jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
met een situatie met lagere vossenstand maar tegelijk aanwezigheid van lynx of
wolf, dan met enkel vossen in wat hogere dichtheid.
De jacht op de vos is in Vlaanderen geopend van half oktober tot half februari.
Daarbij wordt jaarlijks grofweg ongeveer één vos per vierkante kilometer geschoten.
Dit betekent dat door bejaging gemiddeld genomen de jaarlijkse aanwas
van het voorjaar telkens weer tijdens herfst en winter nagenoeg helemaal
wordt weggemaaid! Een groot deel van de eerstejaarsvossen zou hoe dan ook
de winter niet overleven (zie hoger). Het belangrijkste resultaat van deze hoge
jachtdruk is echter het voortdurend aanzwengelen van de voortplanting. Snoei
geeft inderdaad ook hier bloei. De vossen die erin slaagden de dans te ontspringen
tijdens de jachtmaanden, hebben minder soortgenoten als concurrenten
om zich heen en gaan maximaal investeren in hun nakomelingschap. Territoria
kunnen wat kleiner worden zodat het aantal worpen stijgt, het aantal jongen
per worp toeneemt (via een hormonale terugkoppelingsreactie naar wijzigingen
in de sociale populatiestructuur) en de vroege overleving van jongen stijgt.
Door de herhaaldelijke jachtingreep wordt de vossenpopulatie aldus voortdurend
in een fase van hoge aangroeisnelheid gehouden, waardoor geen normale
leeftijdspiramide kan worden opgebouwd en de gemiddelde leeftijd zeer laag
blijft. De herfst- en winterbejaging slaagt er ongetwijfeld wel in het aantal vossen
dat overleeft tot het voorjaar drastisch naar beneden te halen, maar niet het
aantal succesvolle nesten – wel integendeel: dit blijft op peil of neemt zelfs toe.
Het ironische van de zaak is nu dat de grootste problemen precies gekoppeld
zijn aan de voortplanting van de vos. Juist in de maanden april tot juni, wanneer
de vos een nest hongerige welpen moet grootbrengen, worden immers de
meeste kippen gepakt. Onvoldoende afgeschermde kippen zijn zeker dán de
meest gegeerde prooien, waarvoor de vos gerust enig risico durft te nemen. Net
in diezelfde periode wordt ook het potentieel oogstbare overschot van de jachtwildsoorten
het meest belaagd en een eventuele zeldzame grondbroedende
weidevogel van het nest geplukt. Precies ook door de continue snelle generatiewissel
in de vossenpopulatie, krijgt deze de kans niet een zekere immuniteit op
te bouwen tegen een mogelijke besmetting met een lintwormsoort die ook voor
mensen uiterst gevaarlijk kan zijn (zie kaderstukje).
In de ogen van menigeen lijkt de ‘oplossing’ echter simpel te zijn: de jachtmogelijkheden
verruimen zowel inzake middelen als periode. Uiteraard is het
in principe wel mogelijk de vos verder terug te dringen en zelfs opnieuw uit te
roeien – zoals ooit effectief het geval is geweest. Dit vergt echter opnieuw de
grootscheepse en jarenlang volgehouden inzet van middelen en methoden die
~ 288 ~