jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
grens met schilderkunst is heel dun. Een ontwikkeld persoon beheerste zowel
proza, poëzie, schilderkunst en kalligrafie. Deze aspecten werden in het verleden
door een elite gecultiveerd tot complexe artistieke gehelen.
De grote massa van het Chinese volk was in de eerste helft van de vorige
eeuw nog analfabeet. Om dit te verhelpen en de geschreven taal toegankelijk
te maken voor de doorsnee Chinees besloot ‘voorzitter’ Mao Zedong in 1949
om de vorm van een aantal karakters te vereenvoudigen en het aantal tekens
te verminderen. De meeste Chinezen in de Volksrepubliek China gebruiken
sinds de jaren 1950 deze vereenvoudigde versie van het Chinees. Op het eiland
Taiwan en in Hong Kong werd de oude cultuur bewaard en is het klassieke
schrift nog steeds in gebruik.
De vertaling van De felle met de rode baard door Du Zi-qian werd in Taiwan
gemaakt. Het boek werd in het moderne Mandarijn geschreven maar met de
traditionele Chinese karakters. Een Chinese afkomstig uit de Volksrepbuliek
China, zoals Zou Wei, is wel vertrouwd met de traditionele karakters maar
alleen voor het lezen van oude teksten en de klassieke poëzie uit de vroegere
keizerlijke dynastieën. De vertaler schrijft ‘met mooie klassieke Chinese karakters
en klanken, die het verhaal van de vos door vele eeuwen vrij laten reizen
en in de details herinneringen oproepen aan een sterke satire op onze hedendaagse
samenleving’. Volgens Zou Wei is de taal die gebruikt wordt heel mooi
Chinees. Het gevoel bij het lezen is ‘heel uniek, alsof je in een andere wereld
reist’. De plechtige ondertoon van de karakters staat voor haar sterk in contrast
met de inhoud van het verhaal. Dit betekent dat de toegankelijkheid en de directheid
die Henri van Daele in zijn bewerking nastreefde, ook in de vertaling
tot uiting komen. Volgens Zou Wei heeft deze Chinese Reynaert een Vlaams
accent. Zowel qua inhoud als qua vorm van het verhaal voelt zij doorheen de
Chinese tekst het ‘Vlaamse’ karakter aan. Maar iemand die opgroeide in de
Volksrepubliek heeft een woordenboek nodig om het verhaal te lezen en dat
doet afbreuk aan de vlotheid die Van Daele net wou creëren. Om het verhaal
een nog grotere verspreiding te geven is een volgende stap het ook in vereenvoudigd
Chinees te laten vertalen.
De namen van de verschillende personages zijn fonetisch vertaald. Er werden
karakters gekozen die min of meer de klank nabootsen van de Nederlandse
namen. Geen van de namen heeft een betekenis in het Chinees. Waarschijnlijk
is het voor een vertaler veel moeilijker om de namen van de personages
volgens de betekenis te vertalen, maar het zou het werk toch veel boeiender
maken.
~ 338 ~