jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 301 ~
Tiecelijn 24
dat vader weldra sterven zal en hij wellicht zal uitwijken naar het gedroomde
Zwitserse La-Chaux-de-Fonds. De roman speelt begin jaren zestig in het heropgebouwde
Arnhem: veel jongerenprotest, gevoelens van onlust, veel NAVOmachtsvertoon
met Luns als secretaris-generaal, onlusten in Nieuw-Guinea,
de Cuba-crisis, oorlogsdreiging in Vietnam, president Kennedy populairder
dan ooit. Winfred neemt zo goed mogelijk vaders functie over, tot en met het
voorlezen uit de Bijbel, al komt hij na vaders ontslag uit het ziekenhuis tot het
besef dat ‘zijn moeder ook niet in God geloofde’ en laat voorlezen ‘om vader een
plezier te doen’ (p. 207). Winfred leest op een gegeven moment het bekende
stukje uit Rechters/Richteren waaraan de roman zijn titel ontleent: ‘Simon ging
heen, ving driehonderd vossen, nam fakkels, bond staart aan staart en bevestigde
tussen elke twee staarten een fakkel. Daarna stak hij de fakkels in brand
en joeg de vossen door het staande koren van de Filistijnen’ (p. 128).
Op die manier wordt het graan vernield dat de Filistijnen – de Bijbelse voorzaten
van de nog altijd getergde Palestijnen – tot voedsel moet dienen. Een
hoogst doeltreffende, hoogst dieronvriendelijke manier om een vijand te treffen.
Het valt te hopen dat een dergelijke gemene daad nooit op de goedkeuring
van ‘Elohim’ (zie eerste vers van Genesis) heeft kunnen rekenen. Winfred zelf
komt in de vuurlinie terecht en het is maar zeer de vraag of hij er onverzengd
uit tevoorschijn zal komen. Het alles verterende vuur, ooit door Prometheus
aan de goden ontstolen, heeft een moordende zegetocht ingezet, zoals mag
blijken uit de vele branden die in alle geciteerde en nog meer ongeciteerde
boeken voorkomen. Dat de vos veel onrecht werd/wordt aangedaan, vormt
intussen een vast motief in de westerse literatuur en bij uitstek in Blake Morrisons
South of the River (2007), dat behalve naar Reynaerts historie, ook naar
hetzelfde Bijbelfragment verwijst. 14 Nog altijd, heb ik het gevoel, worden vossen
brandend het staande koren in gejaagd. Met elkaar verknoopt, zodat de
hele literatuur uiteindelijk één Gordiaanse knoop vormt. 15 Daardoor kan de
lezer geen kennis maken met Nicole Krauss’ Arthur zonder te beseffen dat
Siebelinks Arthur als een soort levende schaduw aan zijn zijde staat. Of zich
ten minste ten dele in hem spiegelt en dat spiegelbeeld met vele andere gelijknamige
personages deelt.
Met dank aan Marc Alliët voor de informatie over Hans Keilson.