jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

SpecUlUM VUlpiS
Een colloquium over Renart le Contrefait
~ 363 ~
Verslag / Tiecelijn 24
Baudouin van den Abeele
Op 27 en 28 maart 2011 werd aan de Université libre de Bruxelles (ULB) een
internationaal colloquium georganiseerd onder de titel ‘Speculum Vulpis. Pour
une redécouverte de Renart le Contrefait’. Een vijftiental sprekers uit Frankrijk,
Italië, Canada, de VS en Duitsland kwamen aspecten van dit ongewoon dierenepos
belichten.
Onder de bewerkingen van de Roman de Renart neemt Renart le Contrefait
een bijzondere plaats in. Dit werk telt in zijn laatste redactie niet minder dan
41.000 verzen en de inhoud is dan ook van een weelderige rijkdom. Over de
auteur weet men slechts wat hij in zijn werk laat doorschemeren: het gaat om
een uitgetreden clericus uit Troyes, die als apotheker werkzaam was in de jaren
1310-1340, maar zijn naam verzwegen heeft. Tussen 1319 en 1322 schreef hij
een eerste versie van zijn ‘Vermomde Reynaert’, zoals men de titel zou kunnen
vertalen, waarna hij de tekst grondig opnieuw herwerkte en omstreeks 1340
beëindigde. Het geheel vormt een bont verhaal, waar de avonturen van de vos
als kader dienen voor heel diverse uitweidingen, die aan zijn dierenepos een
encyclopedisch karakter verlenen. Er is plaats voor bijtende sociale satire op de
clerus en de adel, veel didactisch leervertoon, allegorische tonelen in de trant
van de Roman de la Rose, enzovoort. Het werk is in 1914 door Gaston Raynaud
en Henri Lemaître uitgegeven en is sindsdien eerder stiefmoederlijk behandeld
in de literatuur. Al bij al kan men een tiental artikels citeren, maar geen enkele
synthese of diepgaande analyse verscheen sinds de uitgave.
Het werd dan ook tijd om de ‘épicier de Troyes’ onder de schijnwerpers te
plaatsen, wat gebeurde dankzij het initiatief van Craig Baker, onlangs aangesteld
als docent aan de ULB, Annick Anglebert, die aan de ULB een nieuwe
uitgave van Renart le Contrefait voorbereidt, Mattia Cavagna, die aan de UCL
Oudfranse literatuur doceert, en Silvère Menegaldo, werkzaam aan de universiteit
van Orléans. Bij de sprekers herkent men natuurlijk een kern van leden
van de International Reynard Society, zoals Keith Busby (Madison), Armand
Strubel (Montpellier), Richard Trachsler (Göttingen) en Alessandro Vitale