar de nationale<br />
prestatieafspraken getekend tussen het Rijk, de<br />
VNG, de Woonbond en Aedes. Door het afschaffen<br />
van de verhuurderheffing per 1 januari 2023 is er<br />
bij de corporaties en ook bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> extra<br />
investeringsruimte vrijgekomen. Deze ruimte zal<br />
(landelijk) worden ingezet voor de verhoging van<br />
de bouwproductie van sociale huurwoningen,<br />
huurmatiging en huurverlaging voor de laagste<br />
inkomens, vergaande verduurzaming van meer dan<br />
675.000 woningen, het opheffen van E-, F- en G-labels,<br />
woningverbetering en het aanpakken van vocht- en<br />
schimmelproblemen en last but not least leefbare,<br />
veilige en sociale wijken.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 89
90<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
8.1 | Financieel<br />
gezond<br />
Sinds januari 2019 ontvangen wij jaarlijks een<br />
toezichtbrief over de onderwerpen uit het gezamenlijk<br />
beoordelingskader van de Autoriteit woningcorporaties<br />
(Aw) en Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)<br />
die op dat moment onderzocht zijn.<br />
Op 18 juli <strong>2022</strong> ontving <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de brief van het<br />
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) over het<br />
borgingsplafond en de borgbaarheid. Het WSW geeft<br />
aan dat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op dit moment een redelijke<br />
financiële positie heeft, maar dat de verdiencapaciteit<br />
onder druk staat. In 2020 en 2021 werd niet voldaan<br />
aan de ICR-norm (DAEB-tak). In <strong>2022</strong> voldoet de ICR<br />
echter weer ruimschoots aan de norm.<br />
WSW heeft bij de analyse van de beleidswaarde<br />
geconstateerd dat er prudent gerekend wordt en verder<br />
geen bijzonderheden gesignaleerd die het risicoprofiel<br />
beïnvloeden. Op basis hiervan concludeert ook het<br />
WSW dat de vermogenspositie van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
op dit moment voldoende toereikend lijkt om de<br />
gedefinieerde opgave gedurende de prognoseperiode<br />
(dpi 2021) te kunnen realiseren. Op basis van de meest<br />
recente beoordeling concludeert WSW dat <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> op basis van het gezamenlijk beoordelingskader<br />
een laag/midden risicoprofiel heeft. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is<br />
conform de WSW-verklaring borgbaar.<br />
Op 13 oktober <strong>2022</strong> heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de toezichtbrief<br />
<strong>2022</strong> van de ILT Autoriteit woningcorporaties<br />
ontvangen. Op basis van het uitgevoerde onderzoek<br />
signaleert de autoriteit dat op basis van de dPi2021<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> weer structureel voldoet aan de sectorale<br />
financiële ratio’s. De voorspelbaarheid en kwaliteit<br />
van de data vormen nog een aandachtspunt (risico<br />
midden). Op de overige delen van het gezamenlijk<br />
beoordelingskader van Aw/WSW is sprake van een laag<br />
risico.<br />
De geprognosticeerde investeringen in het<br />
bestaand bezit kunnen niet alleen uit de interne<br />
financieringsbronnen worden voldaan. Hiervoor zal ook<br />
externe financiering moeten worden aangetrokken.<br />
Door de geformuleerde investeringsambities<br />
wordt een omvangrijke toename van de geborgde<br />
leningportefeuille voorzien. Op grond van de<br />
meerjarenbegroting 2023 en verder is de conclusie dat<br />
deze groei past binnen de financiële kaders. In principe<br />
beoordeelt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> jaarlijks bij de opmaak van de<br />
nieuwe meerjarenbegroting of bijsturing noodzakelijk is.<br />
Als daar aanleiding voor is wordt de actualisatie van de<br />
meerjarenbegroting eerder opgepakt, maar dat gebeurt<br />
alleen in uitzonderlijke situaties.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 91<br />
HET WSW GEEFT AAN<br />
DAT HAAG WONEN<br />
OP DIT MOMENT EEN<br />
REDELIJKE FINANCIËLE<br />
POSITIE HEEFT, MAAR DAT<br />
DE VERDIENCAPACITEIT<br />
ONDER DRUK STAAT<br />
Bijsturing kan vooral door externe ontwikkelingen<br />
noodzakelijk worden. In <strong>2022</strong> zagen we bijvoorbeeld<br />
een kentering in de ontwikkelingen op de geld- en<br />
kapitaalmarkt ten opzichte van de afgelopen jaren. Als<br />
gevolg van de sterk opgelopen inflatie in <strong>2022</strong> zagen<br />
we dat ook de geldmarktrente en de kapitaalmarktrente<br />
een flink stijgende trend lieten zien. De 5-jaars, 10-jaars<br />
en 20-jaars rente steeg significant harder dan de<br />
50-jaars rente. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft voor herfinanciering<br />
geprofiteerd van de inverse yieldcurve door een tweetal<br />
50-jaars leningen af te sluiten.<br />
8.2 |<br />
Beoordelingskader<br />
Aw-WSW<br />
Het gezamenlijk beoordelingskader van Aw en WSW<br />
kent de volgende kengetallen:<br />
Continuïteitsratio’s<br />
• Interest Coverage Rate (ICR) = (operationele<br />
kasstroom + rentelasten – rentebaten) / (rentelasten<br />
– rentebaten interne lening). Deze dient groter te<br />
zijn dan 1,4. De ICR van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> totaal over<br />
<strong>2022</strong> bedraagt 2,74. Voor het DAEB-deel bedraagt<br />
de ICR 2,67.<br />
• Loan-to-Value (LTV) = nominale schuld /<br />
beleidswaarde. Deze mag maximaal 85% zijn. De<br />
LTV bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is 34%.<br />
• Solvabiliteit op basis van beleidswaarde =<br />
eigen vermogen op basis van beleidswaarde /<br />
balanstotaal op basis van beleidswaarde. Deze dient<br />
meer dan 20% te zijn. Deze bedraagt 65%.<br />
Discontinuïteitsratio’s<br />
• Dekkingsratio= de marktwaarde van de leningen<br />
gedeeld door de marktwaarde van het bezit. De<br />
grenswaarde is maximaal 70 procent. Bij <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> bedroeg de dekkingsratio eind <strong>2022</strong> 19%.<br />
• Onderpandratio. Dit betreft al het vastgoed waarop<br />
het WSW bij volmacht hypotheek heeft gevestigd.<br />
Het niet-DAEB bezit valt niet langer automatisch<br />
onder de volmacht van het WSW.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> voldoet aan de normen van het<br />
beoordelingskader. Zie ook de bijlage kengetallen.
92<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
8.3 | Fiscaliteit<br />
De fiscaliteit bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is gericht op<br />
ondersteuning van de volkshuisvestelijke doelstelling.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> streeft naar een doelmatige inrichting en<br />
organisatie van haar processen. Op zo’n manier dat<br />
haar effectieve belastingdruk wordt geoptimaliseerd.<br />
Zo kunnen we zoveel mogelijk middelen inzetten voor<br />
onze volkshuisvestelijke doelstelling. Bij twijfel wordt<br />
vooraf afgestemd met de Belastingdienst.<br />
Vanaf 2013 heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de Algemeen Nut<br />
Beogende Instelling-status (ANBI-status). Dit betekent<br />
dat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> gebruik kan maken van bepaalde<br />
faciliteiten (bijvoorbeeld geen schenkbelasting op<br />
schenkingen aan <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>). In <strong>2022</strong> is de ANBIstatus<br />
behouden.<br />
Vennootschapsbelasting<br />
Per 1 januari 2008 is <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> integraal<br />
belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.<br />
De fiscale waarderingsregels voor de fiscale<br />
openingsbalans per 1 januari 2008 zijn vastgelegd<br />
in een met de Belastingdienst overeengekomen<br />
Tweede vaststellingsovereenkomst. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
heeft deze overeenkomst ondertekend. Met ingang<br />
van 1 januari 2023 heeft de Belastingdienst de<br />
vaststellingovereenkomst opgezegd. Voor enkele in<br />
de vaststellingsovereenkomst opgenomen regelingen,<br />
heeft de Belastingdienst kenbaar gemaakt op welke<br />
wijze zij voornemens is de regelingen (tijdelijk) voort te<br />
zetten.<br />
De aangiften vennootschapsbelasting tot en met<br />
het jaar 2020 zijn ingediend. Tot en met 2018 zijn<br />
definitieve aanslagen opgelegd conform de ingediende<br />
aangiften en aanvullingen daarop. Na verrekening van<br />
de verwachte positieve resultaten over 2019 en 2020<br />
met de verliezen uit voorgaande jaren, beschikt <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> niet meer over verrekenbare verliezen ultimo<br />
2020. Voor een uitgebreide beschrijving zie paragraaf<br />
11.9: III Financiële vaste activa - 3 latente belastingen.<br />
In 2019 is de uitvoering van de Anti Tax Avoidance<br />
Directive (ATAD 1) van kracht geworden. De ATAD 1<br />
is onderdeel van het Europese Anti Tax Avoidance<br />
Package dat in 2016 door de Europese Commissie<br />
is vastgesteld. Hiermee wil de Europese Commissie<br />
de belastingheffing in Europa bij bedrijven eerlijker,<br />
makkelijker en effectiever maken. De maatregelen<br />
moeten ervoor zorgen dat bedrijven daar waar ze<br />
daadwerkelijk hun winsten maken ook belasting<br />
betalen. De Nederlandse regering heeft, in tegenstelling<br />
tot andere landen binnen de EU, geen gebruik gemaakt<br />
van de mogelijkheid een uitzondering te maken voor<br />
de corporatiesector in de uitwerking van de ATAD 1. De<br />
belangrijkste maatregel is de earningsstrippingregeling<br />
die de aftrekbaarheid van de rente beperkt. Voor <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> heeft de invoering van ATAD 1 grote gevolgen.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is een kapitaalintensief bedrijf met een<br />
maatschappelijk doel en veel leningen. Deze leningen<br />
zullen nog groeien als gevolg van de verduurzamingsen<br />
uitbreidingsopgave. De combinatie van een<br />
maatschappelijk doel (en dus niet het maken van winst<br />
als doel) en kapitaalintensiviteit zorgt ervoor dat de<br />
aftrek van de rente op deze leningen in belangrijke<br />
mate wordt beperkt. Mede daardoor betaalt <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> naar verwachting vanaf het belastingjaar 2020<br />
vennootschapsbelasting.<br />
Btw<br />
Voor de teruggave van btw over de algemene kosten<br />
van 2019, 2020, 2021 en <strong>2022</strong> (de zogeheten pro rata<br />
regeling) zullen in 2023 suppletieaangiftes ingediend<br />
worden. De geschatte teruggave 2019 tot en met 2021<br />
is circa € 81.250.<br />
Daarnaast is vanaf 2017 tot en met het eerste kwartaal<br />
van <strong>2022</strong> omzetbelasting afgedragen over de huur<br />
van de parkeerplaatsen en servicekosten van het<br />
kantoorpand van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. In <strong>2022</strong> heeft de<br />
verhuurder aangegeven van mening te zijn dat over<br />
de huur van de parkeerplaatsen en de servicekosten<br />
geen omzetbelasting is verschuldigd. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
heeft dit standpunt aan de Belastingdienst voorgelegd.<br />
De Belastingdienst heeft het standpunt bevestigd en<br />
aangegeven onder welke voorwaarden terugbetaling<br />
van de ten onrechte afgedragen omzetbelasting<br />
mogelijk is. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zal met inachtneming daarvan<br />
overgaan tot terugvordering van de ten onrechte<br />
afgedragen omzetbelasting ad in totaal € 164.376.<br />
Verhuurderheffing<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is vanaf 2015 tot en met <strong>2022</strong> in<br />
bezwaar gegaan tegen de door haar ingediende<br />
aangiften verhuurderheffing. Over het jaar 2015 heeft<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> tot in cassatie geprocedeerd, waarbij<br />
de Hoge Raad het cassatieberoep van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
ongegrond heeft verklaard. In september 2021 heeft
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 93<br />
de Belastingdienst uitspraak op bezwaar gedaan over<br />
de jaren 2016-2020. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft op 25 oktober<br />
2021 beroep aangetekend tegen de uitspraken over<br />
de jaren 2016-2020 door schending van het recht<br />
om te worden gehoord. Op 8 december <strong>2022</strong> heeft<br />
de rechtbank <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> in het gelijk gesteld. Het<br />
gevolg van de uitspraak is dat terugverwijzing naar de<br />
Belastingdienst plaatsvindt om alsnog een hoorgesprek<br />
te houden en <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> in de gelegenheid te stellen<br />
om nader te motiveren.<br />
Voor de jaren 2021 en <strong>2022</strong> heeft op 15 november<br />
<strong>2022</strong> een hoorgesprek plaatsgevonden en is op 29<br />
november <strong>2022</strong> uitspraak gedaan op bezwaar. Beide<br />
bezwaren zijn afgewezen, waartegen <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
bij de rechtbank beroep heeft aangetekend. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> streeft ernaar om de procedures over de jaren<br />
2016-2020, 2021 en <strong>2022</strong> voor de verhuurderheffing<br />
bij de rechtbank in één keer te behandelen. Op 22<br />
december 2021 heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de intentie aan de<br />
Belastingdienst kenbaar gemaakt om in één procedure<br />
niet alleen tegen de verhuurderheffing, maar ook tegen<br />
de vennootschapsbelasting (2018 e.v.) te procederen.<br />
De belastingdienst wil daar (vooralsnog) niet aan<br />
meewerken. De verhuurderheffing is gekoppeld aan de<br />
WOZ-waarde. Door de schaarste op de woningmarkt<br />
stijgt de WOZ-waarde fors (zie ook paragraaf 11.2).<br />
Daarbij komt nog dat de maximale woningwaarde tot<br />
waar de verhuurderbelasting wordt geheven in <strong>2022</strong> is<br />
gestegen van € 315.000 (2021) naar € 345.000.<br />
HAAG WONEN<br />
BESCHIKT NIET<br />
MEER OVER<br />
VERREKENBARE<br />
VERLIEZEN<br />
ULTIMO 2020
94<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 95<br />
09<br />
Bestuursverslag
96<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
De wooncrisis duurt voort en daar kwam in<br />
<strong>2022</strong> ook de energiecrisis bij. Dat zorgt voor veel<br />
maatschappelijke commotie. Als sociale verhuurder<br />
werken wij elke dag aan onze mooie stad Den <strong>Haag</strong>.<br />
Onze drijfveer is dat we geloven dat een mooie<br />
stad een stad is waarin iedereen kan meedoen,<br />
ook als iemands inkomen niet hoog is. Maar als de<br />
energierekening en de boodschappenuitgaven verder<br />
gaan stijgen, zou dat echt een groot probleem kunnen<br />
worden. Veel van onze huurders maken zich daarover<br />
grote zorgen. Dat begrijpen we heel goed. Binnen onze<br />
mogelijkheden doen wij er dan ook alles aan om te<br />
voorkomen dat onze huurders in de problemen komen.<br />
We zetten volop in op betaalbare huren<br />
De huur willen we betaalbaar houden. Daarom<br />
investeren we niet alleen in nieuwbouw,<br />
woningverbetering en verduurzaming, maar<br />
ook in betaalbare huren. Vanwege de gestegen<br />
levensonderhoudskosten willen we onze huurders in<br />
<strong>2022</strong> dan ook extra tegemoetkomen. Daarom betalen<br />
huurders sinds 1 juli <strong>2022</strong> geen huurverhoging meer<br />
voor verbetering van woningisolatie, zoals dubbelglas<br />
en gevelisolatie. Deze datum hebben we vervroegd, de<br />
landelijke afspraak was namelijk per 1 januari 2023.<br />
We isoleren extra snel en geven bespaartips<br />
Veel van onze woningen zijn al goed geïsoleerd. We<br />
zorgen ervoor dat het laatste deel van onze woningen<br />
óók goed geïsoleerd wordt. De slechtst geïsoleerde<br />
woningen verbeteren we als eerste. Die halen we dus<br />
naar voren, zodat we deze huurders extra snel kunnen<br />
helpen. Ook geven we bespaartips en zetten we samen<br />
met de gemeente Den <strong>Haag</strong> energiecoaches van de<br />
Energiebank in. Deze coaches bezoeken huurders<br />
thuis om te kijken hoe zij energie kunnen besparen en<br />
installeren gratis energiebesparende middelen.<br />
We zetten volop in op meer sociale woningen<br />
en woningen voor middengroepen<br />
In <strong>2022</strong> is als uitwerking van de Nationale<br />
Prestatieafspraken voor de volkshuisvesting hard<br />
gewerkt aan een regionale realisatieagenda. Samen met<br />
het Rijk, de provincie Zuid-Holland, gemeenten, onze<br />
partners en corporaties moeten wij ruim 26 procent<br />
van de nieuwe woningen in Nederland realiseren; een<br />
toename van 14 procent ten opzichte van de huidige<br />
woningvoorraad. We zetten in op het uitbreiden van<br />
onze sociale woningvoorraad én verbreden onze blik<br />
opnieuw naar de middengroepen. Belangrijk is dat we<br />
samen met alle partijen hieraan blijven meewerken:<br />
collega-corporaties, Rijk, provincie, gemeenten,<br />
ontwikkelaars, bouwers en beleggers.<br />
Samen werken aan vitale en leefbare wijken<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> wil een partner in de stad zijn. Dat<br />
laten we onder meer concreet zien door leefbare en<br />
sociaal inclusieve wijken te ontwikkelen. Naast onze<br />
portefeuillestrategie hebben we daarom ook een<br />
sociale strategie uitgewerkt. Hierin staat op welke<br />
manier we de komende tijd willen werken aan leefbare<br />
en sociaal inclusieve wijken. En wat we concreet van<br />
plan zijn.<br />
Onze organisatie verandert<br />
Samengevat hebben we in <strong>2022</strong> vooral onze<br />
maatschappelijke taak en onze bijdrage als<br />
volkshuisvester verbreed. De inzichten uit de visitatie<br />
2018-<strong>2022</strong> hebben daaraan bijgedragen. Maar de<br />
uitvoering van deze verbreding gaat niet vanzelf. Het<br />
vraagt om richting, ruimte en ruggensteun. Daarom<br />
hebben we het leiderschap binnen de organisatie<br />
verder ontwikkeld met een opleidingsprogramma. We<br />
hebben een besturingsfilosofie (richting, ruimte en<br />
ruggensteun) vastgesteld en onze visie op besturen,<br />
toezicht houden en de statuten geactualiseerd. Door<br />
de versoepeling van de coronamaatregelen ontmoeten<br />
we elkaar weer op kantoor en werken we vaak hybride<br />
samen.<br />
Externe uitdagingen<br />
Extern ervaren we een groot aantal uitdagingen:<br />
toenemende inflatie en rentelasten, arbeidsen<br />
grondstoffenschaarste, moeizame, lange<br />
vergunningstrajecten en een opstapeling en botsing<br />
van eisen van verschillende overheden. Met de<br />
eerste terugtrekkende bewegingen van investeerders<br />
en ontwikkelaars als gevolg. Aan de <strong>Haag</strong>se<br />
Tafel <strong>Wonen</strong> worden de kansen en uitdagingen<br />
geadresseerd. Daarnaast is er sprake van een sterk<br />
toenemende belastingdruk. De overdrachtsbelasting,<br />
vennootschapsbelasting, gemeentelijke heffingen en<br />
de beperkingen van de renteaftrekbaarheid door de<br />
Europese antibelastingontwijkingsrichtlijn tellen volgend<br />
jaar op tot circa € 8 miljoen. Dat is circa 40 procent van<br />
de dit jaar afgeschafte verhuurderheffing.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 97<br />
Het bestuur kijkt terug op een druk en enerverend jaar<br />
waarin we het ambacht van volkshuisvesting verder<br />
hebben uitgediept, bergen werk zijn verzet, mooie<br />
resultaten zijn behaald en het ons steeds beter lukt om<br />
bij te dragen aan goed, prettig en betaalbaar wonen.<br />
Maar het was ook een jaar dat moeilijke momenten<br />
kende, zoals het overlijden van onze manager financiën<br />
Peter Vermeulen.<br />
9.1 | Taak en<br />
werkwijze<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is verantwoordelijk voor<br />
en aanspreekbaar op de maatschappelijke en financiële<br />
prestaties van de woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en al<br />
haar deelnemingen (zie bijlage Verbindingen voor de<br />
juridische structuur). Het bestuur is verantwoordelijk<br />
voor de realisatie van de doelstellingen, de strategie<br />
en de uitvoering van het beleid. Vanuit deze<br />
verantwoordelijkheid voert het bestuur overleg met<br />
de huurders(organisatie), de gemeente en andere<br />
belanghebbenden. Ook is het bestuur verantwoordelijk<br />
voor de structurele financierbaarheid van de organisatie<br />
en voor de beheersing van risico’s. Het bestuur geeft<br />
leiding aan de werkzaamheden van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>,<br />
beheert en ontwikkelt de organisatie en treedt op<br />
als werkgever van de medewerkers. Het bestuur<br />
vertegenwoordigt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> naar buiten.<br />
solidariteitsbeginsel. En altijd onder de randvoorwaarde<br />
dat er voldoende financiële ruimte is bovenop de<br />
financiële ruimte die nodig is voor verduurzaming van<br />
de huidige portefeuille, namelijk de betaalbaarheid<br />
en uitbreiding van de sociale woningvoorraad in Den<br />
<strong>Haag</strong>.<br />
De missie en de doelstellingen heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
uitgewerkt in het document ‘De koers van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
2018+’. Het koersdocument, de portefeuillestrategie<br />
en de sociale strategie bevatten de strategische<br />
speerpunten voor de komende jaren. Jaarlijks worden<br />
de strategische speerpunten vertaald naar een<br />
operationeel jaarplan met meetbare prestaties. Door<br />
vooraf kengetallen, normen en kaders te formuleren<br />
geeft het bestuur richting aan het behalen van de<br />
doelstellingen. In de tertaalrapportages en<br />
de jaarstukken rapporteert het<br />
bestuur over de resultaten<br />
en de voortgang. Het<br />
jaarplan en de<br />
Het bestuur legt verantwoording af aan de Raad van<br />
Commissarissen (RvC), de huurders en de maatschappij.<br />
In het document ‘Visie op besturen en toezicht houden’<br />
hebben het bestuur en de Raad van Commissarissen<br />
hun visie op het bestuur als leiding van de organisatie<br />
en de wisselwerking en samenwerking met de Raad van<br />
Commissarissen vastgelegd.<br />
De missie van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is het uitgangspunt voor<br />
het handelen van het bestuur. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is conform<br />
haar missie primair werkzaam in de gemeente Den<br />
<strong>Haag</strong>. Het statutair werkgebied van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
omvat de gemeenten van de regio <strong>Haag</strong>landen. Het<br />
bestuur heeft de omstandigheden, randvoorwaarden<br />
en uitgangspunten vastgelegd, waaronder <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> haar blik verbreedt naar de regio. Dit gebeurt<br />
alleen als zich bepaalde kansen aandienen of als <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> gevraagd wordt mee te helpen vanuit het<br />
WE HEBBEN IN<br />
<strong>2022</strong> VOORAL<br />
ONZE MAAT-<br />
SCHAPPELIJKE<br />
TAAK EN ONZE<br />
BIJDRAGE ALS<br />
VOLKSHUISVES-<br />
TER VERBREED
98<br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
EEN GOEDE<br />
SAMENWERKING MET<br />
ALLE BELANGHEBBENDE<br />
PARTNERS IS VAN<br />
CRUCIAAL BELANG<br />
jaarstukken zijn besproken met de ondernemingsraad<br />
en de huurdersorganisatie.<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> bestaat uit een<br />
bestuursvoorzitter en een financieel bestuurder. De<br />
bevoegdheden en aandachtsgebieden van het bestuur<br />
zijn geregeld in het bestuursreglement en in de<br />
functieomschrijvingen van de bestuurders. Mohamed<br />
Baba is de bestuursvoorzitter en Ria Koppen-Kreyne de<br />
financieel bestuurder van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Op 9 november<br />
<strong>2022</strong> heeft het bestuur hun gezamenlijke functioneren<br />
en het functioneren van de afzonderlijke bestuursleden<br />
geëvalueerd en de uitkomsten gedeeld met het<br />
managementteam en de remuneratiecommissie van de<br />
Raad van Commissarissen.<br />
Het bestuur en managementteam (BMT) bestaat uit<br />
het bestuur en zes managers. Het BMT vergadert<br />
eenmaal per twee à drie weken. De managers adviseren<br />
het bestuur over te nemen bestuursbesluiten. In het<br />
Tactisch Overleg Vastgoed Investeringen (TOVI) vinden<br />
de voorbereidingen plaats voor bestuursbesluiten<br />
over toekomstscenario’s voor complexen,<br />
haalbaarheidsstudies naar verbetering of sloop/<br />
nieuwbouw, investerings- en realisatiebesluiten voor<br />
vastgoedprojecten en besluiten over de planvoorraad<br />
voor de komende jaren. Zitting in TOVI hebben de<br />
managers Vastgoed, <strong>Wonen</strong>, Strategie en Beleid en<br />
Financiën. Bestuursbesluiten die geen overleg vragen<br />
worden genomen na digitale raadpleging van de<br />
managers.<br />
Naast de besluiten die ter goedkeuring worden<br />
voorgelegd aan de Raad van Commissarissen, sprak het<br />
bestuur in <strong>2022</strong> met het BMT vooral over:<br />
• nationale Actieagenda <strong>Wonen</strong><br />
• sociale strategie<br />
• voortgang van het jaarplan en de begroting voor<br />
<strong>2022</strong><br />
• organisatieontwikkeling en topstructuur<br />
• visie op besturen en toezicht houden en het<br />
bestuursreglement<br />
• maatschappelijke visitatie 2018-<strong>2022</strong><br />
• collegeakkoord en prestatieafspraken met de<br />
gemeente Den <strong>Haag</strong><br />
• voortgang en evaluatie van projecten<br />
• huurverhoging per 1 juli <strong>2022</strong><br />
• strategische personeelsplanning en modernisering<br />
functiehuis<br />
• tertaalrapportages en risicomanagement<br />
• audits en evaluaties van bedrijfsprocessen,<br />
programma’s en projecten<br />
• beoordelingskader Autoriteit woningcorporaties en<br />
Waarborgfonds Sociale Woningbouw<br />
• Aedes benchmark<br />
• Naast de reguliere vergaderingen heeft het BMT in<br />
<strong>2022</strong> themabijeenkomsten gehouden over:<br />
• tertaalrapportages en risicomanagement<br />
• besturingsfilosofie<br />
• risicoleiderschap en risicobereidheid<br />
• resultaten, verantwoordelijkheden en<br />
bevoegdheden<br />
• langetermijnscenario’s en handelingsperspectieven<br />
jaarplan en meerjarenbegroting <strong>2022</strong><br />
• jaarplan en begroting voor 2023<br />
• dienstverleningsconcept<br />
• teamontwikkeling
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 99<br />
In <strong>2022</strong> voerde het bestuur tweemaal overleg met<br />
het bestuur van Huurdersorganisatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De<br />
belangrijkste onderwerpen waren:<br />
• jaarverslag 2021<br />
• jaarplan en begroting voor <strong>2022</strong> en de relatie<br />
tussen begroting en huishoudboekje van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
In <strong>2022</strong> werden het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en de<br />
huurderscommissarissen door de huurdersorganisatie<br />
uitgenodigd om deel te nemen aan de heidag<br />
van de raad van toezicht en het bestuur van de<br />
huurdersorganisatie. Onderwerp van gesprek was<br />
het versterken en verbeteren van de samenwerking<br />
met <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Ook werd op deze dag afscheid<br />
genomen van vicevoorzitter van de huurdersorganisatie<br />
Christien Remmelink.<br />
Het bestuur voerde in <strong>2022</strong> zeven keer formeel<br />
overleg met de ondernemingsraad (OR), twee keer<br />
formeel overleg in aanwezigheid van de Raad van<br />
Commissarissen en zes keer informeel overleg.<br />
Ondernemingsraad en bestuur gebruiken de overleggen<br />
met een informeel karakter om onderwerpen af te<br />
stemmen en te verkennen. In de formele overleggen<br />
in aanwezigheid van de Raad van Commissarissen<br />
bespreken het bestuur en de ondernemingsraad de<br />
algemene gang van zaken bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> aan de<br />
hand van het jaarplan, de begroting, het jaarverslag<br />
en de jaarrekening. Twee keer hebben bestuur en<br />
ondernemingsraad een heidag georganiseerd. Op deze<br />
heidagen is gesproken over de manieren waarop kracht<br />
en tegenkracht kunnen leiden tot optimalisering van de<br />
besluitvorming. De ondernemingsraad heeft uitgelegd<br />
hoe een advies-/instemmingsaanvraag tot stand komt<br />
en het bestuur heeft toegelicht hoe dit verloopt bij een<br />
bestuursbesluit.<br />
In de formele overleggen tussen bestuur en<br />
ondernemingsraad waren de belangrijkste onderwerpen<br />
in <strong>2022</strong>:<br />
• corona en de effecten hiervan op <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en<br />
aanpassingen in de werkfaciliteiten<br />
• visie op leiderschap<br />
• ontwikkeling afdeling <strong>Wonen</strong> in <strong>2022</strong><br />
• presteren, waarderen en ontwikkelbeleid/<br />
persoonlijke ontwikkeling<br />
• tijdelijke regeling onkostenvergoeding<br />
• bedrijfscultuur: openheid, transparantie en<br />
vertrouwen<br />
• samenwerking ondernemingsraad en bestuur<br />
• actualisatie verzuimbeleid<br />
• opheffen team reparatieverzoeken<br />
• benoeming lid Raad van Commissarissen<br />
• diverse personeelsregelingen,<br />
bedrijfshulpverleningsplan<br />
• aanpassing onkosten/reisvergoeding<br />
• functiehuis<br />
• medewerkersonderzoek<br />
• opheffen team commerciële verhuringen<br />
• opheffen team aan- en verkoop<br />
De basis voor meer openheid, transparantie en<br />
vertrouwen, die in 2021 is geformuleerd, is in <strong>2022</strong><br />
door het bestuur en de ondernemingsraad uitgebreid.<br />
Er wordt gewerkt aan een veilige omgeving waarin<br />
medewerkers vrijuit kunnen spreken. Lastige kwesties<br />
worden vaker proactief besproken, meldingen leiden<br />
tot verbetermaatregelen en het meldingsproces is in<br />
overleg met de ondernemingsraad verbeterd. Niet<br />
alle medewerkers willen of durven lastige kwesties te<br />
bespreken. Het bestuur is met de ondernemingsraad in<br />
gesprek hoe we dit kunnen verbeteren.<br />
Samenwerking<br />
Voor het bereiken van onze doelen is een goede<br />
samenwerking met alle belanghebbende partners<br />
cruciaal. Naast de samenwerking met onze huurders,<br />
de huurdersorganisatie, de bewonerscommissies, de<br />
bewonersgroepen, de gemeente Den <strong>Haag</strong> en collegawoningcorporaties,<br />
heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> partners op tal<br />
van thema’s. Als belanghebbende partners beschouwt<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> in ieder geval:<br />
• Huurders, Huurdersorganisatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>,<br />
bewonerscommissies en bewonersgroepen<br />
• Wijkberaden en sociale wijkteams<br />
• Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen (SVH)<br />
• College van burgemeester en wethouders van de<br />
gemeente Den <strong>Haag</strong><br />
• Gemeentelijke Dienst Stadsbeheer, Dienst<br />
Publiekszaken, Dienst Onderwijs, Cultuur en<br />
Welzijn, Bestuursdienst en Maatschappelijk<br />
Werk, Jongerenwerk, jongerenregisseurs en<br />
omgevingsmanager van de gemeente Den <strong>Haag</strong><br />
• Banken: NWB Bank, BNG Bank, ING en Rabobank<br />
• Waarborgfonds Sociale Woningbouw<br />
• Autoriteit Woningcorporaties<br />
• Zorginstellingen en instellingen op het gebied van<br />
begeleid wonen<br />
• Instellingen op gebied van verduurzaming
100 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
• Instellingen op het gebied van schuldhulpverlening<br />
• Contractaannemers en aannemers op de groslijst<br />
• Energieleveranciers en netbeheerders<br />
• Gebiedspartners, vastgoedontwikkelaars,<br />
leegstandsbeheerders en beleggers<br />
• Politie<br />
• Contractpartners voor schoonmaak en onderhoud<br />
• Hoveniers, groenontwerpers en stadsecoloog van<br />
de gemeente Den <strong>Haag</strong><br />
• Wageningen University & Research<br />
• Hoogheemraadschap van Delfland<br />
• Kennisplatforms onder andere op het gebied<br />
van onderhoud en verbetering, inkoopplatform<br />
en platform van corporaties met hetzelfde<br />
bedrijfsinformatiesysteem<br />
• Adviesbureaus op sociaal, technisch en financieel<br />
gebied<br />
• ROC Mondriaan en De <strong>Haag</strong>se Hogeschool<br />
Vereniging Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen<br />
Alle corporaties in de regio <strong>Haag</strong>landen werken<br />
beleidsmatig samen binnen de Vereniging Sociale<br />
Verhuurders <strong>Haag</strong>landen (SVH). De vijftien corporaties<br />
beheerden in <strong>2022</strong> samen ongeveer 145.000<br />
woningen. Medewerkers van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> nemen<br />
deel aan de SVH-beleidsgroep en diverse SVHwerkgroepen.<br />
Vanuit de bestuursadviescommissie<br />
Voorraadontwikkeling wordt in het kader van de<br />
regionale prestatieafspraken gewerkt aan een eerlijke<br />
verdeling van de sociale woningopgave over de regio.<br />
De kerntaken van de SVH zijn:<br />
• het verzorgen en doorontwikkelen van de regionale<br />
woonruimteverdeling voor de <strong>Haag</strong>landse<br />
corporaties, waaronder het beheren van de website<br />
Woonnet <strong>Haag</strong>landen<br />
• het coördineren en bewaken van<br />
managementinformatie en het uitvoeren van<br />
onderzoek<br />
• het opstellen, evalueren en bewaken van de<br />
regionale prestatieafspraken<br />
• het behartigen van de belangen van de leden en<br />
het uitwisselen van kennis en ervaring over de<br />
werkterreinen van de SVH<br />
Onderwerpen van gesprek binnen de SVH in <strong>2022</strong><br />
waren:<br />
• invoering digitale inkomenstoets<br />
• evaluatie en actualisatie gemeentelijke en regionale<br />
huisvestingsverordening<br />
• taakstelling statushouders<br />
• protocol registratie ongewenst huurdersgedrag in<br />
de regio <strong>Haag</strong>landen<br />
• regionale bemiddeling<br />
• aanbodrapportages<br />
• onderbouwing huur-inkomenstabellen<br />
• koersplan en jaarplan<br />
Prestatieafspraken met gemeente en<br />
huurdersorganisaties<br />
Zeer frequent wordt met diverse afdelingen van de<br />
gemeente Den <strong>Haag</strong> overleg gevoerd over de realisatie<br />
van de gezamenlijke doelstellingen uit de meerjarige<br />
raamovereenkomst over prestatieafspraken in de<br />
periode 2019-2024. Dat gebeurt tijdens het bestuurlijk<br />
overleg op strategisch niveau en in diverse overleggen<br />
op tactisch niveau.<br />
Jaarlijks stellen we vast met welke middelen en<br />
maatregelen we de doelen uit de raamovereenkomst<br />
gaan behalen. Naast het uitvoeren van de lopende<br />
prestatieafspraken hebben we in <strong>2022</strong> een bod<br />
uitgebracht dat heeft geresulteerd in gezamenlijke<br />
prestatieafspraken voor het jaar 2023 met<br />
Huurdersorganisatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en de gemeente Den<br />
<strong>Haag</strong>. Deze prestatieafspraken vormen de basis voor<br />
het jaarplan. De opgave in onze wijken is groot. Maar<br />
ook in <strong>2022</strong> heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> binnen onze financiële<br />
ruimte volop geïnvesteerd in leefbaarheid, onderhoud,<br />
verduurzaming en nieuwbouw in onze wijken.<br />
Belangrijke thema’s in de prestatieafspraken zijn:<br />
• wederkerigheid en afhankelijkheid<br />
• uitbreiding van de sociale woningvoorraad<br />
• nieuwbouw<br />
• leefbaarheid<br />
• huisvesten bijzondere doelgroepen<br />
• energietransitie<br />
Dilemma’s die de geplande uitbreiding van de<br />
woningvoorraad in Den <strong>Haag</strong> in de weg zitten worden<br />
met gemeente, commerciële ontwikkelaars, beleggers<br />
en woningcorporaties besproken aan de <strong>Haag</strong>se Tafel<br />
<strong>Wonen</strong>.<br />
Samenwerken voor zorgdoelgroepen en<br />
statushouders<br />
Ook dit jaar is gezocht naar alternatieve manieren om
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 101<br />
zorgdoelgroepen en statushouders te huisvesten. De<br />
gemeente heeft de corporaties gevraagd om voor<br />
deze doelgroepen honderd woningen extra te leveren.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> levert haar aandeel, maar kijkt ook naar<br />
andere oplossingen om deze doelgroepen te helpen.<br />
Zo loopt er een project om economisch daklozen en<br />
bankhoppers te huisvesten in ontwikkelgebieden. Hierbij<br />
werken wij samen met gemeente, welzijnsorganisaties<br />
en leegstandsbeheerders.<br />
Verbond van Zuidwest<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is een van de alliantiepartners van het<br />
Verbond van Zuidwest. In dit deel van de stad is een<br />
intensieve, langjarige aanpak noodzakelijk om een<br />
aantal doelstellingen te verwezenlijken:<br />
ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties<br />
(BZK), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten<br />
(VNG), de Woonbond en Aedes. In 2021 en <strong>2022</strong> lag de<br />
focus op het delen van ervaring bij het verduurzamen<br />
van vastgoed.<br />
HYRAS<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is lid van HYRAS, een<br />
samenwerkingsverband van vijf woningcorporaties<br />
die allemaal met Tobias AX werken als ERP-systeem<br />
(enterprise resource planning). <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>-bestuurder<br />
Ria Koppen-Kreyne is voorzitter van het bestuurlijk<br />
overleg van HYRAS.<br />
• verbeteren opleidingsmogelijkheden van 20.000<br />
jongeren<br />
• nieuwbouw of opknappen van meer dan 30.000<br />
woningen<br />
• vele tienduizenden banen creëren<br />
• duizenden bewoners actief bij de samenleving<br />
betrekken<br />
• verbeteren gezondheid van meer dan de helft van<br />
de inwoners<br />
• rigoureus ingrijpen in een onveilige en<br />
ondermijnende schaduwsamenleving<br />
Er is een partnerraad ingesteld met een<br />
vertegenwoordiging van bewoners, instellingen en<br />
bedrijven in Zuidwest. De raad komt circa drie keer per<br />
jaar bij elkaar en adviseert over de plannen.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is actief lid van De Vernieuwde Stad<br />
(DVS), het kennisplatform van grootstedelijke<br />
woningcorporaties. Onze bestuursvoorzitter Mohamed<br />
Baba is lid van het dagelijks bestuur van DVS en trekker<br />
van de werkplaats (ver)bouwcontinuïteit. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
is ook vertegenwoordigd in de DVS-werkgroepen<br />
voor stedelijke vernieuwing en financiën en fiscaliteit.<br />
Medewerkers van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> nemen deel aan<br />
kennisnetwerken van DVS voor assetmanagement en<br />
interne auditors.<br />
Groene Huisvesters<br />
Om het belang van verduurzaming van de bestaande<br />
woningvoorraad hoog op de agenda van de sector<br />
te krijgen en de verduurzaming te versnellen, is<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> lid van Groene Huisvesters. Dit is een<br />
samenwerkingsverband tussen corporaties, het<br />
EEN EERLIJKE<br />
VERDELING VAN<br />
DE SOCIALE<br />
WONING-<br />
OPGAVE OVER<br />
DE REGIO
102 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
VOLDOENDE BESCHIKBARE<br />
WONINGEN VOOR MENSEN<br />
MET EEN BESCHEIDEN<br />
INKOMEN<br />
Deelnemersraad Waarborgfonds Sociale<br />
Woningbouw<br />
In het kader van haar lidmaatschap van de<br />
deelnemersraad van het Waarborgfonds Sociale<br />
Woningbouw (WSW) heeft financieel bestuurder Ria<br />
Koppen-Kreyne deelgenomen aan het strategisch<br />
overleg tussen WSW, het ministerie van BZK, VNG en<br />
Aedes. Hierin zijn de borgbare doelen en de hoogte van<br />
de maximale borg geëvalueerd.<br />
Stichting Woonwagenstandplaatsen Den<br />
<strong>Haag</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en Staedion nemen samen deel aan het<br />
bestuur van de stichting Woonwagenstandplaatsen<br />
Den <strong>Haag</strong>. De stichting richt zich op alle activiteiten<br />
die horen bij het beheer en onderhoud van de<br />
standplaatsen van Staedion en <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Op dit<br />
moment gaat het om 125 standplaatsen in erfpacht.<br />
9.2 |<br />
Doelstellingen,<br />
strategie en<br />
waarde<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is een missiegedreven organisatie. Wij<br />
zorgen voor:<br />
• Voldoende beschikbare woningen voor<br />
mensen met een bescheiden inkomen. Zonder<br />
risicoselectie, dus zonder groepen of mensen uit te<br />
sluiten.<br />
• Betaalbare woningen (zo nodig in combinatie<br />
met huurtoeslag) voor mensen met bescheiden<br />
inkomens, die niet in de vrije sector of koopsector<br />
terecht kunnen.<br />
• Goede en duurzame woningen, ook in lastige<br />
buurten of wijken waar marktpartijen niet of beperkt<br />
investeren.<br />
In het document ‘De koers van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 2018+’<br />
hebben we onze missie geformuleerd: Goed wonen in<br />
Den <strong>Haag</strong> voor mensen met een bescheiden inkomen.<br />
De ambities van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> voor de komende jaren<br />
gaan over passende huisvesting en sociaal-inclusief<br />
en duurzaam wonen. Dit is de bijdrage van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> aan de opgave in Den <strong>Haag</strong>: 10.000 woningen<br />
verbeteren, 1.000 woningen toevoegen, 100 procent<br />
sociaal, in tien jaar, in één stad.<br />
In de portefeuillestrategie 2021-2030 hebben we<br />
vastgelegd hoe onze wensportefeuille voor 2030<br />
eruitziet. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zet in op behoud van voldoende<br />
betaalbare huurwoningen, het voorbereiden van onze<br />
woningen op het gasloze tijdperk en het leveren van een<br />
evenredige bijdrage aan de uitbreiding van de socialehuurwoningvoorraad<br />
in Den <strong>Haag</strong>. De komende jaren<br />
maakt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> maximaal gebruik van haar financiële<br />
mogelijkheden om deze doelstellingen te realiseren.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 103<br />
Waardering van het vastgoed<br />
Een doelstelling van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is dat de beschikbare<br />
sociale huurwoningen langdurig beschikbaar blijven<br />
voor de huishoudens in Den <strong>Haag</strong> die ze nodig<br />
hebben. Daarom gaan wij ervan uit dat wij de sociale<br />
huurwoningen gedurende hun hele levensduur<br />
verhuren en niet na 10 of 15 jaar verkopen. De huur van<br />
onze woningen moet op basis van de NIBUD-normen<br />
met huurtoeslag betaalbaar zijn voor huishoudens met<br />
bescheiden inkomens. Daarom vragen wij gemiddeld<br />
79% van de maximaal redelijke huurprijs volgens het<br />
woningwaarderingsstelsel en geen 100%. Daarnaast<br />
doen wij extra onderhoudsuitgaven zodat wij onze<br />
woningen voor een lange termijn in stand kunnen<br />
houden.<br />
Woningcorporaties waarderen hun woningen vanaf<br />
2016 op marktwaarde in verhuurde staat. Deze<br />
marktwaarde wordt gebaseerd op de verwachte<br />
opbrengsten van de woningen bij verhuur en/of<br />
verkoop volgens de werkwijze van marktpartijen. Dat<br />
wil zeggen, verkoop van de woningen bij mutatie<br />
als dat voordeliger is dan verhuur, en een huur die<br />
marktpartijen voor de woning zouden kunnen vragen.<br />
Voor <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is de marktwaarde in verhuurde staat<br />
in <strong>2022</strong> € 3,4 miljard (2021: € 3,5 miljard). De daling<br />
van de marktwaarde wordt voornamelijk verklaard<br />
door de parameters in het handboek. De gemiddelde<br />
disconteringsvoet van woningen is bijvoorbeeld met<br />
-0,28% gedaald. Voor de gehele verloopstaat wordt<br />
verwezen naar paragraaf 11.9 in de jaarrekening.<br />
Rekening houdend met de maatschappelijke<br />
opdracht, missie en doelstellingen zal <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de<br />
marktwaarde in verhuurde staat nooit realiseren. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> moet en wil haar sociale voorraad beschikbaar<br />
houden voor haar doelgroep en kan haar woningen<br />
bij mutatie niet verkopen, zoals een marktpartij dat<br />
wel kan. Daarom hebben het Waarborgfonds Sociale<br />
Woningbouw (WSW) en de Autoriteit woningcorporaties<br />
(Aw) vanaf de jaarrekening 2018 de beleidswaarde<br />
geïntroduceerd. De ontwikkeling van de beleidswaarde<br />
wordt deels beïnvloed door de ontwikkeling van<br />
de marktwaarde in verhuurde staat, omdat de<br />
beleidswaarde de marktwaarde als vertrekpunt neemt.<br />
Echter in het kader van beschikbaarheid, betaalbaarheid,<br />
kwaliteit en beheer wordt aansluiting gezocht bij het<br />
beleid van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> in plaats van de uitgangspunten<br />
van de markt.<br />
Voor het berekenen van de beleidswaarde wordt<br />
de marktwaarde in verhuurde staat van woningen<br />
gecorrigeerd voor 4 afslagen:<br />
• Beschikbaarheid (doorexploiteren): in stand houden<br />
van een sociale portefeuille.<br />
• Betaalbaarheid (huur): in stand houden van sociale<br />
huurprijzen passend bij de doelgroep.<br />
• Kwaliteit (onderhoud): eventuele extra<br />
onderhoudsuitgaven voor het op lange termijn in<br />
stand houden van de portefeuille.<br />
• Beheer: eventuele extra beheeruitgaven die<br />
gepaard gaan met de sociale doelgroep.<br />
Voor nadere informatie zie ook paragraaf 11.5<br />
Grondslagen voor waardering van activa en passiva,<br />
onderdeel vastgoedbeleggingen-beleidswaarde.<br />
Omdat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> geen belegger (marktwaarde in<br />
verhuurde staat) maar een corporatie (beleidswaarde)<br />
is, heeft het bestuur een inschatting gemaakt van het<br />
gedeelte van het eigen vermogen dat niet gerealiseerd<br />
wordt. Deze schatting is uitgevoerd volgens de<br />
richtlijnen van het handboek en bestaat uit het verschil<br />
tussen de marktwaarde in verhuurde staat van de<br />
woningen en de beleidswaarde van de woningen<br />
en bedraagt € 1,6 miljard. Het verschil bestaat uit de<br />
volgende onderdelen:<br />
Opbouw beleidswaarde <strong>2022</strong><br />
Totaal<br />
Marktwaarde 3.446.631<br />
Beschikbaarheid 565.025<br />
Betaalbaarheid -1.358.173<br />
Kwaliteit -713.848<br />
Beheer -136.027<br />
Beleidswaarde -1.803.608<br />
Grafisch ziet het verschil tussen de marktwaarde en<br />
beleidswaarde er als volgt uit:
104 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De ontwikkeling van de beleidswaarde in <strong>2022</strong> is<br />
samengevat in onderstaande verloopstaat.<br />
Verloopstaat Beleidswaarde (x € 1.000)<br />
Beleidswaarde ultimo 2021 1.872.741<br />
Mutaties<br />
Voorraadmutaties 3.240<br />
Methodische wijzigingen<br />
39.519<br />
Mutatie vastgoedgegevens -3.082<br />
Wijziging waarderingsparameters<br />
marktwaarde<br />
Wijziging waarderingsparameters<br />
beleidswaarde<br />
Wijzigingen validatie handboek<br />
225.013<br />
-349.202<br />
15.378<br />
Totaal mutaties -69.133<br />
Beleidswaarde ultimo <strong>2022</strong> 1.803.608<br />
De belangrijkste (rekenkundige) mutaties in de<br />
beleidswaarde zijn als volgt te verklaren:<br />
• Voorraadmutaties: dit heeft betrekking op de<br />
verkoop van 48 objecten en de oplevering van<br />
52 woningen. Ook zijn er 7 MOG’s,1 BOG (door<br />
splitsing) en 2 bergingen toegevoegd.<br />
• Methodische wijzigingen: in het handboek<br />
<strong>2022</strong> is de huurverhoging niet meer rechtstreeks<br />
gekoppeld aan de prijsinflatie van vorig jaar, maar is<br />
de index van meerdere reeksen afhankelijk.<br />
• Mutatie vastgoedgegevens:<br />
- de gemiddelde contracthuur is gestegen van €<br />
563 in 2021 naar € 577 in <strong>2022</strong> (+2,51%),<br />
- de gemiddelde WOZ-waarde is gestegen<br />
van € 183.568 in 202 naar € 205.580 in <strong>2022</strong><br />
(+11,99%), wat een negatieve impact heeft op de<br />
beleidswaarde, omdat hierdoor de kosten stijgen<br />
die gerelateerd zijn aan de WOZ-waarde, zoals<br />
belastingen en verzekeringen.<br />
• Wijzigingen in waarderingsparameters<br />
marktwaarde:<br />
- de verhuurderheffing vervalt per 1 januari 2023,<br />
en dus in waardering ultimo <strong>2022</strong>.<br />
- de prijsinflatie, bouwkosten en looninflatie zijn<br />
gestegen. Per saldo leidt dit tot hogere kosten en<br />
daarmee een negatief effect op de waarde.<br />
- de gemiddelde disconteringsvoet<br />
doorexploiteren van woningen is, als gevolg van<br />
marktontwikkelingen, gestegen van 5,09% naar<br />
5,52% (+0,43 procentpunt).<br />
• Wijzigingen in waarderingsparameters<br />
beleidswaarde:<br />
- de huurverhoging, met als grondslag de<br />
huurverhoging uit de marktwaarde <strong>2022</strong>, wordt<br />
vervangen voor de huurstijging volgens het eigen<br />
huurbeleid. Hierbij is rekening gehouden met de<br />
eenmalige huurverlaging in 2023 bij ongeveer<br />
6.600 woningen.<br />
- de gemiddelde beleidshuur van de woningen is<br />
gedaald van € 630 naar € 614 (-2.47%),<br />
- de gemiddelde onderhoudsnorm van de<br />
woningen is gestegen van € 2.253 naar € 2.547<br />
(+13,03%),<br />
- de gemiddelde beheernorm van woningen is<br />
gedaald van € 967 naar € 872 (-9.79%).<br />
• Wijzigingen validatie handboek: De gemiddelde<br />
disconteringsvoet doorexploiteren van woningen<br />
is, als gevolg van de validatie van het handboek,<br />
gedaald van 5,12% naar 5,09% (-0,03 procentpunt).<br />
De marktwaarde in verhuurde staat geeft aan hoe<br />
marktpartijen hun vastgoedportefeuille waarderen. Een<br />
vergelijking van de marktwaarde en de bedrijfswaarde<br />
biedt inzicht in de financiële bijdrage van corporaties<br />
aan hun maatschappelijke doelstelling. Maar de<br />
marktwaarde in verhuurde staat maakt corporaties niet<br />
rijker, tenzij ze hun missie en doelstellingen verzaken.<br />
Bij de besluitvorming over maatschappelijke<br />
investeringen in onze woningen weegt het bestuur de<br />
volkshuisvestelijke voordelen af tegen de financiële offers<br />
en de risico’s. Het uitgangspunt voor de beoordeling van<br />
de volkshuisvestelijke voordelen zijn het koersdocument<br />
met de strategische agenda, de portefeuillestrategie en<br />
de prestatieafspraken met de gemeente en de regio.<br />
Het uitgangspunt bij de beoordeling van de financiële<br />
offers zijn de toetsingskaders die zijn vastgesteld in het<br />
investeringsstatuut, en de gemiddelde Internal Rate of<br />
Return (IRR) of interne rentevoet van de projecten.<br />
Bij besluitvorming over de toekomst van een<br />
wooncomplex maakt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> altijd meerdere<br />
scenario’s die tegen elkaar worden afgewogen. Eén<br />
van deze scenario’s is altijd het doorexploiteren van de<br />
woningen met de huidige streefhuur en het reguliere<br />
onderhoud. Naast de marktwaarde in verhuurde staat<br />
nemen wij in ons afwegingsmodel voor investeringen<br />
ook de beleidswaarde mee.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 105<br />
9.3 |<br />
Management<br />
control en<br />
risicomanagement<br />
besluitvorming. Deze processen zijn beschreven,<br />
gedragen en geïmplementeerd.<br />
• Het zorgen voor een actueel procuratiereglement.<br />
• Het zorgen voor actuele prestatie-indicatoren voor<br />
de strategie.<br />
• Het uitvoeren van operationele risicoanalyses in lijn<br />
met het risicoprofiel.<br />
• Het benoemen van de risicobereidheid en het<br />
implementeren van de beheersmaatregelen per<br />
risico.<br />
• Het benoemen van de procesindicatoren.<br />
• Het per proces beschikbaar hebben van<br />
rapportages, om interne beheersing en strategische<br />
besluitvorming mogelijk te maken.<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is verantwoordelijk voor<br />
het ontwerp, de implementatie en de werking van<br />
het managementcontrolsysteem van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
Dit systeem omvat beleidsvorming, processen, taken,<br />
risicomanagement, beïnvloeding van gedrag en andere<br />
aspecten van de organisatie die het mogelijk maken<br />
om de doelstellingen te realiseren en potentiële<br />
fouten, verliezen, fraude of overtreding van wetten<br />
en regelgeving te voorkomen, dan wel vroegtijdig te<br />
signaleren.<br />
De belangrijkste componenten van onze interne<br />
risicobeheersings- en controlesystemen in <strong>2022</strong> waren:<br />
• Het in kaart brengen en uitbouwen van<br />
het risicoprofiel en risico-eigenaarschap,<br />
het systematisch inrichten van het<br />
risicomanagement en het vastleggen van de<br />
rollen en verantwoordelijkheden in het (fraude)<br />
risicobeheersingsproces.<br />
• Het drie keer per jaar opstellen van een notitie over<br />
de status van het risicomanagement.<br />
• Het uitvoeren van een ALM-studie (asset-liability<br />
management).<br />
• Het beoordelen van de actualiteit van de<br />
bedrijfscode.<br />
• Het voeren van een zero-tolerancebeleid op het<br />
gebied van integriteit, het onderzoeken van ieder<br />
negatief signaal en ingrijpen als daar aanleiding<br />
voor is.<br />
• Het uitvoeren van interne audits en het bespreken<br />
en uitvoeren van acties naar aanleiding van de<br />
constateringen in de interne audits en de interimcontrole.<br />
• Het systematisch doorlopen van de plannings- en<br />
controlcyclus.<br />
• Het zorgen voor actuele processen rond
106 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Risicomanagement<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> hanteert het drielijnenmodel: medewerkers en lijnmanagement van de primaire processen vormen de<br />
eerste lijn, waarbij de manager de proces- en risico-eigenaar is. In de tweede lijn ondersteunt financiën & control<br />
de eerste lijn bij onder andere risicomanagement en control. Er is in de tweede lijn ook een compliance-officer<br />
aangesteld. De derde lijn wordt gevormd door de interne auditfunctie en concerncontroller. De interne auditfunctie<br />
voorziet het bestuur en de Raad van Commissarissen van aanvullende zekerheid door het geven van gevraagd en<br />
ongevraagd advies over alle aspecten van de organisatie, het uitvoeren van audits (toetsen van risicobeheersing<br />
en aanbevelingen voor verbeteringen) en het periodiek rapporteren over de mate van beheersing van de primaire<br />
processen. De (onafhankelijke) concerncontroller heeft de verantwoordelijkheid om draagvlak en bewustwording te<br />
creëren op het gebied van risicomanagement, de kwaliteit van de totstandkoming van risicomanagement(beleid) te<br />
onderzoeken en te bewaken, hierover te adviseren en toe te zien op de naleving ervan.<br />
Jaarlijks updaten bestuur en management in samenspraak ons strategische risicoregister. Ieder tertaal rapporteert<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> over de ontwikkelingen op het strategische risicoprofiel. Ook het operationeel risicomanagement krijgt<br />
steeds meer vorm binnen <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, (grote) besluiten moeten voorzien zijn van een risicoanalyse. Operationele<br />
risico’s en beheersmaatregelen krijgen steeds meer aandacht, waardoor er meer grip komt op de interne beheersing.<br />
Medewerkers kunnen steeds beter risicogestuurd denken. In <strong>2022</strong> is begonnen met het koppelen van de<br />
operationele risico’s en maatregelen aan de processtappen.<br />
Voornaamste risico’s en onzekerheden, impact en beheersmaatregelen<br />
Kans toelichting: zeer onwaarschijnlijk (1 x per 15 jaar), onwaarschijnlijk (1x per 5-10 jaar), mogelijk (1x per 5 jaar), waarschijnlijk (1x per 3 jaar), zeer waarschijnlijk<br />
(1x per 1-2 jaar).<br />
Impact toelichting: zeer groot (impact kasstroom > € 500.000, impact investeringen > € 10 miljoen), groot (impact kasstroom: € 250.000-500.000, impact<br />
investeringen € 5-10 miljoen), gemiddeld (impact kasstroom € 100.000-250.000, impact investeringen € 2-5 miljoen), klein (impact kasstroom € 50.000-<br />
100.000, impact investeringen € 1-2 miljoen), niet merkbaar (impact kasstroom: € 50 of minder).<br />
Risico Kans Impact Maatregelen<br />
1. Politiek en regelgeving: politieke<br />
besluiten die de investeringscapaciteit<br />
en/of de exploitatie<br />
raken.<br />
Zeer<br />
waarschijnlijk<br />
Zeer groot<br />
- Invloed uitoefenen op de (landelijke) politiek via Aedes/<br />
netwerk.<br />
- Scenario’s doorrekeningen op basis van nieuw kabinetsbeleid<br />
(gevoeligheidsanalyses en waar nodig maatregelen treffen).<br />
- Effecten financieel inzichtelijk maken voorafgaand aan de<br />
begroting van 2023 en de meerjarenbegroting.<br />
- Geïnformeerd blijven.<br />
2. Beschikbaarheid grondposities:<br />
aankoop/grondposities zijn steeds<br />
minder beschikbaar waardoor de<br />
investeringsopgaven minder snel<br />
gerealiseerd worden.<br />
3. Ontwikkeling en verduurzamingsopgave:<br />
onzekerheid over<br />
technologische ontwikkelingen<br />
en alternatieve energiebronnen<br />
en warmtenetten.<br />
Waarschijnlijk Zeer groot Uitbreidingsopgave nieuwe locaties<br />
- Acquisitie: in gesprek met marktpartijen over uitbreidingslocaties/projecten.<br />
- Lobby voeren bij de gemeente op verschillende niveaus.<br />
- Samenwerking met partners om nieuwe grondposities of<br />
vastgoedprojecten (turnkey) te verkrijgen.<br />
Uitbreiding door middel van verdichting<br />
Mogelijk Gemiddeld - Grotere planvoorraad voor investeringen.<br />
- Actief zoeken naar extra financieringsmogelijkheden en lobbyen<br />
voor meer investeringsruimte/subsidies.<br />
- De productielijnen goed stromend krijgen zodat onze woningen<br />
te allen tijde goed onderhouden zijn (grip op onderhoud)<br />
en verbeterd en verduurzaamd worden.<br />
- De exploitatiesturing versterken zodat we op complexniveau<br />
de juiste keuzes maken.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 107<br />
Risico Kans Impact Maatregelen<br />
4. Rente-(bouw)kosten: macro-economische<br />
risico’s voor<br />
investeringsmogelijkheden<br />
5. Financiering: de financiële middelen<br />
zijn onvoldoende voor het<br />
ambitieniveau.<br />
6. Executiekracht: de bedrijfsvoering<br />
is niet effectief en efficiënt. De<br />
organisatie is niet goed ingericht<br />
en onvoldoende adviserend en<br />
ondersteunend voor de uitvoering<br />
van de primaire processen.<br />
Met als gevolg dat de organisatie<br />
onvoldoende slagvaardigheid<br />
heeft om in te spelen op veranderingen<br />
en de doelstellingen niet<br />
worden gerealiseerd.<br />
7. Stakeholders: ontevredenheid en<br />
onvoldoende draagvlak bij stakeholders<br />
en/of ons imago is slecht<br />
(bijvoorbeeld bij bewoners met<br />
betrekking tot energietransitie).<br />
8. Continuïteit ICT: de geautomatiseerde<br />
informatievoorziening<br />
en/of de geautomatiseerde<br />
ondersteuning valt (langdurig)<br />
uit, de integriteit (datakwaliteit)<br />
van gegevens is onvoldoende<br />
gewaarborgd en/of de IT sluit niet<br />
aan op de processen. Onbevoegden<br />
hebben toegang tot onze<br />
informatie (cybercrime).<br />
Mogelijk Zeer Groot - Renteontwikkelingen volgen: hierover wordt maandelijks<br />
gerapporteerd in de liquiditeitsprognose en in de treasurycommissie<br />
gesproken met een externe adviseur.<br />
- Ontwikkelingen bouwkosten volgen, aan de hand van de<br />
investeringsbesluiten en de periodieke rapportages bijsturen op<br />
de investeringen en de onderhoudsuitgaven.<br />
- Ideaalcomplex leningenportefeuille: Blijven zorgdragen voor<br />
een gelijkmatig verdeeld renterisicoprofiel voor de looptijd van<br />
de portefeuille.<br />
- Temporiseren van onderhoudsuitgaven/investeren als kritische<br />
grenzen worden bereikt.<br />
- Met ALM-scenario’s de gevoeligheid van onder andere<br />
wijzigende parameters toetsen en de effecten op de ratio’s<br />
inzichtelijk maken.<br />
- Risico’s op prijsstijgingen mitigeren in de contractvorming.<br />
Mogelijk Zeer groot Periodiek beoordelen van de gerealiseerde kasstroom en de<br />
aansluiting op balans en winst-en-verliesrekening.<br />
- Beoordelen of de uitgaven en verplichtingen in lijn zijn met de<br />
vastgestelde begroting.<br />
- Tussentijds bijsturen op de beschikbare budgetten.<br />
- Voor de meerjarenbegroting blijvend de discussie voeren over<br />
de beïnvloedbare exploitatieposten, en prioriteren.<br />
Waarschijnlijk Groot – Visie op leiderschap met een leiderschapsstijl die medewerkers<br />
inspireert, coacht en faciliteert bij hun ontwikkeling en<br />
prestaties.<br />
- Meerjarig ontwikkelprogramma voor formeel en informeel<br />
leidinggevenden.<br />
- Professioneel opdrachtgeverschap: werken volgens visie<br />
op opdrachtgeverschap, actieve samenwerking zoeken met<br />
ketenpartners.<br />
- Organisatieontwikkeling en ontwikkelbeleid, opstellen van<br />
sociaal statuut.<br />
- <strong>Wonen</strong> 2.0: vier wijkteams naar drie gebiedsteams.<br />
- Platform Young Professionals, traineeships op meerdere<br />
afdelingen en uitbreiding van de modules in de <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Academy.<br />
- Strategische personeelsplanning: creatiever, sneller en beter<br />
acteren rondom personeelsverloop, het behouden van personeel,<br />
werving & selectie en onboarding van nieuwe medewerkers.<br />
- Beleid presteren en waarderen.<br />
- Medewerkersonderzoek.<br />
Mogelijk Klein Huurders:<br />
- Maandelijks meten klanttevredenheid en klachtafhandeling.<br />
Partners van de stad:<br />
- Vierjaarlijkse visitatie.<br />
Waarschijnlijk Groot EDP-audit (electronic data processing) door accountant.<br />
- Alleen via persoonlijke log-in toegang tot netwerk en applicaties.<br />
- Voortdurend samen met partners de mogelijkheden onderzoeken<br />
om risico’s te elimineren. Wij eisen van onze belangrijkste<br />
partners een ISO 27001-certificaat (norm voor informatiebeveiliging)<br />
en een ISAE 3402 type II-verklaring (werken conform<br />
de procesbeschrijving in kader van informatiebeveiliging).
108 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Risico Kans Impact Maatregelen<br />
9. Fraude: medewerkers, partners<br />
en klanten ontplooien voor eigen<br />
(financieel) gewin activiteiten die<br />
in strijd zijn met wet- en regelgeving<br />
en ons interne beleid.<br />
10. Calamiteiten: de bedrijfscontinuïteit<br />
komt in gevaar bij een<br />
pandemie, door grote schade<br />
aan bezit of door een andere<br />
calamiteit<br />
11 Leefbaarheid: buurt, wijk, stad of<br />
ander gebied wordt onaantrekkelijk<br />
en/of ongeschikt gevonden<br />
om er te wonen.<br />
12 De betaalbaarheid van de<br />
woning: omgevingsfactoren<br />
(inkomensdaling, lastenverhoging,<br />
inflatie, minder huurtoeslag)<br />
zetten bij huurders de betaalbaarheid<br />
onder druk.<br />
13 Portefeuille: geen toekomstbestendige<br />
portefeuille, onvoldoende<br />
in stand houden van een sociale<br />
portefeuille. Zowel wat betreft het<br />
kwaliteitsniveau als de differentiatie<br />
(onvoldoende spreiding<br />
leeftijdsopbouw en woningtypes)<br />
van het bezit.<br />
Mogelijk Gemiddeld Bedrijfscode bekend maken en door alle medewerkers laten<br />
tekenen.<br />
- Helderheid, aanspreken en bewustwording: meerjarige campagne<br />
verantwoord handelen met aandacht voor psychologische<br />
veiligheid, bespreken van dilemma’s etc.<br />
- Per proces beschrijven van de operationele (fraude)risico’s en<br />
beheersmaatregelen.<br />
- Controlemaatregelen integreren in het proces en checken in<br />
de eerste, tweede of derde lijn.<br />
- Gestructureerde aanpak van woonfraude samen met andere<br />
corporaties, pandenbrigade en politie.<br />
- Kennis vergaren over vormen van (woon)fraude.<br />
Onwaarschijnlijk<br />
Groot<br />
- Functionaliteit voor thuiswerken.<br />
- Verzekering van het bezit.<br />
- Calamiteitenplan/businesscontinuïteitsplan.<br />
- Crisisteam.<br />
Waarschijnlijk Gemiddeld - Sociale strategie ten behoeve van wijkteams.<br />
- Proactieve samenwerking en evaluaties met instanties.<br />
- Periodieke contactmomenten met mensen die begeleid zelfstandig<br />
wonen en de organisatie die hen hierin begeleidt.<br />
- Verhoging budget leefbaarheid.<br />
Zeer<br />
waarschijnlijk<br />
Zeer waarschijnlijk<br />
Zeer groot<br />
Groot<br />
Intern<br />
Een extra kritische blik op het (streef)huurbeleid. En nog meer<br />
aandacht voor dit onderwerp in ons sociale-incassoproces.<br />
- Up-to-date portefeuillestrategie 2021-2030: kader stellend<br />
voor de deelportefeuillestrategieën, het aan- en verkoopbeleid,<br />
de standaardprogramma’s verbetering en nieuwbouw en het<br />
huurbeleid.<br />
- Sturen op driejarig programma grip op onderhoud 2020-2023.<br />
- Up-to-date meerjarenplanning voor de toetsing van de toekomstbestendigheid.<br />
- Juiste, volledige en tijdig aangepaste data ten behoeve van<br />
managementrapportages en sturing.<br />
- Inzicht in de staat van de woningportefeuille door het tijdig en<br />
periodiek uitvoeren van conditiemetingen.<br />
- Tijdige en gedegen haalbaarheids- en scenariostudies.<br />
- Een realistisch en actief gemonitord meerjarig onderhoudsplan<br />
dat wanneer nodig wordt bijgesteld.<br />
- Assetmanagement van woningen en complexen voor een<br />
optimaal maatschappelijk rendement.<br />
Veiligheid van persoonsgegevens<br />
Om ons werk goed te kunnen doen hebben wij<br />
soms persoonsgegevens van onze huurders nodig.<br />
Wij gaan hier zorgvuldig mee om. We nemen de<br />
privacy van onze huurders, woningzoekenden en<br />
medewerkers serieus. Daarom verwerken we alleen<br />
de persoonsgegevens die nodig zijn. En leggen<br />
we goed uit waarvoor we deze persoonsgegevens<br />
gebruiken. Alleen als het strikt noodzakelijk is om<br />
de juiste dienstverlening te bieden, verstrekken<br />
we gegevens aan derde partijen. Zij gaan dan een<br />
verwerkersovereenkomst met ons aan.<br />
Treasuryrisico<br />
Jaarlijks stellen we binnen de kaders van het financieel<br />
beleid en het treasurystatuut een treasuryjaarplan op.<br />
De vaststelling door het bestuur wordt ter goedkeuring<br />
voorgelegd aan de Raad van Commissarissen.<br />
Ieder tertaal stellen we een rapportage op die door<br />
de treasurycommissie wordt besproken en aan<br />
het bestuur wordt aangeboden. Ook de Raad van<br />
Commissarissen heeft inzicht in deze tertaalrapportage.<br />
De treasurycommissie komt minimaal vier maal per jaar<br />
bijeen. Naast de verantwoording worden ook de acties<br />
uit het treasuryjaarplan besproken en worden besluiten<br />
voorbereid over treasuryaangelegenheden.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 109<br />
Externe ontwikkelingen op het<br />
risicoprofiel<br />
Nationale Prestatieafspraken<br />
In <strong>2022</strong> zijn Nationale Prestatieafspraken vastgelegd<br />
tussen de minister en de woningcorporaties. Ze zullen<br />
onder andere leiden tot 250.000 nieuwe sociale<br />
huurwoningen in 2030 en de verbetering uiterlijk in<br />
2028 van alle woningen met een E-, F- of G-label.<br />
In afwijking van het inflatievolgende huurbeleid van<br />
de afgelopen jaren, spreken de partijen af dat de<br />
huursom van de corporaties in 2023, 2024 en 2025<br />
een maximale stijging zal hebben die gelijk is aan de<br />
cao-loonontwikkeling van het voorgaande jaar min 0,5<br />
procentpunt. Deze huurmatiging voor drie jaar komt<br />
in plaats van de huurbevriezing in 2024. Corporaties<br />
zullen meer investeren in leefbaarheid, zowel in de<br />
kwaliteit van de woningen als in de kwaliteit van de<br />
leefomgeving. Verder is een eenmalige verlaging van<br />
de huurprijs naar een niveau van € 575 per maand<br />
afgesproken voor huurders met een inkomen tot<br />
en met 120 procent van het sociaal minimum. Het<br />
parlement heeft besloten deze verlaging al in 2023<br />
te effectueren. Dit heeft een negatief effect op de<br />
cashflow en op de waardeontwikkeling van het<br />
vastgoed. Isolatie voor huurders wordt voortaan zonder<br />
huurverhoging aangebracht en heeft een negatief effect<br />
op de huursom, maar draagt wel bij aan betaalbaar(der)<br />
wonen.<br />
een jaar eerder. Dat is een record in de bijna zestig<br />
jaar dat het Centraal Bureau voor de Statistiek de<br />
consumentenprijsindex meet.<br />
De koopkrachtontwikkeling van een deel van onze<br />
huurders is zorgelijk. Het meest voelbaar voor onze<br />
huurders zijn de sterk gestegen energieprijzen. In<br />
toenemende mate lopen vaste energiecontracten af,<br />
waarna onze huurders moeten overstappen naar een<br />
variabel contract met hogere tarieven. De regering<br />
heeft in <strong>2022</strong> ingegrepen op de energiemarkt door het<br />
instellen van een prijsplafond per 1 januari 2023.<br />
De kapitaalmarkt kent stijgende rentes. De tienjaarse<br />
staatsrente is sinds januari <strong>2022</strong> met circa 124<br />
basispunten gestegen (1,24 procent). Waar de rente<br />
in 2021 nog negatief was, is deze inmiddels<br />
omgeslagen naar sterk stijgend.<br />
Om de inflatie te drukken<br />
heeft de Europese<br />
Centrale Bank<br />
(ECB) de rente<br />
Gemeentelijk collegeakkoord<br />
Het nieuwe collegeakkoord van de gemeente Den<br />
<strong>Haag</strong> betekent een sterke lastenstijging voor alle<br />
inwoners. Onder andere de onroerendezaakbelasting<br />
zal sterk stijgen in 2023. Deze ontwikkeling wordt<br />
verwerkt in de meerjarenbegroting van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
zodat we kunnen bepalen wat de effecten zijn op de<br />
financiële ratio’s. Een randvoorwaarde van de begroting<br />
is dat we structureel aan de financiële kaders van het<br />
Waarborgfonds Sociale Woningbouw en de Autoriteit<br />
woningcorporaties voldoen.<br />
Energiecrisis, inflatie, rentestijgingen<br />
Actuele internationale ontwikkelingen zorgen voor<br />
grote onzekerheid en hebben significante impact op<br />
de prijsvorming in diverse markten, zoals bij gas, olie<br />
en voedsel. Dit vertaalt zich in een sterk toenemende<br />
inflatie. Consumentengoederen en -diensten waren in<br />
augustus 12 procent duurder dan in dezelfde maand<br />
DE KOOPKRACHT-<br />
ONTWIKKELING<br />
VAN EEN DEEL VAN<br />
ONZE HUURDERS<br />
IS ZORGELIJK
110 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
HET WSW GEEFT AAN<br />
DAT HAAG WONEN<br />
OP DIT MOMENT EEN<br />
SOLIDE CORPORATIE<br />
IS MET EEN REDELIJKE<br />
FINANCIËLE POSITIE<br />
in oktober <strong>2022</strong> met 75 basispunten verhoogd. De ECB<br />
wil de groei van de economie afremmen, het sparen<br />
bevorderen en het lenen duurder maken. Dit geeft een<br />
opwaartse druk op de toekomstige financieringslasten.<br />
Al deze externe ontwikkelingen hebben consequenties<br />
voor onze bedrijfsvoering. We zijn echter een solvabele<br />
corporatie. De ICR (rentedekkingsverhouding) in de<br />
DAEB-tak volstaat en de meerjarige ontwikkeling laat<br />
een positief beeld zien. Er vindt strakke sturing op<br />
plaats.<br />
Afschaffing verhuurderheffing<br />
In het coalitieakkoord (<strong>2022</strong>) van het kabinet is<br />
afgesproken om de verhuurderheffing in 2023 volledig<br />
af te schaffen. Voor 2023 is de verhuurderheffing<br />
begroot op circa € 18 miljoen. De afschaffing geeft<br />
ons ruimte om te investeren en ons bezit versneld<br />
te verduurzamen. De afschaffing heeft een positief<br />
effect op de ontwikkeling van de marktwaarde en<br />
de beleidswaarde. Uiteraard staan prestatieafspraken<br />
tegenover het afschaffen van de verhuurderheffing.<br />
Maar die gaan we aan als de gemeente en rijksoverheid<br />
- door het beschikbaar stellen van meer grondlocaties<br />
en werkbare wet- en regelgeving - de condities creëren<br />
om te kunnen investeren. Randvoorwaardelijk is dat de<br />
ICR in de DAEB-tak in de toekomst niet meer onder de<br />
norm uitkomt.<br />
Vennootschapsbelasting<br />
De vennootschapsbelasting gaat omhoog,<br />
wat negatieve impact heeft op de cashflows<br />
en mogelijk leidt tot een verdubbeling van de<br />
vennootschapsbelastingdruk. De verhuurderheffing<br />
wordt definitief afgeschaft, wat een een positief effect<br />
heeft op de kasstromen en de financiële ratio’s. De<br />
leencapaciteit gaat hierdoor omhoog, waardoor de<br />
investeringscapaciteit voor nieuwbouw, renovatie en<br />
verduurzaming omhoog gaat.<br />
Woningmarktcrisis<br />
Door de drukte op de woningmarkt wordt het risico op<br />
(woon)fraude groter. Kandidaat-huurders zijn kwetsbaar<br />
en mogelijk gevoelig voor onrechtmatige vormen van<br />
woningtoewijzing, huurders komen mogelijk meer in<br />
de verleiding om een woning onder te verhuren en<br />
medewerkers komen mogelijk in de verleiding om<br />
onrechtmatig kandidaat-huurders te bevoorrechten bij<br />
een woningtoewijzing.<br />
Verbeteringen risicomanagementsysteem<br />
We zijn in <strong>2022</strong> begonnen met het aanbrengen van<br />
meer structuur in ons (operationeel) risicomanagement.<br />
Dit loopt door in 2023. We koppelen risicomanagement<br />
aan het procesmanagement. Door risico’s en<br />
beheersmaatregelen op processtapniveau vast te<br />
leggen wordt het voor uitvoerend medewerkers<br />
duidelijker waarom ze bepaalde stappen moeten<br />
nemen en waarom ze bepaalde (controle)<br />
werkzaamheden moeten uitvoeren. Bovendien krijgen<br />
we als organisatie meer inzicht in de samenhang tussen<br />
processen, risico’s en beheersmaatregelen.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 111<br />
9.4 | Extern<br />
toezicht<br />
Op 13 oktober <strong>2022</strong> heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de toezichtbrief<br />
<strong>2022</strong> van de Autoriteit woningcorporaties (Aw)<br />
ontvangen. Het uitgangspunt voor hun jaarlijkse<br />
onderzoek is het gezamenlijke beoordelingskader van<br />
de Aw en het WSW. De Aw noemt het governancerisico<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> laag, met uitzondering van de<br />
voorspelbaarheid en kwaliteit van de data. Dat wordt<br />
een midden risico genoemd, met daarbij het verzoek<br />
om de kwaliteit van de data in de geleverde prestaties<br />
(dVi) en voorgenomen activiteiten (dPi) te analyseren en<br />
de resultaten daarvan mee te nemen bij de verbetering<br />
van de datakwaliteit. Deze analyse heeft inmiddels<br />
plaatsgevonden. De uitkomsten zijn gedeeld met de<br />
Aw.<br />
Op 18 juli <strong>2022</strong> ontving <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de brief van het<br />
WSW over het borgingsplafond en de borgbaarheid.<br />
Het WSW geeft aan dat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op dit moment<br />
een solide corporatie is met een redelijke financiële<br />
positie, waarbij de verdiencapaciteit enigszins onder<br />
druk staat. De ICR voldoet weer structureel aan de<br />
norm, maar blijft de komende jaren nog wel dicht bij<br />
de norm liggen. De economische omstandigheden<br />
zorgen voor onzekerheid. Ondanks de afschaffing<br />
van de verhuurderheffing, zal een stijging van de<br />
operationele uitgaven en hogere rentelasten een<br />
drukkend effect hebben op de toekomstige kasstromen.<br />
Het WSW verwacht dat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ondanks de<br />
onzekerheden een solide operationele kasstroom kan<br />
realiseren. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is borgbaar conform de WSWborgbaarheidsverklaring.<br />
Op 29 november <strong>2022</strong> ontvingen wij van de Aw het<br />
oordeel rechtmatig over het verslagjaar 2021. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> voldoet aan de criteria om in aanmerking te<br />
komen voor staatssteun.<br />
9.5 | Bestuur<br />
Samenstelling bestuur<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> bestaat sinds 1 maart<br />
2020 uit bestuursvoorzitter Mohamed Baba en<br />
financieel bestuurder Ria Koppen-Kreyne, die per 1 juli<br />
2021 is herbenoemd tot haar pensionering op 13 juli<br />
2023. Mohamed Baba is 50 jaar. Ria Koppen-Kreyne is<br />
66 jaar.<br />
De nevenfuncties van Mohamed Baba in <strong>2022</strong> zijn:<br />
voorzitter van de vereniging Sociale Verhuurders<br />
<strong>Haag</strong>landen, bestuurslid van het platform De<br />
Vernieuwde Stad, Lid alliantieraad Den <strong>Haag</strong> Zuidwest<br />
en lid van de raad van toezicht van Ouder- en Kind<br />
Teams Amsterdam. De nevenfuncties van Ria Koppen-<br />
Kreyne in <strong>2022</strong> zijn: lid van de raad van toezicht en<br />
voorzitter van de auditcommissie van Stadsherstel<br />
Den <strong>Haag</strong> en Omgeving en voorzitter van de raad<br />
van toezicht van zorgstichting Groot Hoogwaak te<br />
Noordwijk.<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> bestaat uit één man en<br />
één vrouw. Het managementteam van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
bestond per 31 december <strong>2022</strong> uit vier vrouwen en<br />
twee mannen. Volgens de diversiteitswet is er sprake<br />
van een evenwichtige verdeling als ten minste dertig<br />
procent van de zetels door vrouwen en ten minste<br />
dertig procent van de zetels door mannen wordt bezet.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> voldoet per 31 december <strong>2022</strong> zowel bij<br />
het tweehoofdig bestuur als bij het managementteam<br />
aan dit streefcijfer. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> kijkt allereerst naar de<br />
geschiktheid van de kandidaat voor de functie. De wet<br />
is gericht op een toename van het aantal vrouwen in<br />
topfuncties. Zonder daar expliciet op te sturen draagt<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> daaraan bij.<br />
Nevenfuncties managementteam<br />
Manager strategie & beleid Vincent Verkoelen, manager<br />
vastgoed Kirsten Dubbelman, manager I&I Laura Veth<br />
en manager bedrijfsondersteuning Joyce Godecke<br />
hebben geen nevenfuncties. Als manager financiën is<br />
Bert van der Ent vanuit zijn eenmanszaak Bent Solutions<br />
tijdelijk ingehuurd. Daarnaast is hij associate-partner<br />
bij Trevian, een bedrijf dat onder andere corporaties<br />
ondersteunt bij inkoop- en contractmanagement, lid<br />
van de raad van toezicht van Nestas, een stichting die<br />
primair openbaar onderwijs (Dordrecht) en primair<br />
katholiek onderwijs (Drechtsteden) verzorgt, lid van<br />
het bestuur van Stichting Sport & Recreatie Goeree-<br />
Overflakkee, dat drie zwembaden en vier buurtlocaties<br />
exploiteert, en lid van het bestuur van Stichting<br />
Agrodome, dat zich inzet voor het gebruik van biobased<br />
materialen. Manager wonen Susan van der Steen is ook<br />
actief als voorzitter van de Raad van Commissarissen<br />
van woningcorporatie Qua<strong>Wonen</strong>, lid van de Raad van<br />
Commissarissen van woningcorporatie Woonplus,
112 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
interim-voorzitter van de Raad van Commissarissen van woningcorporatie Stek, bestuursvoorzitter van de stichting<br />
Woonservicewijken en bestuursvoorzitter van Stichting Verder Kijken.<br />
Opleiding bestuur<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> blijft zijn kennis ontwikkelen door het volgen van cursussen en trainingen. Bestuurders<br />
van woningcorporaties moeten van 1 januari 2020 tot en met 31 december <strong>2022</strong> in totaal 108 permanenteeducatiepunten<br />
(PE) hebben behaald, gemiddeld 36 PE-punten per jaar. Van 1 maart 2020 tot en met 31 december<br />
<strong>2022</strong> heeft Mohamed Baba 135 PE-punten behaald. Van 1 januari 2020 tot en met 31 december <strong>2022</strong> behaalde Ria<br />
Koppen-Kreyne 142 PE-punten.<br />
Beloning<br />
De uitgangspunten voor de beloning van het bestuur worden toegelicht in paragraaf 10.5 van het verslag van de<br />
Raad van Commissarissen.<br />
Bezoldiging van het bestuur<br />
Beloning volgens Wet normering topinkomens (WNT)<br />
Naam<br />
<strong>2022</strong><br />
Mohamed Baba<br />
Beloning € 174.332<br />
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen € 0<br />
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn<br />
(pensioenpremies)<br />
€ 18.828<br />
Bezoldiging volgens de WNT € 193.160<br />
Functie<br />
bestuursvoorzitter<br />
Duur van het dienstverband in boekjaar 01-01-<strong>2022</strong> tot en met 31-12-<strong>2022</strong><br />
Omvang van het dienstverband<br />
36 uur per week (1 fte)<br />
Door de werkgever betaalde sociale-verzekeringspremies € 13.579<br />
Verrichte uitkeringen wegens beëindiging van het dienstverband<br />
Naam en functie of functies die tijdens het dienstverband zijn<br />
bekleed<br />
Het jaar waarin het dienstverband is geëindigd<br />
niet van toepassing<br />
bestuursvoorzitter<br />
niet van toepassing
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 113<br />
Beloning volgens Wet normering topinkomens (WNT)<br />
Naam<br />
<strong>2022</strong><br />
Ria Koppen-Kreyne<br />
Beloning € 175.636<br />
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen € 0<br />
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn<br />
(pensioenpremies)<br />
€ 18.928<br />
Bezoldiging volgens de WNT € 194.564<br />
Functie<br />
financieel bestuurder<br />
Duur van het dienstverband in boekjaar 01-01-<strong>2022</strong> tot en met 31-12-<strong>2022</strong><br />
Omvang van het dienstverband<br />
36 uur per week (1fte)<br />
Door de werkgever betaalde sociale-verzekeringspremies € 10.593<br />
Verrichte uitkeringen wegens beëindiging van het dienstverband<br />
niet van toepassing<br />
Naam en functie of functies die tijdens het dienstverband zijn bekleed<br />
financieel bestuurder<br />
Het jaar waarin het dienstverband is geëindigd<br />
niet van toepassing<br />
Op de bezoldiging van beide bestuursleden is de sectorale norm conform de WNT van toepassing.<br />
De bezoldiging voldoet aan de wettelijke regels.<br />
9.6 | Verklaring van het bestuur<br />
Het bestuur verklaart dat ook in <strong>2022</strong> onze middelen uitsluitend zijn besteed in het belang van de volkshuisvesting.<br />
Den <strong>Haag</strong>, 28 juni 2023<br />
Mohamed Baba,<br />
bestuursvoorzitter<br />
Ria Koppen-Kreyne,<br />
financieel bestuurder
114 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong>
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 115<br />
10<br />
Verslag van<br />
de Raad van<br />
Commissarissen
116 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
10.1 | Taak en<br />
werkwijze<br />
Als Raad van Commissarissen (RvC) hebben wij zowel<br />
een toezichthoudende als een adviserende taak.<br />
Daarnaast treden wij op als werkgever van de leden van<br />
de raad van bestuur en onderhouden wij contacten<br />
met interne en externe belanghebbenden. Dit verslag<br />
laat zien hoe de RvC toezicht heeft uitgeoefend en wat<br />
de belangrijkste onderwerpen waren die dit jaar aan de<br />
orde zijn gekomen.<br />
De RvC van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> stelt vast dat de opgave<br />
van corporaties in het algemeen en zeker binnen het<br />
werkgebied van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ook in <strong>2022</strong> bijzonder<br />
uitdagend is geweest. Inflatie, energiearmoede,<br />
toenemende regeldruk en schaarste op de arbeidsmarkt<br />
tekenden <strong>2022</strong>. De raad concludeert dat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
haar plannen desondanks heeft kunnen vormgeven en<br />
spreekt zijn waardering uit voor de ambitie van bestuur<br />
en medewerkers.<br />
Rol van de RvC<br />
De RvC van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is verantwoordelijk voor<br />
en aanspreekbaar op het toezicht op het bestuur,<br />
de omstandigheden waaronder het bestuur moet<br />
werken en op de algemene gang van zaken binnen<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De RvC fungeert als klankbord voor het<br />
bestuur onder meer door het geven van gevraagd en<br />
ongevraagd advies. De RvC stelt het bestuur van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> samen en treedt op als werkgever van het<br />
bestuur. Om zijn taak te kunnen uitoefenen, zorgt de<br />
RvC dat hij weet wat er leeft bij de huurders(organisatie),<br />
de medewerkers, de gemeente en andere<br />
belanghebbenden.<br />
De missie van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is het uitgangspunt voor<br />
het werk van de RvC en het bestuur. Zowel de raad<br />
als het bestuur dragen bij aan het realiseren van de<br />
doelstellingen en de waarden van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Ieder<br />
vanuit de eigen rol en in onderlinge wisselwerking en<br />
samenwerking. De raad en het bestuur werken aan<br />
een betrokken en open relatie, waarin bedoelingen en<br />
verwachtingen over en weer worden uitgesproken.<br />
Ze zijn betrouwbaar en welwillend in het geven van<br />
informatie en het geven en ontvangen van feedback;<br />
met respect voor elkaars rollen.<br />
De RvC van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is:<br />
• verbonden en niet uitvoerend<br />
• uitdagend en ondersteunend<br />
• deskundig en professioneel<br />
• onafhankelijk en betrokken<br />
Governance<br />
De RvC handelt op basis van de bevoegdheden die<br />
in de statuten zijn omschreven. De werkwijze van<br />
de raad is beschreven in het reglement van de RvC.<br />
Hierin staat dat de raad werkt met commissies die<br />
de raad ondersteunen. De auditcommissie adviseert<br />
de RvC over financiële onderwerpen, de interne<br />
risicobeheersings- en controlesystemen en over de<br />
opvolging van de opmerkingen van de accountant.<br />
De remuneratiecommissie adviseert de RvC over het<br />
functioneren, de beoordeling en de beloning van het<br />
bestuur, de benoeming van nieuwe leden van de RvC<br />
en de vergoeding voor de leden van de RvC.<br />
De governance code woningcorporaties geef richtlijnen<br />
voor transparant bestuur en toezicht. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
volgt deze richtlijnen. Daarmee handelt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
transparant, stimuleert het een open cultuur en wordt<br />
zelfreflectie toegepast. Zo worden dilemma’s vaker en<br />
beter besproken tussen de RvC en het bestuur. De raad<br />
legt publiekelijk verantwoording af door een verslag van<br />
de RvC op te nemen in het jaarverslag van de stichting.<br />
De RvC van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> streeft naar een<br />
evenwichtige opbouw en diversiteit in de raad.<br />
Dit uit zich in verschillen in leeftijd, achtergrond,<br />
ervaring, specialismen en de verhouding tussen<br />
mannen en vrouwen. Daarmee onderstrepen we<br />
de maatschappelijke taak en positie die corporaties<br />
op dit gebied hebben. Hoewel we streven naar een<br />
divers en inclusieve opbouw, kijken we bij de huidige<br />
samenstelling en geschikte toekomstige kandidaten<br />
natuurlijk ook naar (het behouden van) kennis en<br />
ervaring van onze raad. In de profielschets van de RvC<br />
heeft de raad dit verder uitgewerkt.<br />
Toezichtkader<br />
Het toezichtkader van de RvC beschrijft op hoofdlijnen<br />
het speelveld en de taken van onze corporatie. Hierin<br />
staan de spelregels die de raad bij het uitoefenen van<br />
zijn taken volgt.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 117<br />
Het toezichtkader van de RvC van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> bestaat<br />
uit:<br />
• wet- en regelgeving<br />
• statuten<br />
• visie op besturen en toezicht houden<br />
• reglement van de RvC<br />
• bestuursreglement<br />
• sturingsfilosofie<br />
• reglement financieel beleid en beheer<br />
• investeringsstatuut<br />
• treasurystatuut<br />
• verbindingenstatuut<br />
• bedrijfscode en procedure vermoedens van<br />
misstanden<br />
• governance code woningcorporaties<br />
Het toetsingskader voor de RvC bevat de kaders voor<br />
de sturing en beheersing van de organisatie. Het<br />
toetsingskader is voor de raad richtinggevend om<br />
toezicht te houden. Het toetsingskader van de RvC van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> bestaat uit:<br />
regels, zoals de governance code woningcorporaties.<br />
Ook gaat de wet voor op onze eigen statuten en<br />
regelingen. Hoewel er geen verplichting is om deze<br />
aan te passen, hebben we daar in het kader van<br />
transparantie en efficiënt werken wel voor gekozen.<br />
De statuten van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>,<br />
het bestuursreglement, het reglement RvC en het<br />
reglement financieel beleid en beheer zijn daarom<br />
geactualiseerd en per 22 juni <strong>2022</strong> goedgekeurd door<br />
de RvC.<br />
Vergaderingen en besluitvorming in <strong>2022</strong><br />
De RvC heeft in <strong>2022</strong> vijfmaal regulier vergaderd<br />
in aanwezigheid van het bestuur. Op 21 januari, 13<br />
februari, 21 september, 7 november en 28 november<br />
heeft de RvC buiten de vergaderingen<br />
een besluit genomen over<br />
de herbenoeming van<br />
Saskia Kramer, de<br />
opdracht voor<br />
• de koers van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 2018+<br />
• portefeuillestrategie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 2021-2030<br />
• regionale en lokale prestatieafspraken<br />
• jaarplan, begroting en meerjarenbegroting<br />
• jaarlijkse ALM-studie naar gevoeligheid van de<br />
meerjarenbegroting voor externe ontwikkelingen<br />
• treasuryjaarplan<br />
• auditjaarplan<br />
• tertaalrapportages inclusief tertaalnotitie<br />
risicomanagement van het bestuur<br />
• rapportages interne beheersing per tertaal<br />
• procesaudits intern auditteam<br />
• liquiditeitsbegroting<br />
• jaarrapportage verantwoord handelen<br />
• jaarverslag en accountantsverslag<br />
• visitatierapport<br />
Wijziging van toezicht- en toetsingskaders in<br />
<strong>2022</strong><br />
Naar aanleiding van de wijziging van de Woningwet<br />
per 1 januari <strong>2022</strong> is in <strong>2022</strong> een aantal wijzigingen in<br />
het toezicht- en toetsingskader doorgevoerd. Het doel<br />
van de wijzigingen in de Woningwet is het verbeteren<br />
van de werking en de toekomstbestendigheid van<br />
regelingen. Het maakt meer risicogericht toezicht<br />
mogelijk en beperkt de administratieve lasten. De<br />
wijzigingen van de Woningwet hebben directe werking,<br />
zijn dwingendrechtelijk en gelden bovenop andere<br />
WAT WAREN DE<br />
BELANGRIJKSTE<br />
ONDERWERPEN<br />
DIE DIT JAAR<br />
AAN DE ORDE<br />
ZIJN GEKOMEN?
118 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
HAAG WONEN WIL<br />
EEN PARTNER IN<br />
DE STAD ZIJN<br />
de visitatie, de herbenoeming van Charlie Ortega, de<br />
bureauselectie voor de werving van een bestuurder en<br />
een lid van de RvC en de aanwijzing van de voorzitter<br />
van de RvC per 5 juni 2023. Op 9 maart heeft de<br />
RvC het jaarlijkse overleg met Huurdersorganisatie<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> gevoerd. De auditcommissie is in<br />
<strong>2022</strong> vijf keer bij elkaar gekomen. Op 7 maart heeft<br />
de auditcommissie buiten de reguliere vergadering<br />
een besluit genomen over de verkoop van een<br />
bedrijfsruimte. De remuneratiecommissie heeft in <strong>2022</strong><br />
vijf keer vergaderd.<br />
In het kader van artikel 24 van de Wet op de<br />
ondernemingsraden spraken de raad en het<br />
bestuur op 28 april en 12 december <strong>2022</strong> met de<br />
ondernemingsraad over de algemene gang van zaken<br />
bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en over enkele specifieke inhoudelijke<br />
onderwerpen. Twee commissarissen hebben in 2002<br />
twee keer informeel over de gang van zaken overlegd<br />
met een delegatie van de ondernemingsraad. Uit deze<br />
gesprekken bleek dat de medezeggenschap goed is<br />
georganiseerd en dat de relatie goed is. De contacten<br />
en gesprekken tussen bestuur en ondernemingsraad<br />
zijn constructief en open, waarbij de ondernemingsraad<br />
voldoende ruimte voelt om waar nodig een kritisch<br />
geluid te laten horen. Er is teruggekeken op het jaar aan<br />
de hand van de jaarstukken 2021 en vooruitgekeken<br />
op basis van het jaarplan en de begroting voor<br />
2023. Daarnaast is gesproken over besluitvorming,<br />
transparantie en vertrouwen binnen de organisatie.<br />
10.2 | Toezichthoudende<br />
rol<br />
Toezicht op de strategie<br />
De leidraad voor het toezicht op de strategie van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> wordt gevormd door ‘De koers van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> 2018+’, de portefeuillestrategie en de sociale<br />
strategie. De voortgang van de uitvoering van de<br />
strategische speerpunten en doelen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
wordt besproken in de RvC-vergaderingen op basis van<br />
de tertaalrapportages. De RvC spreekt regelmatig met<br />
het bestuur over het achterblijven van de realisatie van<br />
de nieuwbouw en over manieren om investeringen<br />
te versnellen. Bijsturing op de interne beheersing bij<br />
dagelijks onderhoud, het controleplan en de afronding<br />
van het onderzoek naar een van de regie-aannemers<br />
zijn meerdere malen onderwerp van gesprek geweest.<br />
In de vergadering van 9 maart is met de RvC een nieuw<br />
beleidsinstrument besproken: de sociale strategie van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> wil een partner in de stad<br />
zijn en vindt het belangrijk om hieraan invulling te geven<br />
vanuit het perspectief van ‘leefbare en sociaal inclusieve<br />
wijken’. In het verlengde van de portefeuillestrategie<br />
is daarom ook een sociale strategie uitgewerkt. Hierin<br />
staan de strategische uitgangspunten beschreven<br />
waarmee aan leefbare en sociaal inclusieve wijken kan<br />
worden gewerkt.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 119<br />
De RvC ontvangt en bespreekt de toezicht- en<br />
oordeelsbrieven die de Autoriteit woningcorporaties<br />
stuurt namens de minister van Binnenlandse Zaken en<br />
Koninkrijksrelaties, alsmede de bevindingen over <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong>, de borgbaarheidsverklaring en het nieuwe<br />
borgingsplafond van het Waarborgfonds Sociale<br />
Woningbouw.<br />
Toezicht op de volkshuisvestelijke en<br />
maatschappelijke prestaties<br />
Op 22 juni <strong>2022</strong> heeft de RvC het bestuursbesluit over<br />
de vaststelling van het bod lokale prestatieafspraken<br />
2023 aan de gemeente Den <strong>Haag</strong> goedgekeurd. Het<br />
heeft daarbij rekening gehouden met de nog door te<br />
voeren aanpassingen die het gevolg waren van het<br />
overleg met de huurdersorganisatie. Het bod voor 2023<br />
past binnen het koersdocument <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 2018+ en<br />
de raamovereenkomst voor de prestatieafspraken over<br />
de periode 2021-2024.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft een lange traditie op het gebied<br />
van het betrekken van haar huurders bij het beleid.<br />
Vanzelfsprekend waren er bij diverse bijeenkomsten<br />
huurders aanwezig. Zij zijn een volwaardige partij bij<br />
het tripartite overleg tussen huurdersorganisaties,<br />
corporaties en gemeente. Ook worden zij betrokken<br />
bij de voorbereiding van het jaarplan, de begroting<br />
voor volgend jaar en de voorbereiding van groot<br />
onderhoud/verbeterplannen. De RvC neemt kennis<br />
van de uitkomsten van het overleg van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> met de huurdersorganisatie. De RvC heeft<br />
voortdurend contact met de huurdersorganisatie,<br />
zowel via de huurderscommissarissen als tijdens<br />
diverse bijeenkomsten. In de vergadering van 9 maart<br />
is aan de hand van de jaarrapportage over participatie<br />
en invloed van belanghebbenden stilgestaan bij de<br />
partijen waarmee <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> samenwerkt en welke<br />
onderwerpen spelen.<br />
Op 26 oktober heeft de RvC de rapportage<br />
maatschappelijke visitatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 2018-2021<br />
vastgesteld. Adviesbureau Ecorys concludeerde dat<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> naar vermogen presteert (8,0), dat het<br />
bestuur en het maatschappelijk presteren goed op<br />
orde is (7,5) en we een voldoende deel van de ambities<br />
en opgaven realiseren (7,3). Onze belangenhouders<br />
en partners waarderen onze prestaties met een 7,2.<br />
Het begrip ‘partner in de stad’ mag verder worden<br />
uitgewerkt en ook onze ambities kunnen scherper<br />
worden geprioriteerd. We kunnen nog beter laten zien<br />
wat we bereiken op het gebied van duurzaamheid<br />
en nieuwbouw, en welke dilemma’s we daarbij<br />
tegenkomen.<br />
Op 26 oktober heeft de RvC uitgebreid stilgestaan<br />
bij het thema energiearmoede. En bij de manier<br />
waarop <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> haar sociaal-maatschappelijke<br />
verantwoordelijkheid op dit terrein neemt zonder de<br />
taken van andere instellingen over te nemen. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> werkt op twee fronten. Aan de ene kant het<br />
betaalbaar houden van woningen, onder meer door<br />
verduurzaming zodat energiekosten lager kunnen<br />
blijven. Aan de andere kant helpt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
huurders om bij betalingsachterstanden niet verder in de<br />
problemen te komen en huisuitzetting te voorkomen. Dat<br />
doet <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> samen met de gemeente Den <strong>Haag</strong>.<br />
Toezicht op de financiële en operationele<br />
prestaties<br />
In het jaarplan legt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> haar doelstellingen<br />
en activiteiten voor het lopende jaar vast. Het jaarplan<br />
<strong>2022</strong> bevat meetbare speerpunten en een scorekaart<br />
met meetbare doelstellingen op het gebied van<br />
bewonerstevredenheid, betalingsachterstanden,<br />
bedrijfslasten, leegstand en ziekteverzuim. Toetsing op<br />
de financiële en operationele prestaties vindt plaats aan<br />
de hand van het jaarplan en de begroting.<br />
De tertaalrapportages leveren informatie op over de<br />
resultaten en geven een verwachting van de winst-enverliesrekening<br />
over het boekjaar. De tertaalrapportages<br />
worden besproken in de auditcommissie en in de<br />
RvC-vergaderingen. De RvC heeft in deze besprekingen<br />
aan het bestuur gevraagd om meer grip op de kosten<br />
van het onderhoud, verbetering van de ICR en<br />
actualisering en uitvoering van de controleplannen. Van<br />
voorstellen buiten het jaarplan en de begroting toetst<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> de effecten aan de doelstellingen van het<br />
koersdocument en aan het risicoprofiel.<br />
Op 28 april <strong>2022</strong> heeft de RvC de jaarstukken over 2021<br />
vastgesteld onder voorbehoud van een goedkeurende<br />
accountantsverklaring. Deze verklaring volgde kort<br />
daarop.<br />
Op de RvC-vergadering van 12 december <strong>2022</strong> keurde<br />
de raad het bestuursbesluit goed om het jaarplan en de<br />
begroting voor 2023 en de meerjarenbegroting voor<br />
de periode 2023-2027 vast te stellen. Ook het besluit<br />
van het bestuur om het treasuryjaarplan voor 2023<br />
vast te stellen is op 12 december <strong>2022</strong> door de RvC<br />
goedgekeurd.
120 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De RvC houdt ook toezicht op de verbindingen<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Denk daarbij bijvoorbeeld aan<br />
dochterondernemingen van de stichting. De activiteiten<br />
in de verbindingen zijn dusdanig dat informatie in de<br />
bijlage volstaat.<br />
Toezicht op de risicobeheersing<br />
In de vergaderingen van 28 april en 12 december<br />
<strong>2022</strong> heeft de RvC de risicoanalyse van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong>, inclusief de financiële en frauderisico’s,<br />
besproken met de controlerend accountant van<br />
PwC, de concerncontroller en de manager financiën.<br />
Risicomanagement is een vast onderdeel van de<br />
jaarlijkse plannings- en controlcyclus van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
Elk jaar beoordeelt de RvC opnieuw de strategische<br />
en tactische risico’s voor de doelstellingen van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De risico’s worden bezien vanuit de<br />
doelstellingen, wensen, ambities en de in- en externe<br />
ontwikkelingen. We wegen ze op basis van de kans dat<br />
het risico zich voordoet, de impact van het risico en de<br />
mate waarin we het risico kunnen beheersen.<br />
De RvC heeft in <strong>2022</strong> de focus gelegd op de volgende<br />
strategische, tactische en operationele risico’s:<br />
• Bedreigingen voor een duurzaam bedrijfsmodel. De<br />
kasstromen staan door de eenmalige huurverlaging<br />
en de huurbevriezing onder druk;<br />
• Oplopende rente, toenemende bouwkosten en<br />
beperkt beschikbare locaties. Hierdoor worden<br />
uitbreiding van het bezit en verduurzaming<br />
bemoeilijkt;<br />
• ICT-gerelateerde risico’s zoals verstoringen,<br />
cybersecurity en samenwerking met IT-partners;<br />
• De beheersbaarheid van onderhoudskosten en<br />
oplopende leegstand;<br />
• Risico’s op fraude en corruptie, zoals frauderisico’s<br />
bij vastgoedtransacties, inkoop van producten en<br />
diensten, betalingen en woningtoewijzing.<br />
Een combinatie van hard en soft controls versterkt<br />
de risicobeheersing en het risicobewustzijn binnen<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De focus blijft liggen op het bestendigen<br />
en verder ontwikkelen van de risicoanalyses en het<br />
monitoren van de beheersing.<br />
De tertaalrapportages over de interne beheersing<br />
van het interne auditteam worden besproken in de<br />
auditcommissie. Op 12 december <strong>2022</strong> heeft de RvC<br />
het bestuursbesluit goedgekeurd om het auditplan<br />
2023 van het interne auditteam vast te stellen. De RvC<br />
heeft veel waardering voor de positief-kritische manier<br />
waarop het interne auditteam onderzoeken uitvoert,<br />
rapporteert over de bevindingen en adviezen geeft<br />
aan de organisatie waarmee het de interne beheersing<br />
verder kan verstevigen.<br />
Integriteit is onderdeel van het jaarprogramma van de<br />
RvC. Integriteit behoort, naast resultaatgerichtheid en<br />
bereidheid tot samenwerking, een kerncompetentie<br />
te zijn van iedere <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>-medewerker. In de<br />
vergadering van 9 maart <strong>2022</strong> heeft de RvC het<br />
jaarverslag van de interne vertrouwenspersoon over<br />
2021 besproken. Ook de jaarrapportage integriteit,<br />
waarin wordt aangegeven op welke wijze integriteit<br />
in <strong>2022</strong> aandacht heeft gekregen en aan de orde is<br />
geweest, is in deze vergadering besproken.<br />
Jaarlijkse beoordeling accountant<br />
Op 28 april <strong>2022</strong> heeft de RvC in aanwezigheid van<br />
het bestuur het functioneren van PwC besproken.<br />
De RvC en het bestuur zijn tevreden over de<br />
samenstelling en kwaliteit van het controleteam, en<br />
over de sectorspecifieke kennis van de accountant.<br />
De wederzijdse afspraken worden nagekomen en de<br />
samenwerking en communicatie over de uitvoering<br />
van de werkzaamheden verlopen goed. De rapportages<br />
van de accountant zijn concreet en duidelijk. De<br />
RvC spreekt aan PwC zijn dank uit voor de goede en<br />
positief-kritische dienstverlening van de afgelopen jaren<br />
en haar bijdrage aan het verder verstevigen van de<br />
interne beheersing.<br />
Selectieproces accountant<br />
Eind 2021 is het selectieproces voor een nieuwe<br />
externe accountant gestart, omdat de maximale<br />
contractuele mogelijkheden tot verlenging met PwC<br />
waren benut. De selectiecommissie bestond uit<br />
de voorzitter van de auditcommissie, de financieel<br />
bestuurder en enkele leden van de organisatie.<br />
Vier partijen hebben een aanbieding gedaan. De<br />
selectiecommissie heeft deze partijen uitgenodigd<br />
voor kennismaking en presentatie van de aanbieding.<br />
De selectiecommissie heeft de RvC geadviseerd om<br />
Deloitte te benoemen als accountant. Op 22 juni <strong>2022</strong><br />
heeft de RvC kennis gemaakt met Deloitte. De raad<br />
heeft Deloitte vanaf de controle van de jaarrekening<br />
over <strong>2022</strong> benoemd tot externe accountant voor vier<br />
jaar, met een mogelijkheid tot verlenging.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 121<br />
Overleg met de accountant<br />
De RvC hecht aan regelmatig overleg met de<br />
accountant. Voorafgaand aan de vaststelling van<br />
de jaarstukken over 2021 door de RvC, heeft de<br />
auditcommissie op 13 april <strong>2022</strong> met PwC gesproken<br />
over de controle en de controlebevindingen over<br />
2021. PwC heeft het accountantsverslag toegelicht.<br />
In de vergadering van de RvC van 28 april <strong>2022</strong> zijn<br />
de jaarstukken over 2021 en het accountantsverslag<br />
besproken in aanwezigheid van PwC. De RvC stelde<br />
vervolgens de jaarstukken over 2021 vast.<br />
In de auditcommissievergadering van 12 oktober <strong>2022</strong><br />
heeft Deloitte het controleplan voor <strong>2022</strong> toegelicht.<br />
De auditcommissie heeft de accountant gevraagd<br />
om enkele specifieke aandachtspunten nadrukkelijk<br />
in de controle te betrekken en de uitkomsten op te<br />
nemen in de rapportages aan het bestuur en de RvC.<br />
In de vergadering van 26 oktober <strong>2022</strong> heeft de RvC<br />
ingestemd met het controleplan voor <strong>2022</strong>. De interim<br />
rapportage van Deloitte over <strong>2022</strong> is met Deloitte<br />
besproken in de auditcommissievergadering van 22<br />
november <strong>2022</strong>. Het is daarna in de vergadering van 12<br />
december <strong>2022</strong> besproken met de RvC. In een overleg<br />
tussen de RvC en het bestuur is gesproken over wat het<br />
bestuur doet met de bevindingen van Deloitte en op<br />
welk moment.<br />
10.3 |<br />
Klankbordrol<br />
Een van de taken van de RvC is om te fungeren<br />
als klankbord voor het bestuur. De RvC geeft het<br />
bestuur gevraagd en ongevraagd advies. De raad<br />
doet dit in de reguliere RvC-vergaderingen, tijdens<br />
de RvC-strategiebijeenkomst, in de vergaderingen<br />
van de audit- en remuneratiecommissie en tijdens<br />
bilaterale contacten tussen leden van de RvC en het<br />
bestuur. In de RvC-vergaderingen worden de actuele<br />
landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen en de<br />
ontwikkelingen bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> aan de hand van een<br />
notitie besproken.<br />
DE RVC HECHT AAN<br />
REGELMATIG OVERLEG<br />
MET DE ACCOUNTANT
122 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
10.4 |<br />
Werkgeversrol<br />
Samenstelling bestuur<br />
Het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> wordt gevormd door<br />
bestuursvoorzitter Mohamed Baba en financieel<br />
bestuurder Ria Koppen-Kreyne.<br />
Beoordeling bestuur<br />
De RvC beoordeelt de bestuurders jaarlijks op<br />
hun functioneren. Op 19 november <strong>2022</strong> heeft de<br />
remuneratiecommissie zowel het gezamenlijke<br />
functioneren van het bestuur als het functioneren van<br />
de afzonderlijke bestuursleden in <strong>2022</strong> geëvalueerd.<br />
Het heeft de uitkomsten met de RvC gedeeld op 12<br />
december <strong>2022</strong>.<br />
Beloning bestuur<br />
De regels ten aanzien van de bezoldiging voor de (semi)<br />
publieke sector zijn vastgelegd in de Wet normering<br />
van topinkomens (WNT). Voor woningcorporaties<br />
geldt daarnaast een sectorale norm volgens de<br />
Regeling normering topinkomens toegelaten<br />
instellingen volkshuisvesting. De beloningen van de<br />
bestuurders passen binnen de geldende sectorale<br />
bezoldigingsnorm. De beloning van het bestuur wordt<br />
weergegeven in paragraaf 9.5 van het bestuursverslag.<br />
10.5 | De raad<br />
van commissarissen<br />
Samenstelling<br />
De RvC van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> bestaat uit zes leden,<br />
waarvan twee commissarissen op voordracht van de<br />
huurdersorganisatie en één commissaris op voordracht<br />
van de ondernemingsraad. De RvC heeft een<br />
profielschets voor zijn samenstelling. De profielschets<br />
beschrijft de algemene en specifieke deskundigheden<br />
en de persoonlijke kwaliteiten waarover leden van de<br />
raad, de auditcommissie en de voorzitter dienen te<br />
beschikken. Bij vacatures in de RvC is de algemene<br />
profielschets van 6 mei 2020 het uitgangspunt.<br />
Persoonlijke gegevens RvC per 31 december<br />
<strong>2022</strong><br />
Luurt van der Ploeg<br />
Leeftijd 52<br />
Functie RvC<br />
Commissie RvC<br />
Deskundigheidsgebied<br />
Functie<br />
Voorzitter<br />
Lid remuneratiecommissie<br />
Technisch-commercieel,<br />
financieel-economisch,<br />
bestuurlijk<br />
CFO, VolkerWessels Bouw &<br />
Vastgoedontwikkeling<br />
Nevenfuncties • Lid RvT, voorzitter auditcommissie<br />
Woonzorg<br />
Flevoland<br />
• Lid curatorium<br />
post-master certified<br />
management controlling,<br />
Erasmus School<br />
of Accounting & Assurance<br />
Benoeming • Benoeming op 05-06-<br />
2015<br />
• Herbenoeming per 05-<br />
06-2019<br />
• Uiterlijk uittredend op<br />
05-06-2023<br />
Saskia Kramer<br />
Leeftijd 50<br />
Functie RvC<br />
Commissie RvC<br />
Deskundigheidsgebied<br />
Functie<br />
Nevenfuncties<br />
Vicevoorzitter<br />
Organisatorisch, bedrijfsvoering,<br />
sociaal-maatschappelijk<br />
Interim-manager en consultant,<br />
SAS<br />
Benoeming • Benoeming op 21-02-<br />
2018 op voordracht<br />
huurdersorganisatie<br />
• Herbenoeming per 21-<br />
02-<strong>2022</strong><br />
• Uiterlijk uittredend op<br />
21-02-2026
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 123<br />
Charlie Ortega<br />
Leeftijd 56<br />
Functie RvC<br />
Commissie RvC<br />
Deskundigheidsgebied<br />
Functie<br />
Lid<br />
Voorzitter<br />
remuneratiecommissie<br />
Sociaal-maatschappelijk,<br />
volkshuisvestelijk<br />
Directeur, Stichting Leergeld<br />
Den <strong>Haag</strong><br />
Nevenfuncties • Voorzitter alliantie Sociale<br />
Samenhang & Participatie<br />
(Rijksprogramma Den <strong>Haag</strong><br />
Zuidwest)<br />
• Lid raad van toezicht<br />
Stichting Samen Sterk voor<br />
Onderwijs<br />
Benoeming • Benoeming op 01-10-2018<br />
op voordracht huurdersorganisatie<br />
• Herbenoeming per 01-10-<br />
<strong>2022</strong><br />
• Uiterlijk uittredend op 01-10-<br />
2026<br />
Marc Dubbelman<br />
Leeftijd 52<br />
Functie RvC<br />
Commissie RvC<br />
Deskundigheidsgebied<br />
Functie<br />
Lid<br />
Voorzitter auditcommissie<br />
Financieel-economisch,<br />
bestuurlijk<br />
Openbaar accountant, Publiek<br />
Belang Accountants<br />
Nevenfuncties • Facilitator thema-avonden<br />
voor raadsleden<br />
• Initiator en cursusleider<br />
interne opleiding leren controleren<br />
• Kwaliteitstoetser voor de<br />
Koninklijke Nederlandse<br />
Beroepsorganisatie van<br />
Accountants (NBA)<br />
• Kwaliteitstoetser voor de<br />
brancheorganisatie Samenwerkende<br />
• Registeraccountants en Administratieconsulenten<br />
(SRA<br />
Benoeming • Benoeming op 19-06-2019<br />
op voordracht van de OR<br />
• Einde huidige termijn 19-06-<br />
2023<br />
Meryem Kiliç-Karaaslan<br />
Leeftijd 51<br />
Functie RvC<br />
Commissie RvC<br />
Deskundigheidsgebied<br />
Functie<br />
Lid<br />
Bestuurlijk-juridisch<br />
Partner, TwynstraGudde<br />
Nevenfuncties • Lid raad van toezicht en auditcommissie,<br />
Hogeschool<br />
Inholland<br />
• Lid Nederlandse Sportraad<br />
Benoeming • Benoeming op 11-11-2020<br />
• Einde huidige termijn 11-11-<br />
2024<br />
Anneke van Zanen<br />
Leeftijd 59<br />
Functie RvC<br />
Commissie RvC<br />
Deskundigheidsgebied<br />
Functie<br />
Lid<br />
Lid auditcommissie<br />
Financieel-economisch,<br />
bestuurlijk-juridisch<br />
Consultant, Vanberkel Professionals<br />
Nevenfuncties • Voorzitter NOC*NSF<br />
• Voorzitter Stichting Sporthal<br />
Hellas<br />
Benoeming • Benoeming op 01-10-2021<br />
• Einde huidige termijn 01-10-<br />
2025
124 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Saskia Kramer is op 21 februari 2018 toegetreden tot<br />
de RvC. Op 21 december 2021 stemden alle leden van<br />
de RvC in met haar voorgenomen herbenoeming. De<br />
huurdersorganisatie heeft na een evaluatiegesprek op<br />
19 januari <strong>2022</strong> haar herbenoeming ondersteund. Op 18<br />
januari heeft de Autoriteit woningcorporaties (op basis<br />
van artikel 30 van de Woningwet 2015) de geschiktheid<br />
en betrouwbaarheid van Saskia Kramer positief<br />
beoordeeld. Ze is per 21 februari <strong>2022</strong> voor een tweede<br />
zittingstermijn benoemd als lid van de RvC.<br />
Charlie Ortega is op 1 oktober 2018 toegetreden<br />
tot de RvC. Op 28 april stemden alle leden van de<br />
RvC in met haar voorgenomen herbenoeming. De<br />
huurdersorganisatie heeft na een evaluatiegesprek<br />
op 7 juni <strong>2022</strong> haar herbenoeming ondersteund. Op<br />
20 september heeft de Autoriteit woningcorporaties<br />
(op basis van artikel 30 van de Woningwet 2015) de<br />
geschiktheid en de betrouwbaarheid van Charlie Ortega<br />
positief beoordeeld. Ze is per 1 oktober <strong>2022</strong> voor een<br />
tweede zittingstermijn benoemd als lid van de RvC.<br />
Integriteit en onafhankelijkheid<br />
De leden van de RvC handelen volgens de<br />
integriteitscode van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Alle commissarissen<br />
hebben hun relevante (neven)functies gemeld.<br />
De raad heeft deze conform het RvC-reglement<br />
getoetst aan de statuten van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, het RvCreglement,<br />
de Woningwet en de governance code<br />
woningcorporaties. Alle leden van de RvC van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> zijn onafhankelijk van de corporatie. Er zijn geen<br />
onverenigbaarheden met andere bestuursfuncties. Geen<br />
van de leden was in het verleden in dienst van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong>. Wanneer commissarissen nieuwe nevenfuncties<br />
aanvaarden, wordt aan de hand van de Wet bestuur en<br />
toezicht rechtspersonen en de onafhankelijkheidscriteria<br />
uit de governance code getoetst of er sprake is van<br />
belangenverstrengeling. De raad verklaart de taken als<br />
RvC onafhankelijk te kunnen uitvoeren.<br />
Zelfevaluatie<br />
Op 28 maart <strong>2022</strong> heeft de RvC in bijzijn van het bestuur<br />
de zelfevaluatie over 2021 zonder externe begeleiding<br />
uitgevoerd. De zelfevaluatie is in hybride vorm (kantoor<br />
en teams) uitgevoerd. Tijdens de zelfevaluatie is vooral<br />
stilgestaan bij de invulling van de rol en de taakopvatting<br />
van de RvC bij de adviesrol. Om de adviesrol beter<br />
te kunnen invullen, heeft de raad behoefte aan meer<br />
volkshuisvestelijke en maatschappelijk onderwerpen op<br />
de agenda. Daarnaast is geconstateerd dat het direct<br />
contact met de organisatie is toegenomen; er worden<br />
vaker managers en medewerkers uitgenodigd om aan<br />
onderdelen van de vergadering deel te nemen. Ook<br />
is stilgestaan bij de relatie tussen RvC en bestuur, de<br />
verhoudingen tussen de leden en de competenties,<br />
kennis en opleidingsbehoeften van de leden.<br />
Daarnaast is het Toezichtspel van de Vereniging van<br />
Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) gebruikt<br />
om een aantal onderwerpen op het gebied van toezicht<br />
samen te bediscussiëren.<br />
Projectenbezoek<br />
Op 1 april <strong>2022</strong> heeft de RvC deelgenomen aan de<br />
jaarlijkse projectenexcursie. Naast bezoeken aan<br />
het verduurzamingsproject Pinkstraat/Loggerstraat
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 125<br />
en het verbeterproject Teniersplantsoen is aan de<br />
Denekampstraat het project voor bankhoppers en<br />
economisch daklozen toegelicht.<br />
Op 16 september heeft de RvC samen met de raden<br />
van Staedion en Vestia een strategiemiddag bijgewoond<br />
rondom het thema samenwerken in Den <strong>Haag</strong><br />
Zuidwest. Daarbij waren ook de bestuurders van de drie<br />
corporaties aanwezig. Onderdeel van de middag was<br />
een bezoek aan de gebiedsontwikkeling van Staedion in<br />
de buurt Gaarden.<br />
Permanente educatie<br />
De leden van de RvC hebben de doelstelling om zich<br />
continu te blijven ontwikkelen, zowel collectief als<br />
individueel. Om goed toezicht te kunnen houden op<br />
de prestaties van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> in onze voortdurend<br />
veranderende maatschappij.<br />
Elk jaar wordt voor de raad een educatieve bijeenkomst<br />
georganiseerd. Op 23 september <strong>2022</strong> volgde de RvC<br />
onder leiding van externe deskundigen een masterclass<br />
toezicht houden op duurzaamheid.<br />
De leden van de RvC ontwikkelen hun kennis door<br />
het volgen van cursussen en trainingen. Volgens het<br />
reglement permanente educatie (PE) van de VTW<br />
moeten leden van de RvC in <strong>2022</strong> minimaal vijf<br />
zogenaamde PE-punten behalen. Voor commissarissen<br />
die in de loop van het jaar zijn benoemd, geldt een<br />
lagere norm. In <strong>2022</strong> hebben de RvC-leden de<br />
volgende PE-punten behaald:<br />
PE-punten en leerdoelen RvC <strong>2022</strong><br />
PE-punten<br />
Leerdoelen<br />
Luurt van der Ploeg 24 • Inzicht in de dynamiek in besluitvorming, samenwerking, governance<br />
• Inzicht in modern leiderschap en besturen<br />
• Inzicht in de toekomst van toezicht op de corporatiesector<br />
Saskia Kramer 9 • Kennis en inzicht in toezicht houden op duurzaamheid in de<br />
corporatiesector<br />
• Perspectief en bewustzijn rondom governance ontwikkelen en<br />
vergroten<br />
Charlie Ortega 6 • Actualiseren kennis nationaal beleid woningcorporaties<br />
• Kennis en inzicht in toezicht houden op duurzaamheid in de<br />
corporatiesector<br />
Anneke van Zanen 5 • Inzicht in financiële en duurzaamheidsaspecten van de sector<br />
• Mogelijkheden ontdekken ten aanzien van inzet data-analyse in<br />
de sector<br />
Marc Dubbelman 7 • Inzicht in frauderisicobeheersing<br />
• Inzicht in IT-risico’s en de impact van IT-risico’s op de accountantsverklaring<br />
• Kennis van landelijke prestatieafspraken<br />
Meryem Kiliç-Karaaslan 25 • Handelingsperspectief ontwikkelen in toezicht houden<br />
• Filosofisch denken: vraagstukken vanuit meerdere perspectieven<br />
bekijken
126 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
DE LEDEN VAN DE RVC<br />
HEBBEN DE DOELSTELLING<br />
OM ZICH CONTINU TE<br />
BLIJVEN ONTWIKKELEN,<br />
ZOWEL COLLECTIEF ALS<br />
INDIVIDUEEL<br />
Bezoldiging<br />
Op 15 december 2021 is besloten om per 1 januari <strong>2022</strong> de honorering van RvC-leden conform de maximumbedragen<br />
van klasse H van de beroepsregel bezoldiging commissarissen van de VTW te laten plaatsvinden.<br />
De bezoldiging van de leden van de RvC in <strong>2022</strong> was als volgt:<br />
Bezoldiging RvC<br />
Functie<br />
Bezoldiging*<br />
Luurt van der Ploeg Voorzitter € 25.920<br />
Saskia Kramer Vicevoorzitter € 17.280<br />
Charlie Ortega Lid en voorzitter remuneratiecommissie € 17.280<br />
Anneke van Zanen Lid € 17.280<br />
Marc Dubbelman Lid en voorzitter auditcommissie € 17.280<br />
Meryem Kiliç-Karaaslan Lid € 17.279<br />
€ 112.319<br />
*bezoldiging exclusief btw<br />
De maximale bezoldiging van de RvC is geregeld binnen de WNT. Daarnaast geldt voor de RvC van woningcorporaties<br />
een bij ministeriële regeling vastgestelde sectorale norm. In <strong>2022</strong> voldoet de bezoldiging van alle<br />
leden van de RvC aan de wettelijke regels.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 127<br />
Besluiten<br />
De RvC heeft in <strong>2022</strong> ingestemd met de volgende<br />
bestuursbesluiten:<br />
• opdrachtverlening aan Ecorys voor<br />
maatschappelijke visitatie 2018-2021<br />
• vaststelling van de visie op opdrachtgeverschap<br />
• vaststelling van de sociale strategie<br />
• vaststelling van het bestuursreglement <strong>2022</strong><br />
• vaststelling van het reglement financieel beleid en<br />
beheer <strong>2022</strong><br />
• vaststelling van het bod 2023 van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> aan<br />
de gemeente Den <strong>Haag</strong>, met inachtneming van de<br />
nog door te voeren aanpassingen als gevolg van<br />
het overleg met de huurdersorganisatie<br />
• vaststelling van het investeringsbesluit project<br />
Boogie Woogie<br />
• vaststelling van de besturingsfilosofie onder<br />
voorwaarde dat een toekomstige actualisatie<br />
inhoudelijk wordt voorbesproken met de RvC<br />
• vaststellen van de visie op besturen en toezicht<br />
houden onder de voorwaarde dat bij een<br />
toekomstige actualisatie de maatschappelijke<br />
overwegingen expliciet worden benoemd<br />
• vaststelling van het auditplan 2023 van het interne<br />
auditteam<br />
• vaststelling van het jaarplan en de begroting 2023<br />
en de meerjarenbegroting 2023-2027<br />
• vaststelling van het treasuryjaarplan 2023<br />
De RvC heeft in <strong>2022</strong> de volgende besluiten genomen:<br />
• herbenoeming van Saskia Kramer per 21 februari<br />
<strong>2022</strong>. Uiterlijke uittreding 21 februari 2026<br />
• herbenoeming van Charlie Ortega per 1 oktober<br />
<strong>2022</strong>. Uiterlijke uittreding 1 oktober 2026<br />
• honorering van de RvC-leden per 1 januari <strong>2022</strong><br />
conform de maximumbedragen van klasse H van<br />
de beroepsregel bezoldiging commissarissen van<br />
de VTW<br />
• vaststelling van de jaarstukken 2021<br />
• verlenen van de opdracht aan Deloitte voor het<br />
uitvoeren van de accountantscontrole voor een<br />
periode van vijf jaar (tot en met 2026)<br />
• vaststelling van de rapportage maatschappelijke<br />
visitatie <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 2018-2021<br />
• vaststelling van de akte van statutenwijziging<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
• vaststelling van het RvC-reglement <strong>2022</strong><br />
• verlenen van opdracht aan BoardResearch voor het<br />
begeleiden van de zelfevaluatie van de RvC over<br />
het jaar <strong>2022</strong><br />
• benoeming van Saskia Kramer tot voorzitter van de<br />
RvC per 5 juni 2023<br />
• opdrachtverstrekking aan wervingsbureaus Erly en<br />
Whyz voor de werving van een nieuw lid van de<br />
RvC per 5 juni 2023 en een nieuwe bestuurder per<br />
14 juli 2023<br />
• bezoldiging van het bestuur in <strong>2022</strong> en 2023<br />
• bezoldiging van de leden van de RvC in 2023<br />
• goedkeuring van het controleplan <strong>2022</strong> van de<br />
accountant
128 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11<br />
Jaarrekening
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 129
130 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.1 | Balans per 31 december <strong>2022</strong><br />
Balans per 31 december <strong>2022</strong> na resultaatbestemming (x € 1.000)<br />
ACTIVA 31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
A. VASTE ACTIVA<br />
I. Vastgoedbeleggingen<br />
1. DAEB vastgoed in exploitatie 3.339.194 3.370.729<br />
2. Niet-DAEB vastgoed in exploitatie 107.437 111.921<br />
3. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 9.841 9.826<br />
4. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie 1.970 8.532<br />
3.458.442 3.501.007<br />
II. Materiële vaste activa<br />
1. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 2.170 2.861<br />
III. Financiële vaste activa<br />
1. Deelnemingen in groepsmaatschappijen 688 687<br />
2. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen 0 0<br />
3. Latente belastingvorderingen 1.305 1.448<br />
4. Leningen u/g 398 434<br />
2.392 2.568<br />
Totaal van vaste activa 3.463.004 3.506.437<br />
B. VLOTTENDE ACTIVA<br />
I. Voorraden<br />
1. Vastgoed bestemd voor de verkoop 803 0<br />
803 0<br />
III. Vorderingen<br />
1. Huurdebiteuren 2.817 2.576<br />
2. Overheid 30 122<br />
3. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen 0 0<br />
4. Latente belastingvorderingen 197 1.629<br />
5. Belastingen en premies sociale verzekeringen 103 2.590<br />
6. Overige vorderingen 344 378<br />
7. Overlopende activa 1.949 1.893<br />
5.440 9.188<br />
IV. Liquide middelen 5.334 10.581<br />
Som der vlottende activa 11.578 19.769<br />
TOTAAL ACTIVA 3.474.581 3.526.205<br />
Blauw gekleurde bedragen betreft aanpassing cijfers naar aanleiding van foutherstel
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 131<br />
Balans per 31 december <strong>2022</strong> na resultaatbestemming (x € 1.000)<br />
PASSIVA 31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
C. EIGEN VERMOGEN<br />
1. Herwaarderingsreserve 2.207.274 2.287.665<br />
2. Overige reserves 591.082 548.416<br />
Totaal eigen vermogen 2.798.356 2.836.081<br />
D. VOORZIENINGEN<br />
1. Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen 0 70<br />
2. Voorziening pensioenen 928 928<br />
3. Overige voorzieningen 485 439<br />
1.413 1.437<br />
E. LANGLOPENDE SCHULDEN<br />
1. Schulden aan banken 595.491 617.414<br />
2. Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder<br />
voorwaarden<br />
9.032 9.131<br />
3. Overige schulden 4.190 4.189<br />
608.712 630.734<br />
F. KORTLOPENDE SCHULDEN<br />
1. Schulden aan banken 31.923 23.526<br />
2. Schulden aan leveranciers 12.642 10.896<br />
3. Schulden aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen 0 0<br />
4. Belastingen en premies sociale verzekeringen 4.553 5.235<br />
5. Schulden ter zake van pensioenen 180 0<br />
6. Overige schulden 290 744<br />
7. Overlopende passiva 16.511 17.553<br />
66.100 57.953<br />
TOTAAL PASSIVA 3.474.581 3.526.205
132 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.2 | Winst- en verliesrekening<br />
over <strong>2022</strong><br />
Winst- en verliesrekening <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
Realisatie<br />
Realisatie<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
1. Huuropbrengsten 144.904 142.365<br />
2. Opbrengsten servicecontracten 8.304 7.537<br />
3. Lasten servicecontracten -8.304 -7.464<br />
4. Lasten verhuur en beheeractiviteiten -9.235 -11.954<br />
5. Lasten onderhoudsactiviteiten -49.811 -66.841<br />
6. Overige directe operationele lasten exploitatie bezit -22.215 -26.738<br />
Netto resultaat exploitatie vastgoedportefeuille 63.642 36.906<br />
7. Verkoopopbrengst vastgoedportefeuille 15.811 23.577<br />
8. Toegerekende organisatiekosten -334 -347<br />
9. Boekwaarde verkochte vastgoedportefeuille -12.272 -18.806<br />
Netto gerealiseerd resultaat verkoop vastgoedportefeuille 3.205 4.424<br />
10. Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille -78 -22.520<br />
11. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille -68.913 334.815<br />
12. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen verkocht onder voorwaarden 114 286<br />
Waardeveranderingen vastgoedportefeuille -68.877 312.581<br />
Blauw gekleurde bedragen betreft aanpassing cijfers naar aanleiding van foutherstel
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 133<br />
Winst- en verliesrekening <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
Realisatie<br />
Realisatie<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
14. Opbrengsten overige activiteiten 1.146 1.129<br />
15. Kosten overige activiteiten -944 -931<br />
Netto resultaat overige activiteiten 202 198<br />
16. Overige organisatiekosten -5.444 -16.050<br />
17. Leefbaarheid -5.607 -2.846<br />
18. Opbrengsten vorderingen die tot de vaste activa behoren 6 6<br />
19. Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 262 18<br />
20. Rentelasten en soortgelijke kosten -18.465 -19.111<br />
Som der financiële baten en lasten -18.198 -19.088<br />
Resultaat voor belastingen -31.076 316.124<br />
21. Belastingen -6.452 1.781<br />
22. Resultaat deelnemingen 2 12<br />
Resultaat na belastingen -37.527 317.916
134 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.3 | Kasstroomoverzicht <strong>2022</strong><br />
Directe methode (x € 1.000)<br />
Kasstroomoverzicht (x € 1.000)<br />
Realisatie <strong>2022</strong> Realisatie 2021<br />
1.1 Huren 144.325 142.985<br />
1.2 Vergoedingen 8.338 7.817<br />
1.3 Overheidsontvangsten 0 0<br />
1.4 Overige bedrijfsontvangsten 1.931 1.144<br />
1.5 Renteontvangsten 2 3<br />
Saldo ingaande kasstromen 154.596 151.949<br />
1.6 Erfpacht<br />
1.7 Personeelsuitgaven -19.478 -19.243<br />
1.8 Onderhoudsuitgaven -42.135 -56.993<br />
1.9 Overige bedrijfsuitgaven -23.638 -23.770<br />
1.10 Rente-uitgaven -19.065 -20.079<br />
1.11 a. Sectorspecifieke heffing onafhankelijk van resultaat -412 -361<br />
1.11 b. Verhuurderheffing -13.274 -18.269<br />
1.12 Leefbaarheid externe uitgaven niet investeringsgebonden -970 -880<br />
1.13 Vennootschapsbelasting -2.409 -4.076<br />
Saldo uitgaande kasstromen -121.381 -143.671<br />
Kasstroom uit operationele activiteiten 33.215 8.278<br />
Vastgoedbeleggingen<br />
Vastgoedbeleggingen ingaande kasstroom<br />
2.1 Verkoopontvangsten bestaande huur (woon- en nietwoongelegenheden)<br />
14.369 24.478<br />
2.2 Verkoopontvangsten woongelegenheden (VOV) 0 0<br />
2.5 (Des)Investeringsontvangsten overig 0 0<br />
Tussentelling ingaande kasstroom vastgoedbeleggingen 14.369 24.478<br />
Vastgoedbeleggingen uitgaande kasstroom<br />
2.6 Nieuwbouw huur (woon- en niet-woongelegenheden) -2.710 -34.401<br />
2.7 Verbeteruitgaven (woon- en niet-woongelegenheden) -33.353 -31.142<br />
2.8 Leefbaarheid externe uitgaven projectgebonden 0 0<br />
2.11 Aankoop woongelegenheden (VOV) voor doorverkoop 0 -345<br />
2.12 Sloopuitgaven (woon- en niet-woongelegenheden) 0 0<br />
2.13 Aankoop grond 0 0<br />
2.14 Investeringen overig -237 -162<br />
2.15 Externe kosten bij verkoop -3.252 -3.274<br />
Tussentelling vastgoedbeleggingen uitgaande kasstroom -39.552 -69.324
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 135<br />
Kasstroomoverzicht (x € 1.000)<br />
Realisatie <strong>2022</strong> Realisatie 2021<br />
2.16 Saldo in- en uitgaande kasstroom vastgoedbeleggingen -25.183 -44.846<br />
FVA<br />
2.17.1 Ontvangsten verbindingen 0 0<br />
2.17.2 Ontvangsten overig 0 0<br />
2.18.1 Uitgaven verbindingen 0 0<br />
2.18.2 Uitgaven overig 0 0<br />
2.19 Saldo in- en uitgaande kasstroom FVA 0 0<br />
Kasstroom uit (des)investeringen -25.183 -44.846<br />
Ingaand<br />
3.1.1 Nieuwe te borgen leningen 20.000 109.043<br />
3.1.2 Nieuwe ongeborgde leningen DAEB-investeringen 0 0<br />
3.1.3 Nieuwe ongeborgde leningen niet-DAEB-investeringen 0 0<br />
Uitgaand<br />
3.2.1 Aflossing geborgde leningen -33.280 -62.699<br />
3.2.2 Aflossing ongeborgde leningen DAEB-investeringen 0 -1.405<br />
3.2.3 Aflossing ongeborgde leningen niet-DAEB-investeringen 0 0<br />
Kasstroom uit financieringsactiviteiten -13.280 44.939<br />
4.1 Mutatie liquide middelen -5.248 8.371<br />
4.2 Wijziging kortgeldmutaties 0 0<br />
Liquide middelen per 1-1 10.580 2.209<br />
Liquide middelen per 31-12 5.332 10.580
136 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Toelichting op het enkelvoudig<br />
kasstroomoverzicht<br />
De uitgaande operationele kasstroom is in <strong>2022</strong> lager<br />
door achterblijvende onderhoudsuitgaven (1.7), lagere<br />
rentelasten (1.9) en vooral lagere verhuurderheffing<br />
(1.10b) door verlaging van het tarief in <strong>2022</strong>. De lagere<br />
onderhoudsuitgaven (1.7) zijn voor het grootste deel toe<br />
te wijzen aan het planmatig- en reparatieonderhoud. Er<br />
zijn minder reparatieverzoeken uitgevoerd en planmatig<br />
onderhoud liep in <strong>2022</strong> vertraging op door langere<br />
instemmingsprocedures met bewoners, latere levering<br />
van materialen en het doorschuiven van projecten naar<br />
2023 i.v.m. een verduurzamingsslag.<br />
De kasstroom betaalde rente (1.9) daalde ten opzichte<br />
van <strong>2022</strong> als gevolg van herfinanciering, renteconversie<br />
en reguliere (eind)aflossing van leningen. Per saldo<br />
zijn minder leningen aangetrokken (3.1.1) dan is<br />
afgelost (3.2.1) waardoor de langlopende schulden<br />
in <strong>2022</strong> zijn gedaald. In <strong>2022</strong> is € 5 miljoen minder<br />
aan verhuurderheffing betaald dan in 2021 door<br />
verlaging van het tarief. De verkregen RVV-kortingen<br />
(ruim € 4 miljoen) zijn als objectsubsidie in mindering<br />
gebracht op de investeringen (2.6 en 2.7) en niet op de<br />
verhuurderheffing.<br />
De vennootschapsbelasting (1.12) is lager door<br />
teruggave van de voorlopige aanslag 2020.<br />
In <strong>2022</strong> is bovendien de voorlopige aanslag <strong>2022</strong><br />
betaald en de voorlopige aanslag 2021 verrekend.<br />
De verkoopontvangsten bestaande bouw (2.1)<br />
waren in 2021 fors lager doordat minder woningen<br />
uitgepond zijn en er minder Fourrent woningen<br />
verkocht zijn. Vooral de investeringen nieuwbouw<br />
(2.6) blijven fors achter bij 2021. Er zijn voornamelijk<br />
verhuiskostenvergoedingen betaald voor Weigeliaplein,<br />
Denekamp en Meleco.<br />
Verbeteruitgaven (2.5) hebben behalve planmatig<br />
onderhoudsinvesteringen betrekking op de aanpak<br />
van de Den Helderstraat, Sleepnetstraat, De Gaarde,<br />
Leharstraat en Jonathanstraat/Schaepmanstraat. In de<br />
externe kosten bij verkoop (2.9) zijn de verbouwkosten<br />
opgenomen van Fourrent.<br />
De ‘nieuw geborgde leningen’ (3.1.1) betrof<br />
twee 50-jarige leningen (nieuwe financiering en<br />
herfinanciering). In de aflossingen is behalve een<br />
tweetal eindaflossingen (totaal € 17,75 miljoen) en<br />
reguliere aflossingen een aflossing van € 10 miljoen<br />
begrepen op een flexibele roll-over lening. Onder<br />
langlopende schulden is dit verder toegelicht.<br />
11.4 | Algemene<br />
toelichting<br />
Algemeen<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is een stichting met de<br />
status van ‘toegelaten instelling volkshuisvesting’ en is<br />
ingeschreven bij het handelsregister onder nummer<br />
27070420. De activiteiten bestaan voornamelijk<br />
uit de exploitatie en ontwikkeling van woningen<br />
voor de sociale huursector. Zij is werkzaam binnen<br />
de juridische wetgeving vanuit de Woningwet. De<br />
(statutaire) vestigingsplaats is Den <strong>Haag</strong> met als adres:<br />
Waldorpstraat 80.<br />
Grondslagen voor enkelvoudige jaarrekening<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> gevestigd in Den <strong>Haag</strong> staat aan het<br />
hoofd van de <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>-groep. Nadat diverse<br />
verbindingen zijn geliquideerd, activiteiten stop zijn<br />
gezet en/of bijna afgerond zijn, is de impact van de<br />
resterende verbindingen op de verslaggeving van te<br />
verwaarlozen betekenis. Op het balanstotaal en het<br />
eigen vermogen bedraagt de totale impact minder<br />
dan 1%. Op de omzet en het resultaat is de impact nog<br />
geringer. Gezien de geringe impact op de jaarcijfers van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is besloten om vanaf jaarrekening 2018<br />
niet langer een geconsolideerde jaarrekening op te<br />
stellen, maar uitsluitend een enkelvoudige jaarrekening.<br />
Op basis van Titel 9 Boek 2 BW artikel 407 is deze<br />
beslissing genomen, en verder uitgewerkt op grond van<br />
artikel 2:407 BW. De lijst met verbindingen is als bijlage<br />
opgenomen.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 137<br />
Stelselwijzigingen<br />
In <strong>2022</strong> zijn geen stelselwijzigingen geweest.<br />
Schattingswijzigingen<br />
In de jaarrekening <strong>2022</strong> is sprake van de volgende schattingswijzigingen:<br />
• In het kader van de bepaling van de marktwaarde in verhuurde staat van het DAEB en niet-DAEB vastgoed in<br />
exploitatie zijn diverse schattingswijzigingen doorgevoerd in de parameters en berekeningsmethodieken die<br />
nader uiteen zijn gezet in paragraaf 11.5.<br />
• In het boekjaar <strong>2022</strong> heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> besloten om voor een groter deel van de vastgoedportefeuille dan<br />
in het boekjaar 2021 de marktwaarde in verhuurde staat van het vastgoed in exploitatie te berekenen volgens<br />
de full-versie van het Handboek modelmatig waarderen marktwaarde in verhuurde staat. Aangezien hierbij<br />
niet de berekeningsmethodiek wordt gewijzigd, maar enkel de invulling van een aantal van de parameters (de<br />
vrijheidsgraden) binnen deze methodiek, is deze wijziging te classificeren als een schattingswijziging. Indien het<br />
deel, wat nu voor het eerst via de full-versie is gewaardeerd, nog op de basisversie gewaardeerd was, zou de<br />
waarde € 10,6 miljoen lager liggen.<br />
Presentatiewijzigingen<br />
In <strong>2022</strong> zijn geen presentatiewijzigingen geweest.<br />
Foutherstel (RJ150)<br />
De aangiftes vennootschapsbelasting 2020 en 2021 zijn gelijktijdig met de vaststelling van de desbetreffende<br />
jaarrekening ingediend. Bij de vaststelling van de jaarrekeningen 2020 en 2021 was de juiste verhouding<br />
investeringen/onderhoud nog niet verwerkt maar was uitgegaan van een prognose. Als gevolg van deze<br />
aanpassing van de verhouding investeringen/onderhoud in de definitieve aangifte vennootschapsbelasting van<br />
2020 (€ 2,221 miljoen) en 2021 (€ 1,678 miljoen) is de post vennootschapsbelasting aangepast in de vergelijkende<br />
cijfers 2021.<br />
Eigen vermogen na resultaatbestemming 31-12-2021 2.832.183<br />
-/- Resultaat 2021 -316.238<br />
Eigen vermogen voor resultaatbestemming 31-12-2021 2.515.945<br />
Effect foutherstel 2020 2.221<br />
Eigen vermogen voor resultaatbestemming 31-12-2021 gecorrigeerd 2.518.166<br />
Resultaat 2021 gecorrigeerd 317.915<br />
Eigen vermogen na resultaatbestemming 31-12-2021 gecorrigeerd 2.836.081<br />
Het eigen vermogen is met € 3,899 miljoen toegenomen.<br />
Oordelen en schattingen<br />
Bij het opstellen van de jaarrekening vormt het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zich verschillende oordelen en maakt<br />
diverse schattingen. Dit is inherent aan het toepassen van de geldende verslaggevingsstandaarden. Indien voor het<br />
geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht dit noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen<br />
inclusief bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningpost.<br />
De waardebepaling van het vastgoed betreft de belangrijkste schattingspost.
138 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Gescheiden verantwoording DAEB/niet-DAEB<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft de gescheiden verantwoording DAEB/niet-DAEB opgenomen in de toelichting op de<br />
enkelvoudige jaarrekening. De niet-DAEB activiteiten van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zien toe op:<br />
• Het verhuren van woningen die tot de niet-DAEB tak behoren.<br />
• Verhuur van bedrijfsmatig onroerend goed.<br />
Om tot een gescheiden balans, winst-en-verliesrekening en kasstroomoverzicht te komen, wordt een aantal<br />
uitgangspunten gehanteerd. De volgende uitgangspunten worden gehanteerd.<br />
Grondslag voor scheiding<br />
Directe scheiding op<br />
verhuurbare eenheidsniveau<br />
(VHE-niveau). De opbrengsten/<br />
kosten en kasstromen van<br />
individuele transacties worden<br />
direct toegerekend aan de<br />
individuele VHE die staat<br />
geclassificeerd als DAEB dan<br />
wel niet-DAEB.<br />
Posten in gescheiden verantwoording<br />
Balans:<br />
• Vastgoed in exploitatie<br />
• Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie<br />
• (Verplichtingen uit hoofde van) Onroerende zaken verkocht onder<br />
voorwaarden<br />
• Vastgoed bestemd voor de verkoop<br />
• Voorziening onrendabele investeringen.<br />
Winst-en verliesrekening:<br />
• Verkoopopbrengsten en -lasten<br />
• Niet-gerealiseerde waardeveranderingen<br />
Kasstroomoverzicht:<br />
• Verkoopontvangsten<br />
• (Des)investeringskasstromen met uitzondering van woningverbetering.<br />
Toerekening op complexniveau<br />
en gescheiden naar de DAEB en<br />
niet-DAEB activiteiten op basis<br />
van de relatieve verdeling van<br />
eenheden in het betreffende<br />
complex.<br />
Balans:<br />
• Waarborgsommen.<br />
Winst-en verliesrekening:<br />
• Huuropbrengsten<br />
• Opbrengsten servicecontracten<br />
• Lasten servicecontracten<br />
• Lasten onderhoudsactiviteiten<br />
• Overige directe lasten exploitatie bezit<br />
• Leefbaarheid.<br />
Kasstroomoverzicht:<br />
Ontvangsten verhuur en servicecontracten<br />
• Uitgaven servicecontracten<br />
• Uitgaven onderhoud<br />
• Investeringskasstromen in woningverbetering.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 139<br />
Grondslag voor scheiding<br />
Gescheiden op basis van<br />
borging van de achterliggende<br />
financiering (bijvoorbeeld WSWborging).<br />
Geborgde leningen<br />
classificeren als DAEB, niet<br />
geborgde leningen als niet-<br />
DAEB.<br />
Posten in gescheiden verantwoording<br />
Balans:<br />
• Vastgoed ten dienste van (100% DAEB)<br />
• Deelnemingen (100% niet-DAEB)<br />
• Liquide middelen<br />
• Schulden/leningen kredietinstellingen (100% DAEB)<br />
• Lening u/g (100% niet-DAEB)<br />
Winst-en verliesrekening:<br />
• Rentebaten en rentelasten<br />
• Resultaat deelneming.<br />
Kasstroomoverzicht:<br />
• Renteuitgaven.<br />
Gescheiden op basis van<br />
omvang activiteiten in de DAEB/<br />
niet-DAEB tak van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
op basis van een algemene<br />
splitsingsfactor gebaseerd<br />
op de totaalverdeling van<br />
verhuureenheden in DAEB/niet-<br />
DAEB<br />
De hierbij gehanteerde verdeling<br />
DAEB/niet-DAEB is: 96/4.<br />
Balans:<br />
• (Huur)debiteuren<br />
• Voorziening pensioenen en overige voorzieningen<br />
• Belastingen en premies sociale verzekeringen<br />
• Crediteuren<br />
• Overlopende activa.<br />
Winst-en verliesrekening:<br />
• Lasten verhuur<br />
• Kosten overige activiteiten<br />
• Overige organisatiekosten<br />
• Toegerekende organisatiekosten.<br />
Kasstroomoverzicht:<br />
• Personeelsuitgaven<br />
• Overige bedrijfsuitgaven.
140 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.5 |<br />
Grondslagen<br />
voor waardering<br />
van activa en<br />
passiva<br />
Regelgeving<br />
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming<br />
met artikel 35 van de Woningwet, artikel 30 en 31 van<br />
het Besluit Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting<br />
(BTIV) 2015, Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor<br />
de Jaarverslaggeving, in het bijzonder Richtlijn 645<br />
Toegelaten instellingen volkshuisvesting en de regels bij<br />
en krachtens de Wet Normering Topinkomens (WNT).<br />
Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd<br />
tegen de vaste verkrijgings- of vervaardigingsprijs<br />
of de actuele waarde. Indien geen specifieke<br />
waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering<br />
plaats tegen de verkrijgingsprijs.<br />
Vastgoedbeleggingen<br />
Algemene uitgangspunten<br />
Tenzij bij de afzonderlijke balansposten iets anders<br />
wordt vermeld, gelden voor alle vastgoedbeleggingen<br />
de volgende algemene uitgangspunten.<br />
Verkrijgings- of vervaardigingsprijs<br />
De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald<br />
als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven.<br />
Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als<br />
investeringssubsidie worden deze in mindering<br />
gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.<br />
Rekening wordt gehouden met bijzondere<br />
waardeverminderingen die op balansdatum worden<br />
verwacht.<br />
DAEB en niet-DAEB vastgoed in exploitatie<br />
DAEB-vastgoed omvat woningen met een huurprijs<br />
onder de huurtoeslaggrens op het moment van het<br />
afsluiten van de huurovereenkomst, maatschappelijk<br />
vastgoed en overig sociaal vastgoed in exploitatie.<br />
Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed<br />
dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties,<br />
waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs- en culturele<br />
instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op<br />
de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking<br />
van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009<br />
aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen.<br />
Niet-DAEB vastgoed omvat woningen en overige<br />
objecten welke niet voldoen aan het criterium van<br />
DAEB-vastgoed.<br />
Waarderingsgrondslag<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> waardeert haar DAEB- en niet-<br />
DAEB-vastgoed in exploitatie bij eerste verwerking<br />
tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, inclusief<br />
transactiekosten.<br />
Vastgoed in exploitatie wordt op grond van artikel<br />
35 lid 2 van de Woningwet na de eerste verwerking<br />
gewaardeerd tegen actuele waarde. Op grond van<br />
artikel 31 van het Besluit toegelaten instellingen<br />
volkshuisvesting 2015 vindt de waardering plaats tegen<br />
de marktwaarde, die overeenkomstig artikel 14 van de<br />
Regeling toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015<br />
plaatsvindt conform de methodiek die is opgenomen<br />
in bijlage 2 van de Regeling toegelaten instellingen<br />
volkshuisvesting 2015 (‘Handboek modelmatig<br />
waarderen marktwaarde’). Hierbij wordt de marktwaarde<br />
op basis van de toekomstige kasstromen middels de<br />
Discounted Cash Flow (DCF)-methode bepaald.<br />
Voor verdere toelichting op de bepaling van de<br />
marktwaarde wordt verwezen naar de toelichting op de<br />
balans.<br />
Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de<br />
marktwaarde van het vastgoed in exploitatie, worden<br />
verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de<br />
periode waarin de wijziging zich voordoet.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 141<br />
Voor het verschil tussen de boekwaarde op basis van<br />
verkrijgings- of vervaardigingsprijs en de marktwaarde<br />
van het vastgoed in exploitatie wordt ten laste van<br />
de resultaatbestemming een herwaarderingsreserve<br />
gevormd. Mocht het resultaat niet voldoende zijn, dan<br />
wordt voor het overige deel de herwaarderingsreserve<br />
ten laste van de overige reserves gevormd.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> past de basisversie van het Handboek<br />
modelmatig waarderen marktwaarde toe op haar<br />
DAEB-bezit met uitzondering van het MOG en het<br />
intramuraal zorgvastgoed. De full-versie wordt toepast<br />
op het niet-DAEB bezit (woongelegenheden, BOG en<br />
parkeergelegenheden) en het MOG en intramuraal<br />
zorgvastgoed. Ook de extramurale tijdelijke woningen<br />
aan de Zichtenburglaan worden via de full-versie<br />
gewaardeerd.<br />
Bij toepassing van de basisversie is volgens<br />
het waarderingshandboek sprake van een<br />
aannemelijke marktwaarde op portefeuilleniveau.<br />
De herwaarderingsreserve wordt op complexniveau<br />
bepaald, waardoor bij de basisversie een<br />
onnauwkeurigheid kan bestaan in de allocatie binnen<br />
het eigen vermogen tussen de herwaarderingsreserve<br />
en de overige reserves.<br />
Bij de waardering van het vastgoed bij toepassing<br />
van de basisversie is geen taxateur betrokken. Als<br />
gevolg hiervan bestaat het risico dat de modelmatig<br />
bepaalde marktwaarde van het vastgoed in een<br />
bepaalde bandbreedte (+/- 10%) kan afwijken van de<br />
marktwaarde die met betrokkenheid van een taxateur<br />
(i.e. fullversie van het Handboek waarbij vrijheidsgraden<br />
van toepassing zijn) tot stand zou zijn gekomen.<br />
Om de basisversie toe te kunnen passen, heeft<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een analyse gemaakt van haar bezit<br />
(grootstedelijk, in de Randstad, weinig specifiek<br />
vastgoed) en hierbij vastgesteld dat het type en<br />
de samenstelling van het bezit past binnen de<br />
uitgangspunten en normeringen die de basisversie<br />
voorschrijft. Daarom heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> geconcludeerd<br />
dat de toepassing van de basisversie leidt tot een<br />
acceptabele uitkomst van de marktwaarde in<br />
verhuurde staat voor het geheel van de betreffende<br />
complexen en past binnen het getrouwe beeld van het<br />
vermogen en resultaat dat de jaarrekening, volgens het<br />
verslaggevingsstelsel, moet geven.<br />
Mutatie marktwaarde verhuurde staat<br />
Mutaties in de marktwaarde in verhuurde staat van<br />
vastgoed in exploitatie worden in de winst-enverliesrekening<br />
verantwoord onder ‘Niet-gerealiseerde<br />
waardeveranderingen vastgoedportefeuille’.<br />
Verwerking onderhoud en verbetering vastgoed in<br />
exploitatie (verbeterprojecten en investeringen in<br />
bestaand bezit)<br />
De Regeling toegelaten instellingen volkshuisvesting<br />
2015 maakt onderscheid tussen onderhoud en<br />
verbetering. Er is sprake van onderhoudsuitgaven indien<br />
de uitgaven worden gedaan om de eenheid of het<br />
complex in dezelfde technische en bouwkundige staat<br />
te houden. Onderhoudslasten worden in de winst-enverliesrekening<br />
verwerkt.<br />
Investeringen voor verbetering betreffen de uitgaven<br />
met als doel het technisch of functioneel verbeteren<br />
van een verhuurbare eenheid, dan wel complex<br />
waardoor de inrichting, aard of omvang een wijziging<br />
heeft ondergaan. Deze uitgaven worden als onderdeel<br />
van de kostprijs van het vastgoed verwerkt.<br />
Tot de verbeteringen worden ten minste gerekend de<br />
werkzaamheden die verband houden met:<br />
• Het gebruiksklaar maken van een nieuwverworven<br />
onroerende zaak;<br />
• De nieuwbouwuitgaven bij vervangende<br />
nieuwbouw die volgen na het slopen van<br />
bestaande opstallen;<br />
• Herstel van fysieke beschadiging aan onroerende<br />
zaken als gevolg van abnormale gebeurtenissen, en<br />
• Een ingrijpende verbouwing.<br />
Er is sprake van een ‘ingrijpende verbouwing’ als een<br />
onroerende zaak technisch en economisch gezien<br />
hoogst verouderd is of als van een onroerende zaak<br />
een gedeelte bouwvallig is, welk gedeelte wordt<br />
afgebroken, en in het overblijvende gedeelte een<br />
groot aantal veranderingen en vernieuwingen wordt<br />
aangebracht.
142 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
We beschouwen de ingrijpende verbouwing (renovatie)<br />
als een investering wanneer wordt voldaan aan<br />
minstens drie van de volgende vier criteria:<br />
1. De energetische prestaties verbeteren wezenlijk<br />
(meerdere labelstappen) waardoor het bezit<br />
vanwege de ingrijpende verbouwing ook vanuit<br />
energetisch perspectief voor de langere termijn<br />
verhuurbaar is.<br />
2. Gevelrenovatie of dakrenovatie (inclusief isolatie)<br />
maakt op een zodanige manier deel uit van de<br />
aanpak waardoor deze op een niveau vergelijkbaar<br />
met dat van nieuwgebouwde objecten wordt<br />
gebracht.<br />
3. De werkzaamheden aan de onroerende zaak zijn<br />
mede gericht op het brengen dan wel houden van<br />
de kwaliteit van de badkamers, toiletten en keukens<br />
op het technische en functionele niveau dat in<br />
redelijkheid minimaal in nieuwgebouwde objecten<br />
mag worden verwacht.<br />
4. Installatievoorzieningen van de verhuurbare<br />
eenheden, dan wel complexen zijn als gevolg<br />
van de werkzaamheden toekomstbestendig in de<br />
zin dat ze niet binnen 10 jaar hoeven te worden<br />
aangepakt.<br />
Buitengebruikstelling als gevolg van sloop<br />
Indien op het waarderingscomplex of een deel daarvan<br />
op de waardepeildatum 31 december <strong>2022</strong> een, ook<br />
voor een derde, onherroepelijke verplichting tot sloop<br />
van toepassing is, wordt hier bij de waardering rekening<br />
mee gehouden. Dit is in de regel het geval als het<br />
besluit tot sloop intern geformaliseerd (realisatiebesluit<br />
sloop) en extern gecommuniceerd is.<br />
Beleidswaarde<br />
De beleidswaarde sluit aan op het beleid van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> en beoogt inzicht te geven in de<br />
verdiencapaciteit van haar vastgoed in exploitatie,<br />
uitgaande van dit beleid. Onder de beleidswaarde<br />
wordt verstaan de contante waarde van de aan een<br />
actief of samenstel van activa (kasstroom genererende<br />
eenheden) toe te rekenen toekomstige kasstromen<br />
uitgaande van het beleid van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De<br />
beleidswaarde wordt bepaald middels de Discounted<br />
Cash Flow (DCF-) methode. De grondslagen voor<br />
de beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie<br />
(zelfstandige- en onzelfstandige woongelegenheden)<br />
komen overeen met de grondslagen voor de bepaling<br />
van de marktwaarde, met uitzondering van:<br />
1. Voor het gehele bezit is uitgegaan van het<br />
scenario ‘doorexploiteren’. Er wordt geen<br />
rekening gehouden met een uitpondscenario<br />
en voorgenomen verkopen van vastgoed in<br />
exploitatie. Hierbij wordt tevens uitgegaan van een<br />
eeuwigdurende looptijd voor de bepaling van de<br />
eindwaarde als onderdeel van de DCF-methode.<br />
Ten aanzien van de gehanteerde exit yield wordt<br />
direct aangesloten bij de gehanteerde methodiek<br />
volgens het Handboek modelmatig waarderen<br />
marktwaarde. Deze is daarmee niet langer als<br />
vrijheidsgraad toegepast voor de niet-DAEB<br />
woongelegenheden.<br />
2. Inrekening van de intern bepaalde streefhuur in<br />
plaats van de markthuur, vanaf het ingeschatte<br />
moment van (huurders)mutatie. De streefhuur<br />
betreft de huur die volgens het beleid van de<br />
corporatie bij mutatie in rekening wordt gebracht,<br />
passend binnen de geldende wet- en regelgeving,<br />
feitelijke beklemmingen en prestatieafspraken<br />
met gemeenten. Bij mutatie wordt de huurprijs<br />
bepaald op basis van de methodiek ‘energielabel<br />
-% maximaal redelijk’. Daarnaast wordt er afgetopt<br />
op de aftoppingsgrenzen en de liberalisatiegrens.<br />
Woningen in het niet-DAEB segment worden bij<br />
mutatie voor een vaste prijs van € 900 (2021:<br />
€ 900) verhuurd. De ingerekende streefhuur van<br />
de sociale eengezins- en meergezinswoningen<br />
is gemiddeld 79% (2021: 84%) van de maximaal<br />
redelijke huur. Daarnaast is er in deze stap rekening<br />
gehouden met de eenmalige huurverlaging in 2023<br />
voor een deel van de gereguleerde woningen, zoals<br />
afgesproken in de Nationale Prestatieafspraken.<br />
3. De component instandhoudingsonderhoud<br />
is vervangen door een nominale eigen<br />
onderhoudsnorm (gecorrigeerd voor<br />
inflatie), welke bepaald is aan de hand van<br />
de meerjarenonderhoudsbegroting. De<br />
onderhoudskosten zijn op complexniveau bekend.<br />
Waardoor op complexniveau een normbedrag<br />
wordt vastgesteld, rekening houdend met de<br />
langjarige onderhoudscyclus voortvloeiend uit<br />
de vastgestelde meerjarenonderhoudsbegroting.<br />
Het gaat om ongeveer € 48,7 miljoen per jaar<br />
(2021: € 42,2 miljoen). Daarnaast wordt voor bijna<br />
€ 6,9 miljoen per jaar (2021: € 5,2 miljoen) aan<br />
indirecte kosten toegerekend aan onderhoud.<br />
Totaal gaat het dus om € 55,6 miljoen (2021:<br />
€ 47,2 miljoen) per jaar met een gemiddelde van<br />
€ 2.543,08 (2021: € 2.251,76) per verhuureenheid.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 143<br />
4. De beheerskosten uit de DCF-berekening zijn<br />
vervangen door een eigen beheernorm die aansluit<br />
bij de jaarlijkse werkelijke uitgaven voor beheer in de<br />
15-jaars DCF-periode. Hieronder worden verstaan<br />
de directe en indirecte kosten die rechtstreeks zijn<br />
te relateren aan de verhuur- en beheeractiviteiten<br />
van de corporatie en zoals deze worden<br />
opgenomen onder het hoofd ‘lasten verhuur en<br />
beheeractiviteiten’ in de resultatenrekening. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> gaat uit van gemiddelde beheerlasten van<br />
€ 875 per verhuureenheid (2021: € 970).<br />
De beleidswaarde van BOG / MOG / ZOG is gelijk<br />
aan de marktwaarde en hierbij wordt dus<br />
verondersteld dat de marktuitgangspunten<br />
overeenkomen met de eigen beleidsuitgangspunten.<br />
Voor zover de gehanteerde uitgangspunten afwijken<br />
van die voor de bepaling van de marktwaarde<br />
in verhuurde staat, zijn deze afgeleid van de<br />
meerjarenbegroting (ontwikkeling streefhuur,<br />
onderhoudslasten en de lasten van verhuur en beheer)<br />
en geënt op de voorschriften opgenomen in de<br />
Regeling Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting<br />
(RTIV).<br />
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden<br />
Onroerende zaken die in het kader van een regeling<br />
verkoop onder voorwaarden (VOV) zijn overgedragen<br />
aan een derde en waarvoor <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een<br />
terugkoopplicht kent, worden aangemerkt als<br />
financieringsconstructie. De betreffende onroerende<br />
zaken worden aan de activazijde gewaardeerd tegen<br />
de onderhandse verkoopwaarde (leegwaarde) bij<br />
verkoop onder aftrek van de korting, plus de geschatte<br />
waardeontwikkeling per balansdatum, minus de<br />
geschatte verkoopkosten. Waardemutaties worden<br />
verwerkt in de winst- en verliesrekening als ‘Niet<br />
gerealiseerde waardeveranderingen verkopen onder<br />
voorwaarden’.<br />
Voor de in de regeling overeengekomen<br />
overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de<br />
balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze<br />
terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en<br />
getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting<br />
rekening houdend met de contractvoorwaarden.<br />
Deze waardemutaties worden verwerkt in de<br />
winst- en verliesrekening als ‘Niet gerealiseerde<br />
waardeveranderingen verkopen onder voorwaarden’.<br />
Indien de terugkoop gerealiseerd is, vindt<br />
verwerking afhankelijk van de beleidsdoelstelling<br />
plaats:<br />
• Bij gelijkblijvende bestemming blijft classificatie<br />
onder verkopen onder voorwaarden van<br />
toepassing. Waardering vindt plaats tegen<br />
de waarde waartegen terugkoop heeft<br />
plaatsgevonden.<br />
• Indien de woning een ‘verhuurbestemming’<br />
krijgt, wordt deze woning opgenomen onder het<br />
vastgoed in exploitatie. Waardering vindt plaats<br />
op basis van de marktwaarde in verhuurde staat<br />
volgens het Handboek modelmatig waarderen<br />
marktwaarde.<br />
• Indien de woning een ‘verkoopbestemming’ krijgt,<br />
vindt verantwoording plaats onder de voorraden.<br />
Waardering vindt plaats tegen de waarde waarop<br />
de woning is teruggekocht.<br />
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor<br />
eigen exploitatie<br />
Typering<br />
Dit betreft nieuwbouw die wordt ontwikkeld of<br />
projecten waarbij bestaand bezit door middel van<br />
sloop/nieuwbouw tot volledig nieuw vastgoed<br />
ontwikkeld wordt. Het vastgoed is bestemd om te<br />
worden ingezet als vastgoed in exploitatie.<br />
Waarderingsgrondslag<br />
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen<br />
exploitatie wordt gewaardeerd tegen de verkrijgingsof<br />
vervaardigingsprijs dan wel de lagere marktwaarde.<br />
Materiële vaste activa<br />
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de<br />
exploitatie<br />
De onroerende en roerende zaken ten dienste van de<br />
exploitatie worden gewaardeerd op verkrijgings- of<br />
vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve<br />
afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere<br />
waardeverminderingen.<br />
De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald<br />
als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven.<br />
Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als<br />
investeringssubsidie, worden deze in mindering<br />
gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.
144 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte<br />
gebruiksduur en worden berekend op basis van een<br />
vast percentage van de verkrijgingsprijs.<br />
Financiële vaste activa<br />
Deelnemingen in groepsmaatschappijen<br />
Deelnemingen waarin invloed van betekenis<br />
kan worden uitgeoefend op het zakelijk en<br />
financieel beleid worden gewaardeerd volgens de<br />
vermogensmutatiemethode (netto vermogenswaarde).<br />
Wanneer 20% of meer van de stemrechten kan worden<br />
uitgebracht, wordt ervan uitgegaan dat er invloed van<br />
betekenis is.<br />
De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens<br />
de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening.<br />
Voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens<br />
beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen,<br />
wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de<br />
betreffende deelneming.<br />
Indien de waarde van een deelneming volgens de<br />
nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op<br />
nihil gewaardeerd. Indien en voor zover <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
in deze situatie geheel of ten dele instaat voor de<br />
schulden van de deelneming, respectievelijk het stellige<br />
voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar<br />
schulden in staat te stellen, wordt een voorziening<br />
getroffen.<br />
Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis<br />
wordt uitgeoefend worden gewaardeerd tegen<br />
verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek<br />
van bijzondere waardeverminderingen.<br />
Leningen u/g<br />
De leningen u/g worden initieel gewaardeerd tegen<br />
de reële waarde van het verstrekte bedrag, gewoonlijk<br />
de nominale waarde. Vervolgens vindt waardering<br />
plaats tegen geamortiseerde kostprijs waarbij rekening<br />
wordt gehouden met een eventuele bijzondere<br />
waardevermindering.<br />
Vordering latente belastingen<br />
Voor het verschil tussen de waardering op de fiscale<br />
balans (fiscale boekwaarde) en de waardering op de<br />
commerciële balans (commerciële boekwaarde) dient<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een belastinglatentie te vormen indien<br />
en voor zover sprake is van verrekenbare tijdelijke<br />
verschillen.<br />
Voor verrekenbare tijdelijke verschillen moet een<br />
actieve belastinglatentie worden gevormd in het geval<br />
dat de commerciële waardering (op het niveau van<br />
kasstroomgenererende eenheid) lager is dan de fiscale<br />
waardering en een passieve latentie in het omgekeerde<br />
geval.<br />
Latente belastingvorderingen uit hoofde van<br />
verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse<br />
verliescompensatie worden opgenomen voor zover<br />
het waarschijnlijk is dat toekomstige fiscale winst<br />
beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen<br />
worden gecompenseerd en de mogelijkheid van<br />
verrekening kan worden benut. Bij het op 31 december<br />
<strong>2022</strong> vormen van de actieve latentie is rekening<br />
gehouden met tijdelijke verschillen die voortvloeien<br />
uit het afschrijvingspotentieel en de disagio op de<br />
langlopende leningen. Daarnaast is de actieve latentie<br />
voor het verrekenbaar tijdelijk verschil uit hoofde van<br />
de leningruil met Vestia in <strong>2022</strong> ten gunste van het<br />
resultaat gebracht.<br />
Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder<br />
de financiële vaste activa dan wel de vlottende<br />
activa (bij een termijn korter dan 1 jaar), latente<br />
belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de<br />
voorzieningen.<br />
De berekening van de latente belastingvorderingen en<br />
–verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven<br />
die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen<br />
de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover<br />
deze al bij wet zijn vastgesteld.<br />
Belastinglatenties worden gewaardeerd tegen contante<br />
waarde.<br />
Voorraden<br />
Vastgoed bestemd voor de verkoop<br />
Vastgoed bestemd voor de verkoop betreft de voorraad<br />
woningen (opgeleverd en nog niet verkocht) die niet<br />
in exploitatie is en is aangewezen voor verkoop. Dit<br />
vastgoed wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs<br />
of lagere netto opbrengstwaarde. De netto<br />
opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder<br />
aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten.<br />
De voorraad teruggekochte Koopgarantwoningen<br />
wordt gewaardeerd tegen actuele waarde, dit is de<br />
‘terugkoopwaarde’.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 145<br />
Onder vastgoed bestemd voor de verkoop wordt tevens<br />
opgenomen vastgoed dat niet langer in exploitatie is en<br />
waarvoor activiteiten zijn aangevangen ten behoeve van<br />
de verkoop. De verkrijgingsprijs wordt bepaald op basis<br />
van de marktwaarde op het moment dat het vastgoed<br />
uit exploitatie wordt genomen.<br />
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de verkoop<br />
Het vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de<br />
verkoop betreft nog niet opgeleverde en nog<br />
onverkochte woningen uit projectontwikkeling en/<br />
of het onverkochte deel van de in ontwikkeling<br />
zijnde grondposities en wordt gewaardeerd op<br />
vervaardigingsprijs of lagere netto opbrengstwaarde. De<br />
netto opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte<br />
verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten<br />
voor voltooiing en verkoop.<br />
Overige voorraden<br />
De magazijnvoorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs<br />
of lagere opbrengstwaarde.<br />
Vorderingen<br />
Vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen<br />
tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd<br />
tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk kan zijn<br />
aan de nominale waarde. Een eventuele voorziening<br />
voor het risico van oninbaarheid wordt in mindering<br />
gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis<br />
van individuele beoordeling van de vorderingen.<br />
Liquide middelen<br />
De liquide middelen betreffen kas, banktegoeden en<br />
deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.<br />
Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen<br />
onder schulden aan banken onder de kortlopende<br />
schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen<br />
de nominale waarde.<br />
Eigen vermogen<br />
Eigen vermogen<br />
Dit betreft het vermogen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> waarover<br />
de daartoe bevoegde organen binnen de grenzen<br />
van de wettelijke kaders en statutaire bepalingen kan<br />
beschikken.<br />
Herwaarderingsreserve<br />
De herwaarderingsreserve wordt bepaald voor het<br />
vastgoed dat wordt gewaardeerd op marktwaarde.<br />
De herwaarderingsreserve wordt op complexniveau<br />
gevormd. De omvang van de herwaarderingsreserve<br />
voor het vastgoed wordt op iedere balansdatum<br />
bepaald op basis van het positieve verschil tussen<br />
de boekwaarde op basis van marktwaarde en de<br />
boekwaarde op basis van historische kostprijs.<br />
Bij de bepaling van de boekwaarde op basis van<br />
historische kostprijs wordt geen rekening gehouden<br />
met afschrijvingen, maar wel met bijzondere<br />
waardeverminderingen. Bij de vorming van de<br />
herwaarderingsreserve wordt geen rekening gehouden<br />
met belastingen.<br />
Het gerealiseerde deel van de herwaarderingsreserve<br />
wordt ten gunste van de overige reserves gebracht.<br />
Voorzieningen<br />
Voorzieningen worden gevormd voor in rechte<br />
afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen<br />
die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk<br />
is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en<br />
waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden ingeschat.<br />
De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de<br />
beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn<br />
om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen.<br />
De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de<br />
contante waarde van de uitgaven die naar verwachting<br />
noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen,<br />
tenzij anders vermeld. Indien de tijdwaarde van het geld<br />
niet materieel is worden voorzieningen opgenomen<br />
tegen nominale waarde. Indien de verplichtingen<br />
binnen een jaar worden afgewikkeld, worden<br />
voorzieningen opgenomen tegen nominale waarde.<br />
Wanneer de verwachting is dat een derde de<br />
verplichtingen vergoedt en het waarschijnlijk is dat deze<br />
vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling<br />
van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een<br />
actief in de balans opgenomen.<br />
Voorziening onrendabele investeringen en<br />
herstructureringen<br />
Bij de bepaling van voorzieningen wordt uitgegaan<br />
van in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen<br />
die op de balansdatum bestaan. Tot de feitelijke<br />
verplichtingen worden ook gerekend verplichtingen<br />
die kunnen worden gekwalificeerd als ‘intern<br />
geformaliseerd en extern gecommuniceerd’.
146 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de<br />
corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten<br />
en overige stakeholders aangaande verplichtingen<br />
inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige<br />
nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting<br />
is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van<br />
de corporatie rondom projectontwikkeling en<br />
herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake<br />
indien de formalisering van de verplichting en de<br />
externe communicatie heeft plaatsgevonden.<br />
Bij een nieuwbouwproject wordt een voorziening<br />
gevormd indien de investering in het vastgoed in<br />
ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie hoger is<br />
dan de verwachte marktwaarde van het vastgoed bij<br />
oplevering. Voor het verschil tussen de investering en<br />
de verwachte marktwaarde bij oplevering wordt een<br />
voorziening gevormd, indien en voor zover de uitgaven<br />
met betrekking tot het vastgoed in ontwikkeling<br />
bestemd voor eigen exploitatie nog niet in de balans<br />
zijn verwerkt.<br />
Investeringen in bestaande complexen<br />
(verbeterprojecten en PO investeringen) worden<br />
verantwoord onder de post ‘vastgoed in exploitatie’,<br />
omdat sprake is van een duurzame exploitatie. Voor de<br />
onrendabele toppen van de investeringen in bestaande<br />
complexen wordt geen voorziening voor onrendabele<br />
investeringen in de jaarrekening opgenomen. De<br />
onrendabels (overige waardeveranderingen) worden<br />
direct van het ‘vastgoed in exploitatie’ afgehaald.<br />
Voorziening latente belastingverplichtingen<br />
en -vorderingen<br />
Latente belastingverplichtingen zijn opgenomen<br />
onder de voorzieningen. Voor verdere toelichting zie<br />
‘Vordering latente belastingen’.<br />
Voorziening pensioenen<br />
De pensioenvoorziening betreft de door de<br />
pensioenadviseur geraamde pensioenverplichting<br />
aan een zeer beperkte groep voormalige VZOS 1 -<br />
medewerkers. De voorziening is ter dekking van<br />
toekomstige pensioenverhogingen van de niet actieve<br />
deelnemers. Eén keer in de drie jaar wordt deze<br />
verplichting opnieuw bepaald.<br />
De verplichting wordt bepaald door een koopsom<br />
te berekenen waartegen een pensioenmaatschappij<br />
de verplichting van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zou overnemen.<br />
De hoogte van de koopsom hangt af van de<br />
overlevingskansen, de indexatie en de rekenrente. In<br />
juni 2020 is de verplichting opnieuw bepaald.<br />
De reguliere pensioenverplichtingen die voortvloeien<br />
uit de rechten van haar personeel zijn ondergebracht bij<br />
de Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties<br />
(SPW).<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> betaalt hiervoor premies. Deze premies<br />
worden als last in de winst- en verliesrekening<br />
verantwoord.<br />
De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd,<br />
indien en voor zover de dekkingsgraad van het<br />
pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds<br />
gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat.<br />
Op de Nederlandse pensioenregelingen zijn de<br />
bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van<br />
toepassing en worden op verplichte, contractuele<br />
of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en<br />
verzekeringsmaatschappijen betaald door <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
De premies worden verantwoord als personeelskosten<br />
zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies<br />
worden opgenomen als overlopende activa indien dit<br />
tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van<br />
toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies<br />
worden als verplichting op de balans opgenomen.<br />
Toevoegingen aan en vrijval van pensioenvoorzieningen<br />
worden ten laste respectievelijk ten gunste van de<br />
winst- en verliesrekening gebracht.<br />
Jubileumvoorziening<br />
De jubileumvoorziening betreft een voorziening voor<br />
toekomstige jubileumuitkeringen. De voorziening<br />
betreft het geschatte bedrag van de in de toekomst<br />
uit te keren jubileumuitkeringen. De berekening is<br />
gebaseerd op gedane toezeggingen, blijfkansen en<br />
leeftijden.<br />
1 Verbetering Zij Ons Streven (VZOS) is één van de rechtsvoorgangers van het huidige <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 147<br />
Schulden<br />
Langlopende schulden worden bij de eerste waardering<br />
gewaardeerd tegen de reële waarde. Deze is over<br />
het algemeen gelijk aan de nominale waarde. Na<br />
eerste waardering worden de langlopende schulden<br />
gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De<br />
geamortiseerde kostprijs is het bedrag waarvoor een<br />
financieel actief of financiële verplichting bij de eerste<br />
verwerking in de balans wordt opgenomen, verminderd<br />
met aflossingen op de hoofdsom, vermeerderd of<br />
verminderd met de via de effectieve-rentemethode<br />
bepaalde cumulatieve amortisatie van het verschil<br />
tussen dat eerste bedrag en het aflossingsbedrag en<br />
verminderd met eventuele afboekingen (direct, dan<br />
wel door het vormen van een voorziening) wegens<br />
bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid.”<br />
Indien geen sprake is van agio of disagio is de<br />
geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde.<br />
De aflossingsverplichting voor het komend jaar is<br />
opgenomen onder de kortlopende schulden.<br />
Voor kortlopende schulden vindt de eerste waardering<br />
tegen reële waarde plaats en vervolgens wordt<br />
gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.<br />
In het kader van de verkoop van woningen<br />
onder voorwaarden heeft de corporatie een<br />
terugkoopverplichting die mede afhankelijk is<br />
van de waardeontwikkeling van de woningen<br />
en van de specifieke contractuele voorwaarden.<br />
De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd.<br />
Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen<br />
één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de<br />
kortlopende schulden verantwoord.<br />
Leasing<br />
Leasecontracten waarbij een groot deel van de vooren<br />
nadelen verbonden aan de eigendom niet bij <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> ligt, worden verantwoord als operationele<br />
leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele<br />
leasing worden, rekening houdend met ontvangen<br />
vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt<br />
in de winst- en verliesrekening over de looptijd van het<br />
contract.<br />
11.6 |<br />
Grondslagen<br />
voor resultaatbepaling<br />
Algemeen<br />
De winst- en verliesrekening wordt gepresenteerd op<br />
basis van de functionele indeling. In de functionele<br />
winst- en verliesrekening bestaat een onderscheid<br />
tussen direct toe te rekenen kosten en indirecte kosten<br />
(zoals lonen en salarissen, overige bedrijfslasten en<br />
afschrijvingskosten materiële vaste activa ten dienste<br />
van). De direct toe te rekenen kosten worden bij het<br />
betreffende onderdeel verantwoord. De toerekening van<br />
de indirecte kosten aan de onderscheiden onderdelen<br />
van de functionele winst- en verliesrekening gebeurt op<br />
basis van de verdeelsleutel ‘personeelskosten’.<br />
Resultaatbepaling<br />
Baten worden verantwoord in het jaar waarin deze<br />
worden gerealiseerd. Lasten worden verantwoord in<br />
het jaar waarin de prestaties worden geleverd. Verliezen<br />
worden verantwoord wanneer deze voorzienbaar zijn.<br />
Lonen en salarissen, sociale lasten<br />
Lonen, salarissen en sociale lasten zijn op grond<br />
van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en<br />
verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan<br />
werknemers. Deze kosten worden op basis van een<br />
verdeelsleutel aan de diverse activiteiten toegerekend.<br />
Pensioenlasten<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft de toegezegde pensioenregeling<br />
bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening<br />
verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> is aangesloten bij bedrijfstakpensioenfonds<br />
SPW die tezamen met andere woningcorporaties<br />
dezelfde regeling toepast. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft geen<br />
verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen<br />
anders dan eventueel hogere toekomstige premies. In<br />
de jaarrekening worden dus alleen de verschuldigde<br />
premies verantwoord. Deze kosten worden op basis<br />
van een verdeelsleutel aan de diverse activiteiten<br />
toegerekend.
148 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Afschrijvingen materiële vaste activa<br />
Op vastgoed in exploitatie wordt niet afgeschreven. De<br />
afschrijvingen op de activa ten dienste van exploitatie<br />
worden gebaseerd op de verkrijgingsprijs. Afschrijvingen<br />
vinden plaats volgens de lineaire methode op basis<br />
van de verwachte gebruiksduur en worden via<br />
verdeelsleutels toegerekend aan de afzonderlijke<br />
activiteiten.<br />
Netto resultaat exploitatie<br />
vastgoedportefeuille<br />
Huuropbrengsten<br />
Dit betreft de daadwerkelijk in rekening gebrachte huren<br />
van woningen, woongebouwen en bedrijfsruimten,<br />
dus na aftrek van huurderving wegens leegstand. De<br />
mutatie van de voorziening voor dubieuze debiteuren<br />
en de afboeking van dubieuze huurdebiteuren zijn ook<br />
onder deze post opgenomen.<br />
Opbrengsten servicecontracten<br />
Dit betreffen ontvangen bedragen van huurders ter<br />
dekking van te maken en gemaakte servicekosten.<br />
De vergoeding is gebaseerd op de geraamde kosten.<br />
Jaarlijks vindt op basis van de werkelijke kosten<br />
afrekening plaats. De kosten worden verantwoord<br />
onder de lasten servicecontracten.<br />
Kosten onderhoud<br />
Onder deze post worden alle direct aan het<br />
verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud<br />
(anders dan groot onderhoud) verantwoord voor<br />
zover deze betrekking hebben op het vastgoed in<br />
exploitatie. Van toerekenbaarheid is sprake als de<br />
daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar<br />
hebben plaatsgevonden. Naast onderhoudslasten<br />
betreffen dit ook personeelslasten die feitelijk betrekking<br />
hebben op onderhoudsactiviteiten inclusief de overige<br />
indirecte bedrijfskosten die met een verdeelsleutel zijn<br />
toegerekend.<br />
Reeds aangegane verplichtingen waarvan de<br />
werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op<br />
balansdatum worden verwerkt onder de ‘niet in de<br />
balans opgenomen verplichtingen’.<br />
Overige directe operationele lasten<br />
exploitatie bezit<br />
Aan deze posten worden de directe lasten met<br />
betrekking tot de exploitatie van het bezit toegerekend<br />
die geen betrekking hebben op de verhuur en<br />
beheeractiviteiten of onderhoudsactiviteiten.<br />
De overige directe operationele lasten exploitatie bezit<br />
zijn echter wel kosten die worden veroorzaakt door het<br />
feit dat de woningcorporatie vastgoed heeft.<br />
Netto resultaat verkoop vastgoedportefeuille<br />
De post totaal van netto gerealiseerd resultaat verkoop<br />
vastgoedportefeuille betreft het saldo van de behaalde<br />
verkoopopbrengst minus de boekwaarde van het<br />
bestaand bezit en de toegerekende organisatiekosten.<br />
Opbrengsten worden verantwoord op het moment van<br />
overdracht van economische rechten en verplichtingen<br />
(passeren akte van levering).<br />
Waardeveranderingen vastgoedportefeuille<br />
Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille<br />
De overige waardeveranderingen worden gevormd<br />
door:<br />
• de waardevermindering die is ontstaan door<br />
aangegane juridische en feitelijke verplichtingen<br />
met betrekking tot investeringen in nieuwbouw<br />
indien en voor zover de verwachte marktwaarde<br />
lager is dan de kostprijs;<br />
• de terugname van eerder genomen<br />
waardeverminderingen door gewijzigde<br />
inschattingen van stichtingskosten/marktwaarde;<br />
• afwaarderingen (en eventuele terugnames<br />
van eerder genomen afwaarderingen) van<br />
grondposities;<br />
• afboeking van eerder geactiveerde bedragen voor<br />
investeringsprojecten.<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen<br />
vastgoedportefeuille<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen<br />
vastgoedportefeuille hebben betrekking op<br />
waardemutaties die ontstaan door een wijziging in de<br />
marktwaarde van de vastgoedportefeuille.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 149<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen<br />
vastgoedportefeuille verkopen onder voorwaarden<br />
Dit betreft de jaarlijkse mutatie van de actuele waarde<br />
van de woningen verkocht onder voorwaarden. Dit<br />
betreft zowel de waardeverandering van de post<br />
‘onroerende zaken verkocht onder voorwaarden’ als de<br />
post ‘verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken<br />
verkocht onder voorwaarden’.<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen<br />
vastgoedportefeuille bestemd voor de verkoop<br />
Dit betreffen waardeveranderingen die ontstaan door<br />
een wijziging in de waarde van de vastgoedportefeuille<br />
bestemd voor de verkoop in het lopende verslagjaar.<br />
Netto resultaat overige activiteiten<br />
Opbrengsten inzake overige activiteiten ontstaan uit<br />
werkzaamheden die niet tot de primaire activiteiten van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> behoren of ten gevolge van nagekomen<br />
baten van reguliere activiteiten. De kosten behorende<br />
bij overige activiteiten worden toegerekend aan het<br />
verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Voorbeelden<br />
van overige activiteiten zijn het beheer (van VvE’s)<br />
voor derden, bijdragen en kosten van warmte- en<br />
koudeopslaginstallatie en zonnepanelen.<br />
Leefbaarheid<br />
Leefbaarheid omvat gemaakte kosten voor fysieke<br />
ingrepen niet-zijnde investeringen en uitgaven voor<br />
activiteiten in de omgeving van woongelegenheden<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, die de leefbaarheid in buurten en<br />
wijken bevorderen. De indirecte kosten, lonen en<br />
salarissen en overige organisatiekosten die te relateren<br />
zijn aan leefbaarheid worden ook verantwoord als<br />
leefbaarheidsuitgaven.<br />
Saldo financiële baten en lasten<br />
Financiële baten en lasten<br />
Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig<br />
verwerkt, rekening houdend met de effectieve<br />
rentevoet van de betreffende activa en passiva.<br />
Resultaat deelnemingen<br />
Het resultaat is het bedrag waarmee de boekwaarde<br />
van de deelneming sinds de voorafgaande jaarrekening<br />
is gewijzigd als gevolg van het door de deelneming<br />
behaalde resultaat.<br />
(Vennootschaps)belasting<br />
Toegelaten instellingen volkshuisvesting zijn met<br />
ingang van 1 januari 2008 integraal belastingplichtig<br />
voor de vennootschapsbelasting. Bij aanvang van<br />
deze belastingplicht heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een fiscale<br />
openingsbalans opgemaakt waarvoor specifieke<br />
fiscale waarderingsregels gelden. Voor het verschil<br />
tussen de waardering op de fiscale balans (fiscale<br />
boekwaarde) en de waardering op de commerciële<br />
balans (commerciële boekwaarde) dient <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
een belastinglatentie te vormen indien en voor zover<br />
er sprake is van verrekenbare of belastbare tijdelijke<br />
verschillen.<br />
De fiscale waarderingsregels voor de fiscale<br />
openingsbalans per 1 januari 2008 zijn vastgelegd in<br />
een met de Belastingdienst overeengekomen Tweede<br />
vaststellingsovereenkomst, die jaarlijks stilzwijgend<br />
verlengd werd. Daarmee werden ook de hoogte en<br />
waardering van te vormen belastinglatenties met<br />
terugwerkende kracht naar 1 januari 2008 duidelijk.<br />
Met ingang van 1 januari 2023 heeft de Belastingdienst<br />
de vaststellingovereenkomst opgezegd. De opzegging<br />
heeft geen invloed op de actieve belastinglatenties.<br />
Ook heeft het geen gevolgen voor het bepalen van<br />
de acute vennnootschapsbelastinglast of -bate over<br />
boekjaar <strong>2022</strong>. Voor boekjaar <strong>2022</strong> zijn de fiscale<br />
winstbepalingsregels uit VSO 2 nog geldig. De<br />
opzegging heeft geen terugwerkende kracht.<br />
De belasting over het resultaat wordt berekend<br />
over het resultaat voor belastingen in de winst-enverliesrekening,<br />
rekening houdend met beschikbare<br />
fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande<br />
boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente<br />
belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen<br />
en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens<br />
wordt rekening gehouden met wijzigingen die<br />
optreden in de latente belastingvorderingen en latente<br />
belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te<br />
hanteren belastingtarief.
150 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.7 | Financiële<br />
instrumenten en<br />
risicobeheersing<br />
In 2017 heeft <strong>Haag</strong> wonen een Reglement financieel<br />
beleid en beheer opgesteld conform Artikel 55a van<br />
de Woningwet. Hierin maakt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> inzichtelijk<br />
op welke wijze zij haar financiële continuïteit borgt. In<br />
het reglement zijn de uitgangspunten van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
van het financieel beleid en beheer, de organisatie en<br />
jaarlijkse monitoring en de betrokkenheid van het intern<br />
toezicht op het beheer opgenomen. Ook worden<br />
regels gesteld voor beleggingen en derivaten.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> maakt geen gebruik van derivaten<br />
en heeft dit in haar Reglement financieel beleid en<br />
beheer en ook in het Treasury statuut opgenomen. De<br />
Autoriteit woningcorporaties heeft het reglement van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op 16 januari 2018 goedgekeurd.<br />
In <strong>2022</strong> is het Reglement financieel beleid en beheer<br />
geactualiseerd aan de aanpassingen van het nieuwe<br />
Modelreglement financieel beleid en beheer 2021. Het<br />
aangepaste reglement is op 22 juni <strong>2022</strong> goedgekeurd<br />
door de RvC.<br />
Het Reglement financieel beleid en beheer van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft mede betrekking op verbonden<br />
ondernemingen: <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> holding BV, <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Ontwikkeling BV en Aanvan vastgoed BV.<br />
Het Treasury statuut is in 2017 aangepast aan de laatste<br />
regelgeving en is op 11 oktober 2017 goedgekeurd door<br />
de RvC.<br />
Valutarisico<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is alleen werkzaam in Nederland en loopt<br />
geen valutarisico.<br />
Renterisico<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> loopt renterisico over de rentedragende<br />
vorderingen (met name onder financiële vaste activa<br />
en liquide middelen) en rentedragende langlopende<br />
en kortlopende schulden (waaronder schulden aan<br />
kredietinstellingen) als gevolg van wijzigingen in de<br />
marktrente.<br />
Voor vorderingen en schulden met variabele<br />
renteafspraken loopt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> risico ten aanzien<br />
van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot<br />
vastrentende vorderingen en schulden loopt <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> risico’s over de marktwaarde. Met betrekking<br />
tot deze vorderingen en schulden zijn geen financiële<br />
derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> hanteert een maximaal renterisico van<br />
15% van het vreemd vermogen, gerekend over een<br />
aaneengesloten voortschrijdende periode van twaalf<br />
maanden. Door een maximum te stellen aan het<br />
renterisico kunnen risicovolle rentepieken worden<br />
voorkomen en is daarmee het renterisico begrensd.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> maakt geen gebruik van derivaten. In<br />
2024 wordt het maximum van 15% in geringe mate<br />
overschreden. Dit is vooral een gevolg van twee nieuwe<br />
Euribor gerelateerde roll-over leningen (maximale<br />
hoofdsom € 55 miljoen). Mede vanwege de zeer lage<br />
korte rente wordt beperkte overschrijding van het<br />
renterisico door leningen met variabele hoofdsom<br />
(LVH’s) op dit moment niet als risico gezien. Het<br />
renterisico, uitgedrukt in een percentage van het saldo<br />
langlopende leningen, van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op basis van de<br />
bestaande leningportefeuille (exclusief herfinanciering,<br />
inclusief roll-over leningen (schuldrestant) en volledig<br />
opgenomen risico op spreadherziening van de<br />
basisrenteleningen) bedraagt:<br />
Jaartal<br />
Percentage<br />
2023 13,13%<br />
2024 14,45%<br />
2025 14,57%<br />
2026 12,11%<br />
2027 13,40%
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 151<br />
Kredietrisico<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft geen significante concentraties van kredietrisico. Zij maakt gebruik van meerdere banken als<br />
tegenpartij teneinde kredietrisico te spreiden. Limieten zijn vastgelegd in het treasury statuut en naleving daarvan<br />
wordt voortdurend gemonitord.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft behalve voor het normale betalingsverkeer geen kredieten. De langlopende financiering betreft<br />
opgenomen geld hoofdzakelijk gefinancierd bij de sectorbanken.<br />
Liquiditeitsrisico<br />
Relevante indicatoren voor het liquiditeitsrisico dat <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> loopt per balansdatum zijn als volgt (indicatief):<br />
Relevante indicatoren voor het liquiditeitsrisico (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong><br />
Bankschuld 0<br />
Kredietlimiet 30.000<br />
Lopende investeringsverplichtingen 11.600<br />
Aflossingsverplichting 2023 21.676<br />
Renteherziening in 2023 10.000<br />
Reeds vastgelegde nog te storten leningen o/g 10.000<br />
Nog niet benutte borgingsruimte WSW 45.505<br />
Investeringsverplichtingen worden uitsluitend aangegaan indien <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zeker heeft gesteld dat hiervoor<br />
financiering beschikbaar is, of is toegezegd. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> maakt een meerjaren kasstroomprognose waarin de<br />
voorgenomen investeringen doorgerekend worden en de consequenties voor de liquiditeitspositie zichtbaar worden.<br />
Per 18 juli <strong>2022</strong> heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een nieuw borgingplafond <strong>2022</strong> ontvangen van het WSW. Het plafond voor<br />
<strong>2022</strong> is vastgesteld op € 672.223.000 op basis van de dPi 2021. Dit is € 45,5 miljoen hoger dan de leningportefeuille<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ultimo <strong>2022</strong> bij volledig opgenomen variabele hoofdsomleningen (€ 626.718.000). Tot het derde<br />
kwartaal 2023 is geen nieuwe financiering nodig.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> beschikt over een kredietfaciliteit bij de huisbank. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden<br />
verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. De vervalkalender van de bestaande leningen wordt<br />
constant gemonitord.<br />
Beschikbaarheidsrisico<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft haar financiële meerjarenplan zodanig opgesteld dat de beschikbaarheid van faciliteiten voor<br />
financiering en herfinanciering gecontinueerd wordt. De meerjarenbegroting voldoet aan de financiële kengetallen<br />
zoals deze door toezichthouders en andere financiële stakeholders worden gehanteerd. Voor de beschikbaarheid<br />
van financiering is de organisatie afhankelijk van het blijvend functioneren van het borgingsstelsel via het<br />
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).
152 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.8 | Grondslagen voor<br />
de opstelling van het<br />
kasstroomoverzicht<br />
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode.<br />
De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het<br />
kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, (des)investerings- en financieringsactiviteiten.<br />
De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de<br />
hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele<br />
activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige<br />
schulden voorkomende verplichtingen.<br />
Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder<br />
de kasstroom uit operationele activiteiten.<br />
Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.<br />
De verkrijgingsprijs van de verworven groepsmaatschappij is opgenomen onder de kasstroom uit<br />
investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geld heeft plaatsgevonden. De geldmiddelen die in de verworven<br />
groepsmaatschappij aanwezig zijn, zijn op de aankoopprijs in mindering gebracht.<br />
Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder het afsluiten van financiële<br />
leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 153<br />
11.9 | Toelichting op<br />
de balansposten<br />
A. Vaste activa<br />
I Vastgoedbeleggingen<br />
1. Vastgoed in exploitatie<br />
Een overzicht van het vastgoed in exploitatie is hierna opgenomen:<br />
Vastgoedbeleggingen (x € 1.000)<br />
Stand per 1 januari<br />
DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
niet-DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
Totaal<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
Cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 1.162.485 1.092.392 44.138 50.064 1.206.623<br />
Cumulatieve waardevermeerdering 2.218.606 1.923.038 69.059 64.807 2.287.665<br />
Cumulatieve waardevermindering -10.362 -7.471 -1.276 -1.394 -11.638<br />
Boekwaarde per 1 januari 3.370.729 3.007.959 111.921 113.477 3.482.650<br />
Mutaties<br />
Investeringen – opleveringen 8.161 21.078 - - 8.161<br />
Investeringen – uitgaven na eerste verwerking 38.580 52.366 918 499 39.498<br />
Subsidies -4.063 - - - -4.063<br />
Desinvesteringen -1.214 -3.351 -3.341 -6.425 -4.555<br />
DAEB-herclassificatie -701 - 701 - -<br />
Aanpassing marktwaarde -77.654 295.568 -2.732 4.252 -80.386<br />
Waardeverminderingen/ORT -5 - - - -5<br />
Terugneming van waardeverminderingen - - - - -<br />
Afwaarderingen 5.124 -2.891 -30 118 5.093<br />
Overige mutaties 239 - - - 239<br />
Totaal mutaties -31.534 362.770 -4.484 -1.556 -36.018<br />
Stand per 31 december<br />
Cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 1.203.485 1.162.485 42.417 44.138 1.245.902<br />
Cumulatieve waardevermeerdering 2.140.947 2.218.606 66.326 69.059 2.207.274<br />
Cumulatieve waardevermindering -5.239 -10.362 -1.306 -1.276 -6.545<br />
Boekwaarde per 31 december 3.339.194 3.370.729 107.437 111.921 3.446.631<br />
De DAEB-herclassificatie bestaat uit 2 leegstaande woongelegenheden van DAEB-vastgoed naar niet-DAEBvastgoed.<br />
De waardeverminderingen hebben betrekking op 1 complex waarin verbeteringen zijn uitgevoerd tijdens het<br />
planmatig onderhoud.<br />
De overige mutaties bestaan uit 2 BOG’s die omgebouwd zijn tot woning.
154 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Marktwaarde<br />
Basis gewaardeerd deel van het vastgoed in exploitatie<br />
De woningen en parkeergelegenheden in het DAEB-vastgoed in exploitatie en kleine BOG’s in het niet-DAEBvastgoed<br />
in exploitatie is gewaardeerd tegen de marktwaarde in verhuurde staat. Deze waarde is bepaald op basis<br />
van het ‘Handboek modelmatig waarderen marktwaarde’ die als bijlage is opgenomen bij de Regeling toegelaten<br />
instellingen volkshuisvesting. Hierbij wordt op basis van de toekomstige kasstromen de marktwaarde middels de<br />
Discounted Cash Flow (DCF)-methode bepaald.<br />
Bij het bepalen van dit deel van de marktwaarde is de basisversie van het waarderingshandboek gehanteerd. De<br />
variabelen in de berekening zijn conform het waarderingshandboek gehanteerd. Aangezien de basisversie van het<br />
waarderingshandboek is gehanteerd, is de marktwaarde niet gebaseerd op een waardering door een onafhankelijke<br />
en ter zake deskundige taxateur.<br />
De volgende disconteringsvoet is gebruikt voor de verschillende categorieën onroerende zaken in de basisversie:<br />
Disconteringsvoet<br />
<strong>2022</strong><br />
Woongelegenheden 5,63%<br />
Bedrijfsmatig onroerend goed 9,16%<br />
Parkeergelegenheden 6,70%<br />
Full gewaardeerd deel van het vastgoed in exploitatie<br />
Bij het bepalen van de marktwaarde van het MOG en intramuraal zorgvastgoed in het DAEB-vastgoed in exploitatie<br />
en de woningen, BOG en parkeergelegenheden van het niet-DAEB-vastgoed in exploitatie is de fullversie van<br />
het waarderingshandboek gehanteerd. De variabelen in de berekening zijn conform het waarderingshandboek<br />
gehanteerd met uitzondering van de volgende vrijheidsgraden:<br />
Impact hantering vrijheidsgraden Woongelegenheden<br />
Parameter handboek<br />
Markthuur € 280,84 - €1.928,40 € 410 - € 1.825<br />
Bandbreedte Eigen parameter<br />
Leegwaarde € 37.042 - € 1.097.568 € 90.000 - € 685.000<br />
Exit Yield doorexploiteren 3,07% -13,76% 3,30% - 6,75%<br />
Exit Yield uitponden 0,00% - 5,68% 1,25% - 7,00%<br />
Disconteringsvoet doorexploiteren 5,32% - 7,43% 3,51% - 7,75%<br />
Disconteringsvoet uitponden 6,14% - 7,43% 4,75% - 12,50%<br />
Onderhoud doorexploiteren € 1.224 - € 2.189 € 1.224 - € 2.189<br />
Onderhoud uitponden € 982 - € 1.332 € 1.137,50 - € 1.791,10<br />
Leegwaardestijging verleden<br />
jaar -1 op 13,2% en<br />
jaar 0 op -5,45%<br />
Leegwaardestijging Jaar 1 op -2,5%<br />
overige jaren 2%<br />
jaar -1 op 20% en<br />
jaar 0 op 3%<br />
Jaar 1 op -2%<br />
overige jaren 2%
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 155<br />
Grote verschillen worden veroorzaakt door de verschillende typen woningen; EGW, MGW en extramuraal. Naast<br />
deze vrijheidsgraden is voor 1 complex het scenario doorexploiteren afgedwongen. Bij 2 andere complexen is de<br />
mutatiegraad overruled (zowel doorexploiteren als uitponden).<br />
Impact hantering vrijheidsgraden BOG, MOG en ZOG<br />
Parameter handboek<br />
Bandbreedte Eigen parameter<br />
Markthuur € 0,31 - € 328,83 per m 2<br />
VVO per jaar<br />
€ 30 - € 225 per m 2<br />
VVO per jaar<br />
Exit Yield -30,81% - 78,26% 6,75% - 15,0%<br />
Disconteringsvoet 8,95 % - 9,86% 3,01% - 10,0%<br />
Markthuurstijging 1e jaar 9,9%, 2e jaar 2,6%,<br />
3e jaar 2,3% daarna 2%<br />
Voor 9 complexen is de markthuurstijging niet overruled, dit is voornamelijk bij intramuraal zorg.<br />
1e jaar 3,5%,<br />
daarna gelijk aan handboek<br />
Impact hantering vrijheidsgraden Parkeergelegenheden<br />
Parameter handboek<br />
Bandbreedte Eigen parameter<br />
Markthuur € 0,00 - € 3.231,14 € 20 - € 2.460<br />
Leegwaarde € 3.386 - € 925.512 € 5.000 - €615.000<br />
Exit Yield doorexploiteren - 10,3% - 257,78% 3,60% - 8,00%<br />
Exit Yield uitponden 0,00% - 34,31% 2,65% - 11,50%<br />
Disconteringsvoet doorexploiteren 6,70% - 6,79% 3,01% - 24,85%<br />
Disconteringsvoet uitponden 6,70% - 6,79% 3,01% - 25,60%<br />
Het grote verschil in leegwaarde wordt veroorzaakt door een deel van een parkeergarage van 41 plekken, die als<br />
1 object wordt meegenomen in de marktwaardering. Daarnaast is bij 1 complex het scenario doorexploiteren<br />
afgedwongen en is de mutatiegraad overruled.<br />
Complexindeling<br />
Overeenkomstig het Handboek modelmatig waarderen marktwaarde vindt waardering op<br />
waarderingscomplexniveau plaats. Elk waarderingscomplex bestaat uit vergelijkbare verhuureenheden voor wat<br />
betreft type eenheid, bouwjaar en locatie. Daarnaast is het gehele waarderingscomplex als eenheid aan een derde<br />
partij te verkopen. Alle verhuureenheden van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> maken deel uit van een waarderingscomplex of vormen<br />
een afzonderlijk waarderingscomplex.
156 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Parameters volledige portefeuille<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft de in het Handboek modelmatig waarderen marktwaarde <strong>2022</strong> voorgeschreven parameters en<br />
uitgangspunten toegepast. De belangrijkste uitgangspunten zijn:<br />
Parameters woongelegenheden<br />
2021 <strong>2022</strong> 2023 2024 2025 2026 2027 2028 e.v.<br />
Prijsinflatie 2,70% 9,90% 2,60% 2,30% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00%<br />
Loonstijging 2,90% 3,70% 3,30% 3,30% 3,30% 3,30% 2,50%<br />
Bouwkostenstijging 7,80% 3,70% 3,30% 3,30% 3,30% 3,30% 2,50%<br />
Leegwaardestijging 13,20% -5.45% -2,50% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00%<br />
Instandhoudingsonderhoud per vhe doorexploiteerscenario<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Eengezinswoning € 1.426 - € 2.005 € 1.500 - € 1.806<br />
Meergezinswoning € 1.199 - € 2.189 € 1.104 - € 1.918<br />
Studenteneenheid € 390 - € 1.812 € 421 - € 1.644<br />
Zorgeenheid (extramuraal) € 1.439 - € 2.253 € 1.129 - € 1.976<br />
Instandhoudingsonderhoud per vhe uitpondscenario<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Eengezinswoning € 967 - €1.184 € 826 - € 1.083<br />
Meergezinswoning € 712 - € 1.332 € 661 - € 1.182<br />
Studenteneenheid n.v.t. € 358 - € 421<br />
Zorgeenheid (extramuraal) n.v.t. n.v.t.<br />
Beheerkosten per vhe<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Eengezinswoning € 481 € 467<br />
Meergezinswoning € 472 € 459<br />
Studenteneenheid € 445 € 432<br />
Zorgeenheid (extramuraal) € 435 € 423<br />
Gemeentelijke OZB (% van de WOZ) 0,0485% 0,0516%<br />
Belastingen, verzekeringen en overige zakelijke lasten (% van de WOZ) 0,07% 0,07%<br />
Huurderving (% van de huursom) 1% 1%<br />
Mutatiekans bij doorexploiteren 4,93% 4,46%<br />
Mutatiekans bij uitponden 5,48% 5,77%<br />
Mutatieleegstand DAEB 0 maanden 0 maanden<br />
Mutatieleegstand niet-DAEB 3 maanden 3 maanden<br />
Mutatieleegstand verkoop 0 maanden 0 maanden<br />
Verkoopkosten bij uitponden (% van de leegwaarde) 1,0% 1,2%
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 157<br />
Parameters bedrijfsmatig en maatschappelijk onroerend goed<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Instandhoudingsonderhoud per m 2 bvo BOG € 6,50 € 6,00<br />
Instandhoudingsonderhoud per m 2 bvo MOG € 7,90 € 7,30<br />
Mutatieonderhoud technisch per m 2 bvo BOG € 10,90 € 10,10<br />
Mutatieonderhoud technisch per m 2 bvo MOG € 13,20 € 12,20<br />
Mutatiekosten marketing (% jaarhuur) 14% 14%<br />
Beheerkosten % van de markthuur - BOG 3% 3%<br />
Beheerkosten % van de markthuur - MOG 2% 2%<br />
Gemeentelijke OZB (% van de WOZ) 0,2705% 0,2642%<br />
Belastingen, verzekeringen en overige zakelijke lasten (% van de WOZ) 0,13% 0,12%<br />
Parameters Parkeergelegenheden<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Instandhoudingsonderhoud parkeerplaats per jaar € 60,00 € 56,00<br />
Instandhoudingsonderhoud garagebox per jaar € 202,00 € 187,00<br />
Beheerkosten parkeerplaats per jaar € 30,00 € 29,00<br />
Beheerkosten garagebox per jaar € 41,00 € 40,00<br />
Verkoopkosten per eenheid € 571,00 € 555,00<br />
Belastingen, verzekeringen en overige zakelijke lasten (% van de WOZ) 0,23% 0,22%<br />
Parameters intramuraal zorgvastgoed<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Instandhoudingsonderhoud per m 2 bvo € 10,50 € 9,70<br />
Mutatieonderhoud per m 2 bvo € 13,20 € 12,20<br />
Mutatiekosten marketing (% jaarhuur) 14% 14%<br />
Beheerkosten (% jaarhuur) 2,5% 2,5%<br />
Gemeentelijke OZB, belastingen, verzekeringen en overige zakelijke lasten<br />
(% van de WOZ)<br />
0,35% 0,33%
158 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Achterstallig onderhoud<br />
In <strong>2022</strong> is het achterstallig onderhoud ten behoeve van de bepaling van de marktwaarde bij 31 complexen voor een<br />
bedrag van € 83.272.876 ingerekend (2021: € 90.870.617 bij 34 complexen).<br />
Inschakeling taxateur<br />
Voor <strong>2022</strong> is de gehele full-versie portefeuille getaxeerd door een onafhankelijke en ter zake deskundige externe<br />
taxateur, ingeschreven bij het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs. Hierna wordt jaarlijks 1/3 deel van het<br />
vastgoed in exploitatie getaxeerd. Dit betekent dat elk derde deel van het vastgoed in exploitatie minimaal eens per<br />
drie jaar opnieuw wordt getaxeerd. Het 1/3 deel wordt zo samengesteld dat dit een representatief deel van het totale<br />
bezit is. Voor het 2/3 deel dat niet getaxeerd wordt, wordt een markttechnische update verricht door de taxateur. Het<br />
taxatierapport en het taxatiedossier waarin de waardering en de daarbij gehanteerde aanpassingen ten opzichte van<br />
de basisversie zijn onderbouwd en vastgelegd zijn in het bezit van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en op aanvraag beschikbaar voor de<br />
Autoriteit woningcorporaties.<br />
Zekerheidstelling en verzekering<br />
Voor de aangetrokken leningen heeft de gemeente of het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) zich garant<br />
gesteld. De vastgoedbeleggingen zijn verzekerd op indexbasis tegen risico’s van storm- en brandschade. Voor<br />
verstrekte zekerheden wordt verwezen naar de toelichting op de langlopende schulden.<br />
WOZ-waarde<br />
In de posten DAEB-vastgoed in exploitatie en niet-DAEB vastgoed in exploitatie zijn 20.996 woningen en 2.591 nietwoningen<br />
opgenomen. De 53 woonwagenstandplaatsen zijn hierbij onder de woningen gezet.<br />
De WOZ-waarde van alle verhuureenheden (DAEB en niet-DAEB) die binnen het woningtarief vallen, bedraagt per<br />
peildatum 1 januari 2021 € 4,316 miljard. De waardestijging bedraagt gemiddeld 12,0% t.o.v. 2020.<br />
Verklaring waardemutaties<br />
Uit de validatie van het Handboek modelmatig waarderen marktwaarde 2021 is gebleken dat de marktontwikkelingen<br />
in het 4e kwartaal 2021 onvoldoende tot uitdrukking zijn gekomen in de marktwaardewaardering ultimo 2021.<br />
In de COROP regio Agglomeratie ’s-Gravenhage was de waardering hiermee o.b.v. de rapportage van Fakton<br />
van 7 april 2023 inzake de marktwaardering circa 9,3% te laag. Dit effect is onderdeel van de niet-gerealiseerde<br />
waardeveranderingen vastgoedportefeuille <strong>2022</strong> en bedraagt circa € 322,2 miljoen. De vergelijkende cijfers 2021<br />
zijn hierop niet aangepast.<br />
Eind maart is het Handboek modelmatig waarderen marktwaarde <strong>2022</strong> herzien naar aanleiding van geconstateerde<br />
onvolkomenheden. De benodigde aanpassingen om te komen tot een marktconforme waardering zijn doorgevoerd<br />
middels aanpassing van de disconteringsvoet. Hiertoe heeft onderzoek plaatsgevonden waarbij is vastgesteld dat<br />
de verwachte uitkomsten van de basisversie in lijn liggen met de ontwikkeling van de leegwaarde van woningen<br />
gebaseerd op NVM cijfers in de regio. Als uitgangspunt is hierbij gehanteerd dat deze ontwikkeling van de<br />
marktwaarde (exclusief correcties voorgaand jaar) in lijn ligt met de ontwikkeling van de marktwaarde in<br />
verhuurde staat.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 159<br />
Onderliggende tabel geeft inzicht in de ontwikkelingen van de marktwaarde die impact hadden op de<br />
waardemutaties inclusief de (des)investeringen.<br />
Verloopstaat Marktwaarde verhuurde staat (x € 1.000)<br />
DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
niet-DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
Totaal<br />
Marktwaarde ultimo 2021 3.370.729 111.921 3.482.649<br />
Mutaties<br />
Impact voorraadmutaties 3.799 -4.220 -421<br />
Impact methodische wijzigingen handboek 21.071 133 21.204<br />
Mutatie vastgoedgegevens 263.143 5.871 269.014<br />
Impact parameters validatie handboek 58.884 -776 58.107<br />
Impact parameters marktontwikkelingen -378.431 -5.490 -383.921<br />
Totaal mutaties -31.535 -4.484 -36.018<br />
Marktwaarde ultimo <strong>2022</strong> 3.339.194 107.437 3.446.631<br />
De mutaties van het DAEB-vastgoed bedragen € 32 miljoen negatief (2021: + € 363 miljoen). De daling van de<br />
marktwaarde is -0,9%.<br />
De impact van de voorraadmutaties zijn dit jaar positief. De objecten die zijn toegevoegd hebben in totaal een<br />
hogere waarde dan de objecten die zijn verkocht of gesloopt.<br />
Onder de Methodische wijzigingen handboek zitten 2 enorme tegenstrijdige effecten. Het ene effect is de<br />
berekeningswijze van de huurverhoging, die nu enige jaren gekoppeld zit aan de loonindexatie met een afslag.<br />
Hier staat tegenover dat de overdrachtskosten zijn verhoogd, wat een tegengesteld effect geeft.<br />
In de mutatie van de vastgoedgegevens valt vooral het effect van de fors gestegen WOZ-waarden op met<br />
gemiddeld 11,99%. De gemiddelde contracthuur is gestegen van € 563,03 naar € 577,14 (+2,51%). Dit wordt enigszins<br />
veroorzaakt door een stijging in de maximale huur van € 754,55 naar € 781,90 (+3,62%).<br />
De parameteraanpassingen als gevolg van de validatie van het handboek bestaan uit een verhoging van<br />
de markthuren met gemiddeld 1,09% en een verlaging van de disconteringsvoet voor doorexploiteren met<br />
-0,03 procentpunt en een stijging bij uitponden met 0,16 procentpunt. Dit heeft samen een waarde stijgend effect<br />
van 1,7%.<br />
De parameters als gevolg van de marktontwikkelingen hebben dit jaar een waarde dalend effect van -11%,<br />
ondanks het waarde stijgende effect van het vervallen van de verhuurderheffing. De prijs-, loon- en bouwinflatie<br />
zijn in <strong>2022</strong> hoger ingeschat dan in 2021. De gemiddelde onderhoudskosten zijn met 10,63% gestegen in het<br />
doorexploiteerscenario en bij uitponden met 10,41%. De leegwaardestijging is veel lager dan vorig jaar en zorgt voor<br />
een daling van -3,7%. De gemiddelde disconteringsvoet stijgt met 0,43 procentpunt bij een nagenoeg gelijkblijvende<br />
exit yield (voor de woningen). De reguliere huurstijging daalt door een lagere opslag op de huurindex (-0,22%). Daar<br />
tegenover staat wel een stijgende markthuur van +6,54%.<br />
De marktwaarde van het niet-DAEB vastgoed daalt met € 4,5 miljoen (2021: -1,6 miljoen). Dit is een daling van -4%.<br />
Deze daling wordt veroorzaakt door verkopen. De stijgende WOZ-waarden zorgen voor de hoge mutatie in de<br />
vastgoedgegevens. De waardedaling in de parameters van de marktontwikkelingen zit vooral in de hogere exit yield.
160 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Gevoeligheidsanalyse marktwaarde<br />
Gelet op de huidige marktomstandigheden kunnen toekomstige marktontwikkelingen, waarop zowel door externe<br />
taxateurs als voorgeschreven door het handboek gehanteerde aannames en schattingen ter bepaling van de reële<br />
waarde van het vastgoed zijn gebaseerd, ten opzichte van de werkelijk te verwachten marktontwikkelingen van<br />
significante invloed zijn op de uitkomsten van de huidige waardering in de jaarrekening. Om inzicht te geven in de<br />
effecten van redelijkerwijs mogelijke wijzigingen in belangrijke parameters op de marktwaarde is, ten aanzien van de<br />
vastgoedportefeuille gewaardeerd volgens de DCF-methode, de volgende gevoeligheidsanalyse opgenomen:<br />
Gevoeligheidsanalyse Marktwaarde <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
DAEB Niet-DAEB Totaal<br />
Totaal Totaal Waarde (€) Verschil (€) Verschil (%)<br />
Waardering <strong>2022</strong> (basisscenario) 3.339.194 107.437 3.446.631<br />
Scenario’s<br />
Contracthuur<br />
Maximale huur<br />
Markthuur<br />
Huurstijging 1e jaar<br />
Huurstijging ieder jaar<br />
WOZ-waarde<br />
Leegwaardeontwikkeling 1e jaar<br />
Leegwaardeontwikkeling ieder jaar<br />
Mutatiegraad<br />
Disconteringsvoet<br />
Overdrachtskosten<br />
Aanpassing<br />
+ € 25,- 3.407.665 112.043 3.519.708 73.077 2,12%<br />
- € 25,- 3.270.569 103.683 3.374.252 -72.380 -2,10%<br />
+ € 25,- 3.378.079 107.437 3.485.516 38.885 1,13%<br />
- € 25,- 3.283.308 107.437 3.390.745 -55.886 -1,62%<br />
+ € 25,- 3.392.386 113.892 3.506.278 59.647 1,73%<br />
- € 25,- 3.286.442 104.612 3.391.055 -55.577 -1,61%<br />
+ 1%-punt 3.353.975 107.835 3.461.809 15.178 0,44%<br />
- 1%-punt 3.324.395 107.040 3.431.435 -15.197 -0,44%<br />
+ 1%-punt 3.472.771 111.599 3.584.370 137.738 4,00%<br />
- 1%-punt 3.214.386 103.740 3.318.126 -128.505 -3,73%<br />
+ 10% 3.433.283 107.330 3.540.613 93.982 2,73%<br />
- 10% 3.254.661 107.544 3.362.205 -84.426 -2,45%<br />
+ 1%-punt 3.341.798 107.684 3.449.481 2.850 0,08%<br />
- 1%-punt 3.336.765 107.193 3.443.958 -2.674 -0,08%<br />
+ 1%-punt 3.423.728 109.131 3.532.859 86.228 2,50%<br />
- 1%-punt 3.321.118 106.273 3.427.390 -19.241 -0,56%<br />
+ 1%-punt 3.419.761 109.136 3.528.897 82.266 2,39%<br />
- 1%-punt 3.312.897 106.318 3.419.215 -27.416 -0,80%<br />
+ 1%-punt 2.711.624 99.405 2.811.030 -635.602 -18,44%<br />
- 1%-punt 4.664.634 117.391 4.782.024 1.335.393 38,74%<br />
+ 1%-punt 3.291.181 106.145 3.397.326 -49.305 -1,43%<br />
- 1%-punt 3.388.490 108.759 3.497.249 50.617 1,47%
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 161<br />
Erfpacht<br />
Het merendeel van de grond is door de gemeente in erfpacht uitgegeven grond. Alle erfpachtcanons zijn<br />
eeuwigdurend afgekocht. Er is geen sprake meer van erfpachtsuppletie, dus dit wordt niet meer ingerekend.<br />
Beleidswaarde<br />
Omdat onze doelstelling is te voorzien in passende huisvesting voor hen die daar niet zelf in kunnen voorzien, zal<br />
van het vastgoed in exploitatie slechts een beperkt deel vervreemd worden. Dit betekent dat slechts een deel van de<br />
in de jaarrekening verantwoorde marktwaarde in de toekomst zal worden gerealiseerd. Derhalve wordt hieronder<br />
de beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie toegelicht, welke is gebaseerd op de methodiek zoals opgenomen<br />
in het Handboek. Deze beleidswaarde sluit aan op het beleid van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en beoogt inzicht te geven in de<br />
verdiencapaciteit van haar vastgoed uitgaande van dit beleid.<br />
De beleidswaarde van BOG/MOG/ZOG en parkeergelegenheden is gelijk aan de marktwaarde en hierbij wordt dus<br />
verondersteld dat de marktuitgangspunten overeenkomen met de eigen beleidsuitgangspunten.<br />
De beleidswaarde van het DAEB-vastgoed in exploitatie bedraagt per 31 december <strong>2022</strong><br />
€ 1.703.196.413,17 (per 31 december 2021: € 1.778.022.204,18).<br />
De beleidswaarde van het niet-DAEB-vastgoed in exploitatie bedraagt per 31 december <strong>2022</strong><br />
€ 100.411.627,56 (per 31 december 2021: € 94.719.222,69).<br />
Het verschil tussen de marktwaarde en de beleidswaarde ultimo <strong>2022</strong> bestaat uit de volgende onderdelen:<br />
Opbouw beleidswaarde (x € 1.000)<br />
DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
niet-DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
Totaal<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
Marktwaarde per 31 december 3.339.194 3.370.729 107.437 111.921 3.446.631<br />
Beschikbaarheid (doorexploiteren) 539.527 335.460 25.498 7.264 565.025<br />
Betaalbaarheid (huren) -1.331.044 -1.078.674 -27.130 -16.159 -1.358.173<br />
Kwaliteit (onderhoud) -709.087 -590.328 -4.761 -6.230 -713.848<br />
Beheer (beheerkosten) -135.395 -259.165 -633 -2.076 -136.027<br />
Totaal mutaties -1.635.998 -1.592.707 -7.026 -17.202 -1.643.023<br />
Beleidswaarde 1.703.196 1.778.022 100.412 94.719 1.803.608
162 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Gevoeligheidsanalyse beleidswaarde<br />
Voor de gevoeligheidsanalyse van de beleidswaarde is eerst gekeken wat de impact is van de gehanteerde<br />
gevoeligheden voor de marktwaarde met uitzondering van de markthuur en de overdrachtskosten. Daarna zijn<br />
voor de beleidswaarde voor de voornaamste uitgangspunten (gemiddeld per woning teruggerekend) analyses<br />
gemaakt welk effect een positieve of negatieve aanpassing heeft op de beleidswaarde. Dit wordt weergegeven in de<br />
onderstaande tabel.<br />
Gevoeligheidsanalyse Beleidswaarde <strong>2022</strong><br />
DAEB Niet-DAEB Totaal<br />
Totaal Totaal Waarde (€) Verschil (€) Verschil (%)<br />
Waardering <strong>2022</strong> (basisscenario) 1.703.196 100.412 1.803.608<br />
Beleidswaardescenario’s<br />
Beleidshuur<br />
Beleidsonderhoud<br />
Beleidsbeheer<br />
Aanpassing<br />
+ € 25,- 1.794.863 102.078 1.896.941 93.333 5,17%<br />
- € 25,- 1.596.646 98.748 1.695.394 -108.214 -6,00%<br />
+ 100,- 1.628.755 99.300 1.728.055 -75.553 -4,19%<br />
- 100,- 1.777.638 101.523 1.879.161 75.553 4,19%<br />
+ 100,- 1.628.755 99.300 1.728.055 -75.553 -4,19%<br />
- 100,- 1.777.619 101.523 1.879.143 75.535 4,19%
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 163<br />
3. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden<br />
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Stand per 1 januari<br />
Verkrijgingsprijzen 8.023 9.170<br />
Cumulatieve waardeveranderingen 1.803 800<br />
Boekwaarde per 1 januari 9.826 9.970<br />
Mutaties<br />
Desinvesteringen -723 -1.147<br />
Waardeveranderingen 738 1.003<br />
Totaal mutaties 15 -144<br />
Stand per 31 december<br />
Verkrijgingsprijzen 7.300 8.023<br />
Cumulatieve waardeveranderingen 2.541 1.803<br />
Boekwaarde per 31 december 9.841 9.826<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft 2 complexen waaruit in het verleden verkocht werd met het koopgarantprincipe. De verleende<br />
kortingen op de marktwaarde liggen tussen de 12% en 20%. Sinds 2015 wordt niet meer verkocht met koopgarant. In<br />
<strong>2022</strong> zijn 3 woningen teruggekocht (2021: 6 woningen). Per 31 december <strong>2022</strong> staan in totaal nog 43 woningen uit<br />
die verkocht zijn onder voorwaarden (2021: 46 woningen), deze bestaan uit:<br />
• Koopgarant ’t Podium – 20 woningen (2021: 23 woningen)<br />
• Koopgarant complex 55 – 23 woningen (2021: 23 woningen)<br />
De wijze van totstandkoming van de waardering van de koopgarant woningen is nader uitgewerkt in de grondslagen.<br />
De komende jaren zal het aantal koopgarant woningen dalen, omdat in juni 2015 besloten is te stoppen met de<br />
verkoop door middel van de koopgarantconstructie. Als gevolg hiervan zullen teruggekochte woningen tegen 100%<br />
van de taxatiewaarde in de markt worden gezet.
164 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
4. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie<br />
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Stand per 1 januari<br />
Verkrijgingsprijzen 3.563 7.585<br />
Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen 4.969 637<br />
Boekwaarde per 1 januari 8.532 8.222<br />
Mutaties<br />
Investeringen 2.542 40.811<br />
Subsidies -2.900 0<br />
Waardeverminderingen -86 -10<br />
Oplevering naar in exploitatie -6.117 -44.833<br />
Terugneming van waardeverminderingen 0 4.341<br />
Totaal mutaties -6.562 310<br />
Stand per 31 december<br />
Verkrijgingsprijzen 1.970 3.563<br />
Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen 0 4.969<br />
Boekwaarde per 31 december 1.970 8.532<br />
Dit betreft de ontwikkeling van nieuwbouw DAEB-vastgoed die na oplevering wordt geëxploiteerd. Voor de<br />
onrendabele toppen van de nieuwbouwprojecten wordt een voorziening getroffen op het moment dat het<br />
realisatiebesluit is genomen. Deze voorziening is aan de creditzijde van de balans opgenomen. Voor zover<br />
investeringen zijn gedaan, is deze voorziening in mindering gebracht op de activa in ontwikkeling.<br />
De stand per eind <strong>2022</strong> is opgebouwd uit een vijftal nieuwbouwprojecten in voorbereiding ter waarde van<br />
€ 1.970.153. Het saldo betreft vooral project Weigeliaplein VEX.<br />
In <strong>2022</strong> is het tweede deel van het project JonaSchaep/<strong>Haag</strong>se Hendrik (50 sociale woningen en<br />
1 huismeesterruimte) opgeleverd.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 165<br />
II Materiële vaste activa<br />
1. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie<br />
De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie betreft geactiveerde investeringen in<br />
bedrijfsgebouwen, inventaris, vervoermiddelen, hard- en software en overige apparatuur. Al deze activa zijn<br />
in vrije eigendom van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
Onroerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie (x € 1.000)<br />
Stand per 1 januari<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Verkrijgings- of vervaardigingsprijs 13.034 12.744<br />
Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen -10.173 -9.388<br />
Boekwaarde per 1 januari 2.861 3.356<br />
Mutaties<br />
Investeringen 143 290<br />
Afschrijvingen -834 -785<br />
Totaal mutaties -691 -495<br />
Stand per 31 december<br />
Verkrijgingsprijzen 13.177 13.034<br />
Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen -11.007 -10.173<br />
Boekwaarde per 31 december 2.170 2.861<br />
Voor de post onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden de volgende componenten en<br />
afschrijvingstermijnen gehanteerd:<br />
Type activa Afschrijvingstermijn Afschrijvingssysteem<br />
Grond<br />
Geen afschrijving<br />
Kantoorpanden 40 jaar Lineair<br />
Inrichting kantoor 10 jaar Lineair<br />
Vervoermiddelen 5 jaar Lineair<br />
Automatisering 3 jaar Lineair<br />
Apparatuur 5 jaar Lineair<br />
Ruimten huismeesters 10 jaar Lineair
166 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
III Financiële vaste activa<br />
Verloop van de financiële vaste activa (x € 1.000)<br />
Deelnemingen<br />
Latente belasting<br />
vorderingen Leningen u/g Totaal <strong>2022</strong><br />
Boekwaarde per 1 januari 687 1.448 434 2.568<br />
Toevoegingen / Onttrekkingen 0 -143 0 -143<br />
Rente 0 0 0 0<br />
Aflossing/afwaardering/resultaat 2 0 -36 -34<br />
Boekwaarde per 31 december 688 1.305 398 2.391<br />
1. Deelnemingen in groepsmaatschappijen<br />
De deelneming in groepsmaatschappijen betreft het 100% aandeel in het eigen vermogen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding<br />
B.V. te Den <strong>Haag</strong>. Voor nadere toelichting zie de bijlage ‘verbindingen’.<br />
3. Latente belastingvorderingen<br />
De samenstelling van verwerkte en niet-opgenomen beschikbare verrekenbare tijdelijke verschillen en compensabele<br />
verliezen is als volgt:<br />
Latente belastingvordering(en) (x € 1.000)<br />
Verrekenbare tijdelijke<br />
verschillen<br />
Opgenomen<br />
onder<br />
financiële<br />
vaste activa<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Opgenomen<br />
onder<br />
vlottende<br />
vaste activa<br />
Niet<br />
verwerkt<br />
Opgenomen<br />
onder<br />
financiële<br />
vaste activa<br />
Opgenomen<br />
onder<br />
vlottende<br />
vaste activa<br />
Niet<br />
verwerkt<br />
0 0 0 0 0 0<br />
Compensabele verliezen 0 0 0 0 0 0<br />
Afschrijving potentieel 212 42 0 236 56 0<br />
Disagio leningen 1.093 155 0 1.212 161 0<br />
Volkshuisvestelijke bijdrage 0 0 0 0 1.412 0<br />
Totaal 1.305 197 0 1.448 1.629 0<br />
De latenties zijn gewaardeerd op contante waarde tegen een disconteringsvoet van 3%. De looptijd van de latentie<br />
voor de disagio bedraagt ultimo <strong>2022</strong> 26 jaar (tot 2048) en voor de afschrijvingen 10 jaar. De nominale waarde van<br />
deze latenties bedraagt respectievelijk circa € 1,55 miljoen (disagio) en € 280.000 (afschrijvingspotentieel).
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 167<br />
Vennootschapsbelasting<br />
De actieve latentie vennootschapsbelasting daalt in<br />
<strong>2022</strong> van € 3,1 miljoen naar € 1,5 miljoen. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
beschikt, na verrekening van de positieve resultaten over<br />
2019 en 2020 met de verliezen uit voorgaande jaren,<br />
niet over verrekenbare verliezen ultimo 2020. Net als<br />
in 2021 wordt daardoor een actieve latentie gevormd<br />
tegen contante waarde voor het afschrijvingspotentieel<br />
en het waarderingsverschil van de leningenportefeuille.<br />
In aanvulling daarop is in 2021, als gevolg van<br />
de leningruil met Vestia en de daarover met de<br />
Belastingdienst gesloten vaststellingsovereenkomst, een<br />
actieve latentie gevormd voor de fiscale gevolgen van<br />
de leningruil. De latentie verdwijnt in <strong>2022</strong> weer van de<br />
balans (zie regel volkshuisvestelijke bijdrage).<br />
Het afschrijvingspotentieel betreft het positieve<br />
verschil tussen de fiscale boekwaarde en de fiscale<br />
bodemwaarde. Als hiervan sprake is en als de fiscale<br />
boekwaarde hoger is dan de marktwaarde in verhuurde<br />
staat, is sprake van een verrekenbaar tijdelijk verschil<br />
waarvoor een latentie wordt gevormd.<br />
Het waarderingsverschil van de leningenportefeuille<br />
betreft het verschil tussen de waarde op de fiscale<br />
openingsbalans (marktwaarde per 1 januari 2008) en<br />
de commerciële boekwaarde van de leningen. Het<br />
verschil wordt gedurende de resterende looptijd van de<br />
leningen ten laste c.q. ten bate van het fiscale resultaat<br />
gebracht.<br />
De verwachte fiscale boekwaarde van het sociaal<br />
en commercieel vastgoed in exploitatie ultimo <strong>2022</strong><br />
is circa € 1,844 miljard lager dan de commerciële<br />
boekwaarde (marktwaarde in verhuurde staat) ultimo<br />
<strong>2022</strong>. Tegen het actuele belastingtarief van 25,8%<br />
bedraagt de nominale waarde van de met dit verschil<br />
samenhangende te betalen vennootschapsbelasting<br />
circa € 475 miljoen.<br />
Aangezien <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> haar beleid heeft afgestemd<br />
op het volkshuisvestelijke karakter (groei van de DAEBvoorraad),<br />
is bij het contant maken van het vastgoed,<br />
exclusief de verwachte verkopen, de veronderstelling<br />
gehanteerd dat in de toekomst geen afwikkelmoment<br />
zal zijn van de te vormen latentie. Hierdoor bedraagt de<br />
berekende latentie nihil, de commerciële boekwaarde<br />
zal niet gerealiseerd worden.<br />
Met ingang van 2008 is <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> integraal<br />
belastingplichtig. De aangiften tot en met 2020 zijn<br />
ingediend (tot en met 2018 zijn ze ook beschikt).<br />
De aangifte voor het jaar 2020 is in april <strong>2022</strong><br />
ingediend. De aangifte 2021 wordt in het eerste<br />
kwartaal <strong>2022</strong> ingediend. Over het belastingjaar 2021 is<br />
het te betalen bedrag naar verwachting € 14,2 miljoen.<br />
Over het belastingjaar <strong>2022</strong> wordt een te betalen<br />
bedrag van circa € 7,3 miljoen verwacht.<br />
4. Leningen u/g<br />
De leningen u/g betreft een lening aan Gemiva. De<br />
Gemiva-SVG Groep ondersteunt mensen met een<br />
lichamelijke, verstandelijke of meervoudige handicap<br />
in de provincie Zuid-Holland. Gemiva huurt de<br />
Van Gelderlaan sinds 1983 voor mensen van deze<br />
doelgroep. Gemiva heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> verzocht een<br />
deel van de verbouwing te financieren door middel van<br />
een lening van € 740.000. Met ingang van mei 2009<br />
is een 6% annuïtaire lening voor 25 jaar aangegaan.<br />
Met ingang van mei 2019 heeft een renteconversie<br />
plaatsgevonden. De rente is 1,18%. Aflossing vindt<br />
maandelijks plaats.<br />
De aflossing voor het komende boekjaar (€ 35.998) is<br />
verantwoord onder overige vorderingen bij de vlottende<br />
activa.
168 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
B. Vlottende activa<br />
I Voorraden<br />
1. Vastgoed bestemd voor de verkoop<br />
Vastgoed bestemd voor de verkoop (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Voorraad verkoop 0 0<br />
Voorraad ex-koopgarant 803 0<br />
Totaal vastgoed bestemd voor de verkoop 803 0<br />
Voorraad verkoop<br />
De voorraad verkoop bestaat uit het onverkochte bezit. Per 31 december <strong>2022</strong> is er geen voorraad.<br />
Voorraad ex-koopgarant<br />
Verloop van de voorraad koopgarant (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Saldo per 1 januari 0 588<br />
Aangekocht 803 338<br />
Verkocht 0 -926<br />
Waardemutatie 0 0<br />
Saldo per 31 december 803 0<br />
Verloop van de voorraad koopgarant (in aantallen)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Voorraad koopgarant per 1 januari 0 3<br />
Aangekocht 3 6<br />
Verkocht 0 -9<br />
Voorraad koopgarant 31 december 3 0<br />
Per 31 december <strong>2022</strong> staan in totaal 3 teruggekochte woningen (2021: 0 woningen) op de voorraad, bestaande uit:<br />
• Voorraad ’t Podium (voormalig Koopgarant) – 3 woningen (2021: 0 woningen)<br />
• Voorraad complex 55 (voormalig Koopgarant) – 0 woningen (2021: 0 woningen)<br />
De voorraad teruggekochte woningen wordt gewaardeerd tegen laatste terugkoopprijs.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 169<br />
III Vorderingen<br />
Alle vorderingen, met uitzondering van de hieronder genoemde vorderingen, hebben een resterende looptijd korter<br />
dan een jaar. De reële waarde van de vorderingen benadert de boekwaarde, gegeven het kortlopende karakter ervan<br />
en het feit dat waar nodig voorzieningen voor oninbaarheid zijn gevormd.<br />
1. Huurdebiteuren<br />
Huurdebiteuren (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Huurdebiteuren 4.187 3.784<br />
Af: voorziening huurdebiteuren -1.370 -1.208<br />
Totaal vorderingen huurdebiteuren 2.817 2.576<br />
2. Overheid<br />
Overheid (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Vorderingen inzake uitvoering Wmo 30 122<br />
Af: voorziening oninbaar 0 0<br />
Totaal vorderingen overheid 30 122<br />
4. Latente belastingvorderingen<br />
Zie latente belastingvorderingen onder de financiële vaste activa.<br />
5. Belastingen en premies sociale verzekeringen<br />
Belastingen en premies sociale verzekeringen (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Omzetbelasting pro rata 81 75<br />
Pensioenpremies 0 25<br />
Vennootschapsbelasting 21 2.490<br />
Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen 103 2.590<br />
Voor de teruggave van btw over de algemene kosten van 2019 t/m <strong>2022</strong> (de zogeheten pro rata regeling) zal in<br />
2023 een suppletieaangifte ingediend worden. De geschatte teruggave 2019 tot en met 2021 is circa € 81.250.<br />
Alle voorgaande jaren zijn ingediend en afgewikkeld.<br />
Door foutherstel van de vennootschapsbelasting zijn de vergelijkende cijfers 2021 aangepast. Het saldo te<br />
betalen vennootschapsbelasting ultimo 2021 is aangepast van € 1,409 miljoen naar een te vorderen post<br />
vennootschapsbelasting van € 2,49 miljoen. Zie ook de toelichting bij het eigen vermogen.<br />
De daling van de post vennootschapsbelasting <strong>2022</strong> is te verklaren door het nog te betalen verschil tussen de<br />
berekende acute vennootschapsbelasting <strong>2022</strong> (€ 4,878 miljoen) en de in <strong>2022</strong> betaalde voorlopige aanslag <strong>2022</strong><br />
(€ 3,221 miljoen), per saldo te betalen € 1,657 miljoen en een verrekening van de voorlopige aanslag 2021 en een<br />
restitutie van de voorlopige aanslag 2020 (per saldo ontvangen € 812.000).
170 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
6. Overige vorderingen<br />
Overige vorderingen (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Overige vorderingen 36 36<br />
Overige debiteuren 310 343<br />
Af: voorziening oninbaar -1 -1<br />
Totaal overlopende activa 344 378<br />
Voorziening dubieuze vorderingen<br />
Verloop van de voorziening dubieuze vorderingen (x € 1.000)<br />
Huurdebiteuren<br />
Deelnemingen<br />
Overige Gemeente Totaal <strong>2022</strong> Totaal 2021<br />
Saldo per 1 januari 1.208 0 1 0 1.208 1.338<br />
Toevoeging 264 0 1 0 265 368<br />
Af: onttrekking -102 0 0 0 -102 -497<br />
Vrijval 0 0 0 0 0 0<br />
Saldo per 31 december 1.370 0 1 0 1.371 1.208<br />
7. Overlopende activa<br />
Overlopende activa (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Te ontvangen bijdragen Wmo gemeente 165 194<br />
Vooruitontvangen, -betaalde facturen 944 824<br />
Overige overlopende activa 841 875<br />
Totaal overlopende activa 1.949 1.893<br />
IV Liquide middelen<br />
Liquide middelen (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Rekening-courant banken (direct opvraagbaar) 5.332 10.580<br />
Kas 3 0<br />
Totaal liquide middelen 5.334 10.581<br />
Het hier vermelde saldo betreft alleen de bankrekeningen met een positief saldo. Onder de post schulden aan<br />
kredietinstellingen is een eventueel negatief saldo van de bankrekeningen opgenomen.<br />
Het saldo <strong>2022</strong> is direct opvraagbaar.<br />
De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) heeft een kredietfaciliteit aan Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> verstrekt van<br />
€ 30 miljoen, volledig bestaande uit rekening-courant krediet. Bij de verstrekking van de kredietfaciliteit zijn geen<br />
zekerheden bedongen. De liquide middelen staan ter vrije beschikking.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 171<br />
C. Eigen vermogen<br />
1. Herwaarderingsreserve<br />
Verloop van de herwaarderingsreserve (x € 1.000)<br />
DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
niet-DAEB vastgoed<br />
in exploitatie<br />
Totaal<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong><br />
Saldo per 1 januari 2.218.606 1.923.410 69.059 64.807 2.287.665<br />
Realisatie door verkoop -3.620 -3.897 -1.725 -2.410 -5.346<br />
Realisatie door sloop -72 438 -66 -1 -138<br />
Toename door stijging marktwaarde 66.368 296.135 8.035 6.781 74.403<br />
Afname door daling marktwaarde -135.211 -9.006 -144.217<br />
Overige mutaties -5.124 2.519 30 -118 -5.093<br />
Saldo per 31 december 2.140.947 2.218.606 66.326 69.059 2.207.274<br />
Overeenkomstig artikel 3 van de statuten van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> dient het gehele vermogen binnen de kaders van de<br />
Woningwet te worden besteed.<br />
Voor zover de marktwaarde in verhuurde staat hoger is dan de historische kostprijs wordt een herwaarderingsreserve<br />
gevormd. De overige mutaties betreft de complexen waarvan de marktwaarde lager is geworden dan de historische<br />
kostprijs.<br />
2. Overige reserves<br />
Verloop van de overige reserves (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Saldo per 1 januari 548.416 527.289<br />
Foutherstel 2020 2.221<br />
Saldo per 1 januari (gecorrigeerd) 529.510<br />
Foutherstel 2021 1.678<br />
Uit resultaatbestemming -37.526 316.239<br />
Dotatie aan herwaarderingsreserve 69.814 -302.917<br />
Realisatie door sloop en verkoop 5.484 6.307<br />
Overige mutaties 4.894 -2.401<br />
Saldo per 31 december (gecorrigeerd) 591.082 548.416<br />
Blauw gekleurde bedragen betreft aanpassing cijfers naar aanleiding van foutherstel<br />
Als de herwaardering is gerealiseerd door desinvesteringen wordt de herwaarderingsreserve verminderd.<br />
Deze vermindering komt ten gunste van de overige reserves net als de overige mutaties.<br />
Door foutherstel is het saldo eigen vermogen per ultimo 2021 aangepast van € 544,518 miljoen naar € 548,417 miljoen.<br />
Dit is het gevolg van een aanpassing van de verhouding investeringen/onderhoud in de definitieve aangifte<br />
vennootschapsbelasting van 2020 (€ 2,221 miljoen) en 2021 (€ 1,678 miljoen). Bij de vaststelling van de<br />
jaarrekeningen 2020 en 2021 was de juiste verhouding investeringen/onderhoud nog niet verwerkt maar was er<br />
uitgegaan van een prognose. De aangiftes 2020 en 2021 zijn gelijktijdig met de vaststelling van de desbetreffende<br />
jaarrekening ingediend.
172 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Voorstel resultaatbestemming<br />
De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de vaststelling door de raad van<br />
commissarissen reeds in de jaarrekening verwerkt. Vanuit dit resultaat wordt eerst de herwaarderingsreserve<br />
gemuteerd. Het restant is aan de overige reserves toegevoegd.<br />
D. Voorzieningen<br />
1. Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen<br />
Verloop van de voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen (x € 1.000)<br />
1-1-<strong>2022</strong> Dotaties Onttrekkingen Vrijval 31-12-<strong>2022</strong><br />
Onrendabele investeringen vastgoedprojecten 70 0 60 10 0<br />
Voorziening onrendabele investeringen 70 0 60 10 0<br />
Onrendabele investeringen vastgoedprojecten<br />
Vastgoedprojecten worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere actuele waarde (marktwaarde). Per nieuwbouwproject<br />
(vastgoedexploitatie (VEX)) wordt beoordeeld of sprake is van een onrendabele top. Voor de onrendabele<br />
toppen van nieuwbouwprojecten wordt een voorziening getroffen op het moment dat het realisatiebesluit wordt<br />
vastgesteld door het bestuur en wordt goedgekeurd door de raad van commissarissen. Daarnaast is het dan extern<br />
gecommuniceerd naar bewoners. Deze voorziening wordt jaarlijks opnieuw berekend op basis van marktwaarde<br />
in verhuurde staat (basisversie) tot het jaar van oplevering. Het onrendabel deel wordt in de projectadministratie<br />
verantwoord als een overige waardeverandering.<br />
Als bij sloop sprake is van een negatief GREX-resultaat, dan wordt deze verantwoord in de projectadministratie onder<br />
overige waardeveranderingen na vaststelling van het realisatiebesluit sloop (grondexploitatie (GREX)).<br />
Per eind <strong>2022</strong> is er geen voorziening onrendabele investeringen.<br />
2. Voorziening pensioenen<br />
De voorziening pensioenen betreft een voorziening ter dekking van toekomstige pensioenverhogingen van nietactieve<br />
deelnemers. Dit betreft oud-medewerkers van één van de rechtsvoorgangers van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Op basis van<br />
advies van de pensioenadviseur is in juli 2020 de hoogte van de voorziening herijkt. Dit gebeurt eens per 3 jaar. Van<br />
de voorziening is een bedrag van € 928.000 als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken.<br />
3. Overige voorzieningen<br />
De overige voorzieningen betreffen de voorziening loopbaanontwikkelingsbudget en de voorziening jubilea.<br />
Voorziening loopbaanontwikkelingsbudget<br />
Verloop van de voorziening loopbaanontwikkelingsbudget (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Saldo per 1 januari 98 119<br />
Toevoeging 50 20<br />
Onttrekking -46 -41<br />
Saldo per 31 december 102 98
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 173<br />
Voor iedere medewerker in loondienst bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is een budget beschikbaar voor loopbaanontwikkeling.<br />
Het maximale budget conform de cao-woondiensten bedraagt € 4.500. Een medewerker kan met zijn of haar<br />
loopbaanontwikkelingsbudget opleidingen financieren. Een opleiding betaald uit het loopbaanontwikkelingsbudget<br />
hoeft geen relatie te hebben met de huidige werkzaamheden binnen de corporatie, maar moet wel gericht zijn op<br />
loopbaanontwikkeling. Voor ieder jaar dat een medewerker in dienst is, wordt € 900 toegevoegd aan het budget tot<br />
aan bovengenoemd maximum.<br />
Per 31 december 2019 is de hoogte van de voorziening opnieuw bepaald, omdat werknemers met een leeftijd<br />
van 55 of hoger geen extra vrije uren meer mogen kopen met het budget. Een voorziening van circa € 100.000<br />
is voldoende. Hierin is de verwachtingswaarde dat gebruik wordt gemaakt van het loopbaanontwikkelingsbudget<br />
meegenomen. De voorziening is langlopend (langer dan een jaar).<br />
Voorziening jubilea<br />
Verloop van de voorziening jubilarissen (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Saldo per 1 januari 341 202<br />
Toevoeging 42 139<br />
Onttrekking 0 0<br />
Saldo per 31 december 383 341<br />
Deze voorziening is opgenomen voor de verwachte uitkeringen bij 12,5-, 25- of 40-jarig dienstverband of bij<br />
pensionering. De voorziening is langlopend. Naar verwachting wordt<br />
€ 45.600 binnen 1 jaar afgewikkeld. Het deel van de voorziening dat naar verwachting na meer dan 5 jaar wordt<br />
afgewikkeld bedraagt € 104.000.<br />
E. Langlopende schulden<br />
1. Schulden aan banken<br />
Verloop van schulden aan banken (x € 1.000)<br />
langlopende schulden<br />
agio<br />
langlopende schulden<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021 Totaal<br />
Saldo per 31 december vorig boekjaar 629.997 585.057 10.943 0 640.940<br />
Aflossingsverplichting boekjaar -23.280 -61.476 -246 0 -23.526<br />
Saldo per 1 januari 606.717 523.581 10.697 0 617.414<br />
Ontvangen hoofdsommen 20.000 109.043 0 10.943 20.000<br />
Aflossingen -/- aflossingsverplichting -10.000 -2.627 0 0 -10.000<br />
Saldo per 31 december 616.717 629.997 10.697 10.943 627.414<br />
Aflossingsverplichting komend boekjaar -31.676 -23.280 -247 -246 -31.923<br />
Saldo per 31 december 585.041 606.717 10.450 10.697 595.491<br />
De aflossingsverplichting van het komend boekjaar is opgenomen onder de schulden op korte termijn. Van het saldo<br />
leningen 31 december <strong>2022</strong> van € 585 miljoen, heeft € 530,7 miljoen een looptijd langer dan 5 jaar.
174 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De marktwaarde van de leningportefeuille bedraagt<br />
ultimo <strong>2022</strong> € 662,680 miljoen (2021:<br />
€ 878,435 miljoen). De marktwaarde is gebaseerd op<br />
de basisyield (rente gekoppeld aan de looptijd inclusief<br />
0,20% opslag) per 31-12-<strong>2022</strong>. De marktwaarde van de<br />
basisrenteleningen zijn berekend met basisyield + 20<br />
basispunten tot moment spreadherziening en daarna<br />
tegen basisyield. In de dVi<strong>2022</strong> wordt de marktwaarde<br />
van de leningen gevraagd zonder opslag. Deze<br />
bedraagt ultimo <strong>2022</strong> € 674,255 miljoen.<br />
De verhouding tussen de rentelast van het boekjaar en<br />
het gemiddelde schuldrestant in het boekjaar bedroeg<br />
in <strong>2022</strong>: 3,00% (2021: 2,96%). De wooncomplexen zijn<br />
gefinancierd onder borgstelling van het Waarborgfonds<br />
Sociale Woningbouw (WSW). De materiële vaste activa<br />
van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zijn volledig ingezet<br />
als onderpand bij het WSW. De totale WSW-borging per<br />
31 december <strong>2022</strong> bedraagt € 616,7 miljoen (op basis<br />
van werkelijk opgenomen hoofdsommen flexibele rollover<br />
leningen). De gemiddeld gewogen rentecoupon<br />
per 31 december <strong>2022</strong> bedraagt 2,98% (2021: 3,00%).<br />
De duration 2 is per 31 december <strong>2022</strong> gedaald tot<br />
10,45 jaar (11,61 jaar per 31 december 2021).<br />
Renteconversies<br />
Per 1 april <strong>2022</strong> heeft een lening bij de BNG van<br />
€ 20 miljoen (coupon 4,17%) met een restant looptijd<br />
van 7 jaar een renteconversie ondergaan. De nieuw<br />
afgesproken coupon heeft een rente van 0,75% met<br />
een looptijd van 7 jaar.<br />
In <strong>2022</strong> hebben de flexibele roll-over leningen<br />
renteconversies ondergaan.<br />
Op 1 augustus <strong>2022</strong> is € 10 miljoen hoofdsom<br />
afgelost op de flexibele roll-over lening bij de NWB.<br />
De opgenomen hoofdsom daalt hiermee van<br />
€ 30 miljoen naar € 20 miljoen.<br />
Herfinanciering<br />
Per 3 oktober <strong>2022</strong> is een nieuwe fixelening afgesloten<br />
bij de NWB van € 10 miljoen met een looptijd van<br />
50 jaar en een coupon van 1,249%. Deze lening dient<br />
ter herfinanciering van de eindaflossing van een lening<br />
van € 11 miljoen bij de BNG op 3 oktober <strong>2022</strong>.<br />
Per 1 november <strong>2022</strong> is een nieuwe fixelening<br />
afgesloten bij de BNG van € 10 miljoen met een looptijd<br />
van 50 jaar en een coupon van 2,374%. Deze lening<br />
dient ter herfinanciering van de eindaflossing van een<br />
lening van € 6,75 miljoen bij de BNG op 4 november<br />
<strong>2022</strong>.<br />
Per 2 mei 2023 is een nieuwe fixelening afgesloten bij<br />
de NWB van € 10 miljoen met een looptijd van 50 jaar<br />
en een coupon van 2,211%. Deze lening dient ter<br />
herfinanciering van de eindaflossing van een lening van<br />
€ 10 miljoen bij de BNG op 2 mei 2023. Deze lening<br />
is opgenomen onder de niet uit de balans blijkende<br />
verplichtingen.<br />
Aflossingen<br />
Per 4 november <strong>2022</strong> is een lening met een hoofdsom<br />
van € 6,75 miljoen en een coupon van 2,545% bij de<br />
BNG finaal afgelost.<br />
De reguliere aflossingen over het boekjaar <strong>2022</strong><br />
bedroegen € 5,5 miljoen.<br />
Leningruil Vestia<br />
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK),<br />
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW),<br />
branchevereniging Aedes en woningcorporatie<br />
Vestia ondertekenden op 30 juni 2021 een akkoord om<br />
Vestia door middel van een leningruil met de sector<br />
af te helpen van haar financiële problemen. Daarnaast<br />
is afgesproken dat Vestia wordt opgesplitst in drie<br />
afzonderlijke corporaties. Deze splitsing is per 1 januari<br />
2023 gerealiseerd.<br />
2 Duration is de gemiddelde resterende looptijd van de leningportefeuille, gewogen met de contante waarden<br />
van de toekomstige kasstromen
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 175<br />
Op 21 december 2021 heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een<br />
40-jarige fixelening van € 7.043.202 ontvangen met<br />
een coupon van 4,86%. De marktrente van deze<br />
lening was op dat moment 0,535% (=effectieve<br />
rente). Feitelijk is deze lening niet via een (financieel)<br />
zakelijke transactie aangetrokken en bijgevolg op nietmarktconforme<br />
voorwaarden aangegaan, maar vanuit<br />
volkshuisvestelijke motieven. De contante waarde van<br />
het verschil tussen de couponrente en de marktrente<br />
op moment van afsluiten ad € 10.942.975 (het agio) is<br />
daarom als volkshuisvestelijke bijdrage ten laste van de<br />
winst- en verliesrekening gebracht in 2021. De lening<br />
wordt op de balans tegen marktwaarde opgenomen.<br />
Het agio is onder de langlopende- en kortlopende<br />
schulden verwerkt in de balans, en wordt in 40 jaar<br />
geamortiseerd (<strong>2022</strong>: € 246.074). Hiermee worden de<br />
extra lasten uitgesmeerd in de toekomst.<br />
WSW-obligolening<br />
Onderdeel van het strategisch programma van het<br />
WSW is dat alle deelnemers in 2021 een obligolening<br />
aangaan. De obligolening is een onderdeel van het<br />
borgstelsel van WSW. Het stelt de beschikbaarheid<br />
van het gecommitteerd obligo zeker en voorkomt dat<br />
WSW grote liquide buffers moet aanhouden om aan de<br />
kapitaalvereisten te kunnen voldoen. De obligolening<br />
is per 1 november 2021 aangegaan bij de BNG en<br />
bedraagt 2,6% van het gewogen geborgd schuldrestant<br />
per ultimo 2020 (€ 15,032 miljoen). De omvang van<br />
de obligolening wordt jaarlijks herzien op basis van<br />
het actuele schuldvolume ultimo van het voorgaande<br />
kalenderjaar. Per 30 november <strong>2022</strong> is de hoofdsom<br />
van deze lening aangepast naar € 16,023 miljoen op<br />
basis van het gewogen geborgde schuldrestant ultimo<br />
2021 (2,6% van € 616.246.908).<br />
Van deze lening zijn geen hoofdsommen opgenomen<br />
en er wordt geen drempelbedrag (minimale<br />
opname) gehanteerd. Opname van de lening<br />
geschiedt op eerste verzoek van WSW. De opslag<br />
en de bereidstellingsprovisie worden contractueel<br />
jaarlijks opnieuw vastgesteld, voor het eerst per 30<br />
november <strong>2022</strong>. Over het opgenomen deel van de<br />
lening is rente verschuldigd gebaseerd op 6-maands<br />
Euribor verhoogd met een opslag van 0,32% (2021:<br />
0,30%). De rentevervaldata zijn 30 november en 31<br />
mei van ieder jaar. Over het niet-opgenomen deel<br />
is een bereidstellingsprovisie van 20 basispunten op<br />
jaarbasis verschuldigd (2021: 17 basispunten). De<br />
bereidstellingsprovisie moet per kalenderkwartaal<br />
achteraf worden voldaan. De niet-opgenomen<br />
obligolening telt niet mee in de loan-to-value,<br />
maar is wel onderdeel van de onderpandratio. De<br />
obligolening is aanvullend aangetrokken boven op de<br />
geborgde leningen. Dit valt niet binnen het actuele<br />
borgingsplafond en wordt afzonderlijk door WSW<br />
geregistreerd.<br />
Treasury dient het jaarlijkse renterisico door (her-)<br />
financiering en renteconversie te beperken tot<br />
maximaal 15% van de restant hoofdsom van de totale<br />
leningenportefeuille om een evenwichtige rentelast te<br />
creëren. Eventuele overtollige geldmiddelen mogen<br />
worden belegd op de geld- of kapitaalmarkt, rekening<br />
houdend met de gewenste liquiditeitspositie, het<br />
renterisico en debiteurenrisico. In het treasurystatuut<br />
en de treasury-handleiding zijn hiertoe richtlijnen<br />
opgenomen.
176 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De leningen van de verschillende kredietinstellingen hebben de volgende kenmerken:<br />
Kenmerken leningen banken (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Vastrentende leningen<br />
Restschuld (inclusief kortlopend deel) per balansdatum 571.717 574.997<br />
Gemiddelde rente 3,24% 3,28%<br />
Gemiddelde looptijd 16,72 16,01<br />
Reële waarde 617.619 823.452<br />
Leningen met variabele rente<br />
Restschuld (inclusief kortlopend deel) per balansdatum 45.000 55.000<br />
Gemiddelde rente -0,06% -0,44%<br />
Gemiddelde looptijd 10,00 10,06<br />
Reële waarde 45.061 54.983<br />
De leningportefeuille bestaat voor € 56 miljoen uit vier basisrenteleningen. Op deze leningen wordt een vaste<br />
basisrente betaald van gemiddeld gewogen 3,76% (2021: 3,76%). De credit spread die op deze leningen wordt<br />
betaald wordt periodiek herzien. Voor de huidige leningen is de gemiddeld gewogen creditspread 0,23% (2021:<br />
0,23%). Het vervalschema van de creditspread herzieningen is hieronder weergegeven:<br />
Basisrenteleningen (x € 1.000)<br />
Rente Spread Hoofdsom Marktwaarde Ingangs-datum Looptijd Spreadherziening<br />
3,46% 0,20% 16.000 17.193 28-12-2011 30 jaar 29-12-2025<br />
3,485% 0,17% 10.000 11.098 3-10-2011 30 jaar 2-10-2023<br />
3,935% 0,31% 15.000 19.717 10-4-2012 40 jaar 10-04-2028<br />
3,97% 0,21% 15.000 19.498 30-10-2012 40 jaar 29-10-2027<br />
Als op het moment van creditspreadherziening geen akkoord met de kredietinstelling wordt bereikt over de hoogte<br />
ervan, is de lening opeisbaar en dient een breakcost te worden betaald gelijk aan de netto contante waarde van het<br />
verschil tussen de dan geldende marktrente en de in de lening overeengekomen basisrente. De kans hierop is klein<br />
omdat over het algemeen marktconforme tarieven worden geboden.<br />
De duration van de gehele portefeuille bedraagt 10,45 jaar (2021: 11,61 jaar). Het liquiditeitsrisico van de<br />
leningportefeuille wordt als zeer laag ingeschat.<br />
Er zijn geen zakelijke zekerheden gesteld.<br />
2. Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden<br />
De terugkoopverplichting woningen verkoop onder voorwaarden betreft de terugkoopverplichting van onroerende<br />
zaken die onder een regeling verkoop onder voorwaarden zijn overgedragen aan derden. De terugkoopverplichting<br />
wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting. Bij de jaarlijkse toetsing van de<br />
terugkoopverplichting wordt rekening gehouden met de waardeontwikkelingen van onroerende zaken en specifieke<br />
contractvoorwaarden met derden.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 177<br />
Verloop van de verplichtingen verkoop onder voorwaarden (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Stand per 1 januari<br />
Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht 6.863 7.963<br />
Herwaardering 2.268 1.598<br />
Schuld per 1 januari 9.131 9.562<br />
Verkopen 0 0<br />
Aankopen -692 -1.101<br />
Herwaardering 593 670<br />
Stand per 31 december<br />
Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht 6.171 6.863<br />
Herwaardering 2.861 2.268<br />
Schuld per 31 december 9.032 9.131<br />
In <strong>2022</strong> zijn geen woningen uit exploitatie verkocht met koopgarantvoorwaarden (2021: 0 woningen). Voor een<br />
nadere toelichting wordt verwezen naar onderdeel 3 onroerende zaken verkocht onder voorwaarden.<br />
3. Overige schulden<br />
De overige schulden betreffen de waarborgsommen verschuldigd aan huurders. De waarborgsommen worden<br />
uit hoofde van huurovereenkomsten van huurders ontvangen en dienen als eerste zekerheid voor de voldoening<br />
van eventueel verschuldigde achterstallige huur en mutatiekosten. De waarborgsommen inclusief rente worden bij<br />
beëindiging van de huurovereenkomst verrekend.<br />
Verloop van de waarborgsommen (x € 1.000)<br />
Saldo per 1 januari<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Ontvangen waarborgsommen 3.518 3.512<br />
Rente waarborgsommen 671 707<br />
Schuld per 1 januari 4.189 4.219<br />
Ontvangen waarborgsommen 225 222<br />
Uitbetaalde waarborgsommen -189 -216<br />
Toegevoegde rente 0 0<br />
Uitbetaalde rente -35 -36<br />
Ontvangen waarborgsommen 3.554 3.518<br />
Rente waarborgsommen 636 671<br />
Saldo per 31 december 4.190 4.189<br />
Aan de reguliere waarborgsommen is in <strong>2022</strong> 0% rente toegevoegd (2021: 0%).
178 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
F. Kortlopende schulden<br />
Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de<br />
kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden.<br />
1. Schulden aan banken<br />
Schulden aan banken (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Te betalen aflossingen langlopende schulden volgend boekjaar 31.676 23.280<br />
Agio langlopende schulden volgend boekjaar 247 246<br />
Totaal schulden aan kredietinstellingen 31.923 23.526<br />
De te betalen aflossingen langlopende schulden in 2023 bestaan voor € 5,7 miljoen uit reguliere aflossingen en voor<br />
€ 26 miljoen aan eindaflossingen.<br />
4. Belastingen en premies sociale verzekeringen<br />
Belastingen en premies sociale verzekeringen (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Omzetbelasting 3.962 4.710<br />
Loonbelasting en premies sociale verzekeringen 591 524<br />
Vennootschapsbelasting 0 0<br />
Totaal belastingen en premies 4.553 5.235<br />
De omzet- en loonbelasting betreffen de aangiftes vierde kwartaal <strong>2022</strong>.<br />
Door foutherstel is het saldo te betalen vennootschapsbelasting van € 1.409.000 ultimo 2021 aangepast naar een te<br />
vorderen post vennootschapsbelasting van € 2.490.000. Zie ook de toelichting bij het eigen vermogen en de post te<br />
vorderen belastingen en premies sociale verzekeringen.<br />
5. Schulden ter zake van pensioenen<br />
In 2021 hadden we een vordering op ons pensioenfonds. In <strong>2022</strong> een schuld. Dit betreft de nog te ontvangen<br />
factuur van december <strong>2022</strong>. Deze is in januari 2023 ontvangen.<br />
6. Overige schulden<br />
Overige schulden (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Af te rekenen stook- en servicekosten 290 741<br />
Overige schulden 0 3<br />
Totaal overige schulden 290 744
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 179<br />
7. Overlopende passiva<br />
De post overlopende passiva is als volgt samengesteld:<br />
Overlopende passiva (x € 1.000)<br />
31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
Vooruitontvangen huur 2.787 2.692<br />
Niet opgenomen vakantie-uren personeel 942 858<br />
Nog te betalen facturen 2.472 3.299<br />
Bedragen met bestemming 858 838<br />
Onderhoudsfonds Woonvereniging Roggeveenstraat 277 277<br />
Transitorische rente langlopende leningen 8.688 9.311<br />
Overige 486 278<br />
Totaal overlopende passiva 16.511 17.553<br />
11.10 | Niet in de balans<br />
opgenomen rechten en<br />
verplichtingen<br />
Huurovereenkomst kantoorpand<br />
Met H.F.S. Immobilienfonds Europa 3 Beteiligungs B.V. is een huurovereenkomst aangegaan voor het kantoorpand<br />
aan de Waldorpstraat 80. De huurovereenkomst is voor bepaalde tijd aangegaan en loopt tot en met 30 september<br />
2026. De huurprijs bedraagt op jaarbasis circa<br />
€ 584.000. De servicekosten bedragen circa € 116.000. In totaal bedragen de huurverplichtingen nog circa<br />
€ 2,258 miljoen waarvan € 0 miljoen een looptijd van meer dan 5 jaar heeft. In <strong>2022</strong> is circa € 487.000 aan huur in<br />
de winst- en verliesrekening verwerkt.<br />
Wet Ketenaansprakelijkheid<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is onderworpen aan de Wet Ketenaansprakelijkheid en kan op grond hiervan worden aangesproken.<br />
De omvang van het risico is niet te kwantificeren. Er zijn beheersingsmaatregelen getroffen om dit risico te beperken.<br />
Vennootschapsbelasting<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> vormt samen met <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V., <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Energie B.V. (geliquideerd),<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V. en Aanvan Vastgoed B.V. een fiscale eenheid, en is daardoor hoofdelijk aansprakelijk<br />
voor de vennootschapsbelasting van deze fiscale eenheid. Er wordt geen vennootschapsbelasting doorbelast aan de<br />
deelnemingen.<br />
Omzetbelasting<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> vormt samen met <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. en <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V. een<br />
fiscale eenheid voor de omzetbelasting en is daardoor hoofdelijk aansprakelijk voor de omzetbelasting van deze<br />
fiscale eenheid.
180 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Zoals opgemerkt in paragraaf 7.3 is door <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> vanaf 2017 ten onrechte omzetbelasting<br />
afgedragen over de huur van de parkeerplaatsen<br />
en de servicekosten voor het kantoorpand. <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> onderzoekt momenteel of de afgedragen<br />
omzetbelasting ad € 164.376 in 2023 kan worden<br />
teruggevraagd.<br />
WSW-obligo<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zal de komende 5 jaren naar verwachting<br />
in totaal € 7,8 miljoen (meerjarenbegroting 2023)<br />
moeten afdragen aan jaarlijkse obligoheffingen en<br />
eventueel verstrekken van gecommitteerde obligo<br />
om het risicovermogen van het WSW op peil te<br />
houden. Indien het WSW het gecommitteerde obligo<br />
zou opeisen dient <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> het bedrag binnen<br />
10 dagen aan het WSW over te maken. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
verwacht -indien noodzakelijk- aan deze verplichting te<br />
kunnen voldoen door het nog niet benutte deel van het<br />
bestaande financieringskrediet aan te spreken, en zo<br />
nodig een aanvullende lening aan te trekken binnen het<br />
aanwezige faciliteringsvolume.<br />
Aangetrokken leningen<br />
Op 22 november <strong>2022</strong> is een fixe lening aangetrokken<br />
bij NWB van € 10,0 miljoen met storting op 2 mei<br />
2023. De lening heeft een looptijd van 50 jaar en een<br />
coupon van 2,211%. De lening is aangetrokken ter<br />
herfinanciering van de eindaflossing van € 10,0 miljoen<br />
van een lening bij BNG op 2 mei 2023.<br />
Aangegane verplichtingen nieuwbouwprojecten<br />
De aangegane verplichtingen ten aanzien van<br />
nieuwbouwprojecten bedragen per december <strong>2022</strong><br />
€ 294.000 (2021: € 2,1 miljoen). Deze verplichtingen<br />
komen naar verwachting grotendeels tot afwikkeling<br />
in een periode van 1 jaar na balansdatum.<br />
Aangegane verplichtingen verbeterprojecten<br />
De aangegane verplichtingen ten aanzien van<br />
verbeterprojecten bedragen per december <strong>2022</strong><br />
€ 1,5 miljoen (2021: € 4,7 miljoen). Deze verplichtingen<br />
komen naar verwachting grotendeels tot afwikkeling<br />
in een periode van 1 jaar na balansdatum.<br />
Aangegane verplichtingen planmatig onderhoud<br />
De aangegane verplichtingen met betrekking tot<br />
onderhoud bedragen per 31 december <strong>2022</strong><br />
€ 9,9 miljoen (2021: € 14,3 miljoen). Hiervan heeft<br />
€ 5,3 miljoen betrekking op planmatig onderhoud<br />
en € 4,6 miljoen op investeringen vanuit planmatig<br />
onderhoud. De afwikkeling zal binnen één jaar<br />
plaatsvinden.<br />
Bankgaranties<br />
Per 31 december <strong>2022</strong> zijn er geen lopende<br />
bankgaranties (2021: € 0).<br />
Juridische geschillen<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is verwikkeld in een discussie met een<br />
leverancier waarbij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> van mening is dat zij<br />
niet aansprakelijk is. Daarom wordt er geen uitstroom<br />
van middelen verwacht. Om deze reden is geen<br />
voorziening gevormd voor deze claim.<br />
Operational leases<br />
Ultimo boekjaar zijn de verplichtingen uit hoofde van<br />
operationele leases als volgt te specificeren:<br />
Verplichtingen uit hoofde van operationele leases<br />
Te betalen €<br />
Binnen één jaar 104.272<br />
Tussen één jaar en vijf jaar 82.943<br />
Meer dan vijf jaar 0<br />
Gedurende het verslagjaar zijn in de winst- en<br />
verliesrekening circa € 125.000 aan leasebetalingen<br />
verwerkt. Dit betreft auto’s, printers en koffie apparaten.<br />
Verbonden partijen<br />
Als verbonden partijen worden aangemerkt alle<br />
rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap,<br />
gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan<br />
worden uitgeoefend. Een opgave van de verbindingen<br />
treft u aan in de bijlage ‘verbindingen’.<br />
Met de meeste van haar verbonden partijen heeft<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, naast haar aandelenbelang, ook een<br />
zakelijke relatie, waarbij producten en/of diensten van<br />
de betreffende verbonden partijen worden afgenomen.<br />
Deze transacties zijn steeds gebaseerd op gebruikelijke<br />
contractuele afspraken waarbij marktconforme<br />
condities zijn overeengekomen.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 181<br />
11.11 | Toelichting op de winst- en<br />
verliesrekening<br />
A. Netto resultaat exploitatie vastgoedportefeuille<br />
1. Huuropbrengsten<br />
Huuropbrengsten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Woningen en woongebouwen 143.212 140.693<br />
Af: huurderving -2.565 -2.187<br />
Subtotaal 140.647 138.506<br />
Onroerende zaken niet zijnde woningen 4.863 4.420<br />
Af: huurderving -342 -372<br />
Subtotaal 4.521 4.048<br />
Subtotaal huren 145.168 142.554<br />
Dotatie voorziening dubieuze debiteuren -264 -189<br />
Totaal huuropbrengsten 144.904 142.365<br />
De totale huuropbrengsten, afgezien van de huurderving en de dotatie voorziening dubieuze debiteuren,<br />
zoals hierboven is weergegeven, zijn ten opzichte van 2021 beïnvloed door:<br />
Verloop van de huuropbrengst (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Huren woningen en niet-woningen begin boekjaar 142.554 142.053<br />
Huurderving woningen en niet-woningen begin boekjaar 2.559 1.949<br />
Huuropbrengst woningen en niet-woningen begin boekjaar 145.113 144.002<br />
Huurverhoging inclusief harmonisatie en verbeteringen 2.674 1.637<br />
Nieuwe verhuureenheden 1.194 276<br />
Verkopen -401 -287<br />
Herstructurering en sloop -48 -40<br />
Overige mutaties -457 -475<br />
Huuropbrengst woningen en niet-woningen einde boekjaar 148.075 145.113<br />
Huurderving woningen en niet-woningen einde boekjaar -2.804 -2.559<br />
Huren woningen en niet-woningen einde boekjaar 145.271 142.554
182 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Huurverhoging per 01-07-<strong>2022</strong><br />
De realisatie is gemiddeld 2,85%. Dit hogere percentage is het gevolg van de doorgevoerde huurverhoging voor de<br />
sociale huurwoningen, geliberaliseerde woningen, garages, parkeerplaatsen en bergingen van 2,3%. Daarnaast is<br />
een huurverhoging van maximaal € 25,= doorgevoerd voor sociale huurwoningen met een huur onder € 300.<br />
De inkomensafhankelijke huurverhoging is voor een midden inkomen en een hoog inkomen respectievelijk<br />
maximaal € 50 dan wel € 100.<br />
Dotatie voorziening dubieuze huurdebiteuren<br />
Elk jaar worden afboekingen van betalingsachterstanden in mindering gebracht op de voorziening. Aan de<br />
voorziening dubieuze debiteuren is € 264.000 toegevoegd om de voorziening op peil te krijgen.<br />
2. Opbrengsten servicecontracten<br />
De opbrengsten servicecontracten betreffen de vergoedingen voor leveringen en diensten die worden geïnd<br />
bij huurders. Dit betreft leveringen en diensten die voor het grootste deel onlosmakelijk zijn verbonden aan het<br />
huurcontract.<br />
Opbrengsten servicecontracten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Vergoedingen voor leveringen en diensten 8.430 7.697<br />
Af: derving -126 -159<br />
Totaal opbrengsten servicecontracten 8.304 7.537<br />
3. Lasten servicecontracten<br />
Dit betreft de kosten over <strong>2022</strong> voor de leveringen en diensten. Het saldo van de vergoedingen (opbrengsten<br />
servicecontracten) en de kosten betreft het deel van de kosten dat niet kan worden afgerekend met de bewoners.<br />
Lasten servicecontracten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Service abonnement -629 -751<br />
Warmte(stook)kosten -3.224 -2.443<br />
Servicekosten -4.451 -4.270<br />
Totaal lasten servicecontracten -8.304 -7.464<br />
4. Lasten verhuur en beheeractiviteiten<br />
Lasten verhuur en beheeractiviteiten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Overige vergoedingen en opbrengsten 106 39<br />
Overige lasten verhuur 0 0<br />
Toegerekende organisatiekosten -9.341 -11.994<br />
Totaal lasten verhuur en beheeractiviteiten -9.235 -11.954<br />
Overige vergoedingen en opbrengsten<br />
De incidentele baten waren in <strong>2022</strong> hoger dan in 2021.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 183<br />
5. Onderhoudslasten<br />
Onderhoudslasten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Kosten reparatieonderhoud -16.207 -24.452<br />
Kosten mutatieonderhoud -8.352 -14.314<br />
Kosten contractonderhoud -1.927 -1.770<br />
Subtotaal dagelijks onderhoud -26.486 -40.536<br />
Planmatig onderhoud -13.781 -13.239<br />
Onderhoudsdeel vanuit verbeterprojecten -423 -4.115<br />
Onderhoudsbijdrage VvE’s -1.929 -1.660<br />
Toegerekende organisatiekosten -7.421 -7.291<br />
Totaal kosten onderhoud -50.040 -66.841<br />
Vergeleken met 2021 hebben we in <strong>2022</strong> minder uitgegeven aan onderhoud. Nu speelde er in 2021 veel bij het<br />
onderhoud waardoor de kosten dat jaar boven begroting uit kwamen. Maar ook vergeleken met de begroting van<br />
<strong>2022</strong> is er een flinke onderschrijding op het onderhoud. Bij het dagelijks onderhoud komt dit ten eerste door een<br />
lichte daling in het aantal mutaties en reparatieverzoeken vergeleken met vorig jaar. De bijstuurmaatregelen uit 2021<br />
hebben echter het grootste effect op de lagere realisatie gehad. In 2021 is besloten om het dagelijks onderhoud<br />
tijdelijk op een lagere kwaliteit uit te voeren om kosten te besparen. Dit hebben we in <strong>2022</strong> doorgezet en uit<br />
voorzichtigheid is dit gedurende <strong>2022</strong> ook niet meer veranderd.<br />
Vergeleken met de begroting zijn in <strong>2022</strong> minder reparaties uitgevoerd (36.983 tegenover 39.279 begroot).<br />
De gemiddelde kosten per reparatie lagen ook lager dan begroot (€ 417 tegenover € 524). Bij het mutatieonderhoud<br />
is in <strong>2022</strong> bij 1.141 woningen onderhoud uitgevoerd. Dit ligt ruim boven de 850 woningen die begroot zijn. De prijs<br />
per mutatie kwam met € 7.750 wel ruim onder begroting (€ 11.065) uit.<br />
In <strong>2022</strong> is 36% van de reparatie en mutatiekosten uitgegeven aan keukens, douches en toiletten. Dit is vergelijkbaar<br />
met vorig jaar (37%). Het percentage kosten dat betrekking had op cv en mv onderhoud lag op 12%. Dit is<br />
vergelijkbaar met vorig jaar (11%).<br />
Bij het planmatig onderhoud ligt de realisatie iets hoger dan vorig jaar, maar ook hier is een flinke onderschrijding<br />
op de begroting. Dit heeft onder andere te maken met vertraging in het behalen van 70% huurdersinstemming<br />
en latere levering van materialen. De doorloop naar 2023 bedraagt ruim € 3 miljoen. Dit betreft 65 projecten op<br />
50 verschillende complexen. Dit bedrag aan overloop valt nog binnen de verwachte natuurlijke overloop elk jaar.
184 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
6. Overige directe operationele lasten exploitatie bezit<br />
Overige directe operationele lasten exploitatie bezit (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Belastingen en verzekeringen -7.606 -6.943<br />
Bijdragen aan VvE’s -929 -974<br />
Overige exploitatielasten -356 -502<br />
Verhuurderheffing -13.274 -18.269<br />
Verhuurderbijdrage huurcommissie -50 -49<br />
Totaal overige directe operationele lasten -22.215 -26.738<br />
Verhuurderheffing<br />
De daling van de verhuurderheffing wordt veroorzaakt door een lager tarief in <strong>2022</strong> vooruitlopend op afschaffing<br />
in 2023.<br />
B. Netto gerealiseerd resultaat verkoop vastgoedportefeuille<br />
7. Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille<br />
Verkoopresultaat vastgoed portefeuille (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Omzet bestaande bouw 15.811 23.577<br />
Toegerekende organisatiekosten -334 -347<br />
Kostprijs bestaande bouw -12.272 -18.806<br />
Netto gerealiseerd resultaat verkoop vastgoed portefeuille 3.205 4.424<br />
In het jaar <strong>2022</strong> zijn in totaal 38 woningen verkocht, 4 eenheden bedrijfsonroerendgoed, 4 parkeerplaatsen en<br />
2 bergingen. Nieuwbouwwoningen zijn niet verkocht in <strong>2022</strong>.<br />
De ‘kostprijs bestaande bouw’ bestaat uit de verkoopkosten en de boekwaarde van de verkopen (gewaardeerd op<br />
marktwaarde in verhuurde staat).<br />
C. Waardeveranderingen vastgoedportefeuille<br />
Waardeveranderingen vastgoedportefeuille (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille -78 -22.520<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen -68.913 334.815<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen verkopen onder voorwaarden 114 286<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille -68.877 312.581<br />
10. Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille<br />
Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Afwaardering vastgoed in ontwikkeling 0 0<br />
Terugname afwaardering vastgoed in ontwikkeling 10 -22.510<br />
Waardevermindering a.g.v. afgeboekte ontwikkelprojecten -88 -10<br />
Totaal overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille -78 -22.520
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 185<br />
11. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille<br />
De niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille betreft de mutaties in de marktwaarde in verhuurde<br />
staat van het vastgoed in exploitatie. De waardemutaties worden vooral veroorzaakt door ontwikkelingen van de<br />
markt.<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Waardeveranderingen DAEB vastgoedbeleggingen in exploitatie -67.984 327.899<br />
Waardeveranderingen niet-DAEB vastgoedbeleggingen in exploitatie -929 6.916<br />
Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille -68.913 334.815<br />
Zoals uit bovenstaande uiteenzetting blijkt, sluit de niet-gerealiseerde waardeverandering (ad. € 68.913) niet aan op<br />
de aanpassing marktwaarde (ad. € 80.386) zoals opgenomen in de verloopstaat van het vastgoed in exploitatie.<br />
Het verschil tussen beide ziet onder andere toe op de verkoop en overige mutaties. Voor een nadere uiteenzetting<br />
verwijzen wij naar de verloopstaat van de herwaarderingsreserve.<br />
12. Niet gerealiseerde waardeveranderingen verkopen onder voorwaarden<br />
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen verkopen onder voorwaarden (x € 1.000)<br />
Waardeverandering VOV en verplichtingen: Activa Verplichting (passiva)<br />
Waardemutatie aan-/verkoop -723 692<br />
Herwaardering uitstaande koopgarantwoningen 738 -593<br />
Totaal waardeveranderingen VOV en verplichtingen 15 99<br />
Activa en passiva gesaldeerd: 114<br />
D. Netto resultaat overige activiteiten<br />
14. Opbrengst overige activiteiten<br />
Opbrengst overige activiteiten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Doorberekende kosten verkoopvoorbereiding en VvE 760 771<br />
Doorberekende administratiekosten 294 267<br />
Antenne opstelplaatsen 89 90<br />
Overige opbrengsten overige activiteiten 2 0<br />
Totaal opbrengst overige activiteiten 1.146 1.129<br />
15. Kosten overige activiteiten<br />
De kosten overige activiteiten betreffen toegerekende organisatiekosten.
186 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
16. Overige organisatiekosten<br />
Overige organisatiekosten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Saneringsheffing 0 0<br />
Bijdrage Autoriteit wonen -112 -114<br />
Obligoheffing WSW -300 -361<br />
Volkshuisvestelijke bijdrage 0 -10.943<br />
Accountantskosten, treasury, OR, RvC -393 -463<br />
Toegerekende kosten -4.639 -4.170<br />
Totaal overige organisatiekosten -5.444 -16.050<br />
17. Leefbaarheid<br />
Leefbaarheid (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Vastgoed gerelateerde leefbaarheid -907 -780<br />
Mens gerelateerde leefbaarheid -559 -229<br />
Toegerekende kosten -4.141 -1.837<br />
Totaal leefbaarheid -5.607 -2.846<br />
De activiteiten inzake leefbaarheid worden afgebakend op de gebieden waar de primaire verantwoordelijkheid bij<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> ligt met als uitgangspunt: schoon, heel, veilig, groen en sociaal. Ook wordt steeds meer gezocht naar<br />
alternatieve mogelijkheden om, zonder alleen maar bij te dragen in geld, gestelde doelen te bereiken (samenwerking<br />
met de gemeente, gebruik proberen te maken van de subsidiemogelijkheden die er zijn en dergelijke).<br />
E. Financiële baten en lasten<br />
Financiële baten en lasten (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Rente leningen u/g 6 6<br />
Totaal opbrengsten vorderingen die tot de vaste activa behoren 6 6<br />
Toegerekende rente aan projecten 0 0<br />
Rente op vorderingen en liquide middelen 262 18<br />
Totaal rentebaten en soortgelijke opbrengsten 262 18<br />
Rentelasten langlopende schulden -18.333 -19.003<br />
Rente kortlopende schulden -132 -108<br />
Totaal rentelasten en soortgelijke kosten -18.465 -19.111<br />
Totaal financiële baten en lasten -18.198 -19.088<br />
18. Opbrengsten van vorderingen die tot de vaste activa behoren<br />
De opbrengsten financiële vaste activa betreft de renteopbrengst van één uitgegeven lening.<br />
19. Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten<br />
De jaarlijkse amortisatie van de Vestia-lening valt onder de rentebaten en soortgelijke opbrengsten, voor het eerst<br />
in <strong>2022</strong>.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 187<br />
20. Rentelasten en soortgelijke kosten<br />
Onder de rentelasten zijn de verschuldigde lasten aan kredietinstellingen opgenomen alsmede de rente op overige<br />
schulden. De verhouding tussen de rentelast van het boekjaar en het gemiddelde schuldrestant in het boekjaar<br />
bedroeg in <strong>2022</strong>: 3,00% (2021: 2,96%). De gemiddeld gewogen rentecoupon per 31 december <strong>2022</strong> bedraagt 2,98%<br />
(2021: 3,00%).<br />
Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het onderdeel ‘Schulden aan banken’ onder de langlopende<br />
schulden.<br />
21. Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening<br />
De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:<br />
Belastingen (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Belasting over het resultaat uit gewone bedrijfsoefening -4.878 473<br />
Mutatie latente belastingen -1.574 1.308<br />
Totaal belastingen -6.452 1.781<br />
De belasting over het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening bestaat uit de acute vennootschapsbelasting (vpb)<br />
<strong>2022</strong> (€ 4,878 miljoen).<br />
Voor een toelichting op de mutatie van de latente belasting wordt verwezen naar het onderdeel ‘latente<br />
belastingvorderingen’.<br />
De acute vennootschapsbelasting voor <strong>2022</strong> is als volgt bepaald:<br />
Resultaat vóór belastingen volgens de concept enkelvoudige jaarrekening -31.076<br />
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille -1.180<br />
Waardeveranderingen 68.652<br />
Afschrijvingen -343<br />
Lasten onderhoud -24.152<br />
Overige bedrijfslasten -5.470<br />
Afschrijving/vrijval (dis)agio leningportefeuille -624<br />
Renteaftrekbeperking Earnings Stripping 13.279<br />
Resultaat deelnemingen -<br />
Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) -14<br />
Fiscaal resultaat (vóór verliesverrekening) 19.071<br />
Verliesverrekening 0<br />
Belastbaar bedrag (na verliesverrekening) 19.071<br />
Verschuldigde winstbelasting 4.878
188 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De wettelijke belastingtarieven bedragen in <strong>2022</strong> 15% (tot € 395.000) en 25,8% (over het meerdere). De negatieve<br />
effectieve belastingdruk (= totaal belastingbate/-last gedeeld door commercieel resultaat voor belastingen) van<br />
-/-15,70% (2021: 0,4%) wordt vooral veroorzaakt door het negatieve resultaat vóór belastingen als gevolg van fors<br />
negatieve waardeveranderingen in <strong>2022</strong>. De waardeverandering maakt geen onderdeel uit van het fiscaal resultaat.<br />
In <strong>2022</strong> was geen verliesverrekening meer mogelijk.<br />
Het toepasselijke hoge belastingtarief is gestegen van 25% naar 25,8%, het verlaagde tarief is overeenkomstig<br />
voorgaand jaar.<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft te maken met onzekere belastingposities ten aanzien van ingediende aangiftes.<br />
Aangiftes vennootschapsbelasting zijn tot en met het jaar 2019 ingediend.<br />
Met betrekking tot de vennootschapsbelasting heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een fiscale strategie gekozen en een fiscale<br />
planning opgesteld die deels nog niet bekrachtigd is door de Belastingdienst. Hierdoor is het mogelijk dat gekozen<br />
standpunten door de Belastingdienst niet (geheel) worden overgenomen en daarmee de gepresenteerde acute<br />
belastinglast over 2021 en voorgaande jaren en belastinglatenties zoals opgenomen in deze jaarrekening zullen<br />
afwijken.<br />
De belangrijkste standpunten betreffen:<br />
• Het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen<br />
• De verwerking van projectontwikkelingsresultaten<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> volgt in haar fiscale strategie en fiscale planning de binnen de sector gangbare standpunten die naar de<br />
mening van belastingadviseurs pleitbaar zijn.<br />
23. Resultaat na belastingen<br />
Het resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen.<br />
F. Additionele informatie<br />
24. Afschrijvingen materiële vaste activa ten dienste van<br />
Afschrijvingen materiële vaste activa (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Afschrijvingen activa ten dienste van de exploitatie 834 785<br />
Totaal afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille 834 785<br />
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie<br />
De afschrijvingen op onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie betreft afschrijvingen op<br />
kantoorpanden, inrichting kantoor, vervoermiddelen, automatisering en apparatuur.<br />
Een verdere toelichting op de gebruikte afschrijvingstermijnen staat vermeld onder de post onroerende en roerende<br />
zaken ten dienste van de exploitatie.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 189<br />
25. Lonen en salarissen<br />
Lonen en salarissen (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Lonen en salarissen personeel in dienst 13.852 13.673<br />
Uitzendkrachten 1.440 1.624<br />
Ontvangen ziekengeld -144 -31<br />
Sociale lasten 2.153 1.968<br />
Pensioenlasten 1.828 1.703<br />
Totaal personeelskosten 19.129 18.937<br />
De personeelsbezetting is als volgt te specificeren:<br />
Aantallen per jaareinde<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Totaal aantal medewerkers 250 249<br />
Totaal aantal fte in dienst 230,18 228,81<br />
Werknemers<br />
Gedurende het jaar <strong>2022</strong> had <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> gemiddeld 231,6 fte in dienst (2021: 229,2). Geen van de werknemers is<br />
buiten Nederland werkzaam.<br />
Lonen en salarissen personeel in dienst<br />
In <strong>2022</strong> was de CAO-loonverhoging 3%. Echter door een aantal langdurig openstaande vacatures en aanwas van<br />
personeel in een aanloopschaal, is de stijging ten opzichte van 2021 minimaal.<br />
Sociale lasten en pensioenlasten<br />
Naast een stijging van het personeel zijn in <strong>2022</strong> de franchise van de pensioenen, het maximaalgevend pensioen<br />
en de AO-grens verhoogd. Dit resulteert in een stijging van de pensioenlasten. Bij de sociale lasten is het eigen<br />
risicodragersschap beëindigd in <strong>2022</strong> waardoor arbeidsongeschiktheid nu onder het UWV-stelsel valt.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft haar pensioenregeling ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties<br />
(SPW). Dit betreft een toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen<br />
toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren.<br />
De premies zijn als last verwerkt in de winst- en verliesrekening (de verplichtingenbenadering).<br />
De belangrijkste kenmerken van deze regeling zijn:<br />
• pensioengevende salarisgrondslag (middelloonregeling)<br />
• afspraken over indexatie<br />
• ouderdoms- en nabestaandenpensioen<br />
• partner- en wezenpensioen<br />
• pensioen(richt)leeftijd is 68 jaar.<br />
Voor de pensioenregeling betaalt <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan<br />
pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> geen verdere<br />
verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft in geval van een tekort bij het fonds geen<br />
verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Er is geen sprake<br />
van recht op teruggave/premiekorting.
190 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Met een beleidsdekkingsgraad van 133,7% (ultimo 2021 118,8%) voldoet het pensioenfonds aan de minimaal<br />
vereiste van 104,2% die is voorgeschreven door De Nederlandse Bank (DNB). Er is daarom geen sprake van een<br />
dekkingstekort. De dekkingsgraad is ook hoger dan de vereiste dekkingsgraad van 127,7. Er is daarom ook geen<br />
sprake van een reservetekort.<br />
Het bestuur van het pensioenfonds heeft in <strong>2022</strong> besloten de opgebouwde aanspraken van (gewezen) deelnemers<br />
en de ingegane pensioenen per 1 januari 2023 te verhogen met een gedeeltelijke toeslag. Er was ruimte voor een<br />
gedeeltelijke toeslag, omdat de beleidsdekkingsgraad per eind oktober <strong>2022</strong> hoger was dan 110%.<br />
26. Accountantskosten<br />
In de overige algemene kosten zijn de kosten van de onafhankelijke externe accountant zoals bedoeld in art. 1, lid 1<br />
Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties) en de in rekening gebrachte honoraria van het gehele netwerk waartoe<br />
de accountantsorganisatie behoort inbegrepen. Over 2021 betreft dit PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. en<br />
over <strong>2022</strong> onze nieuwe accountant Deloitte Accountants B.V.<br />
Deze kosten zijn gemaakt voor het onderzoek van de jaarrekening bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en de in de consolidatie<br />
betrokken maatschappijen. Opgegeven worden de lasten geboekt in het boekjaar waarin de (controle-)<br />
werkzaamheden worden/zijn verricht (‘over het boekjaar’). Deze methode impliceert dat alleen de lasten vermeld<br />
worden die in het boekjaar in rekening zijn gebracht.<br />
In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht:<br />
Accountantshonoraria <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Controle van de jaarrekening PwC 88 246<br />
Controle van de jaarrekening Deloitte 87 0<br />
Andere controlewerkzaamheden PwC 33 0<br />
Fiscale advisering 0 0<br />
Andere niet-controlediensten 0 0<br />
Totaal accountantshonoraria 208 246<br />
27. Gebeurtenissen na balansdatum<br />
Tot en met de datum van opmaken van de jaarrekening <strong>2022</strong> hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum<br />
voorgedaan.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 191<br />
11.12 | Gescheiden verantwoording<br />
DAEB / niet-DAEB<br />
Balans na resultaatbestemming (x € 1.000)<br />
DAEB DAEB niet-DAEB niet-DAEB<br />
ACTIVA 31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021 31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
A. VASTE ACTIVA<br />
I. Vastgoedbeleggingen<br />
1. DAEB vastgoed in exploitatie 3.339.194 3.370.729<br />
2. Niet-DAEB vastgoed in exploitatie 107.437 111.921<br />
3. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 4.685 4.231 5.156 5.595<br />
4. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen<br />
exploitatie<br />
1.970 8.532 0 0<br />
3.345.849 3.383.491 112.593 117.516<br />
II. Materiële vaste activa<br />
1. Onroerende en roerende zaken ten dienste<br />
van de exploitatie<br />
2.170 2.861 0 0<br />
III. Financiële vaste activa<br />
1. Deelnemingen 0 0 688 687<br />
3. Latente belastingvordering(en) 1.253 1.390 52 58<br />
4. Leningen u/g 0 0 398 434<br />
7. Netto vermogenswaarde niet-DAEB 109.937 109.710<br />
111.191 111.099 1.138 1.179<br />
Som der vaste activa 3.459.209 3.497.451 113.732 118.695<br />
B. VLOTTENDE ACTIVA<br />
I. Voorraden<br />
1. Vastgoed bestemd voor de verkoop 0 0 803 0<br />
0 0 803 0<br />
III. Vorderingen<br />
1. Huurdebiteuren 2.705 2.473 113 103<br />
2. Gemeenten 30 122 0 0<br />
4. Latente belastingvordering(en) 189 1.564 8 65<br />
5. Belastingen en premies sociale verzekeringen 98 2.486 4 104<br />
6. Overige vorderingen 308 342 36 36<br />
7. Overlopende activa 1.879 1.825 71 68<br />
8. Vorderingen op de niet-DAEB-tak 22.067 17.543<br />
27.276 26.356 231 375<br />
IV. Liquide middelen -18.156 -4.316 23.488 14.896<br />
Som der vlottende activa 9.119 22.039 24.523 15.272<br />
TOTAAL ACTIVA 3.468.329 3.519.490 138.255 133.967
192 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Balans na resultaatbestemming (x € 1.000)<br />
DAEB DAEB niet-DAEB niet-DAEB<br />
PASSIVA 31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021 31-12-<strong>2022</strong> 31-12-2021<br />
C. GROEPSVERMOGEN<br />
1. Herwaarderingsreserve 2.207.274 2.287.665 66.337 69.059<br />
2. Overige reserves 591.080 548.416 43.601 40.651<br />
2.798.353 2.836.081 109.937 109.710<br />
D. VOORZIENINGEN<br />
1. Voorziening onrendabele investeringen en<br />
herstructureringen 0 70 0 0<br />
2. Voorziening pensioenen 891 891 37 37<br />
3. Overige voorzieningen 466 422 19 18<br />
1.357 1.382 57 55<br />
E. LANGLOPENDE SCHULDEN<br />
1. Leningen banken 595.491 617.414 0 0<br />
2. Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken<br />
verkocht onder voorwaarden<br />
4.108 3.774 4.924 5.357<br />
3. Overige schulden 3.803 4.021 387 168<br />
4. Interne lening 0 0<br />
603.402 625.209 5.311 5.524<br />
F. KORTLOPENDE SCHULDEN<br />
1. Schulden aan banken 31.923 23.526 0 0<br />
2. Schulden aan leveranciers 12.137 10.460 506 436<br />
4. Belastingen en premies sociale verzekeringen 4.371 4.870 182 365<br />
5. Schulden ter zake van pensioenen 173 0 7 0<br />
6. Overige schulden 287 729 3 15<br />
7. Overlopende passiva 16.325 17.234 185 319<br />
9. Schulden aan de DAEB tak 22.067 17.543<br />
65.217 56.818 22.950 18.678<br />
TOTAAL PASSIVA 3.468.329 3.519.490 138.255 133.967<br />
Blauw gekleurde bedragen betreft aanpassing cijfers naar aanleiding van foutherstel
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 193<br />
Winst- en verliesrekening <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
DAEB DAEB niet-DAEB niet-DAEB<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021<br />
1. Huuropbrengsten 139.295 136.670 5.609 5.695<br />
2. Opbrengsten servicecontracten 8.222 7.387 81 151<br />
3. Lasten servicecontracten -8.221 -7.315 -83 -149<br />
4. Lasten verhuur en beheeractiviteiten -8.866 -11.476 -369 -478<br />
5. Onderhoudslasten -47.818 -64.167 -1.992 -2.674<br />
6. Overige directe operationele lasten expl bezit -21.825 -26.203 -390 -535<br />
Netto resultaat exploitatie vastgoedportefeuille 60.787 34.896 2.855 2.010<br />
7. Verkoopopbrengst vastgoedportefeuille 7.889 10.187 7.921 13.390<br />
8. Toegerekende organisatiekosten -320 -333 -13 -14<br />
9. Boekwaarde verkochte vastgoedportefeuille -6.023 -8.086 -6.249 -10.719<br />
Netto gerealiseerd resultaat verkoop vastgoedportefeuille 1.546 1.767 1.659 2.657<br />
10. Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille -78 -22.385 0 -135<br />
11. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen<br />
vastgoedportefeuille<br />
12. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen verkocht onder<br />
voorwaarden<br />
-67.984 327.899 -929 6.916<br />
120 168 -6 118<br />
Waardeveranderingen vastgoedportefeuille -67.942 305.682 -935 6.899<br />
14. Opbrengst overige activiteiten 1.012 1.106 134 23<br />
15. Kosten overige activiteiten -906 -893 -38 -37<br />
Netto resultaat overige activiteiten 106 213 96 -15<br />
16. Overige organisatie kosten -5.226 -15.408 -218 -642<br />
17. Leefbaarheid -5.607 -2.846 0 0<br />
Opbrengsten vorderingen die tot de vaste activa<br />
18. Behoren 0 0 6 6<br />
19. Rentebaten 261 17 1 1<br />
20. Rentelasten -18.460 -19.107 -5 -4<br />
Som der financiële baten en lasten -18.199 -19.090 1 3<br />
Resultaat voor belastingen -34.535 305.213 3.458 10.912<br />
21. Belastingen -6.194 1.709 -258 71<br />
22. Resultaat deelnemingen 0 0 2 12<br />
Resultaat niet-DAEB tak 3.202 10.995 0 0<br />
Resultaat na belastingen -37.527 317.917 3.202 10.995
194 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Kasstroomoverzicht <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
DAEB<br />
<strong>2022</strong><br />
DAEB<br />
2021<br />
niet-DAEB<br />
<strong>2022</strong><br />
niet-DAEB<br />
2021<br />
1.1 Huren 138.956 137.631 5.369 5.354<br />
1.2 Vergoedingen 8.211 7.642 127 175<br />
1.3 Overheidsontvangsten 0 0 0 0<br />
1.4 Overige bedrijfsontvangsten 484 261 1.447 883<br />
1.5 Renteontvangsten 2 3 0 0<br />
Saldo ingaande kasstromen 147.653 145.537 6.943 6.412<br />
1.6 Erfpacht 0 0 0 0<br />
1.7 Personeelsuitgaven -18.700 -18.499 -778 -744<br />
1.8 Onderhoudsuitgaven -40.725 -55.014 -1.409 -1.980<br />
1.9 Overige bedrijfsuitgaven -23.068 -23.159 -570 -611<br />
1.10 Renteuitgaven -19.051 -20.077 -14 -2<br />
1.11 a. Sectorspecifieke heffing onafhankelijk van resultaat -412 -361 0 0<br />
1.11 b. Verhuurderheffing -13.274 -18.269 0 0<br />
1.12 Leefbaarheid externe uitgaven niet-investeringsgebonden -970 -880 0 0<br />
1.13 Vennootschapsbelasting -2.348 -3.913 -61 -163<br />
Saldo uitgaande kasstromen -118.548 -140.172 -2.832 -3.500<br />
Kasstroom uit operationele activiteiten 29.105 5.365 4.111 2.912<br />
MVA<br />
MVA ingaande kasstroom A. DAEB en B. niet-DAEB activiteiten<br />
2.1 Verkoopontvangsten bestaande huur, woon- en niet<br />
woongelegenheden<br />
8.122 10.160 6.247 14.318<br />
2.5 (Des)Investeringsontvangsten overig 0 0 0 0<br />
Tussentelling ingaande kasstroom MVA 8.122 10.160 6.247 14.318<br />
MVA uitgaande kasstroom A. DAEB en B. niet-DAEB activiteiten<br />
2.6 Nieuwbouw huur, woon- en niet-woongelegenheden -2.612 -34.361 -98 -40<br />
2.7 Woningverbetering, woon- en niet-woongelegenheden -32.222 -30.013 -1.132 -1.128<br />
2.8 Leefbaarheid externe uitgaven projectgebonden 0 0 0 0<br />
2.9 Aankoop, woon- en niet woongelegenheden 0 0 0 0<br />
2.11 Aankoop woongelegenheden (VOV) voor doorverkoop 0 -345 0 0<br />
2.12 Sloopuitgaven, woon- en niet-woongelegenheden 0 0 0 0<br />
2.13 Aankoop grond 0 0 0 0<br />
2.14 Investeringen overig -237 -162 0 0<br />
2.15 Externe kosten bij verkoop -2.716 -2.036 -536 -1.238<br />
Tussentelling MVA uitgaande kasstroom -37.787 -66.917 -1.766 -2.406<br />
2.16 Saldo in- en uitgaande kasstroom MVA -29.665 -56.757 4.481 11.912
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 195<br />
Kasstroomoverzicht <strong>2022</strong> (x € 1.000)<br />
FVA<br />
DAEB<br />
<strong>2022</strong><br />
DAEB<br />
2021<br />
niet-DAEB<br />
<strong>2022</strong><br />
niet-DAEB<br />
2021<br />
2.17.1 Ontvangsten verbindingen 0 0 0 0<br />
2.17.2 Ontvangsten overig 0 0 0 0<br />
2.17.3 Ontvangen aflossing interne lening 0 0 0 0<br />
2.18.1 Uitgaven verbindingen 0 0 0 0<br />
2.18.2 Uitgaven overig 0 0 0 0<br />
2.19 Saldo in- en uitgaande kasstroom FVA 0 0 0 0<br />
Kasstroom uit (des)investeringen -29.665 -56.757 4.481 11.912<br />
Ingaand<br />
3.1.1 Nieuwe te borgen leningen 20.000 109.043 0 0<br />
3.1.2 Nieuwe ongeborgde leningen DAEB-investeringen 0 0 0 0<br />
3.1.3 Nieuwe ongeborgde leningen niet-DAEB-investeringen 0 0 0 0<br />
Uitgaand<br />
3.2.1 Aflossing geborgde leningen -33.280 -62.699 0 0<br />
3.2.2 Aflossing ongeborgde leningen DAEB-investeringen 0 -1.405 0 0<br />
3.2.3 Aflossing ongeborgde leningen niet-DAEB-investeringen 0 0 0 0<br />
3.2.4 Aflossing interne lening 0 0 0 0<br />
Kasstroom uit financieringsactiviteiten -13.280 44.939 0 0<br />
4.1 Mutatie liquide middelen -13.840 -6.453 8.592 14.824<br />
4.2 Wijziging kortgeldmutaties 0 0 0 0<br />
Liquide middelen per 1-1 -4.316 2.137 14.896 72<br />
Liquide middelen per 31-12 -18.156 -4.316 23.488 14.896
196 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
11.13 | Overige informatie<br />
De WNT is van toepassing op <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Het toepasselijk bezoldigingsmaximum in <strong>2022</strong> is<br />
€ 216.000. Dit is het bezoldigingsmaximum voor woningcorporaties, klasse H.<br />
Bestuurders en commissarissen<br />
De bezoldiging van bestuurders omvat:<br />
• periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte,<br />
ter beschikking stelling van auto en presentiegelden);<br />
• beloningen betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten, VUT, sabbatical leave en jubileumuitkeringen);<br />
• uitkeringen bij beëindiging van het dienstverband;<br />
• winstdelingen en bonusbetalingen.<br />
Bezoldiging van het bestuur<br />
Beloning volgens Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in €<br />
Naam<br />
Mohamed Baba<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Beloning + belastbare onkostenvergoedingen 174.332 164.527<br />
Beloningen betaalbaar op termijn (pensioenpremies) 18.828 18.208<br />
Bezoldiging voor de WNT 193.160 182.735<br />
Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 216.000 209.000<br />
Functie bestuursvoorzitter bestuursvoorzitter<br />
Duur van het dienstverband in boekjaar 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12<br />
Omvang van het dienstverband 36 uur (1 fte) 36 uur (1 fte)<br />
(Fictieve) dienstbetrekking? ja ja<br />
De bezoldiging van Mohamed Baba komt niet boven het bezoldigingsmaximum van de sectorale norm en de<br />
WNT uit.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 197<br />
Beloning volgens Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in €<br />
Naam<br />
Ria Koppen-Kreyne<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
Beloning + belastbare onkostenvergoedingen 175.636 172.611<br />
Beloningen betaalbaar op termijn (pensioenpremies) 18.928 18.277<br />
Bezoldiging voor de WNT 194.564 190.888<br />
Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum 216.000 209.000<br />
Functie financieel bestuurder financieel bestuurder<br />
Duur van het dienstverband in boekjaar 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12<br />
Omvang van het dienstverband 36 uur (1 fte) 36 uur (1 fte)<br />
(Fictieve) dienstbetrekking? ja ja<br />
De bezoldiging van Ria Koppen-Kreyne komt niet boven het bezoldigingsmaximum van de sectorale norm en de<br />
WNT uit.<br />
Bezoldiging van de raad van commissarissen<br />
Voor de bezoldiging van commissarissen kwam in <strong>2022</strong> een bedrag van € 112.319 ten laste van Woningstichting<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en haar dochter- of groepsmaatschappijen. De bezoldiging van de commissarissen is als volgt:<br />
Bezoldiging raad van commissarissen (bedragen in €)<br />
Naam Luurt van der Ploeg Saskia Kramer<br />
Functie Voorzitter Lid<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021<br />
Duur functievervulling 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12<br />
Bezoldiging 25.920 25.150 17.280 16.850<br />
Individueel toepasselijk<br />
bezoldigingsmaximum (WNT) 32.400 31.350 21.600 20.900
198 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Bezoldiging raad van commissarissen (bedragen in €)<br />
Naam Marc Dubbelman Anneke van Zanen-Nieberg<br />
Functie Lid Lid<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021<br />
Duur functievervulling 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12 01-10 t/m 31-12<br />
Bezoldiging 17.280 16.850 17.280 4.213<br />
Individueel toepasselijk<br />
bezoldigingsmaximum (WNT) 21.600 20.900 21.600 5.268<br />
Bezoldiging raad van commissarissen (bedragen in €)<br />
Naam Meryem Kiliç-Karaaslan Charlie Ortega<br />
Functie Lid Lid<br />
<strong>2022</strong> 2021 <strong>2022</strong> 2021<br />
Duur functievervulling 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12 01-01 t/m 31-12<br />
Bezoldiging 17.279 16.850 17.280 16.850<br />
Individueel toepasselijk<br />
bezoldigingsmaximum (WNT) 21.600 20.900 21.600 20.900<br />
In <strong>2022</strong> voldoen de bezoldigingen van de leden van de raad van commissarissen aan de geldende afspraken<br />
conform de WNT en de beroepscode van VTW. Het WNT-maximum voor de voorzitter en leden bedraagt<br />
respectievelijk € 32.400 en € 21.600 per jaar (2021: € 31.350 en € 20.900).<br />
VTW: Er geldt een maximaal bezoldigingsbudget voor de gehele RvC dat niet overschreden mag worden.<br />
Dit budget bedraagt 52% (advies is 8% voor een lid en 12% voor een voorzitter) van het bezoldigingsmaximum voor<br />
topfunctionarissen in dienstbetrekking bij een fulltime dienstverband. Voor <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is dit budget € 112.320 voor<br />
de gehele RvC<br />
Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met een dienstbetrekking die<br />
in <strong>2022</strong> een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen.
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 199<br />
12 | Ondertekening<br />
Bestuur<br />
De jaarstukken van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> <strong>2022</strong> zijn ondertekend door het bestuur op 28 juni 2023.<br />
Ria Koppen – Kreyne<br />
Mohamed Baba<br />
Raad van commissarissen<br />
Het besluit tot vaststelling van de jaarstukken van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> <strong>2022</strong> is door de raad van<br />
commissarissen genomen op 28 juni 2023.<br />
Saskia Kramer, vicevoorzitter<br />
Charlie Ortega<br />
Anneke van Zanen-Nieberg<br />
Meryem Kiliç-Karaaslan
200 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
13 | Overige gegevens<br />
Resultaatbestemming<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is op basis van artikel 42 van de Woningwet en de doelomschrijving van de stichting gehouden alle<br />
middelen te besteden aan werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting. Er zijn geen verdere bepalingen<br />
opgenomen in de statuten inzake resultaatbestemming. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> voegt het resultaat toe aan de overige<br />
reserves.<br />
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 201<br />
Deloitte Accountants B.V.<br />
Schenkkade 50d<br />
2595 AR Den <strong>Haag</strong><br />
Postbus 90721<br />
2509 LS Den <strong>Haag</strong><br />
Nederland<br />
Tel: 088 288 2888<br />
Fax: 088 288 9811<br />
www.deloitte.nl<br />
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT<br />
Aan de raad van commissarissen van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening <strong>2022</strong><br />
Ons oordeel<br />
Wij hebben de jaarrekening <strong>2022</strong> van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> te Den <strong>Haag</strong> gecontroleerd.<br />
Naar ons oordeel geeft de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en<br />
de samenstelling van het vermogen van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> op 31 december <strong>2022</strong> en van het<br />
resultaat over <strong>2022</strong> in overeenstemming met de vereisten voor de jaarrekening bij en krachtens artikel 35<br />
van de Woningwet en de Wet normering topinkomens (WNT).<br />
De jaarrekening bestaat uit:<br />
1. De balans per 31 december <strong>2022</strong>.<br />
2. De winst-en-verliesrekening over <strong>2022</strong>.<br />
3. De toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en<br />
andere toelichtingen.<br />
De basis voor ons oordeel<br />
Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse<br />
controlestandaarden en de Regeling Controleprotocol WNT <strong>2022</strong> vallen. Onze verantwoordelijkheden op<br />
grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de<br />
jaarrekening’.<br />
Wij zijn onafhankelijk van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> zoals vereist in de Europese verordening<br />
betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van<br />
openbaar belang, de Wet toezicht accountantsorganisaties, de Verordening inzake de onafhankelijkheid van<br />
accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels<br />
in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants<br />
(VGBA).<br />
Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons<br />
oordeel.<br />
Informatie ter ondersteuning van ons oordeel<br />
Wij hebben onze controlewerkzaamheden bepaald in het kader van de controle van de jaarrekening als<br />
geheel en bij het vormen van ons oordeel hierover. Onderstaande informatie ter ondersteuning van ons<br />
oordeel moet in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen of conclusies.<br />
Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.<br />
Deloitte Accountants B.V. is een zogenoemde affiliate van Deloitte NSE LLP en maakt onderdeel uit van het internationale netwerk van<br />
Deloitte Touche Tohmatsu Limited.<br />
2306621434/TMO/1
202 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Materialiteit<br />
Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel<br />
bepaald op € 56 miljoen. De materialiteit is gebaseerd op 2% van het eigen vermogen. Op basis van onze<br />
professionele oordeelsvorming hanteren wij een lager materialiteitsniveau dan voor de jaarrekening als<br />
geheel voor de in de jaarrekening verantwoorde (operationele) transactiestromen, inclusief hun<br />
hoedanigheid van zowel resultaatstromen als kasstromen, waarbij sprake is van een onderliggende ingaande<br />
dan wel uitgaande kasstroom. Dit lagere materialiteitsniveau is vastgesteld op € 2,56 miljoen hetgeen<br />
gebaseerd is op 1,8% van de verhuuropbrengsten.<br />
Daarbij zijn voor de controle van de in de jaarrekening opgenomen WNT-informatie de<br />
materialiteitsvoorschriften gehanteerd zoals vastgelegd in de Regeling Controleprotocol WNT <strong>2022</strong>.<br />
Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de<br />
gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn.<br />
Wij zijn met de raad van commissarissen overeengekomen dat wij aan de raad tijdens onze controle<br />
geconstateerde afwijkingen boven 5% van de materialiteit rapporteren alsmede kleinere afwijkingen die<br />
naar onze mening om kwalitatieve of WNT-redenen relevant zijn.<br />
Controle-aanpak frauderisico’s<br />
Wij hebben risico’s geïdentificeerd en ingeschat op een afwijking van materieel belang op de jaarrekening<br />
die het gevolg is van fraude. Wij hebben tijdens onze controle inzicht verkregen in Woningstichting <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> en haar omgeving, de componenten van het interne-beheersingssysteem, waaronder het<br />
risico-inschattingsproces en de wijze waarop het bestuur inspeelt op frauderisico’s en het internebeheersingssysteem<br />
monitort en de wijze waarop de raad van commissarissen toezicht uitoefent, alsmede<br />
de uitkomsten daarvan.<br />
Wij verwijzen naar hoofdstuk 7.3 van het jaarverslag, waarin het bestuur zijn frauderisicoanalyse heeft<br />
opgenomen en hoofdstuk 8.2 van het jaarverslag waar de raad van commissarissen op deze<br />
frauderisicoanalyse reflecteert.<br />
Wij hebben de opzet en de relevante aspecten van het interne-beheersingssysteem en in het bijzonder de<br />
frauderisicoanalyse geëvalueerd alsook bijvoorbeeld de gedragscode en de klokkenluidersregeling. Wij<br />
hebben de opzet en het bestaan geëvalueerd, en voor zover wij noodzakelijk achten, de werking getoetst<br />
van interne-beheersmaatregelen gericht op het mitigeren van frauderisico’s.<br />
Als onderdeel van ons proces voor het identificeren van risico’s op een afwijking van materieel belang in de<br />
jaarrekening die het gevolg is van fraude, hebben wij frauderisicofactoren overwogen met betrekking tot<br />
frauduleuze financiële verslaggeving, oneigenlijke toe-eigening van activa en omkoping en corruptie in<br />
nauwe samenwerking met onze forensische specialisten. Wij hebben geëvalueerd of deze factoren een<br />
indicatie vormden voor de aanwezigheid van het risico op afwijkingen van materieel belang als gevolg van<br />
fraude.<br />
2306621434/TMO/2
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 203<br />
De door ons geïdentificeerde frauderisico’s en uitgevoerde specifieke werkzaamheden zijn als volgt:<br />
Op basis van deze werkzaamheden en het in de controlestandaarden veronderstelde risico, hebben wij de<br />
veronderstelde fraude risico’s overwogen met betrekking tot het doorbreken van internebeheersingsmaatregelen<br />
door het management, inclusief of er indicaties zijn voor tendentie bij het<br />
management van de entiteit die mogelijk een risico vormt op een afwijking van materieel belang die het<br />
gevolg is van fraude. Daarnaast hebben wij een frauderisico risico geïdentificeerd ten aanzien van de<br />
verhuuropbrengsten en de kosten voor het dagelijks onderhoud.<br />
Onze controlewerkzaamheden ten aanzien van deze fraude risico’s zijn gericht op een evaluatie van de opzet<br />
en de implementatie van de relevante interne-beheersingsmaatregelen om deze risico’s te beperken. Wij<br />
hebben de volgende gegevensgerichte werkzaamheden uitgevoerd gericht op het risico van het doorbreken<br />
van interne-beheersingsmaatregelen door het management:<br />
- Het toetsen of specifieke journaalboekingen en andere aanpassingen die tijdens het opstellen van de<br />
jaarrekening zijn aangebracht aanvaardbaar zijn.<br />
- Het toetsen of specifieke (op basis van fraudekarakteristieken) journaalboekingen die gedurende het<br />
boekjaar zijn aangebracht aanvaardbaar zijn.<br />
- Het evalueren van de oordeelsvormingen en veronderstellingen van het management bij het maken<br />
van de in de jaarrekening opgenomen schattingen zoals de waardering van het vastgoed in exploitatie<br />
en de bepaling van de beleidswaarde door bijvoorbeeld de analyse van de ontwikkeling van de<br />
financiële ratio’s. Voor onze werkzaamheden verwijzen wij naar de kernpunten van onze controle.<br />
- Het beoordelen van eventuele significante transacties buiten het kader van de normale bedrijfsvoering<br />
van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
Wij hebben tevens gegevensgerichte werkzaamheden uitgevoerd gericht op het risico dat<br />
verhuuropbrengsten onnauwkeurig zijn door het gebrek aan functiescheiding bij de totstandkoming van<br />
huurovereenkomsten:<br />
- Op basis van een gegevensgerichte deelwaarneming vaststellen dat de maandelijkse huursom zoals<br />
overeengekomen in het huurcontract overeenkomt met de huuradministratie en het huurbeleid van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
- Het evalueren of de huuropbrengsten nauwkeurig en volledig in de jaarrekening zijn verantwoord door<br />
middel van een gegevensgerichte cijferanalyse.<br />
Verder hebben wij gegevensgerichte werkzaamheden uitgevoerd gericht op het risico dat kosten voor<br />
dagelijks onderhoud zijn verantwoord waar geen prestatie aan ten grondslag ligt danwel dat de<br />
gefactureerde prijs geen contractuele grondslag heeft (zie ook kernpunt 3), betreffende:<br />
- Op basis van een gegevensgerichte deelwaarneming vaststellen dat de prestatie voor de in rekening<br />
gebrachte goederen en diensten daadwerkelijk geleverd is.<br />
- Op basis van een gegevensgerichte deelwaarneming vaststellen dat de gefactureerde prijzen<br />
overeenstemmen met het overeengekomen normprijzenboek van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
2306621434/TMO/3
204 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
In onze controle bouwen wij een element in van onvoorspelbaarheid. Ook hebben wij de uitkomst van<br />
andere controlewerkzaamheden beoordeeld en overwogen of er bevindingen zijn die aanwijzing geven voor<br />
fraude of het niet-naleven van wet- en regelgeving.<br />
Wij hebben kennis genomen van de beschikbare informatie en om inlichtingen gevraagd bij leden van het<br />
bestuur, management (waaronder Manager Finance a.i., Manager <strong>Wonen</strong> en Manager Vastgoed), de interne<br />
auditor en de raad van commissarissen. Hieruit volgden geen signalen van fraude die kunnen leiden tot een<br />
afwijking van materieel belang.<br />
Wij hebben forensisch deskundigen betrokken in deze evaluatie.<br />
Controle-aanpak naleving van wet- en regelgeving<br />
Wij hebben een algemeen inzicht verworven in het wet- en regelgevingskader dat van toepassing is op<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> door inlichtingen in te winnen bij leden van het bestuur, management en het<br />
lezen van notulen en rapporten van de interne audit afdeling.<br />
Voor zover materieel voor de jaarrekening, hebben wij op basis van onze risicoanalyse, en rekening<br />
houdende met het feit dat het effect van niet-naleving van wet- en regelgeving aanzienlijk varieert, het<br />
(vennootschaps)belastingrecht en regelgeving voor financiële verslaggeving, in het kader van de vereisten<br />
voor de jaarrekening bij en krachtens artikel 35 van de Woningwet aangemerkt als wet- en regelgeving met<br />
een directe invloed op de jaarrekening.<br />
Wij hebben voldoende en geschikte controle-informatie verkregen omtrent het naleven van de bepalingen<br />
van die wet- en regelgeving die gewoonlijk wordt geacht van directe invloed te zijn op de jaarrekening.<br />
Daarnaast is Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> onderworpen aan overige wet- en regelgeving waarvan de<br />
gevolgen van niet naleving een van materieel belang zijnde invloed kunnen hebben op de jaarrekening,<br />
bijvoorbeeld ten gevolge van boetes of rechtszaken.<br />
Gezien de aard van de activiteiten van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en de complexiteit van deze overige<br />
wet- en regelgeving bestaat het risico dat niet wordt voldaan aan de vereisten van deze wet- en<br />
regelgeving. Daarnaast hebben we rekening gehouden met de wet- en regelgeving die van toepassing is op<br />
organisaties van openbaar belang.<br />
Ten aanzien van deze wet- en regelgeving die geen direct effect hebben op de vaststelling van de bedragen<br />
en de toelichtingen in de jaarrekening, zijn onze werkzaamheden beperkter. Naleving van wet- en<br />
regelgeving kan van fundamenteel belang zijn voor de operationele aspecten van een woningcorporatie,<br />
voor de mogelijkheid van een woningcorporatie om haar activiteiten voort te zetten, dan wel voor het<br />
voorkomen van sancties van materieel belang (bijv. het naleven van de voorwaarden van een vergunning<br />
voor het uitvoeren van een activiteit, of het naleven van regelgeving betreffende het milieu,<br />
woningtoewijzingen en woningverkopen); niet-naleving van dergelijke wet- en regelgeving kan daarom van<br />
materieel belang zijnde invloed hebben op de jaarrekening.<br />
2306621434/TMO/4
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 205<br />
Onze verantwoordelijkheid is beperkt tot het uitvoeren van gespecificeerde controlewerkzaamheden ter<br />
bevordering van het identificeren van niet-naleving van wet- en regelgeving die een invloed van materieel<br />
belang kan hebben op de jaarrekening. Onze werkzaamheden ter bevordering van het identificeren van<br />
gevallen van niet-naleving van overige wet- en regelgeving die een invloed van materieel belang kan<br />
hebben op de jaarrekening, zijn beperkt tot:<br />
i. Het management en, in voorkomend geval, de met governance belaste personen vragen of de entiteit<br />
dergelijke wet- en regelgeving naleeft.<br />
ii.<br />
De eventuele correspondentie met de desbetreffende vergunningverlenende of regelgevende of<br />
toezichthoudende instanties inspecteren.<br />
Uiteraard zijn wij gedurende de controle alert op indicaties van (vermoedens) van niet-naleving van wet- en<br />
regelgeving.<br />
Tenslotte hebben wij een schriftelijke bevestiging verkregen dat alle bekende gevallen van niet-naleving of<br />
vermoede niet-naleving van wet- en regelgeving, ons ter kennis zijn gebracht.<br />
Controle-aanpak continuïteit<br />
Onze verantwoordelijkheden, evenals de verantwoordelijkheden van het bestuur en de raad van<br />
commissarissen, met betrekking tot de continuïteitsveronderstelling worden beschreven in het hoofdstuk<br />
"Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening".<br />
Bij het vervullen van onze verantwoordelijkheden hebben we werkzaamheden uitgevoerd waaronder:<br />
- Het evalueren van de beoordeling door het management van het vermogen van de woningcorporatie<br />
om haar continuïteit te handhaven en of deze analyse alle relevante informatie bevat waarvan wij als<br />
gevolg van de controle kennis hebben.<br />
- Het bestuur bevragen over de belangrijkste veronderstellingen en uitgangspunten in de<br />
continuïteitsrisicoanalyse en nagaan of het bestuur significante continuïteitsrisico’s heeft<br />
geïdentificeerd.<br />
- Analyseren van de financiële positie per ultimo boekjaar en ten opzichte van voorgaand jaar op<br />
indicatoren die kunnen duiden op significante continuïteitsrisico’s. De financiële ratio’s van de<br />
woningcorporatie zoals deze zijn opgenomen op pagina 91 van het bestuursverslag zijn een belangrijk<br />
onderdeel van deze analyse.<br />
- Evalueren van de begrote operationele resultaten en daaraan gerelateerde cashflows ten opzichte van<br />
het afgelopen jaar, ontwikkelingen in de woningcorporatie sector en onze kennis uit de controle.<br />
- Inwinnen van inlichtingen van het bestuur over zijn kennis van significante continuïteitsrisico’s na de<br />
periode van de door het bestuur verrichte continuïteitsanalyse.<br />
Op basis van deze procedures hebben we geen rapporteerbare bevindingen met betrekking tot het<br />
vermogen van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> om haar continuïteit te handhaven.<br />
2306621434/TMO/5
206 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De kernpunten van onze controle<br />
In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het meest<br />
belangrijk waren tijdens onze controle van de jaarrekening. De kernpunten van onze controle hebben wij<br />
met de raad van commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is<br />
besproken.<br />
Wij hebben onze controlewerkzaamheden met betrekking tot deze kernpunten bepaald in het kader van de<br />
jaarrekeningcontrole als geheel. Onze bevindingen ten aanzien van de individuele kernpunten moeten in dat<br />
kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen over deze kernpunten.<br />
Kernpunt 1: de waardering van het vastgoed in exploitatie<br />
Omschrijving<br />
Het vastgoed in exploitatie bedraagt per 31 december <strong>2022</strong> € 3,9 miljard wat neerkomt op 99% van het<br />
balanstotaal van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> past de basisversie van het<br />
Handboek modelmatig waarderen marktwaarde toe zoals toegelicht op pagina 153 – 160 van de<br />
jaarrekening. De basisversie is een modelmatige waardebepaling zonder directe betrokkenheid van een<br />
taxateur, waarbij de validatie van het gebruik van het handboek van voorgaand jaar belangrijk is om te<br />
waarborgen dat deze op portefeuilleniveau toepasbaar is gegeven de specifieke kenmerken van het bezit<br />
van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Aangezien in de modelmatige aanpak van de basisversie van het<br />
handboek geen directe vergelijking wordt gemaakt met gerealiseerde transacties, bestaat een risico dat de<br />
waardering volgens de basisversie niet leidt tot een acceptabele waardering van het vastgoed in exploitatie.<br />
Dit punt is geïdentificeerd als kernpunt in de controle als gevolg van de inherent hoge mate van<br />
subjectiviteit van assumpties in de bepaling van de marktwaarde in verhuurde staat, de inschattingen die<br />
samenhangen met de toepasbaarheid van de basisversie en inschattingen die worden gemaakt ten aanzien<br />
van de gehanteerde invoerparameters, in combinatie met de significante omvang van de post.<br />
Controleaanpak<br />
Wij hanteren een gegevensgerichte controleaanpak waarbij tevens kennis is genomen van relevante internebeheersingsmaatregelen<br />
binnen Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. In onze controle hebben wij de door het<br />
management gehanteerde veronderstellingen en waarderingsmethodiek zoals toegelicht in de jaarrekening<br />
op pagina 153 - 160 getoetst op aanvaardbaarheid. Hierbij hebben wij de relevante brondata van het<br />
vastgoed getoetst, de betrouwbaarheid van het gehanteerde rekenmodel vastgesteld en de<br />
marktconformiteit van de waarderingsuitkomsten (eindwaardering en ratio’s) geëvalueerd.<br />
Wij hebben specialisten in vastgoedwaardering ingeschakeld om een vastgoed portefeuille analyse uit te<br />
voeren.<br />
Wij hebben de toepasbaarheid van de basisversie van het handboek voor het bezit van Woningstichting<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> geëvalueerd, alsmede de toelichtingen beoordeeld zoals opgenomen in de jaarrekening met<br />
betrekking tot de waardering van het vastgoed in exploitatie aan de hand van de van toepassing zijnde<br />
rapportagestandaarden.<br />
2306621434/TMO/6
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 207<br />
Observaties<br />
Uit onze controle blijkt dat de bij de waardering van het vastgoed in exploitatie gehanteerde<br />
veronderstellingen en waarderingsmethodiek aanvaardbaar zijn. Wij hebben tevens vastgesteld dat de<br />
toepassing van de basisversie aanvaardbaar is.<br />
Kernpunt 2: de bepaling en toelichting van de beleidswaarde van het vastgoed in<br />
exploitatie<br />
Omschrijving<br />
Op pagina 161 -162 van de jaarrekening is de beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie toegelicht. De<br />
beleidswaarde is een belangrijke parameter voor de bepaling van financiële ratio’s van Woningstichting <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> gebaseerd op de Aw/WSW-normen, en deze vormt daarmee een uitgangspunt voor de beoordeling<br />
van de financiële positie (inclusief de continuïteitsveronderstelling) in de jaarrekening. De beleidswaarde<br />
wordt bepaald door vier uitgangspunten in de marktwaardebepaling aan te passen naar het feitelijke beleid<br />
van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, waarbij een aantal voorgeschreven veronderstellingen worden<br />
gehanteerd. Bij de bepaling van de beleidswaarde heeft het bestuur een aantal significante schattingen<br />
moeten maken, wat significante effecten heeft op de waardering en daaruit voortvloeiende financiële ratio’s.<br />
Derhalve hebben wij de beleidswaarde in exploitatie als kernpunt in onze controle aangemerkt.<br />
Controleaanpak<br />
Wij hanteren een gegevensgerichte controleaanpak. In onze controle hebben wij de door het bestuur<br />
gehanteerde veronderstellingen zoals toegelicht in de jaarrekening op pagina 142 - 143 getoetst op<br />
aanvaardbaarheid. Hierbij hebben wij:<br />
• De betrouwbaarheid van het gehanteerde rekenmodel vastgesteld door middel van beoordeling van de<br />
certificering van het rekenpakket.<br />
• De juiste verwerking van de stappen in de berekening van de beleidswaarde op basis van het Handboek<br />
modelmatig waarderen marktwaarde vastgesteld.<br />
Wij hebben de betrouwbaarheid van de inschatting van de uitgangspunten zoals de streefhuur, onderhouden<br />
beheernorm gecontroleerd, waarbij wij de belangrijkste uitgangspunten en veronderstellingen die ten<br />
grondslag liggen aan de begroting van deze posten hebben getoetst.<br />
Ten slotte hebben wij de toelichtingen beoordeeld zoals opgenomen in de jaarrekening met betrekking tot<br />
de beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie aan de hand van de van toepassing zijnde<br />
rapportagestandaarden.<br />
Observatie<br />
Uit onze controle blijkt dat de bij de bepaling van de beleidswaarde gehanteerde veronderstellingen en<br />
waarderingsmethodiek aanvaardbaar zijn.<br />
2306621434/TMO/7
208 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Kernpunt 3: Nauwkeurigheid en voorkomen van lasten dagelijks onderhoud<br />
Omschrijving<br />
De lasten voor dagelijks onderhoud bedragen over <strong>2022</strong> € 26,5 miljoen. Door leemten in de interne<br />
beheersing hebben wij een frauderisico geïdentificeerd voor afwijkingen van materieel belang in de<br />
verantwoorde lasten voor dagelijks onderhoud. Wij hebben de nauwkeurigheid en het voorkomen van de<br />
lasten dagelijks onderhoud als kernpunt in onze controle aangemerkt.<br />
Controleaanpak<br />
Wij hebben onder andere de volgende werkzaamheden verricht:<br />
• Wij hebben gegevensgerichte werkzaamheden uitgevoerd om het voorkomen (prestatielevering) van de<br />
in rekening gebrachte onderhoudslasten vast te stellen. Hierbij hebben wij onderliggende documenten<br />
beoordeeld en waarnemingen ter plaatse uitgevoerd om vast te stellen dat de verantwoorde goederen<br />
en diensten daadwerkelijk geleverd zijn.<br />
• Verder hebben wij de in rekening gebrachte eenheidsprijzen getoetst aan de hand van het<br />
normprijzenboek dat contractueel overeengekomen is met de contractpartijen.<br />
Observatie<br />
Op basis van de door ons uitgevoerde werkzaamheden zijn geen onregelmatigheden van materieel belang<br />
gebleken en zijn geen indicaties verkregen dat de lasten voor dagelijks onderhoud onnauwkeurig zijn danwel<br />
niet zijn voorgekomen (prestatielevering).<br />
Naleving anticumulatiebepaling WNT niet gecontroleerd<br />
In overeenstemming met de Regeling Controleprotocol WNT <strong>2022</strong> hebben wij de anticumulatiebepaling,<br />
bedoeld in artikel 1.6a WNT en artikel 5, lid 1, sub n en o Uitvoeringsregeling WNT, niet gecontroleerd. Dit<br />
betekent dat wij niet hebben gecontroleerd of er wel of niet sprake is van een normoverschrijding door een<br />
leidinggevende topfunctionaris vanwege eventuele dienstbetrekkingen als leidinggevende topfunctionaris bij<br />
andere WNT-plichtige instellingen, alsmede of de in dit kader vereiste toelichting juist en volledig is.<br />
Verklaring over de in het jaarstukken opgenomen andere informatie<br />
Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die<br />
bestaat uit:<br />
• Bestuursverslag.<br />
• Overige gegevens.<br />
• Bijlage: kengetallen.<br />
• Bijlage: verbindingen.<br />
2306621434/TMO/8
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 209<br />
Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:<br />
• Met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat.<br />
• Alle informatie bevat die op grond van artikel 36 en 36a van de Woningwet is vereist voor het<br />
bestuursverslag, het volkshuisvestingsverslag en de overige gegevens.<br />
Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen<br />
vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen<br />
bevat.<br />
Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in rubriek A van het accountantsprotocol<br />
zoals opgenomen in bijlage 4 bij artikel 17 van de Regeling toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015 en<br />
de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze<br />
controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.<br />
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag,<br />
het volkshuisvestelijk verslag, de overige gegevens en bijlagen in overeenstemming met artikel 36 en 36a<br />
van de Woningwet.<br />
Verklaring betreffende overige door wet- of regelgeving gestelde vereisten<br />
Benoeming<br />
Wij zijn door de raad van commissarissen met ingang van het boekjaar <strong>2022</strong> benoemd als accountant van<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en sinds dat boekjaar tot nu toe de externe accountant.<br />
Geen verboden diensten<br />
Wij hebben geen verboden diensten als bedoeld in artikel 5, lid 1 van de Europese verordening betreffende<br />
specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar<br />
belang geleverd.<br />
Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening<br />
Verantwoordelijkheden van het bestuur en de raad van commissarissen voor de jaarrekening<br />
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in<br />
overeenstemming met de vereisten voor de jaarrekening bij en krachtens artikel 35 van de Woningwet en<br />
de WNT.<br />
In dit kader is het bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur<br />
noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel<br />
belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of<br />
de toegelaten instelling in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van<br />
genoemd artikel 35 van de Woningwet moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de<br />
continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de toegelaten instelling te<br />
liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur<br />
moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de toegelaten<br />
instelling haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.<br />
2306621434/TMO/9
210 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van<br />
financiële verslaggeving van de toegelaten instelling.<br />
Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening<br />
Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee<br />
voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.<br />
Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het<br />
mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.<br />
Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan<br />
worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische<br />
beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard,<br />
timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende<br />
afwijkingen op ons oordeel.<br />
Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant<br />
professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, de<br />
Regeling Controleprotocol WNT <strong>2022</strong>, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle<br />
bestond onder andere uit:<br />
• Het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang<br />
bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van<br />
controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis<br />
voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt<br />
groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het<br />
opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het<br />
doorbreken van de interne beheersing.<br />
• Het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel<br />
controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden<br />
hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van<br />
de toegelaten instelling.<br />
• Het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het<br />
evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de<br />
jaarrekening staan.<br />
• Het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is.<br />
Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en<br />
omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de toegelaten instelling haar<br />
activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel<br />
belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante<br />
gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze<br />
verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de<br />
datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter<br />
toe leiden dat een toegelaten instelling haar continuïteit niet langer kan handhaven.<br />
• Het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen<br />
toelichtingen.<br />
2306621434/TMO/10
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 211<br />
• Het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en<br />
gebeurtenissen.<br />
Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van<br />
de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder<br />
eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. In dit kader geven wij ook een verklaring<br />
aan het auditcommissie op grond van artikel 11 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen<br />
voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang. De in die<br />
aanvullende verklaring verstrekte informatie is consistent met ons oordeel in deze controleverklaring.<br />
Wij bevestigen aan de raad van commissarissen dat wij de relevante ethische voorschriften over<br />
onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met de raad over alle relaties en andere zaken<br />
die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende<br />
maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. .<br />
Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met de<br />
raad van commissarissen hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring,<br />
tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het<br />
niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is.<br />
Den <strong>Haag</strong>, 28 juni 2023<br />
Deloitte Accountants B.V.<br />
Was getekend: drs. M.A. van Dreumel RA<br />
2306621434/TMO/11
212 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Bijlage: kengetallen<br />
Verhuureenheden<br />
Aantal verhuureenheden<br />
Woningen en woongebouwen <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
21.130<br />
21.116<br />
Bedrijfsruimten/garages/overige objecten<br />
Bij: beheer door derden<br />
Subtotaal niet-woningen<br />
2.406<br />
53<br />
2.459<br />
2.409<br />
53<br />
2.462<br />
Totaal verhuureenheden 23.589 23.578<br />
Aantal verhuureenheden<br />
Beginstand woningen primo verslagperiode<br />
<strong>2022</strong><br />
21.116<br />
2021<br />
20.996<br />
Beginstand niet-woningen primo verslagperiode 2.462 2.420<br />
Uit exploitatie<br />
Verkoop woningen<br />
Verkoop niet-woningen<br />
38<br />
10<br />
53<br />
13<br />
Sloop woningen<br />
Sloop niet-woningen<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
Uit exploitatie overig woningen<br />
Uit exploitatie overig niet-woningen<br />
In exploitatie<br />
Aankoop en nieuwbouw woningen<br />
Aankoop en nieuwbouw niet-woningen<br />
0<br />
3<br />
51<br />
50<br />
1<br />
0<br />
2<br />
68<br />
173<br />
54<br />
In beheer genomen vanuit de voorraad woningen<br />
In beheer genomen vanuit de voorraad niet-woningen<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
In exploitatie overig woningen<br />
In exploitatie overig niet-woningen<br />
2<br />
9<br />
62<br />
0<br />
3<br />
230<br />
Eindstand woningen ultimo verslagperiode<br />
Eindstand niet-woningen ultimo verslagperiode<br />
21.130<br />
2.459<br />
21.116<br />
2.462
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 213<br />
Financiële kengetallen<br />
Financiële kengetallen<br />
<strong>2022</strong> 2021<br />
A. Vorderingen op huurders en ex-huurders van woningen en nietwoningen<br />
uitgedrukt in een percentage van de huren en<br />
vergoedingen<br />
2,68%<br />
2,48%<br />
B. Totale huurderving uitgedrukt in een percentage van de huren<br />
en vergoedingen<br />
1,94%<br />
1,78%<br />
C. Solvabiliteit op basis van het weerstandsvermogen in verhouding<br />
tot het totale vermogen 2<br />
80,58%<br />
80,47%<br />
Solvabiliteit op basis van beleidswaarde in verhouding<br />
tot het totale vermogen 2<br />
64,92%<br />
47,34%<br />
D. Current ratio<br />
0,18<br />
0,29<br />
E. Rentabiliteit van het totaal vermogen 2<br />
-0,36%<br />
9,51%<br />
F. Weerstandsvermogen in euro’s per woning 2<br />
€132.502<br />
€134.378<br />
G. Loan-to-value (LTV) op basis van beleidswaarde<br />
34,19%<br />
33,64%<br />
Loan-to-value (LTV) op basis van WOZ-waarde 1<br />
14,29%<br />
14,60%<br />
H. Interest dekkingsratio (Interest Coverage Rate, ICR)<br />
2,74<br />
1,41<br />
I. DSCR (Debt Service Coverage Ratio) (op basis van werkelijke<br />
aflossingen)<br />
1,23<br />
0,35<br />
J. Dekkingsratio<br />
19,23%<br />
25,15%<br />
Werknemers<br />
Gedurende het jaar <strong>2022</strong> had <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> gemiddeld 231,6 fte in dienst (2021: 229,2). Geen van de werknemers is<br />
buiten Nederland werkzaam.<br />
A. Vorderingen op huurders<br />
De achterstanden op huurders betreft de totale vordering (huur en vergoedingen), en wordt uitgedrukt in een<br />
percentage van de huren en vergoedingen.<br />
B. Huurderving<br />
De huurderving geeft aan welk deel van de beoogde opbrengsten niet in rekening kon worden gebracht door<br />
bijvoorbeeld leegstand.<br />
C. Solvabiliteit<br />
De solvabiliteit wordt berekend door het weerstandsvermogen (eigen vermogen + voorzieningen) af te zetten tegen<br />
het balanstotaal. De solvabiliteit geeft aan of een onderneming op zowel de korte termijn als de lange termijn aan al<br />
haar schulden kan voldoen.
214 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
D. Current ratio<br />
De current ratio is een kengetal dat de verhouding aangeeft tussen de vlottende activa en het vreemd vermogen op<br />
korte termijn. De current ratio wordt vaak gebruikt als maatstaf voor de liquiditeit (dus om te bepalen in welke mate<br />
een onderneming in staat is te voldoen aan de betalingsverplichtingen op korte termijn).<br />
E. Rentabiliteit van het totaal vermogen<br />
De rentabiliteit van het totaal vermogen is een kengetal dat de winstgevendheid (resultaat voor rente en belastingen)<br />
aangeeft van het gemiddeld totaal vermogen (balanstotaal) vóór aftrek van de rente.<br />
F. Weerstandsvermogen<br />
Het weerstandsvermogen is een kengetal dat de Autoriteit woningcorporaties toepast om de levensvatbaarheid van<br />
een woningcorporatie of verbinding (van een woningcorporatie met andere rechtspersonen) te beoordelen. Op<br />
basis van het risicoprofiel van de corporatie bepaalt de Autoriteit woningcorporaties jaarlijks het minimaal gewenst<br />
weerstandsvermogen (eigen vermogen + voorzieningen).<br />
G. Loan-to-value (LTV)<br />
De LTV geeft de verhouding aan tussen de waarde van het bezit (zowel op basis van volledige beleidswaarde als op<br />
basis van WOZ) en de bijbehorende financiering met vreemd vermogen.<br />
H. Interest dekkingsratio (Interest Coverage Rate, ICR)<br />
De ICR geeft aan hoe vaak de rentelast van een onderneming gedekt kan worden uit het bedrijfsresultaat (de<br />
operationele kasstromen voor investerings- en financieringsactiviteiten, rekening houdend met de mutatie in het<br />
werkkapitaal).<br />
I. DSCR (Debt Service Coverage Ratio)<br />
De Debt Service Coverage Ratio is berekend op basis van de werkelijke aflossingen in <strong>2022</strong>. De DSCR meet in<br />
hoeverre de corporatie in staat is om de rente- en aflossingsverplichtingen op het vreemd vermogen te voldoen<br />
uit de kasstroom uit operationele activiteiten. Vanuit de operationele kasstroom moeten voldoende middelen<br />
gegenereerd worden om rentelasten én de benodigde aflossingen te kunnen dragen.<br />
J. Dekkingsratio<br />
Hiermee wordt in geval van discontinuïteit bepaald of de (markt)waarde van het bezit voldoende is om de<br />
schuldpositie af te lossen (de marktwaarde van de leningen). Norm is dat de marktwaarde van de leningen maximaal<br />
70% mag zijn van de marktwaarde van het bezit.<br />
1 Betreft de WOZ-waarde van het totale bezit met waardepeildatum 1 januari 2021 (evenals voor het vergelijkend cijfer)<br />
2 Deze ratio’s worden bepaald op basis van balanswaardering van de activa waarbij het vastgoed wordt gewaardeerd op basis van<br />
marktwaarde in verhuurde staat<br />
3 Als gevolg van foutherstel van de vennootschapsbelasting zijn voor de kengetallen de vergelijkende cijfers 2021 herrekend
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 215<br />
Bijlage:<br />
verbindingen<br />
In het belang van onze huurders heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
deelgenomen aan niet-DAEB activiteiten. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
heeft commercieel vastgoed ontwikkeld en beheert<br />
commercieel vastgoed, wanneer dat bijdraagt aan<br />
segregatiebestrijding of ten goede komt aan de woonen<br />
leefkwaliteit in de wijken waar wij werken. Wij zijn<br />
voorstander van een eerlijk speelveld ten opzichte van<br />
commerciële partijen.<br />
Om scheiding in activiteiten zichtbaar te maken<br />
en risico’s apart te zetten, heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
dochterondernemingen. Ook samenwerkingsvormen<br />
met externe partijen maken het noodzakelijk activiteiten<br />
onder te brengen in (klein)dochters. De verbindingen<br />
die wij zijn aangegaan, zijn noodzakelijk voor het<br />
voldoen aan één of meer prestatievelden.<br />
Feitelijk vinden vrijwel geen activiteiten plaats bij de<br />
dochterondernemingen. In 2015 zijn de laatste activiteiten<br />
die plaats vonden in <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V.<br />
overgeheveld naar Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />
We waarderen de deelnemingen tegen de netto<br />
vermogenswaarde waarin we invloed van betekenis<br />
uitoefenen. ‘Invloed van betekenis’ houdt een financieel<br />
belang in van 50% of meer. Deze deelnemingen zijn<br />
geconsolideerd in de jaarcijfers tot <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding<br />
B.V. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. is niet geconsolideerd<br />
met de Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> vanwege het<br />
gebrek aan materialiteit.<br />
De delegatie en mandatering tussen <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> en<br />
haar vennootschappen is vastgelegd in het reglement<br />
van de raad van commissarissen, het bestuursreglement<br />
en het directiereglement. In deze reglementen<br />
hebben we geregeld, dat zowel voor de toezichts- en<br />
bestuursstructuur als voor de financiële limieten de<br />
verantwoordelijkheid ligt bij de raad van commissarissen<br />
en het bestuur van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De mandateringen zijn<br />
verder vormgegeven door procuratieovereenkomsten<br />
en volmachten, die we bij de Kamer van Koophandel<br />
hebben gedeponeerd.<br />
De verbindingen zijn we in het verleden aangegaan,<br />
omdat we risico’s apart willen zetten en/of omdat we<br />
samenwerking met andere partijen zijn aangegaan.<br />
Het schema rechts geeft een overzicht van de<br />
verbindingen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> per 31 december <strong>2022</strong>.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V.<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. is een 100% dochter van<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. De activiteiten bestaan<br />
uit de oprichting, verkrijging en vervreemding, het<br />
doen beheren van, het voeren van directie over en<br />
het houden van toezicht op, het deelnemen in en het<br />
financieren van vennootschappen. Per 31 december<br />
2018 is <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. bestuurder van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V. en Aanvan Vastgoed B.V.<br />
Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> levert administratieveen<br />
verkoopdiensten aan <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V.<br />
Gegevens (enkelvoudig) <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V.<br />
(x € 1.000)<br />
Statutaire vestigingsplaats<br />
Den <strong>Haag</strong><br />
Oprichtingsdatum 10 augustus 2006<br />
Eigen vermogen ultimo <strong>2022</strong> 688<br />
Omzet <strong>2022</strong> 0<br />
Resultaat <strong>2022</strong> 2<br />
Aantal personeelsleden in dienst 0<br />
Wijze van consolidatie<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V.<br />
Niet<br />
In 2003 heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> samen met Kristal<br />
N.V. het ontwikkelbedrijf <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Kristal B.V.<br />
opgericht. Het aandeel van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is in 2006<br />
bij <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. ondergebracht, waarbij<br />
de aandelenverhouding wijzigde naar 95% van<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. en 5% van Kristal N.V. De<br />
oorspronkelijke aandelenverhouding (90/10) is de<br />
verhouding waarin <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding en Kristal N.V.<br />
risico’s en winsten in het ontwikkelingsbedrijf droegen.<br />
Door de ontwikkelingen op de woningmarkt bleek<br />
Kristal N.V. niet langer levensvatbaar. Op 30 november<br />
2010 heeft <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. de resterende<br />
5% aandelen <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Kristal B.V. verworven<br />
die in het bezit waren van Kristal N.V. Hiermee is<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 100% eigenaar geworden van de<br />
ontwikkelorganisatie. De naam <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Kristal B.V.<br />
is vervolgens gewijzigd naar <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling<br />
B.V. Een aantal medewerkers van Kristal N.V. zijn in<br />
dienst getreden van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V.<br />
Per 1 januari 2012 zijn deze medewerkers in dienst<br />
getreden van Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, waardoor<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V. weer alleen uit
216 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Raad van Commissarissen<br />
Woningstichting<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
42%<br />
Stichting<br />
Woonwagen<br />
locaties<br />
De Vernieuwde Stad<br />
100%<br />
Ver. Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V.<br />
Verenigingen van Eigenaren<br />
100% 50% 100%<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Ontwikkeling B.V.<br />
Wijnhavenkwartier<br />
Beheer B.V.<br />
Beherend vennoot<br />
Aanvan Vastgoed B.V.<br />
Commandiet<br />
= Aandeelhouders- en bestuursrelatie<br />
1%<br />
49,5%<br />
= Bestuursrelatie<br />
= Aandeelhoudersrelatie<br />
= Overige verbinding<br />
Wijnhavenkwartier<br />
Ontwikkeling Fase I<br />
C.V.<br />
ontwikkelprojecten bestaat. Op 31 december 2015 zijn<br />
feitelijk geen ontwikkelactiviteiten meer ondergebracht<br />
in <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling B.V.<br />
Gegevens (enkelvoudig) <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling<br />
B.V. (x € 1.000)<br />
Statutaire vestigingsplaats<br />
Den <strong>Haag</strong><br />
Oprichtingsdatum 23 juli 2003<br />
Eigen vermogen ultimo <strong>2022</strong> 35<br />
Kapitaalinbreng Woningstichting<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
18<br />
Omzet <strong>2022</strong> 0<br />
Resultaat <strong>2022</strong> 0<br />
Aantal personeelsleden in dienst 0<br />
Wijze van consolidatie<br />
Samenwerkingsverband herontwikkeling<br />
Wijnhavenkwartier (de Kroon)<br />
Voor de ontwikkeling van woningen en<br />
commerciële voorzieningen op de kavel van het<br />
voormalige woongebouw ‘de Zwarte Madonna’<br />
in het Wijnhavenkwartier, is <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> een<br />
samenwerkingsverband aangegaan met MAB.<br />
Niet
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> 217<br />
Dit samenwerkingsverband is Wijnhavenkwartier<br />
Ontwikkeling Fase 1 C.V. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Ontwikkeling<br />
B.V. en MAB Development Nederland B.V. deden de<br />
projectontwikkeling. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> heeft de sociale<br />
huurwoningen afgenomen. Daarnaast heeft <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> de onverkochte koopwoningen afgenomen.<br />
In 2013 is het commercieel ontwikkelde onroerend<br />
goed verkocht aan een belegger. De samenwerking in<br />
Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V. bestaat op<br />
31 december <strong>2022</strong> nog slechts uit de afwikkeling van<br />
de afgegeven garanties/depots. De garanties lopen tot<br />
29 juli 2026.<br />
Aanvan Vastgoed B.V.<br />
Aanvan Vastgoed B.V. is commanditair vennoot in<br />
Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V. en heeft<br />
een aandeel van 49,5%. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. is<br />
100% eigenaar en bestuurder van Aanvan Vastgoed B.V.<br />
Gegevens (enkelvoudig) Aanvan Vastgoed B.V. (x €<br />
1.000)<br />
Statutaire vestigingsplaats<br />
Den <strong>Haag</strong><br />
Oprichtingsdatum 8 april 2004<br />
Eigen vermogen ultimo <strong>2022</strong> -2.329<br />
Kapitaalinbreng <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Holding B.V.<br />
Omzet <strong>2022</strong> 0<br />
Resultaat <strong>2022</strong> -35<br />
Lening van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding<br />
B.V. aan Aanvan Vastgoed B.V.<br />
18<br />
2.439<br />
Aantal personeelsleden in dienst 0<br />
Wijze van consolidatie<br />
Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V.<br />
Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V. is een<br />
commanditaire vennootschap waarin de volgende<br />
vennoten participeren:<br />
Niet<br />
• de commanditair vennoot MAB Vastgoed Twee B.V.<br />
te Den <strong>Haag</strong> neemt voor 49,5% deel in het kapitaal<br />
van Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V.<br />
• de commanditair vennoot Aanvan Vastgoed B.V. te<br />
Den <strong>Haag</strong> neemt voor 49,5% deel in het kapitaal<br />
van Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V.<br />
• de beherend vennoot Wijnhavenkwartier Beheer<br />
B.V. te Den <strong>Haag</strong> neemt voor 1% deel in het kapitaal<br />
van Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V.<br />
Het ontwikkelrecht is ingebracht in Wijnhavenkwartier<br />
Ontwikkeling Fase 1 C.V., en de C.V. wordt bestuurd<br />
door Wijnhavenkwartier Beheer B.V. Ria Koppen-<br />
Kreyne, financieel bestuurder van Woningstichting<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>, is lid van de raad van commissarissen van<br />
Wijnhavenkwartier B.V.<br />
Gegevens (enkelvoudig) Wijnhavenkwartier<br />
Ontwikkeling Fase 1 C.V. (x € 1.000)<br />
Statutaire vestigingsplaats<br />
Den <strong>Haag</strong><br />
Oprichtingsdatum 20 april 2004<br />
Eigen vermogen ultimo <strong>2022</strong> -2.878<br />
Kapitaalinbreng van Aanvan<br />
Vastgoed B.V.<br />
Kapitaalinbreng van<br />
Wijnhavenkwartier Beheer B.V.<br />
Omzet <strong>2022</strong> 0<br />
Resultaat <strong>2022</strong> 0<br />
Lening van Aanvan Vastgoed B.V.<br />
aan Wijnhavenkwartier Ontw. fase<br />
1 C.V.<br />
25<br />
1<br />
1.535<br />
Aantal personeelsleden in dienst 0<br />
Wijze van consolidatie Niet<br />
Wijnhavenkwartier Beheer B.V.<br />
Wijnhavenkwartier Beheer B.V. is beherend vennoot van<br />
Wijnhavenkwartier Ontwikkeling Fase 1 C.V. en heeft<br />
een kapitaalbelang van 1% in deze C.V. <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Holding B.V. heeft een aandelenbelang van 50 % in<br />
Wijnhavenkwartier Beheer B.V.<br />
Gegevens (enkelvoudig) Wijnhavenkwartier Beheer<br />
B.V. (x € 1.000)<br />
Statutaire vestigingsplaats<br />
Den <strong>Haag</strong><br />
Oprichtingsdatum 20 april 2004<br />
Eigen vermogen ultimo <strong>2022</strong> -2.860<br />
Kapitaalinbreng <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong><br />
Holding B.V.<br />
Omzet <strong>2022</strong> 0<br />
Resultaat <strong>2022</strong> 0<br />
Aantal personeelsleden in dienst 0<br />
Wijze van consolidatie<br />
9<br />
Niet<br />
Vereniging Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen<br />
Vereniging Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen (SVH)<br />
is een actieve brancheorganisatie, waarin vijftien<br />
woningcorporaties uit 9 gemeenten (Delft, Den<br />
<strong>Haag</strong>, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland,
218 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland<br />
en Zoetermeer) beleidsmatig samenwerken. De<br />
corporaties beheren samen bijna 145.000 woningen.<br />
Jaarlijks worden hiervan zo’n 9.000 zelfstandige<br />
woningen (opnieuw) verhuurd. De huishoudens<br />
die door deze corporaties worden gehuisvest<br />
behoren vooral tot de BBSH-doelgroep, de lage<br />
middeninkomens en bijzondere aandachtsgroepen.<br />
De kerntaken van de Sociale Verhuurders <strong>Haag</strong>landen<br />
(SVH) zijn:<br />
• Het verzorgen en door-ontwikkelen van<br />
de regionale woonruimteverdeling voor de<br />
<strong>Haag</strong>landse corporaties, waaronder het beheren<br />
van de regionale website www.woonnethaaglanden.nl,<br />
het automatiseringssysteem (WBS)<br />
en het managementinformatiesysteem (CNS) ten<br />
behoeve van de woonruimteverdeling.<br />
• Het coördineren en bewaken van de<br />
managementinformatie en het uitvoeren van<br />
onderzoek.<br />
• Het opstellen, evalueren en bewaken van de<br />
regionale prestatieafspraken.<br />
• Het behartigen van de belangen van de<br />
aangesloten leden en het uitwisselen van kennis en<br />
ervaring over de werkterreinen van de SVH.<br />
De Vernieuwde Stad<br />
De Vernieuwde Stad is een breed platform van<br />
corporaties met gelijkgerichte belangen en<br />
problemen. De betrokken corporaties spreken open<br />
en ongebonden over gemeenschappelijke thema’s<br />
met als doel beïnvloeding van het landelijke beleid<br />
en de publieke opinie. Dat kan binnen en buiten de<br />
branche, zonder dat ze daarmee het bestaan van de<br />
brancheorganisatie als zodanig ter discussie stellen. De<br />
kracht van De Vernieuwde Stad is de overtuigingskracht.<br />
De Vernieuwde Stad laat van zich horen met<br />
argumenten.<br />
Aedes<br />
<strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is lid van Aedes. Aedes is de<br />
branchevereniging van woningcorporaties in<br />
Nederland. De ongeveer tweehonderdzeventig<br />
leden van Aedes werken, vanuit bijna duizend<br />
vestigingen en werkmaatschappijen, aan duurzaam<br />
en betaalbaar wonen in leefbare buurten en<br />
woonkernen. Aedes maakt zich sterk voor de<br />
condities waaronder woningcorporaties als<br />
maatschappelijke ondernemingen hun werk kunnen<br />
doen en voert hiertoe ook lobby. Aedes geeft<br />
voorlichting en informatie en initieert onderzoek<br />
en productontwikkeling. Aedes is tevens een<br />
werkgeversvereniging.<br />
Stichting Woonwagenlocaties<br />
In 1998 hebben de <strong>Haag</strong>se corporaties het eigendom<br />
en het beheer van een aantal woonwagenstandplaatsen<br />
overgenomen van de gemeente Den <strong>Haag</strong>. De<br />
corporaties hebben het beheer en onderhoud van<br />
de standplaatsen ondergebracht in de gezamenlijke<br />
Stichting Woonwagenlocaties. Deze stichting heeft<br />
de uitvoering van het beheer (en de administratie) aan<br />
een gespecialiseerd bedrijf uitbesteed. De corporaties<br />
zijn alleen eigenaar van de standplaatsen, niet van de<br />
woonwagens. Deze zijn in eigendom van de bewoners<br />
of van de gemeente.<br />
In 2016 heeft Vestia te kennen gegeven haar deelname<br />
aan de samenwerking te willen beëindigen. Vanaf 1<br />
januari 2017 bestaat de samenwerking dan ook alleen<br />
uit Staedion en <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong>. Het aandeel van <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> is op basis van het aantal standplaatsen en<br />
bedraagt 42%. De bestuurders van de deelnemende<br />
corporaties vormen het bestuur. De stichting heeft geen<br />
personeel in dienst.<br />
Verenigingen van Eigenaren<br />
Tot slot is Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> lid van<br />
Verenigingen van Eigenaren. Het lidmaatschap<br />
betreft complexen van <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> waarvoor een<br />
verkoopbeslissing genomen is. De verkoop vindt<br />
voornamelijk plaats bij het vertrek van de zittende<br />
huurder. Woningstichting <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> is lid van circa<br />
250 Verenigingen van Eigenaren. Voor een groot deel<br />
van deze Verenigingen van Eigenaren voert <strong>Haag</strong><br />
<strong>Wonen</strong> de rol van VvE-beheerder uit.<br />
Transacties met verbonden partijen<br />
In <strong>2022</strong> hebben geen transacties met verbonden<br />
partijen plaatsgevonden anders dan uit reguliere<br />
overeenkomsten volgend.<br />
Rente rekening couranten<br />
Tussen <strong>Haag</strong> <strong>Wonen</strong> Holding B.V. en Aanvan Vastgoed<br />
B.V. bestaat een rekening courant overeenkomst. De<br />
rentevergoeding bedraagt 1,45%.
220 <strong>Haag</strong><br />
<strong>Jaarstukken</strong> <strong>2022</strong><br />
<strong>Wonen</strong><br />
W:<br />
E:<br />
T:<br />
haagwonen.nl<br />
info@haagwonen.nl<br />
(070) 250 70 70<br />
Postbus 250<br />
2501 CG Den <strong>Haag</strong>