jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

De ReYnAeRT AlS BUlKBOeK
~ 329 ~
Recensie / Tiecelijn 24
Hans Rijns
Wie in Nederland in het begin van de jaren zeventig, om precies te zijn vanaf
1971, naar de middelbare school ging, heeft ongetwijfeld kennisgemaakt met
het fenomeen ‘bulkboek’. Een bulkboek, de naam zegt het al, staat voor een
boek dat in grote hoeveelheden wordt gedrukt. Het ging om complete romans,
verhalen, gedichten, essays en toneel. De werken werden zorgvuldig ingeleid.
Om de kosten laag te houden werden de boeken op krantenpapier gedrukt. In
het begin werden de boeken in tabloidformaat uitgegeven. Daarna volgden magazine-achtige
edities, eveneens op krantenpapier. Nog later kwamen de Penta
Pockets. 1 Er verschenen tussen 1971 en 1999 meer dan 250 uitgaven. Vaak
werden schoolabonnementen afgesloten, maar particulieren konden zich ook
abonneren. Het ging om auteurs als Couperus, Bordewijk, Boon, Mulisch,
Hermans, Van Ostaijen en later ook minder bekende en nieuwe auteurs
waaronder Ronald Giphart en de jonge Tom Lanoye. Vanaf 1984 werden ook
themanummers uitgegeven met sprekende titels als Vensters naar vroeger, een
themanummer over de middeleeuwen, samengesteld door een aantal medewerkers
van de Utrechtse universiteit, en Des mensen op- en nedergang; literatuur en
leven in de Noordelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw, een themanummer
over de renaissance. Omdat er steeds meer makkelijk toegankelijke literatuur
in de vorm van goedkope herdrukken en pocketuitgaven uitgebracht werd,
nam de vraag naar de bulkboeken af en werd in 1999 met de productie gestopt.
Hele generaties scholieren en studenten hebben kennisgemaakt met de
Nederlandse literatuur via de bulkboeken. Ik weet niet of ze ook in Vlaanderen
bekend waren en op de middelbare scholen gebruikt werden, maar in Nederland
werden ze stukgelezen, vooral tijdens vakanties, omdat je hele romans die niks
wogen, kon meenemen in je fietstas of rugzak. De Koninklijke Bibliotheek in
Den Haag heeft vrijwel alle bulkboeken in haar collectie opgenomen. 2
In 2007 besloot de uitgever en Bulkboek-oprichter Theo Knippenberg tot de
herstart van het drukken en uitgeven van bulkboeken. Dit is opmerkelijk want
in 1977 verliet hij het bedrijf dat het Bulkboek uitgaf omdat hij het te groot vond
worden. Ook nu is de opzet literatuur toegankelijk maken voor iedereen die voor
weinig geld wil lezen. 3 De deeltjes verschijnen tot nu toe op krantenpapier in