jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 73 ~
Tiecelijn 24
Sint-Amandsberg en werd door aankoop in de dertiende eeuw ook heer van
Sprendonk, Oostdonk en Wulfsdonk (thans Gent-Mendonk, Wachtebeke en
Moerbeke). De Sint-Pietersabdij was heer van Destelbergen en van Zaffelare.
Alleen Hijfte en een groot deel van Desteldonk was in dit complex nog grafelijk
gebied, zoals het grootste deel van het Waasland en de Vier Ambachten.
Andere delen behoorden aan adel en patriciërs, zoals de familie van Raas van
Gavere. De afstammelingen van de burggraven van Gent bezaten Heusden en
delen van Lochristi en Oostakker. Binnen het door de abdijen en hoge adel beheerde
gebied hadden de patriciërs van Gent en de lagere adel grote belangen.
Gent had grondstof, brandstof en voedsel nodig. Rijke handelaars wilden met
hun winsten investeren in renderende goederen. De streek van Lochristi gonsde
van de activiteiten. De Antwerpse steenweg van Oostakker naar Lokeren
werd aangelegd na 1220 en kort daarna ook de Zaffelaarse hoofdweg tussen
Vierweegse en Bosdam. De weg Destelbergen-Beervelde-Oudenbos-Lokeren
dateert minstens uit de dertiende eeuw. De oude natuurlijke weg Odeveld,
tussen Zaffelare, Zeveneken en Lochristi, een verbinding tussen Eksaarde
enerzijds en Hijfte, Oostakker en Gent anderzijds was lang niet meer de enige
rechte weg in het gebied en aan die zelfde Oudeveldstraat was al min of meer
een dorp ontstaan.
Een typisch verschijnsel voor de eerste helft van de dertiende eeuw was de
massale vercijnzing van de gronden aan Gentse patriciërs. Tegen betaling van
een koopsom en een jaarlijkse vaste, eeuwige cijnsrente werden stukken grond
afgestaan. Dit was een vorm van feitelijk bezit waarbij de jaarlijkse cijns door
de muntontwaarding uiteindelijk vrij gering werd. Vanaf ongeveer 1250 gaven
de abdijen voor hun nog resterende gronden de voorkeur aan verpachting,
waarbij de pachtprijs kon worden aangepast. De Gentse eigenaars van hun
kant lieten hun cijnsgronden renderen door verpachting aan grote en kleine
boeren. In die tijd ontstonden de parochies Zaffelare (1221), 6 Lochristi (vóór
1257) 7 en Zeveneken (1287). 8 Beervelde kreeg een kapel kort na 1309. Zaffelare
kreeg rond 1240 een eigen juridische structuur met een eigen wetgeving
(keure), schepenbank en baljuw. Ook het gebied waartoe Hijfte behoorde
kreeg een eigen keure in 1248. Er waren nieuwe abdijen ontstaan even buiten
de Oudburg: Baudelo (Stekene) en Oudenbos (Lokeren). We maakten hier
ten oosten van Gent en tot ver in het Waasland een stuk geschiedenis mee
dat gans het landschap veranderde. Met dit gewijzigde landschap wordt in
de huidige studies van Van den vos Reynaerde tot nu toe te weinig rekening
gehouden.