jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 59 ~
Tiecelijn 24
is dat André Stoop, de toenmalige bibliothecaris-archivaris, één van de grote
inspirators is geweest. In elk geval neemt hij telefonisch contact op met Jos
Houben, 3 die zich na ruggenspraak met het stadsbestuur (burgemeester Frantz
van Dorpe, Vincent Foubert, schepen van Feestelijkheden en Pros Matthijs,
schepen van Onderwijs en Cultuur) en regisseur Mark Liebrecht akkoord
verklaart een Reynaertbewerking te schrijven. André Stoop (1922-1994) als
realisator-coördinator, Jos Houben (1939-1998) en vooral Mark Liebrecht
(1916-1975): uit de kruisbestuiving van hun geestdrift en creativiteit wordt
Reynaert opnieuw geboren. De tekst is ter beschikking op 5 september 1972,
terwijl de startvergadering plaats heeft ten stadhuize op 16 oktober 1972.
André Stoop blijft voor de duur van het hele project trouw aan de zijde van
duivelskunstenaar Mark Liebrecht. Jos Houben is er getuige van hoe zijn tekst
wordt omgesmeed tot een dramatisch spektakel waarin zijn hooggestemde
boodschap alle aandacht naar zich toe zuigt.
Houben actualiseert het Reynaertpersonage. Epiek wordt drama: de
dialogen zijn vlot en snedig. Houben doet daarbij aardig zijn best om het door
hem gebruikte ‘origineel’ zo veel mogelijk te respecteren. Zoveel mogelijk
inderdaad, want er zijn ingrijpende aanpassingen. In de moderne versie komt
Willem himself aan het hof en weet hij de hovelingen ertoe te overhalen in
de huid te kruipen van een bepaald dier, naar een scenario van Willem
uiteraard. Zelf neemt hij de rol van de vos voor zijn rekening. Willem speelt
zijn autobiografie. Hij zet een Reynaert neer die hekelt en maatschappelijke
misstanden aanklaagt. Willem de troubadour neemt de gedaante aan van
Reynaert de contestant die de rebellie preekt.
Net als in de middeleeuwse Van den vos Reynaerde ontmaskert de vos de
hebzucht en het eigenbelang van Grimbeert, Isegrim, Tibeert en Bruun.
Net als het middeleeuwse epos houdt de moderne variant de toeschouwer/
luisteraar een spiegel voor. Maar als Reynaert door Grimbeerts toedoen
aan het hof verschijnt en de volkswoede hem wil lynchen, rukt Reynaert
zich het masker af. De haat en angst die hem omgeven lijken te stollen.
Reynaert (of toch Willem?) toont zijn ware menselijke gelaat. Hij slingert de
aanwezige hovelingen, voor wie het masker een tweede natuur is geworden,
hun hypocrisie in het gezicht. Zij kunnen de waarheid niet aan en vluchten
onthutst de bossen in. Exit Reynaert. Exit Reynaertspel. Maskeren,
ontmaskeren. Waarheid en leugen. Bedreiging en bevrijding. Er spiraalt een
dubbele beweging doorheen het nieuwe concept. En toch wijkt de versie van
Houben op fundamentele punten af van de oorspronkelijke tekst. Niet alleen