jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
op het oeuvre van Peter Holvoet-Hanssen’ (p. 10). Ze wijst erop dat hier
‘betekenislijnen’ worden uitgezet en karakteriseert zijn poëzie erg treffend als
‘centripetaal en centrifugaal tegelijk’. 3 Toch blijft de vraag overeind wat daar
precies onder moet worden verstaan. Ik stel voor Holvoet-Hanssens schuit
te enteren, te laveren tussen de uitstekende rotspunten van zijn gedichten,
maar af en toe ook aan te meren om een paar attractiepolen van dit magische
niemandsland nader te verkennen.
De verzamelbundel bestaat uit twee grote delen: ‘het web’, waarin de gedichten
die betrekking hebben op ’s dichters familiale levenskring (het kapersnest,
moeder, vader) zijn samengebracht, en ‘draden’, onderverdeeld in niet minder
dan negen subgroepen. Ondanks die opdeling kan de hele bundel worden
gelezen als een ontroerende ode aan wat een vader en een (groot)moeder voor
de ik-figuur betekenen, maar ook als het melodische logboek van een zingende
‘lichtmatroos’. Hij laat het ongerijmde en onbedoelde van de wereld zien /
aanvoelen in ‘verloren’ of ‘verlopen verzen’, die ‘oordelen zonder te oordelen’
(p. 71) en die het vertikken zichzelf serieus te nemen. In verzen die steevast
parodiëren wat potentieel poëtisch wordt geacht, zoals binnenrijm, assonantie
en alliteratie. ‘Moeder fee in reddingsvest / vader clown in slaaphemd / op
de punt van het mes dansend als harlekijn / rijmelend als het ongerijmd zou
zijn / zingend voor de roos Welkom in Het Kapersnest’ (zie ‘Doublet voor
Hermelijntje’, p. 25).
De (rode) ‘draden’ die de dichter in zijn gedichten doet oplichten, noemt hij
achtereenvolgens ‘vos’, ‘muze’, ‘V’, ‘oorlog’, ‘hond van de Duivelsbrug’, ‘tovenaar’,
‘sneeuwmaker’, ‘stad’, ‘roos en doorn’. Hoewel elke draad thematisch verwante
teksten groepeert, vormen alle draden samen een grillig haakwerk van over
elkaar buitelende motieven. Zo zijn welhaast alle gedichten muzisch/muzikaal
van inslag, valt sneeuw gewichtloos in meer dan één sneeuwloos gedicht, tikt een
tovenaar onophoudelijk tegen de randen van de taal. Een sterk voorbeeld van
hoe elke draad uiteindelijk met elke andere draad is verknoopt, is die van de ‘vos’.
Onder het kopje ‘vos’ heeft de dichter tien gedichten(reeksen) gelegerd, waarvan
er zeven afkomstig zijn uit Santander. Ontboezemingen in het vossenvel. 4
De vos die in deze gedichten zijn opwachting maakt, verbergt zich in de
plooien van zijn huid. Hij geeft zijn identiteit niet zomaar prijs, maar daagt
een of andere jij-figuur (de geïntendeerde lezer?, de dichter zelf?, Hermeline?)
uit zin/duiding te geven aan zijn lyrische gestalte. Wat te denken van het
drievoudige eerste gedicht ‘Kerstmis in Huize Reinaert’? Als een literairhistorische
dimensie mag worden geïmpliceerd, is er tussen Pinksteren en
~ 342 ~