jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
tabloidformaat. Onder de uitgaven trof ik tot tweemaal toe Reinaert de vos aan.
In Bulkboek 5, Ridderboek met dé 20 Middeleeuwse Klassiekers (april 2008) is de
Reynaert terug te vinden tussen andere middeleeuwse klassiekers als Karel ende
Elegast, Floris ende Blanchefloer en Beatrijs, literaire werken die tot de canon van
de middeleeuwse literatuur behoren. De twintig werken zijn in het bulkboek
samengevat door de schrijver, dichter en beeldend kunstenaar Edzard Dideric
(1950) en voorzien van een kort commentaar. Bij de samenvatting van Twee koninghskinderen
(sic) en Heer Halewijn staat de Middelnederlandse tekst – om
zelf thuis voor te dragen – afgedrukt. Vanaf 2009 werd begonnen met de reeks
Literaire Klassieken. Het is de bedoeling dat in deze reeks alle hoogtepunten uit
de Nederlandse literatuurgeschiedenis, vanaf de vroege middeleeuwen tot aan
het eind van de negentiende eeuw, worden uitgegeven. Inmiddels zijn er twaalf
titels verschenen, waaronder Reinaert de vos. 4 De Bulkboeken zijn in deze reeks
weer in een magazineformaat uitgegeven.
In Bulkboek 5 wordt het Reynaertverhaal samengevat. De titel luidt Reinaert
de vos, een woordenschat. Daaronder leest men in een korte toelichting dat het
een satire betreft op de feodale samenleving, die omstreeks 1260 geschreven is
door ene Willem, een Nederlandse (sic) dichter. Op deze korte toelichting aan
het begin na is er verder geen uitleg. Het gehele verhaal beslaat tweeëneenhalve
pagina. De samenvatting van het verhaal doet kinderlijk aan en lijkt bestemd
voor tien- tot twaalfjarigen. Overigens worden er om enkele expliciete passages
geen doekjes gewonden. Onder de klachten staat zomaar dat Reynaert ‘de
vrouw van Izegrim de wolf verkracht’ heeft. De pastoor rent op het gekrijs
van Tibeert, die vastzit in de strik, in zijn blootje naar buiten en wordt door
Tibeert in zijn kruis gekrabd met de bekende gevolgen van dien, overigens zonder
de plastische beschrijving die we op deze plaats in andere edities gewend
zijn. Voor een eerste kennismaking op jonge leeftijd lijkt mij deze samenvatting
een aardig verhaal, al zijn er betere versies voorhanden voor jeugdige lezers. Ik
denk bijvoorbeeld aan de hertaling van Paul Biegel. 5
De vos komt er stukken beter vanaf in deel 2 van de reeks Literaire Klassieken.
Het begint al met de uitgebreide inleiding. De Ysengrimus en de Roman de
Renart komen ter sprake, net als het fenomeen ‘dierenverhalen’. Ook de voordrachtskunst
krijgt aandacht. De Reynaert wordt door Knippenberg gezien
als een satire op de samenleving, een verhaal over leugens en schijnheiligheid.
Daarnaast duidt hij de Reynaert ook als een verhaal bestemd voor de
welvarende burgers, die het belachelijk maken van de kerkelijke en wereldlijke
macht wel konden waarderen. Het taalgebruik krijgt ruime aandacht. Het
~ 330 ~